ရိုဟင္ဂ်ာႏွင့္ ႏိုင္ငံသားျပႆနာ
RB News
18.7.2014
လူသည္ မိခင္ႏုိင္ငံႏွင့္ ကင္း၍ ရပ္တည္ ရန္ ခဲယဥ္း၏။ ႏိုင္ငံမဲ့ သူတို႔၏ ဘ၀သည္ ခက္ခဲ၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံ သားျဖစ္ မႈသည္ အဖိုးတန္၏။ ျပည္ေထာင္စုသား ျဖစ္မႈသည္လည္း အလားတူ တန္ဖိုးရွိ၏။ ဇာတိအရ ျပည္ေထာင္စုသား ျဖစ္သူတို႔ အတြက္ ျပည္ေထာင္စုသား ျဖစ္မႈသည္ အေျခခံ လူ႔အခြင့္ အေရး တစ္ရပ္ ျဖစ္၏။ ၁၉၄၈ ခုႏွ စ္၊ ဒီဇဘၤာလ (၁၀) ရက္ေန႔တြင္ အတည္ျပဳ ျပ႒ာန္းခဲ့ေသာ အျပည္ျပည္ ဆိုင္္ရာ လူ႔အခြင့္ အေရး ေက်ညာ စာတမ္း (Universal Declaration of Human Rights) ၏ အပိုဒ္ (၁၅) တြင္ လူတိုင္းသည္ ႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ခံယူပိုင္ခြင့္ ရွိသည္။ ဥပေဒအရ မဟုတ္လွ်င္ မည္သူမွ် မိမိ၏ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ကို စြန္႔လႊတ္ျခင္း မခံေစရ။ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ေျပာင္းလဲႏိုင္ေသာ အခြင့္ အေရးကိုလည္း ျငင္းပယ္ျခင္း မခံေစရဟု ျပ႒ာန္း ထားသည္။
ႏိုင္ငံသား ဆိုသည္မွာ ႏိုင္ငံ တစ္ႏို င္ငံ (သို႔မဟုတ္ ) ႏိုင္ငံေရး အသိုင္းအ၀န္း တစ္ခု၏ အဖြဲ႔၀င္ ပုဂၢိဳလ္ကို ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္သည္။ တစ္နည္း အားျဖင့္ ႏိုင္ငံသား ဆိုသည္မွာ ႏိုင္ငံေရး ဘ၀ တစ္ရပ္တြင္ ပါ၀င္ေဆာင္ ရြက္ ပိုင္ခြင့္ႏွင့္ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ ပိုင္ခြင့္ ရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္ ျဖစ္သည္။ ဆိုလိုသည္မွာ- ႏိုင္ငံသားသည္ လူတိုင္း ရရွိမည့္ အေျခခံ လူ႔အခြင့္ အေရးမ်ား အျပင္ မဲေပးပိုင္ခြင့္၊ေရြးခ်ယ္ ခံပိုင္ခြင့္ စေသာ ႏုိင္ငံေရး အခြင့္ အေရး မ်ားပါ ရရွိသူ ျဖစ္သည္။
အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုသည္မွာ -
(၁) ေမြးရာပါ အခြင့္အေရးမ်ား (Natural Rights)
(၂) ဖြဲ႔စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံ ဥပေဒဆိုင္ရာ အခြင့္အေရးမ်ား (Constitutional Rights) ႏွင့္
(၃) ျပ႒ာန္း ဥပေဒ ဆိုင္ရာ အခြင့္အေရးမ်ား (Legal Rights) တို႔ျဖစ္သည္။
အေျခခံ ဥပေဒဆိုင္ရာ အခြင့္အေရးဆို ရာ၌လည္း -
(က) ႏိုင္ငံ ေရး အခြင့္အေရးမ်ား (Political Rights)
(ခ) ႏိုင္ငံသား အခြင့္အေရးမ်ား (Civil Rights)
(ဂ) လူမႈေရးႏွ င့္ စီးပြါးေရးဆိုင္ ရာ အခြင့္အေရးမ်ား (Social and Economic Rights) ႏွင့္
(ဃ) တရားစြဲခံ ရသူ၏ အခြင့္အေရးမ်ား (Rights of Accused) စသည္တို႔ပါ၀င္သည္။
ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈသည္ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရးတစ္ရပ္ ျဖစ္သည့္အေလွ်ာက္ ႏိုင္ငံတိုင္းလိုလိုတြင္ ႏိုင္ ငံသားျဖစ္မႈ ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒမ်ားတြင္လည္းေကာင္း၊ သီးသန္႔ ဥပေဒမ်ား ျပ႒ာန္း၍လည္း ေကာင္း ရွင္းလင္းတိက်စြာ ေဖာ္ျပထားေလ့ ရွိသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌လည္း အလားတူ ျပ႒ာန္းထား၏။
ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ၁၉၄၇ ခု၊ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ ဖြဲ႔စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၀ ႏွင့္ ၁၁ တို႔တြင္ ေအာက္ပါ အတိုင္း ျပ႒ာန္း ေဖၚျပ ထားသည္။
ပုဒ္မ ၁၀။ ။ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ တ၀ွမ္းလံုးတြင္ ႏိုင္ငံသား ဟူ၍ တစ္မ်ိဳ းတည္း သာရွိရမည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ျပည္ ေထာင္စု အဖြဲ႔၀င္ မ်ား၏ ႏိုင္ငံသား ဟူ၍ အသီး အျခား မရွိရ။ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံသား ဟူ၍သာ ရွိရမည္။
ပုဒ္မ ၁၁။ ။ (က) ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ တိုင္းရင္းသား တစ္မ်ိဳးမ်ိဳ းတြင္ ျဖစ္ေသာ သို႔တည္းမဟုတ္ ျဖစ္ခဲ့ ေသာ မိဘ ႏွစ္ပါးမွ ေမြးဖြားသူ တိုင္းသည္၄င္း၊
(ခ) ျမန္မာႏိုင္ငံ တိုင္းရင္းသား တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးတြင္ျဖစ္ေသာ သို႔တည္း မဟုတ္ ျဖစ္ခဲ့ေသာ ဘိုးဘြားမ်ားအနက္ အနည္းဆံုးတစ္ဦးမွ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပါ၀င္လတံ့ေသာ အာဏာပိုင္နက္ အတြင္း၌ ေမြးဖြားသူတုိင္းသည္၄င္း၊
(ဂ) ျပည္ေထာင္စု ႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ေသာ သို႔တည္းမဟုတ္ ဤအေျခခံ ဥပေဒ စတင္ အာဏာတည္သည့္ ေန႔တြင္ အသက္ရွင္ေနသည္ ျဖစ္ပါက ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ကို ရယူခြင့္ရွိေသာ မိဘႏွစ္ ပါးမွ ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံတြ င္ ပါ၀င္ လတံ့ေသာ အာဏာပိုင္နက္ အတြင္း၌ ေမြးဖြား သူတို င္းသည္ ၄င္း၊
(ဃ) ၿဗိတိသွ်ဘုရင္ မင္းျမတ္၏ အာဏာျပန္႔ရာ နယ္ေျမတစ္ခုခုတြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္ ျဖစ္၍ ဤအေျခခံ ဥပေဒ စတင္ အာဏာတည္သည့္ ေန႔မွအထက္ (သို႔တည္းမဟုတ္) ၁၉၄၂-ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ တစ္ရက္ေန႔မွ အထက္ အျခားမဲ့ေသာ ဆယ္ႏွစ္အတြင္း ရွစ္ႏွစ္ေအာက္ မဟုတ္ေသာ ကာလအဖို႔ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ တြင္ ပါ၀င္ လတံ့ေသာ အာဏာပိုင္နက္ အတြင္း၌ ေနထိုင္ခဲ့ဘူးၿပီးလွ်င္ ျပည္ေထာင္စု အတြင္းတြင္ ထာ၀စဥ္ ေနထိုင္ရန္ ႀကံရြယ္ခဲ့သည္ ျဖစ္၍၊ ထို႔ျပင္ တရား ဥပေဒျဖင့္ သတ္မွတ္ ထားေသာ အခ်ိန္ အတြင္းတြင္ ထိုသို႔ သတ္မွတ္ ထားေသာ နည္းလမ္းႏွင့္ အညီ ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံသား အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ျခင္းကို ထုတ္ေဖာ္ သူတိုင္းသည္၄င္း၊ … ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံသား ျဖစ္ရမည္။
အေျခခံ ဥပေဒပုဒ္မ ၁၁ တြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ အခြင့္အေရး မ်ားမွာ ျမန္မာ ႏုိင္ငံသား တိုင္း၏ မူလ အေျခခံ အခြင့္ အေရးမ်ား (Fundamental Rights) ျဖစ္ေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသား ျဖစ္မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ အရည္ အခ်င္း မ်ားကို ၁၉၄၈- ခုႏွစ္၊ ျပည္ ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံသား ျဖစ္မႈ အက္ဥပေဒတြင္ ေအာက္ပါ အတိုင္း အေသးစိတ္ ေဖာ္ျပ ထားေလသည္။
၃။ ။ (၁) အေျခခံ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၁ အလို႔ငွါ “ျမန္မာႏိုင္ငံ တိုင္းရင္းသား တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး“ ဆိုသည္မွာ ကခ်င္၊ ကရင္၊ ကရင္ နီ၊ ခ်င္ း၊ ျမန္ မာ၊ မြန္၊ ရခိုင္ သို႔တည္း မဟုတ္ ရွမ္းလူမ်ိဳ းကို၄င္း၊ ၁၈၂၃-ခုႏွစ္ (ျမန္မာ သကၠရာဇ္ ၁၁၈၅-ခုႏွစ္ ) မတိုင္ မီ ကာလမွစ၍ ျပည္ေထာင္စုတြင္ ပါ၀င္ေသာ နယ္ေျမတစ္ခုခု၌ မိမိတို႔၏ ပင္ရင္း တိုင္းျပည္ အျဖစ္ျဖင့္ အေျခစိုက္ ေနထို င္ခဲ့ေသာ မ်ိဳးႏြယ္စု မ်ားကို၄င္း ဆိုလိုသည္။
(၂) အေျခခံပုဒ္မ ၁၁ ႏွင့္ ၁၉၄၈-ခုႏွ စ္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ သားအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ေရး အက္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၃ တို႔အလို႔ငွါ ၊ “ၿဗိတိသွ် ဘုရင္ မင္းျမတ္၏ အာဏာျပန္႔ႏွံ႔ ရာ နယ္ေျမ” ဆိုသည္မွာ၊ ၁၉၄၇-ခုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရး အက္ဥပေဒ ပုဒ္ မ ၂ (၂) တြင္ ေဖာ္ျပထား သည့္ နယ္ေျမမ်ားကို ဆိုလိုသည္။
၄။ ။ (၁) အေျခခံ ဥပေဒပုဒ္မ ၁၁ (က)၊ (ခ) ႏွင့္ (ဂ)အရ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံသား ျဖစ္ခဲ့ေသာ သူသည္ သို႔တည္း မဟုတ္ အေျခခံ ဥပေဒပု ဒ္မ ၁၁ (ဃ) အရ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ ရရွိ၍ ၁၉၄၈-ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ေရး အက္ဥပေဒအရ ႏိုင္ငံသား လက္မွတ္ကို ရရွိေသာသူသည္၊ (သို႔တည္းမဟုတ္) ဤအက္ဥပေဒအရ ႏိုင္ငံသားျပဳမႈ လက္မွတ္ကို ျဖစ္ေစ၊ ႏိုင္ငံသား လက္မွတ္ကို ျဖစ္ေစ ရရွိေသာ သူသည္၊ သို႔တည္းမ ဟုတ္ ဤအက္ဥပေဒအရ အျခားနည္းျဖင့္ ျပည္ေထာင္စု ႏိုင္ငံသားကို ေပးအပ္ျခင္း ခံရသူသည္၊ ဤအက္ဥပေဒ ျပ႒ာန္းခ်က္ မ်ားအရ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ကို မဆံုးရႈံ းလွ်င္ ၊ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံသား အျဖစ္ တည္ရွိသည္ဟု မွတ္ယူရမည္။
(၂) ျပည္ေထာင္စုတြင္ ပါ၀င္ေသာ နယ္ေျမ တစ္ခုခုတြင္ အနည္းဆံုး ဘိုးဘြား အားလံုး လက္ထက္မွ စ၍ မိမိတို႔၏ ပင္ရင္း တိုင္းျပည္ အျဖစ္ျဖင့္ မ်ိဳးဆက္မျပတ္ ထာ၀စဥ္ အေျခစိုက္ ေနထိုင္ လာခဲ့သည့္ျပင္ မိမိ၏ မိဘႏွစ္ ပါးႏွင့္တကြ မိမိကိုယ္တိုင္ ထိုနယ္ေျမ တစ္ခုခုတြင္ ေမြးဖြားသူျဖစ္လွ်င္၊ ထိုသူအား ျမန္မာႏုိင္ငံသား ျဖစ္သည္ဟု မွတ္ယူရမည္။
၅။ ။ အေျခခံ ဥပေဒ စတင္ အာဏာ တည္ၿပီးမွ၊ ေမြးဖြားသည့္ ေအာက္၌ ေဖာ္ျပေသာသူ မ်ားသည္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ သားမ်ား ျဖစ္ရမည္။
(က) ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံသား ျဖစ္သည့္ မိဖတစ္ပါးပါးမွ၊ ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံတြင္ ေမြးဖြားသူ၊
(ခ) ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံသား ျဖစ္ေသာ အဘမွ ျပည္ေထာင္စု ျပင္ပတြင္ ေမြးဖြားသူ၊
(ဂ) ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံသားလည္း ျဖစ္၍ ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံ အစိုးရအမႈကို ထမ္းေနဆဲျဖစ္ေသာ မိဘတစ္ ပါးပါးမွ ျပည္ေထာင္စု ျပင္ပတြင္ ေမြးဖြားေသာသူ - စသည္ျဖင့္ ပါရွိပါသည္။
ရိုဟင္ဂ်ာဆို သည္မွာ ရခိုင္ျပည္၌ အစဥ္တစိုက္ ေနထိုင္လာခဲ့ ေသာ၊ ေနထုိ င္လ်က္ ရွိေသာ အစၥလာမ္ဘာ သာ၀င္တို႔ကို ဆိုလိုပါသည္။ ၁၈၆၄-ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား အက္ဥပေဒပုဒ္မ ၁ အရ- ႏိုင္ငံျခား သားဆိုသည္မွာ ျမန္မာႏို င္ငံသားမဟုတ္သူ ကို ဆိုလိုသည္ဟု ပါရွိသည္။ ထို႔အတူ ၁၉၄၇-ခုႏွ စ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရး လက္တေလာ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ား အက္ဥပေဒ အပိုဒ္ ၂ (၁) (င) ၌လည္း “ႏိုင္ငံျခားသား ဆိုသည္မွာ ျပည္ေထာင္စုသား မဟုတ္သည္ကိုဆိုသည္” ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၁၉၄၇-ခုႏွစ္ မွစ၍ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား ၀င္ေရာက္လာမႈကို ထိန္းသိမ္း ကာကြယ္ေရး အတြက္ လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရး လုပ္ငန္းကို စတင္ ေဆာင္ရြက္ လာခဲ့သည္။ အစဦး၌ ႏွစ္စဥ္ က်ပ္ေငြ ၅ သိန္းခန္႔သာ သံုးစြဲေသာ္လည္း ၁၉၆၉-ခု ေနာက္ပိုင္းတြင္ ႏွစ္စဥ္ က်ပ္ေငြ သိန္း ၈၀ ေက်ာ္ သံုးစြဲ လာသည္။ ၀န္ထမ္း အင္အား ေထာင္ေက်ာ္ တို႔ကို ခန္႔ထားကာ ေဆာင္ရြက္ ေနသည္။ ရခိုင္တိုင္း လံုၿခံဳေရးႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေကာ္မတီ၏ လုပ္ေဆာင္ ခဲ့သည့္ သမိုင္း အက်ဥ္ း စာ-၄၀ တြင္ ရခိုင္တိုင္း တြင္ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား ၀င္ေရာက္မႈ ကာကြယ္ေရးအဖြဲ႕ (မ၊က၊ဖ) အဖြဲ႔ (၃)ဖြဲ႔ ဖြဲ႔စည္းၿပီး ၀န္ထမ္း အင္အား (၄၅) ဦးတို႔ျဖင့္ အေျခစိုက္ စခန္း (၁၄) ခု ဖြင့္လွစ္ကာ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား ၀င္ေရာက္ေနျခင္းကို စစ္ေဆးႀကီးၾကပ္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိေၾကာင္း၊ ၁၉၇၂-ခုႏွစ္တြင္ ရခိုင္တိုင္း၌ ႏိုင္ငံျခားသား (၁၁၉၂) ဦးရွိ၍ အခြန္ေငြ ၅၆,၆၀၀ိ / ရရွိေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။ ၁၉၇၅-၇၆ ခုႏွစ္ ရခုိင္ျပည္နယ္ ျပည္သူ႔ေကာင္စီ၏ ဒုတိယ သံုးလပတ္ အစီရင္ခံစာတြင္လည္း ရခိုင္ျပည္နယ္၌ ႏိုင္ငံျခားသားေပါင္း (၁၀၃၇) ေယာက္ရွိၿပီး၊ အသက္ (၁၂) ႏွစ္ မွ (၁၈) ႏွစ္အထိ ကေလး (၁၅၂) ေယာက္ႏွင့္ (၁၂) ႏွစ္ေအာက္ ကေလး (၇၇) ရွိေနေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။ ထို႔အျပင္ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ မွစ၍ န၀တ အစိုးရသည္ နယ္စပ္ေဒသ လူ၀င္မႈ စစ္ေဆးေရးႏွင့္ ကြပ္ကဲေရး စီမံခ်က္ အရ နယ္ စပ္ေဒသ တေလွ်ာက္တြင္ နယ္ေျမ (၁၈)ခု၊ စခန္းေပါင္း (၂၀)ေက်ာ္ ဖြင့္လွစ္၍ ၀န္ထမ္း အင္အား ၄၅၀၀ ျဖင့္ နယ္စပ္ လူ၀င္ လူထြက္ကို ကြပ္ကဲလ်က္ ရွိေနေသာ္လည္း ခိုး၀င္လာသူ ႏိုင္ငံျခားသား တစ္စံု တစ္ဦး ကိုမွ မေတြ႔ ရွိရေၾကာင္း၊ ျပည္တြင္းမွ ႏိုင္ငံျခားသို႔ ခုိးထြက္သူ မ်ားသာ ရွိေနေၾကာင္း အတြင္း သတင္းမ်ား အရ သိရွိရပါသည္။
သို႔ျဖစ္ရာ ရခိုင္ျပည္၌ ႏိုင္ငံျခားသား တစ္ေထာင္ေက်ာ္မွ လႊဲ၍ အျခား ႏုိင္ငံျခားသား မရွိသည္မွာ ထင္ရွား ေနေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔မွာ ႏိုင္ငံျခားသား အလ်ဥ္း မဟုတ္ေပ။
ရိုဟင္ဂ်ာတို႔သည္ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္ း ၁၀၀၀ ေက်ာ္ ၁၂၀၀ ခန္႔ မွစ၍ တစ္ဦးစ၊ ႏွစ္ ဦးစမွ အုပ္စုလိုက္ လည္းေကာင္း၊ အလံုးအရင္းျဖင့္ ၀င္ေရာက္ အေျခစိုက္ ေနထိုင္ လာခဲ့သူမ်ား ျဖစ္သည္။ ၁၇-ရာစုသို႔ ေရာက္ေသာအခါ ရခိုင္ျပည္၏ နန္းတြင္း၊ နန္းျပင္တြင္ မူဆလင္တို႔၏ ၾသဇာ အလြန္ ႀကီးမားျခင္းႏွင့္ မူဆလင္ အမ်ားအျပား အေျခစိုက္ ေနထိုင္ခဲ့ေၾကာင္း သမိုင္း အေထာက္ အထား မ်ားအရ အခိုင္အလုံ ေတြ႔ရွိ ရပါသည္။
တနည္း အားျဖင့္ ၁၇၈၄ မတိုင္မီွကပင္ မူဆလင္ ဘာသာ၀င္ တုိ႔သည္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပါ၀င္ေသာ နယ္ေျမ ျဖစ္သည့္ ရခိုင္ျပည္တြင္ မိမိတို႔ ပင္ရင္း တိုင္းျပည္ အျဖစ္ျဖင့္ ေနထိုင္ လာခဲ့သူမ်ား ပီပီ ၁၉၄၇-ခု ႏွစ္ အေျခခံ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၁ (က) (ခ) ႏွင့္ (၈) အရ အလို အေလ်ာက္ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္သို႔ လည္းေကာင္း၊ ၁၉၄၈-ခု ႏိုင္ငံသား အက္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၃ (၁) အရ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳး တစ္မ်ိဳးမ်ိဳ းတြင္ အက်ံဳး၀င္ေသာ တိုင္းရင္းသား အျဖစ္ကို လည္းေကာင္း မွတ္ယူသူ မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွား ေနေလသည္။
ၿဗိတိသွ် တပ္မွဴး ေရာဘတ္ဆန္၏ ၁၈၂၅ -ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၂၁ ရက္ေန႔ အစီရင္ခံစာအရ ထိုစဥ္က ရခိုင္ျပည္၌ လူဦးေရ တစ္သိန္းခန္႔ ရွိခဲ့ရာ ဗုဒၶဘာသာ ရခိုင္ ၆၀,၀၀၀ ႏွင့္ မူဆလင္ ၃၀,၀၀၀ ခန္႔ ရွိေၾကာင္း ပါရွိရာ၊ ဤမူဆလင္ ၃၀,၀၀၀ မွ ဆင္းသက္ လာသူတို႔ မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ တိုင္းရင္းသား မ်ားျဖစ္ ေၾကာင္းကို အျငင္းပြား စရာ အလ်ဥ္း မရွိႏိုင္ေပ။ ထို႔ျပင္ ၁၇၈၄-ခုႏွစ္တြ င္ ဗမာ က်ဴးေက်ာ္ေရး စစ္၏ စစ္ေဘးဒဏ္ႏွင့္ ၁၇၈၅-ခု ႏွစ္ ေနာက္ပိုင္း ဗမာေလးၿမိဳ႕၀န္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကာလ အေတာအတြင္း ျပည္တြင္း လံုၿခံဳေရး မရွိ၍ စစ္တေကာင္းသို႔ ထြက္ေျပး တိမ္းေရွာင္ ခိုလႈံခဲ့သူမ်ားသည္ ၁၈၂၆-ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္ း ျပည္တြင္း လံုၿခံဳမႈ အေတာ္အသင့္ ရွိလာသျဖင့္ ျပန္လည္ ၀င္ေရာက္ လာခဲ့ၾကသည္ ။ ယင္းတြင္ ဗုဒၶဘာသာ ရခိုင္ အမ်ိဳးသားမ်ား အျပင္၊ မူဆလင္မ်ားႏွင့္ ေတာင္ေပၚ လူမ်ိဳးစု မ်ားလည္း အမ်ားအျပား ပါ၀င္ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ယင္းတို႔ကလည္း အေျခခံ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၁ (က) (ခ) (၈) ႏွင့္ ႏိုင္ငံသား အက္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၃ (၁) အရ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
၁၈၂၆-ခုႏွစ္ မွ ၁၉၃၇-ခုႏွစ္ အထိ ႏွစ္ေပါ င္း ၁၀၀ ေက်ာ္ အတြင္း ရခိုင္ျပည္သည္ လည္းေကာင္း၊ ၁၈၈၅-ခုမွ ၁၉၃၇-ခုႏွစ္ ျမန္မာ တျပည္လံုးသည္ လည္းေကာင္း ၿဗိတိသွ် အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ အိႏၵိယ၏ ျပည္နယ္ အျဖစ္သာ တည္ရွိခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ထိုကာလအတြင္း တစ္ျပည္မွ တစ္ျပည္သို႔ ၀င္ထြက္ သြားလာရာ၌ ႏိုင္ငံကူး လက္မွတ္၊ ဗီဇာ စသည္တို႔ မလိုေခ်။ တစ္ျပည္ မွတစ္ျပည္ သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ေနထုိင္ရန္လည္း ဥပေဒအရ တားျမစ္မႈ တစ္စံုတစ္ရာ မရွိခဲ့ေခ်။
ယင္းသို႔ ေျပာင္းေရႊ ေနထိုင္ျခင္းသည္ မတရား ခိုး၀င္ ေနထုိင္ျခင္းမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ၊ တရား၀င္ ေျပာင္းေရႊ႕ ေနထိုင္ျခင္းသာ မည္ေပသည္။ ထိုစဥ္၌ အိႏိၵယမွ အျခားလူမ်ိဳ းမ်ား နည္းတူ မူဆလင္ တို႔ကလည္း ရခိုင္ျပည္သို႔ လာေရာက္ အေျခက် ေနထုိင္ လာခဲ့သည္။ ယင္းတို႔ သားသမီးမ်ား ကလည္း ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ နယ္ေျမထဲတြင္ ပါ၀င္လာသည့္ ရခိုင္ျပည္၌ ပင္ရင္း တိုင္းျပည္အျဖစ္ စဥ္ဆက္မျပတ္ ယေန႔တိုင္ ေနထိုင္လ်က္ ရွိေနၾကသည္။ ယင္းတို႔သည္ ၁၉၄၈-ခု ႏိုင္ ငံသားျဖစ္မႈ အက္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၄ (၂) အရ ျမန္မာႏိုင္ငံသား အျဖစ္ မွတ္ယူျခင္း ခံရသူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ပြဲ မ်ားတြင္ လည္းေကာင္း၊ အျခား အဆင့္ဆင့္ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ပြဲ မ်ားတြင္ လည္းေကာင္း လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ ပိုင္ခြင့္ႏွင့္ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ ခံပိုင္ခြင့္သည္ ႏိုင္ငံသား၏ မူလ အေျခခံ အခြင့္အေရး ပင္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ ႏိုင္ငံသားမ်ား ျဖစ္ၾကေသာ ရိုဟင္ဂ်ာ တိုင္းရင္းသား မ်ားသည္ ကိုလိုနီေခတ္ ေရြးေကာက္ပြဲ မ်ားတြင္ လည္းေကာင္း၊ ပါလီမန္ေခတ္ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲ မ်ားတြင္ လည္းေကာင္း၊ မဆလေခတ္ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ေကာင္စီ အဆင့္ဆင့္ ေရြးခ်ယ္တင္ ေျမွာက္ပြဲမ်ား၌ လည္းေကာင္း၊ န၀တေခတ္ ပါတီစံု အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ လည္းေကာင္း လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ပိုင္ခြင့္လည္း ရွိ၍ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ ခံပိုင္ခြင့္လည္း ရရွိခဲ့သည္။
ၿဗိတိသွ်တို႔သည္ အိႏၵိယမွ ျမန္မာ ႏုိင္ငံအား ခြဲထုတ္ၿပီး ၁၉၃၅-ခု ျမန္မာႏိုင္ငံ အက္ဥပေဒကို ျပ႒ာန္း လိုက္သည္။ ဤဥပေဒအရ ဒိုင္အာခီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ဖ်က္သိမ္းကာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္ အသစ္ တစ္ရပ္ကို အစားထိုး တီထြင္ လိုက္ေလသည္။ ယင္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ၉၁ ဌာန အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဟုေခၚသည္။ ၉၈ ဌာနခြဲ၍ အုပ္ခ်ဳပ္ရာ၌ ၉၁ ဌာနတြင္ ႏိုင္ငံသားတို႔ ပါ၀င္ရမည္ ျဖစ္သျဖင့္ ၉၁ ဌာန အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဟု ေခၚထြင္ျခင္း ျဖစ္သည္။
ဤအုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္အရ မင္းတိုင္ပင္ အမတ္ ၁၃၂ ဦးကို ေရြးခ်ယ္ရန္ ျဖစ္ၿပီး တိုင္းရင္းသား အျပင္ ႏိုင္ငံျခားသား ကိုယ္စားလွယ္ မ်ားလည္း ပါ၀င္ခြင့္ ရရွိ သည္။ တိုင္းရင္းသား မဲဆႏၵနယ္ အျဖစ္ ျမန္မာ (၉၅) ႏွင့္ ကရင္(၁၂)၊ ေပါင္း (၁၀၇) နယ္ျဖစ္ၿပီး၊ ႏိုင္ငံျခားသား မဲဆႏၵ နယ္အျဖစ္ အိႏၵိယအမ်ိဳးသားမ်ားအတြက္ (၁၃)၊ အဂၤ လိပ္-ျမန္မာ (၂)၊ တရုတ္ (၁) ႏွင့္ ဥေရာပလူ မ်ိဳးအတြက္ (၉)၊ ေပါ င္း (၂၅) နယ္ခြဲကာ ၁၉၃၆-ခု ႏုိ၀င္ဘာလတြင္ က်င္းပခဲ့သည္။ ရခိုင္ ေဒသတြင္ တိုင္းရင္းသား ျမန္မာ မဲဆႏၵနယ္ (၉) နယ္ႏွင့္ အိႏၵိယ အမ်ိဳးသားမ်ား အတြက္ စစ္ေတြၿမိဳ႕ေပၚတြင္ (၁) နယ္၊ ေပါင္းမဲဆႏၵနယ္ (၁၀) ခုတြင္ မင္းတိုင္ပင္ အမတ္ ၁၀-ဦးကို ေရြးခ်ယ္ ခဲ့ရာ၊ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔က တိုင္းရင္းသား မဲဆႏၵနယ္မွ မဲေပးပိုင္ခြင့္ ရရွိခဲ့ၿပီး၊ ရိုဟင္ဂ်ာ လူမ်ိဳ း ဂနီမာရ္ကန္ က ေမာင္းေတာ- ဘူးသီးေတာင္ မဲဆႏၵနယ္မွ ျမန္မာ တိုင္းရင္းသား ကိုယ္စားလွယ္ အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။
ေအာင္ဆန္း- အက္တလီ သေဘာတူ စာခ်ဳပ္ အရ ျမန္မာျပည္အား တစ္ႏွစ္ အတြင္း လံုး၀ လြတ္လပ္ေရး ေပးရန္ တုိင္းျပဳျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲကို ၁၉၄၇-ခု ဧၿပီလ (၉) ရက္ေန႔တြင္ စတင္ က်င္းပခဲ့သည္ ။ ဤေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာ တို႔၏ သမိုင္းမွန္ကို မသိ၍ ေမာင္းေတာ- ဘူးသီးေတာင္မွ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားသည္ မဲေပးပိုင္ခြင့္ ရရွိေအာင္ ေလွ်ာက္ထားရန္ လိုသည္ဟု အမိန္႔ထုတ္ ခဲ့သည္။ ရိုဟင္ဂ်ာ ေခါင္းေဆာင္ မ်ားက စစ္ေတြ ခရိုင္၀န္ႏွင့္ ေတြ႔ဆံု ရွင္းလင္းေသာ အခါ ခရိုင္ ၀န္မင္းသည္ ရန္ကုန္ႏွင့္ ဆက္သြယ္၍ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား မဲေပးရန္ႏွင့္ ေရြးခ်ယ္ ခံယူရန္ ေလွ်ာက္ထား စရာ မလိုေၾကာင္း၊ အလိုအေလ်ာက္ ဤအခြင့္အေရးမ်ား ရရွိသည့္ ႏုိင္ငံသားမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း ေၾကးနန္ျဖင့္ အေၾကာင္းၾကား၍ ေမာင္းေတာ- ဘူးသီးေတာင္မွ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားသည္ မဲေပးပိုင္ခြင့္လည္း ရရွိ၍ ေရြးခ်ယ္ ခံပိုင္ခြင့္လည္း ရရွိ ခဲ့သည္။ ဤေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ေမာင္ေတာ မဲဆႏၵနယ္မွ မစၥတာ ဆုလ္တန္ အာမတ္က လည္းေကာင္း၊ ဘူးသီးေတာင္ မဲဆႏၵနယ္မွ မစၥတာ အဒူေဂါပၸါရ္က လည္းေကာင္း တုိင္းျပဳျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္ အမတ္ အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။
ပါလီမန္ေခတ္ ေရြးေကာက္ပြဲ မ်ားကို ၁၉၅၂၊ ၁၉၅၆ ႏွင့္ ၁၉၆၀ ႏွစ္ မ်ားတြင္ က်င္းပခဲ့ရာ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသား မ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံသား မ်ားပီပီ လြတ္လပ္စြာ မဲဆႏၵ ေပးပိုင္ခြင့္လည္း ရရွိ၍ ေရြးခ်ယ္ခံပိုင္ ခြင့္လည္း ရရွိခဲ့သည္။ အဆိုပါ ေရြးေကာက္ပြဲ (၃) ပြဲ စလံုးတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာ ပါလီမန္ အမတ္ (၅) ဦးစီ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။
မဆလေခတ္တြင္ ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ေကာင္စီအဆင့္ဆင့္ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမာက္ပြဲမ်ားကို ၁၉၇၄၊ ၁၉၇၈၊ ၁၉၈၂၊ ၁၉၈၆ -ခုႏွစ္ မ်ားတြင္ က်င္းပခဲ့ သည္။ ၁၉၇၄-ခု ဖြဲ႕စည္းပံုအရ မဆလေခတ္ ေရြးေကာက္ ပြဲ တြင္ အဖိုးအဖြား၊ မိဘႏွစ္ပါးႏွင့္ မိမိကိုယ္တိုင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသား (Three Generations) ျဖစ္ပါမွ လူထု ကိုယ္စားလွယ္ အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံခြင့္ ရွိေၾကာင္း ျပ႒ာန္း ခဲ့ၾကသည္။ ယင္းဥပေဒပါ အဂၤါရပ္ မ်ားႏွင့္ ညီညြတ္မႈ မရွိေသာေၾကာင့္ သတၱဳတြင္း ၀န္ႀကီး ေဒါက္တာညီညီ၊ ႏိုင္ငံျခားေရး ဒုတိယ၀န္ႀကီး ဦး၀င္းတို႔ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ အျဖစ္မွ ႏႈတ္ထြက္ ၾကရသည္။
ရိုဟင္ဂ်ာ တို႔သည္ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ေကာင္စီ အဆင့္ဆင့္ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမာက္ပြဲ အားလံုးတြင္ မဲဆႏၵ ေပးပိုင္ ခြင့္လည္း ရရွိၿပီး၊ ေရြးခ်ယ္ ခံပိုင္ခြင့္လည္း ရရွိခဲ့သည္။ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမာက္ရန္ အမည္ စာရင္း တင္သြင္း ခဲ့ေသာ သို႔မဟုတ္ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမာက္ ခံခဲ့ ရေသာ မည္သည့္ ရိုဟင္ဂ်ာ ျပည္သူ႔ ကိုယ္စားလွယ္မွ အေျခခံ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၇၉ ပါ အဂၤါရပ္ႏွင့္ မညီညြတ္ ေသာေၾကာင့္ တားျမစ္ ခံရျခင္း၊ ႏႈတ္ထြက္ ၾကရျခင္း မရွိခဲ့ေခ်။
န၀တသည္ ၁၉၈၉-ခု ျပည္သူ လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒကို ျပ႒ာန္းကာ ၁၉၉၀ ျပည့္ ႏွစ္၊ ေမလ(၂ရ) ရက္တြင္ ပါတီစံု အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲကို က်င္းပခဲ့သည္။ ဤေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ႏိုင္ငံသားမ်ား နည္းတူ ဧည့္ႏိုင္ငံသား မ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံသားျပဳျခင္း ခံရသူ မ်ားပါ ဆႏၵမဲ ေပးပိုင္ခြင့္ ရွိေသာ္လည္း၊ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၀ (စ) အရ- ဧည့္ႏိုင္ငံသားမ်ား၊ ႏိုင္ငံသားျပဳျခင္း ခံရသူ မ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားသား မ်ားသည္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ခံ ပိုင္ခြင့္ မရွိေခ်။ ပုဒ္ မ ၈ (၂) တြင္ အက်ံဳး၀င္သူ မ်ားသာ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ခံ ပိုင္ခြင့္ ရွိသည္ဟု ပုဒ္မ ၁၀ (ဃ) တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
ပုဒ္မ ၈(၂) အရ…
ႏိုင္ငံသား မိဘႏွစ္ပါးမွ ေမြးဖြားသူ ႏိုင္ငံ သား၊
(သို႔မဟုတ္ )
မိဘႏွစ္ ပါးစလံုး ေသဆံုးလွ်င္ ၁၉၄၈-ခု ႏိုင္ငံသားအက္ဥပေဒအရ အလိုအေလ်ာက္ ႏုိင္ ငံသားအျဖစ္ ရရွိမည့္သူမ်ားမွ ေမြးဖြားသူ ႏိုင္ ငံသား၊
(သို႔မဟုတ္ )
မိဘႏွစ္ပါး စလံုး သက္ရွိ ထင္ရွား ရွိလွ်င္ျဖစ္ေစ၊ ေသဆံုးလွ်င္ျဖစ္ေစ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ၿပီးသူ၊ ျဖစ္ခဲ့သူ မိဘႏွစ္ ပါးမွ ေမြးဖြားသူ ႏိုင္ငံသား၊
(သို႔မဟုတ္ )
မိဘတစ္ပါးသည္ တိုင္းရင္းသား တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးတြင္ ပါ၀င္ၿပီး က်န္တစ္ဦးသည္ ျမန္မာႏို င္ငံသား အက္ဥပေဒ အာဏာ တည္ေသာေန႔ မတိုင္မီ ေသဆံုး၍ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ေရး အတြက္ ေလွ်ာက္ထား ပိုင္ခြင့္ရွိသူမ်ားမွ ေမြးဖြားသူ ႏိုင္ငံသား…တို႔ကသာ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ ခံပိုင္ခြင့္ ရွိသည္။
အဆိုပါ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာတိုင္း လြတ္လပ္စြာ ဆႏၵမဲ ေပးပိုင္ခြင့္ ရရွိခဲ့သည္။ ေရြ းခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ခံရန္ ရိုဟင္ဂ်ာ အမတ္ေလာင္း (၃၀) ေက်ာ္ အမည္ တင္သြင္းကာ မဲဆြယ္ခဲ့ရာ၊ ယင္းတို႔အနက္ (၄) ဦး ေရြးခ်ယ္ျခင္း ခံခဲ့ရေလသည္။ ကမန္ အမ်ိဳးသား မူဆလင္ တစ္ဦးလည္း ေရြးခ်ယ္ျခင္း ခံခဲ့ေလသည္။
ရိုဟင္ဂ်ာ တို႔ သည္ ၁၉၈၉-ခု ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၈ (၂) အရ အရည္အခ်င္း ျပည့္စံုသည့္ အေလွ်ာက္ မည္သည့္ ရိုဟင္ဂ်ာ တစ္ဦးမွ် ပုဒ္မ ၁၀ (ဃ) ႏွင့္ (စ) အရ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ ခံပိုင္ခြင့္ မရွိဟု တားျမစ္ ပိတ္ပင္ျခင္း မခံခဲ့ရေခ်။ ေရြးခ်ယ္ခံ ခဲ့ရသူ မ်ားလည္း အဆိုပါ ပုဒ္မအရ ရုပ္သိမ္းျခင္း မခံခဲ့ရေပ။
၁။ ႏိုင္ငံေတာ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏု သည္ ၁၉၅၄-ခု စက္တင္ ဘာလ (၂၅) ရက္ေန႔ည ၈-နာရီအခ်ိန္ တိုင္းျပည္ သို႔ အသံလႊင့္ မိန္႔ ခြန္း ေျပာၾကားခဲ့ရာ၌ “ဒီ ဘူးသီးေတာင္ႏွင့္ ေမာင္းေတာၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွာ ေနၾကတဲ့ ျပည္ေထာင္စုသား မ်ားဟာ မ်ားေသာ အားျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသားမ်ား ျဖစ္ၾကၿပီး မူဆလင္မ်ား ျဖစ္ၾကပါ တယ္။” ဟု မိန္႔ၾကားခဲ့ဘူးသည္။
၂။ ႏိုင္ငံေတာ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ႏွင့္ ကာကြယ္ေရး ၀န္ႀကီး ဦးဗေဆြသည္ ၁၉၅၉-ခု ႏို၀ဘၤာလ ၃- ရက္ေန႔ ႏွင့္ ၄ ရက္ေန႔ မ်ားတြင္ က်င္းပသည့္ ဘူးသီးေတာင္ ႏွင့္ ေမာင္းေတာ လူထု အစည္းအေ၀း မ်ားတြင္ “ရိုဟင္ဂ်ာ လူမ်ိဳးစု မ်ားဟာ ျပည္ေထာင္စုသားမ်ား ျဖစ္ၾကတဲ့ မြန္၊ ျမန္မာ၊ ရွမ္ း၊ ကခ်င္၊ ခ်င္း၊ ကရင္ စတဲ့ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳ းစု မ်ားနဲ႔ တန္းတူ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ ရာဇ၀င္အရ ေနထိုင္ လာခဲ့ေၾကာင္း၊ ၄င္းတို႔ဟာ သစၥာ သမာဓိနဲ႔ ျပည့္စံုၿပီး တိုင္းရင္းသား အျခား လူမ်ိဳ းမ်ားနဲ႔ ရင္းႏွီးစြာ ခ်စ္ၾကည္ေၾကာင္း” မိန္႔ၾကား ခဲ့ေလသည္။
ဤသို႔ အစိုးရ အႀကီးအကဲ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ႏွစ္ဦးစလံုးက ယင္းတို႔ အာဏာ ရွိစဥ္ ကာလ အတြင္း တိုင္းသိ ျပည္သိ ရိုဟင္ဂ်ာ တို႔အား ႏိုင္ငံသား အျဖစ္၊ တိုင္းရင္သား အျဖစ္ တရား၀င္ ေၾကညာျခင္းသည္ ရိုဟင္ဂ်ာ တို႔၏ ျဖစ္ရပ္ အမွန္ကို လက္ခံျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။
တရားရံုး၏ စစ္ေဆးစီရင္ပိုင္ခြင့္အာဏာ
လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရး (လတ္တေလာ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ား) အက္ဥပေဒပုဒ္ မ ၇ - ကို ျပင္ဆင္ျခင္း မျပဳမီက ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတသည္ လည္းေကာင္း၊ ထိုအက္ဥပေဒ ပုဒ္ မ ၇ - အပိုဒ္ငယ္ (၁) အရ ခန္႔အပ္ေသာ အာဏာပိုင္သည္ လည္းေကာင္း ထိုအက္ဥပေဒ ပုဒ္ မ တစ္ခု ခုကို သို႔တည္း မဟုတ္ ထိုအက္ဥပေဒ အရ ျပ႒ာန္း ထားေသာ နည္းဥပေဒ တစ္ခုခုကို က်ဴးလြန္ေၾကာင္းျဖင့္ တရား ရံုးေတာ္က အျပစ္ေပးခံရသူ ႏိုင္ငံျခားသားအား ျပည္ႏွင္ဒဏ္ ခတ္ႏိုင္သည္ဟု ျပ႒ာန္း ထားေလသည္။
ယင္းဥပေဒပုဒ္မ ၇ ကို ၁၉၅၇ - ခုႏွစ္ အက္ဥပေဒအမွတ္ ၃၉ အရ ျပင္ဆင္ ရာတြင္ - ႏိုင္ငံ ေတာ္သမတသည္လည္းေကာင္း၊ ႏိုင္ငံ ေတာ္သမတက ခန္႔အပ္သည့္ အာဏာပိုင္သည္လည္းေကာင္း အဆိုပါ အက္ဥပေဒ၊ သို႔တည္း မဟုတ္၊ နည္းဥပေဒမ်ားကို ခ်ိဳးေဖာက္သူ ႏိုင္ငံျခားသားအား တရားစြဲမည့္အစား ျပည္ႏွင္ ဒဏ္ခတ္ႏိုင္ေၾကာင္း ျပ႒ာန္း လိုက္ေလသည္။ ထို႔ျပင္လည္း ယင္းသို႔ ျပည္ႏွင္ ဒဏ္ခတ္ျခင္း မျပဳ မီ ႏိုင္ငံျခားသား တစ္ဦးသည္ ထိုဥပေဒကိုေသာ္ လည္းေကာင္း၊ အက္ဥပေဒအရ ျပ႒ာန္း ထားသည့္ နည္းဥပေဒ အရပ္ရပ္ကိုေသာ္ လည္းေကာင္း က်ဴးလြန္သည္ ၊ မက်ဴးလြန္သည္ကို ဆံုးျဖတ္ပိုင္ခြင့္ ရွိသည္ဟု ျပ႒ာန္း လိုက္ေလသည္။
ယင္းသို႔ ျပ႒ာန္းခ်က္ မ်ားကို ေထာက္ထားေသာ္၊ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတ၊ သို႔တည္းမဟုတ္၊ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတက ခန္႔အပ္ထားေသာ အာဏာပိုင္က ႏိုင္ငံျခားသား တစ္ဦးဦးသည္ အဆိုပါ အက္ဥပေဒ ႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေသာ ျပစ္မႈကို က်ဴးလြန္သည့္ မႈခင္းကိစၥ၌ တရားရံုးေတာ္မ်ား စစ္ေဆးစီရင္သည့္ နည္းတူ စစ္ေဆး စီရင္ခြင့္ ရွိသည္မွာ ထင္ရွားေလသည္။ ယင္းသို႔ေသာ တရားရံုးမ်ား၌ စစ္ေဆး စီရင္ပိုင္ခြင့္ အာဏာမ်ိဳးမွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ အာဏာမ်ိဳး ျဖစ္သည္ဟု မယူဆႏိုင္ေပ။ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၅၀ အရ၊ ကန္႔သတ္ ထားသည့္ တရားစီရင္ ေရးဆိုင္ရာ အလုပ္ ၀တၱရား မ်ားကို ျဖစ္ေစ၊ အာဏာကိုျဖစ္ေစ သံုးစြဲ ေဆာင္ရြက္သည့္ သေဘာ သက္ေရာက္သည္ဟု ယူဆရေပမည္။ (၁၉၅၈ -ျမန္မာႏိုင္ငံ စီရင္ထံုး (မစထ)၊ တရားလႊတ္ ေတာ္ခ်ဳပ္ (တလခ) -၁၀၂)
ေဆာ္ေယာ့အေလါမ္ (ခ) ေဆာ္ေယာ့ခန္အမက္ ပါ- ၂၃ ဦးႏွင့္ အတြင္း၀န္ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရး ဌာန ပါ -၂
ျမန္မာျပည္တြင္ ျမန္မာလူမ်ိဳး အစစ္ အမ်ားအျပား မေရာက္ေသးေသာ ေဒသမ်ား၌ ျမန္မာႏွင့္ အသြင္ မတူ၊ျမန္မာ စကားမတတ္၊ ျမန္မာျပည္တြင္ ဘယ္တုန္းက ဘာျဖစ္ခဲ့သည္ကို မေျပာႏိုင္ေသးေသာ ျပည္ေထာင္စု တိုင္းရင္းသားမ်ား ရွိၾကေသးသည္။ ရခိုင္ ေဒသမ်ား၌ ျမန္မာစကား မတတ္သူ ျပည္ေထာင္စု သားမ်ား အေျမာက္အမ်ား ရွိႏိုင္သည္။ ျပည္ေထာင္စု ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈ အက္ဥပေဒပုဒ္မ ၄ (၂) အရ၊ ေရွးအခါက ႏိုင္ငံျခားမွ လာ၍ ေနထိုင္ၾက သူမ်ားမွ ဆင္းသက္ေသာ ေျမးျမစ္မ်ားသည္ ဥပေဒအရ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံသား ျဖစ္ၾကသည္။ (၁၉၆၀ -ျမန္မာႏိုင္ငံ စီရင္ထံုး (မစထ)၊ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ (တလခ) -၂၁၅)
ဟာေဆာင္အလီ/ေမေဟရ္အလီ ႏွင့္ အတြင္း၀န္ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးဌာန ပါ-၁
မ်ိဳးဆက္ ၂ ဆက္ ျမန္မာျပည္၌ ပင္ရင္း တိုင္းျပည္ အျဖစ္ ေနထိုင္သူတို႔မွ ဆင္းသက္လာၿပီး၊ မိမိ အပါအ၀င္ မိဘႏွစ္ပါး စလံုး ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ေမြးဖြားသူသည္ ဥပေဒအရ ျမန္မာႏိုင္ငံသား ျဖစ္သည္။ (၁၉၅၉ -ျမန္မာႏိုင္ငံ စီရင္ထံုး (မစထ)၊ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ (တလခ) -၁၈၇)
ဂနီ (ေခၚ) ေမာင္ခ်စ္ႏွင့္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ
ပုဒ္မ ၄ (၂) ၏ လိုအပ္ခ်က္မွာ ေလွ်ာက္ထားသူႏွင့္ ၄င္း၏ မိဘႏွစ္ပါးသာ ျမန္မာျပည္မွာ ေမြးဖြား ၾကသူမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း လိုအပ္၍ ဘိုးဘြားမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍မူ ၄င္းတို႔ သည္ ျမန္မာျပည္တြင္ ပင္ရင္းတိုင္းျပည္ အျဖစ္ အမ်ိဳး အဆက္မျပတ္ ေနထိုင္ခဲ့ေၾကာင္းသာ လိုအပ္ေပသည္။ (၁၉၆၃ -ျမန္မာႏိုင္ငံ စီရင္ထံုး (မစထ)၊ တရားရံုးခ်ဳပ္ (တရခ) ၇၅၃)
ပီဆြာမီႏွင့္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ
ေလွ်ာက္ထားသူသည္ ျပည္ေထာင္စုသား ျဖစ္မႈ အက္ဥေဒ ပုဒ္မ ၄ (၂) တြင္ အက်ံဳး၀င္ ေစဦးေတာ့၊ သက္ေသ အေထာက္ အထားမ်ား အရ အထူး တြဲဖက္ ခရို င္ တရားမ ရာဇ၀တ္ တရားသူႀကီး မ်ားက ေထာက္ခံ၍ သက္ဆိုင္ရာ ၀န္ႀကီး ဌာနသို႔ တင္ျပရသည္။ ၀န္ႀကီး ဌာနက လက္မွတ္ထုတ္ ေပးမွ ျပည္ေထာင္စုသား ဘ၀ကို ရသည္ဟူ၍ မွတ္ခ်က္ ခ်ထားသည္ကို ၄င္း၏ အစီရင္ခံစာတြင္ ေတြ႔ရသည္။ သို႔ရာတြင္ အမွန္အားျဖင့္ အေျခခံ ဥပေဒ အရ ျဖစ္ေစ၊ ျပည္ေထာင္စုသား ျဖစ္မႈ အက္ဥပေဒ၏ သက္ဆိုင္ရာ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ား အရ ျဖစ္ေစ၊ ဇာတိအရ ျပည္ေထာင္စုသား ျဖစ္ၾကသည္ဟု မွတ္သားျခင္း ခံရသူ မ်ားသည္ ျပည္ေထာင္စုသား ျဖစ္မႈကို ေလွ်ာက္ထားခံယူရန္ မလိုေပ။ ေမြးကတည္းကပင္ ျပည္ေထာင္စုသား ျဖစ္ၾကပါသည္။ ၄င္းတို႔အေနႏွင့္ ဒြိဟရွိ မွ ဒြိဟကင္းေစရန္ ပုဒ္ မ ၆ အရ ဒိြဟကင္းေသာ လက္မွတ္ ေတာင္းယူ ႏိုင္သည္။ (၁၉၆၅ ျမန္မာႏိုင္ငံ စီရင္ထံုး (မစထ)၊ တရားရံုးခ်ဳပ္ (တရခ) ၁၂၈)
အထက္ပါ စီရင္ထံုးမ်ားကို ေထာက္ရႈလွ်င္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔၏ ဥပေဒအရ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ မႈကို အျငင္းပြားစရာ လံုး၀ မရွိတန္ေပ။
၁။ ၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္၌မွ ၁၉၆၂-ခုႏွ စ္ အထိ ျပည္ေထာင္စုေန႔ အခမ္း အနား မ်ားသို႔ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသား ကိုယ္စားလွယ္ မ်ားသည္ တိုင္းရင္းသား ကိုယ္စားလွယ္မ်ား အျဖစ္ တက္ေရာက္ခြင့္ ရရွိခဲ့သည္။
၂။ ၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္ ေအာင္ဆန္း အားကစားကြင္းတြင္ က်င္းပခဲ့ေသာ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ား ရိုးရာ ယဥ္ေက်းမႈ ၿပိဳင္ပြဲတြင္ ရခိုင္ႏွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ ရိုးရာ အားကစား တစ္မ်ိဳးျဖစ္ေသာ က်င္ပြဲ၌ ရိုဟင္ဂ်ာ က်င္သန္မ်ား ပါ၀င္ ဆင္ႏြဲခြင့္ ရရွိခဲ့သည္။
၃။ ၁၉၆၄- ခုႏွစ္တြင္ ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီမွ က်င္းပခဲ့ေသာ ခေပါင္း ေတာင္သူ လယ္သမား မ်ားႏွီးေႏွာ ဖလွယ္ပြဲတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာ တိုင္းရင္းသား ကိုယ္စားလွယ္မ်ား တက္ေရာက္ခြင့္ ရရွိခဲ့သည္။
၄။ ၁၉၆၉ - ခုႏွစ္ က်ိဳကၠဆံကြင္းတြင္ ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီမွ က်င္းပေသာ အလုပ္သမား ႏွီးေႏွာ ဖလွယ္ပြဲသို႔ ရိုဟင္ဂ်ာ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား တက္ေရာက္ခြင့္ ရရွိခဲ့သည္။
၅။ ၁၉၆၁ -ခုႏွစ္ ေမလ (၁၅) ရက္ေန႔မွ ၁၉၆၅ -ခု ေအာက္တိုဘာလ (၁) ရက္ေန႔ထိ တိုင္းရင္းသား ဘာသာ အစီအစဥ္ မ်ားတြင္ တိုင္းရင္းသား ရိုဟင္ဂ်ာ ဘာသာ အစီအစဥ္ မ်ားကို ျမန္မာ့အသံ၊ ဒုတိယပိုင္း အစီစဥ္၊ ညေန ၅-နာရီခြဲမွစ၍ လိႈင္းတိုမီတာ ၆၂.၆၇ ႏွင့္ ၂၆.၁၇ မီတာမ်ားမွ ၁၀-မိနစ္စီ၊ တစ္ပတ္လွ်င္ (၃) ႀကိမ္က် အသံလႊင့္ခြင့္ ရရွိခဲ့သည္။
၆။ ၁၉၆၀ မွ ၁၉၇၀ ျပည့္ႏွစ္ အထိ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ က်ိဳကၠဆံကြင္းတြင္ က်င္းပေလ့ ရွိေသာ ျပည္ေထာင္စုေန႔ အထိမ္းအမွတ္ ျပပြဲၿပိဳ င္ပြဲ မ်ားတြင္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ား ဓါတ္ပံုျပပြဲ၌ ရခိုင္အုပ္စုတြင္ ရခိုင္၊ သက္၊ ဒိုင္းနက္ ၊ ၿမဳိစသည္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳ း၏ ဓါတ္ပံုႏွင့္အတူ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီး မ်ား၏ ဓါတ္ပံုကိုပါ ႏွစ္စဥ္ ျပသေလ့ ရွိေလသည္။
ေဖာ္ျပပါ မ်ားသည္ ႏိုင္ငံေတာ္မွ ရိုဟင္ဂ်ာ တို႔အား တိုင္းရင္းသား အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳကာ အျခား တုိင္းရင္းသားမ်ား နည္းတူ ျပည္ေထာင္စု အေရး ကိစၥမ်ားတြင္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ ေစျခင္းမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
မဆလေခတ္ ေရးဆြဲထားေသာ ၁၉၇၄-ခု ျပည္ေထာင္စု ဆိုရွယ္လစ္ သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္၊ ဖြဲ႔စညး္ပံု အေျခခံ ဥပေဒ အခန္း (၁၁)၊ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ မူလ အခြင့္အေရးႏွင့္ တာ၀န္မ်ား ေအာက္ရွိ ပုဒ္မ ၁၄၅ တြင္(က) ျပည္ေထာင္စု ဆိုရွယ္လစ္ သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္၏ တိုင္းရင္းသား မိဘႏွစ္ပါးမွ ေမြးဖြားသူ အားလံုးသည္ ႏိုင္ငံသားမ်ား ျဖစ္သည္။ (ခ) ဤဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒ အတည္ျပဳ ျပ႒ာန္းသည့္ေန႔တြင္ ဥပေဒအရ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ၿပီးသူ မ်ားသည္လည္း ႏိုင္ငံသားမ်ား ျဖစ္သည္ -ဟု ျပ႒ာန္းထားသည္။
ဆိုလိုသည္မွာ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တိုင္းရင္းသား မ်ိဳးႏြယ္စု မိဘႏွစ္ပါးမွ ေမြးဖြားသူ အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီး အားလံုး တို႔သည္ ျပည္ေထာင္စု ဆိုရွယ္လစ္ သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံသား ျဖစ္မႈကို ေမြးရာပါ အခြင့္ အေရးအရ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ရရွိၾက ေလသည္။ ထို႔ျပင္ လြတ္လပ္ေရး ရရွိၿပီးသည့္ အခ်ိန္မွစ၍ တည္ဆဲ ဥပေဒမ်ား အရ (၁၉၄၇ -ခု ဖြဲ႔စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံ ဥပေဒ၊ ၁၉၄၈-ခုႏွ စ္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံသား ျဖစ္မႈ အက္ဥပေဒ၊ သို႔မဟုတ္၊ ၁၉၄၈ -ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ”ေရြးခ်ယ္ေရး” အက္ဥပေဒအရ) ႏိုင္ငံသား ျဖစ္သည့္ ၊ သို႔တည္း မဟုတ္၊ ျဖစ္သည္ဟု မွတ္ယူျခင္း ခံရသည့္၊ သို႔တည္း မဟုတ္ ၊ ျဖစ္သည္ဟု အသိအမွတ္ ျပဳျခင္းခံ ရသည့္ သူမ်ားႏွင့္ ယင္းတို႔က ေမြးဖြားၾကေသာ အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီး မ်ားကိုလည္း ျပည္ေထာင္စု ဆိုရွယ္လစ္ သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒအရ ဆက္လက္၍ အသိအမွတ္ ျပဳထား ေလသည္။
သို႔ျဖစ္ရာ ရိုဟင္ဂ်ာ တို႔သည္ တည္ဆဲ ဥပေဒမ်ား အရ ျမန္မာႏိုင္ငံသား ျဖစ္ၿပီးသူမ်ား ျဖစ္သည့္ အေလ်ာက္ ၁၉၇၄ -ခု ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒ အရလည္း ႏိုင္ငံသားမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
၁၉၈၂-ခု ျမန္မာႏိုင္ငံသား ဥပေဒ ပုဒ္မ ၃ အရ တိုင္းရင္းသားမ်ား ျဖစ္ၾကသည့္ ကခ်င္၊ ကယား၊ ကရင္ ၊ ခ်င္း၊ ဗမာ၊ မြန္၊ ရခိုင္၊ ရွမ္း စေသာ လူမ်ိဳ းတြင္ ပါ၀င္သူ မ်ားႏွင့္ ယခု ႏိုင္ငံေတာ္တြင္ ပါ၀င္ေသာ နယ္ေျမ တစ္ခုခု၌ ၁၈၂၃-ခုႏွစ္ (ျမန္မာသကၠရာဇ္ - ၁၁၈၅-ခုႏွစ္ ) မတိုင္မီ ကာလမွစ၍ မိမိတို႔၏ ပင္ရင္း ႏိုင္္ငံ အျဖစ္ ထာ၀စဥ္ အေျခစိုက္ ေနထိုင္ခဲ့ေသာ လူမ်ိဳးစုမ်ားတြင္ ပါ၀င္သူမ်ားသည္ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္သည္။ ပုဒ္မ ၅ အရ၊ တုိင္းရင္းသားတိုင္းသည္ လည္းေကာင္း၊ တိုင္းရင္းသား မိဘႏွစ္ပါးမွ ေမြးဖြားသူသည္ လည္းေကာင္း၊ ဇာတိအရ ႏိုင္ငံသားမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ပုဒ္မ ၆ အရ၊ ဤဥပေဒ အာဏာ တည္ေသာေန႔တြင္ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ၿပီးသူ မ်ားလည္း ႏုိင္ငံသား ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ပုဒ္မ ၁၈ အရ၊ အရည္အခ်င္း ပ်က္ယြင္းျခင္း မရွိေစရ-ဟု ျပ႒ာန္းပါ ရွိပါသည္ ။
ရိုဟင္ဂ်ာတို႔သည္ ဤဥပေဒ ပုဒ္မ သံုးခုစလံုးႏွင့္ အက်ံဳး၀င္ သူမ်ားပီပီ ျမန္မာႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ဆက္လက္ ရွိေနၾကသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔အား ဧည့္ႏုိင္ငံသား၊ သို႔မဟုတ္၊ ႏိုင္ငံမဲ့ ဘ၀ ေရာက္၍ ႏိုင္ငံသား ျပဳျခင္း ခံရေအာင္ ေလွ်ာက္ထား ရမည္ဟု မွတ္ယူစရာ အလ်ဥ္းမရွိေခ်။
ေဖာ္ျပပါ ၁၉၇၄ -ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒႏွင့္ ၁၉၈၂ -ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံသား ဥပေဒတို႔မွာ ျပည္သူ လူထု၏ လြတ္လပ္စြာ အဆို တင္သြင္း ေျပာဆိုမႈ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ မရရွိခဲ့သည့္ျပင္ စစ္အာဏာရွင္တို႔ အာဏာ သက္ဆိုး ရွည္ေစေရးကို ေမွ်ာ္ကိုး၍ ေရးဆို ျပ႒ာန္း ခဲ့ေသာ္လည္း ရိုဟင္ဂ်ာတို႔ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ေရးကို ရပ္စဲ ေစျခင္း မျပဳလုပ္ ႏိုင္ခဲ့ေခ်။
အထက္ပါတုိ႔ကို ၿခံဳငုံသံုးသပ္ ရေသာ္ …
၁။ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔သည္ ႏိုင္ငံျခားသားမဟုတ္။
၂။ အျခား ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တိုင္းရင္းသားမ်ား နည္းတူ ေရွးႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အလ်င္ကစ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ လာေရာက္ အေျခစိုက္၊ စဥ္ဆက္မျပတ္၊ ထာ၀စဥ္ ေနထိုင္လာခဲ့ေသာ တိုင္းရင္းသားမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
၃။ ၁၉၄၇ -ခု ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြဲ႔စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံ ဥပေဒ အရ လည္းေကာင္း၊ ၁၉၄၈ ခု ျမန္မာႏိုင္ငံသား ဥပေဒ အရ လည္းေကာင္း၊ ၁၉၇၄ -ခု ျပည္ေထာင္စု ဆိုရွယ္လစ္ သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒ အရ လည္းေကာင္း၊ ၁၉၈၂ -ခု ျမန္မာႏိုင္ငံသား ဥပေဒ အရ လည္းေကာင္း ရိုဟင္ဂ်ာတို႔သည္ ဥပေဒအရ ႏိုင္ငံသားျဖစ္သည္။
၄။ ႏိုင္ငံေတာ္၏ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ပြဲ အားလံုးတြင္ လည္းေကာင္း၊ အဆင့္ဆင့္တိုင္းတြင္ လည္းေကာင္း၊ မဲေပးပိုင္ခြင့္ႏွင့္ ေရြးခ်ယ္ ခံပိုင္ခြင့္ကို လြတ္လပ္စြာ ရရွိခဲ့သည္။
၅။ ႏိုင္ငံ၏ အျမင့္ဆံုး တရား စီရင္ေရး အာဏာပိုင္ အဖြဲ႔အစည္း ျဖစ္ေသာ တရား လႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္၊ သို႔မဟုတ္၊ တရားရံုးခ်ဳပ္ တို႔၏ စီရင္ထံုးမ်ားအရ ရိုဟင္ဂ်ာ တို႔သည္ ဥပေဒအရ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈကို ရွင္းလင္းစြာ အနက္ ဖြင့္ဆို ထားသည္။
၆။ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အျမင့္ဆံုး စီမံခန္႔ခြဲေရးမွဴးမ်ား ျဖစ္ၾကသည့္ ႏိုင္ငံေတာ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳ ပ္ ႏွစ္ဦးက ရိုဟင္ဂ်ာတို႔၏ ႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈ၊ တိုင္းရင္းသားျဖစ္မႈကို တိုင္းသိ၊ ျပည္သိ၊ ကမၻာသိ ေက်ညာျခင္းသည္ ရိုဟင္ဂ်ာ တို႔အား အေျခအေန အရ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳ ခံရသူမ်ား (de facto citizens) မဟုတ္။ ဇာတိအရ၊ တရား ဥပေဒအရ ႏိုင္ငံသားမ်ား (de jure citizens) မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားေလသည္။
၇။ ႏိုင္ငံေတာ္သည္ အခါ အားေလ်ာ္စြာ ရိုဟင္ဂ်ာ တို႔အား အျခား တိုင္းရင္းသားမ်ား နည္းတူ ႏိုင္ငံ၏ အေရး ကိစၥမ်ား၊ အထိမ္းအမွတ္ပြဲမ်ား၊ ႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲမ်ား၊ ျပပြဲၿပိဳင္ပြဲမ်ားတြင္ ကိုယ္စားျပဳ ခြင့္ ေပးခဲ့သည္။
ထို႔အျပင္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔သည္ …
(က) ၁၉၄၉ - ခု ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ေနထိုင္သူမ်ား မွတ္ပံုတင္ေရး အက္ဥပေဒအရ အမ်ိဳးသား မွတ္ပံုတင္ လက္မွတ္ ကိုင္ေဆာင္ခြင့္ ရွိသူမ်ား။
(ခ) အႀကိမ္ႀကိမ္ ေကာက္ယူေလ့ ရွိေသာ သန္းေခါင္ စာရင္းမ်ားအရ.. လူဦးေရ စာရင္း၊ အိမ္ေထာင္စု စာရင္း၊ မိသားစု စာရင္း အစရွိသည့္ ႏိုင္ငံေတာ္ စာရင္းဇယား အားလံုးတြင္ တိက်စြာ ပါ၀င္သူမ်ား။
(ဂ) ႏိုင္ငံျပင္ပသို႔ သြားလာရာ၌ ႏိုင္ငံကူး လက္မွတ္ကို ကိုင္ေဆာင္ခြင့္ ရွိသူမ်ား။
(ဃ) ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြါးေရး၊ လူမႈေရး၊ သာသနာေရး ဆိုင္ရာ ပါတီမ်ား၊ အသင္းအဖြဲ႔မ်ား၊ အစည္းအရံုးမ်ား တရား၀င္ မွတ္ပံုတင္ၿပီး ဖြဲ႔စည္းခြင့္၊ အျခားသူတို႔ ဖြဲ႔စည္းသည္ မ်ားတြင္ တရား၀င္ ပါ၀င္ခြင့္ ရွိသူမ်ား။
(င) တစ္ပါတီ အာဏာရွင္စနစ္ တေလွ်ာက္တြင္ပင္ စစ္အာဏာရွင္မ်ား ကိုယ္တိုင္ ဖြဲ႔စည္း တည္ေထာင္ ေပးခဲ့ေသာ လူထု လူတန္းစား အဖြဲ႔အစည္းမ်ား အမည္ခံ ျမန္မာ့ ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ ပါတီ၊ လယ္သမား အစည္းအရံုး၊ အလုပ္သမား အစည္းအရံုး၊ လမ္းစဥ္ လူငယ္ စသည္တို႔တြင္ တရား၀င္ ပါ၀င္ခြင့္ ရွိခဲ့သူမ်ား။
(စ) ႏိုင္ငံေတာ္၏ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ေရးရာမ်ား၊ တရားစီရင္မႈ ေရးရာမ်ား၊ ဥပေဒျပဳ စုမႈ ေရးရာမ်ားတြင္ ပါ၀င္ခြင့္ ရွိသူမ်ား။
(ဆ) ႏိုင္ငံေတာ္ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ ၀န္ထမ္း အဖြဲ႔အစည္း မ်ားတြင္ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ခြင့္ ရွိသူမ်ား။
(ဇ) ႏိုင္ငံေတာ္ အခြန္ အေကာက္ကို ျပည့္၀စြာ ေပးေဆာင္သူမ်ား။
(စ် ) ေရႊ႕ေျပာင္းႏိုင္ေသာ ပစၥည္းမ်ား၊ မေရႊ႕ေျပာင္းႏိုင္ေသာ ပစၥည္းမ်ားကို ပိုင္ဆိုင္ခြင့္၊ လက္၀ယ္ထား ရွိခြင့္ ၊ ေရာင္း၀ယ္ ေဖာက္ကားခြင့္၊ လွဲ႔လွယ္သံုးပိုင္ခြင့္ ရွိသူမ်ား။
(ည) ႏိုင္ငံေတာ္၏ စစ္ေရး၊ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြါးေရး၊ လူမႈေရး စသည့္ နယ္ပယ္တိုင္းတြင္ ပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ ရွိသူမ်ား… … … ျဖစ္ၾကေပသည္။
သို႔ေသာ္ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရ အဆက္ဆက္ တို႔သည္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔အား ဥပေဒအရ ရသင့္ရထိုက္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ား ရရွိေရး၌ လည္းေကာင္း၊ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔၏ အသက္၊ အိုးအိမ္ ၊ ဂုဏ္သိကၡာ၏ လံုၿခံဳမႈကို ရရွိေရး၌ လည္းေကာင္း၊ ေမြးရာပါ အခြင့္အေရးမ်ား မဆံုးရံႈး မနစ္နာ ေစရေအာင္ ကာကြယ္ရာ၌ လည္းေကာင္း ဥေပကၡာ ျပဳသည္ကို ေတြ႕ရွိရ ပါသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔အား ႏိုင္ငံသား မဟုတ္ ပါဟု တရား၀င္ ေက်ညာ ေျပာဆို ထုတ္ျပန္မႈ တစ္စံုတစ္ရာ မျပဳေသာ္လည္း တရား၀င္ မဟုတ္ေသာ ေျပာဆို ေရးသားမႈ မ်ားျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔၏ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈကို ေသးသိမ္ေစေသာ ျပဳမူ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား ျပဳေလ့ရွိသည္။ ယင္းသို႔ ျပဳမူ ေဆာင္ရြက္မႈ မ်ားသည္ ခြဲျခားမႈ၊ ဖိႏွိပ္မႈ၊ ႏိုင္ငံေရးအရ အျမတ္ထုတ္မႈမွ လႊဲ၍ အျခားအေၾကာင္း တစ္စံုတစ္ရာ မရွိႏုိင္ေပ။
ႏိုင္ငံသားဟူသည္…
လူသည္ မိခင္ႏုိင္ငံႏွင့္ ကင္း၍ ရပ္တည္ ရန္ ခဲယဥ္း၏။ ႏိုင္ငံမဲ့ သူတို႔၏ ဘ၀သည္ ခက္ခဲ၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံ သားျဖစ္ မႈသည္ အဖိုးတန္၏။ ျပည္ေထာင္စုသား ျဖစ္မႈသည္လည္း အလားတူ တန္ဖိုးရွိ၏။ ဇာတိအရ ျပည္ေထာင္စုသား ျဖစ္သူတို႔ အတြက္ ျပည္ေထာင္စုသား ျဖစ္မႈသည္ အေျခခံ လူ႔အခြင့္ အေရး တစ္ရပ္ ျဖစ္၏။ ၁၉၄၈ ခုႏွ စ္၊ ဒီဇဘၤာလ (၁၀) ရက္ေန႔တြင္ အတည္ျပဳ ျပ႒ာန္းခဲ့ေသာ အျပည္ျပည္ ဆိုင္္ရာ လူ႔အခြင့္ အေရး ေက်ညာ စာတမ္း (Universal Declaration of Human Rights) ၏ အပိုဒ္ (၁၅) တြင္ လူတိုင္းသည္ ႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ခံယူပိုင္ခြင့္ ရွိသည္။ ဥပေဒအရ မဟုတ္လွ်င္ မည္သူမွ် မိမိ၏ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ကို စြန္႔လႊတ္ျခင္း မခံေစရ။ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ေျပာင္းလဲႏိုင္ေသာ အခြင့္ အေရးကိုလည္း ျငင္းပယ္ျခင္း မခံေစရဟု ျပ႒ာန္း ထားသည္။
ႏိုင္ငံသား ဆိုသည္မွာ ႏိုင္ငံ တစ္ႏို င္ငံ (သို႔မဟုတ္ ) ႏိုင္ငံေရး အသိုင္းအ၀န္း တစ္ခု၏ အဖြဲ႔၀င္ ပုဂၢိဳလ္ကို ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္သည္။ တစ္နည္း အားျဖင့္ ႏိုင္ငံသား ဆိုသည္မွာ ႏိုင္ငံေရး ဘ၀ တစ္ရပ္တြင္ ပါ၀င္ေဆာင္ ရြက္ ပိုင္ခြင့္ႏွင့္ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ ပိုင္ခြင့္ ရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္ ျဖစ္သည္။ ဆိုလိုသည္မွာ- ႏိုင္ငံသားသည္ လူတိုင္း ရရွိမည့္ အေျခခံ လူ႔အခြင့္ အေရးမ်ား အျပင္ မဲေပးပိုင္ခြင့္၊ေရြးခ်ယ္ ခံပိုင္ခြင့္ စေသာ ႏုိင္ငံေရး အခြင့္ အေရး မ်ားပါ ရရွိသူ ျဖစ္သည္။
အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုသည္မွာ -
(၁) ေမြးရာပါ အခြင့္အေရးမ်ား (Natural Rights)
(၂) ဖြဲ႔စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံ ဥပေဒဆိုင္ရာ အခြင့္အေရးမ်ား (Constitutional Rights) ႏွင့္
(၃) ျပ႒ာန္း ဥပေဒ ဆိုင္ရာ အခြင့္အေရးမ်ား (Legal Rights) တို႔ျဖစ္သည္။
အေျခခံ ဥပေဒဆိုင္ရာ အခြင့္အေရးဆို ရာ၌လည္း -
(က) ႏိုင္ငံ ေရး အခြင့္အေရးမ်ား (Political Rights)
(ခ) ႏိုင္ငံသား အခြင့္အေရးမ်ား (Civil Rights)
(ဂ) လူမႈေရးႏွ င့္ စီးပြါးေရးဆိုင္ ရာ အခြင့္အေရးမ်ား (Social and Economic Rights) ႏွင့္
(ဃ) တရားစြဲခံ ရသူ၏ အခြင့္အေရးမ်ား (Rights of Accused) စသည္တို႔ပါ၀င္သည္။
ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈသည္ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရးတစ္ရပ္ ျဖစ္သည့္အေလွ်ာက္ ႏိုင္ငံတိုင္းလိုလိုတြင္ ႏိုင္ ငံသားျဖစ္မႈ ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒမ်ားတြင္လည္းေကာင္း၊ သီးသန္႔ ဥပေဒမ်ား ျပ႒ာန္း၍လည္း ေကာင္း ရွင္းလင္းတိက်စြာ ေဖာ္ျပထားေလ့ ရွိသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌လည္း အလားတူ ျပ႒ာန္းထား၏။
ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ၁၉၄၇ ခု၊ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ ဖြဲ႔စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၀ ႏွင့္ ၁၁ တို႔တြင္ ေအာက္ပါ အတိုင္း ျပ႒ာန္း ေဖၚျပ ထားသည္။
ပုဒ္မ ၁၀။ ။ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ တ၀ွမ္းလံုးတြင္ ႏိုင္ငံသား ဟူ၍ တစ္မ်ိဳ းတည္း သာရွိရမည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ျပည္ ေထာင္စု အဖြဲ႔၀င္ မ်ား၏ ႏိုင္ငံသား ဟူ၍ အသီး အျခား မရွိရ။ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံသား ဟူ၍သာ ရွိရမည္။
ပုဒ္မ ၁၁။ ။ (က) ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ တိုင္းရင္းသား တစ္မ်ိဳးမ်ိဳ းတြင္ ျဖစ္ေသာ သို႔တည္းမဟုတ္ ျဖစ္ခဲ့ ေသာ မိဘ ႏွစ္ပါးမွ ေမြးဖြားသူ တိုင္းသည္၄င္း၊
(ခ) ျမန္မာႏိုင္ငံ တိုင္းရင္းသား တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးတြင္ျဖစ္ေသာ သို႔တည္း မဟုတ္ ျဖစ္ခဲ့ေသာ ဘိုးဘြားမ်ားအနက္ အနည္းဆံုးတစ္ဦးမွ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပါ၀င္လတံ့ေသာ အာဏာပိုင္နက္ အတြင္း၌ ေမြးဖြားသူတုိင္းသည္၄င္း၊
(ဂ) ျပည္ေထာင္စု ႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ေသာ သို႔တည္းမဟုတ္ ဤအေျခခံ ဥပေဒ စတင္ အာဏာတည္သည့္ ေန႔တြင္ အသက္ရွင္ေနသည္ ျဖစ္ပါက ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ကို ရယူခြင့္ရွိေသာ မိဘႏွစ္ ပါးမွ ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံတြ င္ ပါ၀င္ လတံ့ေသာ အာဏာပိုင္နက္ အတြင္း၌ ေမြးဖြား သူတို င္းသည္ ၄င္း၊
(ဃ) ၿဗိတိသွ်ဘုရင္ မင္းျမတ္၏ အာဏာျပန္႔ရာ နယ္ေျမတစ္ခုခုတြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္ ျဖစ္၍ ဤအေျခခံ ဥပေဒ စတင္ အာဏာတည္သည့္ ေန႔မွအထက္ (သို႔တည္းမဟုတ္) ၁၉၄၂-ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ တစ္ရက္ေန႔မွ အထက္ အျခားမဲ့ေသာ ဆယ္ႏွစ္အတြင္း ရွစ္ႏွစ္ေအာက္ မဟုတ္ေသာ ကာလအဖို႔ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ တြင္ ပါ၀င္ လတံ့ေသာ အာဏာပိုင္နက္ အတြင္း၌ ေနထိုင္ခဲ့ဘူးၿပီးလွ်င္ ျပည္ေထာင္စု အတြင္းတြင္ ထာ၀စဥ္ ေနထိုင္ရန္ ႀကံရြယ္ခဲ့သည္ ျဖစ္၍၊ ထို႔ျပင္ တရား ဥပေဒျဖင့္ သတ္မွတ္ ထားေသာ အခ်ိန္ အတြင္းတြင္ ထိုသို႔ သတ္မွတ္ ထားေသာ နည္းလမ္းႏွင့္ အညီ ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံသား အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ျခင္းကို ထုတ္ေဖာ္ သူတိုင္းသည္၄င္း၊ … ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံသား ျဖစ္ရမည္။
အေျခခံ ဥပေဒပုဒ္မ ၁၁ တြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ အခြင့္အေရး မ်ားမွာ ျမန္မာ ႏုိင္ငံသား တိုင္း၏ မူလ အေျခခံ အခြင့္ အေရးမ်ား (Fundamental Rights) ျဖစ္ေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသား ျဖစ္မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ အရည္ အခ်င္း မ်ားကို ၁၉၄၈- ခုႏွစ္၊ ျပည္ ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံသား ျဖစ္မႈ အက္ဥပေဒတြင္ ေအာက္ပါ အတိုင္း အေသးစိတ္ ေဖာ္ျပ ထားေလသည္။
၃။ ။ (၁) အေျခခံ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၁ အလို႔ငွါ “ျမန္မာႏိုင္ငံ တိုင္းရင္းသား တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး“ ဆိုသည္မွာ ကခ်င္၊ ကရင္၊ ကရင္ နီ၊ ခ်င္ း၊ ျမန္ မာ၊ မြန္၊ ရခိုင္ သို႔တည္း မဟုတ္ ရွမ္းလူမ်ိဳ းကို၄င္း၊ ၁၈၂၃-ခုႏွစ္ (ျမန္မာ သကၠရာဇ္ ၁၁၈၅-ခုႏွစ္ ) မတိုင္ မီ ကာလမွစ၍ ျပည္ေထာင္စုတြင္ ပါ၀င္ေသာ နယ္ေျမတစ္ခုခု၌ မိမိတို႔၏ ပင္ရင္း တိုင္းျပည္ အျဖစ္ျဖင့္ အေျခစိုက္ ေနထို င္ခဲ့ေသာ မ်ိဳးႏြယ္စု မ်ားကို၄င္း ဆိုလိုသည္။
(၂) အေျခခံပုဒ္မ ၁၁ ႏွင့္ ၁၉၄၈-ခုႏွ စ္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ သားအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ေရး အက္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၃ တို႔အလို႔ငွါ ၊ “ၿဗိတိသွ် ဘုရင္ မင္းျမတ္၏ အာဏာျပန္႔ႏွံ႔ ရာ နယ္ေျမ” ဆိုသည္မွာ၊ ၁၉၄၇-ခုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရး အက္ဥပေဒ ပုဒ္ မ ၂ (၂) တြင္ ေဖာ္ျပထား သည့္ နယ္ေျမမ်ားကို ဆိုလိုသည္။
၄။ ။ (၁) အေျခခံ ဥပေဒပုဒ္မ ၁၁ (က)၊ (ခ) ႏွင့္ (ဂ)အရ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံသား ျဖစ္ခဲ့ေသာ သူသည္ သို႔တည္း မဟုတ္ အေျခခံ ဥပေဒပု ဒ္မ ၁၁ (ဃ) အရ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ ရရွိ၍ ၁၉၄၈-ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ေရး အက္ဥပေဒအရ ႏိုင္ငံသား လက္မွတ္ကို ရရွိေသာသူသည္၊ (သို႔တည္းမဟုတ္) ဤအက္ဥပေဒအရ ႏိုင္ငံသားျပဳမႈ လက္မွတ္ကို ျဖစ္ေစ၊ ႏိုင္ငံသား လက္မွတ္ကို ျဖစ္ေစ ရရွိေသာ သူသည္၊ သို႔တည္းမ ဟုတ္ ဤအက္ဥပေဒအရ အျခားနည္းျဖင့္ ျပည္ေထာင္စု ႏိုင္ငံသားကို ေပးအပ္ျခင္း ခံရသူသည္၊ ဤအက္ဥပေဒ ျပ႒ာန္းခ်က္ မ်ားအရ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ကို မဆံုးရႈံ းလွ်င္ ၊ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံသား အျဖစ္ တည္ရွိသည္ဟု မွတ္ယူရမည္။
(၂) ျပည္ေထာင္စုတြင္ ပါ၀င္ေသာ နယ္ေျမ တစ္ခုခုတြင္ အနည္းဆံုး ဘိုးဘြား အားလံုး လက္ထက္မွ စ၍ မိမိတို႔၏ ပင္ရင္း တိုင္းျပည္ အျဖစ္ျဖင့္ မ်ိဳးဆက္မျပတ္ ထာ၀စဥ္ အေျခစိုက္ ေနထိုင္ လာခဲ့သည့္ျပင္ မိမိ၏ မိဘႏွစ္ ပါးႏွင့္တကြ မိမိကိုယ္တိုင္ ထိုနယ္ေျမ တစ္ခုခုတြင္ ေမြးဖြားသူျဖစ္လွ်င္၊ ထိုသူအား ျမန္မာႏုိင္ငံသား ျဖစ္သည္ဟု မွတ္ယူရမည္။
၅။ ။ အေျခခံ ဥပေဒ စတင္ အာဏာ တည္ၿပီးမွ၊ ေမြးဖြားသည့္ ေအာက္၌ ေဖာ္ျပေသာသူ မ်ားသည္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ သားမ်ား ျဖစ္ရမည္။
(က) ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံသား ျဖစ္သည့္ မိဖတစ္ပါးပါးမွ၊ ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံတြင္ ေမြးဖြားသူ၊
(ခ) ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံသား ျဖစ္ေသာ အဘမွ ျပည္ေထာင္စု ျပင္ပတြင္ ေမြးဖြားသူ၊
(ဂ) ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံသားလည္း ျဖစ္၍ ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံ အစိုးရအမႈကို ထမ္းေနဆဲျဖစ္ေသာ မိဘတစ္ ပါးပါးမွ ျပည္ေထာင္စု ျပင္ပတြင္ ေမြးဖြားေသာသူ - စသည္ျဖင့္ ပါရွိပါသည္။
ရိုဟင္ဂ်ာသည္ ႏိုင္ငံျခားသားေလာ့…
ရိုဟင္ဂ်ာဆို သည္မွာ ရခိုင္ျပည္၌ အစဥ္တစိုက္ ေနထိုင္လာခဲ့ ေသာ၊ ေနထုိ င္လ်က္ ရွိေသာ အစၥလာမ္ဘာ သာ၀င္တို႔ကို ဆိုလိုပါသည္။ ၁၈၆၄-ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား အက္ဥပေဒပုဒ္မ ၁ အရ- ႏိုင္ငံျခား သားဆိုသည္မွာ ျမန္မာႏို င္ငံသားမဟုတ္သူ ကို ဆိုလိုသည္ဟု ပါရွိသည္။ ထို႔အတူ ၁၉၄၇-ခုႏွ စ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရး လက္တေလာ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ား အက္ဥပေဒ အပိုဒ္ ၂ (၁) (င) ၌လည္း “ႏိုင္ငံျခားသား ဆိုသည္မွာ ျပည္ေထာင္စုသား မဟုတ္သည္ကိုဆိုသည္” ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၁၉၄၇-ခုႏွစ္ မွစ၍ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား ၀င္ေရာက္လာမႈကို ထိန္းသိမ္း ကာကြယ္ေရး အတြက္ လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရး လုပ္ငန္းကို စတင္ ေဆာင္ရြက္ လာခဲ့သည္။ အစဦး၌ ႏွစ္စဥ္ က်ပ္ေငြ ၅ သိန္းခန္႔သာ သံုးစြဲေသာ္လည္း ၁၉၆၉-ခု ေနာက္ပိုင္းတြင္ ႏွစ္စဥ္ က်ပ္ေငြ သိန္း ၈၀ ေက်ာ္ သံုးစြဲ လာသည္။ ၀န္ထမ္း အင္အား ေထာင္ေက်ာ္ တို႔ကို ခန္႔ထားကာ ေဆာင္ရြက္ ေနသည္။ ရခိုင္တိုင္း လံုၿခံဳေရးႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေကာ္မတီ၏ လုပ္ေဆာင္ ခဲ့သည့္ သမိုင္း အက်ဥ္ း စာ-၄၀ တြင္ ရခိုင္တိုင္း တြင္ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား ၀င္ေရာက္မႈ ကာကြယ္ေရးအဖြဲ႕ (မ၊က၊ဖ) အဖြဲ႔ (၃)ဖြဲ႔ ဖြဲ႔စည္းၿပီး ၀န္ထမ္း အင္အား (၄၅) ဦးတို႔ျဖင့္ အေျခစိုက္ စခန္း (၁၄) ခု ဖြင့္လွစ္ကာ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား ၀င္ေရာက္ေနျခင္းကို စစ္ေဆးႀကီးၾကပ္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိေၾကာင္း၊ ၁၉၇၂-ခုႏွစ္တြင္ ရခိုင္တိုင္း၌ ႏိုင္ငံျခားသား (၁၁၉၂) ဦးရွိ၍ အခြန္ေငြ ၅၆,၆၀၀ိ / ရရွိေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။ ၁၉၇၅-၇၆ ခုႏွစ္ ရခုိင္ျပည္နယ္ ျပည္သူ႔ေကာင္စီ၏ ဒုတိယ သံုးလပတ္ အစီရင္ခံစာတြင္လည္း ရခိုင္ျပည္နယ္၌ ႏိုင္ငံျခားသားေပါင္း (၁၀၃၇) ေယာက္ရွိၿပီး၊ အသက္ (၁၂) ႏွစ္ မွ (၁၈) ႏွစ္အထိ ကေလး (၁၅၂) ေယာက္ႏွင့္ (၁၂) ႏွစ္ေအာက္ ကေလး (၇၇) ရွိေနေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။ ထို႔အျပင္ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ မွစ၍ န၀တ အစိုးရသည္ နယ္စပ္ေဒသ လူ၀င္မႈ စစ္ေဆးေရးႏွင့္ ကြပ္ကဲေရး စီမံခ်က္ အရ နယ္ စပ္ေဒသ တေလွ်ာက္တြင္ နယ္ေျမ (၁၈)ခု၊ စခန္းေပါင္း (၂၀)ေက်ာ္ ဖြင့္လွစ္၍ ၀န္ထမ္း အင္အား ၄၅၀၀ ျဖင့္ နယ္စပ္ လူ၀င္ လူထြက္ကို ကြပ္ကဲလ်က္ ရွိေနေသာ္လည္း ခိုး၀င္လာသူ ႏိုင္ငံျခားသား တစ္စံု တစ္ဦး ကိုမွ မေတြ႔ ရွိရေၾကာင္း၊ ျပည္တြင္းမွ ႏိုင္ငံျခားသို႔ ခုိးထြက္သူ မ်ားသာ ရွိေနေၾကာင္း အတြင္း သတင္းမ်ား အရ သိရွိရပါသည္။
သို႔ျဖစ္ရာ ရခိုင္ျပည္၌ ႏိုင္ငံျခားသား တစ္ေထာင္ေက်ာ္မွ လႊဲ၍ အျခား ႏုိင္ငံျခားသား မရွိသည္မွာ ထင္ရွား ေနေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔မွာ ႏိုင္ငံျခားသား အလ်ဥ္း မဟုတ္ေပ။
ရိုဟင္ဂ်ာသည္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳး တစ္မ်ိဳးမ်ိဳ းတြင္ ပါ၀င္ျခင္း …
တနည္း အားျဖင့္ ၁၇၈၄ မတိုင္မီွကပင္ မူဆလင္ ဘာသာ၀င္ တုိ႔သည္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပါ၀င္ေသာ နယ္ေျမ ျဖစ္သည့္ ရခိုင္ျပည္တြင္ မိမိတို႔ ပင္ရင္း တိုင္းျပည္ အျဖစ္ျဖင့္ ေနထိုင္ လာခဲ့သူမ်ား ပီပီ ၁၉၄၇-ခု ႏွစ္ အေျခခံ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၁ (က) (ခ) ႏွင့္ (၈) အရ အလို အေလ်ာက္ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္သို႔ လည္းေကာင္း၊ ၁၉၄၈-ခု ႏိုင္ငံသား အက္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၃ (၁) အရ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳး တစ္မ်ိဳးမ်ိဳ းတြင္ အက်ံဳး၀င္ေသာ တိုင္းရင္းသား အျဖစ္ကို လည္းေကာင္း မွတ္ယူသူ မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွား ေနေလသည္။
ၿဗိတိသွ် တပ္မွဴး ေရာဘတ္ဆန္၏ ၁၈၂၅ -ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၂၁ ရက္ေန႔ အစီရင္ခံစာအရ ထိုစဥ္က ရခိုင္ျပည္၌ လူဦးေရ တစ္သိန္းခန္႔ ရွိခဲ့ရာ ဗုဒၶဘာသာ ရခိုင္ ၆၀,၀၀၀ ႏွင့္ မူဆလင္ ၃၀,၀၀၀ ခန္႔ ရွိေၾကာင္း ပါရွိရာ၊ ဤမူဆလင္ ၃၀,၀၀၀ မွ ဆင္းသက္ လာသူတို႔ မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ တိုင္းရင္းသား မ်ားျဖစ္ ေၾကာင္းကို အျငင္းပြား စရာ အလ်ဥ္း မရွိႏိုင္ေပ။ ထို႔ျပင္ ၁၇၈၄-ခုႏွစ္တြ င္ ဗမာ က်ဴးေက်ာ္ေရး စစ္၏ စစ္ေဘးဒဏ္ႏွင့္ ၁၇၈၅-ခု ႏွစ္ ေနာက္ပိုင္း ဗမာေလးၿမိဳ႕၀န္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကာလ အေတာအတြင္း ျပည္တြင္း လံုၿခံဳေရး မရွိ၍ စစ္တေကာင္းသို႔ ထြက္ေျပး တိမ္းေရွာင္ ခိုလႈံခဲ့သူမ်ားသည္ ၁၈၂၆-ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္ း ျပည္တြင္း လံုၿခံဳမႈ အေတာ္အသင့္ ရွိလာသျဖင့္ ျပန္လည္ ၀င္ေရာက္ လာခဲ့ၾကသည္ ။ ယင္းတြင္ ဗုဒၶဘာသာ ရခိုင္ အမ်ိဳးသားမ်ား အျပင္၊ မူဆလင္မ်ားႏွင့္ ေတာင္ေပၚ လူမ်ိဳးစု မ်ားလည္း အမ်ားအျပား ပါ၀င္ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ယင္းတို႔ကလည္း အေျခခံ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၁ (က) (ခ) (၈) ႏွင့္ ႏိုင္ငံသား အက္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၃ (၁) အရ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
ကိုလိုနီေခတ္ဦးေရာက္ မူဆလင္မ်ား…
ယင္းသို႔ ေျပာင္းေရႊ ေနထိုင္ျခင္းသည္ မတရား ခိုး၀င္ ေနထုိင္ျခင္းမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ၊ တရား၀င္ ေျပာင္းေရႊ႕ ေနထိုင္ျခင္းသာ မည္ေပသည္။ ထိုစဥ္၌ အိႏိၵယမွ အျခားလူမ်ိဳ းမ်ား နည္းတူ မူဆလင္ တို႔ကလည္း ရခိုင္ျပည္သို႔ လာေရာက္ အေျခက် ေနထုိင္ လာခဲ့သည္။ ယင္းတို႔ သားသမီးမ်ား ကလည္း ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ နယ္ေျမထဲတြင္ ပါ၀င္လာသည့္ ရခိုင္ျပည္၌ ပင္ရင္း တိုင္းျပည္အျဖစ္ စဥ္ဆက္မျပတ္ ယေန႔တိုင္ ေနထိုင္လ်က္ ရွိေနၾကသည္။ ယင္းတို႔သည္ ၁၉၄၈-ခု ႏိုင္ ငံသားျဖစ္မႈ အက္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၄ (၂) အရ ျမန္မာႏိုင္ငံသား အျဖစ္ မွတ္ယူျခင္း ခံရသူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ပိုင္ခြင့္ႏွင့္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ခံပိုင္ခြင့္
ၿဗိတိသွ်တို႔သည္ အိႏၵိယမွ ျမန္မာ ႏုိင္ငံအား ခြဲထုတ္ၿပီး ၁၉၃၅-ခု ျမန္မာႏိုင္ငံ အက္ဥပေဒကို ျပ႒ာန္း လိုက္သည္။ ဤဥပေဒအရ ဒိုင္အာခီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ဖ်က္သိမ္းကာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္ အသစ္ တစ္ရပ္ကို အစားထိုး တီထြင္ လိုက္ေလသည္။ ယင္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ၉၁ ဌာန အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဟုေခၚသည္။ ၉၈ ဌာနခြဲ၍ အုပ္ခ်ဳပ္ရာ၌ ၉၁ ဌာနတြင္ ႏိုင္ငံသားတို႔ ပါ၀င္ရမည္ ျဖစ္သျဖင့္ ၉၁ ဌာန အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဟု ေခၚထြင္ျခင္း ျဖစ္သည္။
ဤအုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္အရ မင္းတိုင္ပင္ အမတ္ ၁၃၂ ဦးကို ေရြးခ်ယ္ရန္ ျဖစ္ၿပီး တိုင္းရင္းသား အျပင္ ႏိုင္ငံျခားသား ကိုယ္စားလွယ္ မ်ားလည္း ပါ၀င္ခြင့္ ရရွိ သည္။ တိုင္းရင္းသား မဲဆႏၵနယ္ အျဖစ္ ျမန္မာ (၉၅) ႏွင့္ ကရင္(၁၂)၊ ေပါင္း (၁၀၇) နယ္ျဖစ္ၿပီး၊ ႏိုင္ငံျခားသား မဲဆႏၵ နယ္အျဖစ္ အိႏၵိယအမ်ိဳးသားမ်ားအတြက္ (၁၃)၊ အဂၤ လိပ္-ျမန္မာ (၂)၊ တရုတ္ (၁) ႏွင့္ ဥေရာပလူ မ်ိဳးအတြက္ (၉)၊ ေပါ င္း (၂၅) နယ္ခြဲကာ ၁၉၃၆-ခု ႏုိ၀င္ဘာလတြင္ က်င္းပခဲ့သည္။ ရခိုင္ ေဒသတြင္ တိုင္းရင္းသား ျမန္မာ မဲဆႏၵနယ္ (၉) နယ္ႏွင့္ အိႏၵိယ အမ်ိဳးသားမ်ား အတြက္ စစ္ေတြၿမိဳ႕ေပၚတြင္ (၁) နယ္၊ ေပါင္းမဲဆႏၵနယ္ (၁၀) ခုတြင္ မင္းတိုင္ပင္ အမတ္ ၁၀-ဦးကို ေရြးခ်ယ္ ခဲ့ရာ၊ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔က တိုင္းရင္းသား မဲဆႏၵနယ္မွ မဲေပးပိုင္ခြင့္ ရရွိခဲ့ၿပီး၊ ရိုဟင္ဂ်ာ လူမ်ိဳ း ဂနီမာရ္ကန္ က ေမာင္းေတာ- ဘူးသီးေတာင္ မဲဆႏၵနယ္မွ ျမန္မာ တိုင္းရင္းသား ကိုယ္စားလွယ္ အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။
ေအာင္ဆန္း- အက္တလီ သေဘာတူ စာခ်ဳပ္ အရ ျမန္မာျပည္အား တစ္ႏွစ္ အတြင္း လံုး၀ လြတ္လပ္ေရး ေပးရန္ တုိင္းျပဳျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲကို ၁၉၄၇-ခု ဧၿပီလ (၉) ရက္ေန႔တြင္ စတင္ က်င္းပခဲ့သည္ ။ ဤေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာ တို႔၏ သမိုင္းမွန္ကို မသိ၍ ေမာင္းေတာ- ဘူးသီးေတာင္မွ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားသည္ မဲေပးပိုင္ခြင့္ ရရွိေအာင္ ေလွ်ာက္ထားရန္ လိုသည္ဟု အမိန္႔ထုတ္ ခဲ့သည္။ ရိုဟင္ဂ်ာ ေခါင္းေဆာင္ မ်ားက စစ္ေတြ ခရိုင္၀န္ႏွင့္ ေတြ႔ဆံု ရွင္းလင္းေသာ အခါ ခရိုင္ ၀န္မင္းသည္ ရန္ကုန္ႏွင့္ ဆက္သြယ္၍ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား မဲေပးရန္ႏွင့္ ေရြးခ်ယ္ ခံယူရန္ ေလွ်ာက္ထား စရာ မလိုေၾကာင္း၊ အလိုအေလ်ာက္ ဤအခြင့္အေရးမ်ား ရရွိသည့္ ႏုိင္ငံသားမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း ေၾကးနန္ျဖင့္ အေၾကာင္းၾကား၍ ေမာင္းေတာ- ဘူးသီးေတာင္မွ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားသည္ မဲေပးပိုင္ခြင့္လည္း ရရွိ၍ ေရြးခ်ယ္ ခံပိုင္ခြင့္လည္း ရရွိ ခဲ့သည္။ ဤေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ေမာင္ေတာ မဲဆႏၵနယ္မွ မစၥတာ ဆုလ္တန္ အာမတ္က လည္းေကာင္း၊ ဘူးသီးေတာင္ မဲဆႏၵနယ္မွ မစၥတာ အဒူေဂါပၸါရ္က လည္းေကာင္း တုိင္းျပဳျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္ အမတ္ အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။
ပါလီမန္ေခတ္ ေရြးေကာက္ပြဲ မ်ားကို ၁၉၅၂၊ ၁၉၅၆ ႏွင့္ ၁၉၆၀ ႏွစ္ မ်ားတြင္ က်င္းပခဲ့ရာ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသား မ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံသား မ်ားပီပီ လြတ္လပ္စြာ မဲဆႏၵ ေပးပိုင္ခြင့္လည္း ရရွိ၍ ေရြးခ်ယ္ခံပိုင္ ခြင့္လည္း ရရွိခဲ့သည္။ အဆိုပါ ေရြးေကာက္ပြဲ (၃) ပြဲ စလံုးတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာ ပါလီမန္ အမတ္ (၅) ဦးစီ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။
မဆလေခတ္တြင္ ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ေကာင္စီအဆင့္ဆင့္ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမာက္ပြဲမ်ားကို ၁၉၇၄၊ ၁၉၇၈၊ ၁၉၈၂၊ ၁၉၈၆ -ခုႏွစ္ မ်ားတြင္ က်င္းပခဲ့ သည္။ ၁၉၇၄-ခု ဖြဲ႕စည္းပံုအရ မဆလေခတ္ ေရြးေကာက္ ပြဲ တြင္ အဖိုးအဖြား၊ မိဘႏွစ္ပါးႏွင့္ မိမိကိုယ္တိုင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသား (Three Generations) ျဖစ္ပါမွ လူထု ကိုယ္စားလွယ္ အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံခြင့္ ရွိေၾကာင္း ျပ႒ာန္း ခဲ့ၾကသည္။ ယင္းဥပေဒပါ အဂၤါရပ္ မ်ားႏွင့္ ညီညြတ္မႈ မရွိေသာေၾကာင့္ သတၱဳတြင္း ၀န္ႀကီး ေဒါက္တာညီညီ၊ ႏိုင္ငံျခားေရး ဒုတိယ၀န္ႀကီး ဦး၀င္းတို႔ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ အျဖစ္မွ ႏႈတ္ထြက္ ၾကရသည္။
ရိုဟင္ဂ်ာ တို႔သည္ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ေကာင္စီ အဆင့္ဆင့္ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမာက္ပြဲ အားလံုးတြင္ မဲဆႏၵ ေပးပိုင္ ခြင့္လည္း ရရွိၿပီး၊ ေရြးခ်ယ္ ခံပိုင္ခြင့္လည္း ရရွိခဲ့သည္။ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမာက္ရန္ အမည္ စာရင္း တင္သြင္း ခဲ့ေသာ သို႔မဟုတ္ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမာက္ ခံခဲ့ ရေသာ မည္သည့္ ရိုဟင္ဂ်ာ ျပည္သူ႔ ကိုယ္စားလွယ္မွ အေျခခံ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၇၉ ပါ အဂၤါရပ္ႏွင့္ မညီညြတ္ ေသာေၾကာင့္ တားျမစ္ ခံရျခင္း၊ ႏႈတ္ထြက္ ၾကရျခင္း မရွိခဲ့ေခ်။
န၀တသည္ ၁၉၈၉-ခု ျပည္သူ လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒကို ျပ႒ာန္းကာ ၁၉၉၀ ျပည့္ ႏွစ္၊ ေမလ(၂ရ) ရက္တြင္ ပါတီစံု အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲကို က်င္းပခဲ့သည္။ ဤေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ႏိုင္ငံသားမ်ား နည္းတူ ဧည့္ႏိုင္ငံသား မ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံသားျပဳျခင္း ခံရသူ မ်ားပါ ဆႏၵမဲ ေပးပိုင္ခြင့္ ရွိေသာ္လည္း၊ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၀ (စ) အရ- ဧည့္ႏိုင္ငံသားမ်ား၊ ႏိုင္ငံသားျပဳျခင္း ခံရသူ မ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားသား မ်ားသည္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ခံ ပိုင္ခြင့္ မရွိေခ်။ ပုဒ္ မ ၈ (၂) တြင္ အက်ံဳး၀င္သူ မ်ားသာ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ခံ ပိုင္ခြင့္ ရွိသည္ဟု ပုဒ္မ ၁၀ (ဃ) တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
ပုဒ္မ ၈(၂) အရ…
ႏိုင္ငံသား မိဘႏွစ္ပါးမွ ေမြးဖြားသူ ႏိုင္ငံ သား၊
(သို႔မဟုတ္ )
မိဘႏွစ္ ပါးစလံုး ေသဆံုးလွ်င္ ၁၉၄၈-ခု ႏိုင္ငံသားအက္ဥပေဒအရ အလိုအေလ်ာက္ ႏုိင္ ငံသားအျဖစ္ ရရွိမည့္သူမ်ားမွ ေမြးဖြားသူ ႏိုင္ ငံသား၊
(သို႔မဟုတ္ )
မိဘႏွစ္ပါး စလံုး သက္ရွိ ထင္ရွား ရွိလွ်င္ျဖစ္ေစ၊ ေသဆံုးလွ်င္ျဖစ္ေစ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ၿပီးသူ၊ ျဖစ္ခဲ့သူ မိဘႏွစ္ ပါးမွ ေမြးဖြားသူ ႏိုင္ငံသား၊
(သို႔မဟုတ္ )
မိဘတစ္ပါးသည္ တိုင္းရင္းသား တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးတြင္ ပါ၀င္ၿပီး က်န္တစ္ဦးသည္ ျမန္မာႏို င္ငံသား အက္ဥပေဒ အာဏာ တည္ေသာေန႔ မတိုင္မီ ေသဆံုး၍ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ေရး အတြက္ ေလွ်ာက္ထား ပိုင္ခြင့္ရွိသူမ်ားမွ ေမြးဖြားသူ ႏိုင္ငံသား…တို႔ကသာ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ ခံပိုင္ခြင့္ ရွိသည္။
အဆိုပါ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာတိုင္း လြတ္လပ္စြာ ဆႏၵမဲ ေပးပိုင္ခြင့္ ရရွိခဲ့သည္။ ေရြ းခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ခံရန္ ရိုဟင္ဂ်ာ အမတ္ေလာင္း (၃၀) ေက်ာ္ အမည္ တင္သြင္းကာ မဲဆြယ္ခဲ့ရာ၊ ယင္းတို႔အနက္ (၄) ဦး ေရြးခ်ယ္ျခင္း ခံခဲ့ရေလသည္။ ကမန္ အမ်ိဳးသား မူဆလင္ တစ္ဦးလည္း ေရြးခ်ယ္ျခင္း ခံခဲ့ေလသည္။
ရိုဟင္ဂ်ာ တို႔ သည္ ၁၉၈၉-ခု ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၈ (၂) အရ အရည္အခ်င္း ျပည့္စံုသည့္ အေလွ်ာက္ မည္သည့္ ရိုဟင္ဂ်ာ တစ္ဦးမွ် ပုဒ္မ ၁၀ (ဃ) ႏွင့္ (စ) အရ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ ခံပိုင္ခြင့္ မရွိဟု တားျမစ္ ပိတ္ပင္ျခင္း မခံခဲ့ရေခ်။ ေရြးခ်ယ္ခံ ခဲ့ရသူ မ်ားလည္း အဆိုပါ ပုဒ္မအရ ရုပ္သိမ္းျခင္း မခံခဲ့ရေပ။
အစိုးရ အႀကီးအကဲ တို႔၏ အသိအမွတ္ ျပဳမႈမ်ား
၂။ ႏိုင္ငံေတာ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ႏွင့္ ကာကြယ္ေရး ၀န္ႀကီး ဦးဗေဆြသည္ ၁၉၅၉-ခု ႏို၀ဘၤာလ ၃- ရက္ေန႔ ႏွင့္ ၄ ရက္ေန႔ မ်ားတြင္ က်င္းပသည့္ ဘူးသီးေတာင္ ႏွင့္ ေမာင္းေတာ လူထု အစည္းအေ၀း မ်ားတြင္ “ရိုဟင္ဂ်ာ လူမ်ိဳးစု မ်ားဟာ ျပည္ေထာင္စုသားမ်ား ျဖစ္ၾကတဲ့ မြန္၊ ျမန္မာ၊ ရွမ္ း၊ ကခ်င္၊ ခ်င္း၊ ကရင္ စတဲ့ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳ းစု မ်ားနဲ႔ တန္းတူ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ ရာဇ၀င္အရ ေနထိုင္ လာခဲ့ေၾကာင္း၊ ၄င္းတို႔ဟာ သစၥာ သမာဓိနဲ႔ ျပည့္စံုၿပီး တိုင္းရင္းသား အျခား လူမ်ိဳ းမ်ားနဲ႔ ရင္းႏွီးစြာ ခ်စ္ၾကည္ေၾကာင္း” မိန္႔ၾကား ခဲ့ေလသည္။
ဤသို႔ အစိုးရ အႀကီးအကဲ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ႏွစ္ဦးစလံုးက ယင္းတို႔ အာဏာ ရွိစဥ္ ကာလ အတြင္း တိုင္းသိ ျပည္သိ ရိုဟင္ဂ်ာ တို႔အား ႏိုင္ငံသား အျဖစ္၊ တိုင္းရင္သား အျဖစ္ တရား၀င္ ေၾကညာျခင္းသည္ ရိုဟင္ဂ်ာ တို႔၏ ျဖစ္ရပ္ အမွန္ကို လက္ခံျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ တရားစီရင္ထံုးမ်ား
လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရး (လတ္တေလာ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ား) အက္ဥပေဒပုဒ္ မ ၇ - ကို ျပင္ဆင္ျခင္း မျပဳမီက ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတသည္ လည္းေကာင္း၊ ထိုအက္ဥပေဒ ပုဒ္ မ ၇ - အပိုဒ္ငယ္ (၁) အရ ခန္႔အပ္ေသာ အာဏာပိုင္သည္ လည္းေကာင္း ထိုအက္ဥပေဒ ပုဒ္ မ တစ္ခု ခုကို သို႔တည္း မဟုတ္ ထိုအက္ဥပေဒ အရ ျပ႒ာန္း ထားေသာ နည္းဥပေဒ တစ္ခုခုကို က်ဴးလြန္ေၾကာင္းျဖင့္ တရား ရံုးေတာ္က အျပစ္ေပးခံရသူ ႏိုင္ငံျခားသားအား ျပည္ႏွင္ဒဏ္ ခတ္ႏိုင္သည္ဟု ျပ႒ာန္း ထားေလသည္။
ယင္းဥပေဒပုဒ္မ ၇ ကို ၁၉၅၇ - ခုႏွစ္ အက္ဥပေဒအမွတ္ ၃၉ အရ ျပင္ဆင္ ရာတြင္ - ႏိုင္ငံ ေတာ္သမတသည္လည္းေကာင္း၊ ႏိုင္ငံ ေတာ္သမတက ခန္႔အပ္သည့္ အာဏာပိုင္သည္လည္းေကာင္း အဆိုပါ အက္ဥပေဒ၊ သို႔တည္း မဟုတ္၊ နည္းဥပေဒမ်ားကို ခ်ိဳးေဖာက္သူ ႏိုင္ငံျခားသားအား တရားစြဲမည့္အစား ျပည္ႏွင္ ဒဏ္ခတ္ႏိုင္ေၾကာင္း ျပ႒ာန္း လိုက္ေလသည္။ ထို႔ျပင္လည္း ယင္းသို႔ ျပည္ႏွင္ ဒဏ္ခတ္ျခင္း မျပဳ မီ ႏိုင္ငံျခားသား တစ္ဦးသည္ ထိုဥပေဒကိုေသာ္ လည္းေကာင္း၊ အက္ဥပေဒအရ ျပ႒ာန္း ထားသည့္ နည္းဥပေဒ အရပ္ရပ္ကိုေသာ္ လည္းေကာင္း က်ဴးလြန္သည္ ၊ မက်ဴးလြန္သည္ကို ဆံုးျဖတ္ပိုင္ခြင့္ ရွိသည္ဟု ျပ႒ာန္း လိုက္ေလသည္။
ယင္းသို႔ ျပ႒ာန္းခ်က္ မ်ားကို ေထာက္ထားေသာ္၊ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတ၊ သို႔တည္းမဟုတ္၊ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတက ခန္႔အပ္ထားေသာ အာဏာပိုင္က ႏိုင္ငံျခားသား တစ္ဦးဦးသည္ အဆိုပါ အက္ဥပေဒ ႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေသာ ျပစ္မႈကို က်ဴးလြန္သည့္ မႈခင္းကိစၥ၌ တရားရံုးေတာ္မ်ား စစ္ေဆးစီရင္သည့္ နည္းတူ စစ္ေဆး စီရင္ခြင့္ ရွိသည္မွာ ထင္ရွားေလသည္။ ယင္းသို႔ေသာ တရားရံုးမ်ား၌ စစ္ေဆး စီရင္ပိုင္ခြင့္ အာဏာမ်ိဳးမွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ အာဏာမ်ိဳး ျဖစ္သည္ဟု မယူဆႏိုင္ေပ။ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၅၀ အရ၊ ကန္႔သတ္ ထားသည့္ တရားစီရင္ ေရးဆိုင္ရာ အလုပ္ ၀တၱရား မ်ားကို ျဖစ္ေစ၊ အာဏာကိုျဖစ္ေစ သံုးစြဲ ေဆာင္ရြက္သည့္ သေဘာ သက္ေရာက္သည္ဟု ယူဆရေပမည္။ (၁၉၅၈ -ျမန္မာႏိုင္ငံ စီရင္ထံုး (မစထ)၊ တရားလႊတ္ ေတာ္ခ်ဳပ္ (တလခ) -၁၀၂)
ေဆာ္ေယာ့အေလါမ္ (ခ) ေဆာ္ေယာ့ခန္အမက္ ပါ- ၂၃ ဦးႏွင့္ အတြင္း၀န္ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရး ဌာန ပါ -၂
ျမန္မာျပည္တြင္ ျမန္မာလူမ်ိဳး အစစ္ အမ်ားအျပား မေရာက္ေသးေသာ ေဒသမ်ား၌ ျမန္မာႏွင့္ အသြင္ မတူ၊ျမန္မာ စကားမတတ္၊ ျမန္မာျပည္တြင္ ဘယ္တုန္းက ဘာျဖစ္ခဲ့သည္ကို မေျပာႏိုင္ေသးေသာ ျပည္ေထာင္စု တိုင္းရင္းသားမ်ား ရွိၾကေသးသည္။ ရခိုင္ ေဒသမ်ား၌ ျမန္မာစကား မတတ္သူ ျပည္ေထာင္စု သားမ်ား အေျမာက္အမ်ား ရွိႏိုင္သည္။ ျပည္ေထာင္စု ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈ အက္ဥပေဒပုဒ္မ ၄ (၂) အရ၊ ေရွးအခါက ႏိုင္ငံျခားမွ လာ၍ ေနထိုင္ၾက သူမ်ားမွ ဆင္းသက္ေသာ ေျမးျမစ္မ်ားသည္ ဥပေဒအရ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံသား ျဖစ္ၾကသည္။ (၁၉၆၀ -ျမန္မာႏိုင္ငံ စီရင္ထံုး (မစထ)၊ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ (တလခ) -၂၁၅)
ဟာေဆာင္အလီ/ေမေဟရ္အလီ ႏွင့္ အတြင္း၀န္ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးဌာန ပါ-၁
မ်ိဳးဆက္ ၂ ဆက္ ျမန္မာျပည္၌ ပင္ရင္း တိုင္းျပည္ အျဖစ္ ေနထိုင္သူတို႔မွ ဆင္းသက္လာၿပီး၊ မိမိ အပါအ၀င္ မိဘႏွစ္ပါး စလံုး ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ေမြးဖြားသူသည္ ဥပေဒအရ ျမန္မာႏိုင္ငံသား ျဖစ္သည္။ (၁၉၅၉ -ျမန္မာႏိုင္ငံ စီရင္ထံုး (မစထ)၊ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ (တလခ) -၁၈၇)
ဂနီ (ေခၚ) ေမာင္ခ်စ္ႏွင့္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ
ပုဒ္မ ၄ (၂) ၏ လိုအပ္ခ်က္မွာ ေလွ်ာက္ထားသူႏွင့္ ၄င္း၏ မိဘႏွစ္ပါးသာ ျမန္မာျပည္မွာ ေမြးဖြား ၾကသူမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း လိုအပ္၍ ဘိုးဘြားမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍မူ ၄င္းတို႔ သည္ ျမန္မာျပည္တြင္ ပင္ရင္းတိုင္းျပည္ အျဖစ္ အမ်ိဳး အဆက္မျပတ္ ေနထိုင္ခဲ့ေၾကာင္းသာ လိုအပ္ေပသည္။ (၁၉၆၃ -ျမန္မာႏိုင္ငံ စီရင္ထံုး (မစထ)၊ တရားရံုးခ်ဳပ္ (တရခ) ၇၅၃)
ပီဆြာမီႏွင့္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ
ေလွ်ာက္ထားသူသည္ ျပည္ေထာင္စုသား ျဖစ္မႈ အက္ဥေဒ ပုဒ္မ ၄ (၂) တြင္ အက်ံဳး၀င္ ေစဦးေတာ့၊ သက္ေသ အေထာက္ အထားမ်ား အရ အထူး တြဲဖက္ ခရို င္ တရားမ ရာဇ၀တ္ တရားသူႀကီး မ်ားက ေထာက္ခံ၍ သက္ဆိုင္ရာ ၀န္ႀကီး ဌာနသို႔ တင္ျပရသည္။ ၀န္ႀကီး ဌာနက လက္မွတ္ထုတ္ ေပးမွ ျပည္ေထာင္စုသား ဘ၀ကို ရသည္ဟူ၍ မွတ္ခ်က္ ခ်ထားသည္ကို ၄င္း၏ အစီရင္ခံစာတြင္ ေတြ႔ရသည္။ သို႔ရာတြင္ အမွန္အားျဖင့္ အေျခခံ ဥပေဒ အရ ျဖစ္ေစ၊ ျပည္ေထာင္စုသား ျဖစ္မႈ အက္ဥပေဒ၏ သက္ဆိုင္ရာ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ား အရ ျဖစ္ေစ၊ ဇာတိအရ ျပည္ေထာင္စုသား ျဖစ္ၾကသည္ဟု မွတ္သားျခင္း ခံရသူ မ်ားသည္ ျပည္ေထာင္စုသား ျဖစ္မႈကို ေလွ်ာက္ထားခံယူရန္ မလိုေပ။ ေမြးကတည္းကပင္ ျပည္ေထာင္စုသား ျဖစ္ၾကပါသည္။ ၄င္းတို႔အေနႏွင့္ ဒြိဟရွိ မွ ဒြိဟကင္းေစရန္ ပုဒ္ မ ၆ အရ ဒိြဟကင္းေသာ လက္မွတ္ ေတာင္းယူ ႏိုင္သည္။ (၁၉၆၅ ျမန္မာႏိုင္ငံ စီရင္ထံုး (မစထ)၊ တရားရံုးခ်ဳပ္ (တရခ) ၁၂၈)
အထက္ပါ စီရင္ထံုးမ်ားကို ေထာက္ရႈလွ်င္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔၏ ဥပေဒအရ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ မႈကို အျငင္းပြားစရာ လံုး၀ မရွိတန္ေပ။
တိုင္းရင္းသားမ်ားအျဖစ္ အခြင့္အေရး ရရွိခဲ့ျခင္း
၂။ ၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္ ေအာင္ဆန္း အားကစားကြင္းတြင္ က်င္းပခဲ့ေသာ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ား ရိုးရာ ယဥ္ေက်းမႈ ၿပိဳင္ပြဲတြင္ ရခိုင္ႏွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ ရိုးရာ အားကစား တစ္မ်ိဳးျဖစ္ေသာ က်င္ပြဲ၌ ရိုဟင္ဂ်ာ က်င္သန္မ်ား ပါ၀င္ ဆင္ႏြဲခြင့္ ရရွိခဲ့သည္။
၃။ ၁၉၆၄- ခုႏွစ္တြင္ ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီမွ က်င္းပခဲ့ေသာ ခေပါင္း ေတာင္သူ လယ္သမား မ်ားႏွီးေႏွာ ဖလွယ္ပြဲတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာ တိုင္းရင္းသား ကိုယ္စားလွယ္မ်ား တက္ေရာက္ခြင့္ ရရွိခဲ့သည္။
၄။ ၁၉၆၉ - ခုႏွစ္ က်ိဳကၠဆံကြင္းတြင္ ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီမွ က်င္းပေသာ အလုပ္သမား ႏွီးေႏွာ ဖလွယ္ပြဲသို႔ ရိုဟင္ဂ်ာ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား တက္ေရာက္ခြင့္ ရရွိခဲ့သည္။
၅။ ၁၉၆၁ -ခုႏွစ္ ေမလ (၁၅) ရက္ေန႔မွ ၁၉၆၅ -ခု ေအာက္တိုဘာလ (၁) ရက္ေန႔ထိ တိုင္းရင္းသား ဘာသာ အစီအစဥ္ မ်ားတြင္ တိုင္းရင္းသား ရိုဟင္ဂ်ာ ဘာသာ အစီအစဥ္ မ်ားကို ျမန္မာ့အသံ၊ ဒုတိယပိုင္း အစီစဥ္၊ ညေန ၅-နာရီခြဲမွစ၍ လိႈင္းတိုမီတာ ၆၂.၆၇ ႏွင့္ ၂၆.၁၇ မီတာမ်ားမွ ၁၀-မိနစ္စီ၊ တစ္ပတ္လွ်င္ (၃) ႀကိမ္က် အသံလႊင့္ခြင့္ ရရွိခဲ့သည္။
၆။ ၁၉၆၀ မွ ၁၉၇၀ ျပည့္ႏွစ္ အထိ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ က်ိဳကၠဆံကြင္းတြင္ က်င္းပေလ့ ရွိေသာ ျပည္ေထာင္စုေန႔ အထိမ္းအမွတ္ ျပပြဲၿပိဳ င္ပြဲ မ်ားတြင္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ား ဓါတ္ပံုျပပြဲ၌ ရခိုင္အုပ္စုတြင္ ရခိုင္၊ သက္၊ ဒိုင္းနက္ ၊ ၿမဳိစသည္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳ း၏ ဓါတ္ပံုႏွင့္အတူ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီး မ်ား၏ ဓါတ္ပံုကိုပါ ႏွစ္စဥ္ ျပသေလ့ ရွိေလသည္။
ေဖာ္ျပပါ မ်ားသည္ ႏိုင္ငံေတာ္မွ ရိုဟင္ဂ်ာ တို႔အား တိုင္းရင္းသား အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳကာ အျခား တုိင္းရင္းသားမ်ား နည္းတူ ျပည္ေထာင္စု အေရး ကိစၥမ်ားတြင္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ ေစျခင္းမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
၁၉၇၄- ခု ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ
ဆိုလိုသည္မွာ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တိုင္းရင္းသား မ်ိဳးႏြယ္စု မိဘႏွစ္ပါးမွ ေမြးဖြားသူ အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီး အားလံုး တို႔သည္ ျပည္ေထာင္စု ဆိုရွယ္လစ္ သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံသား ျဖစ္မႈကို ေမြးရာပါ အခြင့္ အေရးအရ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ရရွိၾက ေလသည္။ ထို႔ျပင္ လြတ္လပ္ေရး ရရွိၿပီးသည့္ အခ်ိန္မွစ၍ တည္ဆဲ ဥပေဒမ်ား အရ (၁၉၄၇ -ခု ဖြဲ႔စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံ ဥပေဒ၊ ၁၉၄၈-ခုႏွ စ္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံသား ျဖစ္မႈ အက္ဥပေဒ၊ သို႔မဟုတ္၊ ၁၉၄၈ -ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ”ေရြးခ်ယ္ေရး” အက္ဥပေဒအရ) ႏိုင္ငံသား ျဖစ္သည့္ ၊ သို႔တည္း မဟုတ္၊ ျဖစ္သည္ဟု မွတ္ယူျခင္း ခံရသည့္၊ သို႔တည္း မဟုတ္ ၊ ျဖစ္သည္ဟု အသိအမွတ္ ျပဳျခင္းခံ ရသည့္ သူမ်ားႏွင့္ ယင္းတို႔က ေမြးဖြားၾကေသာ အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီး မ်ားကိုလည္း ျပည္ေထာင္စု ဆိုရွယ္လစ္ သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒအရ ဆက္လက္၍ အသိအမွတ္ ျပဳထား ေလသည္။
သို႔ျဖစ္ရာ ရိုဟင္ဂ်ာ တို႔သည္ တည္ဆဲ ဥပေဒမ်ား အရ ျမန္မာႏိုင္ငံသား ျဖစ္ၿပီးသူမ်ား ျဖစ္သည့္ အေလ်ာက္ ၁၉၇၄ -ခု ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒ အရလည္း ႏိုင္ငံသားမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
၁၉၈၂ -ခု ႏိုင္ငံသား ဥပေဒ
ရိုဟင္ဂ်ာတို႔သည္ ဤဥပေဒ ပုဒ္မ သံုးခုစလံုးႏွင့္ အက်ံဳး၀င္ သူမ်ားပီပီ ျမန္မာႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ဆက္လက္ ရွိေနၾကသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔အား ဧည့္ႏုိင္ငံသား၊ သို႔မဟုတ္၊ ႏိုင္ငံမဲ့ ဘ၀ ေရာက္၍ ႏိုင္ငံသား ျပဳျခင္း ခံရေအာင္ ေလွ်ာက္ထား ရမည္ဟု မွတ္ယူစရာ အလ်ဥ္းမရွိေခ်။
ေဖာ္ျပပါ ၁၉၇၄ -ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒႏွင့္ ၁၉၈၂ -ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံသား ဥပေဒတို႔မွာ ျပည္သူ လူထု၏ လြတ္လပ္စြာ အဆို တင္သြင္း ေျပာဆိုမႈ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ မရရွိခဲ့သည့္ျပင္ စစ္အာဏာရွင္တို႔ အာဏာ သက္ဆိုး ရွည္ေစေရးကို ေမွ်ာ္ကိုး၍ ေရးဆို ျပ႒ာန္း ခဲ့ေသာ္လည္း ရိုဟင္ဂ်ာတို႔ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ေရးကို ရပ္စဲ ေစျခင္း မျပဳလုပ္ ႏိုင္ခဲ့ေခ်။
အထက္ပါတုိ႔ကို ၿခံဳငုံသံုးသပ္ ရေသာ္ …
၁။ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔သည္ ႏိုင္ငံျခားသားမဟုတ္။
၂။ အျခား ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တိုင္းရင္းသားမ်ား နည္းတူ ေရွးႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အလ်င္ကစ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ လာေရာက္ အေျခစိုက္၊ စဥ္ဆက္မျပတ္၊ ထာ၀စဥ္ ေနထိုင္လာခဲ့ေသာ တိုင္းရင္းသားမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
၃။ ၁၉၄၇ -ခု ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြဲ႔စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံ ဥပေဒ အရ လည္းေကာင္း၊ ၁၉၄၈ ခု ျမန္မာႏိုင္ငံသား ဥပေဒ အရ လည္းေကာင္း၊ ၁၉၇၄ -ခု ျပည္ေထာင္စု ဆိုရွယ္လစ္ သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒ အရ လည္းေကာင္း၊ ၁၉၈၂ -ခု ျမန္မာႏိုင္ငံသား ဥပေဒ အရ လည္းေကာင္း ရိုဟင္ဂ်ာတို႔သည္ ဥပေဒအရ ႏိုင္ငံသားျဖစ္သည္။
၄။ ႏိုင္ငံေတာ္၏ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ပြဲ အားလံုးတြင္ လည္းေကာင္း၊ အဆင့္ဆင့္တိုင္းတြင္ လည္းေကာင္း၊ မဲေပးပိုင္ခြင့္ႏွင့္ ေရြးခ်ယ္ ခံပိုင္ခြင့္ကို လြတ္လပ္စြာ ရရွိခဲ့သည္။
၅။ ႏိုင္ငံ၏ အျမင့္ဆံုး တရား စီရင္ေရး အာဏာပိုင္ အဖြဲ႔အစည္း ျဖစ္ေသာ တရား လႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္၊ သို႔မဟုတ္၊ တရားရံုးခ်ဳပ္ တို႔၏ စီရင္ထံုးမ်ားအရ ရိုဟင္ဂ်ာ တို႔သည္ ဥပေဒအရ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈကို ရွင္းလင္းစြာ အနက္ ဖြင့္ဆို ထားသည္။
၆။ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အျမင့္ဆံုး စီမံခန္႔ခြဲေရးမွဴးမ်ား ျဖစ္ၾကသည့္ ႏိုင္ငံေတာ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳ ပ္ ႏွစ္ဦးက ရိုဟင္ဂ်ာတို႔၏ ႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈ၊ တိုင္းရင္းသားျဖစ္မႈကို တိုင္းသိ၊ ျပည္သိ၊ ကမၻာသိ ေက်ညာျခင္းသည္ ရိုဟင္ဂ်ာ တို႔အား အေျခအေန အရ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳ ခံရသူမ်ား (de facto citizens) မဟုတ္။ ဇာတိအရ၊ တရား ဥပေဒအရ ႏိုင္ငံသားမ်ား (de jure citizens) မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားေလသည္။
၇။ ႏိုင္ငံေတာ္သည္ အခါ အားေလ်ာ္စြာ ရိုဟင္ဂ်ာ တို႔အား အျခား တိုင္းရင္းသားမ်ား နည္းတူ ႏိုင္ငံ၏ အေရး ကိစၥမ်ား၊ အထိမ္းအမွတ္ပြဲမ်ား၊ ႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲမ်ား၊ ျပပြဲၿပိဳင္ပြဲမ်ားတြင္ ကိုယ္စားျပဳ ခြင့္ ေပးခဲ့သည္။
ထို႔အျပင္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔သည္ …
(က) ၁၉၄၉ - ခု ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ေနထိုင္သူမ်ား မွတ္ပံုတင္ေရး အက္ဥပေဒအရ အမ်ိဳးသား မွတ္ပံုတင္ လက္မွတ္ ကိုင္ေဆာင္ခြင့္ ရွိသူမ်ား။
(ခ) အႀကိမ္ႀကိမ္ ေကာက္ယူေလ့ ရွိေသာ သန္းေခါင္ စာရင္းမ်ားအရ.. လူဦးေရ စာရင္း၊ အိမ္ေထာင္စု စာရင္း၊ မိသားစု စာရင္း အစရွိသည့္ ႏိုင္ငံေတာ္ စာရင္းဇယား အားလံုးတြင္ တိက်စြာ ပါ၀င္သူမ်ား။
(ဂ) ႏိုင္ငံျပင္ပသို႔ သြားလာရာ၌ ႏိုင္ငံကူး လက္မွတ္ကို ကိုင္ေဆာင္ခြင့္ ရွိသူမ်ား။
(ဃ) ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြါးေရး၊ လူမႈေရး၊ သာသနာေရး ဆိုင္ရာ ပါတီမ်ား၊ အသင္းအဖြဲ႔မ်ား၊ အစည္းအရံုးမ်ား တရား၀င္ မွတ္ပံုတင္ၿပီး ဖြဲ႔စည္းခြင့္၊ အျခားသူတို႔ ဖြဲ႔စည္းသည္ မ်ားတြင္ တရား၀င္ ပါ၀င္ခြင့္ ရွိသူမ်ား။
(င) တစ္ပါတီ အာဏာရွင္စနစ္ တေလွ်ာက္တြင္ပင္ စစ္အာဏာရွင္မ်ား ကိုယ္တိုင္ ဖြဲ႔စည္း တည္ေထာင္ ေပးခဲ့ေသာ လူထု လူတန္းစား အဖြဲ႔အစည္းမ်ား အမည္ခံ ျမန္မာ့ ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ ပါတီ၊ လယ္သမား အစည္းအရံုး၊ အလုပ္သမား အစည္းအရံုး၊ လမ္းစဥ္ လူငယ္ စသည္တို႔တြင္ တရား၀င္ ပါ၀င္ခြင့္ ရွိခဲ့သူမ်ား။
(စ) ႏိုင္ငံေတာ္၏ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ေရးရာမ်ား၊ တရားစီရင္မႈ ေရးရာမ်ား၊ ဥပေဒျပဳ စုမႈ ေရးရာမ်ားတြင္ ပါ၀င္ခြင့္ ရွိသူမ်ား။
(ဆ) ႏိုင္ငံေတာ္ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ ၀န္ထမ္း အဖြဲ႔အစည္း မ်ားတြင္ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ခြင့္ ရွိသူမ်ား။
(ဇ) ႏိုင္ငံေတာ္ အခြန္ အေကာက္ကို ျပည့္၀စြာ ေပးေဆာင္သူမ်ား။
(စ် ) ေရႊ႕ေျပာင္းႏိုင္ေသာ ပစၥည္းမ်ား၊ မေရႊ႕ေျပာင္းႏိုင္ေသာ ပစၥည္းမ်ားကို ပိုင္ဆိုင္ခြင့္၊ လက္၀ယ္ထား ရွိခြင့္ ၊ ေရာင္း၀ယ္ ေဖာက္ကားခြင့္၊ လွဲ႔လွယ္သံုးပိုင္ခြင့္ ရွိသူမ်ား။
(ည) ႏိုင္ငံေတာ္၏ စစ္ေရး၊ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြါးေရး၊ လူမႈေရး စသည့္ နယ္ပယ္တိုင္းတြင္ ပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ ရွိသူမ်ား… … … ျဖစ္ၾကေပသည္။
သို႔ေသာ္ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရ အဆက္ဆက္ တို႔သည္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔အား ဥပေဒအရ ရသင့္ရထိုက္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ား ရရွိေရး၌ လည္းေကာင္း၊ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔၏ အသက္၊ အိုးအိမ္ ၊ ဂုဏ္သိကၡာ၏ လံုၿခံဳမႈကို ရရွိေရး၌ လည္းေကာင္း၊ ေမြးရာပါ အခြင့္အေရးမ်ား မဆံုးရံႈး မနစ္နာ ေစရေအာင္ ကာကြယ္ရာ၌ လည္းေကာင္း ဥေပကၡာ ျပဳသည္ကို ေတြ႕ရွိရ ပါသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔အား ႏိုင္ငံသား မဟုတ္ ပါဟု တရား၀င္ ေက်ညာ ေျပာဆို ထုတ္ျပန္မႈ တစ္စံုတစ္ရာ မျပဳေသာ္လည္း တရား၀င္ မဟုတ္ေသာ ေျပာဆို ေရးသားမႈ မ်ားျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔၏ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈကို ေသးသိမ္ေစေသာ ျပဳမူ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား ျပဳေလ့ရွိသည္။ ယင္းသို႔ ျပဳမူ ေဆာင္ရြက္မႈ မ်ားသည္ ခြဲျခားမႈ၊ ဖိႏွိပ္မႈ၊ ႏိုင္ငံေရးအရ အျမတ္ထုတ္မႈမွ လႊဲ၍ အျခားအေၾကာင္း တစ္စံုတစ္ရာ မရွိႏုိင္ေပ။
