ျမန္မာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ အဆုံးသတ္ဖုိ႔ Fortify Rights အဖြဲ႔ တုိက္တြန္း
1.10.2015
ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီမွာ လာမယ့္ ႏုိ၀င္ဘာလ ၉ ရက္ေန႔မွာ က်င္းပဖုိ႔ ရွိတဲ့ ျမန္မာ့ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဒုတိယအႀကိမ္ UPR လို႔ေခၚတဲ့ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ပံုမွန္ ျပန္လည္ သံုးသပ္ စိစစ္မႈမွာ ျမန္မာ အစိုးရ အေနနဲ႔ လက္ရွိ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ေနမႈေတြ အဆံုးသတ္ေစေရး အတြက္ ခိုင္မာတဲ့ ေျခလွမ္းေတြ ယူမယ္ ဆုိတာကို ကတိ ေပးသင့္တယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ ထုိင္းအေျခစိုက္ Fortify Rights အဖြဲ႔ႀကီးက စက္တင္ဘာလ ၂၉ ရက္ေန႔မွာ ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ တုိက္တြန္း လိုက္ပါတယ္။ အေသးစိတ္ကို ကို၀င္းမင္းက ဆက္ေျပာျပပါမယ္။
ဒီ Fortify Rights အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ Matthew Smith က ႏို၀င္ဘာလဆန္းမွာလုပ္မယ့္ ကုလသမဂၢရဲ႕ UPR ေခၚ ပံုမွန္လူ႔အခြင့္အေရးသံုးသပ္တဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဘက္ကလည္း ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးကိုကို ဦးေဆာင္တက္ေရာက္ၿပီး အစိုးရလူ႔အခြင့္အေရး အစီရင္ခံစာ ဦးေဆာင္တင္သြင္းမယ္လို႔ ၾကားတာမို႔ အခုလို အခ်ိန္မီ ထုတ္ျပန္လိုက္တာလို႔ ဆိုပါတယ္။ မစၥတာ Smith ကပဲ လက္ရွိ ေရြးေကာက္ပြဲနည္းလာခ်ိန္မွာ သူ အခု အထူးစိုးရိမ္မိတာကို
“က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ၿပီး တင္းမာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြျဖစ္လာဖို႔ အႏၱရာယ္ ႀကီးႀကီးမားမားကို ရွိေနပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ တခ်ိဳ႕ ေဒသခံအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး က်ေနာ္တုိ႔ ေဆာင္ရြက္ေနတာေတြ ရွိပါတယ္။ ကံဆုိးစြာပဲ အခု ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္ငန္းစဥ္ထဲမွာ ျပႆနာေတြ အမ်ားႀကီးနဲ႔ မသမာမႈေတြ ရွိေနပါတယ္။”
ဒါ့အျပင္ ဒီေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ျပႆနာေတြအေၾကာင္း သူက အခုလို ဆက္ရွင္းျပပါတယ္။
“က်ေနာ္တုိ႔ စိုးရိမ္ပါတယ္။ သက္ဆိုင္ရာ လူစုတခ်ိဳ႕အေပၚ ႏုိင္ငံေရးအရ အခြင့္အလမ္းေတြ လံုး၀ ဆံုး႐ံႈးသြားေစႏုိင္ပါတယ္။ ဒီထဲမွာ မူဆလင္ဘာသာ၀င္ေတြ မဲေပးခြင့္ဆံုး႐ံႈးတာ၊ အေရြးခ်ယ္ခံပိုင္ခြင့္ ဆံုး႐ံႈးမွာေတြ ပါပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ တုိင္းရင္းသားေဒသတခ်ိဳ႕က ေဒသခံေတြအေနနဲ႔ အထူးသျဖင့္ေတာ့ တုိက္ပြဲေတြျဖစ္ေနတဲ့ ေနရာေတြကေပါ့ေနာ္။ သူတုိ႔အတြက္ ဒီေရြးေကာက္ပြဲ ႏုိင္ငံေရးလုပ္ငန္းစဥ္မွာ ဖယ္ထားခံရတာမ်ိဳးလည္း ပါပါတယ္။”
တကယ္ေတာ့ အခုလာမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အရင္ အစိုးရပါတီ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးကေန အႏုိင္ရခဲ့တဲ့ မူဆလင္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးေရႊေမာင္လည္း ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ကေန အပယ္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ မူဆလင္ဘာသာ၀င္ ၅ သိန္းေက်ာ္လည္း မဲေပးခြင့္ ဆံုး႐ံႈးသြားတယ္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ေတြက ထုတ္ေျပာေနပါတယ္။ ဒီစိုးရိမ္ခ်က္ေတြအေပၚ မစၥတာ Smith က ဆက္ၿပီး
“က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အေျခအေနေတြအေပၚ အထူးကို စိုးရိမ္ပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးကို တုိးတက္လာေအာင္ လုပ္ေပးတာ မရွိေသးတဲ့အတြက္ အထူးစိုးရိမ္တာေပါ့ဗ်ာ။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ လာမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲကာလမွာ အေျခအေနေတြ မတရားပိုဆုိးလာႏုိင္တဲ့ အႏၱရာယ္လည္း ရွိေနပါတယ္။”
တကယ္ေတာ့ အခုလို အေျခအေနေတြ ဆုိးေပမဲ့ တုိးတက္လာတဲ့ အေျခအေနေတြေရာ ျမင္မိပါသလားလို႔ ေမးရာမွာ မစၥတာ Smith က
“အေသအခ်ာရွိပါတယ္။ မွတ္ေလာက္သားေလာက္ေအာင္ကို တိုးတက္လာတာတခ်ိဳ႕ ရွိပါတယ္။ တႏုိင္ငံလံုးမွာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြ အရင္ထက္ ပိုရလာပါတယ္။ အရပ္သားအဖြဲ႔ေတြအေနနဲ႔ အရင္မလုပ္ႏုိင္တာေတြ အခု လုပ္ခြင့္ အမ်ားႀကီး ရလာပါတယ္။”
အဲဒီေတာ့ အခုလာမယ့္ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ အေျခအေနေတြ ဆက္တုိးတက္လာဖုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါသလားလို႔ ေမးရာမွာေတာ့
“က်ေနာ္တုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားပါတယ္။ အခုလာမယ့္ ႏုိ၀င္ဘာ ၉ ရက္က်ရင္ ဂ်နီဗာမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး အစီရင္ခံစာေတြအေပၚ ေဆြးေႏြးက်တဲ့ အခါက်ရင္ေပါ့ေလ အဲဒီမွာ အခုျဖစ္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ေျဖရွင္းႏုိင္ဖု႔ိကို က်ေနာ္တုိ႔ဘက္ကလည္း အေသးစိတ္နည္းလမ္းေတြကို အႀကံျပဳထားပါတယ္။ ဒီထဲမွာ ရခိုင္၊ ကခ်င္၊ ရွမ္းနဲ႔ တႏုိင္ငံလံုးမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာေတြ ပါပါတယ္။”
မစၥတာ Smith က ဆက္ၿပီး အခု ဒီပြဲမွာ ဦးေဆာင္တက္လာမယ့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ကိုကို အေနနဲ႔ အရင္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ က်ဴးလြန္ခဲ့ေပမဲ့လည္း အခုေတာ့ ႏုိင္ငံတကာက အႀကံျပဳတဲ့ နည္းလမ္းေတြကို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေပးသင့္တယ္လို႔ ဆက္ေျပာခဲ့ပါတယ္။
ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီမွာ လာမယ့္ ႏုိ၀င္ဘာလ ၉ ရက္ေန႔မွာ က်င္းပဖုိ႔ ရွိတဲ့ ျမန္မာ့ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဒုတိယအႀကိမ္ UPR လို႔ေခၚတဲ့ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ပံုမွန္ ျပန္လည္ သံုးသပ္ စိစစ္မႈမွာ ျမန္မာ အစိုးရ အေနနဲ႔ လက္ရွိ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ေနမႈေတြ အဆံုးသတ္ေစေရး အတြက္ ခိုင္မာတဲ့ ေျခလွမ္းေတြ ယူမယ္ ဆုိတာကို ကတိ ေပးသင့္တယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ ထုိင္းအေျခစိုက္ Fortify Rights အဖြဲ႔ႀကီးက စက္တင္ဘာလ ၂၉ ရက္ေန႔မွာ ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ တုိက္တြန္း လိုက္ပါတယ္။ အေသးစိတ္ကို ကို၀င္းမင္းက ဆက္ေျပာျပပါမယ္။
ဒီ Fortify Rights အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ Matthew Smith က ႏို၀င္ဘာလဆန္းမွာလုပ္မယ့္ ကုလသမဂၢရဲ႕ UPR ေခၚ ပံုမွန္လူ႔အခြင့္အေရးသံုးသပ္တဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဘက္ကလည္း ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးကိုကို ဦးေဆာင္တက္ေရာက္ၿပီး အစိုးရလူ႔အခြင့္အေရး အစီရင္ခံစာ ဦးေဆာင္တင္သြင္းမယ္လို႔ ၾကားတာမို႔ အခုလို အခ်ိန္မီ ထုတ္ျပန္လိုက္တာလို႔ ဆိုပါတယ္။ မစၥတာ Smith ကပဲ လက္ရွိ ေရြးေကာက္ပြဲနည္းလာခ်ိန္မွာ သူ အခု အထူးစိုးရိမ္မိတာကို
“က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ၿပီး တင္းမာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြျဖစ္လာဖို႔ အႏၱရာယ္ ႀကီးႀကီးမားမားကို ရွိေနပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ တခ်ိဳ႕ ေဒသခံအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး က်ေနာ္တုိ႔ ေဆာင္ရြက္ေနတာေတြ ရွိပါတယ္။ ကံဆုိးစြာပဲ အခု ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္ငန္းစဥ္ထဲမွာ ျပႆနာေတြ အမ်ားႀကီးနဲ႔ မသမာမႈေတြ ရွိေနပါတယ္။”
ဒါ့အျပင္ ဒီေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ျပႆနာေတြအေၾကာင္း သူက အခုလို ဆက္ရွင္းျပပါတယ္။
“က်ေနာ္တုိ႔ စိုးရိမ္ပါတယ္။ သက္ဆိုင္ရာ လူစုတခ်ိဳ႕အေပၚ ႏုိင္ငံေရးအရ အခြင့္အလမ္းေတြ လံုး၀ ဆံုး႐ံႈးသြားေစႏုိင္ပါတယ္။ ဒီထဲမွာ မူဆလင္ဘာသာ၀င္ေတြ မဲေပးခြင့္ဆံုး႐ံႈးတာ၊ အေရြးခ်ယ္ခံပိုင္ခြင့္ ဆံုး႐ံႈးမွာေတြ ပါပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ တုိင္းရင္းသားေဒသတခ်ိဳ႕က ေဒသခံေတြအေနနဲ႔ အထူးသျဖင့္ေတာ့ တုိက္ပြဲေတြျဖစ္ေနတဲ့ ေနရာေတြကေပါ့ေနာ္။ သူတုိ႔အတြက္ ဒီေရြးေကာက္ပြဲ ႏုိင္ငံေရးလုပ္ငန္းစဥ္မွာ ဖယ္ထားခံရတာမ်ိဳးလည္း ပါပါတယ္။”
တကယ္ေတာ့ အခုလာမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အရင္ အစိုးရပါတီ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးကေန အႏုိင္ရခဲ့တဲ့ မူဆလင္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးေရႊေမာင္လည္း ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ကေန အပယ္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ မူဆလင္ဘာသာ၀င္ ၅ သိန္းေက်ာ္လည္း မဲေပးခြင့္ ဆံုး႐ံႈးသြားတယ္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ေတြက ထုတ္ေျပာေနပါတယ္။ ဒီစိုးရိမ္ခ်က္ေတြအေပၚ မစၥတာ Smith က ဆက္ၿပီး
“က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အေျခအေနေတြအေပၚ အထူးကို စိုးရိမ္ပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးကို တုိးတက္လာေအာင္ လုပ္ေပးတာ မရွိေသးတဲ့အတြက္ အထူးစိုးရိမ္တာေပါ့ဗ်ာ။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ လာမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲကာလမွာ အေျခအေနေတြ မတရားပိုဆုိးလာႏုိင္တဲ့ အႏၱရာယ္လည္း ရွိေနပါတယ္။”
တကယ္ေတာ့ အခုလို အေျခအေနေတြ ဆုိးေပမဲ့ တုိးတက္လာတဲ့ အေျခအေနေတြေရာ ျမင္မိပါသလားလို႔ ေမးရာမွာ မစၥတာ Smith က
“အေသအခ်ာရွိပါတယ္။ မွတ္ေလာက္သားေလာက္ေအာင္ကို တိုးတက္လာတာတခ်ိဳ႕ ရွိပါတယ္။ တႏုိင္ငံလံုးမွာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြ အရင္ထက္ ပိုရလာပါတယ္။ အရပ္သားအဖြဲ႔ေတြအေနနဲ႔ အရင္မလုပ္ႏုိင္တာေတြ အခု လုပ္ခြင့္ အမ်ားႀကီး ရလာပါတယ္။”
အဲဒီေတာ့ အခုလာမယ့္ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ အေျခအေနေတြ ဆက္တုိးတက္လာဖုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါသလားလို႔ ေမးရာမွာေတာ့
“က်ေနာ္တုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားပါတယ္။ အခုလာမယ့္ ႏုိ၀င္ဘာ ၉ ရက္က်ရင္ ဂ်နီဗာမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး အစီရင္ခံစာေတြအေပၚ ေဆြးေႏြးက်တဲ့ အခါက်ရင္ေပါ့ေလ အဲဒီမွာ အခုျဖစ္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ေျဖရွင္းႏုိင္ဖု႔ိကို က်ေနာ္တုိ႔ဘက္ကလည္း အေသးစိတ္နည္းလမ္းေတြကို အႀကံျပဳထားပါတယ္။ ဒီထဲမွာ ရခိုင္၊ ကခ်င္၊ ရွမ္းနဲ႔ တႏုိင္ငံလံုးမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာေတြ ပါပါတယ္။”
မစၥတာ Smith က ဆက္ၿပီး အခု ဒီပြဲမွာ ဦးေဆာင္တက္လာမယ့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ကိုကို အေနနဲ႔ အရင္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ က်ဴးလြန္ခဲ့ေပမဲ့လည္း အခုေတာ့ ႏုိင္ငံတကာက အႀကံျပဳတဲ့ နည္းလမ္းေတြကို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေပးသင့္တယ္လို႔ ဆက္ေျပာခဲ့ပါတယ္။
