ျမန္မာ့ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန ကန္လႊတ္ေတာ္စိုးရိမ္

ဗြီအုိေအျမန္မာပုိင္း
13.7.2016

ဒီမိုကေရစီ ထြန္းသစ္စ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စိုးရိမ္စရာ အေျခအေနေတြ ႐ွိေနေသးတယ္လို႔ ကမာၻတဝွမ္း လြတ္လပ္မႈနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ျမႇင့္တင္ ေဆာင္႐ြက္ေနတဲ့ အဖဲြ႔ေတြက ေျပာလိုက္ပါတယ္။ အေမရိကန္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏိုင္ငံျခားေရးရာ ေကာ္မတီမွာ ဇူလိုင္လ ၁၂ ရက္ေန႔တုန္းက ကမာၻတဝွမ္း ဆိုးရြားေနဆဲ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ၾကားနာပြဲမွာ အခုလုိ ေျပာၾကားခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ကမာၻတဝွမ္းက်ဆင္းေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြနဲ႔ အဲဒီရဲ႕ ဂယက္က အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုအေပၚ ဘယ္လိုသက္ေရာက္မႈ ႐ွိသလဲဆိုတာကို တင္ျပေဆြးေႏြးၾကတဲ့ ၾကားနာပြဲအေၾကာင္းကို မစုျမတ္မြန္က တင္ျပထားပါတယ္။

ကမာၻေပၚမွာ အီရန္၊ ဆီးရီးယား၊ ႐ုရွားအျပင္ IS အဖဲြ႔လို စစ္ေသြးႂကြအဖဲြ႔ေတြရဲ႕ လူ႔အခြင့္ေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈ၊ ဘာသာအရ လူနည္းစုေတြ ဖိႏွိပ္ခံေနရမႈ၊ အမ်ဳိးသမီးနဲ႔ မိန္းကေလးငယ္ သန္းနဲ႔ခ်ီ ျဖားေယာင္းခံေနရတဲ့ လူကုန္ကူးမႈ၊ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းလုပ္သားေတြ ေခတ္သစ္ ေက်းကၽြန္ေတြအျဖစ္ ခိုင္းေစခံေနရမႈ၊ ေျမာက္ကုိရီးယား၊ တ႐ုတ္၊ ဗီယက္နမ္ အပါအဝင္ ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အေျခခံ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ လုပ္ပုိင္ခြင့္ေတြ ျငင္းပယ္ခံေနရတာမ်ဳိးလိုု ကမာၻတဝွမ္းက လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြဟာ ပိုၿပီး က်ဆင္းလာေနတယ္လို႔ အေမရိကန္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏိုင္ငံျခားေရးရာ ေကာ္မတီမွာ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ၾကားနာပြဲအတြင္း ေကာ္မတီဥကၠ႒ျဖစ္တဲ့ California ျပည္နယ္ Republican အမတ္ Ed Royce က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ကမာၻတဝွမ္း လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ အေျခအေန ဆိုး႐ြားနိမ့္က်ေနဆဲလို႔ အဓိပၸါယ္ရတဲ့ Human Rights Under Siege Worldwide ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ဇူလိုင္လ ၁၂ ရက္ အဂၤါေန႔က က်င္းပခဲ့တဲ့ ၾကားနာပြဲမွာ ကမာၻတဝွမ္း လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေပၚ သက္ေရာက္မႈ႐ွိတာကို ၾကားနာပြဲ သဘာပတိလည္းျဖစ္တဲ့ Mr. Royce က ခုလို ေျပာၾကားပါတယ္။

“ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ တည္ၿငိမ္မႈက အေမရိကန္ရဲ႕ အမ်ဳိးသားလံုၿခံဳေရးကိုလည္း အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစပါတယ္။ တည္ၿငိမ္မႈဟာ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရးေတြကို ေလးစားလိုက္နာတဲ့အေပၚမွာ လံုးဝ မူတည္ပါတယ္။ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး မူဝါဒခ်မွတ္တဲ့ေနရာမွာ လူ႔အခြင့္အေရး တခုထဲကို အေလးေပးဖုိ႔ မျဖစ္ႏိုင္ေပမဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးကို ထည့္သြင္း စဥ္းစားဖုိ႔ လိုပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးကို ထည့္မတြက္တဲ့ အေျခအေနေတြ မၾကာခဏ ႐ွိေနပါတယ္။”

ကမာၻတဝွမ္း လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြ ဘာေၾကာင့္ ဆက္လက္ က်ဆင္းေနသလဲ ျပန္လည္ တုိးတက္ ေကာင္းမြန္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္သင့္သလဲ ဆိုတာကို တင္ျပ ေဆြးေႏြးၾကတဲ့ ၾကားနာပြဲမွာ လာေရာက္ ထြက္ဆို တင္ျပၾကသူ တခ်ဳိ႕ကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြကို တင္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး အဖိႏွိပ္ဆံုး စာရင္းဝင္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အခု NLD ဦးေဆာင္တဲ့ ဒီမိုကေရစီအစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္တာက သိပ္ကို ထူးျခားတဲ့ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ေပမဲ့၊ တုိးတက္ဖုိ႔ လိုတဲ့ အေျခအေနေတြ ႐ွိေနဆဲပဲလို႔ ကမာၻတဝွမ္း လြတ္လပ္မႈကို ျမႇင့္တင္ေနတဲ့ Freedom House ရဲ႕ ဥကၠ႒ Mark P. Lagon က အခုလို ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေရာင္ျခည္ကို ျမင္ေနရတာကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံပါ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ NLD ပါတီက ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ အျပတ္အသတ္ အႏိုင္ရခဲ့တာက ထူးျခားတဲ့ အေျပာင္းအလဲတခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရးကို အေျခခံတဲ့ တင္းမာမႈေတြ ႐ွိေနဆဲျဖစ္တယ္။ ႐ုိဟင္ဂ်ာ မူဆလင္ေတြနဲ႔ ခရစ္ယာန္ဘာသာ အဓိကကိုးကြယ္ၾကတဲ့ ကခ်င္တိုင္းရင္းသားေတြအေပၚ အၾကမ္းဖက္ တုိက္ခိုက္မႈေတြ ႐ွိေနပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ေအာင္ျမင္ဖုိ႔ Freedom House က ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း႐ွိ ဘာသာကဲြေတြၾကား ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူ ယွဥ္တြဲ ေနထုိင္ႏိုင္ေရးကို ျမႇင့္တင္ႏိုင္တဲ့ စီမံကိန္းကို ေဆာင္႐ြက္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေမရိကန္ရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားမူဝါဒမွာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံအေရးကို ဆက္ၿပီး အေလးေပးသင့္တယ္ ထင္ပါတယ္။”

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စစ္တပ္အႀကီးအကဲေတြရဲ႕ ေထာက္ခံမႈမပါဘဲ စစ္မွန္တဲ့ ဒီမိုကေရစီေရး ေျပာင္းလဲမႈေတြ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးဆိုတာကိုလည္း သူက ေထာက္ျပထားပါတယ္။ စစ္တပ္ရဲ႕ လႊမ္းမုိးမႈေတြ ႐ွိေနဆဲျဖစ္သလုိ လႊတ္ေတာ္ရဲ႕ ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္မႈဟာလည္း အကန္႔အသတ္ေတြ ႐ွိေနေသးတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ NLD အစုိးရအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအရ ထိခိုက္ႏိုင္တဲ့ အခ်က္ကို ဂ႐ုမစိုက္ဘဲ လူနည္းစုေတြရဲ႕ အေျခခံအခြင့္အေရးေတြကို အကာအကြယ္ေပးမွာလား ဆိုတာကလည္း ႐ွင္း႐ွင္းလင္းလင္း မသိရေသးဘူးလို႔ Freedom House အဖဲြ႔ႀကီးရဲ႕ ဥကၠ႒ Mark P. Lagon က လႊတ္ေတာ္ၾကားနာပြဲမွာ တင္ျပသြားပါတယ္။ သူတင္ျပခဲ့သလို ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူနည္းစုေတြရဲ႕အေရး ဖိႏွိပ္ခံေနရဆဲပဲလို႔ The George W. Bush Institute ရဲ႕ Human Freedom Initiative အဖဲြ႔ညႊန္ၾကားေရးမွဴး Amanda Schnetzer ကလည္း ေထာက္ျပပါတယ္။

“ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲမွာ အေရးပါတဲ့ အခန္းက႑ကေန ပါဝင္ ေဆာင္႐ြက္ေနၾကတဲ့ လူငယ္ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မႈ အရည္အေသြး ျမႇင့္တင္ႏိုင္ေရးအတြက္ Bush Institute ရဲ႕ Leadership Forum ကေန ကူညီ ေဆာင္႐ြက္ေပးေနပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ ျမန္မာစစ္အစိုးရကို အထီးက်န္ျဖစ္ေရးနဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ဒီမိုကေရစီလိုလားတဲ့ အတိုက္အခံေတြ ေအာင္ျမင္မႈရေရးအတြက္ကို အေမရိကန္က အာ႐ံုစိုက္ၿပီး မူဝါဒခ်မွတ္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ပါတယ္။ အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာမူဆလင္ေတြနဲ႔ တျခားဘာသာေရးနဲ႔ လူမ်ဳိးေရး လူနည္းစုေတြရဲ႕ အေျခအေနေတြ အပါအဝင္ စိုးရိမ္စရာ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြ ႐ွိေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ အာ႐ွေဒသမွာ တ႐ုတ္က သူ႔ရဲ႕ၾသဇာလႊမ္းႏိုင္ဖုိ႔ မရမက လုပ္လာေနတာနဲ႔အမွ် အေမရိကန္အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ မဟာဗ်ဴဟာအရ ပိုၿပီး အေရးပါလာပါတယ္။”

အဂၤါေန႔က အေမရိကန္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏိုင္ငံျခားေရးရာ ေကာ္မတီၾကားနာပြဲမွာ Freedom House၊ Bush Institute တုိ႔အျပင္ Religious Freedom Institute၊ The Council for Global Equality တုိ႔က အႀကီးအကဲေတြကလည္း အေမရိကန္ရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒမွာ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥေတြကို အေလးထား ထည့္သြင္းဖုိ႔ ဘာေၾကာင့္ အေရးႀကီးသလဲဆိုတာကို တင္ျပသြားခဲ့ၾကပါတယ္။