ေနာက္ဆုံးသတင္း/ေဆာင္းပါးမ်ား

ေဒၚစု အေမရိကန္ခရီးစဥ္နဲ႔ ပိတ္ဆို႔မႈ ရုပ္သိမ္းေရး အလားအလာ

သမၼတ အုိဘားမားနဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ASEAN-US Summit တြင္ေတြ႔ဆံုစဥ္

ကုိေအာင္လြင္ဦး
13.9.2016

ႏုိင္ငံေတာ္ အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ရဲ႕ ဒီသီတင္းပတ္ အေမရိကန္ ခရီးစဥ္နဲ႔ အတူ တခ်ိန္က စစ္အစုိးရေတြ လက္ထက္က ခ်မွတ္ထားခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေပၚ  ပိတ္ဆုိ႔ ဒဏ္ခတ္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ကဲြျပားတဲ့ သေဘာထား အျမင္ေတြလည္း တေက်ာ့ျပန္ ထြက္ေပၚလာေနပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြေၾကာင့္ အေမရိကန္က ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ခ်မွတ္ထားခဲ့တဲ့ ဒဏ္ခတ္မႈေတြေၾကာင့္ တုိင္းျပည္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးမွာ အဟန္႔အတား ျဖစ္ေနရတယ္လုိ႔ ျမင္သူေတြရွိသလုိ၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဒီမုိကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အေျခ မခုိင္ေသးတဲ့အတြက္ ဆက္ထားသင့္တယ္လုိ႔ ယူဆသူေတြလည္း ရွိေနၾကတာပါ။ အေၾကာင္းစုံကုိေတာ့ ဆက္သြယ္စုံစမ္းထားတဲ့ ကုိေအာင္လြင္ဦး ကေျပာျပေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ဆက္ဆံေရးေတြ တုိးျမႇင့္လာေနတဲ့ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက မၾကာေသးခင္ႏွစ္ေတြကစလုိ႔ ပိတ္ဆုိ႔အေရးယူမႈ အမ်ားစုကုိ ေလွ်ာ့ေပါ့တာ၊ ဖယ္ရွားတာေတြ လုပ္ခဲ့ေပမဲ့ ဒဏ္ခတ္မႈတခ်ဳိ႕ က်န္ေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သမၼတ ဘရက္ခ္အုိဘားမား အစုိးရက ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ကစလုိ႔ ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ေလွ်ာ့ေပါ့လာေပမဲ့ ဘ႑ာေရး ၀န္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းေတြမွာ ဆက္လက္ကန္႔သတ္မႈေတြ၊ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ စီးပြားေရးမလုပ္ဖုိ႔ တားျမစ္တာေတြ၊ ေက်ာက္မ်က္လုပ္ငန္းက ထုတ္ကုန္ေတြ တင္သြင္းခြင့္မျပဳတာေတြ၊ ဒီမုိကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမွာ အဟန္႔အတားျဖစ္ေစတဲ့ လူပုဂၢိဳလ္ေတြကုိ ဒဏ္ခတ္တာေတြကေတာ့ ရွိေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာ့အေရး ကၽြမ္းက်င္သူ ၀ါရင့္သတင္းစာဆရာ Bertil Lintner ကေတာ့ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးမွာ ၾသဇာလႊမ္းမုိးေနဆဲျဖစ္တဲ့ စစ္တပ္ကုိ ဖိအားေပးႏုိင္ဖုိ႔၊ အထူးသျဖင့္ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္းေနရာယူထားတာေတြ အဆုံးမသတ္မခ်င္း ပစ္မွတ္ထား အေရးယူမႈေတြကုိ ဆက္ထားသင့္တယ္လုိ႔ ျမင္ပါတယ္။

“ဒဏ္ခတ္မႈေတြကုိသာ ျပန္႐ုပ္သိမ္းလုိက္မယ္ဆုိရင္၊ သူတုိ႔လုိခ်င္တာအားလုံး ရသြားပါလိမ့္မယ္။ အခြင့္အေရးရစရာ မရွိတဲ့အတြက္ ေနာက္ထပ္ ဘာမွ အေျပာင္းအလဲေတြ မလုပ္ေတာ့ဘဲ၊ ၂၀၀၈ ဖဲြ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒနဲ႔ လက္ရွိဥပေဒေတြအတုိင္း ဆက္သြားေနပါလိမ့္မယ္။ အစုိးရအေနနဲ႔ လုပ္ပုိင္ခြင့္အာဏာ အကန္႔အသတ္နဲ႔သာ ရွိေနတယ္ ဆုိတာကုိလည္း သေဘာေပါက္ရပါလိမ့္မယ္။ အေရးႀကီတဲ့ ၀န္ႀကီးဌာန ၃ ခုကုိလည္း စစ္တပ္က ထိန္းခ်ဳပ္ထားဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အေျခခံဥပေဒဟာလည္း စစ္တပ္က သေဘာမတူဘဲ ျပင္လုိ႔မရပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီမုိကေရစီ ရေနၿပီလုိ႔ ေျပာလုိ႔မျဖစ္ႏုိင္ေသးပါဘူး။ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ဒီလုိျဖစ္ဖုိ႔လည္း အခ်ိန္ယူရဦးမယ္လုိ႔ ထင္ပါတယ္။”

အေမရိကန္ရဲ႕ ပိတ္ဆုိ႔ဒဏ္ခတ္မႈေတြဟာ ႏုိင္ငံေရးအရ ဖိအားေတြ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏုိင္ေပမဲ့လည္း၊ စီးပြားေရးလုိ တုိင္းျပည္ဖြ႔ံၿဖိဳးမႈေတြမွာ ထိခုိက္ေနတာေတြ ရွိတယ္လုိ႔ ယူဆသူေတြလည္း ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ကေတာ့ အေျပာင္းအလဲေတြနဲ႔အတူ စီးပြားေရးအခြင့္အလန္းေတြ ေပၚေပါက္လာေပမဲ့ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပလုပ္ငန္းေတြအေနနဲ႔ အေမရိကန္ရဲ႕ ဘ႑ာေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ ကန္႔သတ္မႈေတြေၾကာင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးသင့္သေလာက္ မဖြံ႔ၿဖိဳးႏုိင္တဲ့ အေျခအေနမ်ဳိးေတြ ရွိေနတယ္လုိ႔လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အႀကီးဆုံး ပုဂၢလိကဘဏ္လုပ္ငန္းျဖစ္တဲ့ ကေမာၻဇဘဏ္ ဒုဥကၠ႒ ဦးသန္းလြင္ ကေျပာပါတယ္။

“Sanction ကသူက ဥပေဒက ရွိေနတာကို သူကေတာ့ ၾကားမွာေတာ့ Sanction ကိုေျဖေလ်ာ့ေပးတာေတာ့ ရွိတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ အဓိက ကအေရးႀကီးတာက ဥပေဒက ရွိေနတာကို၊ ဥပေဒက ရွိေနေတာ့ ဥပမာ-Sanction လုပ္ၿပီးသားဆိုရင္လည္း ျပန္ထည့္လို႔ရတာကို အဲဒါေလးေတြကို အေၾကာင္းျပဳၿပီးေတာ့မွ အဓိက အေမရိကန္စီးပြားေရးတို႔၊ အဓိကအားျဖင့္ေတာ့ ဘဏ္ေပါ့ေနာ္။ အေမရိကန္ဘဏ္ေတြက ၀င္မလာေသးဘူး ျဖစ္ေနတာ၊ အေမရိကန္ဘဏ္ေတြမ၀င္လာေသးေတာ့ ဥေရာပဘဏ္ေတြလည္း မ၀င္ရဲဘူး။ ဆိုေတာ့ ဘဏ္ေတြမ၀င္လာေသးတဲ့ ကာလက စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႀကီးေတြလည္း လာမွာမဟုတ္ဘူး။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႀကီးေတြက FDI နဲ႔မ၀င္လာဘူးဆိုရင္ တိုင္းျပည္အတြက္ကေတာ့ အလားအလာသိပ္ၿပီးေတာ့ မေကာင္းဘူးေပါ့ဗ်ာ။”

အာရွေဒသနဲ႔ ၾသဇာခ်ိန္ခြင္လွ်ာညႇိမယ္လုိ႔ ေၾကညာထားတဲ့ သမၼတ အုိဘားမား အစုိးရဟာ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ေဒသမွာ တခ်ိန္က ရန္ဘက္ျဖစ္ခဲ့ဖူးတဲ့ ဗီယက္နမ္လုိ ႏုိင္ငံမ်ဳိးနဲ႔ေတာင္ ဆက္ဆံေရးေတြ ပုံမွန္ျဖစ္ဖုိ႔ မၾကာေသးခင္က ႀကိဳးပမ္းလာတာေတြကုိ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္၊ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိလည္း ပထ၀ီ၀င္ႏုိင္ငံေရး လုိအပ္ခ်က္အရ ပုိမုိရင္းရင္းႏွီးႏွီး ဆက္ဆံလာမယ့္ အလားအလာေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ကေတာ့ စစ္အစုိးရေတြ လက္ထက္မွာ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးအရ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ၾသဇာေညာင္းခဲ့သလုိ၊ အခုအခါ ေဒသတြင္းမွာ ၾသဇာအရွိန္အ၀ါ ႀကီးထြားလာေနတဲ့ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံကုိ ထိန္းႏုိင္ဖုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ နီးစပ္ေအာင္ ႀကိဳးပမ္းႏုိင္တယ္လုိ႔ ၀ါရင့္သတင္းစာဆရာ Bertil Lintner ကျမင္ပါတယ္။

“ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ အေရွ႕ေတာင္အာရွ၊ တ႐ုတ္နဲ႔ အိႏၵိယသမုဒၵရာတုိ႔ၾကား တည္ရွိေနပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံအေနနဲ႔ အိႏၵိယသမုဒၵရာကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ဖုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ အသုံးခ်လိမ့္မယ္လုိ႔၊ ၁၉၈၅ ခုႏွစ္ေလာက္ကတည္းက ခန္႔မွန္းခဲ့ၾကတာေတြဟာ အခုအခ်ိန္မွာ လက္ေတြ႔ျဖစ္လာေနပါၿပီ။”

အေမရိကန္ ခရီးစဥ္အတြင္းမွာေတာ့ သမၼတ အုိဘားမားက ၀ါရွင္တန္၊ အိမ္ျဖဴေတာ္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ လက္ခံေတြ႔ဆုံမွာ ျဖစ္သလုိ၊ ဒုသမၼတ ဂ်ဳိးဘုိင္ဒင္၊ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး John Kerry တုိ႔နဲ႔ပါ ေတြ႔ဆုံမွာျဖစ္ၿပီး၊ ဒီေနာက္မွာေတာ့ နယူးေယာက္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံမွာလည္း မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားမွာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

Comment ေရးရန္

Rohingya Exodus