ေနာက္ဆုံးသတင္း/ေဆာင္းပါးမ်ား

မွ်မွ်တတ ေတြးေပးပါ

ေဌးလြင္ဦး
RB News
7.2.2013

ၿဗိတသွ် ေခတ္တစ္ေလွ်ာက္လံုး ျမန္မာကို ဘားမား လို႔ေရးခဲ့ ေျပာခဲ့တယ္၊ ျမန္မာမ်ားကို ဘားမီးဆ္ လို႔ ေရးခဲ့ ေျပာခဲ့တယ္။ ဦးေန၀င္း ေခတ္တစ္ေလွ်ာက္မွာလည္း ဒီအတိုင္းပဲ ေရးခဲ့ေျပာခဲ့တယ္။ န၀တ၊ နအဖ ေခတ္မ်ားနဲ႔ အခု ဒီမိုကေရစီကို ကူးေျပာင္းတဲ့ ေခတ္မွာေတာ့- ေရွးေခတ္ထံုးစံမ်ားကို မလိုက္ဘဲ-၊ ၿဗိတိသွ် မတိုင္မွီ ေရွးမင္း မ်ား သံုးခဲ့တဲ့ အတိုင္း “ျမန္မာ”လို႔ ျပန္ျပင္လိုက္ပါတယ္။ အဂၤလိပ္ နားေဖါက္ခဲ့လို႔-၊ တစ္ကမၻာလံုးက “ျမန္မာ”ကို “ဘားမား”ရယ္လို႔ ႏွတ္က်ိဳးေနပါတယ္။- ဟိုတစ္ေလာက အေမရိကန္ သံရံုးက သူတို႔ ႏွတ္က်ိဳးေနတဲ့ စကား အတုိင္း “ဘားမား”လို႔ ေျပာဆို သံုးစြဲမိလိုက္တာ-၊ ျမန္မာအစိုးပိုင္းက ေဆြ႔ေဆြ႔ခုန္ ေဒါသေတြ ထြက္ျပခဲ့ပါေတာ့ တယ္။ 

ၿဗိတိသွ်ေခတ္န႔ဲ- ဦးေန၀င္း ေခတ္တစ္ေလွ်ာက္လံုးမွာ “ရခိုင္နယ္”ကို အာရ္ကန္ လို႔ ေရးခဲ့၊ ေျပာခဲ့တယ္။ ရခိုင္နယ္ ေျမပံုနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံေျမပံုမ်ားမွာလည္း ရခိုင္နယ္ကို “အာရ္ကန္”လို႔ပဲ အဂၤလိပ္ ဘာသာနဲ႔ ေရးသားခဲ့ တယ္။ ဒီေန႔ထိလည္း ရခိုင္ပါတီမ်ား ျဖစ္တဲ့ ALD နဲ႔ ALP တို႔က ရခိုင္နယ္ကို “အာရ္ကန္”လို႔ပဲ ေျပာဆိုေနဆဲပါ။ န၀တ၊ နအဖ ေခတ္နဲ႔ ဒီမိုကေရစီ အသြင္းကူးေျပာင္းတဲ့ အစိုးရေခတ္မွာ- အာရ္ကန္ ဆိုတဲ့ နယ္ကို “ရခိုင္” ဆို ၿပီး ေျပာင္းလဲလိုက္ပါေတာ့တယ္။ တစ္ကယ္ေတာ့- “ရခိုင္” ဆုိတဲ့ အမည္နာမဟာ ေရွးဗမာမင္းမ်ား လက္ထက္ က ေခၚဆိုခဲ့တဲ့-၊ မဟာ၀ိဟိကတိုင္းက ဗမာလူမ်ိဳးမ်ားကို ေခၚတဲ့ အမည္နာမ သာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခု အစိုးရ ေျပာင္းလဲထားတဲ့ “ရခိုင္” ဆိုတဲ့ အမည္နာမကို မေခၚဆိုဘဲ ၿဗိတိသွ်ေခတ္နဲ႔ ဦးေန၀င္းေခတ္တစ္ေလွ်ာက္ ႏွတ္ က်ိဳးေနတဲ့ အတုိင္း ေခၚဆိုရင္ အဲ့ဒီလူကို ျမန္မာအစိုးရပိုင္းက စိတ္ဆိုးမာန္ဆိုး ေအာ္ေဟာက္ဦးမွာ ေသခ်ာေန ပါတယ္။ 

ဒါဆို- ၿဗိတိသွ် အစိုးရက သန္းေခါင္စာရင္းမွာ မွတ္တမ္းမတင္ခဲ့လို႔၊ ဦးေန၀င္းေခတ္က သန္းေခါင္းစာရင္းမွာ မွတ္တမ္းမတင္ခဲ့လို႔ ဆိုၿပီး “ရိုဟင္ဂ်ာ” ဆိုတဲ့ အမည္နာမကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ အသိအမွတ္ မျပဳႏိုင္ဘူးလို႔- ဒီမို ကေရစီကို ကူးေျပာင္းေပးမယ့္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ဘာေၾကာင့္ ျငင္းဆန္ေနပါသလဲ။ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္က ၿဗိတိ သွ် မွတ္တမ္းတင္ခဲ့တာ၊ ဦးေန၀င္း မွတ္တမ္းတင္ခဲ့တာကို လက္မခံလိုဘဲ-၊ သူတစ္ပါးကိုေတာ့ ဘာေၾကာင့္ အတင္း လက္ခံေစပါသလဲ။ ၿဗိတိသွ် မတုိင္မွီက “ရုိဟင္ဂ်ာ” ဆိုတဲ့ အမည္နာမ မရွိခဲ့လို႔ ဆိုၿပီး ခံျငင္းဦးမွာလား။ 

ၿဗိတိသွ် မတိုင္မွီကတည္းက “ရိုဟင္ဂ်ာ” ဆိုတဲ့ အမည္နာမက ရွိၿပီးသားပါ။ ၿဗိတိသွ်တို႔ ရခိုင္နယ္ကို မ၀င္မွီ ၁၇၉၉ ခုႏွစ္ အဂၤလိပ္ သုေတသီ ဖရန္စစ္ ဘူခ်ာနန္ ရဲ႔ မွတ္တမ္း- သူ႔မတုိင္မွီ ႏွစ္ ၅၀ ေက်ာ္အရင္က ဂ်ာမန္ ပညာရွင္ရဲ႔ မွတ္တမ္းမ်ားမွာ ေဖၚျပၿပီး ျဖစ္သလို-၊ ေရွးဗမာမင္းကိုယ္တိုင္က မဟာ၀ိဟိကတုိင္း (မဟာရိုဟင္ဂ တုိင္း ကို အသံကြဲေရးမွတ္တဲ့ မွတ္တမ္းက) ရွိၿပီး ျဖစ္ေနပါတယ္။ 

ရခိုင္နယ္က ေက်ာက္စာမ်ားကို မွတ္တမ္းတင္တဲ့ ဘာသာစကား၊ ရခိုင္နယ္က ဒဂၤါးမ်ားကို သံုးစြဲခဲ့တဲ့ ေငြေၾကး ဒဂၤါးျပားေပၚက စာေပေတြကိုယ္တိုင္က ဒီေန႔ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား သံုးစြဲ ေျပာဆိုေနတဲ့ ဘာသာစကားမ်ား ျဖစ္ေနပါ တယ္။ သမိုင္းေၾကာင္းကို ဘယ္လိုလုိက္လုိက္- “ရိုဟင္ဂ်ာ”ဆိုတဲ့ လူသားမ်ိဳးႏြယ္ဟာ မဟာ၀ိဟိကတိုင္းရဲ႔ ေရွး အက်ဆံုး မူလဘူတ လူမ်ိဳးျဖစ္ေနၿပီး- ျမန္မာမင္းမ်ားက ရခိုင္လို႔ ေခၚတြင္ေစတဲ့ ဗမာမ်ားက ေနာက္ ရခိုင္နယ္ မွာ ေနာက္က်မွ ၀င္ခဲ့တဲ့ လူမ်ိဳးႏြယ္သာ ျဖစ္ေနပါတယ္။ 

ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႔ တည္ဆဲ ဥပေဒအရ- တိုင္းရင္းသား အျဖစ္ သတ္မွတ္ခံရမယ့္ လူမ်ိဳးႏြယ္ဟာ ကိုယ္ပိုင္ဘာသာ စကား ကိုယ္ပိုင္စာေပ၊ ကိုယ္ပိုင္ယဥ္ေက်းမႈ ရွိရမယ္လို႔ ျပဌာန္းထားပါတယ္။ ဒါဆို- ဒီေန႔ ရခိုင္နယ္က မိမိကိုယ္ မိမိ ရခိုင္လို႔ ခံယူထားတဲ့ လူသားမ်ားမွာ ကိုယ္ပိုင္စာ၊ ကိုယ္ပိုင္စကား၊ ကိုယ္ပိုင္ယဥ္ေက်းမႈ ရွိပါသလား။- လံုး၀ မရွိပါ။ ဗမာမ်ားသာ ျဖစ္ၿပီး အသံကြဲယံုမွ်သာ ျဖစ္ေနပါတယ္။ 

ရိုဟင္ဂ်ာေတြမွာ ကိုယ္ပိုင္ ဘာသာစကား ရွိပါတယ္။ အဲ့ဒီ ဘာသာစကားဟာ ဘဂၤလီနဲ႔ မတူညီ ကြဲျပား ေၾကာင္း- အဂၤလိပ္ သုေတသီ ဖရန္စစ္ ဘူခ်ာနန္က ၁၈၀၁ ခုႏွစ္ထုတ္ Asiatick Researches စာအုပ္ Vol 5th စာမ်က္ႏွာ ၂၃၈- ရခိုင္ေဒသ ဘာသာစကားႏိႈင္းယွဥ္ျပ ဇယားမွာ ေဖၚျပထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြမွာ ကိုယ္ပိုင္စာေပလည္း ရွိေနပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႔ စာေပက ေရွးေဟာင္း နာဂရီ (ေရွးေဟာင္း ဘဂၤလီ) အကၡရာနဲ႔ ေရးသားတဲ့ စာေပပါ။ ဒါကို ရခုိင္ဘုရင္မင္းမ်ား လက္ထက္ တစ္ေလွ်ာက္လံုး သံုးခဲ့ပါတယ္။ ဗမာအင္ပါယာႀကီး က်ယ္လႊမ္းမိုးလာတဲ့အခါ- ဗမာမ်ားက စာေပ၊ ယဥ္ေက်းမႈလႊမ္းမိုးသြားၿပီး သူတို႔ရဲ႔ စာေပမ်ားကိုလည္း ဖ်က္ သိမ္း ခဲ့ပါတယ္။ ဗမာမ်ားက မြန္ေတြကိုသိမ္းပိုက္ၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ မြန္စာသင္ေက်ာင္းမ်ားကို ပိတ္ပင္ခဲ့သလို၊ ရိုဟင္ဂ်ာ (ရိုင္၀င္က၊ ၀ိဟိက) တို႔ရဲ႔ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားကိုလည္း ပိတ္ပင္ေမွးမွိန္ေစခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စာတတ္သူ မိသားစုမ်ားက သားစဥ္ေျမးဆက္ သင္ေပးလာခဲ့တဲ့ ပူတီး လကၤာ စာမ်ားက တတ္ေျမာက္ေနသူ မ်ား ဒီေန႔ထိ ရွိေနခဲ့ပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာ (၀ိဟိက)မ်ားရဲ႔ မူရင္းစာေပ ေမွးမွိန္ခဲ့ရတဲ့ ေနာက္ထပ္ အေၾကာင္းရင္း တစ္ခုက- သူတို႔ဟာ အစၥလာမ္သာသနာကို ကူးေျပာင္းခဲ့ၿပီး- အာရ္ဗီ၊ ဖာရ္စီ စာမ်ားကိုပဲ ဆည္းပူးခြင့္ရခဲ့ေၾကာင့္ လည္း ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ ဒါေပမယ့္- အစဥ္အလာ ပူတီးဖတ္တတ္တဲ့ လူမ်ားကေတာ့ ရွိေနဆဲပါ။ 

ဒီေန႔အခါမွာ- ရခိုင္စာ ေပပညာရွင္မ်ားကလည္း မိမိတို႔ရဲ႔ ေရွးသမိုင္းေတြကို ျပန္လည္ေလ့လာေစဘို႔ ရခိုင္ ေက်ာက္စာ သင္ေပးေနတဲ့ သင္တန္းမ်ားလည္း ရွိလာေနပါၿပီ။ အဲ့ဒီေက်ာက္စာကို ဖတ္ဘို႔ သင္ေပးတဲ့ ဆရာ မ်ား၊ သင္ယူတဲ့ တပည့္မ်ား အေနနဲ႔- စာတစ္ခုကို မူရင္းအသံထြက္ အတိုင္း သင္ၾကားေလ့လာေစလိုပါတယ္။ ဆိုလိုတာက “ဆ” အသံကို “သ” အသံနဲ႔ ျမန္မာမႈျပဳသင္ျခင္းမ်ိဳးကို ေရွာင္ေစလိုပါတယ္။ အဂၤလိပ္စာကို ေလ့လာရင္ အဂၤလိပ္အသံကို အတတ္ႏိုင္ဆံုး နီးကပ္ေအာင္ ေလ့လာရသလို၊ ရခိုင္ေက်ာက္စာကို ေလ့လာရင္ လည္း သူ႔ရဲ႔ စာေပ မူရင္းအသံကို အတတ္ႏုိင္ဆံုး နီးကပ္ေအာင္ ေလ့လာဘို႔ လိုပါမယ္။ ၿပီးရင္ အဲ့ဒီ ဘာသာ စကားေျပာတဲ့သူမ်ားက ရခိုင္နယ္မွာ ဘယ္သူေတြမ်ား ျဖစ္ပါသလဲ ဆိုတာကို စူးစမ္းဘို႔ လိုပါမယ္။ တိုင္းျပည္ တစ္ခုမွာ ဘာသာစကား တစ္ခုကို ေျပာသူ မရွိဘဲ-၊ ဘုရင္မ်ား မင္းမ်ားက အဲ့ဒီ စကား၊ အဲ့ဒီစာကို သံုးခဲ့မွာ မဟုတ္ဘူး ဆိုတဲ့ ဆင္ျခင္မႈမ်ိဳးေတာ့ ထားေစလိုပါတယ္။ “ရိုဟင္ဂ်ာ”မ်ားကို မဆီမဆိုင္ မုန္းတီးတဲ့ အစြဲနဲ႔ သူတုိ႔ ဆီက ေမးျမန္းျခင္း မရွိရင္ေတာ့- ျမန္မာမ်ား ဦးေန၀င္းေခတ္က အဂၤလိပ္စာကို ေလ့လာသလိုသာ ျဖစ္ေနပါ လိမ့္မယ္။ သင္ေတာ့သင္၏ မတတ္၊ တတ္ေတာ့တတ္၏ လူေတာမတိုးႏုိင္ ဆုိသလို-ပါ။ 

ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားမွာ ကိုယ္ပိုင္ယဥ္ေက်းမႈလည္း ရွိေနပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈက ဘဂၤလားျပည္က ဘဂၤလီမ်ား ထက္၊ ေရွးေဟာင္းျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔ရဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ ပိုမိုနီးစပ္ပါတယ္။ ဒါေတြကို စနစ္တက် ေသေသခ်ာခ်ာ ေလ့ လာသင့္ပါတယ္။ 

ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားဟာ မြတ္ဆလင္ေတြ ျဖစ္လို႔- ၿဗိတိသွ်က အာရ္ကန္နယ္ကို စတင္အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ကာလကစ၊ သူတို႔ ကို မဟာေမဒင္မ်ားလို႔ မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ပါတယ္။ ၿဗိတိသွ်ရဲ႔ ပထမဦးဆံုး အာရ္ကန္မွတ္တမ္းအရ- အာရ္ကန္နယ္ မွာ မဟာေမဒင္ လူဦးေရဟာ နယ္တစ္ခုလံုးရဲ႔ သံုးပံုတစ္ပံု ရွိေနပါတယ္။ မြတ္ဆလင္မ်ားက ေမြးႏႈန္းေကာင္း တယ္လို႔ ကမၻာကေရာ၊ ျမန္မာကပါ သေဘာတူ ေထာက္ခံထားေတာ့-၊ ဒီေန႔မွာ အနည္းဆံုး ရခိုင္နယ္ရဲ႔ ထက္ ၀က္ေသာ လူဦးေရဟာ မဟာေမဒင္ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားပဲ ျဖစ္ရပါမယ္။ ၂၀၁၂ ခု လ၀က ၀န္ႀကီး ဦးခင္ရီရဲ႔ စကား အရ ရခိုင္နယ္က အျခားေသာ မဟာေမဒင္ (ကမန္)လူမ်ိဳးမ်ား ၇၀၀၀ ေက်ာ္ေလးပဲ ရွိေနပါတယ္။ ရခိုင္မွာ လူဦး ေရ ၃ သန္းရွိရင္- ေမြးႏႈန္းေကာင္းတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာက ၁.၅ သန္းရွိရပါမယ္။ ရခိုင္မွာ လူဦးေရး ၅ သန္းရွိရင္ ရိုဟင္ ဂ်ာက ၂.၅ သန္း ရွိရပါမယ္။ ဒါေတြဟာ အမွန္တစ္ကယ္ ျဖစ္သင့္တဲ့ လူဦးေရ စာရင္းကို ေလွ်ာ့ၿပီး တြက္ျပထား တာပါ။ တစ္ကယ္လို႔ “ရိုဟင္ဂ်ာ”ဟာ ရခိုင္နယ္က မူလ လူမ်ိဳး မဟုတ္ခဲ့ရင္-၊ ၿဗိတိသွ် ၀င္လာစဥ္က မွတ္တမ္း တင္ခဲ့တဲ့ မဟာေမဒင္ေတြ အခု ဘယ္ကို ေရာက္ကုန္ၿပီလဲ။ ျမန္မာအစိုးရက ဗုဒၶဘာသာ အယူသည္းစိတ္နဲ႔ မဟာေမဒင္မ်ားကို လူမ်ိဳးတံုးသတ္ျဖတ္ခဲ့ၿပီလား-ဆိုတဲ့ အေျဖကို ကမၻာ့အလယ္မွာ ရွင္းရပါလိမ့္မယ္။ မိမိစကား နဲ႔ မိမိ၊ မိမိလုပ္ရပ္နဲ႔ မိမိ-၊ လူမ်ိဳးတံုးသတ္ျဖတ္ခဲ့တဲ့ တရားခံေတာ့ မျဖစ္ေစလိုပါ။ 

မ်က္ကန္းမ်ိဳးခ်စ္မ်ား စြပ္စြဲသလို- ဒီေန႔ ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ ၿဗိတိသွ် ေခတ္က ေခၚလာတဲ့ ဘဂၤလီေတြ ျဖစ္ေန တယ္ ဆုိရင္လည္း- ရခိုင္နယ္မွာ အခုရွိေနတဲ့ ၀င္လာသူ ဘဂၤလီေပါင္း ၂ သန္း + မူလရွိေနတဲ့ ရခိုင္နယ္က သံုးပံုတစ္ပံုေသာ ရိုဟင္ဂ်ာ မဟာေမဒင္ရဲ႔ လူဦးေရဟာ ရခိုင္နယ္ တစ္ခုလံုးကို ၿမိဳၿပီး ျဖစ္ေနမွာပါ။ အခု လက္ရွိ ရခိုင္နယ္မွာ မြတ္ဆလင္ လူဦးေရ ရာႏႈန္း ဘယ္ေလာက္ ရွိသလဲ ျပန္တြက္ပါ၊ အမ်ားဆံုး ရခိုင္နယ္ရဲ႔ ထက္၀က္ သို႔မဟုတ္ သံုးပံုတစ္ပံုေလာက္သာ ရွိေနပါတယ္။ ဒါဆို ၀င္လာတယ္ ဆိုတဲ့သူ၊ ေမြးႏႈန္းေကာင္းလို႔ ေမာင္းျပန္ ဆတိုး ပြားေနတဲ့သူ ေတြ ဘယ္ကို ေရာက္ကုန္ျပန္သလဲ။- ေသခ်ာတဲ့ အေျဖက “မ်ိဳးတံုး သတ္ခံလိုက္ရၿပီ”လို႔ သာ ျဖစ္ေနပါဦးမယ္။ 

လက္ရွိ အစိုးရ ေျပာေနတဲ့ စကားေတြက သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ တရားခံ ျဖစ္ေစမယ့္ စကားမ်ားသာ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီလို ကေမာက္ကမ ျဖစ္ေနရတာက- ဘယ္အရာကိုမွ မွ်မွ်တတ မေတြးဘဲ- ထင္ရာေလွ်ာက္ေျပာေနတယ္ ဆုိတဲ့ အဓိပၸါယ္ကိုသာ ေဖၚျပေနပါတယ္။ 

တစ္ကယ္ေတာ့-- ငါတို႔ဟာ အဂၤလိပ္ေပးခဲ့တဲ့ နာမည္ကို မယူဘူး၊ ဦးေန၀င္းေခတ္ကလည္း ကမၻာ့ဆက္ဆံေရး အတြက္ မတတ္သာလို႔ မေျပာင္းခဲ့ရတာ၊ အခု ငါတို႔ရဲ႔ ဘိုးဘြားမ်ား ေပးခဲ့တဲ့ အမည္အတိုင္း “ျမန္မာ”လို႔ ခံယူ လိုက္ၿပီ။ ဒီအတြက္ ငါတို႔မွာ ကိုယ့္နာမည္ ကိုယ္ခံယူခြင့္ အခြင့္အေရး အျပည့္အ၀ ရွိတယ္လို႔ သတ္မွတ္သလို မ်ိဳး၊- ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားဟာလည္း ၿဗိတိသွ် ေခတ္နဲ႔ ဦးေန၀င္းေခတ္က ေပးခဲ့တဲ့ အမည္နာမမ်ားကို လက္မခံဘူး- သူတုိ႔လည္း သူတို႔ဘိုးဘြားမ်ား ကင္ပြန္းတပ္ခဲ့သလို အမည္နာမကို ခံယူခြင့္ ရွိေနတာပဲ - ဆုိတဲ့ မွ်မွ်တတ ေတြး ေတာ စိတ္ေလး ထားလိုက္ရင္ ျပသနာက တစ္စခ်င္း ႀကီးလာစရာ မရွိပါ။ သူတို႔ရဲ႔ ဘိုးဘ ေပးခဲ့တဲ့ အမည္နာမ “ရိုဟင္ဂ်ာ” ဆုိတဲ့ ေ၀ါဟာရက- တစ္ဘက္ႏိုင္ငံက ဘဂၤလီေတြ သူတို႔နဲ႔ မေရာသြားႏိုင္ေစဘို႔- သီးျခား ျဖစ္ေန ေစတယ္ ဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံေရး အျမင္ေလာက္ကို ထားမိရင္ေတာင္- မဆိုးလွေသးပါ။ 

အဲ့လို မဟုတ္ဘဲ-၊ မ်ိဳးျပဳတ္သုတ္သင္မယ္၊ ဘယ္လုိနည္းနဲ႔ရရ အျပတ္ရွင္းပစ္မယ္--၊ ဆိုတဲ့ လူမိုက္စိတ္ကို ဆက္ထားေနမယ္ ဆုိရင္-----၊ ဘူလံုးတစ္လံုးဟာ ေလထိုးထည့္တာကို အတိုင္းအတာ တစ္ရပ္ထိပဲ ခံႏိုင္ရည္ ရွိပါတယ္-၊ ခံႏိုင္ရည္ထက္ ဆက္ကာဆက္ကာ- ေလထိုးထည့္မယ္ ဆုိရင္-၊ အဲ့ဒီ ဘူလံုးက ေပါက္ကြဲသြားမွာ ေသခ်ာေနပါတယ္။ 


ေဌးလြင္ဦး 
ဦးေဆာင္လႈပ္ရွားမႈ တာ၀န္ခံ 
ျမန္မာမြတ္ဆလင္ တန္းတူညီမွ် အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈ အဖြဲ႔

Comment ေရးရန္

Rohingya Exodus