ရုိဟင္ဂ်ာ အခြင့္အေရး ခ်ိဳဳးေဖါက္ခံရမႈ ထိေရာက္စြာ အေရးယူဖုိ႔ ျမန္မာကုိကုလ ေတာင္းဆုိ

ကုလသမဂ ၢလူ႔အခြင့္အေရး မဟာမင္းႀကီး Zeid Ra’ad Al Hussein. (Photo: UN/Jean-Marc Ferré)

ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္
ဗြီအုိေအျမန္မာပုိင္း
21.6.2016

ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း လူနဲစုေတြအေပၚ စံနစ္တက် ႏွိမ္ခ် ဆက္ဆံေနတာ ရပ္တန္႔ေရး အတြက္ အစုိးရ အေနနဲ႔ ခုိင္မာတဲ့ ေျခလွမ္းေတြ ခ်မွတ္ ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ ကုလသမဂ ၢလူ႔အခြင့္အေရ းမဟာမင္းႀကီး Zeid Ra’ad Al Hussein က တုိက္တြန္း ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ရုိဟင္ဂ်ာေတြ အေပၚ က်ဴးလြန္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြဟာ Crime against humanity လုိ႔ေခၚတဲ့ လူသားေတြအေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈ သက္ေရာက္ ေစတယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။

ဆြစ္ဇာလန္ႏုိင္ငံ၊ ဂ်နီဗာၿမိဳ႕မွာ က်င္းပေနတဲ့ ၃၂ ႀကိမ္ေျမာက္ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ ညီလာခံမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းက လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြအေၾကာင္း တရား၀င္ မတင္သြင္းခင္ ႀကိဳတင္ ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာထဲမွာ လူ႔အခြင့္အေရးမဟာမင္းႀကီး Zeid Ra’ad Al Hussein က - ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းက လူနဲစု၀င္ေတြ၊ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းမွာ ရွိေနတဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာ မူဆလင္ေတြအေပၚ က်ဴးလြန္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြဟာ လူသားေတြအေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈ သက္ေရာက္ေစတယ္လုိ႔ ေျပာဆုိထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ရုိဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ျပင္းထန္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ က်ဴးလြန္ေနတယ္ဆုိတာကုိ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီက ေကာက္ယူထားတဲ့ စစ္တမ္းေတြအရ သိရွိရတဲ့အတြက္ မဟာမင္းႀကီးအေနနဲ႔ ဒီကိစၥကုိ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပရျခင္း ျဖစ္တယ္လုိ႔ မဟာမင္းႀကီး Zeid Ra’ad Al Hussein ရဲ႕ ေျပာခြင့္ရအမ်ဳိးသမီး Ravina Shamdasani က ေျပာပါတယ္။

“က်မတုိ႔ ရရွိတဲ့ အစီရင္ခံစာအရ ရုိဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ႀကီးမားတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ က်ဴးလြန္ထားတယ္ဆုိတာကုိ ေတြ႔ရွိခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ေဖာ္ျပထားခ်က္အရ ရုိဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ က်ဴးလြန္ထားတဲ့ ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြဟာ လူသားမ်ဳိးႏြယ္ကုိ ဆန္႔က်င္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈ သက္ေရာက္ေစႏုိင္တယ္လုိ႔ မဟာမင္းႀကီးက ေျပာထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီ က်ဴးလြန္မႈေတြဟာ လူသားေတြအေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈ ေျမာက္မေျမာက္ဆုိတာကုိေတာ့ တရားစီရင္ေရးစံနစ္က အဆုံးအျဖတ္ေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်မတုိ႔ လက္ခံ ရရွိထားတဲ့ ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြဟာ စံတက် စီစဥ္ၿပီး က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ျပဳလုပ္ေနတယ္ဆုိတာကုိ ေတြ႔ခဲ့ရတဲ့အတြက္ လူသားေတြအေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈ ေျမာက္ေလာက္တဲ့အထိ ျဖစ္ႏုိင္ေျခရွိတာကုိ ေတြ႔ရပါတယ္။”

လက္ရွိ NLD အစုိးရအေနနဲ႔ အရင္အစုိးရေတြလက္ထက္က က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ခ်ဳိးေဖာက္မႈ အေမြေတြကုိ ဆက္ခံလုိက္ရတယ္ဆုိတာကုိ မဟာမင္းႀကီးအေနနဲ႔ နားလည္ သေဘာေပါက္ထားေၾကာင္းလည္း Ravina Shamdasani က ေျပာပါတယ္။

“လူနဲစုေတြရဲ႕ အေျခခံ အခြင့္အေရးေတြ၊ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ရခုိင္ျပည္နယ္ထဲက ရုိဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးေတြကုိ ျငင္းပယ္ဖုိ႔ ရည္ရြယ္ ခ်မွတ္ထားတဲ့ ဥပေဒေတြနဲ႔ မူ၀ါဒေတြကုိ အစုိးရသစ္အေနနဲ႔ အေမြအျဖစ္နဲ႔ ဆက္ခံလုိက္ရတယ္ ဆုိတာကုိ မဟာမင္းႀကီးက နားလည္ သေဘာေပါက္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံသားျဖစ္ပုိင္ခြင့္မရွိေအာင္ တမင္ လုပ္ေဆာင္ထားတာ၊ လြတ္လပ္စြာ သြားလာခြင့္မရွိေအာင္ ကန္႔သတ္ထားတာ၊ သူတုိ႔ရဲ႕ဘ၀နဲ႔ လုံၿခံဳေရးေတြအတြက္ ၿခိမ္းေခ်ာက္မႈေတြ လုပ္ေဆာင္တာ၊ သူတုိ႔ေတြ ပညာသင္ၾကားခြင့္မရေအာင္ ကန္႔သတ္ထားတာ စတဲ့ အစီရင္ခံစာေတြကုိ က်မတုိ႔ ရရွိထားပါတယ္။ ဒါေတြဟာ အေျခခံအခြင့္အေရးေတြ ျဖစ္တယ္ဆုိတာကုိလည္း မဟာမင္းႀကီးက အေလးေပး ေျပာၾကားထားပါတယ္။ ဒါေတြဟာ ႏွိမ့္ခ် ဆက္ဆံမႈေတြ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ တည္ရွိလာခဲ့တဲ့အတြက္ ျဖစ္တယ္ဆုိတာနဲ႔ ဒါေတြကုိ ေျဖရွင္းဖုိ႔ လုပ္ေဆာင္တဲ့ေနရာမွာ စိန္ေခၚမႈေတြ ရွိႏုိင္တယ္ဆုိတာကုိ မဟာမင္းႀကီးက သေဘာေပါက္ထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူက ဒီအေျခအေနေတြ ေျပလည္ေစမယ့္ လုပ္ေဆာင္မႈေတြ အစုိးရအေနနဲ႔ အျမန္ဆုံး လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ ေတာင္းဆုိေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။”

မဟာမင္းႀကီး Zeid Hussein ရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ဆုိင္တဲ့ အစီရင္ခံစာ ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္း၀ုိင္းကုိ မထုတ္ျပန္ခင္ ဇြန္လ ၁၆ ရက္ေန႔က ျမန္မာအစုိးရထံ ႀကိဳတင္ ေပးပုိ႔ခဲ့တဲ့အတြက္ ျမန္မာအစုိးရဖက္ကလည္း ဒီအစီရင္ခံစာ အေပၚ ျပန္လည္ တုန္႔ျပန္ခဲ့တာမွာ - လက္ရွိ အစုိးရသစ္အေနနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကုိ လြဲေျပာင္းရယူခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ကစလုိ႔ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းက အေျခအေနေတြ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေျပလည္ေရးအတြက္ ဦးစားေပး လုပ္ေဆာင္ေနေၾကာင္း၊ ဒီကိစၥဟာ ထိလြယ္ ခုိက္လြယ္တဲ့ကိစၥျဖစ္တဲ့အတြက္ အေကာင္းဆုံးနည္းလမ္းကုိ အခ်ိန္ယူ ရွာေဖြၿပီး လုပ္ေဆာင္ရမွာျဖစ္ေၾကာင္း အေၾကာင္း ျပန္ၾကားခဲ့တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

ရုိဟင္ဂ်ာေတြက သူတုိ႔တုိ႔ကုိယ္ သူတုိ႔ ေခၚေ၀ၚ သုံးစြဲေနတဲ့အတုိင္း ရုိဟင္ဂ်ာ၊ ဒါမွမဟုတ္ အရင္ ဦးသိန္းစိန္အစုိးရက ေခၚေ၀ၚတဲ့အတုိင္း ဘဂၤါလီရယ္လုိ႔ ၂ မ်ဳိးစလုံး ေခၚဆုိျခင္းမျပဳပဲ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းက မူဆလင္ေတြအျဖစ္ ေခၚဆုိတာကုိ လုိလားေၾကာင္း လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ ညီလာခံမွာ ျမန္မာအစုိးရကုိယ္စားလွယ္က ေျပာၾကားခဲ့သလုိပဲ၊ မေန႔က ေနျပည္ေတာ္မွာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ ယန္ဟီးလီးနဲ႔ ေတြ႔ဆုံစဥ္မွာလည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ျမန္မာအစုိးရရဲ႕ သေဘာထားကုိ အသိေပး ေျပာၾကားခဲ့တဲ့အေၾကာင္းႏုိင္ငံျခားေရးဌာန အရာရွိေတြက ေျပာပါတယ္။

ကုလသမဂၢအေနနဲ႔ေတာ့ ျမန္မာအစုိးရက ေခၚဆုိေစခ်င္တာထက္ ရုိဟင္ဂ်ာေတြက အေခၚခံခ်င္တဲ့ ေ၀ါဟာရအတုိင္း ဆက္လက္ ေခၚဆုိရမွာျဖစ္ေၾကာင္း လူ႔အခြင့္အေရးမဟာမင္းႀကီး Zeid Ra’ad Al Hussein ရဲ႕ ေျပာခြင့္ရအမ်ဳိးသမီး Ravina Shamdasani က ေျပာပါတယ္။

“ဒီေနရာမွာ ျပႆနာက ၂ ခု ရွိပါတယ္။ တခုကေတာ့ လူမ်ဳိးစုေတြက သူတုိ႔ကုိ ေခၚေစခ်င္တဲ့ နံမည္အတုိင္း ေခၚဆုိရမယ္ဆုိတဲ့ ကုလသမဂၢ ေပၚလစီရွိပါတယ္။ ဒီေနရာမွာေတာ့ သူတုိ႔ကုိ ရုိဟင္ဂ်ာ မူဆလင္လုိ႔ ေခၚေ၀ၚ သုံးစြဲပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေနရာမွာ အဓိက ျဖစ္ေနတဲ့ အေၾကာင္းအရာကုိလည္း ေပ်ာက္ကြယ္ မသြားေစခ်င္ပါဘူး။ အဲဒါကေတာ့ သူတုိ႔ကုိယ္ သူတုိ႔ ဘယ္သူပါလုိ႔ သတ္မွတ္တဲ့အတြက္ သူတုိ႔အေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခံေနရတဲ့ကိစၥပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲမွာ ရုိဟင္ဂ်ာေတြအတြက္ သက္သက္ရည္ရြယ္ၿပီး ထုတ္ထားတဲ့ ဥပေဒေတြ ရွိေနပါတယ္။ သူတုိ႔ကုိ ဘယ္လုိပဲေခၚေခၚ၊ အဓိကကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ေနမႈေတြကုိ ကုိင္တြယ္ ေျဖရွင္းေပးဖုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။”

လူ႔အခြင့္အေရးမဟာမင္းႀကီး Zeid Ra’ad Al Hussein အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ဆုိင္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အစီရင္ခံစာကုိ အခုလ ၂၉ ရက္ေန႔က်ရင္ လူ႔အခြင့္အေရး ညီလာခံမွာ တရား၀င္ တင္သြင္းမွာ ျဖစ္ပါတယ္။