ရခိုင္အေရး ကုလစံုစမ္းေရးအဖြဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကို လာေရာက္ခြင့္ျပဳမည္မဟုတ္
 |
| ေမာင္ေတာက မီးေလာင္ခံထားရတဲ့ေစ်းတခု၊ ၂၇ ေအာက္တုိဘာ၊ ၂၀၁၆။ |
30.5.2017
ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ လုံၿခံဳေရးတပ္ဖဲြ႔ေတြရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ရွိခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးႏုိင္ဖို႔အတြက္ အခ်က္အလက္ ရွာေဖြေရးအဖြဲ႔ကို ႏုိင္ငံတကာက ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္တခ်ိဳ႕နဲ႔ ကုလသမဂၢက ဖြဲ႔စည္းလုိက္ပါျပီ။ ဒီအေပၚ ျမန္မာအစိုးရဘက္က သေဘာထား၊ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔တခ်ိဳ႕ရဲ႕ အျမင္ေတြကို မခင္ျဖဴေထြးက စုစည္းတင္ျပထားပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ လုံၿခံဳေရးတပ္ဖဲြ႔ေတြရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ရွိခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔အတြက္ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖြဲ႔ ေစလႊတ္ဖို႔ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီက ျပီးခဲ့တဲ့မတ္လ ၂၄ ရက္ေန႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္ခဲ့ျပီးတဲ့ေနာက္ ဒီကေန႔မွာေတာ့ ႏုိင္ငံတကာ ကၽြမ္းက်င္သူပုဂၢိဳလ္ ၃ ေယာက္ပါ၀င္တဲ့ ဒီအဖြဲ႔ကို ဖြဲ႔စည္းလုိက္တဲ့အေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္လုိက္ပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရဘက္ကေတာ့ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႔ သေဘာမတူတဲ့အတြက္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မွာ မဟုတ္တဲ့အေၾကာင္းကို အဲဒီအခ်ိန္ကတည္းက အတိအလင္း ေျပာဆိုခဲ့ျပီးျဖစ္သလုိ၊ အခုလည္း ဒီအတိုင္းပဲ ဆက္လက္ ရပ္တည္မွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ျမန္မာသမၼတ႐ံုး ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ ဦးေဇာ္ေဌးက ေျပာပါတယ္။
“ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနက ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္သေဘာထားကိုး ၂၀၁၇ မတ္လ ၂၄ ရက္ေန႔မွာ က်ေနာ္တို႔ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္ထုတ္ျပန္ထားၿပီးျဖစ္တယ္။ အခု လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီက Fact-Finding Mission သူ႔ Resolutionအရ သူတို႔ဆက္လုပ္တယ္ေပါ့ေနာ္။ လုပ္ေပမယ့္လို႔လည္း က်ေနာ္တို႔က က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံရပ္တည္ခ်က္အရ မတ္လ ၂၄ ရက္ေန႔မွာထုတ္ျပန္ထားတဲ့ ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ သူတို႔က Resolutionအရလုပ္သလို က်ေနာ္တို႔က က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံရပ္တည္ခ်က္အရ ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္သြားမွာျဖစ္တယ္။”
ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔ေတြကေတာ့ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ကုလသမဂၢဦးေဆာင္တဲ့ ႏုိင္ငံတကာ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႔နဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္တာဟာ ျမန္မာအစိုးရအတြက္ တိုင္းျပည္အတြက္ အက်ိဳးရွိေစမယ့္နည္းလမ္း ျဖစ္တယ္လုိ႔ ေထာက္ျပ တိုက္တြန္း ေနၾကပါတယ္။ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔တခုျဖစ္တဲ့ Fortify Rights အဖြဲ႔က အမႈေဆာင္အရာရွိခ်ဳပ္ Matthew Smith က အခုလို မွတ္ခ်က္ေပးပါတယ္။
“ဒါဟာ သိပ္ကို အေရးၾကီးတဲ့ တာ၀န္ေပးမႈ၊ လုပ္ငန္းတရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္တခုတည္းမွာတင္ မဟုတ္ပါဘူး။ ကခ်င္ျပည္နယ္နဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္ေတြမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ရာဇ၀တ္ျပစ္မႈေတြဟာ သိပ္ကို ဆိုးရြားပါတယ္။ အျပစ္က်ဴးလြန္သူေတြဟာလည္း အျပစ္ကလည္း ကင္းလြတ္ခြင့္ရေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခု ႏုိင္ငံတကာ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႔ အေနနဲ႔ ဒီလို လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို အနီးကပ္ ေလ့လာျပီး ပြင့္လင္းျမင္သာတဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါဟာ တိုက္ခိုက္ခံရတဲ့ လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းေတြ အတြက္တင္မဟုတ္ပါဘူး။ တိုင္းျပည္တခုလံုးအတြက္ အလြန္ကို အေရးပါတဲ့ကိစၥ ျဖစ္ပါတယ္။”
အခုဖြဲ႔စည္းလိုက္တဲ့ ႏုိင္ငံတကာ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႔ အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံထဲ ၀င္ေရာက္ခြင့္ ေတာင္းခံတဲ့အခါ ျမန္မာအစိုးရဘက္က လိုက္ေလ်ာ ခြင့္ျပဳျပီး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္လာဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္တဲ့အေၾကာင္းလည္း Matthew Smith က ေျပာပါတယ္။ တကယ္လို႔ ျမန္မာအစိုးရဘက္က ဆက္ျပီး ျငင္းဆန္ေနမယ္ဆိုရင္လည္း ကုလသမဂၢ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႔အေနနဲ႔ကေတာ့ တျခား ျဖစ္ႏုိင္ေခ် လမ္းေၾကာင္းေတြကေနဆင့္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ ဆက္ျပီးေတာ့ လုပ္သြားႏုိင္တယ္လို႔Matthew Smith က ေထာက္ျပပါတယ္။
ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ေဟာင္း ကုိဖီအာနန္ ဦးေဆာင္တဲ့ ေကာ္မရွင္ အပါအ၀င္ အစုိးရက ဖဲြ႔စည္းထားတဲ့ ေကာ္မရွင္ေတြကေတာ့ ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္းက ပဋိပကၡျဖစ္ပြားေနတဲ့ လူမႈအသုိင္းအ၀ုိင္းေတြ သာမက ေဒသခံအစုိးရ တာ၀န္ရွိသူေတြ၊ လူမႈေရးအဖဲြ႔အစည္းေတြနဲ႔ပါ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ေနျပီး အစိုးရကို အျပီးသတ္အစီရင္ခံစာ တင္ျပႏုိင္ဖို႔ ၾကိဳးပမ္းေနတာပါ။ ရခိုင္အၾကံေပး ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ၾကားျဖတ္ အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္ခ်ိန္တုန္းကေတာ့ - ဘယ္သူဘယ္၀ါေတြ ပါ၀င္ျပီး ဘယ္လိုလုပ္ရမယ္ဆုိတာ ထည့္သြင္း ေျပာမထားေပမဲ့ လြတ္လပ္ တရားမွ်တတဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ လုိအပ္တယ္ဆိုတာကို ေထာက္ျပ အၾကံျပဳထားတဲ့အေၾကာင္း ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔၀င္ ဦးေအးလြင္က ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ သေဘာထားပဲေျပာခ်င္တာေပါ့ေနာ္ ၊ ေကာ္မရွင္ၾကားျဖတ္ အစီရင္ခံစာမွာ က်ေနာ္တို႔က ဒီကိစၥရပ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ လြတ္လပ္တဲ့၊ တရားမွ်တတဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈတခု လိုအပ္တယ္။ အဲဒီက အေျဖကို က်ေနာ္တို႔ တရားဥပေဒနဲ႔ အညီ ေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔လုပ္သင့္ပါတယ္ဆိုတဲ့ အၾကံေပးထားပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ တရားမွ်တတဲ့ လြတ္လပ္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈကို ဘယ္လိုလုပ္ရမယ္ ၊ ဘယ္မွာလုပ္ရမယ္။ ျပည္တြင္းျပည္ပ က်ေနာ္တို႔ ဘာမွမေျပာထားပါဘူး။ အဲဒီေတာ့ အဲဒီအတိုင္းေလးပဲ က်ေနာ္မွတ္ခ်က္ေပးခ်င္ပါတယ္။”
ျပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ထဲ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ နယ္ျခားေစာင့္တပ္စခန္းတခ်ိဳ႕ တိုက္ခိုက္ခံခဲ့ရျပီးေနာက္ပိုင္း လံုျခံဳေရးအဖြဲ႔ေတြရဲ႕ နယ္ေျမရွင္းလင္းမႈေတြ အတြင္း ႐ိုဟင္ဂ်ာ မူစလင္ေတြ အမ်ားအျပား သတ္ျဖတ္ခံရတာ၊ အဓမၼျပဳက်င့္ခံရတာ အပါအ၀င္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ျဖစ္ခဲ့တယ္ဆုိတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ ႏုိင္ငံတကာ ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္ သံုးဦးရဲ႕ အမည္ကိုေတာ့ ကုလသမဂၢ ဒီကေန႔ပဲ ေၾကညာလုိက္တာပါ။ အိႏၵိယႏုိင္ငံက တရား႐ုံးခ်ဳပ္ေရွ႕ေန Indira Jaising က ဒီအဖြဲ႔ကို ဦးေဆာင္မွာ ျဖစ္ျပီး သီရိလကၤာႏုိင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ေဟာင္း Radhika Coomaraswamy ၾသစေၾတးလ်ႏုိင္ငံက ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ဆုိင္ရာ အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ Christopher Dominic Sidoti တုိ႔လည္း အဖဲြ႔၀င္ေတြအျဖစ္ တာ၀န္ယူမွာ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္းကို ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္ေရးေကာင္စီ ဥကၠ႒က ဒီကေန႔ ထုတ္ျပန္လုိက္တဲ့ ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါဟာ ျပီးခဲ့တဲ့ မတ္လတုန္းက လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ ဆံုးျဖတ္ခ်က္နဲ႔အညီ ေဆာင္ရြက္တဲ့အေၾကာင္းလည္း ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားျပီး ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔လည္း ကုလသမဂၢရဲ႕ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရး အဖြဲ႔နဲ႔ အျပည့္အ၀ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ထပ္မံ တိုက္တြန္းထားပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ လုံၿခံဳေရးတပ္ဖဲြ႔ေတြရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ရွိခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးႏုိင္ဖို႔အတြက္ အခ်က္အလက္ ရွာေဖြေရးအဖြဲ႔ကို ႏုိင္ငံတကာက ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္တခ်ိဳ႕နဲ႔ ကုလသမဂၢက ဖြဲ႔စည္းလုိက္ပါျပီ။ ဒီအေပၚ ျမန္မာအစိုးရဘက္က သေဘာထား၊ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔တခ်ိဳ႕ရဲ႕ အျမင္ေတြကို မခင္ျဖဴေထြးက စုစည္းတင္ျပထားပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ လုံၿခံဳေရးတပ္ဖဲြ႔ေတြရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ရွိခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔အတြက္ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖြဲ႔ ေစလႊတ္ဖို႔ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီက ျပီးခဲ့တဲ့မတ္လ ၂၄ ရက္ေန႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္ခဲ့ျပီးတဲ့ေနာက္ ဒီကေန႔မွာေတာ့ ႏုိင္ငံတကာ ကၽြမ္းက်င္သူပုဂၢိဳလ္ ၃ ေယာက္ပါ၀င္တဲ့ ဒီအဖြဲ႔ကို ဖြဲ႔စည္းလုိက္တဲ့အေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္လုိက္ပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရဘက္ကေတာ့ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႔ သေဘာမတူတဲ့အတြက္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မွာ မဟုတ္တဲ့အေၾကာင္းကို အဲဒီအခ်ိန္ကတည္းက အတိအလင္း ေျပာဆိုခဲ့ျပီးျဖစ္သလုိ၊ အခုလည္း ဒီအတိုင္းပဲ ဆက္လက္ ရပ္တည္မွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ျမန္မာသမၼတ႐ံုး ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ ဦးေဇာ္ေဌးက ေျပာပါတယ္။
“ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနက ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္သေဘာထားကိုး ၂၀၁၇ မတ္လ ၂၄ ရက္ေန႔မွာ က်ေနာ္တို႔ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္ထုတ္ျပန္ထားၿပီးျဖစ္တယ္။ အခု လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီက Fact-Finding Mission သူ႔ Resolutionအရ သူတို႔ဆက္လုပ္တယ္ေပါ့ေနာ္။ လုပ္ေပမယ့္လို႔လည္း က်ေနာ္တို႔က က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံရပ္တည္ခ်က္အရ မတ္လ ၂၄ ရက္ေန႔မွာထုတ္ျပန္ထားတဲ့ ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ သူတို႔က Resolutionအရလုပ္သလို က်ေနာ္တို႔က က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံရပ္တည္ခ်က္အရ ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္သြားမွာျဖစ္တယ္။”
ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔ေတြကေတာ့ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ကုလသမဂၢဦးေဆာင္တဲ့ ႏုိင္ငံတကာ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႔နဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္တာဟာ ျမန္မာအစိုးရအတြက္ တိုင္းျပည္အတြက္ အက်ိဳးရွိေစမယ့္နည္းလမ္း ျဖစ္တယ္လုိ႔ ေထာက္ျပ တိုက္တြန္း ေနၾကပါတယ္။ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔တခုျဖစ္တဲ့ Fortify Rights အဖြဲ႔က အမႈေဆာင္အရာရွိခ်ဳပ္ Matthew Smith က အခုလို မွတ္ခ်က္ေပးပါတယ္။
“ဒါဟာ သိပ္ကို အေရးၾကီးတဲ့ တာ၀န္ေပးမႈ၊ လုပ္ငန္းတရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္တခုတည္းမွာတင္ မဟုတ္ပါဘူး။ ကခ်င္ျပည္နယ္နဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္ေတြမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ရာဇ၀တ္ျပစ္မႈေတြဟာ သိပ္ကို ဆိုးရြားပါတယ္။ အျပစ္က်ဴးလြန္သူေတြဟာလည္း အျပစ္ကလည္း ကင္းလြတ္ခြင့္ရေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခု ႏုိင္ငံတကာ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႔ အေနနဲ႔ ဒီလို လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို အနီးကပ္ ေလ့လာျပီး ပြင့္လင္းျမင္သာတဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါဟာ တိုက္ခိုက္ခံရတဲ့ လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းေတြ အတြက္တင္မဟုတ္ပါဘူး။ တိုင္းျပည္တခုလံုးအတြက္ အလြန္ကို အေရးပါတဲ့ကိစၥ ျဖစ္ပါတယ္။”
အခုဖြဲ႔စည္းလိုက္တဲ့ ႏုိင္ငံတကာ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႔ အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံထဲ ၀င္ေရာက္ခြင့္ ေတာင္းခံတဲ့အခါ ျမန္မာအစိုးရဘက္က လိုက္ေလ်ာ ခြင့္ျပဳျပီး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္လာဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္တဲ့အေၾကာင္းလည္း Matthew Smith က ေျပာပါတယ္။ တကယ္လို႔ ျမန္မာအစိုးရဘက္က ဆက္ျပီး ျငင္းဆန္ေနမယ္ဆိုရင္လည္း ကုလသမဂၢ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႔အေနနဲ႔ကေတာ့ တျခား ျဖစ္ႏုိင္ေခ် လမ္းေၾကာင္းေတြကေနဆင့္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ ဆက္ျပီးေတာ့ လုပ္သြားႏုိင္တယ္လို႔Matthew Smith က ေထာက္ျပပါတယ္။
ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ေဟာင္း ကုိဖီအာနန္ ဦးေဆာင္တဲ့ ေကာ္မရွင္ အပါအ၀င္ အစုိးရက ဖဲြ႔စည္းထားတဲ့ ေကာ္မရွင္ေတြကေတာ့ ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္းက ပဋိပကၡျဖစ္ပြားေနတဲ့ လူမႈအသုိင္းအ၀ုိင္းေတြ သာမက ေဒသခံအစုိးရ တာ၀န္ရွိသူေတြ၊ လူမႈေရးအဖဲြ႔အစည္းေတြနဲ႔ပါ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ေနျပီး အစိုးရကို အျပီးသတ္အစီရင္ခံစာ တင္ျပႏုိင္ဖို႔ ၾကိဳးပမ္းေနတာပါ။ ရခိုင္အၾကံေပး ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ၾကားျဖတ္ အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္ခ်ိန္တုန္းကေတာ့ - ဘယ္သူဘယ္၀ါေတြ ပါ၀င္ျပီး ဘယ္လိုလုပ္ရမယ္ဆုိတာ ထည့္သြင္း ေျပာမထားေပမဲ့ လြတ္လပ္ တရားမွ်တတဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ လုိအပ္တယ္ဆိုတာကို ေထာက္ျပ အၾကံျပဳထားတဲ့အေၾကာင္း ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔၀င္ ဦးေအးလြင္က ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ သေဘာထားပဲေျပာခ်င္တာေပါ့ေနာ္ ၊ ေကာ္မရွင္ၾကားျဖတ္ အစီရင္ခံစာမွာ က်ေနာ္တို႔က ဒီကိစၥရပ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ လြတ္လပ္တဲ့၊ တရားမွ်တတဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈတခု လိုအပ္တယ္။ အဲဒီက အေျဖကို က်ေနာ္တို႔ တရားဥပေဒနဲ႔ အညီ ေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔လုပ္သင့္ပါတယ္ဆိုတဲ့ အၾကံေပးထားပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ တရားမွ်တတဲ့ လြတ္လပ္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈကို ဘယ္လိုလုပ္ရမယ္ ၊ ဘယ္မွာလုပ္ရမယ္။ ျပည္တြင္းျပည္ပ က်ေနာ္တို႔ ဘာမွမေျပာထားပါဘူး။ အဲဒီေတာ့ အဲဒီအတိုင္းေလးပဲ က်ေနာ္မွတ္ခ်က္ေပးခ်င္ပါတယ္။”
ျပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ထဲ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ နယ္ျခားေစာင့္တပ္စခန္းတခ်ိဳ႕ တိုက္ခိုက္ခံခဲ့ရျပီးေနာက္ပိုင္း လံုျခံဳေရးအဖြဲ႔ေတြရဲ႕ နယ္ေျမရွင္းလင္းမႈေတြ အတြင္း ႐ိုဟင္ဂ်ာ မူစလင္ေတြ အမ်ားအျပား သတ္ျဖတ္ခံရတာ၊ အဓမၼျပဳက်င့္ခံရတာ အပါအ၀င္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ျဖစ္ခဲ့တယ္ဆုိတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ ႏုိင္ငံတကာ ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္ သံုးဦးရဲ႕ အမည္ကိုေတာ့ ကုလသမဂၢ ဒီကေန႔ပဲ ေၾကညာလုိက္တာပါ။ အိႏၵိယႏုိင္ငံက တရား႐ုံးခ်ဳပ္ေရွ႕ေန Indira Jaising က ဒီအဖြဲ႔ကို ဦးေဆာင္မွာ ျဖစ္ျပီး သီရိလကၤာႏုိင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ေဟာင္း Radhika Coomaraswamy ၾသစေၾတးလ်ႏုိင္ငံက ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ဆုိင္ရာ အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ Christopher Dominic Sidoti တုိ႔လည္း အဖဲြ႔၀င္ေတြအျဖစ္ တာ၀န္ယူမွာ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္းကို ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္ေရးေကာင္စီ ဥကၠ႒က ဒီကေန႔ ထုတ္ျပန္လုိက္တဲ့ ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါဟာ ျပီးခဲ့တဲ့ မတ္လတုန္းက လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ ဆံုးျဖတ္ခ်က္နဲ႔အညီ ေဆာင္ရြက္တဲ့အေၾကာင္းလည္း ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားျပီး ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔လည္း ကုလသမဂၢရဲ႕ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရး အဖြဲ႔နဲ႔ အျပည့္အ၀ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ထပ္မံ တိုက္တြန္းထားပါတယ္။
