စစ္ေတြၿမိဳ႕ ဗလီ၀င္း မီးေလာင္မႈျဖစ္ပြား
မၾကာေသးခင္ လေတြအတြင္း အၾကမ္းဖက္ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ စစ္ေတြၿမိဳ႕က ဗလီေက်ာင္း၀င္းတခုတြင္းမွာ ဒီကေန႔ ေန႔ခင္းပိုင္းက မီးေလာင္မႈ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ ပစၥည္းသိုေလွာင္တဲ့ အေဆာင္တခုသာ မီးေလာင္ခဲ့တာျဖစ္ၿပီး အခ်ိန္မီ ၿငိမ္းသတ္ႏုိင္ခဲ့ သလို ျဖစ္ရတဲ့အေၾကာင္းရင္းကိုလည္း စံုစမ္းစစ္ေဆးေနဆဲလို႔ စစ္ေတြ တာ၀န္ရွိသူေတြ က ေျပာပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနေၾကာင့္ ဗလီအနီး တ၀ိုက္မွာ လံုၿခံဳေရးကိုလည္း အာဏာပိုင္ေတြဘက္က တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ ခ်ထားခဲ့တယ္လို႔ မ်က္ျမင္ သက္ေသေတြ က ေျပာပါတယ္။ အေသးစိတ္ကိုေတာ့ ဆက္သြယ္စံုစမ္း ထားတဲ့ မနႏၵာခ်မ္း က တင္ျပထားပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ စစ္ေတြၿမိဳ႕၊ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမပန္းၿခံနီးက မူစလင္ဗလီေက်ာင္း၀င္းတခုမွာ တနဂၤေႏြေန ႔ ေန႔လယ္ ပိုင္းက မီးေလာင္မႈ ၂ ႀကိမ္ ျဖစ္ပြားခဲ့တာပါ။ ဗလီေက်ာင္း၀င္းအတြင္းမွာ ရွိတဲ့ စာအုပ္ေတြ၊ ကပ္ထူ စကၠဴေတြ သိုေလွာင္ထားတဲ့ သက္ကယ္တဲ တတဲ မီးေလာင္ခဲ့တာ ျဖစ္ၿပီး ျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္း ကို စံုစမ္းစစ္ေဆးေနဆဲ ျဖစ္တယ္လို႔ စစ္ေတြ ထိန္းသိမ္းကြပ္ကဲေရး အဖြဲ႔ ျပန္ၾကားေရး အဖြဲ႔၀င္ ဦး၀င္းၿမိဳင္က ေျပာျပပါတယ္။
“ဗလီေက်ာင္း၀င္းထဲမွာ။ အေဆာင္လား အိမ္လား ေျပာရခက္တယ္။ ပစၥည္းေတြ ေလွာင္ထားတာေပါ့။ တဲအႀကီးႀကီးေပါ့။ ေတာ္ေတာ္ႀကီးတဲ့ တဲေပါ့။ သူတုိ႔ အိမ္ေတြမွာ စာအုပ္ေတြ စုပံုထားတာ ရွိတယ္။ သူတုိ႔ အဲဒီမွာ စာအုပ္ေတြ မီးေလာင္တာေလ။ မီးသတ္က ၿငိမ္းေပးခဲ့တယ္။ ေနာက္ၿငိမ္းၿပီးေတာ့ ထပ္ ေလာင္တဲ့အခါက်ေတာ့ လူေတြက ဗလီအတြင္းထဲလည္း ျဖစ္ေနတယ္ဆိုေတာ့ ၀ိုင္းကူၾကတာေပါ့ လူေတြက။ သူတုိ႔ ဗလီထဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္လည္း မသိဘူးခင္ဗ်။ အဲဒီမွာ မီးသတ္က သြားရွင္းတဲ့ အခါက်ေတာ့ စာအုပ္ေတြရယ္၊ ကပ္ထူစကၠဴတို႔ ဘာတို႔ ၀ယ္ထားတာလား မသိပါဘူး။ ေလွာင္ထားတာနဲ႔ တူပါတယ္။ က်ေနာ္ ေမးၾကည့္တဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို႔ဟာသူတို႔ ေလာင္တာ၊ သူတို႔ ဘယ္လိုျဖစ္ လို႔ ေလာင္မွန္းလည္း မသိဘူး။ အဲဒီမွာ ေန႔လယ္ ၁ နာရီ ခြဲေလာက္က။ ဗလီရဲ႕ တဘက္မွာ ဆိုင္ေတြ ရွိတယ္ေလ။ သူတို႔က မီးခိုးေတြ ျမင္ေတာ့ မီးသတ္ကို လွမ္း ဖုန္းဆက္တယ္။ ဆက္ေတာ့ မီးသတ္က ပထမတခါ လာၿငိမ္းသြားတယ္။ တခါ ထပ္ေလာင္ေတာ့ ဒုတိယအႀကိမ္ လာၿငိမ္းေတာ့ ထိတ္လန္႔ၿပီးေတာ့ ၀ိုင္းၾကည့္ၾကတာေပါ့။ အဲဒါေတြပါ။ မမ်ားပါဘူးခင္ဗ်။ အဲဒီတအိမ္တည္းပဲ မီးေလာင္ၿပီးေတာ့ မီးသတ္ကလည္း ခ်က္ခ်င္း လာၿငိမ္းသြားပါတယ္။ ညေန ၅ နာရီေလာက္က်ေတာ့ ေအးေအးေဆးေဆး ပါပဲ။ ဘာမွမရွိေတာ့ဘူး။ မီးသတ္က ၿငိမ္းသြားတာေပါ့။”
ဒါ့အျပင္ ေဒသခံ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြနဲ႔ မူစလင္ေတြၾကား အျပန္အလွန္ တုိက္ခုိက္မႈေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး လူေပါင္း ၈၈ ေယာက္အထိ ေသဆုံးခဲ့ရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြ ႀကံဳခဲ့ဖူးတဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ အခုလုိ တရက္တည္းမွာတင္ ၂ ႀကိမ္ ျဖစ္ခဲ့တာေၾကာင့္ ေဒသခံေတြအေနနဲ႔ ထိတ္လန္႔မႈေတာ့ ျဖစ္ခဲ့တယ္ လို႔လည္း စစ္ေတြ ထိန္းသိမ္း ကြပ္ကဲေရးအဖြဲ႔ ျပန္ၾကားေရးအဖြဲ႔၀င္ ဦး၀င္းၿမိဳင္ က ေျပာပါတယ္။ မီးေလာင္မႈျဖစ္တဲ့ေနရာကို ကိုယ္တုိင္ သြားၾကည့္ခဲ့တဲ့ စစ္ေတြၿမိဳ႕ခံတဦးကေတာ့ မီးေလာင္မႈျဖစ္ၿပီး မၾကာခင္မွာပဲ အေျခအေနေတြ ႐ုတ္္႐ုတ္သဲသဲ မျဖစ္ေအာင္ အာဏာပိုင္ေတြကေန လံုၿခံဳေရးအျပည့္ ခ်ထားခဲ့တာေၾကာင့္ အနားထိ ၾကည့္ခြင့္မရခဲ့ ဘူးလို႔ အခုလို ေျပာျပပါတယ္။
“က်ေနာ္ သြားတဲ့အခါ အဲဒီေနရာကို ေရာက္တဲ့အခါမွာ လံုၿခံဳေရးေတြ အထပ္ထပ္ ခ်ထားတယ္ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ၀င္လို႔ မရေတာ့ဘူး။ အခ်ိန္က ေလးနာရီေက်ာ္ ငါးနာရီေလာက္ေတာ့ ရွိၿပီ။ မီးေလာင္တာကို က်ေနာ့္ အိမ္ကေန ျမင္ရတယ္။ မီးခိုးေတြ ျမင္လိုက္ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ မ်ားမ်ားစားစားေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ က်ေနာ္ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္နဲ႔ ထြက္သြားၿပီးေတာ့ ပတ္ၾကည့္တယ္။ ပတ္ၾကည့္ေတာ့ အဲဒီမွာ လံုၿခံဳေရးေတြက အကုန္လံုး ခ်ထားၿပီဆုိေတာ့ က်ေနာ္လည္း ေရွ႕ကို ၀င္လို႔မရေတာ့ဘူးေလ။ အိမ္တခုမွ မေလာင္ဘူး။ အဲဒီ ဗလီေက်ာင္းထဲက အေဆာင္တခုပဲ နည္းနည္းပါးပါး ေလာင္တာ။ လံုၿခံဳေရးေတြကေတာ့ အထပ္ထပ္ ခ်ထားတယ္။”
ညေနပိုင္းမွာေတာ့ အေျခအေနေတြဟာ ေအးေအးေဆးေဆးပဲ ေတြ႔ရတယ္လို႔လည္း အဲ့ဒီ စစ္ေတြၿမိဳ႕ ခံက ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ လကုန္ပိုင္းကလည္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နယ္စပ္ က ေကာက္ဇက္ ဘဇား (Cox's Bazaar) နဲ႔ ရာမူး (Ramu) လို႔ေခၚတဲ့ ပန္း၀ါၿမိဳ႕မွာ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းေတြ၊ ဘုရားေတြ အပါအ၀င္ စာသင္ေက်ာင္းနဲ႔ လူေနအိမ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကို မီး႐ိႈ႕ဖ်က္ဆီး မႈေတြ ျဖစ္ခဲ့ ပါေသးတယ္။ လူ ၂ ဦး ေသဆံုးတဲ့အထိ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဒီအၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈ ေတြေနာက္ပိုင္း ဘဂၤ လားေဒ့ရွ္ ဘက္မွာ လည္း ညမထြက္ရအမိန္႔ကို အာဏာပိုင္ေတြက ထုတ္ျပန္ခဲ့ရတာပါ။
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာေတာ့ ရခိုင္ေဒသခံေတြနဲ႔ မူဆလင္ေတြအၾကား လအတန္ၾကာျဖစ္ခဲ့တဲ့ အဓိက႐ုဏ္းေတြကို လြတ္လပ္တဲ့ စံုစမ္း စစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္တရပ္ကို ၾသဂုတ္လက ဖြဲ႔စည္းခဲ့ၿပီး ဒီအဖြဲ႔အေနနဲ႔ စစ္ေဆးမႈေတြ ကို စတင္လုပ္ေဆာင္ေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇြန္လက ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ လူ ၉၀ နီးပါး ေသဆံုးၿပီး ၈ ေသာင္းေလာက္ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရတဲ့အထိ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္ အဓိက ႐ုဏ္းေတြ ေၾကာင့္ အစိုးရက ထုတ္ျပန္ခဲ့ရတဲ့ ပုဒ္မ (၁၄၄) ညမထြက္ရအမိန္႔ကို စစ္ေတြၿမိဳ႕မွာ အခုထိ ႐ုပ္သိမ္းျခင္း မရွိေသးပါဘူး။
ရခိုင္ျပည္နယ္ စစ္ေတြၿမိဳ႕၊ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမပန္းၿခံနီးက မူစလင္ဗလီေက်ာင္း၀င္းတခုမွာ တနဂၤေႏြေန ႔ ေန႔လယ္ ပိုင္းက မီးေလာင္မႈ ၂ ႀကိမ္ ျဖစ္ပြားခဲ့တာပါ။ ဗလီေက်ာင္း၀င္းအတြင္းမွာ ရွိတဲ့ စာအုပ္ေတြ၊ ကပ္ထူ စကၠဴေတြ သိုေလွာင္ထားတဲ့ သက္ကယ္တဲ တတဲ မီးေလာင္ခဲ့တာ ျဖစ္ၿပီး ျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္း ကို စံုစမ္းစစ္ေဆးေနဆဲ ျဖစ္တယ္လို႔ စစ္ေတြ ထိန္းသိမ္းကြပ္ကဲေရး အဖြဲ႔ ျပန္ၾကားေရး အဖြဲ႔၀င္ ဦး၀င္းၿမိဳင္က ေျပာျပပါတယ္။
“ဗလီေက်ာင္း၀င္းထဲမွာ။ အေဆာင္လား အိမ္လား ေျပာရခက္တယ္။ ပစၥည္းေတြ ေလွာင္ထားတာေပါ့။ တဲအႀကီးႀကီးေပါ့။ ေတာ္ေတာ္ႀကီးတဲ့ တဲေပါ့။ သူတုိ႔ အိမ္ေတြမွာ စာအုပ္ေတြ စုပံုထားတာ ရွိတယ္။ သူတုိ႔ အဲဒီမွာ စာအုပ္ေတြ မီးေလာင္တာေလ။ မီးသတ္က ၿငိမ္းေပးခဲ့တယ္။ ေနာက္ၿငိမ္းၿပီးေတာ့ ထပ္ ေလာင္တဲ့အခါက်ေတာ့ လူေတြက ဗလီအတြင္းထဲလည္း ျဖစ္ေနတယ္ဆိုေတာ့ ၀ိုင္းကူၾကတာေပါ့ လူေတြက။ သူတုိ႔ ဗလီထဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္လည္း မသိဘူးခင္ဗ်။ အဲဒီမွာ မီးသတ္က သြားရွင္းတဲ့ အခါက်ေတာ့ စာအုပ္ေတြရယ္၊ ကပ္ထူစကၠဴတို႔ ဘာတို႔ ၀ယ္ထားတာလား မသိပါဘူး။ ေလွာင္ထားတာနဲ႔ တူပါတယ္။ က်ေနာ္ ေမးၾကည့္တဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို႔ဟာသူတို႔ ေလာင္တာ၊ သူတို႔ ဘယ္လိုျဖစ္ လို႔ ေလာင္မွန္းလည္း မသိဘူး။ အဲဒီမွာ ေန႔လယ္ ၁ နာရီ ခြဲေလာက္က။ ဗလီရဲ႕ တဘက္မွာ ဆိုင္ေတြ ရွိတယ္ေလ။ သူတို႔က မီးခိုးေတြ ျမင္ေတာ့ မီးသတ္ကို လွမ္း ဖုန္းဆက္တယ္။ ဆက္ေတာ့ မီးသတ္က ပထမတခါ လာၿငိမ္းသြားတယ္။ တခါ ထပ္ေလာင္ေတာ့ ဒုတိယအႀကိမ္ လာၿငိမ္းေတာ့ ထိတ္လန္႔ၿပီးေတာ့ ၀ိုင္းၾကည့္ၾကတာေပါ့။ အဲဒါေတြပါ။ မမ်ားပါဘူးခင္ဗ်။ အဲဒီတအိမ္တည္းပဲ မီးေလာင္ၿပီးေတာ့ မီးသတ္ကလည္း ခ်က္ခ်င္း လာၿငိမ္းသြားပါတယ္။ ညေန ၅ နာရီေလာက္က်ေတာ့ ေအးေအးေဆးေဆး ပါပဲ။ ဘာမွမရွိေတာ့ဘူး။ မီးသတ္က ၿငိမ္းသြားတာေပါ့။”
ဒါ့အျပင္ ေဒသခံ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြနဲ႔ မူစလင္ေတြၾကား အျပန္အလွန္ တုိက္ခုိက္မႈေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး လူေပါင္း ၈၈ ေယာက္အထိ ေသဆုံးခဲ့ရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြ ႀကံဳခဲ့ဖူးတဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ အခုလုိ တရက္တည္းမွာတင္ ၂ ႀကိမ္ ျဖစ္ခဲ့တာေၾကာင့္ ေဒသခံေတြအေနနဲ႔ ထိတ္လန္႔မႈေတာ့ ျဖစ္ခဲ့တယ္ လို႔လည္း စစ္ေတြ ထိန္းသိမ္း ကြပ္ကဲေရးအဖြဲ႔ ျပန္ၾကားေရးအဖြဲ႔၀င္ ဦး၀င္းၿမိဳင္ က ေျပာပါတယ္။ မီးေလာင္မႈျဖစ္တဲ့ေနရာကို ကိုယ္တုိင္ သြားၾကည့္ခဲ့တဲ့ စစ္ေတြၿမိဳ႕ခံတဦးကေတာ့ မီးေလာင္မႈျဖစ္ၿပီး မၾကာခင္မွာပဲ အေျခအေနေတြ ႐ုတ္္႐ုတ္သဲသဲ မျဖစ္ေအာင္ အာဏာပိုင္ေတြကေန လံုၿခံဳေရးအျပည့္ ခ်ထားခဲ့တာေၾကာင့္ အနားထိ ၾကည့္ခြင့္မရခဲ့ ဘူးလို႔ အခုလို ေျပာျပပါတယ္။
“က်ေနာ္ သြားတဲ့အခါ အဲဒီေနရာကို ေရာက္တဲ့အခါမွာ လံုၿခံဳေရးေတြ အထပ္ထပ္ ခ်ထားတယ္ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ၀င္လို႔ မရေတာ့ဘူး။ အခ်ိန္က ေလးနာရီေက်ာ္ ငါးနာရီေလာက္ေတာ့ ရွိၿပီ။ မီးေလာင္တာကို က်ေနာ့္ အိမ္ကေန ျမင္ရတယ္။ မီးခိုးေတြ ျမင္လိုက္ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ မ်ားမ်ားစားစားေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ က်ေနာ္ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္နဲ႔ ထြက္သြားၿပီးေတာ့ ပတ္ၾကည့္တယ္။ ပတ္ၾကည့္ေတာ့ အဲဒီမွာ လံုၿခံဳေရးေတြက အကုန္လံုး ခ်ထားၿပီဆုိေတာ့ က်ေနာ္လည္း ေရွ႕ကို ၀င္လို႔မရေတာ့ဘူးေလ။ အိမ္တခုမွ မေလာင္ဘူး။ အဲဒီ ဗလီေက်ာင္းထဲက အေဆာင္တခုပဲ နည္းနည္းပါးပါး ေလာင္တာ။ လံုၿခံဳေရးေတြကေတာ့ အထပ္ထပ္ ခ်ထားတယ္။”
ညေနပိုင္းမွာေတာ့ အေျခအေနေတြဟာ ေအးေအးေဆးေဆးပဲ ေတြ႔ရတယ္လို႔လည္း အဲ့ဒီ စစ္ေတြၿမိဳ႕ ခံက ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ လကုန္ပိုင္းကလည္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နယ္စပ္ က ေကာက္ဇက္ ဘဇား (Cox's Bazaar) နဲ႔ ရာမူး (Ramu) လို႔ေခၚတဲ့ ပန္း၀ါၿမိဳ႕မွာ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းေတြ၊ ဘုရားေတြ အပါအ၀င္ စာသင္ေက်ာင္းနဲ႔ လူေနအိမ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကို မီး႐ိႈ႕ဖ်က္ဆီး မႈေတြ ျဖစ္ခဲ့ ပါေသးတယ္။ လူ ၂ ဦး ေသဆံုးတဲ့အထိ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဒီအၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈ ေတြေနာက္ပိုင္း ဘဂၤ လားေဒ့ရွ္ ဘက္မွာ လည္း ညမထြက္ရအမိန္႔ကို အာဏာပိုင္ေတြက ထုတ္ျပန္ခဲ့ရတာပါ။
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာေတာ့ ရခိုင္ေဒသခံေတြနဲ႔ မူဆလင္ေတြအၾကား လအတန္ၾကာျဖစ္ခဲ့တဲ့ အဓိက႐ုဏ္းေတြကို လြတ္လပ္တဲ့ စံုစမ္း စစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္တရပ္ကို ၾသဂုတ္လက ဖြဲ႔စည္းခဲ့ၿပီး ဒီအဖြဲ႔အေနနဲ႔ စစ္ေဆးမႈေတြ ကို စတင္လုပ္ေဆာင္ေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇြန္လက ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ လူ ၉၀ နီးပါး ေသဆံုးၿပီး ၈ ေသာင္းေလာက္ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရတဲ့အထိ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္ အဓိက ႐ုဏ္းေတြ ေၾကာင့္ အစိုးရက ထုတ္ျပန္ခဲ့ရတဲ့ ပုဒ္မ (၁၄၄) ညမထြက္ရအမိန္႔ကို စစ္ေတြၿမိဳ႕မွာ အခုထိ ႐ုပ္သိမ္းျခင္း မရွိေသးပါဘူး။
ဗြီအိုေအၿမန္မာပိုင္း။
.png)
