ရခိုင္ျပည္နယ္ ဒုကၡသည္ က်န္းမာေရး MSF စိုးရိမ္

ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနာက္ျခမ္း ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း ပဋိပကၡျဖစ္ခဲ့တဲ့ လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္း ႏွစ္ခုကို ခဲြျခား ထား တဲ့ မူ၀ါဒေၾကာင့္၊ မူဆလင္ လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းေတြအတြက္ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ အား နည္းလာၿပီး ထိခိုက္မႈေတြ ရိွလာေနတယ္လို႔ MSF နယ္ျခားမဲ့ ဆရာ၀န္မ်ားအဖဲြ႔က ထုတ္ျပန္ပါတယ္။

MSF ျမန္မာဌာေနအဖဲြ႔ဟာ အဲ့ဒီဒုကၡသည္ေတြကို အကူအညီ ေပးလ်က္ရိွရာမွာ၊ သူတို႔ ႀကံဳေတြ႔ သိျမင္ရတဲ့ အေျခအေနေတြအေပၚမွာ အခုလို ထုတ္ျပန္ ေျပာဆိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီသတင္း အျပည့္အစံုကို ကိုသား ညြန္႔ဦးက တင္ျပထားပါတယ္။

MSF အဖဲြ႔အေနနဲ႔ မၾကာေသးခင္က ပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ တိမ္းေရွာင္ေနရတဲ့ ဒုကၡသည္စခန္းေတြနဲ႔ ပဋိ ပကၡျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေဒသေတြကို သြားေရာက္ခဲ့ၿပီး၊ သူတို႔ ေတြ႔ရိွခ်က္ေတြ အရ အ့ဲဒီမွာ ေက်းရြာအခ်ိဳ႕ဟာ က်န္း မာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ အပါအ၀င္ အေျခခံ ၀န္ေဆာင္မႈေတြ ၿဖတ္ေတာက္ထား ခံရသ လိုျဖစ္ ၿပီး၊ ေက်း ရြာ တြင္းေန ျပည္သူေတြကိုလည္း သြားေရး လာေရးကအစ ပိတ္ပင္မႈေတြ ျဖစ္ေန တယ္ဆို တာ ကို ေတြ႔ရိွ ရ တယ္လို႔ MSF က ထုတ္ျပန္ထားပါ။

အာဏာပိုင္ေတြဘက္က သြားေရးလာေရး တားျမစ္ကန္႔သတ္မႈေတြ ရိွသလို၊ အခ်ဳိ႕ကလည္း သူတို႔ ကိုယ္ တိုင္ အျပင္ထြက္ သြားလာဖို႔ စိုးရိမ္ေၾကာက္လန္႔ ေနၾကတယ္လို႔ MSF က ေျပာပါတယ္။

ဒီအေျခအေနဟာ က်န္းမာေရး အေျခအေနအေပၚမွာပါ သက္ေရာက္မႈေတြ ရိွလာတယ္လို႔ MSF ရန္ကုန္ ႐ံုးက ဒုတိယအႀကီးအကဲ ဗစ္ကီ ေဟာ့ကင္း (Vickie Hawkins) က ဗီြအိုေအ ျမန္မာ ပိုင္းကို ေျပာ ပါတယ္။

“ဒီမူ၀ါဒေၾကာင့္ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ အစီအစဥ္ေတြကို ထိခိုက္ သက္ေရာက္တဲ့အေပၚမွာ က်မတို႔ စိုးရိမ္ပူပင္မိပါတယ္။ အားလံုး သိတဲ့အတိုင္း ပဋိပကၡေၾကာင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းမွာ ထြက္ေျပး တိမ္းေရွာင္ေနရတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြဟာ ၁ သိန္း ၄ ေသာင္းေလာက္ ခန္႔မွန္းေခ် ရိွပါတယ္။ ဒီလို ဒုကၡ သည္ေတြအျပင္ သြားလာမရေအာင္ ေက်းရြာေတြမွာ ပိတ္ခံထားရတဲ့ လူေတြလည္း ရိွပါတယ္။ သူတို႔ဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇြန္လကတည္းကဆိုရင္ အေျခခံ လိုအပ္ခ်က္ ၀န္ေဆာင္မႈေတြ မရၾကေတာ့ပါဘူး။ ဒါဟာ က်န္းမာေရးအတြက္ စိုးရိမ္စရာ အေျခအေနပါ။ သားဖြားဆရာမေတြ မရေတာ့သလို ေဆး႐ံု ေဆး ခန္းေတြ ကိုလည္း သြားလို႔ မရ ျဖစ္ေနပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ အေရးေပၚ အေျခအေနမွာ ၿမိဳ႕နယ္ေဆး ႐ံုေတြ ကိုပါ ဆက္သြယ္လို႔မရေတာ့တာပါ။” 

ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ဒုကၡသည္စခန္းေတြကို အကူအညီေပးေရး ကိစၥေတြမွာ ႏိုင္ငံတကာကို ခြင့္ျပဳထား သလို၊ ႏိုင္ငံတကာကလည္း ဒုကၡသည္စခန္းေတြကို ပိုၿပီး အာ႐ံုထားၾကတယ္လို႔ MSF က ေျပာပါတယ္။

အိမ္ေတြ ပ်က္စီးၿပီး မိသားစု ဘ၀အေျခအေနေတြ ယိမ္းယိုင္ခဲ့တဲ့ ဒီဒုကၡသည္ေတြကို ကူညီဖို႔ ပိုၿပီး စိတ္၀င္စား တာလည္း သဘာ၀ က်တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒုကၡသည္ စခန္းေတြ အတြင္းမွာ မဟုတ္ ဘဲ၊ အျပင္ဘက္ ေက်းရြာေတြမွာ သြားလာမရ ပိတ္မိေနတဲ့ လူေတြ မွာလည္း လိုအပ္ခ်က္ေတြ ရိွေန တယ္ ဆိုတာကို သတိ မျပဳမိၾကဘူးလို႔ ဗစ္ကီ ေဟာ့ကင္း (Vickie Hawkins) က ဗီြအိုေအ ကို ေျပာပါ တယ္။

“ဒီဒုကၡသည္ေတြ အတြက္ အကူအညီေတြ လိုအပ္ေန တယ္ဆိုတာ ကေတာ့ သံသယ ၿဖစ္စရာကို မရိွပါ ဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဒုကၡသည္ေတြအျပင္ စခန္းေတြမွာ မဟုတ္တဲ့ ဒုကၡေတြ႔ေနသူ အေတာ္မ်ားမ်ား ရိွပါေသး တယ္။ အေတာ္မ်ားမ်ားက အဲ့ဒီ ဒုကၡသည္ စခန္းေတြကို ပိုၿပီး အာ႐ံုထား ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စခန္းေတြ မွာ ရိွ တဲ့ ဒုကၡသည္ေတြအျပင္၊ စခန္းမွာ မဟုတ္ဘဲ ေက်းရြာေတြမွာ ပိတ္မိေနသူေတြကိုလည္း အာ႐ံု ထားၾကဖို႔ အေရး ႀကီးပါတယ္။ ဒီလူေတြအေနနဲ႔ လံုၿခံဳေရးေၾကာင့္ ဆိုၿပီးေတာ့ ၿမိဳ႕နယ္ေဆး ႐ံု ေဆး ခန္းေတြကို သြားေရာက္ ခြင့္ မရဘူးဆိုရင္၊ အဲ့ဒီအစား က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ ဘယ္ လို ေပး မလဲ ဆိုတာ အေျဖ ထုတ္ဖို႔ လိုပါတယ္။”

စစ္ေတြၿမိဳ႕အျပင္ဘက္မွာတင္ ဒုကၡသည္မဟုတ္ဘဲ ေက်းရြာေတြမွာ ပိတ္မိေနတဲ့ မူဆလင္ ၁ သိန္း ၂ ေသာင္းေလာက္ ရိွမယ္လို႔ MSF က ခန္႔မွန္းပါတယ္။ သူတို႔အေျခအေနဟာ ဆိုးဆိုးရြားရြား ျဖစ္ေနၿပီး၊ ၿပီးခဲ့တဲ့ ရက္ပိုင္း လပိုင္းေတြအတြင္း ၿမိဳ႕နယ္ျပည္သူ႔ေဆး႐ံုကို မပို႔ႏိုင္လို႔ ရြာထဲမွာပဲ ေသဆံုးခဲ့ရ သူေတြ လည္း ရိွ ခဲ့တယ္လို႔ MSF က ထုတ္ျပန္ပါတယ္။

တခ်ိန္တည္းမွာပဲ မိုးရာသီ ၀င္လာၿပီမို႔ ေရာဂါဘယေတြနဲ႔ အဟာရ ခ်ိဳ႕တဲ့မႈေတြ တိုးမ်ား ျဖစ္လာႏိုင္ေခ် အေပၚမွာလည္း စိုးရိမ္စရာ ရိွတယ္လို႔ MSF ရန္ကုန္႐ံုး ဒုတိယအႀကီးအကဲ ဗစ္ကီ ေဟာ့ကင္း (Vickie Hawkins) က ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။

“အခုဆိုရင္ မိုးရာသီက စလာပါၿပီ။ မိုးနဲနဲ စ ရြာတာေၾကာင့္ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ အပ်က္အစီး အခ်ိဳ႕ ရိွလာပါၿပီ။ မၾကာေသးခင္က အပူပိုင္း မုန္တိုင္းေၾကာင့္ ေရလႊမ္းမိုးမႈ အခ်ိဳ႕လည္း ရိွပါတယ္။ ဒီလို ရာသီ ဥတု ဆိုးလာတာေၾကာင့္ က်န္းမာေရး အေျခအေနေတြအေပၚမွာ ထိခိုက္ သက္ေရာက္မႈ ရိွလာပါ တယ္။ အခုဆို ၀မ္းေရာဂါေတြ ျဖစ္လာတာကို ေတြ႔ေနရပါၿပီ။ ဒါ့အျပင္ ကူးစက္ေရာ ဂါေတြ ျဖစ္လာ မွာကို လည္း စိုးရိမ္မိပါတယ္။ အဟာရဓာတ္ ခ်ိဳ႕တဲ့မႈေတြ ျဖစ္လာႏိုင္တာ ကိုလည္း စိုးရိမ္စရာရိွပါတယ္။”

MSF နယ္စည္းမျခား ဆရာ၀န္မ်ားအဖဲြ႔အေနနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲမွာ ဟိုး ဆယ္စုႏွစ္ေတြကတည္းက က်န္း မာေရး အကူအညီေပးေရး လုပ္ငန္းေတြကို လုပ္ကိုင္ခဲ့ၿပီး၊ အထူးသျဖင့္ေတာ့ HIV/AIDS၊ TB အဆုတ္ နာေရာဂါ၊ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ကုသေရးနဲ႔ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ သားဖြားလုပ္ငန္းေတြကို အဓိကထား ကူညီေဆာင္ ရြက္ခဲ့တာပါ။

ဒါေၾကာင့္လည္း ၿပီးခဲ့တဲ့ တစ္ႏွစ္ေက်ာ္က လူမ်ိဳးေရး အၾကမ္းပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္းက အဲ့ဒီလို သူတို႔ အေလးထား လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ က်န္းမာေရး ကိစၥေတြမွာ ထိခိုက္သက္ေရာက္ မႈေတြ ေတြ႔ လာရတယ္ ဆိုၿပီး ဒီကေန႔ပဲ ေၾကညာထုတ္ျပန္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။