အစၥလာမ္ ေဘာ္ဒါ ေဆာင္ေက်ာင္း မီး႐ိႈ႕ခံရမႈ စံုစမ္း စစ္ေဆးေပးဖို႔ PHR အဖြဲ႔ ေတာင္းဆို
ေမစႏၵီ
21.5.2013
ၿပီးခဲ့တဲ့ မတ္လက မိတၳီလာၿမိဳ႕ အဓိက႐ုဏ္း အတြင္း အစၥလာမ္ ေဘာ္ဒါ ေဆာင္ေက်ာင္း တစ္ေက်ာင္း မီးရိႈ႕ခံခဲ့ ရမႈေၾကာင့္ ဆရာ၊ ဆရာမ ေတြ အပါအ၀င္ ကေလးငယ္ စုစုေပါင္း ၂၄ ေယာက္ ေသဆံုးခဲ့ ရပါတယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု နယူးေယာက္ ၿမိဳ႕မွာရွိတဲ့ Physicians for Human Rights လူ႔အခြင့္ အေရး အဖြဲ႔ႀကီးက အစီရင္ခံစာ တစ္ေစာင္ ထုတ္ျပန္ လိုက္ၿပီး ဒါကို အေသးစိတ္ စံုစမ္း စစ္ေဆး ေပးဖို႔ တိုက္တြန္း လိုက္ပါတယ္။ အျပည့္ အစံုကို မေမစႏၵီက တင္ျပ ထားပါတယ္။
ေက်ာင္းသား ၁၂၀ ရွိတဲ့ အစၥလာမ္ ဘာသာေရး ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္း မီးရႈိ႕ခံရမႈ အတြင္း ဆရာ၊ ဆရာမ ၄ ဦးအပါ အ၀င္ ကေလး အေယာက္၂၀ ထက္မနည္း ေသဆံုးခဲ့ ရတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္ နိုင္ငံမွာရွိတဲ့ Physicians for Human Rights PHR လူ႔အခြင့္ အေရး အဖြဲ႔ႀကီးက စံုစမ္း စစ္ေဆးမႈ တစ္ရပ္ ျပဳလုပ္ ခဲ့ပါတယ္။ ဒီစံုစမ္း စစ္ေဆးမႈ အတြက္ PHR အဖြဲ႔ႀကီးက မီးေလာင္မႈ အတြင္း လြတ္ေျမာက္ ခဲ့သူ ကေလးငယ္ ေတြနဲ႔ အနီးနား မွာရွိတဲ့ မ်က္ျမင္ သက္ေသ တခ်ိဳ႕ကို PHR အဖြဲ႔ႀကီးက ေတြ႔ဆံု ေမးျမန္း မႈေတြ လုပ္ခဲ့ ပါတယ္။
အခုလို အျပစ္မဲ့ ကေလး ငယ္ေတြ ရက္ရက္ စက္စက္ ေသဆံုး မႈေတြကို မေဖာ္ထုတ္ခဲ့ ဘူးဆိုရင္ ပိုၿပီး ဆိုးရြားတဲ့ လူ႔အခြင့္ အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ မႈေတြ ေပၚေပါက္ လာႏိုင္တယ္လို႔ ဒီအစီရင္ ခံစာထဲမွာ ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။ ဒီအစီရင္ ခံစာကို ဦးေဆာင္ ေရးသားျပဳစုခဲ့သူ ရစ္ခ်တ္ ေစာ္လြန္မ္ (Richard Sollom) က ျမန္မာ ႏုိင္ငံကို ကိုယ္တိုင္ သြားေရာက္ ၿပီးေတာ့ ေတြ႔ဆံု ေမးျမန္း မႈေတြ လုပ္ခဲ့ ပါတယ္။ သူနဲ႔ ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းတဲ့ အခါ မွာေတာ့ -
“မီးေလာင္တဲ့ အထဲက လြတ္လာတဲ့ ကေလးေတြနဲ႕ ဆရာ ဆရာမ ေတြကို ေမးၾကည့္ တဲ့အခါ သူတို႕ အားလံုး က ဒီအေၾကာင္း ကိုပဲ ထပ္ခါ တလဲလဲ ၾကားခဲ့ ရတယ္။ မဂၤလာေစ်းရံု ရပ္ကြက္က သူတို႔ ေက်ာင္းကို ဒုတ္ေတြ၊ အခၽြန္ေတြ၊ ဓါးေတြ၊ သံပိုက္ေတြ ကိုင္ထားတဲ့ သူေတြက ေက်ာင္းကုိ မီးရိႈ႕ခဲ့ၿပီး ေက်ာင္းသား ေတြကို ေမာင္းထုတ္ ခဲ့တယ္ ဆိုၿပီး ေျပာပါတယ္။ ဒါဟာ မတ္လ ၂၀၊ ၂၁ ရက္ေန႔ တုန္းက မိတၳီလာ ၿမိဳ႕ တ၀ွမ္းမွာ လူေန အိမ္ေတြ၊ ေစ်းဆိုင္ေတြ အမ်ား အျပား ဆံုးရံႈး ပ်က္ဆီး ခဲ့တဲ့ မြတ္စလင္ ဆန္႔က်င္ေရး အၾကမ္းဖက္ မႈေတြထဲက တခု ျဖစ္ေပမယ့္ ဒါကို ေသေသ ခ်ာခ်ာ ေဖာ္ထုတ္ ခဲ့ျခင္း မရွိခဲ့ ပါဘူး။”
မ်က္ျမင္ ေတြရဲ႕ အဆို အရ ဒီအၾကမ္း ဖက္မႈမွာ တာ၀န္ရွိ ရဲေတြက ကေလးငယ္ ေတြကို ကာကြယ္ျခင္း မျပဳခဲ့့ဘဲ ဒီကိစၥကို ၀င္ေရာက္ ေျဖရွင္းျခင္း၊ အျပစ္ က်ဴးလြန္သူ ေတြကို ဖမ္းဆီးျခင္း မျပဳခဲ့ ဘူးလို႔ ဒီအစီရင္ ခံစာ ထဲမွာ ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။ ဒီအစီရင္ ခံစာဟာ ျမန္မာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုကို တရား၀င္ ခရီး လာေရာက္ လည္ပတ္ ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ထြက္လာ တာလည္း ျဖစ္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ဒီလို အခါ သမယမွာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အေနနဲ႔ ျမန္မာ ႏုိင္ငံမွာ ျဖစ္ေပၚ ေနတ့ဲ လူ႔အခြင့္ အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ ေတြကို ဥေပကၡာ ျပဳမထား သင့္ဘူးလို႔ ရစ္ခ်တ္ ေစာ္လြန္မ္ (Richard Sollom) က ေျပာပါတယ္။
ဒါ့ျပင္ တနလၤာ ေန႔မွာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ အေမရိကန္ သမၼတ အိုဘားမားနဲ႔ ေတြ႔ဆံုတဲ့ အခါ မွာလည္း ျမန္မာ ႏုိင္ငံ မွာရွိတဲ့ လူနည္းစု လူမ်ိဳးကြဲ၊ ဘာသာကြဲ ေတြရဲ႕ အခြင့္ အေရး ေတြကို ေလးစားဖုိ႔ သမၼတ အိုဘားမား အေနနဲ႔ တုိက္တြန္း သင့္တယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။
“အခု အခ်ိန္မွာ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ အေပၚမွာ အေမရိကန္ အစိုးရရဲ႕ အရွိန္ အ၀ါက ႀကီးမား ေနပါတယ္။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ ၿပီးက တည္းက စီးပြားေရး အေထာက္ အပံ့ေတြ၊ ႏိုင္ငံေရး အကူ အညီေတြ ေပးခဲ့ ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ Physicians for Human Rights အေနနဲ႔ အေမရိကန္ရဲ႕ အရွိန္ အ၀ါကို ျပဖို႔ ျမန္မာ ႏုိင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရး ေျပာင္းလဲ မႈဟာ စံသတ္မွတ္ ထားတဲ့ အဆင့္ ေရာက္တဲ့ အထိ အေရးယူ ပိတ္ဆုိ႔မႈ တခ်ိဳ႕ ရွိသင့္ တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီ လမ္းစဥ္ရဲ႕ ပထမ ေျခလွမ္း ေတြထဲမွာ လူ႔အခြင့္ အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ ေတြကို အဆံုး သတ္ဖို႔နဲ႔ အစၥလာမ္ ဘာသာ ဆန္႔က်င္ ေရးေတြ၊ ဘာသာေရး ဆန္႔က်င္ေရး ေတြကို ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆို ဖို႔နဲ႔ ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္သူ ေတြကို အေရးယူဖို႔ လိုအပ္ ပါတယ္။”
ဒါ့ျပင္ ကုလ သမဂၢ အေန နဲ႔လည္း ဒီအၾကမ္း ဖက္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စံုစမ္း စစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္ သင့္တယ္လို႔ သူက ေျပာပါ ေသးတယ္။
“ဂ်နီဗာ မွာရွိတဲ့ ကုလ သမဂၢ လူ႔အခြင့္ အေရး ေကာင္စီ အေနနဲ႔ ဒီအျဖစ္ အပ်က္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စံုစမ္း စစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ လုပ္ဖို႔ လိုအပ္ ပါတယ္။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ ျမန္မာ အစိုးရ အေနနဲ႔ ေသေသ ခ်ာခ်ာ စံုစမ္း စစ္ေဆး မႈေတြ လုပ္တာ မရွိဘဲ အၾကမ္း ဖက္မႈမွာ ပါ၀င္တဲ့ မူဆလင္ တခ်ိဳ႕ကိုပဲ ေထာင္ဒဏ္ ၁၄ ႏွစ္ ခ်မွတ္ ထားၿပီးေတာ့ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္တဲ့ ဗုဒၶ ဘာသာ ၀င္ေတြကို စံုစမ္း စစ္ေဆးျခင္း တရား စြဲဆိုျခင္း မရွိခဲ့ ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကုလ သမဂၢ အေနနဲ႔ လြတ္လပ္တဲ့ စံုစမ္း စစ္ေဆးမႈ ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔စည္းဖို႔ လိုအပ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။”
ျမန္မာ အစိုးရနဲ႔ အျပည္ျပည္ ဆုိင္ရာ အဖြဲ႔ အစည္း ေတြအေနနဲ႔ တုိင္းရင္းသား ေတြနဲ႔ ဘာသာကြဲ လူနည္းစု ေတြကို အကာ အကြယ္ ျပဳဖို႔ လူ႔အခြင့္ အေရး စံုစမ္း စစ္ေဆး မႈေတြ၊ သတင္းေထာက္ ေတြနဲ႔ လူသားခ်င္း စာနာမႈ ဆုိင္ရာ ၀န္ထမ္း ေတြကို အတား အဆီး မရွိ ၀င္ေရာက္ခြင့္ ျပဳသင့္တယ္ လို႔လည္း အစီရင္ ခံစာထဲမွာ ထည့္သြင္း အႀကံျပဳ ထားပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ျမန္မာ အစိုးရ အေနနဲ႔ သူ႔လံုၿခံဳေရး တပ္ဖြဲ႔ကို အေရး မယူ မျခင္း တျခား လံုၿခံဳေရး အေထာက္ အပံ့ေတြ မေပးဖို႔လည္း အစီရင္ခံစာ ထဲမွာ ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။
