ျမန္မာ မြတ္စလင္ ဒုကၡသည္ အမ်ိဳးသမီး ေတြရဲ႕ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ေတြခန္းေျခာက္ ကုန္ျပီ

O'Laie Manzu

RB News

19.12.2013

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ က်င္းပ ျပဳလုပ္တဲ့ ညီလာခံ တစ္ရပ္ကို ျမန္မာ ႏုိင္ငံ အႏွံ႔က အမ်ိဳး သမီးေတြ တက္ေရာက္ ၾက ၿပီး ျမန္မာ့ ႏုိင္ငံေရး အသြင္ ကူးေျပာင္း ရာမွာ ပါဝင္ ၾကတဲ့ သူတို႔ရဲ႕ အခန္း က႑ေတြ၊ ပိုမို ေကာင္း မြန္ တဲ့ အနာဂါတ္ ဆီကို သူတို႔ ေတြးျမင္ ပံုေဖာ္ ၾကတာ ေတြကို စိတ္ဓါတ္ ခိုင္မာစြာနဲ႔ ေျပာဆို ခဲ့ၾက ပါ တယ္။

အဲဒီညီလာခံ က်င္းပ တဲ့ေနရာနဲ႕ မိုင္အနည္း ငယ္ေဝးတဲ့ ရခိုင္ ၿပည္မွာ လူမ်ိဳးေရး ဘာသာေရး အၾကမ္း ဖက္ မႈေတြေၾကာင့္ေက်းရြာေတြကို စြန္႔ျပီး ဒုကၡသည္ စခန္းမွာ ခိုလံုေန ၾကတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ အဖို႔ ကေတာ့ ေသ ခ်ာ ေရရာမႈ မရွိတဲ့ အနာဂါတ္ အတြက္၊ သူတို႔ရဲ႕ အသက္ အႏၱရာယ္ အတြက္ စိုးရိမ္ ေနၾက ရပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕အေျခ အေနဟာ အလြန္အမင္းခက္ ထန္လြန္းလို႔ ယူအန္ အရာရွိ ေတြကေတာ့ ကေတာင္ “လိုဏ္ဂူ ၾကီးရဲ႕ အဆံုးမွာ အလင္းေရာင္ ေလးမေတြ႕ ရရုံ တင္မကဘူး၊ လိုဏ္ဂူ ေတာင္မွ မရွိ ေတာ့ဘူး။” လို႔ ေျပာ ဆို ေနပါတယ္။

အမ်ိဳးသမီး ေၿခာက္ဦးနဲ႔ အမ်ိဳးသား တစ္ဦးပါတဲ့ က်မတို႔ လူတစ္စု ကေတာ့ ကေမာၻဒီးယား တကၠသိုလ္နဲ႔ USAID က စီစဥ္ ေပးတဲ့ ႏွစ္ရက္တာ ညီလာခံ တစ္ရပ္ကို တက္ဖို႔နဲ႔ ရခိုင္ ၿပည္နယ္က အမ်ိဳးသ မီး ေတြဆီ ကို သြားေရာက္ လည္ပတ္ဖို႔သြားေရာက္ခဲ့ၾကတာပါ။ က်မတို႔ ေတြကေတာ့ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ ကူးေျပာင္းမႈ အတြင္းမွာ အမ်ိဳးသမီး ေတြရဲ႕ ပါဝင္ ပါတ္သက္ မႈကို စမ္းစစ္ ေလ့လာဖို႔ အတြက္ ေရာက္ရွိ ခဲ့တဲ့ Women’s Refugee Commission ကကိုယ္စားလွယ္ေတြ ၿဖစ္ပါတယ္။ ဒီခရီးစဥ္ေလးဟာကြဲၿပားၿခားနားေန မႈ ေတြကို အထင္း သားၾကီး ေတြ႔ေစ ႏုိင္တဲ့ ခရီးစဥ္ ေလးတစ္ခု ပါဘဲ။ 

ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္းမွာ လက္ရွိတိုက္ပြဲၿဖစ္ေန တာေတြ ရွိသလို ႏွစ္ေပါင္း ေျခာက္ဆယ္ ေလာက္ ၿပည္ တြင္း စစ္ၿဖစ္ ေနတဲ့ ႏိုင္ငံလည္း ၿဖစ္တဲ့ အတြက္ၿမန္မာ ႏုိင္ငံမွာ ရွိတဲ့အမ်ိဳး သမီး ေတြရဲ႕ လံုၿခံဳေရး၊ က်န္း မာေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈ တည္ေဆာက္ ေရးနဲ႔ ပဋိ ပကၡ တားၿမစ္ေရး စတဲ့ ေခါင္းစဥ္ ေတြကို ေဆြးေႏြး ၾကဖို ႔အတြက္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ အမ်ိဳးသမီး ၃၀၀ ေလာက္ စုေဝး ခဲ့ၾက ပါတယ္။ အေမရိကန္ သံအမတ္ Derek Mitchell က ျမန္မာ ႏုိင္ငံမွာ ရွိတဲ့ အမ်ိဳး သမီးေတြ အတူ တကြ စုေပါင္း လုပ္ကိုင္ ၾကဖို႔ လိုေၾကာင္း၊ ဘာ သာေရး- လူမ်ိဳးေရး နယ္စည္းျခားေနတာေတြကို ၿဖဳိခြင္းဖို႔အတြက္က်ယ္ျပန္႔တဲ့ ကြန္ရက္ၾကီး တည္ေဆာက္ ၾကဖို႔ လိုေၾကာင္း အက်ယ္ တဝင့္ ေျပာဆို ခဲ့ပါတယ္။

ေရႊေရာင္ တဝန္းဝန္း ထြန္းလင္း ေတာက္ပ ေနတဲ့ ေရႊတိဂံု ေစတီၾကီးနဲ႔ ဗုဒၶ ဘာသာရဲ႕ အေရာင္ တလင္း လင္း ထင္ဟပ္နဲ႔ ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕ကို ေက်ာခိုင္းျပီး ရခိုင္ ျပည္နယ္ စစ္ေတြ ၿမိဳ႕အနီးမွာ ရွိတဲ့ ဒုကၡသည္ စ ခန္းေတြဆီ ေရာက္ေတာ့မွဘဲ ဒီႏိုင္ငံမွာ ရင္ဆိုင္ ေနရတဲ့ အခက္ အခဲ ေတြကို မ်က္ဝါး ထင္ထင္ ေတြ႔ျမင္ ရပါ ေတာ့တယ္။

မတူ ျခားနားတဲ့ လက္ေတြ႔ပံုရိပ္

အရင္ႏွစ္တုန္းကအိမ္နီးခ်င္းဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြရဲ႕အၾကမ္းဖက္မႈေတြေၾကာင့္ထြက္ေျပးလာၾကရတဲ့မြတ္စလင္ တစ္သိန္း ေလးေသာင္း အတြက္ ယိုယိုယဲ့ယဲ့ ဝါးျခမ္း တဲကုပ္ေလး ေတြကို ဧျပီလ ေလာက္ ကမွ ေလဟာ ၿပင္ၾကီး ေပၚမွာ ေဆာက္ထား ေပးပါတယ္။ အဲဒီမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသမီး ကိုးေယာက္ နဲ႔ ေတြ႔ခဲ့တယ္။ သူ တို႔ရဲ႕ ဓေလ့ထံုးစံအတိုင္းဖိနပ္ေတြကို တံခါးဝမွာ ခၽြတ္ျပီး ၾကမ္းျပင္ ေပၚမွာ အတူ တကြ ထိုင္ခဲ့ ၾကတယ္။ သူတို႔အိမ္ ကေန ထြက္ေျပး လာခဲ့တဲ့ အေၾကာင္း၊ အိမ္ေတြ မီးေလာင္ သြားတဲ့ အေၾကာင္း၊ လူေတြ ထြက္ေျပး ၾကရင္း ေရနစ္ ေသဆံုး ၾကရတဲ့ အေၾကာင္းေတြ ေျပာျပ ၾကပါတယ္။ အမ်ိဳး သမီး တစ္ေယာက္ ဆိုရင္ လူတစ္ရာ ေလာက္ရွိတဲ့ အုပ္စုထဲက သူမအပါ အဝင္ သံုးေယာက္ တည္းသာ အသက္ရွင္ က်န္ခဲ့ ရ တယ္လို႔ေၿပာပါတယ္။ အဲဒီအမ်ိဳးသမီးကေတာ့ က်မတို႔ လည္ပတ္ခဲ့တဲ့ အခ်ိန္တေလၽွာက္ လံုးမွာ ႏႈတ္ ဆိတ္ ေန ၿပီး ခပ္လွမ္း လွမ္းကိုဘဲ ေငးၾကည့္ ေနတယ္။

ျမန္မာနိုင္ငံဟာ အာဏာရွင္စနစ္ ကေနဒီမိုကေရစီစနစ္ကို အစဥ္တစိုက္ အသြင္ကူးေျပာင္း လာေပမယ့္ ဗုဒၶ ဘာသာ ဝင္ေတြနဲ႔အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြအၾကားကတင္းမာမႈကေတာ့ရွိေနပါတယ္။မြတ္စလင္ ေတြကို ခြဲျခားဆက္ ဆံေနတာေတြ၊ အၾကမ္းဖက္ေန တာေတြကို ခိုင္ခိုင္မာမာ မေျပာရ ေကာင္းလား ဆိုျပီး ျငိမ္း ခ်မ္းေရးႏိုဘယ္လ္ဆုရွင္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေပၚ ျမန္မာ အေတာ္ မ်ားမ်ားနဲ႔ ကူညီ ေစာင့္ေရွာက္ေရး လုပ္သား ေတြက စိတ္ပ်က္ေန ၾကပါျပီ။ ေဒၚစုဟာ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ ပြဲ မွာ သမၼတ ျဖစ္ဖို႔ ေမွ်ာ္မွန္း ထား ၿပီး ဒီကိစၥ ေၾကာင့္ ဗုဒၶ ဘာသာဝင္ လူမ်ားစု ၿငိဳျငင္ သြားၾက မွာကို မလို လား ဘူးလို႔ အမ်ားက ထင္ေၾကး ထုတ္ေန ၾကပါတယ္။

ရိုဟင္ဂ်ာအမ်ဳိးသမီးေတြကေတာ့ သူတို႔ဘဝ ခပ္ထန္မႈေတြ အေၾကာင္းေၿပာျပပါတယ္။ တစ္အိမ္ တည္းမွာ မိသားစု အမ်ားၾကီး စုေပါင္းေနၾကရတာေတြ၊ တခါတရံ အခန္းတစ္ခုတည္းမွာလူရွစ္ေယာက္ ေလာက္ စု ေနၾက ရတာ ေတြလည္း ရွိတယ္လို႔ ေျပာျပ ပါတယ္။ ညအေမွာင္ အတြင္းမွာ အေပါ့ အေလး သြား ဖို႔ေတာင္ အႏၱ ရာယ္ မကင္း သလို ခံစား ရတယ္လို႔ ေျပာၾကတယ္။ ဒုကၡသည္ စခန္း ထဲက ေကာင္စီ အဖြဲ႔ မွာေတာင္ အမ်ိဳးသမီးေတြမပါတဲ့အတြက္စခန္းထဲက အေရး ကိစၥ မွာလည္း အမ်ိဳး သမီးေတြ ေျပာေရး ဆိုခြင့္ မရွိ ဘူး လို႔လည္းေၿပာပါတယ္။ ကေလးအမ်ားစု အတြက္ လည္းေက်ာင္းေတြ မရွိပါဘူး။ကေလး တ ခ်ိဳ႕ ကေတာ့ ေနပူ က်ဲ ထဲမွာ ကိုယ္လံုးတီး ေတြနဲ႔ ေျပးလႊား ကစားေန ၾကတယ္။

ၾသဂုတ္လ ေလာက္မွာေတာ့ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ ၾကက္ေျခနီ အသင္းက ေဆးခန္း တစ္ခု ဖြင့္ေပး ပါတယ္။ ဒီေဆးခန္း ေလးေၾကာင့္ အဲဒီက လူေတြ တစ္ႏွစ္ အတြင္းမွာ ပထမဆံုး အၾကိမ္ ေဆးကုသမႈ ခံယူခြင့္ ရၾက တာပါ။ အဲဒီကတစ္ဦး တည္းေသာ ဆရာဝန္ကေတာ့တစ္ေန႔ တစ္ေန႔ လူနာ ၂၃၀ ေလာက္ အထိ ၾကည့္ေန ရတယ္လို႔ေၿပာပါတယ္။အသက္ရႈလမ္းေၾကာင္းနဲ႔အေရျပား ပိုးထိတဲ့ ဖ်ားနာမႈ ေတြက ကေလးေတြ ျဖစ္ေလ့ ရွိတာ ေတြ႔ရတယ္။ အစားအေသာက္ေတြကလည္း ေလၽွာ့နည္း လာတယ္။ ေရတုန္ကင္ တစ္ ဝက္ေလာက္ ကလည္း ပ်က္ေနတယ္။

အခ်ိန္မ်ားမ်ား ေငြရွားရွား

အမ်ိဳးသမီးအမ်ားစုကေတာ့လုပ္စရာလည္းမရွိ၊ပိုက္ဆံရွာစရာနည္းလမ္းလည္းမရွိေတာ့ ေတာ္ေတာ္ ေလးကို စိတ္ပ်က္ ေနၾက ပါတယ္။ သူတို႔ဟာ ဒုကၡသည္ စခန္း ထဲကေန ထြက္လို႔ လည္းမရ။ ရြာမွာ ဆိုရင္ သူတို႔ ေယာကၤ်ား ေတြနဲ႔ အတူ ငါးဖမ္း ထြက္လိုက္၊ လယ္ဝိုင္း လုပ္လိုက္နဲ႔ ေမာင္တထမ္း မယ္တရြက္ ကူလုပ္ ေပးၾကတယ္။ အခုေတာ့ ေယာကၤ်ား ေတြကိုကူ လုပ္ေပးဖို႔ အေနသာ သူတို႔ ေယာကၤ်ား ေတြမွာ ငါးဖမ္းပိုက္ ေတြလည္း မရွိ၊ ေလွေတြနဲ႔ လည္းေဝး၊ ေျမေတြလည္း ဆံုးလို႔။ ေမာင္ေရာ မယ္ပါ ငုတ္တုတ္ တုတ္ ေလးေတြ ထိုင္ေနၾက ရရွာတယ္။ ဒီၾကားထဲ လင္မယား ျပႆနာ ေတြလည္း ပိုမ်ား လာတယ္။

ဒီအမ်ိဳး သမီး ေတြက အပ္ခ်ဳပ္ စက္ေလး ေတြနဲ႔ အဝတ္ အထည္ေတြ လုပ္ခ်င္တယ္ ဆိုေတာ့လည္း သူတို႔ အတြက္ ေစ်းကြက္ ကမရွိ။ ဆိတ္ေတြကို ခ်က္ျပဳတ္ စားေသာက္ ဖို႔နဲ႔ ေရာင္းဝယ္ ဖို႔အတြက္ ေမြး ၿမဴေရး ေလးလုပ္ ပါရေစ ဆိုေတာ့လည္း အဲဒီ ေျမေနရာမွာ ဒါေတြ လုပ္ခြင့္ မရွိဘူးလို႔ တားျမစ္ ထားတဲ့ အ တြက္ ယူအန္ ကလည္း မကူ ေပးႏိုင္ဘူး။

“ဒီလူေတြ အသက္ရွင္ ရပ္တည္ဖို႔ အတြက္ ၾကံစရာ ဖန္စရာ နည္းလမ္းေတြ မရွိေတာ့ဘူး ျဖစ္ေနျပီ” လို႔ ယူအန္ အရာရွိ တစ္ေယာက္က ေျပာတယ္။ “ေတာ္ေတာ္ ေလးကို စိတ္ဓါတ္ က်ကုန္ျပီ” ေကာက္ခ်က္ ခ်ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ အမ်ိဳး သမီးေတြ ဆိုရင္ မိသားစု အသက္ ဆက္ၾကဖို႔ အေရး ခႏၶာကိုယ္ ေရာင္းရတဲ့ ဘဝမ်ိဳး ေတာင္ျဖစ္ လာေနျပီ။

အမ်ိဳးသမီး အမ်ားစု ကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ ေနအိမ္ေလး ေတြဆီ ကိုဘဲ ျပန္ခ်င္ ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစိုးရ ကေတာ့ အခု အခ်ိန္မွာ ဒီလူေတြ အတြက္ ဘာအစီ အစဥ္မွ မရွိဘူး။ အိမ္ျပန္ခြင့္ လည္းမေပး၊ အေျခ ခ် ေနထိုင္ခြင့္ လည္းမေပး ဘူး။ ျမန္မာ ႏုိင္ငံမွာ မ်ိဳးရိုး စဥ္ဆက္ အလိုက္ ေနထိုင္ လာခဲ့ ၾက တာေတာင္ ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္က တရား မဝင္ ခိုးဝင္ လာသူ ေတြလို႔ဘဲ သက္မွတ္ ေနၾကတယ္။

က်မတို႔လည္း လည္ပတ္ ၿပီးေတာ့ အျပန္မွာ သူတို႔ေတြရဲ႕ ဘဝ အေၾကာင္း ေျပာျပတာကို ေက်းဇူး တင္ တယ္လို႔ ေျပာခဲ့ ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔က “လည္ပတ္တဲ့ သူေတြ လာၾကတယ္။ က်မ တို႔ကေျပာ၊ သူတို႔က နားေထာင္။ ျပီးေတာ့ ျပန္သြား ၾကတယ္။ က်မတို႔ အတြက္ ဘာမွ မေျပာင္း သြားဘူး” လို႔ျပန္ေျဖ ၾကတယ္။ က်မတို႔က ဘာကတိ ကဝတ္မွ မျပဳႏိုင္ ေပမယ့္ Women’s Refugee Commission ကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ ဘဝ ေနထိုင္ ႏုိင္မႈကို ပညာ ရွင္ေတြ ေစလႊတ္ျပီး စမ္းစစ္ဖို႔ စဥ္းစား ေနပါတယ္။

Women's Refugee Commission ရဲ႕ ဦးေဆာင္ ညြန္ၾကား ေရးမွဴး Sarah Costa က “သူတို႔ ရဲ႕ ေၾကာက္ ရြံ႕ မႈေတြ၊ အထီးက်န္ မႈေတြ အစ ရွိတဲ့ စိတ္ေဝဒနာ ေတြကို ကုစား ေပးႏိုင္မယ့္ နည္း လမ္း ေတြ ရွာ ႏုိင္ေအာင္၊ ဘဝ ရပ္တည္မႈ အတြက္ အေျခခံ လိုအပ္ခ်က္ ေတြျပည့္ဝ ရေအာင္၊ လတ္တေလာ စခန္း တြင္း စီးပြားေရး လည္ပတ္ ႏုိင္ေအာင္ သူတို႔ရဲ႕ ဘဝ ခရီးဆက္ ႏုိင္ေရး အတြက္ နည္းလမ္း ရွာရာမွာ က်မ တို႔ တေတြလည္း ဝိုင္းကူ ၾကဖို႔ လိုတယ္။” လို႔ေျပာ ပါတယ္။

မွတ္ခ်က္။ Jurate Kazickas ေရးသားျပီး Women's eNews မွာေဖာ္ျပ ထားတဲ့ “Myanmar Female Muslim Refugee Run Out of Hope” ေဆာင္းပါးကို O’Laie Manzu မွာ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ ထားပါတယ္။