ျမန္မာ့ လူ႔အခြင့္ အေရး တိုးတက္မႈ နည္း၊ ဆုတ္ယုတ္မႈ မ်ား
26.6.2015
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ မူစလင္ ဆန္႔က်င္ေရး အမုန္း စကားေတြ အင္တာနက္ အြန္လိုင္း မွာ ေျပာဆိုေန ၾကတဲ့ အေပၚ ျမန္မာႏုိင္ငံက အရပ္ ဖက္ လူမႈ အဖြဲ႔အစည္း ေတြက လူမႈေရး၊ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ေ တြနဲ႔ အတူတြဲၿပီး တုန္႔ျပန္ လုပ္ေဆာင္ ခဲ့ၾကတယ္လို႔ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရးဌာနက ကြန္ဂရက္ လႊတ္ေတာ္ ကိုတင္သြင္းတဲ့ ၂၀၁၄ ခုနွစ္၊ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္ အေရး အေျခအေန ဆိုင္ရာ အစီရင္ ခံစာထဲမွာ ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။
အဲဒီ အစီရင္ခံစာထဲမွာ အထူး ေထာက္ျပ ထားတာ ကေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ ဘက္က လူ႔အခြင့္ အေရး အေျခ အေနေတြပါပဲ။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွာ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား အမ်ားအျပားကို လႊတ္ေပးခဲ့တာ၊ အက်ဥ္းေထာင္အေျခအေနေတြ တိုးတက္ေအာင္လုပ္တာ၊ ေရရွည္ခံတဲ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးရဖို႔ ဆက္လုပ္ေနတာေတြအပါအ၀င္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ကတည္းက ရလာခဲ့တဲ့ တိုးတက္မႈ အေျခအေန တစံုလံုးဟာ ရခုိင္ျပည္ဘက္မွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြေၾကာင့္ ျပင္းထန္ဆိုးရြားတဲ့ ဆန္႔က်င္ဘက္ သက္ေရာက္မႈျဖစ္ေနတယ္လို႔ အစီရင္ခံစာမွာေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ဗဟိုနဲ႔ေဒသဆိုင္ရာ အစိုးရေတြက လူသားခ်င္းစာနာမႈ အကူအညီေပးလုပ္ငန္းေတြကို အျပင္းအထန္ ကန္႔သတ္ထားၿပီး အၾကမ္းဖက္မႈနဲ႔ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြရဲ႕ အရင္းခံအေၾကာင္းေတြကို ေျဖရွင္းဖုိ႔ မလုပ္သေလာက္ပဲလို႔ အစီရင္ ခံစာကေထာက္ျပပါတယ္။ ကုလသမဂၢနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာက ႐ိုဟင္ဂ်ာလို႔ေခၚတဲ့ ႏုိင္ငံမဲ့ မူစလင္လူနည္းစုေတြကို တန္းတူညီမွ် ခြဲျခား မႈမရွိတဲ့ အျပည့္အ၀ႏုိင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ေပးဖို႔ မွ်တတဲ့လုပ္ငန္းစဥ္တခုကို အစိုးရက ခ်မထားဘူးလုိ႔လဲဆုိပါတယ္။
အထူးသျဖင့္ ပဋိပကၡျဖစ္ေနတဲ့ေဒသေတြနဲ႔ ႏုိင္ငံတ၀န္းမွာ သိသာထင္ရွားတဲ့ တျခား လူ႔အခြင့္အေရးျပႆနာေတြ ဆက္ရွိေန တုန္းပဲလို႔လဲ အစီရင္ခံစာမွာေဖာ္ျပပါတယ္။ အဲဒီထဲမွာ မုဒိန္းက်င့္တာနဲ႔ လိင္ပိုင္း အၾကမ္းဖက္တာ၊ ႏုိင္ငံေရးပေယာဂပါတဲ့ ဖမ္းဆီး တာေတြလုပ္တာ၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး အားနည္းတာေၾကာင့္ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ၊ သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္တဲ့ နစ္နာေၾကးေပးတာ မ်ဳိး ဒါမွမဟုတ္ တရားဥပေဒအရ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္တဲ့နည္းလမ္း ေရြးခ်ယ္ခြင့္ေပးတာမ်ဳိး မရွိဘဲ ေျမယာသိမ္းဆည္းမႈေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ျဖစ္ေနတာ၊ သတင္းမီဒီယာသမားေတြကို ဖမ္းဆီးတာ၊ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္အေပၚ ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ျခယ္တာ ေတြ ပါ၀င္တယ္လို႔ အေသးစိတ္ ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ပဋိပကၡျဖစ္ေနတဲ့ေဒသေတြက အရပ္သားေတြကို အာဏာပိုင္ေတြက အကာအကြယ္မေပးဘူးလို႔လဲ ေျပာပါတယ္။
လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္၊ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာစုေ၀းခြင့္၊ ဘာသာေရးကိုးကြယ္ခြင့္နဲ႔ ေရႊ႕ေျပာင္းသြားလာတာေပၚ ကန္႔သတ္တာေတြ ဆက္ရွိေနၿပီး အာဏာပိုင္ေတြက ဆက္ၿပီး ဖိႏွိပ္ ခ်ဳပ္ျခယ္ေနတုန္းပဲဲလို႔လဲ အစီရင္ခံစာမွာေျပာထားပါတယ္။
လူမ်ဳိးစုနဲ႔ဘာသာေရးဆုိင္ရာ လူနည္းစုေတြ၊ ႏုိင္ငံမဲ့သူေတြအေပၚ ခြဲျခားဆက္ဆံတာေတြ ဆက္ျဖစ္ေနသလို လူေမွာင္ခုိကူးတာလဲ ရွိေနတုန္းပဲလို႔ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ကေလးေတြအပါအ၀င္ အတင္းအဓမၼ အလုပ္ခုိင္းေစတာေတြက အရင္တုန္းကထက္ နည္းသြားေပမဲ့ ဆက္ရွိေနတုန္းပဲလို႔ ဆိုပါတယ္။
လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈအတြက္ တာ၀န္ရွိသူေတြကို အေရးယူတာ ဒါမွမဟုတ္ အျပစ္ေပးတာတခ်ဳိ႕ကို အစိုးရက အကန္႔ အသတ္နဲ႔လုပ္ခဲ့ေပမဲ့ အစိုးရတာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ တာ၀န္ရွိသူေတြရဲ႕ ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကေတာ့ အျပစ္ေပးအေရးယူ မခံရဘဲ ကင္းလြတ္ေနတုန္းပဲလို႔လဲ ေျပာထားပါတယ္။
လူမ်ဳိးစုလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔တခ်ဳိ႕ဟာလဲ လူႀကီးနဲ႔ကေလးေတြကို အတင္းအဓမၼ အလုပ္ခိုင္းေစတာ၊ ကေလးစစ္သား စုေဆာင္း တာနဲ႔ ပဋိပကျဖစ္ေနတဲ့ေဒသေတြမွာ အရပ္သားေတြကို အကာအကြယ္ေပးဖို႔ ပ်က္ကြက္တာေတြအပါအ၀င္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ က်ဴးလြန္တယ္ဆိုၿပီး စြပ္စြဲတာေတြရွိတယ္လို႔ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရးဌာနရဲ႕ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္ အေရးအေျခအေနဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ မူစလင္ ဆန္႔က်င္ေရး အမုန္း စကားေတြ အင္တာနက္ အြန္လိုင္း မွာ ေျပာဆိုေန ၾကတဲ့ အေပၚ ျမန္မာႏုိင္ငံက အရပ္ ဖက္ လူမႈ အဖြဲ႔အစည္း ေတြက လူမႈေရး၊ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ေ တြနဲ႔ အတူတြဲၿပီး တုန္႔ျပန္ လုပ္ေဆာင္ ခဲ့ၾကတယ္လို႔ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရးဌာနက ကြန္ဂရက္ လႊတ္ေတာ္ ကိုတင္သြင္းတဲ့ ၂၀၁၄ ခုနွစ္၊ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္ အေရး အေျခအေန ဆိုင္ရာ အစီရင္ ခံစာထဲမွာ ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။
အဲဒီ အစီရင္ခံစာထဲမွာ အထူး ေထာက္ျပ ထားတာ ကေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ ဘက္က လူ႔အခြင့္ အေရး အေျခ အေနေတြပါပဲ။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွာ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား အမ်ားအျပားကို လႊတ္ေပးခဲ့တာ၊ အက်ဥ္းေထာင္အေျခအေနေတြ တိုးတက္ေအာင္လုပ္တာ၊ ေရရွည္ခံတဲ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးရဖို႔ ဆက္လုပ္ေနတာေတြအပါအ၀င္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ကတည္းက ရလာခဲ့တဲ့ တိုးတက္မႈ အေျခအေန တစံုလံုးဟာ ရခုိင္ျပည္ဘက္မွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြေၾကာင့္ ျပင္းထန္ဆိုးရြားတဲ့ ဆန္႔က်င္ဘက္ သက္ေရာက္မႈျဖစ္ေနတယ္လို႔ အစီရင္ခံစာမွာေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ဗဟိုနဲ႔ေဒသဆိုင္ရာ အစိုးရေတြက လူသားခ်င္းစာနာမႈ အကူအညီေပးလုပ္ငန္းေတြကို အျပင္းအထန္ ကန္႔သတ္ထားၿပီး အၾကမ္းဖက္မႈနဲ႔ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြရဲ႕ အရင္းခံအေၾကာင္းေတြကို ေျဖရွင္းဖုိ႔ မလုပ္သေလာက္ပဲလို႔ အစီရင္ ခံစာကေထာက္ျပပါတယ္။ ကုလသမဂၢနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာက ႐ိုဟင္ဂ်ာလို႔ေခၚတဲ့ ႏုိင္ငံမဲ့ မူစလင္လူနည္းစုေတြကို တန္းတူညီမွ် ခြဲျခား မႈမရွိတဲ့ အျပည့္အ၀ႏုိင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ေပးဖို႔ မွ်တတဲ့လုပ္ငန္းစဥ္တခုကို အစိုးရက ခ်မထားဘူးလုိ႔လဲဆုိပါတယ္။
အထူးသျဖင့္ ပဋိပကၡျဖစ္ေနတဲ့ေဒသေတြနဲ႔ ႏုိင္ငံတ၀န္းမွာ သိသာထင္ရွားတဲ့ တျခား လူ႔အခြင့္အေရးျပႆနာေတြ ဆက္ရွိေန တုန္းပဲလို႔လဲ အစီရင္ခံစာမွာေဖာ္ျပပါတယ္။ အဲဒီထဲမွာ မုဒိန္းက်င့္တာနဲ႔ လိင္ပိုင္း အၾကမ္းဖက္တာ၊ ႏုိင္ငံေရးပေယာဂပါတဲ့ ဖမ္းဆီး တာေတြလုပ္တာ၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး အားနည္းတာေၾကာင့္ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ၊ သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္တဲ့ နစ္နာေၾကးေပးတာ မ်ဳိး ဒါမွမဟုတ္ တရားဥပေဒအရ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္တဲ့နည္းလမ္း ေရြးခ်ယ္ခြင့္ေပးတာမ်ဳိး မရွိဘဲ ေျမယာသိမ္းဆည္းမႈေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ျဖစ္ေနတာ၊ သတင္းမီဒီယာသမားေတြကို ဖမ္းဆီးတာ၊ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္အေပၚ ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ျခယ္တာ ေတြ ပါ၀င္တယ္လို႔ အေသးစိတ္ ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ပဋိပကၡျဖစ္ေနတဲ့ေဒသေတြက အရပ္သားေတြကို အာဏာပိုင္ေတြက အကာအကြယ္မေပးဘူးလို႔လဲ ေျပာပါတယ္။
လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္၊ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာစုေ၀းခြင့္၊ ဘာသာေရးကိုးကြယ္ခြင့္နဲ႔ ေရႊ႕ေျပာင္းသြားလာတာေပၚ ကန္႔သတ္တာေတြ ဆက္ရွိေနၿပီး အာဏာပိုင္ေတြက ဆက္ၿပီး ဖိႏွိပ္ ခ်ဳပ္ျခယ္ေနတုန္းပဲဲလို႔လဲ အစီရင္ခံစာမွာေျပာထားပါတယ္။
လူမ်ဳိးစုနဲ႔ဘာသာေရးဆုိင္ရာ လူနည္းစုေတြ၊ ႏုိင္ငံမဲ့သူေတြအေပၚ ခြဲျခားဆက္ဆံတာေတြ ဆက္ျဖစ္ေနသလို လူေမွာင္ခုိကူးတာလဲ ရွိေနတုန္းပဲလို႔ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ကေလးေတြအပါအ၀င္ အတင္းအဓမၼ အလုပ္ခုိင္းေစတာေတြက အရင္တုန္းကထက္ နည္းသြားေပမဲ့ ဆက္ရွိေနတုန္းပဲလို႔ ဆိုပါတယ္။
လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈအတြက္ တာ၀န္ရွိသူေတြကို အေရးယူတာ ဒါမွမဟုတ္ အျပစ္ေပးတာတခ်ဳိ႕ကို အစိုးရက အကန္႔ အသတ္နဲ႔လုပ္ခဲ့ေပမဲ့ အစိုးရတာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ တာ၀န္ရွိသူေတြရဲ႕ ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကေတာ့ အျပစ္ေပးအေရးယူ မခံရဘဲ ကင္းလြတ္ေနတုန္းပဲလို႔လဲ ေျပာထားပါတယ္။
လူမ်ဳိးစုလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔တခ်ဳိ႕ဟာလဲ လူႀကီးနဲ႔ကေလးေတြကို အတင္းအဓမၼ အလုပ္ခိုင္းေစတာ၊ ကေလးစစ္သား စုေဆာင္း တာနဲ႔ ပဋိပကျဖစ္ေနတဲ့ေဒသေတြမွာ အရပ္သားေတြကို အကာအကြယ္ေပးဖို႔ ပ်က္ကြက္တာေတြအပါအ၀င္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ က်ဴးလြန္တယ္ဆိုၿပီး စြပ္စြဲတာေတြရွိတယ္လို႔ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရးဌာနရဲ႕ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္ အေရးအေျခအေနဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
