ရခိုင္ေဒသ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈ ကုလသမဂၢထုတ္ျပန္

ဗြီအုိေအျမန္မာပုိင္း

3.2.2017

ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ဖက္ျခမ္း ေမာင္ေတာေဒသမွာ လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြက ႐ိုဟင္ဂ်ာမူဆလင္ေတြကို ႐ုိက္ႏွက္ သတ္ျဖတ္တာအပါအဝင္ မူဆလင္ အမ်ဳိးသမီးေတြကိုလည္း အုပ္စုဖြဲ႔ အဓမၼျပဳက်င့္ခဲ့တယ္လို႔ ဂ်နီဗာအေျခစိုက္ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မ႐ွင္နာမင္းႀကီး႐ုံး OHCHR က ေသာၾကာ ဒီကေန႔မွာ ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာေဖၚျပလိုက္ၿပီး၊ လူသားထုေပၚ ရာဇဝတ္မႈ က်ဴးလြန္သလို ျဖစ္ေနတယ္လို႔ စြပ္စြဲလိုက္ပါတယ္။ OHCHR ရဲ႕စြပ္စြဲခ်က္ေတြ မွန္မမွန္ဆုိတာကို ျမန္မာအစိုးရက ရခိုင္စုံစမ္းေရးေကာ္မ႐ွင္က တဆင့္ ျပန္လည္ စိစစ္သြားမွာျဖစ္ၿပီး က်ဴးလြန္ေၾကာင္းထင္ရွားရင္ အေရးယူေဆာင္ရြက္သြားမယ္လို႔ သမၼတ႐ုံးက တု႔ံျပန္ပါတယ္။ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားတဲ့ ကုိဉာဏ္ဝင္းေအာင္က ေျပာျပမွာပါ။

ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မ႐ွင္နာမင္းႀကီး႐ုံး OHCHR ရဲ႕ စုံစမ္းေရးအဖြဲ႔တဖြဲ႔ဟာ မၾကာေသးခင္က ျမန္မာ-ဘဂၤလားေဒ့ခ်္နယ္စပ္ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ ႏိုင္ငံဘက္ျခမ္းကိုသြားၿပီး ျမန္မာျပည္ဖက္က ထြက္ေျပးလာၾကတဲ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ဆုိသူ ၂၀၄ ဦးနဲ႔ ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းမႈေပၚ အေျခခံၿပီး အစီရင္ခံစာကို ျပဳစုထားတာလို႔ OHCHR ရဲ႕ေျပာခြင့္ရပုဂၢဳိလ္ Rupert Colville ကေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ္တုိ႔ရတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြဟာ မၾကာေသးခင္က ဘဂၤလားေဒ့ခ်္နယ္စပ္ကို ေရာက္လာတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြကို က်ေနာ္တို႔အဖြဲ႔က ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းခဲ့တဲ့ အခ်က္ေတြျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ ရခိုင္ေဒသထဲကို သြားေရာက္ၿပီး ေမးျမန္းႏိုင္ခြင့္ မရခဲ့ပါဘူး။ ဒါဟာ အဲဒီေဒသအတြက္ က်ေနာ္တုိ႔ဖက္က ပထမဆုံးအႀကိမ္ စနစ္တက်ေလ့လာေမးျမန္းခဲ့တာမ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္”

အစီရင္ခံစာထဲမွာ လသားကေလးနဲ႔ ကေလးငယ္ေတြလည္း အသတ္ခံရၿပီး၊ အၾကမ္းဖက္ ႐ိုက္ႏွက္တာေတြ လူမသိသူမသိ ေပ်ာက္ဆုံးသြား တာေတြနဲ႔ အျခားေသာ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖါက္မႈေတြကို ျမန္မာအစိုးရလုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြက က်ဳးလြန္ခဲ့ေၾကာင္း OHCHR ရဲ႕အစီရင္ခံစာမွာ ေထာက္ျပထားပါတယ္။

OHCHR စုံစမ္းေရးအဖြဲ႔က ေမးျမန္းခဲ့သူေတြထဲမွာ သတ္ျဖတ္မႈကို ကုိယ္တုိင္္ျမင္ခဲ့သူေတြပါသလုိ ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းခဲ့တဲ့ ၂၀၄ ေယာက္ထဲက ထက္ဝက္နီးပါးဟာ သူတုိ႔ရဲ႕မိသားစုဝင္တဦးဦး အသတ္ခံရတာ ဒါမွမဟုတ္ ေပ်ာက္ဆုံးေနတာမ်ဳိးေတြ ထြက္ဆုိခဲ့ၾကတယ္လို႔ OHCHR အစီရင္ ခံစာကဆိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းခဲ့တဲ့ထဲပါတဲ့ အမ်ဳိးသမီး ၁၀၁ ဦးထဲကတဝက္ေက်ာ္ဟာ မုဒိန္းအက်င့္ခံရတာ ဒါမွမဟုတ္ လိင္ပိုင္း ဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္ခံရတယ္လို႔ ထြက္ဆိုခဲ့ၾကေၾကာင္း OHCHR အစီရင္ခံစာမွာေဖၚျပထားပါတယ္။

လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႔ဝင္ေတြဟာ နယ္ေျမ ရွင္းလင္းေရးအတြင္း ေဒသခံေတြကို ကာကြယ္ရမယ့္အစား ႏို႔စို႔ကေလးတဦးကိုသတ္ခဲ့တာမ်ဳိး မိခင္အမ်ဳိးသမီးကိုပါ ၀ုိင္းၿပီး အဓမၼက်င့္ခဲ့ ေၾကာင္းကိုလည္း သူတုိ႔ရဲ႕ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။

ရခုိင္ေဒသအေျခအေနကို ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မ႐ွင္နာမင္းႀကီး႐ုံးက စုိးရိမ္ေၾကာင္းနဲ႔ တရားဥပေဒေၾကာင္းအရ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔ OHCHR အဖြဲ႔ကေတာင္းဆုိလိုက္ပါတယ္။

“ အခုလုပ္ရပ္ေတြကို ၾကည့္ရင္ လူသားထုေပၚ ရာဇဝတ္မႈ က်ဴးလြန္သလိုျဖစ္ေနပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရက ဒီလုိလုပ္ရပ္မ်ဳိးေတြကို ရပ္သင့္ၿပီျဖစ္ပါတယ္။ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူေတြကိုလည္း တရားဥပေဒအရ အေရးယူဖို႔တုိက္တြန္းပါတယ္ ”

OHCHR အဖြဲ႔က ထုတ္ျပန္တဲ့အစီရင္စာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စိုးရိမ္မိေၾကာင္းနဲ႔ ေျမျပင္မွာ ျပန္လည္စိစစ္မႈေတြလုပ္ၿပီး လူ႔အခြင့္ေရးခ်ဳိးေဖါက္မႈ က်ဴးလြန္တာေတြ႐ွိပါက အေရးယူသြားမွာျဖစ္တယ္လို႔ သမၼတ႐ုံးေျပာခြင့္ရပုဂၢဳိလ္ ဦးေဇာ္ေဌးက ေျပာပါတယ္။

“ေတာ္ေတာ္ေလးကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေျပာၾကားထားတဲ့ အခ်က္ေတြျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရတယ္။ အဲဒါေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ ေတာ္ေတာ္ေလး စုိးရိမ္ပူပန္ရပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ ဒီစြပ္စြဲမႈေတြ မွန္မမွန္ကို ဦးျမင့္ေဆြဦးေဆာင္တဲ့ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မ႐ွင္ကေန တဆင့္ က်ေနာ္တုိ႔အျမန္ဆုံး စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ ျပဳလုပ္မွာျဖစ္ပါတယ္။ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မ႐ွင္ ကေနၿပီးေတာ့ ဒီလုိခ်ဳိးေဖါက္မႈေတြ ဒီလိုမ်ဳိး လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ ႐ွိတယ္ဆိုတဲ့ ခုိင္မာတဲ့သက္ေသ အေထာက္အထားေတြ ႐ွိရင္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ လုိအပ္တဲ့ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ မႈေတြ ျပဳလုပ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္”

ရခုိင္ျပည္နယ္ ေမာင္ေတာေဒသမွာ လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြ႔ရဲ႕ နယ္ေျမ႐ွင္းလင္းေရး ဆိုတာဟာ ဘယ္လုိ စီမံခ်က္မ်ဳိးလဲဆိုတာနဲ႔ အဲဒီ စီမံခ်က္ဟာ နိုင္ငံေတာ္လုံၿခဳံေရးအတြက္ ဘယ္လိုရည္မွန္းခ်က္ေတြထားၿပီး လုပ္ေဆာင္ေနတာလဲဆိုတာကို လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မ႐ွင္နာမင္းႀကီး Zeid Ra’ad Hussein ကေမးခြန္းထုတ္လိုက္ပါတယ္။

၂၀၁၆ ေအာက္တုိဘာ ၉ ရက္ ေမာင္ေတာ အၾကမ္းဖက္တုိက္ခုိက္ခံရမႈေနာက္ပိုင္း ဘဂၤလားေဒ့ခ်္နယ္စပ္ကို ထြက္ေျပးလာတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ ၆ ေသာင္း ၆ ေထာင္ေလာက္ ႐ွိတယ္လို႔ ကုလသမဂၢရဲ႕စာရင္းေတြမွာ ေဖၚျပပါတယ္။ အဲဒီထဲက ျမန္မာႏို္င္ငံနဲ႔ သက္ဆိုင္သူေတြကို ျပန္လည္စိစစ္ လက္ခံသြားေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ခ်္နဲ႔ ျမန္မာအစုိးရတုိ႔ၾကား မၾကာေသးခင္က ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။