ရခုိင္ျပည္နယ္အေရး အုိဘားမား ေဆြးေႏြးဖုိ႔ အမ်ဳိးသမီး ႏုိဘဲလ္ဆုရွင္ေတြ တုိက္တြန္း
၁၉၉၇ ခုႏွစ္ ႏိုဘဲလ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ ဂ်ိဳဒီ၀ီလ်ံ (လယ္)။ (ဇန္န၀ါရီလ ၃၀ ရက္၊ ၂၀၁၂)။အေမရိကန္သမၼတ ျမန္မာႏုိင္ငံကို မသြားခင္ စေနေန႔က Nobel Women’s Initiative လို႔ေခၚတဲ့ အမ်ိဳးသမီးၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဘဲလ္ ဆုရွင္မ်ားအဖြဲ႔က ျမန္မာႏိုင္ငံ ရခိုင္ျပည္နယ္နဲ႔ ကခ်င္ျပည္နယ္ေတြက အၾကမ္းဖက္မႈေတြ အဆံုးသတ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ အေမရိကန္ သမၼတ နဲ႔ ျမန္မာသမၼတကုိ စာေရး သား ေတာင္းဆိုလိုက္ၾကပါတယ္။ စေနေန႔မွာပဲ ျမန္မာအစိုးရ သတင္းနဲ႔ ျပန္ၾကားေရးအဖြဲ႔က လူ႔အခြင့္ အေရးနဲ႔ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္ ေသြးစည္းေရးအတြက္ လုပ္ေဆာင္ေနတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထုတ္ျပန္ တဲ့ ေၾကညာခ်က္ထဲမွာ ရခိုင္နဲ႔ ကခ်င္ျပည္နယ္ ေအးခ်မ္းေအာင္ အေရးယူေဆာင္ ရြက္ ေန တယ္ လို႔ ေဖာ္ျပပါတယ္။ အျပည့္စံုကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က တင္ျပထားပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီးၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဘဲလ္ဆုရွင္မ်ားအဖြဲ႔အေနနဲ႔ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ က ႀကီးမားတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ ၀မ္းနည္းေက်ကြဲ ဖြယ္ ျဖစ္ရပ္ အျဖစ္ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ ရခိုင္ျပည္ နယ္က အၾကမ္း ဖက္မႈေတြနဲ႔ကခ်င္ျပည္နယ္က ျပည္တြင္းစစ္ ျဖစ္ေနတာေတြလံုး၀ရပ္ဆိုင္းသြားေအာင္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အေမရိကန္ သမၼတကိုယ္တုိင္ သြားေရာက္ခ်ိန္ မွာ ေဆြးေႏြးၾက ဖို႔အ တြက္ သမၼတ အိုဘားမား ကိုေရာ ၊ ျမန္မာသမၼတ ဦးသိန္းစိန္ကိုပါ တိုက္တြန္းစာ ေပးပို႔ခဲ့တယ္လို႔ အမ်ိဳး သမီး ႏိုဘဲလ္ ၿငိမ္း ခ်မ္းေရး ဆုရွင္ မ်ား အဖြဲ႔က ၁၉၉၇ ခုႏွစ္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဘဲလ္ဆုရွင္ ဂ်ိဳဒီ၀ီလ်ံ (Jody Williams) က ဗြီအိုေအ ကို ေျပာ ပါတယ္။
“က်မတို႔ အမ်ိဳးသမီး ႏိုဘဲလ္ ဆုရွင္မ်ားအဖြဲ႔က ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အေရွ႕ျခမ္းနဲ႔ အေနာက္ျခမ္း ေဒသေတြမွာ အခုထိ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ဆက္ၿပီး ျဖစ္ေနတာေတြ အတြက္ အထူး စိုးရိမ္မိပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး က်မတို႔အဖြဲ႔က ေရွ႕တန္းတင္ ေျပာေလ့ရွိတဲ့အတိုင္းပဲ ဒါဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း လူနည္းစု တိုင္း ရင္းသားေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးကိစၥ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သမၼတ အုိဘားမား ကိုယ္ တိုင္ ျမန္ မာႏိုင္ငံ ကို သြားဖို႔ ျဖစ္လာတဲ့ အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ အခြင့္ေကာင္းယူၿပီး အမ်ားလ်စ္ လ်ဴ႐ႈထား တယ္လို႔ ထင္ တဲ့ ကိစၥ ကို အေရးယူေဆာင္ရြက္ဖို႔ တိုက္တြန္းတာပါ။”
ကခ်င္ျပည္နယ္မွာေရာ၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲမွာပါ ေဒသခံေတြကို ကာကြယ္ေပးဖို႔နဲ႔ ဒုကၡေရာက္ေနသူေတြ လုိအပ္တဲ့ လူသားခ်င္း စာနာမႈဆိုင္ရာ အကူအညီေတြ အျပည့္အ၀ ေပးအပ္ဖို႔ ေတာင္းဆိုခဲ့တဲ့အျပင္ ဒီေဒသေတြက အၾကမ္းဖက္မႈေတြနဲ႔ ျပည္တြင္းစစ္ေတြ အဆံုးသတ္ေစဖို႔ သတ္ဆိုင္ရာ ႏုိင္ငံေရး အဖြဲ႔ အစည္းေတြ၊ ေဒသခံ တိုင္းရင္းသားေတြအျပင္ ဘာသာေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြ ပါ၀င္ ဦးေဆာင္တဲ့ အမ်ိဳး သား ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္ကို လုပ္ေဆာင္ဖို႔ပါ တိုက္တြန္းလိုက္တာပါ။ ဒါ့အျပင္ ျမန္ မာႏုိင္ငံ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ အဖြဲ႔အစည္း ေပါင္းစံုကပါ ပါ၀င္ၿပီး ေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုအပ္ တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
“ဒီကိစၥအတြက္ လူတိုင္းက ေမးခြန္းထုတ္ၾကဖို႔ သင့္တယ္လို႔ က်မ ထင္ပါတယ္။ အခု ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ အေရးယူဒဏ္ခတ္မႈေတြ ဖယ္ရွားေပးလာသလို ႏိုင္ငံထဲ၀င္ၿပီး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ လုပ္လာတာ ေတြ႔ရေပမဲ့ အခုထက္ထိ အေရွ႕ျခမ္းမွာ ျပည္တြင္းစစ္ေတြ ဆက္ျဖစ္ေန၊ အေနာက္ျခမ္းမွာေတာ့ ဆိုးဆိုးရြားရြား အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ေတြ႔ေနရပါတယ္။ ဒီကိစၥကို Nobel Women’s Initiative အဖြဲ႔က မႀကိဳက္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ က်မ တို႔ရဲ႕ ေျပာဆိုခ်က္ေတြကို သမၼတ အုိဘားမားနဲ႔ ျမန္မာသမၼတ တို႔ ေတြ႔ ဆံုၾက ခ်ိန္ မွာ ေသေသ ခ်ာခ်ာ ေဆြးေႏြးၿပီး စစ္မွန္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရေအာင္ လုပ္ဖို႔ပါ။”
ျမန္မာအစိုးရ သတင္းနဲ႔ ျပန္ၾကားေရးအဖြဲ႔က စေနေန႔မွာပဲ ေၾကညာခ်က္အမွတ္ ၂/၂၀၁၂ ကို ထုတ္ျပန္ ၿပီး ႏိုင္ငံတကာ စံႏႈန္းနဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ ဆက္လက္ၿပီး ႀကိဳး ပမ္းေနေၾကာင္းနဲ႔ ကခ်င္ျပည္နယ္နဲ႔ တျခား ေဒသေတြမွာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ေလ်ာ့ပါး လာေအာင္ ေရရွည္ တည္တံ့မယ့္ ႏုိင္ငံေရး အေျဖရွာမႈေတြနဲ႔ ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္အေရးအတြက္ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ကို သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ဒီလဆန္းမွာ သတိေပးခဲ့သလိုပဲ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈ မျဖစ္ပြားေအာင္ ကာကြယ္ဖို႔ တိတိက်က် ဆံုးျဖတ္ၿပီး လုပ္ေဆာင္ မွာျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အိုးအိမ္ ေရႊ႕ေျပာင္းရသူေတြ ကို ျပန္ လည္ ေနရာ ခ်ထားေပးဖို႔ကေန ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ လက္ခံေရးကိစၥ အဆံုး ႏိုင္ငံေရး အေျဖရွာမႈေတြ လုပ္ေန သလို လူသား ခ်င္းစာနာမႈ လိုအပ္ခ်က္ေတြ ျဖည့္ဆည္းေပးဖို႔ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းနဲ႔ လက္ တြဲၿပီး ေဆာင္ ရြက္ေနေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားတာပါ။
မစၥ ဂ်ိဳဒီ၀ီလ်ံ ကေတာ့ ဒါေတြကို လက္ေတြ႔ လုပ္ေဆာင္ျပဖို႔အတြက္ ေထာက္ခံအားေပး ေနမယ္လို႔ ဆိုပါ တယ္။
“အေရးႀကီးဆံုး အခ်က္က ဒီသတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္ထဲမွာ ထုတ္ျပန္ထားတဲ့အတုိင္း သူတို႔ဘယ္လို လုိက္နာ လုပ္ေဆာင္ၾကတယ္ ဆိုတာပါ။ စၿပီးေတာ့ ေျပာင္းဖို႔လုပ္ကတည္းက ဒါမ်ိဳးေတြ ေျပာခဲ့ တာေတြ ေတြ႔ရ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေျပာတဲ့အတိုင္း လုပ္ဖို႔ က်မတို႔က ပုိၿပီးေတာ့ လိုလားပါတယ္။ စကားလံုး လွလွေလးေတြ သံုးၿပီး ေျပာတာက လြယ္ပါတယ္။ ေျပာတဲ့အတိုင္း ဘယ္ေလာက္ လိုက္လုပ္တယ္ ဆိုတာ က ပိုၿပီး အေရးႀကီးတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ သမၼတ အိုဘားမား အေနနဲ႔ ဒါကို အသိအမွတ္ျပဳ လက္ခံ မယ္လို႔ က်မတို႔က ေမွ်ာ္လင့္ထားသလို ျမန္မာသမၼတ အေနနဲ႔ ေျပာတဲ့အတိုင္း လက္ေတြ႔ လုပ္ျပဖို႔ က်မတုိ႔ က ေထာက္ခံအားေပး ေနမွာပါ။”
အေမရိကန္ သမၼတ ဘရက္အုိဘားမား ဟာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ နဲ႔ေရာ၊ ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရ စီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ပါ တနလၤာေန႔မွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ေတြ႔ဆံုမွာျဖစ္ပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီးၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဘဲလ္ဆုရွင္မ်ားအဖြဲ႔အေနနဲ႔ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ က ႀကီးမားတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ ၀မ္းနည္းေက်ကြဲ ဖြယ္ ျဖစ္ရပ္ အျဖစ္ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ ရခိုင္ျပည္ နယ္က အၾကမ္း ဖက္မႈေတြနဲ႔ကခ်င္ျပည္နယ္က ျပည္တြင္းစစ္ ျဖစ္ေနတာေတြလံုး၀ရပ္ဆိုင္းသြားေအာင္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အေမရိကန္ သမၼတကိုယ္တုိင္ သြားေရာက္ခ်ိန္ မွာ ေဆြးေႏြးၾက ဖို႔အ တြက္ သမၼတ အိုဘားမား ကိုေရာ ၊ ျမန္မာသမၼတ ဦးသိန္းစိန္ကိုပါ တိုက္တြန္းစာ ေပးပို႔ခဲ့တယ္လို႔ အမ်ိဳး သမီး ႏိုဘဲလ္ ၿငိမ္း ခ်မ္းေရး ဆုရွင္ မ်ား အဖြဲ႔က ၁၉၉၇ ခုႏွစ္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဘဲလ္ဆုရွင္ ဂ်ိဳဒီ၀ီလ်ံ (Jody Williams) က ဗြီအိုေအ ကို ေျပာ ပါတယ္။
“က်မတို႔ အမ်ိဳးသမီး ႏိုဘဲလ္ ဆုရွင္မ်ားအဖြဲ႔က ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အေရွ႕ျခမ္းနဲ႔ အေနာက္ျခမ္း ေဒသေတြမွာ အခုထိ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ဆက္ၿပီး ျဖစ္ေနတာေတြ အတြက္ အထူး စိုးရိမ္မိပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး က်မတို႔အဖြဲ႔က ေရွ႕တန္းတင္ ေျပာေလ့ရွိတဲ့အတိုင္းပဲ ဒါဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း လူနည္းစု တိုင္း ရင္းသားေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးကိစၥ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သမၼတ အုိဘားမား ကိုယ္ တိုင္ ျမန္ မာႏိုင္ငံ ကို သြားဖို႔ ျဖစ္လာတဲ့ အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ အခြင့္ေကာင္းယူၿပီး အမ်ားလ်စ္ လ်ဴ႐ႈထား တယ္လို႔ ထင္ တဲ့ ကိစၥ ကို အေရးယူေဆာင္ရြက္ဖို႔ တိုက္တြန္းတာပါ။”
ကခ်င္ျပည္နယ္မွာေရာ၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲမွာပါ ေဒသခံေတြကို ကာကြယ္ေပးဖို႔နဲ႔ ဒုကၡေရာက္ေနသူေတြ လုိအပ္တဲ့ လူသားခ်င္း စာနာမႈဆိုင္ရာ အကူအညီေတြ အျပည့္အ၀ ေပးအပ္ဖို႔ ေတာင္းဆိုခဲ့တဲ့အျပင္ ဒီေဒသေတြက အၾကမ္းဖက္မႈေတြနဲ႔ ျပည္တြင္းစစ္ေတြ အဆံုးသတ္ေစဖို႔ သတ္ဆိုင္ရာ ႏုိင္ငံေရး အဖြဲ႔ အစည္းေတြ၊ ေဒသခံ တိုင္းရင္းသားေတြအျပင္ ဘာသာေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြ ပါ၀င္ ဦးေဆာင္တဲ့ အမ်ိဳး သား ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္ကို လုပ္ေဆာင္ဖို႔ပါ တိုက္တြန္းလိုက္တာပါ။ ဒါ့အျပင္ ျမန္ မာႏုိင္ငံ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ အဖြဲ႔အစည္း ေပါင္းစံုကပါ ပါ၀င္ၿပီး ေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုအပ္ တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
“ဒီကိစၥအတြက္ လူတိုင္းက ေမးခြန္းထုတ္ၾကဖို႔ သင့္တယ္လို႔ က်မ ထင္ပါတယ္။ အခု ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ အေရးယူဒဏ္ခတ္မႈေတြ ဖယ္ရွားေပးလာသလို ႏိုင္ငံထဲ၀င္ၿပီး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ လုပ္လာတာ ေတြ႔ရေပမဲ့ အခုထက္ထိ အေရွ႕ျခမ္းမွာ ျပည္တြင္းစစ္ေတြ ဆက္ျဖစ္ေန၊ အေနာက္ျခမ္းမွာေတာ့ ဆိုးဆိုးရြားရြား အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ေတြ႔ေနရပါတယ္။ ဒီကိစၥကို Nobel Women’s Initiative အဖြဲ႔က မႀကိဳက္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ က်မ တို႔ရဲ႕ ေျပာဆိုခ်က္ေတြကို သမၼတ အုိဘားမားနဲ႔ ျမန္မာသမၼတ တို႔ ေတြ႔ ဆံုၾက ခ်ိန္ မွာ ေသေသ ခ်ာခ်ာ ေဆြးေႏြးၿပီး စစ္မွန္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရေအာင္ လုပ္ဖို႔ပါ။”
ျမန္မာအစိုးရ သတင္းနဲ႔ ျပန္ၾကားေရးအဖြဲ႔က စေနေန႔မွာပဲ ေၾကညာခ်က္အမွတ္ ၂/၂၀၁၂ ကို ထုတ္ျပန္ ၿပီး ႏိုင္ငံတကာ စံႏႈန္းနဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ ဆက္လက္ၿပီး ႀကိဳး ပမ္းေနေၾကာင္းနဲ႔ ကခ်င္ျပည္နယ္နဲ႔ တျခား ေဒသေတြမွာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ေလ်ာ့ပါး လာေအာင္ ေရရွည္ တည္တံ့မယ့္ ႏုိင္ငံေရး အေျဖရွာမႈေတြနဲ႔ ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္အေရးအတြက္ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ကို သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ဒီလဆန္းမွာ သတိေပးခဲ့သလိုပဲ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈ မျဖစ္ပြားေအာင္ ကာကြယ္ဖို႔ တိတိက်က် ဆံုးျဖတ္ၿပီး လုပ္ေဆာင္ မွာျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အိုးအိမ္ ေရႊ႕ေျပာင္းရသူေတြ ကို ျပန္ လည္ ေနရာ ခ်ထားေပးဖို႔ကေန ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ လက္ခံေရးကိစၥ အဆံုး ႏိုင္ငံေရး အေျဖရွာမႈေတြ လုပ္ေန သလို လူသား ခ်င္းစာနာမႈ လိုအပ္ခ်က္ေတြ ျဖည့္ဆည္းေပးဖို႔ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းနဲ႔ လက္ တြဲၿပီး ေဆာင္ ရြက္ေနေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားတာပါ။
မစၥ ဂ်ိဳဒီ၀ီလ်ံ ကေတာ့ ဒါေတြကို လက္ေတြ႔ လုပ္ေဆာင္ျပဖို႔အတြက္ ေထာက္ခံအားေပး ေနမယ္လို႔ ဆိုပါ တယ္။
“အေရးႀကီးဆံုး အခ်က္က ဒီသတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္ထဲမွာ ထုတ္ျပန္ထားတဲ့အတုိင္း သူတို႔ဘယ္လို လုိက္နာ လုပ္ေဆာင္ၾကတယ္ ဆိုတာပါ။ စၿပီးေတာ့ ေျပာင္းဖို႔လုပ္ကတည္းက ဒါမ်ိဳးေတြ ေျပာခဲ့ တာေတြ ေတြ႔ရ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေျပာတဲ့အတိုင္း လုပ္ဖို႔ က်မတို႔က ပုိၿပီးေတာ့ လိုလားပါတယ္။ စကားလံုး လွလွေလးေတြ သံုးၿပီး ေျပာတာက လြယ္ပါတယ္။ ေျပာတဲ့အတိုင္း ဘယ္ေလာက္ လိုက္လုပ္တယ္ ဆိုတာ က ပိုၿပီး အေရးႀကီးတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ သမၼတ အိုဘားမား အေနနဲ႔ ဒါကို အသိအမွတ္ျပဳ လက္ခံ မယ္လို႔ က်မတို႔က ေမွ်ာ္လင့္ထားသလို ျမန္မာသမၼတ အေနနဲ႔ ေျပာတဲ့အတိုင္း လက္ေတြ႔ လုပ္ျပဖို႔ က်မတုိ႔ က ေထာက္ခံအားေပး ေနမွာပါ။”
အေမရိကန္ သမၼတ ဘရက္အုိဘားမား ဟာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ နဲ႔ေရာ၊ ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရ စီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ပါ တနလၤာေန႔မွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ေတြ႔ဆံုမွာျဖစ္ပါတယ္။
VOA ၿမန္မာပိုင္း။
