ျမန္မာမႈျပဳ သမိုင္းေဖ်ာက္ျခင္းမ်ား (၂)

ဗမာ စကားျဖင့္ ရခိုင္ဟု ေခၚေသာ နယ္သည္- စစ္စစ္အားျဖင့္ Arakan အာရ္ကန္ဟု မည္တြင္ေသာ ေဒသသာ ျဖစ္၏။ ထိုေဒသ၌ ၀တီ ေလးရပ္ ပါ၀င္သည္ဟု ဆိုသည္။ 

ဓည၀တီ၊ ေမဃ၀တီ၊ ရာမာ၀တီ၊ ဒြါရာ၀တီ- ဟူ၍ ျဖစ္သည္။ ထိုအမည္ေလးခုအား လက္ရွိ ရခိုင္စကားျဖင့္ အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆို၍ မရေျခ-၊ အမည္နာမမ်ား အျဖစ္ျဖင့္သာ ရွိေနေပသည္။ 

သို႔ေသာ္ ရိုဟင္ဂ်ာ ဘာသာစကားႏွင့္မူ-- 

(၁) ဓည၀တီ မူရင္းအမည္ ဒါန္န၀တီ (Wikipedia အရ) = ဒါန္နေဟာ (အလႈဒါနႀကီးျပဳႏိုင္သည္) + ဒီးယာဟ္ (ကၽြန္း သို႔မဟုတ္ ကၽြန္းဆြယ္)= ဟု ျဖစ္သည္။ ထို ႏွစ္ခုအား ေပါင္း၍ ေျပာေသာခါ ေရွ႔ ေ၀ါဟာရမွ “ဟ” ႏွင့္ ေနာက္ေ၀ါဟာရမွ “ဟ” တို႔သည္ “၀” အသံသို႔ ေျပာင္းသြားသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဒါန္နေဟာ + ဒီးယာဟ္ မွာ ဒါန္န၀ဒီး၀္ ဟု အသံထြက္သည္။) ထိုစကားလံုး၏ အဓိပၸါယ္မွာ “အလႈႀကီး အဒါန္းႀကီး ျပဳႏိုင္ ေလာက္ေအာင္ ေပါမ်ား ႂကြယ္၀ သည့္ ကၽြန္း သို႔မဟုတ္ ကၽြန္းဆြယ္” ဟု ျဖစ္သည္။ Wikipedia ၌လည္း ဓည၀တီ၏ မူရင္း အမည္မွာ Dhannavati, which means "Blessed with grain" ဟု ေဖၚျပထားသည္ကို ယေန႔ မ်က္ျမင္ ေလ့လာၾကည့္ရႈႏိုင္ သည္။ (စင္စစ္ ဓည၀တီ ဟု ေရးသားေခၚဆုိျခင္းမွာ ဗမာတို႔၏ အသံထြက္ျဖင့္ ေခၚဆုိျခင္းသာ ျဖစ္ေပသည္။ 

(၂) ေမဃ၀တီ = မာဃီဟ္ဒီယားဟ္ -- မာဃီဟ္ = မိမိ၏ အလွအား ဖြင့္ျပေသာ မိန္းမ + ဒီယားဟ္ = ကၽြန္း သို႔မဟုတ္ ကၽြန္းဆြယ္ ဟု ျဖစ္သည္။ ထိုေဒသသည္ မာန္ေအာင္ကၽြန္းနယ္ေဒသကို ေခၚဆိုျခင္း ျဖစ္ၿပီး-၊ ရခိုင္အမ်ား လက္ ခံထားသည္မွာလည္း မာန္ေအာင္ကၽြန္းစုအား “မိန္းမလွ”ကၽြန္းစုဟူ၍ ျဖစ္ေပသည္။ (ဟ မွ ၀ အသံေျပာင္းျခင္း အား နံပါတ္ (၁) ဓည၀တီ ရွင္းခ်က္တြင္ ျပန္ၾကည့္ေစလိုသည္။ 

(၃) ရာမာ၀တီ = ရာမ္ဟ္ဒီယားဟ္- ရာဟမ္ဟ္= မဂၤလာက်က္သေရ ရွိေသာ၊ ေကာင္းႀကီးမဂၤလာရွိေသာ + ဒီးယ္ = ကၽြန္း သို႔မဟုတ္ ကၽြန္းဆြယ္ ဟု ျဖစ္သည္။ ထိုေဒသသည္ ေက်ာက္ျဖဴမွ ရမ္းၿဗဲ (ေက်ာက္နီေမာ္) အထိ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔ေသာ စားေရရိကၡာေပါမ်ားသည့္ ေဒသႀကီး ျဖစ္ခဲ့သည္။ 

(၄) ဒြါရာ၀တီ = ဒူ၀ါးရ္ဟ္ ဒီယားဟ္- ဒူ၀ါးရာဟ္ = ၀င္ေပါက္ ထြက္ေပါက္ရွိေသာ အရာ၊ တံခါး + ဒီယားဟ္ = ကၽြန္းသို႔မဟုတ္ ကၽြန္းဆြယ္ ဟု ျဖစ္သည္။ ေဒသခံလူမ်ိဳးႏွင့္ ရခိုင္ရိုးမႀကီးတစ္ဘက္ရွိ (ေနာက္ပိုင္း ျမန္မာႏိုင္ ငံ ျဖစ္လာသည့္) ေဒသႏွင့္လည္းေကာင္း၊ ရြက္ေလွမ်ားျဖင့္ ခရီးဆက္၍ အျခားေသာ တုိင္းႏိုင္ငံမ်ားသို႔ လည္း ေကာင္း သြားလာႏိုင္သည့္ “တံခါးေပါက္ကၽြန္းဆြယ္” ဟု လည္းေကာင္း ျဖစ္ေပသည္။ 

အကယ္၍ ဤအမည္နာမမ်ားသည္ လက္ရွိ ရခိုင္ဟု ခံယူေနေသာ လူမ်ိဳးတို႔၏ ဘာသာစကားျဖင့္ ျဖစ္ခဲ့ေသာ္- ထိုရခိုင္စစ္စစ္ျဖင့္ ထိုအမည္နာမတို႔၏ အမည္မ်ားအား အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုႏိုင္ေသာ အေထာက္အထားမ်ားအား ျပ ႏိုင္ရမည္ပင္-။ ယခုေျပာဆုိေနေသာ ရခိုင္စကား စစ္စစ္ျဖင့္ မည္သို႔မွ သက္ေသျပႏိုင္မည္ မဟုတ္ေခ်။ ထို အမည္နာမတို႔အား ပါဠိ ဘာသာမွ ယူ၍ ကင္ပြန္းတပ္ခဲ့သည္ဟု ဆိုလွ်င္--၊ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀၀၀ ဒါန္န၀တီ- (ဓည၀တီ) ထူေထာင္သည့္ ေခတ္ကာလ၌ ဤကမၻာ၌ ဗုဒၶဘာသာဟူ၍ မရွိခဲ့ေသးပါေခ်။ 

ရခိုင္အပါအ၀င္ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲသို႔ ပါဠိဘာသာ ေရာက္လာေစရန္ အေၾကာင္းခံ ျဖစ္သည့္ ဗုဒၶဘာသာ သည္ပင္ လွ်င္- အမ်ားဆံုး ႏွစ္ေပါင္း ၂၅၀၀ (ရခိုင္ပညာရွင္တို႔ အဆိုအရ ဗုဒၶပြင့္စဥ္ ရခိုင္ေဒသအား ေရာက္ခဲ့သည္ ဆို၍) ထက္ မေစာႏိုင္ခဲ့ေပ။ သို႔ေသာ္ ဒါန္န၀တီ၊ ေမဃ၀တီ၊ ရာမ၀တီ၊ ဒြါရာ၀တီ တည္းဟူသည့္ ၀တီ ေလးရပ္၏ သမိုင္း သည္ကား အနည္းဆံုး ႏွစ္ေပါင္း ၃၀၀၀ ေက်ာ္ခဲ့ေလၿပီ။ ပညာရွင္မ်ား စဥ္းစားၾကပါကုန္--။ 

Arakan ၊ ႏွင့္ ျမန္မာမ်ား ေခၚေသာ ရခိုင္- ဆိုသည္တို႔အား 

ဆက္လက္ ေဖၚျပပါမည္။-