ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥ
14.7.2013
ျမန္မာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ရဲ့ ၿဗိတိန္ ခရီးစဥ္ အတြင္း လူ႔အခြင့္ အေရး ကိစၥေတြနဲ႔ စပ္လ်ဥ္းၿပီး ျမန္မာသမၼ တ ကို ဖိအားေပး တိုက္တြန္း သြားဖို႔ လူ႔အခြင့္ အေရး အဖဲြ႔ေတြက တိုက္တြန္း ႏႈိးေဆာ္ ခဲ့ပါတယ္။
ျမန္မာ ျပည္က မြတ္ဆလင္ ေတြ အေပၚ ရက္စက္တဲ့ လူ႔အခြင့္ အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈ ေတြ က်ဴးလြန္ ခဲ့ တာ ေတြကို အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ဖို႔၊ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္း သားေတြ လႊတ္ေပးဖို႔နဲ႔ ႏုိင္ငံ တကာ စံခိ်န္မီ ဥပေဒ ေတြ ျပဌာန္း ေပးဖို႔ Human Rights Watch လူ႔အခြင့္ အေရး ေစာင့္ၾကည့္ အဖဲြ႔က ေတာင္းဆို ပါတယ္။
လူ႔အခြင့္ အေရး ေစာင့္ၾကည့္ အဖဲြ႔ရဲ့ သုေတသန လုပ္သူေတြ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ တြင္းကို အႀကိမ္ႀကိမ္ သြားခဲ့ ပါ တယ္။ ရခိုင္ ျပည္နယ္ ကိုလည္း ေရာက္ ပါတယ္။
အဲဒီမွာ မ်က္ျမင္ သက္ေသေတြ ကိုယ္တိုင္ ခံစားရသူ ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုၿပီး ေလ့လာ ေတြ႔ရိွခ်က္ ေတြကို ၿပီးခဲ့ တဲ့ ဧၿပီလက အစီရင္ ခံစာ ေရးခဲ့ ပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ လူ႔အခြင့္ အေရး ဘယ္လို ခ်ဳိးေဖာက္ ခံ ေန ရတယ္ ဆိုတာ အစီရင္ ခံစာ တေစာင္ ျပည့္ျပည့္ စံုစံု ေရးခဲ့ ပါတယ္။
ၿပီးေတာ့ အခု ပဋိပကၡ ေတြဟာ လူမ်ဳိး တမ်ဳိးနဲ႔ တမ်ဳိး ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ မုန္းတီးမႈ တခုထဲ မကပါဘူး။ အထူး သျဖင့္ ၂ဝ၁၂ ခုနွစ္ ေအာက္တို ဘာလ တိုက္ခိုက္မႈ ေတြမွာ အစိုးရနဲ႔ ျပည္နယ္ တာဝန္ရိွ သူေတြ ပါေနတာ ေတြ႔ရတဲ့ အတြက္ ဒါဟာ ethnic cleansing ရိုဟင္ဂ်ာ ေတြကို သူတို႔ရဲ့ ေနရာ ေဒသေတြ ကေန အတင္း ေျပာင္းေရႊ႕ၿပီး သုတ္သင္ ရွင္းလင္း တာလို႔ HRW က ေရးသား ပါတယ္ ။
ကင္မရြန္း လုပ္ရမွာက
ေဒးဗစ္ ကင္မရြန္း နဲ႔ ဦးသိန္းစိန္ ေတြ႔တဲ့အခါ ဒီျပစ္မႈ ေတြမွာ ဘယ္သူ႔မွာ တာဝန္ ရိွတယ္ ဆိုတာ ကုလ သမဂၢလို ႏုိင္ငံ တကာနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး အစိုးရက ေဖၚထုတ္ အေရး ယူဖို႔ ဖိအား ေပးဖို႔ လူ႔အခြင့္ အေရး အဖဲြ႔ ေတြက တိုက္တြန္း တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ ဧၿပီလ ကပဲ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ အေပၚ ပိတ္ဆို႔ အေရး ယူမႈ ေတြထဲက လက္နက္ တင္ပို႔ ေရာင္းခ်မႈ ကလဲြ လို႔ အားလံုး လိုလို ေလွ်ာ့ခ် လိုက္ပါျပီ။ အဲဒီတုန္း ကလည္း ဒါဟာ အခိ်န္ မတန္ ေသးဘူး ဆိုျပီး HRW က ေထာက္ျပ ေဝဖန္ခဲ့ ပါတယ္။
အခု ျဗိတိန္ အေနနဲ႔ စီးပြားေရး ကုန္သြယ္ေရး သံတမန္ေရး က႑ေတြ ကေန တြန္းအားေပး နိုင္ေသး ပါတယ္။ ျပည္တြင္းမွာ အေျပာင္း အလဲေတြ လုပ္တယ္ ဆိုေပမယ့္ ဦးသိန္းစိန္က သမၼတ အိုဘားမားကို ကတိ ေပးထားတဲ့ အတိုင္း လူ႔အခြင့္ အေရး ပိုေကာင္းေအာင္ လုပ္မယ္ ဆိုတာ အခ်ဳိ႕ပဲ ေဆာင္ရြက္ ႏုိင္ ပါတယ္။
ကုလ သမဂၢ လူ႔အခြင့္ အေရး ဆိုင္ရာရံုး ျပည္တြင္းမွာ ဖြင့္ခြင့္ ေပးမယ္လို႔ ကတိျပဳ ေပမယ့္ အခုထိ ဘာ မွ ျဖစ္မလာ ေသးပါဘူး။ ဒီကိစၥ ေတြကို ေဒးဗစ္ ကင္မရြန္းေရာ ဝီလံ်ဟိတ္ပါ ေျပာဆို တိုက္တြန္းဖို႔ လို ပါတယ္။
လ်စ္လ်ဴ မရႈႏုိင္
၂ ႏွစ္အတြင္း ေရြးေကာက္ပဲြ ေတြက တဆင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္နဲ႔ ပါတီဝင္ ေတြ ႏုိင္ငံေရး လုပ္ လာ ႏုိင္တာ သတင္း လြတ္လပ္ခြင့္ အခ်ဳိ႕ ရလာျပီး အင္ဂီ်အိုေတြ သြားလာ လႈပ္ရွား ႏုိင္တာ ေတြဟာ ႀကဳိ ဆို ထိုက္ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ရခိုင္၊ ကခ်င္၊ ရွမ္း စတဲ့ ျပည္နယ္ ေတြမွာ လူ႔အခြင့္ အေရး ခ်ဳိးေဖာက္တာ၊ ညဥ္းပန္း ႏွိပ္စက္ တာေတြကို လ်စ္လ်ဴရႈ ထားလို႔ မျဖစ္ ပါဘူး။
စီးပြားေရး ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲ လာေပမယ့္ စစ္တပ္က စီးပြား ေရးမွာ လက္ဝါးႀကီး အုပ္ထားဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာ ႏုိင္ငံ ဒီမိုကေရစီ အေျပာင္း အလဲ ေတြဟာ ေနာက္ေၾကာင္း ျပန္မလွည့္ေအာင္ ခိုင္မာတယ္ ဆို တာ ေျပာဖို႔ အေဝးႀကီး လိုပါ ေသးတယ္။
ဆက္ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေအာင္ ႏုိင္ငံ တကာ အားေပး ေထာက္ခံမႈ လိုသလို အေျခခံ လူ႔အခြင့္ အေရး ကိုလည္း ႏုိင္ငံ တကာ စံနႈန္း အတိုင္း လိုက္နာေအာင္ ဆက္ဖိအား ေပးဖို႔ လိုလိမ့္ မယ္လို႔ HRW ၿဗိတိန္ ဒါရိုက္တာ David Mepham က ဘီဘီစီကို ေျပာၾကား ပါတယ္။
