ေခတ္သစ္ ေက်းကြ်န္ျပဳမႈ အဆိုးဆံုးႏိုင္ငံ စာရင္းထဲ ျမန္မာပါ၀င္

ကုိသားညြန္႔ဦး

ဗြီအုိေအ ျမန္မာပုိင္း

18.10.2013

ကမၻာ အႏွံ႔ လူဦးေရ သန္းေပါင္း ၃၀ ေလာက္ဟာ ေက်းကြ်န္ သဖြယ္ ခိုင္းေစခံ ရမႈေတြ ျဖစ္ေနၿပီး အမ်ားစု ဟာ အာရွက ျဖစ္ၾက တယ္လို႔ ေခတ္သစ္ ေက်းကြ်န္ ျပဳမႈ ဆိုင္ရာ စစ္တမ္း တရပ္မွာ ေဖာ္ျပ ပါတယ္။ ကမၻာ ေပၚမွာ ေခတ္သစ္ ေက်းကြ်န္ ျပဳမႈ နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ပထမဆံုး ႏိုင္ငံ တကာ စစ္တမ္း တရပ္ကို ၾသစေတးသွ် ႏုိင္ငံအေျခစိုက္ Walk Free Foundation ကထုတ္ျပန္သြားတာပါ။ ကမၻာနိုင္ငံေတြထဲေခတ္ သစ္ ေက်းကြ်န္ ျပဳမႈ အေျခ အေန အဆိုးဆံုး ႏုိင္ငံ ၁၀ ႏိုင္ငံ စာရင္း ထဲမွာ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ ကိုပါ ထည့္သြင္း ထားပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း ဗီြအိုေအ သတင္းေထာက္ Anita Powell ေရးသား ေပးပို႔တဲ့ သတင္းကို အေျခ ခံၿပီး၊ ကိုသားညြန္႔ဦးက တင္ဆက္ ေပးမွာပါ။

ကမၻာမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ ရာစုႏွစ္ တုန္းက ေက်းကြ်န္ ျပဳမႈ ရိွခဲ့ ေပမယ့္၊ အခုေတာ့ ေက်းကြ်န္ ျပဳမႈ ကို တမၻာလံုး မွာ တားၿမစ္ ထားပါၿပီ။

ဒါေပမယ့္လည္း ကမၻာ အ၀ွမ္း ေက်းကြ်န္ သဖြယ္ ေနထိုင္ ၾကရသူ ကမၻာ လူဦးေရ သန္း ၃၀ နီးပါး ရိွေန တယ္ ဆိုတဲ့ စစ္တမ္း ကေတာ့ အေတာ့္ကို တုန္လႈပ္ စရာ ျဖစ္ၾက ရပါတယ္။ အရင္တုန္းက ဆိုရင္ လူကုန္ ကူးမႈ၊ အတင္း အဓမၼ လုပ္အားေပး ခိုင္းေစမႈ စတဲ့ ေက်းကြ်န္ သဖြယ္ အေျခ အေန မွာရိွတဲ့ အေၾကာင္းရပ္ တခုခ်င္း အေပၚမွာ အစီရင္ ခံစာေတြ ေပၚထြက္ ဖူးေပမယ့္၊ ဒီတေခါက္ ထြက္တဲ့ စစ္တမ္း မွာေတာ့ အတင္း အၾကပ္ ထိမ္းျမား ျခင္းခံရတာ ကေလးေတြ အတင္း အဓမၼ အလုပ္ ခိုင္းေစ ခံရတာ စတဲ့ အခ်က္ ေတြပါ ပါ၀င္တဲ့ေက်းကြ်န္သဖြယ္ေနၾကရတဲ့အေျခအေနတရပ္လံုးကို ၿခံဳငံုၿပီး ပထမဆံုး အႀကိမ္ စစ္ တမ္း ေကာက္ ယူ ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

စစ္တမ္း ျပဳစုတဲ့ သုေတသီ Kevin Bales ကေတာ့ ေခတ္သစ္ ေက်းကြ်န္ စနစ္ေတြကို သတိျပဳ မိလာ ၾကေစဖို႔ သူတို႔ the Walk Free Foundation အေနနဲ႔ အခုလို စစ္တမ္း ေကာက္ခံ ခဲ့တာလို႔ ဗီြအိုေအ ကို ေျပာပါတယ္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွာ ႀကံဳလာ ရတဲ့ ေက်းကြ်န္ ဘ၀မ်ိဳး ေတြကို သူက ပံုေဖာ္ျပ ပါတယ္။

“ေျပာရမယ္ ဆိုရင္ ဒီကေန ကာလမွာ ေက်းကြ်န္ ပံုစံ အမ်ားဆံုး ေတြ႔ရတဲ့ အေျခ အေန ႏွစ္ရပ္ ကို ေထာက္ျပ ခ်င္ပါတယ္။ တခု ကေတာ့ ေတာင္အာရွ မွာ ေတြ႔ရတဲ့ ေမြးလာ ကတည္းက ေက်း ကြ်န္ ျဖစ္ လာ ရတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးပါ။ အဲဒီ မိသားစု ေတြမွာ ကေလး ငယ္ေတြ ဟာ ေမြးကတည္းက ေက်းကြ်န္ လိုျဖစ္လာ တာ ေသဆံုး သြားတဲ့ တိုင္ေအာင္ ပါပဲ။ မိသားစု တစု ကေန ေနာက္မိသားစု တစုကို ပိုင္ဆိုင္ တာဟာ မ်ိဳးဆက္ အလိုက္ ျဖစ္ေန ပါတယ္။ ဒါဟာ ေက်းကြ်န္ စနစ္ပါ။ အဲဒီမွာ လိင္ေစာ္ကား ခံရတာတို႔ ေက်းကြ်န္ အျဖစ္ ကလဲြၿပီး အျခားဘ၀ ေမွ်ာ္မွန္း မရတာမ်ိဳး ေအာက္က် ေနာက္က် ျဖစ္ရတာမ်ိဳးပါ။ ေနာက္တမ်ိဳး ကေတာ့ ဒီကေန႔ ကမၻာမွာ အေတာ္ႀကီး ေတြ႔ရတဲ့ ပံုစံ မ်ိဳးပါ။ ဒါဟာစီးပြားေရး အရ ေမွ်ာ္လင့္ ခ်က္ နဲ႔ ေရႊ႕ေျပာင္း ေနၾက ရတဲ့ သူေတြပါ။ ပိုၿပီး ေကာင္းမြန္တဲ့ ဘ၀၊ ကိုယ့္မိသားစုနဲ႔ ကေလးေတြ အတြက္ ပိုၿပီး ေကာင္းမြန္တဲ့ ဘ၀ အတြက္ နည္းလမ္း ရွာေနၾက သူေတြပါ။ အဲဒီ အတြက္ သူတို႔ဟာ ေဘးကင္း လံုၿခံဳရာ ေနရာကို ရွာရတယ္။ အလုပ္ ရမယ့္ ေနရာကို ရွာရ ပါတယ္။ အခုလို ကိုယ့္ႏိုင္ငံ ျပင္ပကို ထြက္ၿပီး ေဘးကင္းရာနဲ႔ အလုပ္ အကိုင္ ရွာေဖြဖို႔ ႀကိဳးစား ၾကသူေတြ အေပၚ အျမတ္ ထုတ္ၾကတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္သူ ေတြရိွ ပါတယ္။ အဲဒီ မိသားစု ေတြဟာ အဲဒီ ကေန ေက်းကြ်န္ သဖြယ္ ျဖစ္ၾက ရပါတယ္။”

ေခတ္သစ္ ေက်းကြ်န္ ျပဳမႈ စစ္တမ္း ထဲမွာေတာ့ ကမၻာေပၚမွာ လူဦးေရနဲ႔ ယွဥ္ရင္ အဆိုးဆံုး ေတြ႔ရတဲ့ ႏိုင္ငံ ကေတာ့ ေမာ္ရစ္ ေတးနီးယား Mauritania ျဖစ္ပါတယ္။ အာဖရိက အေနာက္ျခမ္း ေဒသဟာ ဆိုရင္ သမိုင္း အစဥ္ အဆက္ အရ ဆိုရင္ လူမ်ိဳးစု အေပၚ အေျခခံတဲ့ ကြ်န္ျပဳမႈ စနစ္ေတြ ရိွခဲ့တာပါ။ ဒီလို ေက်းကြ်န္ ျပဳမႈ ကိုလည္း ေမာ္ရစ္ေတး နီးယား အစိုးရက တရား၀င္ ပယ္ဖ်က္ၿပီး ေက်းကြ်န္ စနစ္ ေပ်ာက္ေအာင္ အ ႀကိမ္ႀကိမ္ ႀကိဳးပမ္း ခဲ့ေပမယ့္ မေအာင္ျမင္ ပါဘူး။ အေရ အတြက္ အရ ဆိုရင္ေတာ့ လူဦး ရည္မ်ားတဲ့ အိႏၵိ ယ ႏုိင္ငံမွာ အတင္း အဓမၼ လုပ္အားေပး ခိုင္းေစမႈ အတင္း အၾကပ္ လက္ထပ္ ထိမ္းျမားမႈ ကေလး ငယ္ေတြကိုအျမတ္ထုတ္အသံုးခ်မႈအေၾကြးကြ်န္ၿပဳမႈစတဲ့ေခတ္သစ္ ေက်းကြ်န္ စနစ္ အႀကီးမား ဆံုး ေတြ႔ရ ပါတယ္။

စစ္တမ္း အရ ဆိုရင္ ေက်းကြ်န္ သဖြယ္ ျပဳခံ ရတဲ့ ကမၻာ လူဦးေရရဲ႕ ၇၂ ရာခိုင္ႏႈန္း ဟာ အာရွက ျဖစ္ပါ တယ္။ အိႏၵိယ ၿပီးရင္ေတာ့ တရုတ္နဲ႔ ပါကစၥတန္က ဒုတိယနဲ႔ တတိယ လိုက္ပါတယ္။ စစ္တမ္းရဲ႕ ေက်း ကြ်န္ ျပဳမႈ အရည္ အတြက္ အရ အမ်ားဆံုး ၁၀ ႏိုင္ငံ ထဲမွာ ျမန္္မာ ႏုိင္ငံလည္း ပါ၀င္ ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လည္း ဒီလို ေခတ္သစ္ ေက်းကြ်န္ ျပဳမႈ စနစ္ ေတြကို ဥပေဒ အရ တားျမစ္ ႏုိင္ဖို႔ ႀကိဳးစားတဲ့ ႏုိင္ငံ အ ၿဖစ္ေတာ့ ခ်ီးမြန္းခံ ရတဲ့ အထဲမွာ ျမန္မာ ႏုိင္ငံပါ ပါတယ္။ 

အခုလို ေခတ္သစ္ ေက်းကြ်န္ ျပဳမႈ အျဖစ္မ်ားဆံုး စာရင္းပါ ႏိုင္ငံ ေတြဟာ ဖံြၿဖိဳးမႈ ေနာက္က်တာ၊ အုပ္ ခ်ဳပ္ေရးပိုင္း ျခစားမႈ ရိွတာ၊ ဆင္းရဲ မဲြေတမႈ ရိွတာနဲ႔ ပဋိပကၡ ျဖစ္မႈ ေတြနဲ႔လည္း ဆက္ႏြယ္ ေန တာ ေတြ႔ရ ပါတယ္။ ဒီလို ေခတ္သစ္ ေက်းကြ်န္ ျပဳမႈ အေျခ အေန ေအာက္မွာ အမ်ိဳးသမီး ဟာ ပိုၿပီး နစ္နာ ခံစား ရ တယ္ လို႔လည္း စစ္တမ္း ျပဳစုသူ သုေတသီ ေတြက ေျပာပါတယ္။