အစီရင္ခံစာ သစ္အရ ၂၀၁၃ ျမန္မာ ျပည္တြင္း ဒုကၡသည္ ၆ သိန္းရိွ
ကုိသားညြန္႔ဦး
ျမန္မာ ႏုိင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈ ေတြေၾကာင့္ တိုးတက္မႈ ေတြရိွေပမဲ့လည္း ပဋိပကၡေတြ ရိွေနဆဲ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ျပည္တြင္း ဒုကၡသည္ အေရ အတြက္ က် မသြားတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ျမန္မာ လူ႔အခြင့္ အေရး လႈပ္ရွားသူ ေတြက ေျပာပါတယ္။ အဓိက အခ်က္ ကေတာ့ အပစ္ အခတ္ ရပ္စဲေရး မရေသးတဲ့ ေနရာ ေတြမွာ တိုက္ပဲြေတြ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ေက်းရြာ အိုးအိမ္ ထြက္ေျပး ေနရသူေတြ ရိွေနတုန္းပဲလို႔ USCB အေမရိကန္ အေျခစိုက္ ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီေရး လႈပ္ရွားမႈ အဖဲြ႔က Myra Dahgaypaw က ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။
“KNU အပစ္ အခတ္ ရပ္စဲေရး မရပ္ထားဘူး ဆုိၿပီးေတာ့ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ IDP ဦးေရ ကေတာ့ မ်ားလာမွာပဲ။ ရခိုင္ျပည္နယ္ ဘက္မွာလည္း အဲ့လိုမ်ိဳးပဲ ဘာသာေရး ပဋိပကၡ ေပါ့ေနာ္ အဲ့ဒီ ကိစၥ အတြက္ေၾကာင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ေတြကေတာ့ အရင္တုန္းက ေနတဲ့ ေဒသေတြ မွာလည္း မေနႏုိင္ဘဲနဲ႔ IDP ျဖစ္သြားတာ ေပါ့ေနာ္။ ဒီ့အျပင္ တျခား ေဒသ ဥပမာ - မြန္ျပည္နယ္၊ ကရင္ျပည္နယ္ ဘက္မွာ ဆုိရင္လည္း IDP နံပါတ္ေတြ မ်ားလာတယ္။ ဘာအတြက္ ေၾကာင့္လဲ ဆုိေတာ့ ေျမသိမ္းတဲ့ ကိစၥေတြ၊ ဘာေတြ၊ ၿပီးေတာ့ တခ်ိန္တည္း ဟိုဥစၥာ ေပါ့ေနာ္ Economic Development”
ျမန္္မာႏိုင္ငံမွာ အေျပာင္း အလဲေတြ ရိွလာၿပီး ပြင့္လင္း လာတဲ့ အေျခ အေနေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ လူသားခ်င္း စာနာ ကူညီမႈေတြ ဖံြ႔ၿဖိဳးမႈ အေထာက္ အပံ့ေတြ တိုးလာ သလို၊ ျပည္တြင္း ဒုကၡသည္ေတြ အတြက္ ေထာက္ပံ့မႈ အေျခ အေန ဟာလည္း တိုးတက္ လာတယ္လို႔ အစီရင္ ခံစာမွာ ေဖာ္ျပ ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒုကၡသည္ ေတြရဲဲ႕ အမွန္ တကယ္ လိုအပ္ခ်က္ ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေျဖရွင္း ေပးဖို႔ ရာမွာ ဒုုကၡသည္ ေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြး ညိႇႏိႈင္းတာ၊ ကူညီေရး အစီ အစဥ္ ေတြမွာ ဒုကၡသည္ေတြ ကိုယ္တိုင္ ပါ၀င္ခြင့္ ေပးတာ၊ ဒီကိစၥေတြ မွာေတာ့့ လုပ္ေဆာင္ စရာေတြ လိုေသးတယ္လို႔ အစီရင္ခံစာမွာ ေထာက္ျပ ပါတယ္။
Myra Dahgaypaw ကလည္း အခု ေနာက္ပိုင္းမွာ အကူအညီ ေပးေရး ၀န္ထမ္းေတြကို ကန္႔သတ္ တာေတြ၊ ေစာင့္ၾကည့္ ေမးျမန္း တာေတြေၾကာင့္ လူသားခ်င္း စာနာ ကူညီမႈ လုပ္ငန္း ေတြမွာ လြတ္လပ္မႈ အားနည္း ေနတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“ဘာလုပ္တာလဲ၊ ဘယ္ကို သြားတာလဲ၊ ဘာေတြ ေျပာတာလဲ အၿမဲတမ္း သူတို႔ ေနာက္မွာ တေယာက္ေယာက္ လုိက္တာပဲ။ အဲ့လိုမ်ိဳး ဆုိရင္ေတာ့ အလုပ္လုပ္တဲ့ သူေတြ ကလည္း ဘာမွကို လြတ္လပ္မႈ မရွိေတာ့ ဘူးေလ။”
တခ်ိန္တည္း မွာပဲ IDP ဒုကၡသည္ ေတြကို အကာ အကြယ္ ေပးႏိုင္မယ့္ အစိုးရ မူ၀ါဒေတြ ဒါမွ မဟုတ္ ဥပေဒမ်ိဳးေတြ မရိွဘူးလို႔လည္း ေထာက္ျပ ပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္က အၾကမ္းဖက္ မႈေတြ၊ ကခ်င္နဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္ အတြင္းက ပဋိပကၡ ေတြကို အဆံုး မသတ္ ႏုိင္တာေၾကာင့္ အဲဒီ ေဒသက ျပည္တြင္း ဒုကၡသည္ ေတြရဲ႕ အေျခ အေနဟာ ပိုၿပီးေတာ့ ဆိုးရြား လာေနတယ္ လို႔လည္း ဒီအစီရင္ ခံစာမွာ ေဖာ္ျပ ပါတယ္။
တကမၻာလံုးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အခု ၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွာ ဒုကၡသည္ အေရ အတြက္ လူဦးေရ ၃၃ ဒႆမ ၃ သန္းအထိ တိုးလာ ခဲ့ၿပီး၊ ဒီကိန္း ဂဏန္းဟာ ဆိုရင္ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ကစၿပီး ျပည္တြင္း ဒုကၡသည္ ေတြကို ႏိုင္ငံ တကာက မွတ္တမ္း ျပဳလာရာမွာ အမ်ားဆံုး ကိန္းဂဏန္း ျဖစ္လာတယ္လို႔ ေနာ္ေ၀း ဒုကၡသည္မ်ား ေကာင္စီက အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ Jan Egeland က ေျပာခဲ့ ပါတယ္။
“ေဘာ့စနီးယား၊ ေဘာ္လကန္ ေဒသနဲ႔ ရ၀မ္ဒါ၊ ကြန္ဂို ေဒသေတြမွာ မ်ိဳးျပဳန္း သတ္ျဖတ္မႈ ေတြရိွခဲ့တဲ့ ၁၉၉၀ ၀န္းက်င္တုန္းက အေတာ့္ႀကီးကို ဆိုးရြား ေနတဲ့ အေျခ အေန ထက္ကို အခုဟာ ပိုဆိုးပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ တုန္းက ကမၻာမွာ ျပည္တြင္း ဒုကၡသည္ လူဦးေရ ၂၈ သန္းရိွခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္း အေရ အတြက္ က်ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ ကေန စရင္ေတာ့ ျပည္တြင္း ဒုကၡသည္ေတြ အေရ အတြက္ တိုးလာ ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ႏွစ္ ေလာက္ကေတာ့ အဆံုးဆိုး အေရ အတြက္ ျဖစ္လာ ပါတယ္။”
ဒါေၾကာင့္လည္း သန္းနဲ႕ခ်ီတဲ့ ဒီဒုကၡသည္ ေတြရဲ႕ ဒုကၡ ဆင္းရဲေတြ အဆံုးသတ္ ႏုိင္ဖို႔ အတြက္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံ ေတြအေနနဲ႔ ပိုၿပီး နီးနီး ကပ္ကပ္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ သြားဖို႔ လိုမယ္ ဆိုၿပီး Egeland က တုိက္တြန္း ခဲ့ပါတယ္။ အခု အစီရင္ ခံစာပါ ျပည္တြင္း ဒုကၡသည္မ်ား အေရ အတြက္ မွာေတာ့ ဆီးရီးယား ႏုိင္ငံက အမ်ားဆံုး ျဖစ္ၿပီး၊ သူ႔ေနာက္က ဆိုရင္ေတာ့ ကိုလံဘီယာ၊ ႏိုင္ဂ်ီးရီးယား၊ ကြန္ဂို၊ ဆူဒန္ ႏုိင္ငံတို႔ ရိွၾက ပါတယ္။ အစီရင္ခံစာ အရ ဆိုရင္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ အတြင္း ျပည္တြင္း ဒုကၡသည္ အေရအတြက္ဟာ ၈ ဒႆမ ၂ သန္း တိုးလာၿပီး အဲဒီ အထဲ ၄၃ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ဆီးရီယား ႏုိင္ငံက ျဖစ္ၾက ပါတယ္။
15.5.2014
ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္အတြင္း ကမၻာ့ လူဦးေရ ၃၃ ဒႆမ ၃ သန္းဟာ အၾကမ္းဖက္မႈ ေတြနဲ႔ ပဋိပကၡ ေတြေၾကာင့္ အိုးအိမ္ စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပး ရတဲ့ ျပည္တြင္း ဒုကၡသည္ေတြ ျဖစ္ေန ၾကတယ္လို႔ အစီရင္ခံစာသစ္ တရပ္မွာ ေဖာ္ျပ ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ မွာလည္း မၾကာေသးခင္ ႏွစ္ေတြ ကျဖစ္ခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈ ေတြနဲ႔ ပဋိပကၡ ေတြေၾကာင့္ လူဦးေရ ၆ သိန္းေက်ာ္ဟာ ျပည္တြင္းမွာ အိုးအိမ္ စြန္႔ခြာ ဒုကၡသည္ေတြ ျဖစ္ေန ၾကတယ္လို႔ ဆိုထား ပါတယ္။
ထူးျခားခ်က္ ကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက ျပည္တြင္း ဒုကၡသည္ တခ်ိဳ႕ထံကို ႏိုင္ငံ တကာ အကူအညီ ေပးေရး ကိစၥေတြ အကန္႔ အသတ္ေတြ ႀကံဳေန ရတယ္လို႔ ဆိုထား ပါတယ္။ ကိုသားညြန္႔ဦးက အစီရင္ခံပါ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ အေၾကာင္းကို တင္ျပထား ပါတယ္။
ကခ်င္ျပည္နယ္၊ ရွမ္းျပည္ ေျမာက္ပိုင္းနဲ႔ ရခိုု္င္ ျပည္နယ္ အတြင္းက အၾကမ္းဖက္ မႈေတြ ပဋိပကၡ ေတြေၾကာင့္ အခု ႏွစ္ပိုင္း အတြင္း အိုးအိမ္ စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပး ၾကရတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ ျဖစ္လာတယ္လို႔ ေနာ္ေ၀း ႏုိင္ငံ အေျခစိုက္ ဒုကၡသည္မ်ား ေကာင္စီရဲ႕ အစီရင္ခံစာ ထဲမွာ ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။
၂၀၁၃ ခုႏွစ္ အကုန္ပိုင္းမွာ ျပည္တြင္း ဒုကၡသည္ ၆ သိန္း ၄ ေသာင္းေက်ာ္ ရိွခဲ့ၿပီး၊ အဲဒီ အထဲ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေရွ႕ေတာင္ ဘက္က ဒုကၡသည္ ဦးေရ ၄ သိန္း၊ ကခ်င္နဲ႔ ရွမ္းျပည္ ေျမာက္ပိုင္းက ဒုကၡသည္ ဦးေရ ၉ ေသာင္း ၆ ေထာင္ေက်ာ္တို႔ ပါ၀င္ ပါတယ္။ က်န္တဲ့ အထဲ လူဦးေရ ၁ သိန္း ၃ ေသာင္း ေက်ာ္က ရခိုင္ ျပည္နယ္ အတြင္းက ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္း မွာေတာ့ ျပည္တြင္း ဒုကၡသည္ ၅၄၀၀ ရိွတယ္လို႔ ေဖာ္ျပ ပါတယ္။
ရခိုင္ ျပည္နယ္နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္းက ဒုကၡသည္ ေတြကေတာ့ ဘာသာေရး ပဋိပကၡ ေတြေၾကာင့္ အိုးအိမ္ စြန္႔ခြာ ရသူေတြ ျဖစ္ၿပီး၊ က်န္ေဒသ ေတြကေတာ့ စစ္ပဲြ ေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္အတြင္း ကမၻာ့ လူဦးေရ ၃၃ ဒႆမ ၃ သန္းဟာ အၾကမ္းဖက္မႈ ေတြနဲ႔ ပဋိပကၡ ေတြေၾကာင့္ အိုးအိမ္ စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပး ရတဲ့ ျပည္တြင္း ဒုကၡသည္ေတြ ျဖစ္ေန ၾကတယ္လို႔ အစီရင္ခံစာသစ္ တရပ္မွာ ေဖာ္ျပ ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ မွာလည္း မၾကာေသးခင္ ႏွစ္ေတြ ကျဖစ္ခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈ ေတြနဲ႔ ပဋိပကၡ ေတြေၾကာင့္ လူဦးေရ ၆ သိန္းေက်ာ္ဟာ ျပည္တြင္းမွာ အိုးအိမ္ စြန္႔ခြာ ဒုကၡသည္ေတြ ျဖစ္ေန ၾကတယ္လို႔ ဆိုထား ပါတယ္။
ထူးျခားခ်က္ ကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက ျပည္တြင္း ဒုကၡသည္ တခ်ိဳ႕ထံကို ႏိုင္ငံ တကာ အကူအညီ ေပးေရး ကိစၥေတြ အကန္႔ အသတ္ေတြ ႀကံဳေန ရတယ္လို႔ ဆိုထား ပါတယ္။ ကိုသားညြန္႔ဦးက အစီရင္ခံပါ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ အေၾကာင္းကို တင္ျပထား ပါတယ္။
ကခ်င္ျပည္နယ္၊ ရွမ္းျပည္ ေျမာက္ပိုင္းနဲ႔ ရခိုု္င္ ျပည္နယ္ အတြင္းက အၾကမ္းဖက္ မႈေတြ ပဋိပကၡ ေတြေၾကာင့္ အခု ႏွစ္ပိုင္း အတြင္း အိုးအိမ္ စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပး ၾကရတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ ျဖစ္လာတယ္လို႔ ေနာ္ေ၀း ႏုိင္ငံ အေျခစိုက္ ဒုကၡသည္မ်ား ေကာင္စီရဲ႕ အစီရင္ခံစာ ထဲမွာ ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။
၂၀၁၃ ခုႏွစ္ အကုန္ပိုင္းမွာ ျပည္တြင္း ဒုကၡသည္ ၆ သိန္း ၄ ေသာင္းေက်ာ္ ရိွခဲ့ၿပီး၊ အဲဒီ အထဲ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေရွ႕ေတာင္ ဘက္က ဒုကၡသည္ ဦးေရ ၄ သိန္း၊ ကခ်င္နဲ႔ ရွမ္းျပည္ ေျမာက္ပိုင္းက ဒုကၡသည္ ဦးေရ ၉ ေသာင္း ၆ ေထာင္ေက်ာ္တို႔ ပါ၀င္ ပါတယ္။ က်န္တဲ့ အထဲ လူဦးေရ ၁ သိန္း ၃ ေသာင္း ေက်ာ္က ရခိုင္ ျပည္နယ္ အတြင္းက ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္း မွာေတာ့ ျပည္တြင္း ဒုကၡသည္ ၅၄၀၀ ရိွတယ္လို႔ ေဖာ္ျပ ပါတယ္။
ရခိုင္ ျပည္နယ္နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္းက ဒုကၡသည္ ေတြကေတာ့ ဘာသာေရး ပဋိပကၡ ေတြေၾကာင့္ အိုးအိမ္ စြန္႔ခြာ ရသူေတြ ျဖစ္ၿပီး၊ က်န္ေဒသ ေတြကေတာ့ စစ္ပဲြ ေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာ ႏုိင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈ ေတြေၾကာင့္ တိုးတက္မႈ ေတြရိွေပမဲ့လည္း ပဋိပကၡေတြ ရိွေနဆဲ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ျပည္တြင္း ဒုကၡသည္ အေရ အတြက္ က် မသြားတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ျမန္မာ လူ႔အခြင့္ အေရး လႈပ္ရွားသူ ေတြက ေျပာပါတယ္။ အဓိက အခ်က္ ကေတာ့ အပစ္ အခတ္ ရပ္စဲေရး မရေသးတဲ့ ေနရာ ေတြမွာ တိုက္ပဲြေတြ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ေက်းရြာ အိုးအိမ္ ထြက္ေျပး ေနရသူေတြ ရိွေနတုန္းပဲလို႔ USCB အေမရိကန္ အေျခစိုက္ ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီေရး လႈပ္ရွားမႈ အဖဲြ႔က Myra Dahgaypaw က ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။
“KNU အပစ္ အခတ္ ရပ္စဲေရး မရပ္ထားဘူး ဆုိၿပီးေတာ့ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ IDP ဦးေရ ကေတာ့ မ်ားလာမွာပဲ။ ရခိုင္ျပည္နယ္ ဘက္မွာလည္း အဲ့လိုမ်ိဳးပဲ ဘာသာေရး ပဋိပကၡ ေပါ့ေနာ္ အဲ့ဒီ ကိစၥ အတြက္ေၾကာင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ေတြကေတာ့ အရင္တုန္းက ေနတဲ့ ေဒသေတြ မွာလည္း မေနႏုိင္ဘဲနဲ႔ IDP ျဖစ္သြားတာ ေပါ့ေနာ္။ ဒီ့အျပင္ တျခား ေဒသ ဥပမာ - မြန္ျပည္နယ္၊ ကရင္ျပည္နယ္ ဘက္မွာ ဆုိရင္လည္း IDP နံပါတ္ေတြ မ်ားလာတယ္။ ဘာအတြက္ ေၾကာင့္လဲ ဆုိေတာ့ ေျမသိမ္းတဲ့ ကိစၥေတြ၊ ဘာေတြ၊ ၿပီးေတာ့ တခ်ိန္တည္း ဟိုဥစၥာ ေပါ့ေနာ္ Economic Development”
ျမန္္မာႏိုင္ငံမွာ အေျပာင္း အလဲေတြ ရိွလာၿပီး ပြင့္လင္း လာတဲ့ အေျခ အေနေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ လူသားခ်င္း စာနာ ကူညီမႈေတြ ဖံြ႔ၿဖိဳးမႈ အေထာက္ အပံ့ေတြ တိုးလာ သလို၊ ျပည္တြင္း ဒုကၡသည္ေတြ အတြက္ ေထာက္ပံ့မႈ အေျခ အေန ဟာလည္း တိုးတက္ လာတယ္လို႔ အစီရင္ ခံစာမွာ ေဖာ္ျပ ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒုကၡသည္ ေတြရဲဲ႕ အမွန္ တကယ္ လိုအပ္ခ်က္ ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေျဖရွင္း ေပးဖို႔ ရာမွာ ဒုုကၡသည္ ေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြး ညိႇႏိႈင္းတာ၊ ကူညီေရး အစီ အစဥ္ ေတြမွာ ဒုကၡသည္ေတြ ကိုယ္တိုင္ ပါ၀င္ခြင့္ ေပးတာ၊ ဒီကိစၥေတြ မွာေတာ့့ လုပ္ေဆာင္ စရာေတြ လိုေသးတယ္လို႔ အစီရင္ခံစာမွာ ေထာက္ျပ ပါတယ္။
Myra Dahgaypaw ကလည္း အခု ေနာက္ပိုင္းမွာ အကူအညီ ေပးေရး ၀န္ထမ္းေတြကို ကန္႔သတ္ တာေတြ၊ ေစာင့္ၾကည့္ ေမးျမန္း တာေတြေၾကာင့္ လူသားခ်င္း စာနာ ကူညီမႈ လုပ္ငန္း ေတြမွာ လြတ္လပ္မႈ အားနည္း ေနတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“ဘာလုပ္တာလဲ၊ ဘယ္ကို သြားတာလဲ၊ ဘာေတြ ေျပာတာလဲ အၿမဲတမ္း သူတို႔ ေနာက္မွာ တေယာက္ေယာက္ လုိက္တာပဲ။ အဲ့လိုမ်ိဳး ဆုိရင္ေတာ့ အလုပ္လုပ္တဲ့ သူေတြ ကလည္း ဘာမွကို လြတ္လပ္မႈ မရွိေတာ့ ဘူးေလ။”
တခ်ိန္တည္း မွာပဲ IDP ဒုကၡသည္ ေတြကို အကာ အကြယ္ ေပးႏိုင္မယ့္ အစိုးရ မူ၀ါဒေတြ ဒါမွ မဟုတ္ ဥပေဒမ်ိဳးေတြ မရိွဘူးလို႔လည္း ေထာက္ျပ ပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္က အၾကမ္းဖက္ မႈေတြ၊ ကခ်င္နဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္ အတြင္းက ပဋိပကၡ ေတြကို အဆံုး မသတ္ ႏုိင္တာေၾကာင့္ အဲဒီ ေဒသက ျပည္တြင္း ဒုကၡသည္ ေတြရဲ႕ အေျခ အေနဟာ ပိုၿပီးေတာ့ ဆိုးရြား လာေနတယ္ လို႔လည္း ဒီအစီရင္ ခံစာမွာ ေဖာ္ျပ ပါတယ္။
တကမၻာလံုးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အခု ၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွာ ဒုကၡသည္ အေရ အတြက္ လူဦးေရ ၃၃ ဒႆမ ၃ သန္းအထိ တိုးလာ ခဲ့ၿပီး၊ ဒီကိန္း ဂဏန္းဟာ ဆိုရင္ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ကစၿပီး ျပည္တြင္း ဒုကၡသည္ ေတြကို ႏိုင္ငံ တကာက မွတ္တမ္း ျပဳလာရာမွာ အမ်ားဆံုး ကိန္းဂဏန္း ျဖစ္လာတယ္လို႔ ေနာ္ေ၀း ဒုကၡသည္မ်ား ေကာင္စီက အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ Jan Egeland က ေျပာခဲ့ ပါတယ္။
“ေဘာ့စနီးယား၊ ေဘာ္လကန္ ေဒသနဲ႔ ရ၀မ္ဒါ၊ ကြန္ဂို ေဒသေတြမွာ မ်ိဳးျပဳန္း သတ္ျဖတ္မႈ ေတြရိွခဲ့တဲ့ ၁၉၉၀ ၀န္းက်င္တုန္းက အေတာ့္ႀကီးကို ဆိုးရြား ေနတဲ့ အေျခ အေန ထက္ကို အခုဟာ ပိုဆိုးပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ တုန္းက ကမၻာမွာ ျပည္တြင္း ဒုကၡသည္ လူဦးေရ ၂၈ သန္းရိွခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္း အေရ အတြက္ က်ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ ကေန စရင္ေတာ့ ျပည္တြင္း ဒုကၡသည္ေတြ အေရ အတြက္ တိုးလာ ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ႏွစ္ ေလာက္ကေတာ့ အဆံုးဆိုး အေရ အတြက္ ျဖစ္လာ ပါတယ္။”
ဒါေၾကာင့္လည္း သန္းနဲ႕ခ်ီတဲ့ ဒီဒုကၡသည္ ေတြရဲ႕ ဒုကၡ ဆင္းရဲေတြ အဆံုးသတ္ ႏုိင္ဖို႔ အတြက္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံ ေတြအေနနဲ႔ ပိုၿပီး နီးနီး ကပ္ကပ္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ သြားဖို႔ လိုမယ္ ဆိုၿပီး Egeland က တုိက္တြန္း ခဲ့ပါတယ္။ အခု အစီရင္ ခံစာပါ ျပည္တြင္း ဒုကၡသည္မ်ား အေရ အတြက္ မွာေတာ့ ဆီးရီးယား ႏုိင္ငံက အမ်ားဆံုး ျဖစ္ၿပီး၊ သူ႔ေနာက္က ဆိုရင္ေတာ့ ကိုလံဘီယာ၊ ႏိုင္ဂ်ီးရီးယား၊ ကြန္ဂို၊ ဆူဒန္ ႏုိင္ငံတို႔ ရိွၾက ပါတယ္။ အစီရင္ခံစာ အရ ဆိုရင္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ အတြင္း ျပည္တြင္း ဒုကၡသည္ အေရအတြက္ဟာ ၈ ဒႆမ ၂ သန္း တိုးလာၿပီး အဲဒီ အထဲ ၄၃ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ဆီးရီယား ႏုိင္ငံက ျဖစ္ၾက ပါတယ္။
