သမၼတသစ္ လက္ထက္ လူ႔အခြင့္အေရး တုိးတက္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္
 |
| (Photo Credit: Daw Khin Kyi Foundation) |
မနႏၵာခ်မ္း
16.3.2016
စစ္အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေအာက္ ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ က်ေရာက္ ခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ပထမဦးဆံုး အႀကိမ္ အရပ္သား စစ္စစ္ သမၼတသစ္ တဦးကို မတ္လ ၁၅ ရက္ေန႔က ေအာင္ျမင္စြာ ေရြးခ်ယ္ႏုိင္ခဲ့တဲ့ အေပၚ ႏုိင္ငံတကာမွာ ရွိတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔ေတြက ႀကိဳဆိုခဲ့ ၾကပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ အႏုိင္ရ NLD ပါတီက ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္ခဲ့တဲ့ ဦးထင္ေက်ာ္ဟာ လူထု အက်ိဳးျပဳ ပရဟိတ လုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္ရြက္ေနသူ တဦး ျဖစ္တာေၾကာင့္ သူ႔အစိုးရ လက္ထက္မွာ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန တိုးတက္ ေကာင္းမြန္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္သြား ႏုိင္လိမ့္မယ္ လို႔လည္း လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔ေတြက ေမွ်ာ္လင့္ ေနၾကတာပါ။ အျပည့္အစံုကို မနႏၵာခ်မ္းက တင္ျပ ထားပါတယ္။
၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲအႏုိင္ရ NLD ပါတီ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြ အမ်ားစုပါ၀င္တဲ့ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ကေန အဂၤါေန႔က အသက္ ၇၀ အရြယ္ ဦးထင္ေက်ာ္ကို ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ အတြင္း ပထမဆံုး အရပ္သားသမၼတအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္လိုက္တာေၾကာင့္ သူဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ၉ ဦးေျမာက္ သမၼတျဖစ္လာခဲ့ပါၿပီ။ ဦးထင္ေက်ာ္ကို သမၼတအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္တာဟာ သစၥာရွိမႈ၊ စည္းကမ္းလိုက္နာမႈ၊ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာျပည္သူေတြ ေလးစား ၾကည္ညိဳတဲ့ ပညာတတ္ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္မႈဆိုတဲ့ မူ ၃ ခ်က္နဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေရြးခ်ယ္ခဲ့တာျဖစပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဦးထင္ေက်ာ္ဟာ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ကိုယ္တုိင္ ကြယ္လြန္သူ မိခင္ႀကီး ေဒၚခင္ၾကည္ကို ဂုဏ္ျပဳတည္ေထာင္ထားတဲ့ လူထုအက်ိဳးျပဳ ပရဟိတလုပ္ငန္းေတြကို ပံ့ပိုးေနတဲ့ ေဒၚခင္ၾကည္ ေဖာင္ေဒးရွင္းရဲ႕ အလုပ္အမႈေဆာင္တဦးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ပညာတတ္၊ အမ်ားအက်ိဳး သယ္ပိုးေနတဲ့ အရပ္သားပုဂၢိဳလ္တဦး သမၼတ ျဖစ္လာဟာ ဆယ္ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေမွ်ာ္လင့္ေစာင့္စားခဲ့ရတဲ့ ျမန္မာျပည္သူေတြအတြက္ တကယ့္ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ပါပဲလို႔ ဆုိလာသူကေတာ့ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္မႈအဖြဲ႔ HRW ရဲ႕ အာရွေရးရာဌာနခြဲက အလုပ္အမႈေဆာင္ ညႊန္ၾကားေရးမႉး Brad Adams ျဖစ္ပါတယ္။
“အရပ္သားသမၼတတဦး ထြက္ေပၚလာတာ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ တေန႔ပါ၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြလည္း အင္မတန္မွ ျမင့္မားေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း အရပ္သား အစုိးရသစ္အေနနဲ႔ အကန္႔အသတ္နဲ႔သာ လုပ္ကုိင္ႏုိင္မယ္၊ သူ႔ဘာသာ ႐ုန္းကန္ရလိမ့္မယ္ ဆုိတာကုိလည္း က်ေနာ္တုိ႔ မေမ့ဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆုိေတာ့ စစ္တပ္က အဟန္႔အတားေတြ လုပ္ႏုိင္ေသးလုိ႔ပါ။ သူတုိ႔ကုိယ္သူတုိ႔ ကာကြယ္ႏုိင္တယ္၊ ဆက္ၿပီး ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏုိင္တဲ့ ကိစၥေတြလည္း ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားရွိေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း အခုအခ်ိန္မွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းေတြဟာ တ၀က္တပ်က္နဲ႔ မၿပီးဆုံးေသးတဲ့ အဆင့္မွာပဲ ရွိေနပါေသးတယ္။”
အလားတူ အာရွလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္က ေရွ႕ေန ဦးမင္းလြင္ဦးကလည္း -
“က်ေနာ္တုိ႔ အာရွလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဦးထင္ေက်ာ္ အရပ္သားသမၼတျဖစ္လာတဲ့အတြက္ က်ေနာ္တို႔ ဂုဏ္ယူ ၀မ္းေျမာက္တယ္ဆုိတဲ့အေၾကာင္း ပထမဆံုး ေျပာၾကားလိုတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့တခါ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ လြတ္ေျမာက္ဖို႔ကိစၥရယ္၊ ေနာက္တခါ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းက ျပည္သူလူထုတရပ္လံုးရဲ႕ စား၀တ္ေနမႈဖူလံုေရးနဲ႔ ေန႔စဥ္ဘ၀ လံုၿခံဳမႈအတြက္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးရွိေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးႏုိင္မယ္လုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ အမ်ားႀကီး ေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့အတုိင္း ျဖစ္ႏုိင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးေစလိုတဲ့ဆႏၵ ရွိပါတယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ကေတာ့ ေျပာခ်င္ပါတယ္။”
ဒါ့အျပင္ အရင္ စစ္အစိုးရလက္ထက္က နာမည္ပ်က္ခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးမွတ္တမ္းေတြကို ဦးထင္ေက်ာ္ဦးေဆာင္တဲ့ အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ တိုးတက္ ေအာင္ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္လိမ့္မယ္လို႔လည္း HRW က ေမွ်ာ္လင့္ထားပါတယ္။ NLD အစိုးရသစ္အေနနဲ႔ စိန္ေခၚမႈေတြလည္း အမ်ားႀကီး ႀကံဳရႏုိင္ၿပီး၊ အထူးသျဖင့္ တိုင္းျပည္စီးပြားေရးကို မွ်တစြာ ဖြံ႔ၿဖိဳးလာေအာင္ ႀကိဳးစားဖုိ႔၊ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈေတြ ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔၊ ဥပေဒနဲ႔ညီတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ကိုင္ခြင့္ရေအာင္ ဖန္တီးေပးဖို႔ေတြ လိုအပ္တယ္လို႔လည္း HRW က ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဧၿပီလ ၁ ရက္ေန႔မွာ လက္ရွိ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီအစိုးရလက္ ကေန တရား၀င္ အာဏာလႊဲေျပာင္းရယူၿပီး တက္လာေတာ့မယ့္ NLD အစိုးရသစ္အေနနဲ႔ အရင္ဆံုး လုပ္ေဆာင္သင့္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း HRW က Brad Adams က အခုလို ေျပာခဲ့ပါတယ္။
“NLD အစုိးရအေနနဲ႔ လုပ္ေစခ်င္တာ၊ လုပ္လည္းလုပ္ဖုိ႔ လုိအပ္တာကေတာ့ က်န္ေနေသးတဲ့ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ အားလုံးကုိ ျပန္လႊတ္ေပးဖုိ႔ပါ။ အေျခခံ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြအတုိင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိသူေတြကုိ ေနာက္ထပ္ အေရးယူတာမ်ဳိးေတြ ထပ္မျဖစ္ေအာင္လည္း အေကာင္းဆုံး ႀကိဳးစားဖုိ႔ လုိပါတယ္။”
အလားတူ အာရွလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကလည္း - အရင္ ေခတ္အဆက္ဆက္ အစိုးရလက္ထက္ေတြမွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ အေတာ္အတန္ ရပ္ဆုိင္းသြားမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ၿပီး၊ ဒီလို လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြ တုိးတက္ေကာင္းမြန္ဖို႔ဆိုရင္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးက႑ကို အဓိက ျမႇင့္တင္ဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔လည္း ေထာက္ျပခဲ့တာပါ။
“အစိုးရသစ္နဲ႔ အစိုးရအေဟာင္းနဲ႔ အာဏာေတြ လႊဲေျပာင္းတဲ့ ကိစၥရပ္မွာလည္း က်ေနာ္တို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားတာကေတာ့ လက္က်န္ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ေတြ အားလံုးကို ျပန္လည္ လႊတ္ေပးႏုိင္ဖို႔အတြက္ စီမံေဆာင္ရြက္မယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္တယ္။ ေနာက္ၿပီး လက္ရွိ အမႈရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ ႏြယ္တဲ့ လႈပ္ရွားတက္ႂကြသူေတြရဲ႕ အမႈေတြကိုလည္း အျမန္ဆံုး ျပန္လည္ ျပင္ဆင္သံုးသပ္ဖို႔အတြက္ တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္ကို ထိန္းေက်ာင္းတည့္မတ္ ေပးႏုိင္မယ္ လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားပါတယ္။”
ေရွ႕ေနဦးမင္းလြင္ဦး ေျပာသြားခဲ့တာပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ မစ္ ယန္ဟီးလီ ကလည္း - တနလၤာေန႔က ဂ်နီဗာမွာျပဳလုပ္တဲ့ ၃၁ ႀကိမ္ေျမာက္ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီမွာ အစီရင္ခံစာ တင္သြင္းခဲ့ရာမွာ - ျမန္မာအစိုးရသစ္အတြက္ လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ ပထမ ရက္ေပါင္း ၁၀၀ နဲ႔ ၁ ႏွစ္အတြင္း လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန တိုးတက္ေကာင္းမြန္ေအာင္ အႀကံေပးခ်က္ ၈ ခ်က္ကို တင္ျပခဲ့ၿပီး၊ သူ႔အေနနဲ႔လည္း ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္သြားဖို႔ အဆင္သင့္ရွိပါတယ္လို႔ ေျပာၾကားသြားခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ စစ္အစိုးရလက္ထက္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ ေတြေၾကာင့္ ကုလသမဂၢကေန ႏွစ္စဥ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်မွတ္ခဲ့သလို၊ ႏုိင္ငံတကာကလည္း အေရးယူဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈေတြ ခ်မွတ္ခဲ့ရတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ NLD အစိုးရလက္ထက္က်ရင္ ဒီအေျခအေနေတြကို တုိးတက္ေကာင္းမြန္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္သြားႏုိင္လိမ့္မယ္လို႔လည္း လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ေတြက ေမွ်ာ္လင့္ထားၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
စစ္အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေအာက္ ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ က်ေရာက္ ခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ပထမဦးဆံုး အႀကိမ္ အရပ္သား စစ္စစ္ သမၼတသစ္ တဦးကို မတ္လ ၁၅ ရက္ေန႔က ေအာင္ျမင္စြာ ေရြးခ်ယ္ႏုိင္ခဲ့တဲ့ အေပၚ ႏုိင္ငံတကာမွာ ရွိတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔ေတြက ႀကိဳဆိုခဲ့ ၾကပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ အႏုိင္ရ NLD ပါတီက ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္ခဲ့တဲ့ ဦးထင္ေက်ာ္ဟာ လူထု အက်ိဳးျပဳ ပရဟိတ လုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္ရြက္ေနသူ တဦး ျဖစ္တာေၾကာင့္ သူ႔အစိုးရ လက္ထက္မွာ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန တိုးတက္ ေကာင္းမြန္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္သြား ႏုိင္လိမ့္မယ္ လို႔လည္း လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔ေတြက ေမွ်ာ္လင့္ ေနၾကတာပါ။ အျပည့္အစံုကို မနႏၵာခ်မ္းက တင္ျပ ထားပါတယ္။
၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲအႏုိင္ရ NLD ပါတီ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြ အမ်ားစုပါ၀င္တဲ့ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ကေန အဂၤါေန႔က အသက္ ၇၀ အရြယ္ ဦးထင္ေက်ာ္ကို ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ အတြင္း ပထမဆံုး အရပ္သားသမၼတအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္လိုက္တာေၾကာင့္ သူဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ၉ ဦးေျမာက္ သမၼတျဖစ္လာခဲ့ပါၿပီ။ ဦးထင္ေက်ာ္ကို သမၼတအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္တာဟာ သစၥာရွိမႈ၊ စည္းကမ္းလိုက္နာမႈ၊ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာျပည္သူေတြ ေလးစား ၾကည္ညိဳတဲ့ ပညာတတ္ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္မႈဆိုတဲ့ မူ ၃ ခ်က္နဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေရြးခ်ယ္ခဲ့တာျဖစပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဦးထင္ေက်ာ္ဟာ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ကိုယ္တုိင္ ကြယ္လြန္သူ မိခင္ႀကီး ေဒၚခင္ၾကည္ကို ဂုဏ္ျပဳတည္ေထာင္ထားတဲ့ လူထုအက်ိဳးျပဳ ပရဟိတလုပ္ငန္းေတြကို ပံ့ပိုးေနတဲ့ ေဒၚခင္ၾကည္ ေဖာင္ေဒးရွင္းရဲ႕ အလုပ္အမႈေဆာင္တဦးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ပညာတတ္၊ အမ်ားအက်ိဳး သယ္ပိုးေနတဲ့ အရပ္သားပုဂၢိဳလ္တဦး သမၼတ ျဖစ္လာဟာ ဆယ္ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေမွ်ာ္လင့္ေစာင့္စားခဲ့ရတဲ့ ျမန္မာျပည္သူေတြအတြက္ တကယ့္ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ပါပဲလို႔ ဆုိလာသူကေတာ့ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္မႈအဖြဲ႔ HRW ရဲ႕ အာရွေရးရာဌာနခြဲက အလုပ္အမႈေဆာင္ ညႊန္ၾကားေရးမႉး Brad Adams ျဖစ္ပါတယ္။
“အရပ္သားသမၼတတဦး ထြက္ေပၚလာတာ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ တေန႔ပါ၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြလည္း အင္မတန္မွ ျမင့္မားေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း အရပ္သား အစုိးရသစ္အေနနဲ႔ အကန္႔အသတ္နဲ႔သာ လုပ္ကုိင္ႏုိင္မယ္၊ သူ႔ဘာသာ ႐ုန္းကန္ရလိမ့္မယ္ ဆုိတာကုိလည္း က်ေနာ္တုိ႔ မေမ့ဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆုိေတာ့ စစ္တပ္က အဟန္႔အတားေတြ လုပ္ႏုိင္ေသးလုိ႔ပါ။ သူတုိ႔ကုိယ္သူတုိ႔ ကာကြယ္ႏုိင္တယ္၊ ဆက္ၿပီး ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏုိင္တဲ့ ကိစၥေတြလည္း ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားရွိေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း အခုအခ်ိန္မွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းေတြဟာ တ၀က္တပ်က္နဲ႔ မၿပီးဆုံးေသးတဲ့ အဆင့္မွာပဲ ရွိေနပါေသးတယ္။”
အလားတူ အာရွလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္က ေရွ႕ေန ဦးမင္းလြင္ဦးကလည္း -
“က်ေနာ္တုိ႔ အာရွလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဦးထင္ေက်ာ္ အရပ္သားသမၼတျဖစ္လာတဲ့အတြက္ က်ေနာ္တို႔ ဂုဏ္ယူ ၀မ္းေျမာက္တယ္ဆုိတဲ့အေၾကာင္း ပထမဆံုး ေျပာၾကားလိုတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့တခါ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ လြတ္ေျမာက္ဖို႔ကိစၥရယ္၊ ေနာက္တခါ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းက ျပည္သူလူထုတရပ္လံုးရဲ႕ စား၀တ္ေနမႈဖူလံုေရးနဲ႔ ေန႔စဥ္ဘ၀ လံုၿခံဳမႈအတြက္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးရွိေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးႏုိင္မယ္လုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ အမ်ားႀကီး ေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့အတုိင္း ျဖစ္ႏုိင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးေစလိုတဲ့ဆႏၵ ရွိပါတယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ကေတာ့ ေျပာခ်င္ပါတယ္။”
ဒါ့အျပင္ အရင္ စစ္အစိုးရလက္ထက္က နာမည္ပ်က္ခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးမွတ္တမ္းေတြကို ဦးထင္ေက်ာ္ဦးေဆာင္တဲ့ အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ တိုးတက္ ေအာင္ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္လိမ့္မယ္လို႔လည္း HRW က ေမွ်ာ္လင့္ထားပါတယ္။ NLD အစိုးရသစ္အေနနဲ႔ စိန္ေခၚမႈေတြလည္း အမ်ားႀကီး ႀကံဳရႏုိင္ၿပီး၊ အထူးသျဖင့္ တိုင္းျပည္စီးပြားေရးကို မွ်တစြာ ဖြံ႔ၿဖိဳးလာေအာင္ ႀကိဳးစားဖုိ႔၊ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈေတြ ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔၊ ဥပေဒနဲ႔ညီတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ကိုင္ခြင့္ရေအာင္ ဖန္တီးေပးဖို႔ေတြ လိုအပ္တယ္လို႔လည္း HRW က ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဧၿပီလ ၁ ရက္ေန႔မွာ လက္ရွိ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီအစိုးရလက္ ကေန တရား၀င္ အာဏာလႊဲေျပာင္းရယူၿပီး တက္လာေတာ့မယ့္ NLD အစိုးရသစ္အေနနဲ႔ အရင္ဆံုး လုပ္ေဆာင္သင့္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း HRW က Brad Adams က အခုလို ေျပာခဲ့ပါတယ္။
“NLD အစုိးရအေနနဲ႔ လုပ္ေစခ်င္တာ၊ လုပ္လည္းလုပ္ဖုိ႔ လုိအပ္တာကေတာ့ က်န္ေနေသးတဲ့ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ အားလုံးကုိ ျပန္လႊတ္ေပးဖုိ႔ပါ။ အေျခခံ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြအတုိင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိသူေတြကုိ ေနာက္ထပ္ အေရးယူတာမ်ဳိးေတြ ထပ္မျဖစ္ေအာင္လည္း အေကာင္းဆုံး ႀကိဳးစားဖုိ႔ လုိပါတယ္။”
အလားတူ အာရွလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကလည္း - အရင္ ေခတ္အဆက္ဆက္ အစိုးရလက္ထက္ေတြမွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ အေတာ္အတန္ ရပ္ဆုိင္းသြားမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ၿပီး၊ ဒီလို လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြ တုိးတက္ေကာင္းမြန္ဖို႔ဆိုရင္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးက႑ကို အဓိက ျမႇင့္တင္ဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔လည္း ေထာက္ျပခဲ့တာပါ။
“အစိုးရသစ္နဲ႔ အစိုးရအေဟာင္းနဲ႔ အာဏာေတြ လႊဲေျပာင္းတဲ့ ကိစၥရပ္မွာလည္း က်ေနာ္တို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားတာကေတာ့ လက္က်န္ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ေတြ အားလံုးကို ျပန္လည္ လႊတ္ေပးႏုိင္ဖို႔အတြက္ စီမံေဆာင္ရြက္မယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္တယ္။ ေနာက္ၿပီး လက္ရွိ အမႈရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ ႏြယ္တဲ့ လႈပ္ရွားတက္ႂကြသူေတြရဲ႕ အမႈေတြကိုလည္း အျမန္ဆံုး ျပန္လည္ ျပင္ဆင္သံုးသပ္ဖို႔အတြက္ တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္ကို ထိန္းေက်ာင္းတည့္မတ္ ေပးႏုိင္မယ္ လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားပါတယ္။”
ေရွ႕ေနဦးမင္းလြင္ဦး ေျပာသြားခဲ့တာပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ မစ္ ယန္ဟီးလီ ကလည္း - တနလၤာေန႔က ဂ်နီဗာမွာျပဳလုပ္တဲ့ ၃၁ ႀကိမ္ေျမာက္ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီမွာ အစီရင္ခံစာ တင္သြင္းခဲ့ရာမွာ - ျမန္မာအစိုးရသစ္အတြက္ လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ ပထမ ရက္ေပါင္း ၁၀၀ နဲ႔ ၁ ႏွစ္အတြင္း လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန တိုးတက္ေကာင္းမြန္ေအာင္ အႀကံေပးခ်က္ ၈ ခ်က္ကို တင္ျပခဲ့ၿပီး၊ သူ႔အေနနဲ႔လည္း ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္သြားဖို႔ အဆင္သင့္ရွိပါတယ္လို႔ ေျပာၾကားသြားခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ စစ္အစိုးရလက္ထက္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ ေတြေၾကာင့္ ကုလသမဂၢကေန ႏွစ္စဥ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်မွတ္ခဲ့သလို၊ ႏုိင္ငံတကာကလည္း အေရးယူဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈေတြ ခ်မွတ္ခဲ့ရတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ NLD အစိုးရလက္ထက္က်ရင္ ဒီအေျခအေနေတြကို တုိးတက္ေကာင္းမြန္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္သြားႏုိင္လိမ့္မယ္လို႔လည္း လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ေတြက ေမွ်ာ္လင့္ထားၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
