ႏွစ္ျခမ္းကြဲ စစ္ေတြ
သူတို႔ေတြ ေစ်းမွာလည္း မရွိၾကေတာ့သလို ဆိပ္ကမ္းမွာလည္း သူတို႔ကို မေတြ႔ရေတာ့ဘူး။ ၿမိဳ႕ထဲက လမ္းေပၚ လမ္းေလွ်ာက္ဖို႔ေတာင္ သူတို႔ေတြ ေၾကာက္႐ြံ႕ထိတ္လန္႔ေနၾကပါၿပီ။
ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ႐ုိဟင္ဂ်ာလို႔ သိၾကတဲ့ ႏိုင္ငံမဲ့ မြတ္ဆလင္ေတြ အၾကား ေသြးသံရဲရဲ ပဋိပကၡေတြျဖစ္ခဲ့တာ ၃ လခြဲ ရွိသြားေပမယ့္ စစ္ေတြၿမိဳ႕ႀကီးကေတာ့ အမုန္း မီးေတာက္မီးလွ်ံေတြၾကား ရွိေနဆဲပါ။ မြတ္ဆလင္ေတြ သူတို႔ေနခဲ့ဖူးတဲ့ ဒီေနရာမွာ အရင္လို ျပန္ေနခြင့္ ဘယ္ေတာ့ရမလဲ ဒါမွမဟုတ္ ျပန္ေနခြင့္ေတာင္ ရပါ့မလားဆုိတာ ဘယ္သူမွ အေသအ ခ်ာ မသိပါဘူး။
ဒီပဋိပကၡဟာစစ္ေတြၿမိဳ႕ရဲ႕လူဦးေရအေနအထားကိုအေျခခံအားျဖင့္ ေျပာင္းလဲေစခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရက ကမၻာ ႀကီးကို ကတိေပးခဲ့တဲ့ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲမႈေတြနဲ႔ အခုပဋိပကၡက ဖီလာဆန္႕က်င္ပါပဲ။
စစ္ေတြၿမိဳ႕ထဲမွာ ရခုိင္တိုင္းရင္းသားေတြ လြတ္လြတ္လပ္လပ္နဲ႔ သြားလာႏိုင္တဲ့အခ်ိန္မွာ ႐ုိဟင္ဂ်ာ ၇၅၀၀၀ ကေတာ့ စစ္ေတြၿမိဳ႕ အျပင္ဖက္က ယာယီဒုကၡသည္စခန္းေတြထဲမွာနဲ႔ ၿမိဳ႕ထဲမွာ ပိတ္မိေနၾကပါတယ္။ ကိုယ္ထိလက္ေရာက္ျပဳ ခံရမွာကို ေၾကာက္႐ြံ႕တာမို႔ သူတို႔ေတြ အျပင္မထြက္ရဲၾကပါဘူး။
ၿမိဳ႕ထဲမွာရွိတဲ့ မြတ္ဆလင္ေတြဟာလည္း သီးျခားခြဲထုတ္ခံထားရတာမို႔ ၿမိဳ႕ျပင္က မြတ္ဆလင္ေတြနဲ႔ ဘဝတူပါပဲ။
“က်ေနာ္တို႔က ဒီမွာ အက်ဥ္းသားေတြလို ေနေနရတာပါ” လို႔ ဦးသန္႔ဇင္က ေျပာပါတယ္။ သူက မီး႐ိႈ႕မခံ ရဘဲ က်န္ခဲ့တဲ့ စစ္ေတြၿမိဳ႕လယ္က ရပ္ကြက္ထဲမွာ ဇြန္လကတည္းက ပုန္းေနခဲ့သူပါ။
အသက္ ၄၇ ႏွစ္အ႐ြယ္ရွိၿပီျဖစ္တဲ့ ဦးသန္႔ဇင္ဟာ သူ႔အိမ္ကေနထြက္ဖို႔ အရမ္းေၾကာက္တာမို႔ အလုပ္လည္း ဘယ္လိုမွ လုပ္လို႔ မရပါဘူး။ ေစ်းႀကီးထဲက သူ႔ရဲ႕ အျပာေရာင္ သစ္သားတံခါးနဲ႔ ေဆးဆိုင္ေလးဟာလည္း လူသူကင္းမဲ့ေနပါ တယ္။ အဲ့ဒီေစ်းထဲကို ေလာေလာဆယ္ ရခိုင္ေတြပဲ ဝင္ခြင့္ျပဳတာကိုး။
ရခိုင္ျပည္နယ္က ျပႆနာဟာ ဆယ္စုႏွစ္နဲ႔ခ်ီ ၾကာေနပါၿပီ။ ေဒသတြင္းေနထိုင္ၾကတဲ့ မြတ္ဆလင္ေတြ ဘယ္ကေန လာၾကသလဲဆိုတဲ့အေပၚ အျငင္းပြားရာကေန ဒီျပႆနာ အျမစ္တြယ္လာခ့ဲတာ ျဖစ္ပါတယ္။ မြတ္ဆလင္အမ်ားအျပား ျမန္မာျပည္မွာမ်ိဳးဆက္တဆက္ၿပီးတဆက္ ေနလာခဲ့ၾကေပမယ့္ ျမန္မာျပည္ထဲက ေျမကို ခုိးယူဖို႔ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္လာ တဲ့ ႏိုင္ငံျခားသားေတြလိုမ်ိဳး မထီမဲ့ျမင္ ျပဳခံရတာပါ။
ျမန္မာျပည္ထဲမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာဦးေရ ၈ သိန္းခန္႔ရွိတယ္လို႔ ကုလသမဂၢက ခန္႔မွန္းပါတယ္။ ဒါေပ မယ့္ ျမန္မာအစိုးရက သူတို႔ကို ႏိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ မေပးပါဘူး။ လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ေတြ ကေတာ့ ႏိုင္ငံ သားမေပးရတဲ့အေၾကာင္းရင္းထဲမွာ လူမ်ိဳေရးကိစၥလည္း ပါတယ္ လို႔ဆိုပါတယ္။ ဘဂၤ ါ လီစကားေျပာ ၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မူဆလင္ေတြနဲ႔ဆင္တဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အသားပိုမဲ တ့ဲအျပင္ အႀကီးအက်ယ္ ခြဲျခားဆက္ဆံခံရတယ္လို႔ အဲ့ဒီအဖြဲ႔ေတြက ေျပာပါတယ္။
ရခုိင္အမ်ိဳးသမီးငယ္တဦးကို ေမလေႏွာင္းပိုင္းမွာ မြတ္ဆလင္ ၃ ေယာက္က မုဒိန္းက်င့္ၿပီး သတ္လိုက္ တယ္ဆိုတဲ့ သတင္း ထြက္လာၿပီးတဲ့ေနာက္ ရခုိင္တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ မြတ္ဆလင္ေတြအၾကား တင္းမာမႈေတြ ပြက္ပြက္ဆူခဲ့တာပါ။ ဇြန္လလယ္ပိုင္းမွာေတာ့ ဓားရွည္၊ လွံနဲ႔ သံေခ်ာင္းေတြကိုင္ထားတဲ့ ၂ ဖက္ အုပ္စုေတြအၾကား တိုက္ခိုက္မႈေတြ ေဒသ တခုလံုး ျပန္႔ႏွံ႔သြားပါေတာ့တယ္။ ခန္႔မွန္းေျခအရ ရခုိင္ျပည္နယ္တခုလံုးမွာ လူ ၁၀၀ ခန္႔ ေသဆံုးၿပီး ဒါဇင္နဲ႔ခ်ီတဲ့ ဗလီ ေတြ၊ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတြနဲ႔ အိမ္ ၅၀၀၀ ခန္႔ မီး႐ိႈ႕ဖ်က္ဆီးခံရတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
အဲ့ဒီလို ဖ်က္ဆီးခံရတဲ့ဒဏ္ကို အျခားေနရာအမ်ားစုထက္ ပိုခံရတာကေတာ့ စစ္ေတြၿမိဳ႕ပါပဲ။ အခုဆိုရင္ မီးေလာင္ ခံရတဲ့ အုတ္က်ိဳးအုတ္ပဲ့ေတြနဲ႔ သစ္ငုတ္တိုေတြ ေနရာအႏွ႔ံ ေတြ႔ေနရပါတယ္။ စစ္ေတြၿမိဳ႕ထဲက အႀကီးဆံုးရပ္ကြက္ျဖစ္ တဲ့ နာဇီရပ္ကြက္ဟာ မြတ္ဆလင္ ၁၀၀၀၀ ေလာက္ေနတဲ့ ရပ္ကြက္ျဖစ္ပါတယ္။
လူ႔အခြင့္အေရး ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔ (Human Rights Watch – HRW) ကေတာ့ တိုက္ခိုက္ မႈေတြ အျပင္းထန္ဆုံး ျဖစ္ေနခ်ိန္ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြ ရခုိင္တိုင္းရင္းသားလူစုေတြနဲ႔ ပူးေပါင္း ႀကံစည္ခဲ့ တယ္၊ ႐ုိဟင္ဂ်ာ ေတြ သူတို႔ရဲ႕မီးေလာင္ေနတဲ့အိမ္ေတြကို ႀကိဳးစားၿပီး မီးၿငိမ္းေနတဲ့ အခ်ိန္မွာေတာင္မွပဲ သူတို႔ကို ေသနတ္နဲ႔ ပစ္ခဲ့တယ္ လို႔ စြပ္စြဲပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံကို အလည္အပတ္လာေရာက္တဲ့ အေမရိကန္ သံကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔နဲ႔ စက္တင္ဘာလ အေစာပိုင္းမွာ ေတြ႔ဆံုစကားေျပာတဲ့အခါ နယ္စပ္ေရးရာဝန္ႀကီး ဒုဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သိန္းေဌးက စစ္ေတြၿမိဳ႕ရဲ႕ အေနအထားသစ္ကို အေသးစိတ္ ရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။ စစ္ေတြၿမိဳ႕ ေျမပံုကို လက္နဲ႔ ျဖတ္ဆြဲၿပီး သူက အခုဆိုရင္ ဟုိဖက္အုပ္စု ဒီဖက္အုပ္စု “မေက်ာ္ရတဲ့ လိုင္းေတြရွိတယ္၊” အဲ့ဒီလိုမွမဟုတ္ဘူးဆိုရင္ “ရန္လိုတာေတြ၊ ေဒါသတႀကီး ခိုက္ရန္ျဖစ္ပြားတာေတြ ရွိ လိမ့္မယ္” လို႔ ဆိုပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔ ျဖစ္ခ်င္တာ အဲ့ဒီလိုမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး၊ ဒါေပမယ့္ ဒါက က်ေနာ္တို႔ တကယ္ ႀကံဳေတြ႔ေနရတာပါ” လို႔လည္း ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်း အၿပံဳးနဲ႔ ျဖည့္ေျပာပါေသးတယ္။
ရဲေတြနဲ႔ စစ္သားေတြက ဗလီေတြကို အကာအကြယ္ေပးေန၊ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာရွိတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ကို ေစာင့္ ေရွာက္ေပးေနေပမယ့္ သူတို႔ထိန္းခ်ဳပ္လို႔မရတာ အေတာ္မ်ားမ်ား ရွိပါတယ္။ ဥပမာ – လူ ၃၀၀ ေလာက္ရွိတဲ့ ေဒသ တြင္း ဗုဒၶဘာသာေခါင္းေဆာင္ေတြ အစုအဖြဲ႔က ရခိုင္ေတြ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြနဲ႔ စီးပြားေရးမလုပ္ဖို႔ ဒါမွမဟုတ္လည္း သူတို႔ကို စကားေတာင္မေျပာဖို႔ တိုက္တြန္းထားတဲ့ လက္ကမ္း စာေစာင္ထုတ္တာမ်ိဳးပါ။ အၾကမ္းဖက္မႈကို ေရွာင္ႏိုင္တာ ဒီတနည္းပဲရွိတယ္လို႔ အဲ့ဒီအဖြဲ႔က ဆိုပါတယ္။
စစ္ေတြၿမိဳ႕က အရင္အားလံုးေရာၿပီး တက္ေရာက္ကုသႏိုင္တဲ့ ေဆ႐ံုးႀကီးမွာ အခုဆိုရင္ မြတ္ဆလင္ လူနာေတြအတြက္ သီးသန္႔ အေဆာင္တခု ထားထားရပါတယ္။ တရက္မွာ ေဆး႐ံုကို မြတ္ဆလင္လူနာ ၄ ေယာက္ ေရာက္လာခဲ့ၿပီး သူတို႔ေတြ ရဲအေစာင့္အေရွာက္နဲ႔ လာခဲ့ရတာလို႔ မိသားစုဝင္ေတြ က ေျပာျပပါတယ္။
ၿမိဳ႕ထဲကတကၠသိုလ္မွာဆိုရင္လည္းအခုဆိုရင္ရခိုင္တိုင္းရင္းသားေတြပဲ ေက်ာင္းတက္ေနၾကပါတယ္။ ေစ်းႀကီး မွာဆို ရင္ေတာ့ အထဲကိုဝင္ဖို႔ ပလပ္စတစ္လုပ္ထားတဲ့ကိုယ္ပို္င္ ကဒ္ျပားပါဖို႔လိုပါတယ္။ ကဒ္ေတြ က ေစ်း သယ္ေတြ အတြက္ ပန္းေရာင္နဲ႔ ေစ်းလာဝယ္သူေတြအတြက္ အဝါေရာင္ပါ။ ႐ိုဟင္ ဂ်ာေတြ အတြက္ေတာ့ ဘာကဒ္မွမရွိတာမို႔ ေစ်းထဲဝင္လို႔ မရပါဘူး။
ရခုိင္ျပည္နယ္ ျပႆနာဟာ သမၼတဦးသိန္းစိန္အစိုးရအတြက္ အေရးႀကီးဆံုး စိန္ေခၚမႈတရပ္ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လည္း အစိုးရက အေရးေပၚအေျခအေနေၾကျငာၿပီး ဆူပူမႈေတြ ဆက္ပ်ံ႕သြားမယ္ဆိုရင္ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈကို ၿခိမ္းေျခာက္မႈရွိႏိုင္တယ္လို႔ သတိေပးခဲ့တာေပါ့။
အခုဆိုရင္ တဖက္နဲ႔တဖက္ တိုက္ခိုက္မႈေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ခဲ့ပါၿပီ၊ ပဋိပကၡကို ေလ့လာဖို႔နဲ႔ အေျဖရွာႏိုင္တာေတြကို အစိုးရဆီ အႀကံျပဳဖို႔ လြတ္လပ္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္တရပ္ကိုလည္း ခန္႔အပ္ခဲ့ၿပီးပါၿပီ၊ ဒါေပမယ့္ အစိုးရ အေနနဲ႔ ဒီပဋိပကၡအတြက္ ဒီ့ထက္ပိုေဆာင္ရြက္ ဖို႔ ႏိုင္ငံေရးဆႏၵ နည္းနည္းပဲရွိတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။
႐ိုဟင္ဂ်ာကိစၥဟာ ျမန္မာျပည္မွာ တကယ့္ကို ေရပန္းမစားတဲ့ အေရးကိစၥတခု ျဖစ္ပါတယ္။ အတိုက္ အ ခံေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြကေတာင္ သူတို႔ ကိုယ္ စား ေျပာခဲ့ၾကတာ မဟုတ္ပါဘူး။ သူတို႔ကို လက္ခံတဲ့အျခားႏိုင္ငံရွိရင္ အဲ့ဒီႏိုင္ငံေတြဆီ ပိုလိုက္သင့္ တယ္ လို႔ေတာင္ သမၼတဦးသိန္းစိန္ကိုယ္တိုင္က ဇူလိုင္လမွာ ေျပာခဲ့ပါေသးတယ္။
“ဒီလိုအေျခအေနေအာက္မွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကို ညစ္ညစ္ပတ္ပတ္ စခန္းေတြထဲ ခြဲထည့္တာ၊ သူတို႔ေတြ ႏိုင္ငံကေန ထြက္ေျပးတာနဲ႔ တခ်ိဳ႕ အေျခအေနေတြမွာ အဖမ္းခံရၿပီး ေထာင္ခ်ခံရတာေတြ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ေနရတာေပါ့” လို႔ HRW ရဲ႕ သုေတသီ မက္သယူး စမစ္ (Matthew Smith) က ဆိုပါတယ္။ သူက ရခုိင္ျပည္နယ္ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မၾကာ ေသးခင္က ထုတ္ေဝခဲ့တဲ့ HRW အစီရင္ခံစာ ကို ေရးသားခဲ့သူပါ။
စစ္ေတြလို ေနရာမ်ိဳးေတြမွာဆိုရင္ “႐ုိဟင္ဂ်ာေတြကို အၿမဲတမ္း ခြဲထုတ္ပစ္မယ့္ အႏၱရာယ္ရွိေနတယ္၊ ဒါက ဘာသာစံု လူမ်ိဳးစံုရွိတဲ့ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံတခုအတြက္ အလားအလာ မေကာင္းဘူး” လို႔လည္း သူက ေျပာပါ ေသးတယ္။
ေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ အစိုးရရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္စာရင္းဇယားေတြက အနိမ့္ဆံုး ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြ အတြက္ ျပႆ နာ ပိုဆိုး လာေနတာကို ညႊန္ျပေနပါတယ္။
အၾကမ္းဖက္မႈေတြ စျဖစ္တုန္းက ရခိုင္ျပည္နယ္တခုလံုးမွာ အုိးပစ္အိမ္ပစ္ျဖစ္ၾကရတဲ့ ရခိုင္တိုင္းရင္း သားဦးေရ ၂၄၀၀၀ ေလာက္ ရွိခဲ့ရကေန အခု ၅၆၀၀ ေလာက္ပဲ ရွိပါေတာ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲ့ဒီလိုျဖစ္ရတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာဦးေရကေတာ့ ၅၂၀၀၀ ကေန ၇၀၀၀၀ အထိ ျမင့္တက္လာပါတယ္။ အမ်ားစုက စစ္ေတြၿမိဳ႕ျပင္က စခန္းေတြမွာပါ။
အစိုးရကေတာ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာဦးေရတိုးလာတဲ့အေပၚ အျပစ္ဖို႔ပါတယ္။ သူတို႔ေတြက အိမ္ေတြ ပ်က္စီးဆံုး႐ံႈး သြားတာမဟုတ္ ဘူး၊ ေဝေပးတဲ့ အကူအညီေတြ လိုခ်င္လြန္းလို႔ စခန္းေတြဆီ လာၾကတာတဲ့။
မလံုၿခံဳမႈကအခုလိုစခန္းေတြမွာလူဦးေရတိုးလာရျခင္းရဲ႕အေၾကာင္းရင္းတရပ္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ျပႆနာျဖစ္ၿပီး ေနာက္ပိုင္းကာလမွာ အာဏာပိုင္ေတြက မြတ္ဆလင္ေတြကို သီးသန္႔ပစ္မွတ္ထားတဲ့ ႏွိမ္နင္းမႈတခုလုပ္ၿပီး ရာနဲ႔ခ်ီတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကို ထိန္းသိမ္းခဲ့တယ္လို႔ ႏိုင္ငံတကာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖြဲ႔က စြတ္စြဲပါတယ္။ ၾသဂုတ္လထဲမွာ ဆိုရင္လည္း ၂ ဖက္ တိုက္ခိုက္မႈေတြ ထပ္မံျဖစ္ပြားၿပီး ေက်ာက္ေတာ္မွာရွိတဲ့ အိမ္ ၆၀၀ နီးပါး မီး႐ိႈ႕ဖ်က္ဆီးခံရတာမို႔ လူ ၃၅၀၀ အိုးပစ္အိမ္ပစ္ျဖစ္ခဲ့ရတယ္လို႔ ကုလသမဂၢရဲ႕ အဆိုအရ သိရပါတယ္။
ဒါ့ျပင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲက အျခားေနရာေတြမွာလည္း စစ္တပ္က မြတ္ဆလင္ေတြကို အဓမၼလုပ္ အားေပးေစခိုင္းတာ၊ ရြာသားေတြကို တပ္စပါးခင္းေတြ စိုက္ခိုင္းတာ၊ ေပၚတာအျဖစ္သံုးတာနဲ႔ ပ်က္စီးသြားတဲ့အိမ္ေတြျပန္ေဆာက္ခိုင္းတာ ေတြ လုပ္ေနတယ္လို႔လည္း ရခုိင္စီမံကိန္းအဖြဲ (Arakan Project) ရဲ႕ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ေရးထားပါေသးတယ္။
စစ္ေတြမွာဆိုရင္ေတာ့ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကမႈနဲ႔ မယံုၾကည္မႈေတြက သိပ္ကို ျမင့္မားလြန္းတာမို႔ ပ်က္စီးယုိ ယြင္းေနတဲ့ ေအာင္မဂၤလာရပ္ကြက္ထဲမွာ ႁပြတ္သိပ္ေနၾကတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ၇၀၀၀ ဟာ ဇြန္လကစလို႔ အျပင္ဖက္ကို ေျခမခ်ၾကပါဘူး။ ဟုိဖက္ကေန ဒီဖက္ကို လမ္းေလွ်ာက္ရင္ ၅ မိနစ္ေလာက္ပဲၾကာတဲ့ ဒီရပ္ကြက္ေလးဟာ စစ္ေတြၿမိဳ႕လယ္မွာ ေနာက္ဆံုးက်န္ရွိေနတဲ့ မြတ္ဆလင္ေတြ အၿမဲတမ္းေနထိုင္ရာ ရပ္ကြက္ေလးျဖစ္ပါတယ္။
ေအာင္မဂၤလာရပ္ကြက္ထဲမွာ ေနထိုင္ၾကတဲ့ မြတ္ဆလင္ေတြအတြက္ အစိုးရက ဆန္ေဝေပးတယ္၊ ဒါေပမယ့္ ဆန္အျပင္ လိုအပ္တဲ့ တျခားအရာေတြအားလံုးနီးပါးအတြက္ မတန္တဆ လာဘ္ထိုးဖို႔လိုတယ္လို႔ အဲ့ဒီရပ္ကြက္မွာေနတဲ့ ဦးသန္႔ စင္က ေျပာျပပါတယ္။ ရပ္ကြက္ထဲမွာ ဗလီ တခုပဲရွိၿပီး ေဆးခန္းလည္းမရွိ၊ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈလည္းမရွိ စာသင္ေက်ာင္းလည္း မရွိတာမို႔ စုထားတဲ့ေငြေလးေတြ ရက္သတၱပါတ္ အနည္းငယ္အတြင္း ကုန္သြားမွာကို စိုးရိမ္မိ တယ္လို႔လည္း သူက ဆိုပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ ၃ လကတည္းက အာဏာပိုင္ေတြ အတင္းပိတ္ခိုင္းခဲ့တာမို႔ ကေလး ၅ ေယာက္ရဲ႕ဖခင္ ဦးသန္႔စင္ဟာ ေစ်းထဲက သူ႔ဆိုင္ခန္းေလးကို အခုထိ ျပန္မဖြင့္ႏိုင္ေသးပါဘူး။ တေယာက္ကဆို “ဒီဆိုင္ခန္းက အခုဆို ရခုိင္ေတြ အတြက္ျဖစ္သြားၿပီ” လို႔ သူ႔ကို ေျပာတယ္တဲ့။
“က်ေနာ္တို႔အားလံုး လုပ္ခ်င္တာကေတာ့ အလုပ္ရွိရာ ျပန္သြားခ်င္တာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ ဘဝ ေ တြ ျပန္ရဖို႔ အတြက္ အစိုးရက ဘာမွ အကူအညီမေပးဘူး” လို႔ ဦးသန္႔စင္က ဆက္ေျပာပါတယ္။
ေအာင္မဂၤလာရပ္ကြက္ထဲဝင္တဲ့ လမ္း ၄ လမ္းစလံုးကို ရဲေတြ ေစာင့္ၾကပ္ေနတာပါ။ သံဆူးႀကိဳးေတြ၊ သစ္သားေတြနဲ႔ ပိတ္ဆံု႔ကာရံထားတဲ့ ရပ္ကြက္အျပင္ဖက္မွာေတာ့ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားေတြ လြတ္လြတ္လပ္လပ္နဲ႔ လမ္းေလွ်ာက္ေန ၾကပါတယ္။ တခါတရံမွာလည္း လူမ်ိဳးေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ရွုတ္ခ်ေျပာသြားတာမ်ိဳး ဒါမွမဟုတ္လည္း ရပ္ကြက္ထဲကို ခဲနဲ႔ ပစ္ ထည့္သြားတာမ်ိဳးေတြ လုပ္ၾကပါတယ္။
လမ္းရဲ႕ဟုိဖက္ျခမ္းမွာေတာ့ အသက္ ၅၇ ႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္တဲ့ ဦးေအးျမင့္တေယာက္ သံေခ်းတက္ေနတဲ့ သံကုလားထိုင္မွာ ေနာက္မွီထိုင္ရင္း ေအာင္မဂၤလာရပ္ကြက္ထဲက မုတ္ဆိတ္နဲ႔ မြတ္ဆလင္ အမ်ိဳးသား တစုကို စုိက္ၾကည့္ေနပါတယ္။
“အခုဆိုရင္ သူတို႔အတြက္ က်ေနာ္ ဘာကိုမွ မခံစားရေတာ့ဘူး။ ဒီကိစၥေတြ ျဖစ္ၿပီးတဲ့ေနာက္ သူတို႔ကို ဆက္ယံုလို႔ မရေတာ့ဘူး။ အမွန္အတိုင္းေျပာရရင္ သူတို႔ကို ဒီေနရာက ထြက္သြားေစခ်င္တယ္” လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္ေရွ႕ေနခ်ဳပ္ ဦးလွသိန္းကလည္း အစိုးရမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကို အဓမၼ ခြဲထုတ္ပစ္မယ့္ မူဝါဒတစံုတရာ ရွိခဲ့တယ္လို႔ ေျပာတာေတြအေပၚ မဟုတ္ေၾကာင္း ျငင္းဆန္ခဲ့ပါတယ္။ ဘက္ ၂ ဘက္စလံုးကို ကာကြယ္ေပးဖို႔ လံုၿခံဳေရး တပ္ဖြဲ႔ေတြကို ေနရာခ်ထားခဲ့တာျဖစ္တယ္၊ သူတို႔ကို ခြဲပစ္ဖို႔မ ဟုတ္ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားေတြေရာ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကိုေရာ လံုၿခံဳတယ္လို႔ခံစားရေအာင္ လုပ္ေပးႏိုင္ဖို႔ ရဲ ဒါမဟုတ္စစ္သားလံုလံုေလာက္ေလာက္မရွိခဲ့တဲ့အေၾကာင္း၊ၿပီးေတာ့သူတို႔ေတြ ျပန္လည္သင့္ျမတ္လာေရးမွာ လည္း အလြန္ႀကီးမားတဲ့ အခက္အခဲ အတား အဆီးေတြ ရွိေနေသးတဲ့ အေၾကာင္း သူက ဝန္ခံခဲ့ပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔ သူတို႔ကို အတူ ေနေစခ်င္တယ္၊ ဒါ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ပါ၊ ဒါေပမယ့္ လူေတြကို ေျပာင္းဖို႔ က်ေနာ္ တို႔ ဖိအားေပးလို႔ မရဘူးေလ” လို႔ ဦးလွသိန္းက ေျပာပါတယ္။
“ေဒါသက အရွိန္ျမင့္ေနဆဲပဲ။ သူတို႔ မိသားစုဝင္ေတြ၊ အိမ္ေတြ ဆံုး႐ံႈးသြားတာကို ဘယ္ဘက္က မွ ေမ့လို႔မရဘူး ျဖစ္ေန တယ္” လို႔လည္း သူက ေျပာပါတယ္။
ေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ အစိုးရအေနနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ဘဝေတြ “ပံုမွန္” ျပန္ျဖစ္ လာဖို႔ ျဖစ္ႏိုင္သ မွ်နည္း လမ္းေတြ ကို ေလ့ လာမႈလုပ္ေနတယ္၊ ဥပမာ – ရခိုင္ေက်ာင္း သားေတြ က မနက္ပိုင္း မွာ တကၠသိုလ္ တက္ရင္ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြက မြန္းလြဲပိုင္း မွာတက္တာမ်ိဳးေပါ့ လို႔လည္း သူက ဆိုပါေသးတယ္။
နယ္စပ္ေရးရာဝန္ႀကီး ဒုဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သိန္းေဌးရဲ႕ အေျပာကေတာ့ ပိုၿပီး ဘြင္းဘြင္းရွင္းရွင္း ျဖစ္ပါတယ္။
သူက “႐ုိဟင္ဂ်ာေတြအတြက္ ေစ်း ေနာက္တခု၊ ကုန္သြယ္ေရးစင္တာ ေနာက္တခု၊ ဆိပ္ကမ္း ေနာက္တခု က်ေနာ္တို႔ ထပ္ေဆာက္ရေကာင္း ေဆာက္ရလိမ့္မယ္။ အဲ့ဒီလိုမွမဟုတ္ရင္ “သိပ္ခက္လိမ့္မယ္” တဲ့။
The Associated Press သတင္းဌာနက ေရးသားေသာ ေဆာင္းပါး (After clashes, plight of segregated Muslims is a challenge to Myanmar democracy hopes) ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေဖာ္ျပသည္။
