ရိုဟင္ဂ်ာႏွင့္ ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရး
ျမန္မာႏိုင္ငံ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ထပ္မံျဖစ္ပြားတဲ့ သတင္းနဲ႔ ဓါတ္ပံုေတြက က်ေနာ္တို႔ကို တဖန္ျပန္လည္တုန္လႈန္႕သြားေစပါတယ္။ တခ်ိန္တည္မွာဘဲ နယူေယာက္ျမိဳ႕မွာရွိတဲ့ ကမၻာ့ကုလသမဂၢရံုမွ ကိုယ္စားလွယ္ေတြကေတာ့ ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္အေရးအထူးကိုယ္စားလွယ္ မစၥတာ ကင္တားနားရဲ႕ အစီရင္ခံတင္ျပမႈေတြကို နားေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရးကို အသိအမွတ္ျပဳေသာ္လည္း ဗုဒၶဘာသာဝင္ရခိုင္လူမ်ိဳးေတြနဲ႔ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြအၾကားျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ ပဋိပကၡအၾကမ္းဖက္မႈေတြကို စစ္ေဆးအေျဖရွာဖို႔နဲ႕ ေျပလည္ေအာင္ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔အတြက္ ျမန္မာအစိုးရအပါအဝင္ သက္ဆိုင္သူေတြဟာ ၾကိဳးစားေဆာင္ရြက္ၾကဖို႔လိုအပ္ေနပါတယ္ လို႔ မစၥတာ ကင္တားနားကေျပာခဲ့ပါတယ္။
မစၥတာ ကင္တားနားလိုဘဲ ျမန္မာအစိုးရမွာ ဒီလူမ်ိဳးစုအသိုင္းအဝိုင္းႏွစ္ခုအၾကား ေရရွည္သင့္ျမတ္ဖို႔နဲ႔ အတူတကြေနထိုင္ႏိုင္ၾကဖို႔ အတြက္ ပြင္းလင္းထင္သာတဲ့ မူဝါဒေတြခ်မွတ္ထားတာမရွိဘူးလို႔ လူအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ စိုးရိမ္ေနၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ ေနာက္ထပ္ အၾကမ္းဖက္မႈေတြမျဖစ္ေအာင္၊ အသက္ကယ္ဆယ္ႏိုင္ေအာင္နဲ႔ လူသားခ်င္းစာနာတဲ့ အေရးေပၚ ကူညီေထာက္ပံ့မႈေတြေပးႏိုင္ေအာင္ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ဖို႔က ပိုျပီး အေရးၾကီးလွပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ရက္ေတြမွာေတာ့ ရခိုင္ႏိုးၾကားေရးသမားေတြလို႔ခံယူၾကတဲ့လူေတြက ရခိုင္ျပည္နယ္မွာရွိတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာရြာေတြကို တိုက္ခိုက္ခဲ့ပါတယ္။ လံုးဝပ်က္စီးသြားခဲ့တဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာရြာေတြကို ရိုက္ကူးထားတဲ့ အာကာသဓါတ္ပံုေတြၾကည့္ရတာ အမွန္တကယ္ဘာေတြျဖစ္ပ်က္သြားသလဲဆိုတာကို သံသယယံုမွားႏိုင္ဖြယ္မရွိပါဘူး။ ရိုဟင္ဂ်ာသတင္းေတြအရ ေအာင္တိုဘာလ ၂၁ မွ ၂၆ ရက္ေန႔နဲ႔ ၃၀ ရက္ေန႔ေတြမွာ ရိုဟင္ဂ်ာရြာေတြကို မီးရိႈ႕ခဲ့ျပီး ရခိုင္ျပည္နယ္ ေတာင္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ ေက်ာက္ျဖဴ၊ ေက်ာက္ေမာ္၊ မင္းျပား၊ ရန္းျဗဲ၊ ေပါက္ေတာ နဲ႔ ေျမာက္ဦးျမိဳ႕နယ္ေတြမွာရွိတဲ့ အိမ္ေျခ ၅၀၈၆ လံုးမီးရိႈ႕ခံခဲ့ရပါတယ္။
ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္သူေတြသတင္းေပးပို႔ခ်က္အရ လံုျခံဳေရးရဲတပ္ဖြဲ႕ေတြက အားေလၽွာ့ေနျပီး ဗုဒၶဘာသာ ရခိုင္အုပ္စုေတြကို ထိမ္းမႏိုင္ျဖစ္ေနပါတယ္။ ရခိုင္လူစုေတြကို ေဒသခံရဲတပ္ဖြဲ႕ေတြက အေထာက္အကူျပဳေပးေနတယ္လို႔ ေျပာဆိုခ်က္ေတြကိုလည္း ၾကားသိရပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရနဲ႔စစ္တပ္က ဝင္ေရာက္လာခဲ့တာကို ရိုဟင္ဂ်ာေခါင္းေဆာင္ေတြက အသိအမွတ္ျပဳေပးပါတယ္။ လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြကိုသာ တင္းၾကပ္မယ္ဆိုရင္ ရိုဟင္ဂ်ာရြာသူရြာသားကို စုျပံဳသတ္ျဖတ္မႈေတြနဲ႔ ေနာက္ထက္ တိုက္ခိုက္မႈေတြကို ကာကြယ္ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ေမ-ဇြန္လ အခင္းျဖစ္ပြားတုန္းကလည္း စစ္တပ္မွ ထပ္မံျဖစ္ပြားမႈမရွိေအာင္ ေနရာခ်ထားေပးတယ္။ အသြားအလာေတြကို ကန္႔သက္ ပိတ္ပင္တယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာ အသိုင္းအဝိုင္းေတြကို သီးျခားခြဲထားေပးတာမ်ိဳးေတြလုပ္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ အစြန္းေရာက္ဝါဒီေတြရဲ႕လႈံ႕ေဆာ္မႈေတြေၾကာင့္ အၾကမ္းဖက္ေတြ ထပ္မံ မျဖစ္ပြားေအာင္ ပိုမိုလက္ေတြ႕က်တဲ့ ညွိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြမျပဳဘူးဆိုရင္ေတာ့ ဒီျပႆနာ က ေျပလည္သြားမွာမဟုတ္ပါဘူး။
အသက္အႏၱာရာယ္အတြက္ စိတ္ခ်လံုျခံဳမႈမရွိတဲ့ ေလွငယ္နဲ႔ ပင္လယ္ထဲမွာ လြင့္ေမၽွာေနၾကသူေတြကို အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ကယ္ဆယ္ေရးအဖြဲ႔ေတြကေနတဆင့္ ကယ္ဆယ္ေစာင့္ေရွာက္ေပးၾကဖို႔ ေမြးရပ္ဇာတိေျမကို စြန္႔ခြာခဲ့ၾကရတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြက ေတာင္းဆိုေနရပါတယ္။ ပင္လယ္ ေတာေတာင္နဲ႔ လယ္ေျမေတြထဲမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ ၉၀၀၀ အစားအစာနဲ႔ အေျခခံလိုအပ္တဲ့ အသံုးအေဆာင္ေတြမရွိဘဲ ေျပးလႊာေနၾကတယ္လို႔ ခန္႔မွန္းၾကပါတယ္။ လက္တေလာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ မတိုင္ခင္ကတည္းက ရိုဟင္ဂ်ာ ၇၀၀၀၀ ေလာက္က ဒုကၡသည္စခန္းေတြထဲမွာ ခိုလံုေနၾကရပါတယ္။ ဒဏ္ရာရတဲ့သူေတြ၊ ဖ်ားနာတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြက ေဆးရံုသြားဖို႔ ေၾကာက္ရြံ႕ေနၾကရပါတယ္။
ရခိုင္လူငယ္ အင္အား ၆၀၀၀ ေလာက္စုေပါင္းပါဝင္ဖို႔သေဘာတူေထာက္ခံခဲ့တဲ့ စက္တင္ဘာလ ၂၇ ရက္ေန႔ ရေသ့ေတာင္မွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ ရခိုင္အမ်ိဳးသားညီလာခံကို သံုးသပ္ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ရခိုင္ေတြဟာ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ လမ္းေၾကာင္းေပၚဦးတည္ေနတယ္လို႔ ရိုဟင္ဂ်ာေခါင္းေဆာင္ေတြကယူဆေနၾကပါတယ္။ အစြန္းေရာက္ေဒသခံႏိုင္ငံေရးအင္အားစုေတြနဲ႔ ေဒသခံ ဘုန္းၾကီးေတြက လက္တေလာ တိုက္ခိုက္မႈေတြေနာက္မွၾကိဳးကိုင္ေနၾကတယ္လို႔လည္း ေထာက္ျပၾကပါတယ္။ လူငယ္၊ အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႔ ဘုန္းၾကီးေတြက ရိုဟင္ဂ်ာဆန္႔က်င္ေရးဆႏၵျပတာေတြကို စနစ္တက် ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ေနတာေတြနဲ႔ ဆိုရွယ္မီဒီယာေတြကိုသံုးျပီး ရန္ညိဳးထား အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစမယ့္လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြလုပ္ေနတာေတြဟာ လူမ်ိဳးၾကီးဝါဒီ၊ အမ်ိဳးသားအစြန္းေရာက္ဝါဒီ ေဒသခံရခိုင္ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုေတြက ဒီကိစၥကို တက္တက္ၾကြၾကြ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိနဲ႔လုပ္ေဆာင္ေနၾကတယ္ဆိုတဲ့ လကၡဏာျပသေနတာပါဘဲ။
ရခိုင္းအမ်ိဳးသားေရးဝါဒီေတြက ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳးေတြမ်ာ ေမြးဖြားႏႈန္းမ်ားတယ္၊ ႏိုင္ငံျခားကေရာက္လာၾကတယ္၊ ႏိုင္ငံျခားသားေတြက ေမြးဖြားလာၾကတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ လူဦးေရတိုးပြားလာေနတာျဖစ္ျပီး ရခိုင္လူမ်ားစုရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကိုထိခိုက္ေစတယ္လို႔ ျပစ္တင္ေဝဖန္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ရခိုင္အမ်ိဳးသားညီလာခံကတဆင့္ထြက္ေပၚလာတဲ့ ရခိုင္အင္အားစုက ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ေျမာက္ပိုင္းေဒသနဲ႔ ဘဂၤလားနယ္စပ္အထိ တိုက္ခိုက္ေမွာင္းထုတ္ၾကဖို႔ျပင္ဆင္ေနၾကတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းကို ရိုဟင္ဂ်ာေခါင္းေဆာင္ေတြေလၽွာ့တြက္ထားပံုေပၚပါတယ္။
ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳးဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံက တရားဝင္အသိအမွတ္ျပဳထားတဲ့ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစု ၁၃၅ စုထဲမွာ မပါ ပါဘူး။ သူတို႔ရဲ႕ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးကလည္း ဒီမိုကေရစီနည္းမက်တဲ့ ၁၉၈၂ ႏိုင္ငံသားဥပေဒေၾကာင့္ ဆံုးရံႈးခဲ့ၾကရပါတယ္။ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈရွိေစဖို႔အတြက္ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရနဲ႔ စစ္တပ္အေပၚမွာ အေမၽွာ္လင့္ၾကီး ေမၽွာ္လင့္ေနတုန္းပါဘဲ။ ရခိုင္ဆူပူေသာင္းၾကမ္းသူေတြကို စစ္တပ္က ျပစ္ခပ္တယ္ဆိုျပီး ရခိုင္ႏိုင္ငံေရးသမားေတြ တိုင္တန္းစြပ္စြဲမႈေတြရွိတာကိုလည္း သူတို႔ေတြစိုးရိမ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ရခိုင္ႏိုင္ငံေရးသမားေတြ တိုင္တန္းစြပ္စြဲမႈေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ကာကြယ္ေပးေနခဲ့တဲ့ စစ္တပ္နဲ႔ အရာရွိေတြကို ျပန္လည္ရုပ္သိမ္းသြားခဲ့တာကိုလည္း စိတ္မခ်မ္းသာျဖစ္ေနခဲ့ၾကရပါတယ္။
ဒီတခါ စစ္တပ္ပါဝင္မႈအခန္းက႑နဲ႔ သမၼတဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ ေသြးထိုးေျမာက္ပင္ေပးေနတဲ့ ေဒသခံအမ်ိဳးသားေရးဝါဒီအင္အားစုကို သတိေပးမူဟာ ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳးေတြအတြက္ ေမၽွာ္လင့္ခ်က္အနည္းငယ္ရလိုက္သလိုပါဘဲ။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ေတြရဲ႕ အေျခခံအခြင့္အေရးအာမခံခ်က္ေပးႏိုင္ဖို႔ကေတာ့ အစိုးရအတြက္ေရာ အတိုင္အခံ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြအတြက္ပါ ႏိုင္ငံေရး အဟန္႔အတားၾကီးျဖစ္ေနပါေသးတယ္။
ၾကာသာပေတးေနတုန္းက သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ရံုးက လက္တေလာအၾကမ္းဖက္မႈေတြရဲ႕ ေနာက္ကြယ္မွာ ေသြးထိုးလႈပ္ေဆာ္ေနသူေတြကို ေဖာ္ထုတ္ျပီး ဥပေဒအရ အေရးယူသြားမယ္လို႔ သတိေပးေၾကျငာခဲ့တာဟာ အမွန္တကယ္ အားတက္စရာပါဘဲ။ သမၼတဟာ ရခိုင္လူၾကီးေတြနဲ႔ေတြ႕ျပီး သူတို႔ရဲ႕ လူငယ္ေတြကို ေသြးေအးလာေအာင္ ကူညီေျပာဆိုေပးဖို႔ ၾကိဳးစားခဲ့တယ္လို႔ သံတမန္အဖြဲ႕ဝင္ေတြေျပာၾကားခ်က္အရသိရပါတယ္။
အစိုးရကေတာ့ ၾကီးမားတဲ့ အင္အားစုေတြေအာင္မွ ပိတ္မိေနသလိုပါဘဲ။ တခ်ိဳ႕ေျပာတာကေတာ့ လက္တေလာ ရခိုင္အစြန္းေရာက္ေတြရဲ႕အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈေတြဟာ ျပည္တြင္းစံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္ရဲ႕ ထုတ္ျပန္ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြကို တားျမစ္ခ်င္လို႔၊ ေႏွာက္ယွက္ခ်င္လို႔ လို႔ ရွင္းျပပါတယ္။
အၾကမ္းဖက္မႈေတြျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အရင္းအျမစ္ေတြကို စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ ဖြဲ႕ထားတဲ့ အဖြဲ႕ဝင္ ၂၇ ေယာက္ပါတဲ့ ေကာ္မရွင္ထဲမွာ ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳးတစ္ေယာက္ေတာင္မပါပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ တခ်ိဳ႕ ရခိုင္အစြန္းေရာက္ႏိုင္ငံေရးသမားေတြပါပါတယ္။ ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြရဲ႕ ေနာက္ဆံုးရလဒ္ေတြကိုသာ အရွိအတိုင္းတင္သြင္းရမယ္ဆိုရင္ သမၼတဦးသိန္းစိန္အေပၚ ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံသားျပႆနာကို ေျဖရွင္ႏိုင္ခြင့္ေပးလိုက္သလိုျဖစ္သြားမွာကို ရခိုင္အစြန္းေရာက္ေတြက စိုးရိမ္ေနၾကပါတယ္။
အိုအိုင္စီ ျမန္မာႏိုင္ငံေလ့လာေရးအဖြဲ႕ကိုေခါင္းေဆာင္ျပီး စက္တင္ဘာလ အေစာပိုင္းတုန္းမွာ စစ္ေတြျမိဳ႕ကိုသြားတုန္းက ဒီျပႆနာဟာ ဘာသာေရးေၾကာင့္မဟုတ္ဘဲ အျမစ္တြယ္ေနတဲ့ လူမ်ိဳးေရးမႈန္းတီးမႈေၾကာင့္ျဖစ္တယ္လို႔ က်ေနာ္ေလ့လာသံုးသပ္မိပါတယ္။ က်ေနာ္ ေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့ကိစၥႏွစ္ခုေၾကာင့္ ေတာ္ေတာ္ေလးတုန္လႈပ္သြားခဲ့တယ္။ တစ္ခုက က်ေနာ္ စကားေျပာခဲ့တဲ့ ရခိုင္ေဒသခံေတြအားလံုးက ကုလသမဂၢနဲ႔ အန္ဂ်ီအိုေတြကို မုန္းတီးေနၾကတယ္။ ဘာေၾကာင့္မုန္းတာလဲလို႔ ေမးေတာ့။ အေျဖေတြက "မသိဘူးေလ၊ ဒီလိုဘဲေျပာၾကတာဘဲ" လို႕ျပန္ေျဖၾကတယ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ဗုဒၶဘာသာဘုန္းၾကီးေတြက မၾကိဳက္မႏွစ္သက္ဘဲ မုန္းတီးေနၾကတယ္ဆိုကလည္း ေတာ္ေတာ္စိတ္ဝင္စားဖို႔ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ရခိုင္လူၾကီးေတြနဲ႔ စီးပြားေရးသမားေတြနဲ႔ က်ေနာ္ေတြ႕ေတာ့ သူတို႔ေတြက သေဘာထားေပ်ာ့ေပ်ာင္းတာကိုေတြ႕ရတယ္။ ျပန္လည္တိုးတက္ေစဖို႕နဲ႔ အလုပ္အခြင့္အေရးေတြေပၚလာဖို႔ ေတာင္းဆိုေနတာကိုလည္း ၾကားခဲ့ရတယ္။ ဗုဒၶဘာသာစီးပြားေရးသမားတစ္ေယာက္ဆိုရင္ စပါးၾကိဳတ္စက္အေရးတၾကီးေတာင္းဆိုေနခဲ့ပါတယ္။ သမၼတ သိန္းစိန္လက္တေလာ ထုတ္ျပန္ေၾကျငာခ်က္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ မြတ္စလင္ႏိုင္ငံေတြဆီက အကူအညီေတြလည္းလိုအပ္ေနပါတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကိုၾကည့္ရတာ ေကာင္းတဲ့တိုးတက္မႈရဲ႕ အလားအလာတစ္ရပ္ပါဘဲ လို႔ယူဆမိပါတယ္။
စိတ္ကူယဥ္ဆန္တဲ့ အတြင္းစိတ္ရိႈင္းေတြေမြးျပီး ျပင္ပရန္သူရွာေနတဲ့့ အစြန္းေရာက္ေတြ ေသြးထိုးလႈပ္ေဆာ္မႈဟာ လူ႕အသိုင္းအဝိုင္း လူ႔ပါတ္ဝန္က်င္ဘဲ အမ်ားဆံုး ထိခိုက္ႏွစ္နာေစမွာျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ေတြအားလံုး ျမန္မာႏိုင္ငံဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရးအတြက္ ရခိုင္အစြန္းေရာက္အမ်ိဳးသာေရးဝါဒီေတြရဲ႕ ပိတ္ဆိုမႈအခက္အခဲေတြကို ျမန္မာအစိုးရေက်ာ္လႊားႏိုင္ဖို႔အတြက္ အားေပးကူညီၾကဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံက ရိုဟင္ဂ်ာေတြအတြက္ အေျခခံလူ႕အခြင့္အေရးေတြအာမခံမေပးႏိုင္ဘဲ စစ္မွန္တဲ့ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံကို ထူးေထာင္ႏိုင္ပါ့မလားဆိုတာကို ေမးခြန္းထုတ္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ အခုဆိုရင္ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ တန္းတူမၽွတျပီး ႏိုင္ငံအေပၚသစၥာရွိတဲ့ ႏိုင္ငံသားအခြင့္ေပးျပီးသူတို႔ရဲ႕ အနာဂၢတ္ျပင္ဆင္ေစဖို႔အခ်ိန္တန္ျပီ၊ သူတို႔အေပၚမွာ မုန္းတီးမႈေတြ ဆူပြတ္မလာေအာင္ တားျမစ္ပိတ္ပင္ဖို႔အခ်ိန္တန္ပါျပီ။
အိုအိုင္စီရဲ႕ ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ သံအမတ္ Ufuk Gokcen ေရးသားတဲ့ Rohingya and Democratization in Myanmar ဆိုတဲ့ ေဆာင္ပါးကို ဘာသာျပန္လိုက္ရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
Translated by O'Laie Manzu
