အရင္းခံ ၿပႆနာ အေပၚ အသိ အမွတ္ ၿပဳၿခင္း

လင္းထင္

ေခတ္ေမာင္း အတြဲ ၂၊ အမွတ္ ၃

မိတၴီလာက စလိုက္တဲ့ ဗမာၿပည္က လတ္တေလာ အႀကမ္း ဖက္မႈ ေတြအေႀကာင္း အဂၤလိပ္ သတင္း စာ ေတြက ေရးတဲ့ အခါမယ္ Sectarian violence ဆိုတဲ့ စကားလံုးကို သံုးႏံႈးေနတာ သတိ ထားမိတယ္။ ဒီ အသံုး အႏံႈးဟာ လူမ်ဴိးစု ေတြႀကားမွာ ၿဖစ္ေစ၊ လူတန္းစား အလႊာ ေတြႀကားမွာ ၿဖစ္ေစ၊ ကိုးကြယ္ ယံုႀကည္မႈ ဘာသာ ေတြႀကားမွာ ၿဖစ္ေစ (ဆြန္နီနဲ႔ ႐ွီအာ၊ ကက္သ လစ္နဲ႔ ပ႐ိုတက္ စတင့္လို ဘာသာ တစ္ ခုထဲ အတြင္းက ကြဲၿပားမႈလည္း ၿဖစ္ႏိုင္တယ္) မတူညီမႈ (၀ါ) ဂိုဏ္းဂန ကြဲၿပားမႈ အေပၚ အရင္းခံၿပီး ၿဖစ္တဲ့ ပဋိပကၡ ကေန အၿပန္ အလွန္ အႀကမ္း ဖက္မႈကို ရည္ညႊန္းတယ္။ စေတာ့ခ္ဟုမ္း ႏိုင္ငံတကာ ၿငိမ္း ခ်မ္းေရး သုေတသန အဖြဲ႔ရဲ႔ ၂၀၀၈ ႏွစ္လည္အစီ အရင္ခံစာထဲမယ္ ဒီလို အႀကမ္းဖက္မႈ ၿဖစ္စဥ္မ်ား အတြင္း မွာ ပါ၀င္ ပတ္သက္သူ မ်ားကို non-state actors representing different population groups ဆိုၿပီး ခ်ည္းကပ္ တယ္။ အဓိပၸာယ္က အရပ္သား ေတြရဲ႔ ပဋိပကၡလို႔ အမ်ဴိးအစား ခြဲၿခားလို ပံုရတယ္။ 

စကားလံုး အသံုး အႏံႈးေတြ ဆိုတာ သိပ္တာ သြားတယ္၊ အဓိပၸာယ္ကို သယ္ေဆာင္ ထားရတာကိုး။ ၿဖစ္ရပ္ တစ္ခုရဲ႔ ၿမင္သာတဲ့ အေႀကာင္း ၿခင္းရာေတြ ကိုသာမက ၿပႆနာ အရင္းအၿမစ္ကို ထင္ဟပ္ ပံုေဖာ္ဖို႔ရာ စကားလံုး ေ၀ါဟာရ မ်ားကိုပဲ အသံုးၿပဳ ႀကရတယ္ မဟုတ္လား။ Sectarian violence လို႔ သံုးႏံႈး ေနၿခင္း အေပၚမွာ က်ေနာ္ သံုးပံုႏွစ္ပံု မွ်မက သေဘာတူ ႏုိင္တယ္ (အၿပည့္ မတူႏိုင္တာ ကေတာ့ အႀကမ္းဖက္ မႈဟာ အုပ္စုႏွစ္ခု အႀကား အၿပန္ အလွန္ မဟုတ္ပဲ၊ အုပ္စု တစ္ခုကသာ မတူေသာ ဘာသာ အယူ အမ်ဴိး အႏြယ္ေႀကာင့္ တစ္ဖက္သက္ ပစ္မွတ္ထား အတိုက္ အခိုက္ ခံေနရတာပဲ)။ ၿဖစ္ေနတဲ့ အႀကမ္းဖက္မႈ ၿပႆနာ မ်ားဟာ sectarian လို႔ သံုးႏံႈးတဲ့ အတိုင္း ကြဲၿပားမႈ အေပၚ အရင္းခံၿပီး ၿဖစ္တာလို႔ ႐ွင္း႐ွင္း သိၿမင္ဖို႔ အေရး အႀကီးဆံုးပဲ။ ဘာကြဲၿပား မႈလည္းဆိုရင္ ဘာသာ အယူနဲ႔ အႏြယ္ ကြဲၿပားမႈပဲ။ ဘာသာ အယူနဲ႔ အႏြယ္ ကြဲၿပားမႈသာ အရင္းခံ အေႀကာင္းလို႔ ပိုင္းၿခား သိၿမင္ရမယ္။ 

အစိုးရ ေထာက္ခံသူနဲ႔ အတိုက္ အခံအားေပး သူအႀကားက ႏိုင္ငံေရး ကြဲၿပားမႈ မဟုတ္ဘူး။ ဆင္းရဲ ခ်မ္းသာ လူ႔အလႊာ ၂-ရပ္ ထိပ္တိုက္ တိုးေနႀကတဲ့ ၿပႆနာ ဟာလည္း ဒီအၿဖစ္ဆိုး အႀကမ္းဖက္မႈ ေတြမွာ အႀကံဳး မ၀င္ဘူး။ ဘယ္ပဋိပကၡမ်ဴိး မဆိုမွာ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ လူတန္းစားေရး အၿမင္က ကင္းလြတ္လို႔ မရဘူးလို႔ ယံုႀကည္ ခ်က္ ႐ိွ သူ တစ္ဦး အေနနဲ႔ ဒီအႀကမ္းဖက္ မႈမ်ားမွာ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ လူတန္း စားေရးဟာ အရင္းခံ အေႀကာင္း မဟုတ္ဘူးလို႔ ေၿပာရတဲ့အတြက္ က်ေနာ့္အဖို႔ရာ သက္ေသာင့္ သက္သာ မ႐ိွလွပါ။ 

အခုကိစၥရပ္မွာ စစ္တပ္က အာဏၿပန္ သိမ္းဖို႔ရာ အေႀကာင္း ၿပခ်က္ ရလာေအာင္ အကြက္ခ် ဖန္ တီး ေန မႈ လို႔ ႏိုင္ငံေရး အၿမင္ ႏိုင္ငံေရး ႐ွဴ႔ေထာင့္ ကေနသာ သံုးသပ္ ေနမႈ သိပ္အား ေကာင္းေနတယ္။ ဒီလို အားေကာင္း ရတာလည္း အမွားေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ အေတြးအၿမင္ အယူအဆ ႀကံဆခ်က္ သက္သက္ မဟုတ္တဲ့ လက္ဆုပ္ လက္ကိုင္ ေထာက္ၿပ စရာေတြ တပံုႀကီးကိုး။ အႀကမ္းဖက္ သူမ်ားဟာ ႐ုတ္ ခ်ည္း ေဒါသ ေပါက္ကြဲတဲ့ လူအုပ္စုရဲ႔ အသြင္ လကၡဏာနဲ႔ စာရင္ စံနစ္ တက် ၿပင္ဆင္ ထားတဲ့၊ ပစၥည္း ကိရိ ယာမ်ား တပ္ဆင္ ထားတဲ့ လူအုပ္စု ၿဖစ္ေႀကာင္း အခင္း ၿဖစ္ပြားရာ ေနရာတိုင္းက သက္ေသ ခံႀက တယ္။ ေဒသႏၲရ အာဏာပိုင္ မ်ားနဲ႔ လံုၿခံဳေရး တပ္ဖြဲ႔မ်ားရဲ႔ မယံုႏိုင္ဖြယ္ ေကာင္းေလာက္ေအာင္ မ်က္ ကြယ္ၿပဳမႈ၊ တာ၀န္မယူမႈ၊ အဆံုးစြန္ေသာ အေၿခအေနေတြ အထိ အေရာက္ခံမႈ ေတြဟာ ႀကံရာပါမ်ား အၿဖစ္ တပ္အပ္ စြပ္စြဲသူ အဖို႔ မ႐ိုင္းဘူး။ 

ဒီအခ်က္ေတြကို သိၿမင္ရက္ နဲ႔လည္း ႏိုင္ငံေရးဟာ အေႀကာင္းခံအၿဖစ္ က်ေနာ္ ဘာၿဖစ္လို႔ မယူဆ ခ်င္ရတာလဲ။ က်ေနာ္တို႔ဟာ ႏိုင္ငံေရးအရ ဖိႏိွပ္ခံရမႈ ေအာက္မွာ ဘာသာေရး မုန္းတီးမႈ ၿပႆနာကို ဘယ္တုန္းကမွ အေရးတႀကီး ဦးစားေပး ကိစၥအၿဖစ္ မေၿပာခဲ့ ႀကဘူး၊ ပ်က္ကြက္ခဲ့ ႀကတယ္။ ဘာသာေရး လူမ်ဴိးေရး အဓိက႐ုဏ္းေတြ ၿဖစ္ေပၚတိုင္း စစ္အုပ္စုရဲ႔ ႏိုင္ငံေရး အာ႐ံုလႊဲမႈ အၿဖစ္နဲ႔ပဲ အေၿဖထုတ္ သံုးသပ္ခဲ့ ႀကတယ္။ ဘာသာေရး လူမ်ဴိးေရး ခြဲၿခားမႈကို အာဏာသိမ္း စစ္အုပ္စုက ရာစုႏွစ္ ထက္၀က္မက ႏိုင္ငံေတာ္ မူ၀ါဒအၿဖစ္ က်င့္သံုးတဲ့အခါ (ႏိုင္ငံေတာ္ မူ၀ါဒလို႔ ဆိုရာမွာ က်ေနာ္ ေၿပာေလ့႐ိွတဲ့ ဗုဒၶဘာသာအေၿခၿပဳ အမ်ဴိးသားေရး ၀ါဒကိုပဲ အဓိက ရည္ညႊန္း ပါတယ္။) ၊ အဓိက႐ုဏ္း မ်ားကို ႀကိဳးကိုင္ ဖန္တီး လာခဲ့တဲ့ အခါ၊ အၿမင္လြဲ အယူမွား သတင္း အမွားမ်ားနဲ႔ အမုန္းတရား မ်ဴိးေစ့ကို မ်ဴိးဆက္ အဆင့္ဆင့္ ႀကဲပက္ ခဲ့တဲ့အခါ လူအမ်ား ႀကားမွာ ဒီအမုန္း တရားဟာ အပင္ မေပါက္ပဲ ေနေရာ့ မလား။ 

ဒီအယူလြဲတဲ့ အမုန္း တရားရန္က ကာကြယ္ဖို႔ရာ ဦးေႏွာက္နဲ႔ ႏွလံုးသား ႀကီးၿမတ္ က်ယ္ေၿပာ ႏုိင္ေအာင္ လူအမ်ားမွာ လံုေလာက္တဲ့ အၿပိဳင္ ဗဟုသုတနဲ႔ အၿပိဳင္အေတြး အေခၚမ်ား ၿဖည့္တင္းဖို႔ အခြင့္သာ ခဲ့ပါသ လား။ လြတ္လပ္တဲ့ လူ႔အဖြဲ႔ အစည္းနဲ႔ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံဖူး ေက်ာင္းပညာ ရဖူးသူ ေတြထဲက အခ်ဴိ႔ေတာင္မွ ဘာသာေရး လူမ်ဴိးေရး မုန္းတီးမႈကို မေက်ာ္ လြန္ႏိုင္ ႀကတဲ့ေနာက္၊ စစ္အာဏာ႐ွင္ ေအာက္ အႏွစ္ငါး ဆယ္ ေနရသူ ေတြထဲမယ္ အမုန္း အယူနဲ႔ ခြဲၿခားၿခင့္ဓေလ့ တကယ္ မစြဲၿငိပဲ ေနပါ့မလား။ လူေတြမွာ သူတို႔ ရဲ႔ ႏိုင္ငံေရး အႀကိဳက္ political preference အေပၚ မတည္မီွပဲ ဘာသာေရး လူမ်ဴိးေရး မုန္းတီးၿခင္း ခြဲၿခားၿခင္း အယူမ်ား ႐ိွႀကတာ ကိုလည္း သတိၿပဳ မိေစခ်င္ ပါတယ္။ 

တခ်ဴိ႔ကေတာ့ စစ္အလို ေတာ္ရိမ်ားသာ ဘာသာေရး လူမ်ဴိးေရး မုန္းတီး ခြဲၿခားသူမ်ား ၿဖစ္ေနတယ္လို႔ အမ်ဴိး အစား ခြဲၿခား ၿပေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အုပ္စုခြဲၿခား သတ္မွတ္ ႏုိင္မႈဟာ ဒီေလာက္ လြယ္ကူ ႐ွင္းလင္းစြာ လုပ္လို႔ မရႏိုင္ ပါဘူး။ လူမႈေရး တက္ႂကြသူ၊ ဘာသာ တရား ကိုင္း႐ိႈင္းသူ၊ အမ်ဴိးသားေရး ၿပင္းထန္သူ၊ အဲန္အယ္လ္ဒီ ေထာက္ခံသူ၊ သမၼတ သိန္းစိန္အား ႀကည္ညိဳသူ အစ ႐ိွသၿဖင့္ အုပ္စု Set တစ္ခု ခ်င္းစီကို စက္၀ိုင္း ခုခ်င္းစီအၿဖစ္ ယူဆႀကည့္ပါ။ အဲ့ဒီ့ စက္၀ိုင္းမ်ား တစ္ခုကို တစ္ခု Intersection ၿဖစ္ေနတဲ့ တူညီေသာ လကၡဏာမ်ား မွ်ေ၀ ပိုင္ဆိုင္မႈ နယ္ပယ္ အမ်ဴိးစံု ႐ိွေနႏိုင္ပါတယ္။ ႐ွင္း႐ွင္း ေၿပာရရင္ ဗမာ ဒီမိုသမား မ်ားထဲမွာ စစ္တပ္ ေအာက္ဆဲြ မ်ားလိုပဲ ကုလားမုန္း အစၥလာမ္ ေႀကာက္မ်ား ႐ိွေနပါတယ္။ အခ်ဴိ႔  ဒီမို မ်ဴိးခ်စ္ မ်ားရဲ႔ တင္းမာတဲ့ အမ်ဴိးသားေရး စိတ္အယူဟာ လူ႔အခြင့္ အေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ စံႏံႈးမ်ား အေပၚ သက္၀င္ အဖိုး ထားတတ္ မႈထက္ အကဲ သာေနတာ ပါပဲ။ 

ဘာသာေရး လူမ်ဴိးေရး မုန္းတီး ခြဲၿခားၿခင္း ၿပႆနာဟာ ေခတ္အဆက္ဆက္ ႏိုင္ငံေရး ေလာင္းရိပ္ မိခဲ့တာ ဟာ အခု လတ္တေလာ အေၿခအေန မွာလည္း ထိုနည္း၎ လ်စ္လ်ဴ႐ႈ ခံရဆဲပဲ။ ပိုေတာင္ အေၿခ အေန ဆိုးတယ္။ အခု လႊမ္းေနတာက ေနာက္ေႀကာင္းၿပန္ မလွည့္ခ်င္ ပါဘူးရယ္လို႔ တိုင္းၿပည္ ဟာ ေသြးႏု သားႏု ဒီမိုကေရစီ မီးေနသယ္ ဆိုတဲ့ စိတၲဇပဲ။ ကေလးေတြ အ႐ွင္ လတ္လတ္ မီးအ႐ိႈ႔ခံရတာ ဒီမိုကေရစီ မီးေန သယ္မို႔လို႔လား၊ ပ်က္စီးၿခင္း ငါးပါးမကေတာ့တဲ့ ဖြတ္သ႐ြတ္ လိုက္ေအာင္ ယိုယြင္းေနတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔ အစည္း ၿဖစ္ေနလို႔လား၊ ႀကပ္ႀကပ္ ဆင္ၿခင္ ႀကေစ ခ်င္တယ္။ 

ဒီမီးေနသယ္ စိတၲဇက ဘယ္ေလာက္ေတာင္ ေဖာက္ၿပန္ သြားေစလဲဆို သမၼတ သိန္းစိန္ ဦးေဆာင္တဲ့ အသြင္ ေၿပာင္းလဲမႈ အေပၚ အယံု အႀကည္ မ႐ိွသူ ေတြေတာင္၊ သူတို႔ သံသယထားတဲ့ အေၿပာင္း အလဲ ထိခိုက္မွာ ေႀကာက္စိတ္ ၀င္လာခဲ့ၿပီ။ ၿပႆနာရဲ႔ အရင္းခံကို မေစ့ငံု မပိုင္းၿခား ႏုိင္ရင္ေတာ့ အာ႐ံု အမွား စိတၲဇ အယူတို႔နဲ႔ ကိုယ့္ရပ္တည္မႈ ယိုင္လဲမွာပဲ။ ၿပႆနာဟာ ဘာသာေရး လူမ်ဴိးေရး ကြဲၿပားမႈအေပၚ အရင္းခံတဲ့ အႀကမ္းဖက္မႈ ၿဖစ္ေႀကာင္း အသိ အမွတ္ၿပဳ acknowledge လုပ္ပါ။ မလုပ္ႏိုင္ရင္ Holocaust ကို ၿငင္းဆန္ သူေတြနဲ႔ တစ္တန္းစား ထဲထားၿပီး က်ေနာ္ ႐ံႈ႔ခ်တယ္။