႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ ေရွ႕ေရး HRW ပူပန္

မခင္ျဖဴေထြး

ဗီြအုိေအ ျမန္မာပုိင္း

28.3.2013

ရခိုုင္ ျပည္နယ္တြင္း ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ပိုင္းက ျဖစ္ပြား ခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္ ပဋိပကၡ ေတြအတြင္း အိုးအိမ္မဲ့ ဒုကၡေရာက္ ခဲ့ၾကရတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ေခၚ မူဆလင္ လူနည္းစု ေတြကို ျပန္လည္ ေနရာ ခ်ထားေရး အတြက္ လုပ္ေဆာင္ စရာ ရွိတာ ေတြကို မလုပ္ဘူး ဆိုရင္ ျမန္မာ ႏုိင္ငံဟာ ဘာသာေရး အရ ေရရွည္ ကြဲျပားမယ့္ အႏၲရာယ္ က်ေရာက္မယ့္ အေျခအေန ရွိေနတယ္ လို႔ ထိပ္တန္း လူ႔အခြင့္ အေရး အဖြဲ႔ တဖြဲ႔က ေျပာလုိက္ ပါတယ္။

လက္တေလာ ၿမန္မာ ႏုိင္ငံတြင္း မူဆလင္ ဆန္႔က်င္ေရး စိတ္ေတြ ပ်ံ႕ႏွံ႔ ေနတဲ့ အေပၚမွာ အထူး စိုးရိမ္ မႈ ျဖစ္ရတယ္ လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။ အျပည့္ အစံုကို မခင္ျဖဴေထြး က တင္ျပ ထားပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က လူေတြ ရာနဲ႔ခ်ီ ေသေက် ဒဏ္ရာရၿပီး ေသာင္းနဲ႔ခ်ီ အိုးအိမ္မဲ့ ဒုကၡေရာက္ ခဲ့ရတဲ့ အၾကမ္းဖက္ အဓိက႐ုဏ္းေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့ရာ ရခိုင္ ၿပည္နယ္တြင္းမွာ ဒုကၡသည္ မူဆလင္ လူနည္းစုေတြရဲ႕ အေျခအေန ဟာ စိုးရိမ္ဖြယ္ရာျဖစ္ၿပီး ဒီလူေတြကို ၿပန္ လည္ ေနရာခ်ထားေရး ကိစၥကို ၿမန္မာ အစိုးရအေနနဲ႔ အျမန္ ဆံုး ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ႏိုင္ငံ တကာ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔ႀကီးတခုျဖစ္တဲ့ Human Rights Watch က ေတာင္းဆိုလိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

စစ္ေတြၿမိဳ႕က ဒုကၡသည္ စခန္းေတြကို သြားေရာက္ၾကည့္႐ႈခဲ့တဲ့ Human Rights Watch အဖြဲ႔က ဒုကၡသည္ စခန္းေတြထဲမွာ ခ်ိဳ႕ခ်ိဳ႕တဲ့တဲ့ ေနေနရတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြဟာ က်န္တဲ့ လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္း တခုလံုးနဲ႔ အဆက္ျဖတ္ခံေနရတဲ့ အေျခအေနမွာ ေရာက္ေန တဲ့အတြက္ ဒီအေပၚ အထူး စိုးရိမ္ တဲ့ အေၾကာင္း Human Rights Watch အဖြဲ႔ရဲ႕ အာရွေရးရာ တာ၀န္ခံတဦးျဖစ္တဲ့ ဂၽြန္ စစ္စတန္ (John Siston) က ေျပာပါတယ္။ 

“ပထမဆံုး က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ စိုးရိမ္မႈက ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြအတြက္တင္ မဟုတ္ပါဘူး။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာရွိတဲ့ မူဆလင္ အားလံုးအတြက္ စိုးရိမ္တာပါ။ လတ္တေလာ ၿမန္မာႏုိင္ငံမွာ မူဆလင္ေတြအေပၚ အၾကမ္းဖက္ မႈေတြနဲ႔ မုန္းတီးစိတ္ေတြက ေနရာအႏွံ႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ထဲက ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ စိတ္ပူတာက အဲ့ဒီမွာ မူဆလင္ေတြဟာ တေနရာ တည္းမွာ ဘယ္ကိုမွထြက္ခြာ ခြင့္မရဘဲ ၿဖစ္ေနရတာပါ။ဒုကၡသည္စခန္းဆိုတာထက္ အက်ဥ္းစခန္း လို ေနရာ မွာ   ေနေန ရ တာ ျဖစ္ပါတယ္။ စခန္းထဲကေန ဘယ္ကိုမွ ထြက္ခြာခြင့္မရဘဲ သူတို႔ကို ေစာင့္ ၾကပ္ေန တဲ့ သူေတြ သနား ညႇာတာသေလာက္ ခြင့္ျပဳသေလာက္ပဲ လႈပ္ရွားခြင့္ ရၾကပါတယ္။ လူသား ခ်င္း စာနာမႈ အ ကူအညီေတြကလည္း အလံုအေလာက္ မရွိပါဘူး။ အေျခအေန အေတာ္ကို ဆိုးရြားပါတယ္။”

ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့တာ လေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာလာခဲ့ၿပီ ျဖစ္ေပမဲ့လည္း ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုက ၡသည္ေတြရဲ႕ အေျခအေနဟာ စိုးရိမ္ရဆဲ အေျခအေနမွာ ဆက္ရွိေနဆဲ ျဖစ္တယ္လို႔လည္း Human Rights Watch အဖြဲ႔က ေျပာပါတယ္။

့ျမန္္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြကို ဒီအတိုင္း လ်စ္လ်ဴ႐ႈမထားဘဲ သူတုိ႔ေတြ လူမႈအသိုုင္း အ၀ိုင္းထဲမွာ ျပန္လည္ ၀င္ဆံ့ႏုိင္ေအာင္ စီစဥ္ေပးဖို႔႔ လိုအပ္တယ္လို႔လည္း ဂၽြန္ စစ္စတန္ (John Siston) က ေျပာပါတယ္။

“အရင္ဆံုး ၿမန္မာအစိုးရ အေနနဲ႔ ဒီကိစၥကို အေရးတႀကီး ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းဖို႔ လိုအပ္ေနတယ္ ဆုိတာကို ၀န္ခံဖို႔ လိုပါတယ္။ လူသားခ်င္းစာနာ ေထာက္ထားမႈ ဆိုင္ရာ ၿပႆနာေတြနဲ႔ အ့ဲဒီေဒသတ၀ိုက္မွာ ႐ိုဟင္ ဂ်ာ မုန္းတီးမႈေတြ အမ်ားအျပား ရွိေနတဲ့ ျပႆနာေတြ ရွိေနပါတယ္။ ဒီလို ျပႆနာေတြ ရွိေနတယ္ ဆုိတာကို အစိုးရက ၀န္ခံရပါမယ္။ တခ်ဳိ႕ အာဏာပိုင္ေတြက ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ႀကီးႀကီးမားမား ျပႆ နာ မဟုတ္ဘူးဆိုၿပီး ျငင္းဆန္ ေျပာဆိုေနတာ ရွိပါတယ္။ ဒုတိယအခ်က္ အေနနဲ႔ ကေတာ့ ဒုကၡေရာက္ေန သူေတြကို လူသားခ်င္းစာနာတဲ့ အကူအညီ ေပးေနသူေတြရဲ႕ လံုၿခံဳေရးကို အစိုးရက တာ၀န္ယူရပါ လိမ့္မယ္။ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရတဲ့ အေျခအေန တခုေအာက္မွာ ဒီလူေတြ အလုပ္လုပ္ကုိင္ခြင့္ ရဖို႔ လိုပါတယ္။”

အိုးအိမ္စြန္႔ ထြက္ေျပးရတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကို ျပန္ၿပီး ေနရာခ်ထားဖို႔ အစိုးရက ပ်က္ကြက္တာဟာ လူမႈ အ၀န္းအ၀ိုင္းထဲကေန သူတို႔ကို ေရရွည္ သီးျခား ခြဲထုတ္ထားေတာ့မလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ္စိတ္ေတြ ပိုၿပီး ႀကီး ထြား လာေစတယ္လို႔ Human Rights Watch အဖြဲ႔က ေျပာပါတယ္။ 

ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ေရတို ေရရွည္ စီမံကိန္းခ်ၿပီး ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြအေရး ကိုင္တြယ္ ေဆာင္ရြက္ သင့္တယ္လို႔လည္း ဂၽြန္ စစ္စတန္ (John Siston) က ေျပာပါတယ္။

“ခိုင္မာတဲ့ ေၿခလွမ္းတရပ္အေနနဲ႔ ၿမန္မာႏိုင္ငံမွာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး႐ံုးရဲ႕ ႐ံုးခြဲတခု ဖြင့္လွစ္ခြင့္ ျပဳဖို႔လည္း လိုပါတယ္။ ဒီ႐ံုးကေန အေျခအေနေတြကို ႀကီးၾကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ ပါတယ္။ လူမႈ အ၀န္းအ၀ိုင္းအတြင္း အခ်င္းခ်င္း ၿပန္ၿပီး သင့္ျမတ္ေအာင္ ဒါမွမဟုတ္ ဒုကၡသည္ေတြ လူ႔အဖြဲ႔ အစည္းထဲမွာ ၿပန္ၿပီး ၀င္ေရာက္ႏုိင္ေအာင္ သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္တဲ့ အစီအစဥ္ေတြကို ခ်မွတ္ေဆာင္ ရြက္ တာေတြ လုပ္ႏုိင္မွာပါ။ ရခိုုင္လူမ်ိဳးေတြအေနနဲ႔ ႐ို ဟင္ဂ်ာေတြကို ေန႔ခ်င္း ညခ်င္း ၿပန္လည္ လက္ခံၿပီး သူတုိ႔ရဲ႕ အမုန္း တရားေတြနဲ႔ ေဒါသေတြကို ေဖ်ာက္ဖ်က္ပစ္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဆိုေတာ့ ဒီကိစၥ လက္ငင္း ေျဖရွင္းမႈအပိုင္းမွာ ဥပေဒနဲ႔ လံုၿခံဳေရး ေစာင့္ၾကပ္မႈေတြ လိုအပ္သလို ေရရွည္ မွာေတာ့ ႏုိင္ ငံေရးအရ ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးမႈေတြ ရွိဖို႔လိုပါတယ္။”

အစိုးရအရာရွိေတြ၊ စစ္တပ္နဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအ၀င္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြ အေနနဲ႔လည္း လတ္တေလာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ မူဆလင္ ဆန္႔က်င္ေရး စိတ္ေတြ ပ်ံ႕ႏ႔ွံေနတာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ပဋိပကၡ ႀကီးထြားမလာခင္မွာ အခုထက္ပိုၿပီး ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုဖို႔ အေရးႀကီးတယ္လို႔လည္း ဂၽြန္ စစ္စတန္ (John Siston) က ေျပာသြားပါတယ္။

ဒီအေတာအတြင္း ၿမန္မာႏုိင္ငံမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ သီတင္းပတ္က မိတၳီလာခ႐ိုင္မွာ စခဲ့တဲ့ ဘာသာေရး ပဋိပကၡ အ သြင္ အၾကမ္းဖက္မႈေတြၿဖစ္ပြားခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ေနာက္ဆက္တြဲ အၾကမ္းဖက္မႈေတြဟာ တျခားၿမိဳ႕ နယ္ေတြအထိပါ ပ်ံ႕ႏွံ႔ခဲ့တာရွိသလို အခုအခါ ရခိုင္ျပည္နယ္ဘက္မွာလည္း တင္းမာမႈေတြ တဖန္ ၿပန္ လည္ျဖစ္ေပၚေနၿပီး၊ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဆန္႔က်င္ေရး စိတ္ေတြ ႀကီးထြားေအာင္ လႈံ႕ေဆာ္ေနသူေတြ ရွိေနတဲ့ အေၾကာင္းနဲ႔ အၾကမ္းဖက္ ပဋိပကၡေတြၿပန္ျဖစ္လာႏုိင္တယ္ဆိုတဲ့ စိုးရိမ္မႈေတြ ႀကီးထြားလာေနတဲ့ အေၾကာင္း လန္ဒန္အေျခစိုက္ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔တခုျဖစ္တဲ့ Burma Campaign UK ကလည္း မေန႔က အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္ ေျပာဆိုထားပါတယ္။