၂၀၁၆ ဘာသာေရး ဖိႏွိပ္မႈ ႏိုင္ငံေတြ စာရင္းထဲ ျမန္မာပါ၀င္
 |
| ၂၀၁၆ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လက ကခ်င္ျပည္နယ္ ဖားကန္႔ၿမိဳ႕နယ္ လယ္ျပင္ေက်းရြာရွိ ၀တ္ျပဳသည့္ အေဆာက္အဦးကို မီး႐ိႈ႕ ဖ်က္ဆီးခံရၿပီးေနာ္ကပိုင္း လံုျခံဳေရး ယူထားသည့္ အေျခအေနကို ေတြ႕ရစဥ္။ ဓါတ္ပံု - (MOI Web Portal) |
16.8.2017
ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ ဖိႏွိပ္မႈေတြ ရွိေနဆဲ ႏိုင္ငံေတြ စာရင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပါ၀င္ေနဆဲျဖစ္ၿပီး CPC (Country of Particular Concern) လို႔ေခၚတဲ့ အထူးစိုးရိမ္ဖြယ္ရာ ႏိုင္ငံအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံထားရဆဲ ျဖစ္ေၾကာင္း မေန႔က ထုတ္ျပန္တဲ့ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနရဲ႕ ၂၀၁၆ ခုနွစ္ ႏိုင္ငံတကာ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ လက္နက္ေရာင္း၀ယ္မႈ အေမရိကန္က ပိတ္ပင္ထားတာကို ဆက္လက္ၿပီး ထားရွိမွာျဖစ္တယ္လို႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနက ေျပာပါတယ္။ မအင္ၾကင္းႏိုင္က ဆက္ၿပီးတင္ျပမွာပါ။
ကမၻာတ၀ွမ္း ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၉၉ ႏိုင္ငံတို႔က ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနရဲ႕ ၂၀၁၆ ႏွစ္ပတ္လည္ အစီရင္ခံစာကို အဂၤါေန႔က ထုတ္ျပန္ခဲ့ရာမွာ၀န္ႀကီး Rex Tillerson က ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္အေျခအေနဟာ စိုးရိမ္ရဆဲျဖစ္ေၾကာင္း သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ ဘာသာေရးႏွိပ္ကြပ္မႈနဲ႔ သည္းခံႏိုင္မႈ နည္းပါးျခင္းဟာ ဒီကေန႔ သိပ္ကို ထင္ရွားေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမာၻ႕လူဦးေရရဲ႕ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္း နီးပါးဟာ ဘာသာေရး ကန္႔သတ္မႈေတြ ဘာသာေရး အေျခခံတဲ့ ရန္လိုမုန္းထားမႈေတြရဲ႕ ေအာက္မွာ ေနထိုင္ၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာသာေရး လြတ္လပ္မႈကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ ႏိုင္ျခင္း မရွိရင္ တည္ၿငိမ္မႈ နည္းပါးမယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖါက္မႈေတြ ရွိေနမယ္။ အစြန္းေရာက္ေတြက အခြင့္ေရးယူၿပီး ေျခကုပ္ယူၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေျခအေနေတြကို က်ေနာ္တို႔ အေနနဲ႔ လစ္လ်ဴရႈမထားႏိုင္ပါဘူး။ကမာၻတ၀ွမ္း ဘာသာေရး လြတ္လပ္မႈ တိုးတက္ေစဖို႔ ဒီအေျခအေနေတြကို သမၼတ ထရမ့္ အစိုးရက ေျဖရွင္းေပးဖို႔ သံဓိဌာန္ ခိုင္မာပါတယ္။ ”
ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ အဆိုးဆံုး (၇) ႏိုင္ငံေတြကေတာ့ အီရန္၊ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်၊ တူရကီ၊ ဘာရိန္း၊ တရုတ္၊ ပါကစၥတန္နဲ႔ ဆူဒန္ျဖစ္ၾကၿပီး ဒီႏိုင္ငံေတြမွာ ဘာသာေရး ကိုးကြယ္မႈေၾကာင့္ အက်ဥ္းခ်တာ၊ ကြက္မ်က္တာ၊ ေနွာင့္ယွက္ ဟန္႕တားတာေတြ ျပဳလုပ္ေနတဲ့ အေၾကာင္း Tillerson က ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနနဲ႕ ကေတာ့ CPC လို႔ေခၚတဲ့ အထူးစိုးရိမ္ေနရဆဲ ႏိုင္ငံစာရင္းထဲမွာ ရွိေနပါတယ္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူနည္းစုကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာ၀င္ေတြ အေပၚ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈ၊ သူတို႔ ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာေရး အေဆာက္အဦးေတြ ၿဖိဳခ်ဖ်က္စီးခံရမႈ၊ ဘာသာေရး မုန္းတီးေအာင္ လႈံေဆာ္မႈေတြ ရွိေနေၾကာင္း ေဖၚျပထားပါတယ္။
လက္ရွိ NLD အစိုးရလက္ထက္မွာ လူနည္းစုကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕လံုၿခံဳေရးကို ဥပေဒအရ အကာအကြယ္ေပးဖို႔ အားနည္းေနဆဲ ျဖစ္ေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘာသာေပါင္းစံု လူငယ္မ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးအဖဲြ႔ ဥကၠဌ ကိုရွဳိင္းက ေျပာပါတယ္။
“ ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္တဲ့ အဖြဲ႕ေတြကလည္း ဒီ NLD အစိုးရကို ေသြးတိုးစမ္းတဲ့ အပိုင္းေတြက ေတာ္ေတာ္ေလးကို မ်ားလာတယ္။ အခု ဘယ္ေလာက္အထိ အေျခအေနက ျဖစ္လာတုန္း ဆိုေတာ့ တျခား အရင္ႏွစ္ေတြက ဆိုရင္ နယ္ေတြ နယ္ေတြမွာ ျဖစ္လာရာကေန ၿပီးေတာ့မွ ဒီႏွစ္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ထဲမွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ထဲ အထိကို ၀င္လာတဲ့ အေနအထားကို ရွိတယ္။ က်ေနာ္တို႔ သာေကတမွာ ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ၿပီးတဲ့ အခါ ၾကေတာ့ ဒီ ေတာင္ညြန္႔မွာ ျဖစ္သြားတယ္ေပါ့ေနာ္။ ေနာက္ ဒီသဃၤန္းကြ်န္းဘက္မွာ ဆိုရင္လည္း ႀကိဳၾကားၾကိဳၾကားေလးေတြ ျဖစ္လာတာရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲလိုျဖစ္လာတဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြ အေပၚမွာ အစိုးရဘက္က ကိုင္တြယ္မႈ အေျခအေနကေတာ့ အခုအခ်ိန္အထိ အားနည္းေနေသးတာ ေတြ႕ရတယ္ေပါ့။ သာေကတမွာ ျဖစ္သြားတဲ့ ကိစၥမ်ိဳးဆိုရင္ တကယ့္တကယ္မွာ ဆိုရင္ အစိုးရက တရားဥပေဒနဲ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ကို သူ႔အေနနဲ႔ ထိန္းသိမ္းလို႔ ရပါရဲ႕နဲ႔ သူ႔အေနနဲ႔ မထိမ္းသိမ္းႏိုင္ခဲ့တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးကို ေတြ႔တယ္။ အဲ့ေတာ့ ဒီလိုမ်ိဳးေတြ ျဖစ္လာတဲ့ အေပၚမွာ တဖက္ကလည္း ပိုပိုၿပီးေတာ့မွ သူက အကဲစမ္းလာတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးေတြ သြားေတြ႕ရတယ္။ ”
အလားတူ လူနည္းစုကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာေရး ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္း အေဆာက္အဦးေတြ တည္ေဆာက္ခြင့္မွာလည္း ကန္႔သတ္မႈေတြ ရွိေနတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္ အေျခစိုက္ ျမန္မာ- ကက္သလစ္ ဘုန္းေတာ္ႀကီး Timothy Hkui Shing Ling ကအခုလို ေျပာပါတယ္။
“ ဥပမာ က်ေနာ္တို႔ ဘုရားေက်ာင္း ေဆာက္တဲ့အခါမွာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေဆာက္လို႔ မရတာ။ ကတ္သလစ္ အသင္းေတာ္ အေနနဲ႔ ေျပာတာေနာ္။ ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ စာသင္ေက်ာင္းေတြ ဖြင့္တဲ့အခါမွာ သိပ္ၿပီးေတာ့မွ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ဒီမိုကေရစီ မရခင္ကတည္းက သိပ္မရွိခဲ့ေသးတာ။ ”
အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနရဲ႕၂၀၁၆ ခုႏွစ္ အစီရင္ခံစာမွာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဘာသာေရး ပဲြေတာ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ခဲြျခားဖိႏွိပ္မႈေတြ ရွိေနေၾကာင္း ေဖၚျပထားပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာႏို္င္ငံမွာ အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕တမန္ေတာ္ေန႔ အခမ္းအနားကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ က်င္းပလာရာမွာ အခုေနာက္ပိုင္း အခက္အခဲေတြ ရင္ဆိုင္ရတဲ့ အေျခအေနကို ကိုရွဳိင္းက အခုလိုေျပာပါတယ္။
“ ဒီအစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ဒီတမန္ေတာ္ေန႔ အခမ္းအနားေပါ့။ ဒါ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း ဟိုးေရွး ဘုရင္မင္းျမတ္ေတြ လက္ထက္ကတည္းက ေနၿပီးေတာ့မွ တႏိုင္ငံလံုး က်င္းပလာခဲ့တာေပါ့။ ဒီတမန္ေတာ္ေန႔ အခမ္းအနားကို ဆိုရင္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဒီမ်ိဳးခ်စ္အမည္ခံ အဖြဲ႕ေတြက ေနၿပီးေတာ့မွ လာေရာက္တားဆီးတယ္။ သူတို႔က ေနၿပီးေတာ့မွ လူအုပ္နဲ႔ လာၿပီးေတာ့ ဆန္႔က်င္ ဆႏၵျပတာေတြ လုပ္ၿပီဆိုရင္ အစိုးရက ေနၿပီးေတာ့ ဒီပြဲကို ပိတ္သိမ္းဖို႔ ဆိုၿပီးေတာ့မွ လုပ္လာတယ္။ ဒါဟာလံုး၀ တရားနည္းလမ္းမက်ဘူး တရားဥပေဒနဲ႔ လံုး၀ကို မညီညြတ္ဘူး။”
အစီရင္ခံစာထဲမွာ ၂၀၁၆ ခုနွစ္ အတြင္း ဘာသာေရး အၾကမ္းဖက္မႈေတြထဲ ထင္ရွားတဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြ အျဖစ္ ဇြန္လက ပဲခူးတိုင္း ေ၀ါၿမိဳ႕နယ္ သူရဲသမိန္ ေက်းရြာမွာအစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕ေနအိမ္ေတြနဲ႕ ဘာသာေရး အေဆာက္အဦး တခု ကို အၾကမ္းဖက္ အုပ္စုက ဖ်က္ဆီးၿပီး မြတ္စလင္ ရြာသားတခ်ဳိ႕ ထိခိုက္ ဒဏ္ရာရခဲ့တဲ့ျဖစ္ရပ္၊ အဲဒီေနာက္ ဇူလိုင္လမွာ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဖားကန္႔ လံုးခင္းဘက္မွာ ယာယီ ဗလီ ဝတ္ျပဳေက်ာင္း အေဆာက္အဦးကို ရာခ်ီတဲ့လူအုပ္က မီးရွဳိ႕ဖ်က္စီးခဲ့တာေတြကို ေဖၚျပထားပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္က လူနည္းစု မြတ္စလင္ေတြရဲ႕ အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း အစီရင္ခံစာမွာ အက်ယ္တ၀င့္ ေဖၚျပထားပါတယ္။ ၂၀၁၆ခုနွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းမွာ လံုၿခံဳေရးစခန္းေတြ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္ခံရၿပီး ေနာက္ပိုင္း အဲဒီမွာရွိတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စလင္ ေတြအေပၚ လံုၿခံဳေရး အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ ပိုၿပီး ခဲြျခားဖိႏွိပ္မႈ၊ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို လံုၿခံဳေရးတပ္ေတြက က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကတယ္လို႔ အစီရင္ခံစာက ဆိုပါတယ္။ မႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလနဲ႔ ႏို၀င္ဘာလ ေနာက္ပိုင္း ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းကေန အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံကို ထြက္ေျပးသူေပါင္း ခန္႔မွန္းေျခ ၇၀,၀၀၀ ေလာက္ရွိၿပီး အိုးအိမ္စြန္႔ခြာၿပီး ေဘးလြတ္ရာ ပုန္းေအာင္း ခိုလႈံေနၾကသူေပါင္း ၂၃,၀၀၀ ေလာက္ရွိပါတယ္။
၁၉၉၈ ခုနွစ္က ထုတ္ျပန္တဲ့ ႏိုင္ငံတကာ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ ဥပေဒအရ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္ကတည္းက စလို႔ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး CPC လို႔ေခၚတဲ့ အထူး စိုးရိမ္ေနရဆဲ ႏိုင္ငံစာရင္း သတ္မွတ္ျခင္း ခံခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလမွာ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာနက လက္နက္ေရာင္းခ်မႈပိတ္ပင္တဲ့ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈနဲ႔အတူျမန္မာႏိုင္ငံကို CPC ႏိုင္ငံအျဖစ္ ျပန္သတ္မွတ္ခဲ့ေၾကာင္းလည္း အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။
ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္သံရံုးက အဆင့္ျမင့္ အစိုးရအရာရွိေတြဟာ ျမန္မာအစိုးရ ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးခဲ့သလို ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း စိုးရိမ္ရတဲ့ ရခိုင္နဲ႔ ကခ်င္ ျပည္နယ္ေတြကို သြားေရာက္ခဲ့ၿပီး ေဒသခံအာဏာပိုင္ေတြ၊ NGO ေတြ၊ ဘာသာေရး အဖဲြ႔အစည္းေတြ ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ ရန္ကုန္နဲ႔ မႏၱေလးတို႔မွာလည္း လူငယ္နဲ႔ ဘာသာေရး သည္းခံမႈ ေထာက္ခံအားေပးတဲ့ အရပ္ဖက္၊ လူ႔အဖဲြ႕အစည္းေတြ ၾကား ေဆြးေႏြးပဲြေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့တယ္လို႔ ေဖၚျပထားပါတယ္။
NLD အစိုးရလက္ထက္ ဘာသာေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ထူးျခားတိုးတက္မႈေတြထဲမွာ ဘာသာေရး၊ လူမ်ဳိးေရး မုန္းတီးေအာင္ လံႈ႕ေဆာ္ေနတဲ့ မဘသ အဖဲြ႔ႀကီးကို တားျမစ္ပိတ္ပင္ႏိုင္ခဲ့တဲ့ အခ်က္ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ထည့္သြင္းေဖၚျပထားပါတယ္။ ဒါ႔အျပင္ ဘာသာေပါင္းစံု ခ်စ္ၾကည္ေရး အဖဲြ႔ေတြကို ျပည္နယ္နဲ႔ တိုင္းအႏွံ႔ ဖဲြ႕စည္းခြင့္ျပဳၿပီး လူ႔အဖဲြအစည္းေတြ အခ်င္းခ်င္း ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တဲြ ေနထိုင္ႏိုင္ေရး ႀကိဳးပမ္းခ်က္ေတြ ကိုလည္း အသိအမွတ္ျပဳထားပါတယ္။
ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ ဖိႏွိပ္မႈေတြ ရွိေနဆဲ ႏိုင္ငံေတြ စာရင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပါ၀င္ေနဆဲျဖစ္ၿပီး CPC (Country of Particular Concern) လို႔ေခၚတဲ့ အထူးစိုးရိမ္ဖြယ္ရာ ႏိုင္ငံအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံထားရဆဲ ျဖစ္ေၾကာင္း မေန႔က ထုတ္ျပန္တဲ့ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနရဲ႕ ၂၀၁၆ ခုနွစ္ ႏိုင္ငံတကာ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ လက္နက္ေရာင္း၀ယ္မႈ အေမရိကန္က ပိတ္ပင္ထားတာကို ဆက္လက္ၿပီး ထားရွိမွာျဖစ္တယ္လို႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနက ေျပာပါတယ္။ မအင္ၾကင္းႏိုင္က ဆက္ၿပီးတင္ျပမွာပါ။
ကမၻာတ၀ွမ္း ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၉၉ ႏိုင္ငံတို႔က ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနရဲ႕ ၂၀၁၆ ႏွစ္ပတ္လည္ အစီရင္ခံစာကို အဂၤါေန႔က ထုတ္ျပန္ခဲ့ရာမွာ၀န္ႀကီး Rex Tillerson က ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္အေျခအေနဟာ စိုးရိမ္ရဆဲျဖစ္ေၾကာင္း သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ ဘာသာေရးႏွိပ္ကြပ္မႈနဲ႔ သည္းခံႏိုင္မႈ နည္းပါးျခင္းဟာ ဒီကေန႔ သိပ္ကို ထင္ရွားေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမာၻ႕လူဦးေရရဲ႕ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္း နီးပါးဟာ ဘာသာေရး ကန္႔သတ္မႈေတြ ဘာသာေရး အေျခခံတဲ့ ရန္လိုမုန္းထားမႈေတြရဲ႕ ေအာက္မွာ ေနထိုင္ၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာသာေရး လြတ္လပ္မႈကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ ႏိုင္ျခင္း မရွိရင္ တည္ၿငိမ္မႈ နည္းပါးမယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖါက္မႈေတြ ရွိေနမယ္။ အစြန္းေရာက္ေတြက အခြင့္ေရးယူၿပီး ေျခကုပ္ယူၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေျခအေနေတြကို က်ေနာ္တို႔ အေနနဲ႔ လစ္လ်ဴရႈမထားႏိုင္ပါဘူး။ကမာၻတ၀ွမ္း ဘာသာေရး လြတ္လပ္မႈ တိုးတက္ေစဖို႔ ဒီအေျခအေနေတြကို သမၼတ ထရမ့္ အစိုးရက ေျဖရွင္းေပးဖို႔ သံဓိဌာန္ ခိုင္မာပါတယ္။ ”
ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ အဆိုးဆံုး (၇) ႏိုင္ငံေတြကေတာ့ အီရန္၊ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်၊ တူရကီ၊ ဘာရိန္း၊ တရုတ္၊ ပါကစၥတန္နဲ႔ ဆူဒန္ျဖစ္ၾကၿပီး ဒီႏိုင္ငံေတြမွာ ဘာသာေရး ကိုးကြယ္မႈေၾကာင့္ အက်ဥ္းခ်တာ၊ ကြက္မ်က္တာ၊ ေနွာင့္ယွက္ ဟန္႕တားတာေတြ ျပဳလုပ္ေနတဲ့ အေၾကာင္း Tillerson က ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနနဲ႕ ကေတာ့ CPC လို႔ေခၚတဲ့ အထူးစိုးရိမ္ေနရဆဲ ႏိုင္ငံစာရင္းထဲမွာ ရွိေနပါတယ္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူနည္းစုကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာ၀င္ေတြ အေပၚ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈ၊ သူတို႔ ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာေရး အေဆာက္အဦးေတြ ၿဖိဳခ်ဖ်က္စီးခံရမႈ၊ ဘာသာေရး မုန္းတီးေအာင္ လႈံေဆာ္မႈေတြ ရွိေနေၾကာင္း ေဖၚျပထားပါတယ္။
လက္ရွိ NLD အစိုးရလက္ထက္မွာ လူနည္းစုကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕လံုၿခံဳေရးကို ဥပေဒအရ အကာအကြယ္ေပးဖို႔ အားနည္းေနဆဲ ျဖစ္ေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘာသာေပါင္းစံု လူငယ္မ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးအဖဲြ႔ ဥကၠဌ ကိုရွဳိင္းက ေျပာပါတယ္။
“ ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္တဲ့ အဖြဲ႕ေတြကလည္း ဒီ NLD အစိုးရကို ေသြးတိုးစမ္းတဲ့ အပိုင္းေတြက ေတာ္ေတာ္ေလးကို မ်ားလာတယ္။ အခု ဘယ္ေလာက္အထိ အေျခအေနက ျဖစ္လာတုန္း ဆိုေတာ့ တျခား အရင္ႏွစ္ေတြက ဆိုရင္ နယ္ေတြ နယ္ေတြမွာ ျဖစ္လာရာကေန ၿပီးေတာ့မွ ဒီႏွစ္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ထဲမွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ထဲ အထိကို ၀င္လာတဲ့ အေနအထားကို ရွိတယ္။ က်ေနာ္တို႔ သာေကတမွာ ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ၿပီးတဲ့ အခါ ၾကေတာ့ ဒီ ေတာင္ညြန္႔မွာ ျဖစ္သြားတယ္ေပါ့ေနာ္။ ေနာက္ ဒီသဃၤန္းကြ်န္းဘက္မွာ ဆိုရင္လည္း ႀကိဳၾကားၾကိဳၾကားေလးေတြ ျဖစ္လာတာရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲလိုျဖစ္လာတဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြ အေပၚမွာ အစိုးရဘက္က ကိုင္တြယ္မႈ အေျခအေနကေတာ့ အခုအခ်ိန္အထိ အားနည္းေနေသးတာ ေတြ႕ရတယ္ေပါ့။ သာေကတမွာ ျဖစ္သြားတဲ့ ကိစၥမ်ိဳးဆိုရင္ တကယ့္တကယ္မွာ ဆိုရင္ အစိုးရက တရားဥပေဒနဲ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ကို သူ႔အေနနဲ႔ ထိန္းသိမ္းလို႔ ရပါရဲ႕နဲ႔ သူ႔အေနနဲ႔ မထိမ္းသိမ္းႏိုင္ခဲ့တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးကို ေတြ႔တယ္။ အဲ့ေတာ့ ဒီလိုမ်ိဳးေတြ ျဖစ္လာတဲ့ အေပၚမွာ တဖက္ကလည္း ပိုပိုၿပီးေတာ့မွ သူက အကဲစမ္းလာတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးေတြ သြားေတြ႕ရတယ္။ ”
အလားတူ လူနည္းစုကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာေရး ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္း အေဆာက္အဦးေတြ တည္ေဆာက္ခြင့္မွာလည္း ကန္႔သတ္မႈေတြ ရွိေနတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္ အေျခစိုက္ ျမန္မာ- ကက္သလစ္ ဘုန္းေတာ္ႀကီး Timothy Hkui Shing Ling ကအခုလို ေျပာပါတယ္။
“ ဥပမာ က်ေနာ္တို႔ ဘုရားေက်ာင္း ေဆာက္တဲ့အခါမွာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေဆာက္လို႔ မရတာ။ ကတ္သလစ္ အသင္းေတာ္ အေနနဲ႔ ေျပာတာေနာ္။ ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ စာသင္ေက်ာင္းေတြ ဖြင့္တဲ့အခါမွာ သိပ္ၿပီးေတာ့မွ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ဒီမိုကေရစီ မရခင္ကတည္းက သိပ္မရွိခဲ့ေသးတာ။ ”
အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနရဲ႕၂၀၁၆ ခုႏွစ္ အစီရင္ခံစာမွာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဘာသာေရး ပဲြေတာ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ခဲြျခားဖိႏွိပ္မႈေတြ ရွိေနေၾကာင္း ေဖၚျပထားပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာႏို္င္ငံမွာ အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕တမန္ေတာ္ေန႔ အခမ္းအနားကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ က်င္းပလာရာမွာ အခုေနာက္ပိုင္း အခက္အခဲေတြ ရင္ဆိုင္ရတဲ့ အေျခအေနကို ကိုရွဳိင္းက အခုလိုေျပာပါတယ္။
“ ဒီအစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ဒီတမန္ေတာ္ေန႔ အခမ္းအနားေပါ့။ ဒါ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း ဟိုးေရွး ဘုရင္မင္းျမတ္ေတြ လက္ထက္ကတည္းက ေနၿပီးေတာ့မွ တႏိုင္ငံလံုး က်င္းပလာခဲ့တာေပါ့။ ဒီတမန္ေတာ္ေန႔ အခမ္းအနားကို ဆိုရင္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဒီမ်ိဳးခ်စ္အမည္ခံ အဖြဲ႕ေတြက ေနၿပီးေတာ့မွ လာေရာက္တားဆီးတယ္။ သူတို႔က ေနၿပီးေတာ့မွ လူအုပ္နဲ႔ လာၿပီးေတာ့ ဆန္႔က်င္ ဆႏၵျပတာေတြ လုပ္ၿပီဆိုရင္ အစိုးရက ေနၿပီးေတာ့ ဒီပြဲကို ပိတ္သိမ္းဖို႔ ဆိုၿပီးေတာ့မွ လုပ္လာတယ္။ ဒါဟာလံုး၀ တရားနည္းလမ္းမက်ဘူး တရားဥပေဒနဲ႔ လံုး၀ကို မညီညြတ္ဘူး။”
အစီရင္ခံစာထဲမွာ ၂၀၁၆ ခုနွစ္ အတြင္း ဘာသာေရး အၾကမ္းဖက္မႈေတြထဲ ထင္ရွားတဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြ အျဖစ္ ဇြန္လက ပဲခူးတိုင္း ေ၀ါၿမိဳ႕နယ္ သူရဲသမိန္ ေက်းရြာမွာအစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕ေနအိမ္ေတြနဲ႕ ဘာသာေရး အေဆာက္အဦး တခု ကို အၾကမ္းဖက္ အုပ္စုက ဖ်က္ဆီးၿပီး မြတ္စလင္ ရြာသားတခ်ဳိ႕ ထိခိုက္ ဒဏ္ရာရခဲ့တဲ့ျဖစ္ရပ္၊ အဲဒီေနာက္ ဇူလိုင္လမွာ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဖားကန္႔ လံုးခင္းဘက္မွာ ယာယီ ဗလီ ဝတ္ျပဳေက်ာင္း အေဆာက္အဦးကို ရာခ်ီတဲ့လူအုပ္က မီးရွဳိ႕ဖ်က္စီးခဲ့တာေတြကို ေဖၚျပထားပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္က လူနည္းစု မြတ္စလင္ေတြရဲ႕ အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း အစီရင္ခံစာမွာ အက်ယ္တ၀င့္ ေဖၚျပထားပါတယ္။ ၂၀၁၆ခုနွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းမွာ လံုၿခံဳေရးစခန္းေတြ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္ခံရၿပီး ေနာက္ပိုင္း အဲဒီမွာရွိတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စလင္ ေတြအေပၚ လံုၿခံဳေရး အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ ပိုၿပီး ခဲြျခားဖိႏွိပ္မႈ၊ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို လံုၿခံဳေရးတပ္ေတြက က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကတယ္လို႔ အစီရင္ခံစာက ဆိုပါတယ္။ မႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလနဲ႔ ႏို၀င္ဘာလ ေနာက္ပိုင္း ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းကေန အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံကို ထြက္ေျပးသူေပါင္း ခန္႔မွန္းေျခ ၇၀,၀၀၀ ေလာက္ရွိၿပီး အိုးအိမ္စြန္႔ခြာၿပီး ေဘးလြတ္ရာ ပုန္းေအာင္း ခိုလႈံေနၾကသူေပါင္း ၂၃,၀၀၀ ေလာက္ရွိပါတယ္။
၁၉၉၈ ခုနွစ္က ထုတ္ျပန္တဲ့ ႏိုင္ငံတကာ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ ဥပေဒအရ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္ကတည္းက စလို႔ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး CPC လို႔ေခၚတဲ့ အထူး စိုးရိမ္ေနရဆဲ ႏိုင္ငံစာရင္း သတ္မွတ္ျခင္း ခံခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလမွာ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာနက လက္နက္ေရာင္းခ်မႈပိတ္ပင္တဲ့ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈနဲ႔အတူျမန္မာႏိုင္ငံကို CPC ႏိုင္ငံအျဖစ္ ျပန္သတ္မွတ္ခဲ့ေၾကာင္းလည္း အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။
ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္သံရံုးက အဆင့္ျမင့္ အစိုးရအရာရွိေတြဟာ ျမန္မာအစိုးရ ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးခဲ့သလို ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း စိုးရိမ္ရတဲ့ ရခိုင္နဲ႔ ကခ်င္ ျပည္နယ္ေတြကို သြားေရာက္ခဲ့ၿပီး ေဒသခံအာဏာပိုင္ေတြ၊ NGO ေတြ၊ ဘာသာေရး အဖဲြ႔အစည္းေတြ ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ ရန္ကုန္နဲ႔ မႏၱေလးတို႔မွာလည္း လူငယ္နဲ႔ ဘာသာေရး သည္းခံမႈ ေထာက္ခံအားေပးတဲ့ အရပ္ဖက္၊ လူ႔အဖဲြ႕အစည္းေတြ ၾကား ေဆြးေႏြးပဲြေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့တယ္လို႔ ေဖၚျပထားပါတယ္။
NLD အစိုးရလက္ထက္ ဘာသာေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ထူးျခားတိုးတက္မႈေတြထဲမွာ ဘာသာေရး၊ လူမ်ဳိးေရး မုန္းတီးေအာင္ လံႈ႕ေဆာ္ေနတဲ့ မဘသ အဖဲြ႔ႀကီးကို တားျမစ္ပိတ္ပင္ႏိုင္ခဲ့တဲ့ အခ်က္ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ထည့္သြင္းေဖၚျပထားပါတယ္။ ဒါ႔အျပင္ ဘာသာေပါင္းစံု ခ်စ္ၾကည္ေရး အဖဲြ႔ေတြကို ျပည္နယ္နဲ႔ တိုင္းအႏွံ႔ ဖဲြ႕စည္းခြင့္ျပဳၿပီး လူ႔အဖဲြအစည္းေတြ အခ်င္းခ်င္း ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တဲြ ေနထိုင္ႏိုင္ေရး ႀကိဳးပမ္းခ်က္ေတြ ကိုလည္း အသိအမွတ္ျပဳထားပါတယ္။
