ေတာင္းဆုေႁခြရုံမွလြဲ၍ မည္သုိ႔မွ်မတတ္ႏုိင္

O'Laie Manzu

RB News

26.6.2013

အက်ဥ္း

၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဇြန္လ အေစာပိုင္းတြင္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ရခိုင္ လူမ်ိဳး မ်ားႏွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စလင္မ်ား အၾကား ဘာသာေရး ပဋိပကၡ မ်ားသည္ ျမိဳ႕နယ္ ေလးခုတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ ပါသည္။ ေအာက္တိုဘာလတြင္ အၾကမ္း ဖက္မႈ ထပ္မံ ျဖစ္ပြားခ်ိန္တြင္ ျမိဳ႕နယ္ ၉ ခုအား ကူးစက္ခဲ့ျပီး ေဒသ အတြင္းရွိ မြတ္စလင္ မ်ားအား ဖယ္ရွား ရန္ သို႔မဟုတ္ အဓမၼ ေရႊ႕ေျပာင္း သြားေစရန္ ရည္ရြယ္ေသာ စနစ္တက် ညႇိႏိႈင္း ေဆာင္ရြက္ ၾကသည့္ လႈပ္ ရွားမႈ အသြင္ ျဖစ္လာ ခဲ့ပါသည္။

ေအာက္တိုဘာလတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ရိုဟင္ဂ်ာႏွင့္ ကမန္ မြတ္စလင္ အသိုင္းအဝိုင္းအား တိုက္ခိုက္မႈ သည္ ေဒသခံ ရခိုင္ ႏိုင္ငံေရး ပါတီမ်ား၊ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းၾကီး မ်ားႏွင့္ အရပ္သား ရခိုင္မ်ားမွ စီ စဥ္ ေဆာင္ ရြက္ ခဲ့သည္၊ ေျမႇာက္ပင့္ ေပးခဲ့သည္၊ က်ဴးလြန္ ခဲ့ၾက ပါသည္။ တခါတရံ တြင္လည္း အာ ဏာပိုင္ လံုျခံဳေရး ရဲတပ္ဖြဲ႔ဝင္ မ်ား၏ တိုက္ရိုက္ ကူညီမႈမ်ား ရရွိခဲ့ ပါသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသားမ်ား၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၊ ကေလးငယ္မ်ား အသတ္ခံ ခဲ့ၾကရျပီး အခ်ိဳ႕ အေလာင္း မ်ားကိုလည္း စုေပါင္း ေျမျမႇပ္ ထားခဲ့ျခင္း ခံခဲ့ရ ပါ သည္။ ၎တို႔၏ ေက်းရြာ မ်ားႏွင့္ ေနထိုင္ရာ ပတ္ဝန္းက်င္ မ်ားလည္း ဖ်က္ဆီးျခင္း ခံခဲ့ရပါသည္။ အခ်ိဳ႕ေသာ ျဖစ္ရပ္ မ်ားတြင္ အာဏာပိုင္ လံုျခံဳေရး ရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္ မ်ားသည္ မြတ္စလင္ မ်ားအား အၾကမ္း ဖက္မႈမွ ကာကြယ္ေပးျပီး ထြက္ေျပး လြတ္ေျမာက္ ေစရန္ အတြက္ ကူညီေပး ခဲ့သည္မ်ား ရွိေသာ္လည္း အမ်ားအားျဖင့္ တိုက္ခိုက္ ေနစဥ္တြင္ နေဘး၌ ရပ္ၾကည့္ ေနၾကသည္ (သို႔တည္း မဟုတ္) တိုက္ခိုက္မႈမ်ား၊ သတ္ျဖတ္မႈမ်ား၊ ေစာ္ကားမႈ မ်ားအား တိုက္ရိုက္ အေထာက္ အကူျပဳခဲ့ ၾကပါသည္။ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ား ျဖစ္ပြားျပီး လေပါင္း မ်ားစြာ အထိ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ေခါင္းေဆာင္ေသာ အစိုးရသည္ အၾကမ္း ဖက္ မႈတြင္ တာဝန္ရွိသူ မ်ားအား ထိန္းသိမ္း အေရးယူရန္ အတြက္ အေရးတယူ စီစဥ္ ေဆာင္ရြက္ မႈမ်ား သို႔မ ဟုတ္ အနာဂါတ္တြင္ ထပ္မံ မျဖစ္ပြားေစေရး အတြက္ ကာကြယ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္း မရွိေပ။

ဇြန္လ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ေနာက္ပိုင္းတြင္ အနည္းဆံုး ရိုဟင္ဂ်ာႏွင့္ အျခား မြတ္စလင္ ၁၂၅၀၀၀ ႏွင့္ အ နည္းငယ္ေသာ ရခိုင္မ်ား အိုးမဲ့ အိမ္မဲ့ ၿဖစ္ခဲ့ရျပီး ၿပည္တြင္း ေၿပာင္းေရႊ႕ ေနရာခ်ထားေရး ဒုကၡသည္စခန္း (IDP) မ်ားတြင္ ေနရာခ် ထားျခင္းခံ ခဲ့ရပါသည္။ ေၿပာင္းလဲ ေနရာခ် ထားေပးျခင္း ခံရေသာ မြတ္စလင္ အမ်ားစုမွာ အစားအစာ၊ ေနရာထိုင္ခင္း၊ ေရႏွင့္ သန္႔ရွင္း စင္ၾကယ္မႈ အစီအစဥ္ႏွင့္ က်န္း မာေရး ေဆး ကု သမႈမ်ား လံုေလာက္မႈ မရွိေသာ လူဦးေရ ထူထပ္သည့္ ဒုကၡသည္ စခန္း မ်ား တြင္ ေနထိုင္ ၾက ရပါ သည္။ လံုၿခံဳေရး ရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္ မ်ားသည္ အခ်ိဳ႕ေနရာ မ်ား တြင္ ေျပာင္းလဲ ေနရာခ် ထားေပးျခင္း ခံရေသာ မြတ္စ လင္ မ်ားအား အကာ အကြယ္ ေပးၾကေသာ္လည္း အမ်ား အားျဖင့္ မွာ ေထာင္ေစာင့္ မ်ားကဲ့သို႔ျပဳမႈ ၾက သည္။ အေရးတၾကီး လိုအပ္ေနေသာ လူသားခ်င္း စာနာ ေထာက္ ထားသည့္ အကူအညီမ်ား၊ ရပ္ တည္ ေနထိုင္ေရး မ်ားႏွင့္ ေစ်းအသြား အလာ မ်ားကိုပင္ ပိတ္ပင္ တားျမစ္ၾကသည္။

ရခိုင္ျပည္နယ္ ျမိဳ႕ေတာ္ စစ္ေတြျမိဳ႕ရွိ ေအာင္မဂၤလာ အရပ္ေဒသတြင္ က်န္ရွိ ေနထိုင္ေန ၾကေသးေသာ မြတ္စလင္ မ်ားအား တင္းၾကပ္သည့္ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ ကန္႔သတ္မႈမ်ား သတ္မွတ္ထား ေသာေၾကာင့္ ၎တို႔၏ ပတ္ဝန္းက်င္ တြင္ေလွာင္ပိတ္ မိေနၾကသည္။ ကုလသမဂၢအရာရွိ မ်ားကိုပင္လၽွင္ ၎တို႔ထံ သြားေရာက္ ႏိုင္ေရး အား ပိတ္ပင္ တားျမစ္ ထားပါသည္။

ဇြန္လႏွင့္ ေအာက္တိုဘာလ မ်ားတြင္ ရခိုင္ ျပည္နယ္ အၾကမ္းဖက္မႈ လိႈင္းလံုးမ်ား ရိုက္ခတ္ ခဲ့ သည့္ ေန ရာ ေဒသ မ်ား သို႔ လူ႔အခြင့္ အေရး ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာေရး အဖြဲ႕မွ သြားေရာက္ ခဲ့ပါသည္။ အ ဓိ က က်ေသာ IDP စခန္းတိုင္းႏွင့္ ေျပာင္းလဲ ေနရာခ် ထားေပးျခင္း ခံရေသာ မြတ္စလင္ အ မ်ား ေနထိုင္ လ်က္ ရွိေသာ (အစိုးရ စီစဥ္ ေဆာင္ရြက္ ေပးမႈႏွင့္ မသက္ဆိုင္သည့္) အျခား ေနရာ မ်ားသို႔ လည္း ကၽြႏု္ပ္တို႔ သြားေရာက္ လည္ပတ္ ခဲ့ပါသည္။ ဤအစီရင္ခံစာသည္ ကၽြႏု္ပ္တို႔ သြားေရာက္ ခဲ့စဥ္အတြင္း အၾကမ္းဖက္ မႈ မ်ား ၾကံဳေတြ႔ ခံစားခဲ့ရသည့္ သို႔မဟုတ္ ေစာ္ကားမႈ မ်ားအား ေတြ႔ျမင္ရျပီး ေျပာင္းလဲ ေနရခ်ထားျခင္း ခံ ထားရသူ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား၊ ရုိဟင္ဂ်ာ မဟုတ္သည့္ မြတ္စလင္ မ်ားႏွင့္ ရခိုင္ လူမ်ိဳးမ်ား အျပင္ အၾကမ္းဖက္မႈ မ်ား အား စီစဥ္ ေဆာင္ရြက္ ေပးသူမ်ား၊ အၾကမ္းဖက္မႈ က်ဴးလြန္သူမ်ား ႏွင့္ေတြ႔ဆံု ေမးျမန္း ခဲ့သည့္ အင္ တာဗ်ဴး ၁၀၀ ေက်ာ္အေပၚ အေျခခံ ထားပါသည္။ သံအမတ္မ်ား၊ ကုလသမဂၢ အရာရွိ မ်ားႏွင့္ လူ သား ခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈ အကူအညီ ေပးၾကသူမ်ား ႏွင့္လည္း စကားေျပာ ျဖစ္ခဲ့ၾက ပါသည္။ အာ ကာ သ ျဂိဳလ္ တု စက္မ်ားမွ ရိုက္ကူး ျမင္ေတြ႔ ရေလာက္သည္ အထိ ဇြန္လႏွင့္ ေအာက္တိုဘာလ အ တြင္း ျဖစ္ ပြားေသာ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ားႏွင့္ ေစာ္ကားမႈ မ်ားေၾကာင့္ ၾကီးမား က်ယ္ျပန္႔၍ ပ်က္စီးဆံုးရံႈးမႈ အမ်ား ဆံုး ျဖစ္ေသာ ျမိဳ႕နယ္ ငါး ခုကို လူ႔အခြင့္ အေရး ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔မွ အာရုံ ထား ေလ့ လာ ပါသည္။

ဇြန္လတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ဘာသာေရး အၾကမ္းဖက္ မႈၾကီးသည္ ရမ္းျဗဲ ျမိဳ႕နယ္တြင္ ေမလ ၂၈ ရက္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ အသက္ ၂၈ ႏွစ္အရြယ္ ရခိုင္ အမ်ိဳးသမီးအား မြတ္စလင္ သံုးဦးမွ အဓမၼက်င့္ သတ္ျဖတ္ခဲ့သည့္ ကိစၥရပ္ အေပၚ အေျခခံ၍ ေပၚေပါက္ လာခဲ့ပါသည္။ ဇြန္လ ၃ ရက္ေန႔တြင္ ရမ္းျဗဲျမိဳ႕နယ္ ၏ အေရွ႕ ေတာင္ ဖက္ရွိ ေတာင္ကုတ္ ျမိဳ႕တြင္ ရခိုင္ ရြာသူ ရြာသား မ်ားမွ ဘတ္စ္ကား တစ္စီးအား တားဆီး ကာ ယင္းကားေပၚတြင္ ပါလာေသာ မြတ္စလင္ ဆယ္ဦးအား ရိုက္ႏွက္ သတ္ျဖတ္ ခဲ့ၾကပါသည္။ ဗုဒၶ ဘာ သာဝင္ ရခိုင္ မ်ားႏွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔ အၾကား အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ၾကီးထြား လာျပီး ႏွစ္ဖက္လံုးမွ လူအုပ္စု မ်ားျဖင့္ သတ္ျဖတ္မႈမ်ား၊ မီးရိႈ႕ဖ်က္ဆီးမႈ မ်ားကို က်ဴးလြန္ ၾကပါသည္။ ႏွစ္ဖက္ စလံုးမွ လူအမ်ား ထိခိုက္ နစ္နာ ခဲ့ၾကရျပီး ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာမွာ အိုးအိမ္စြန္႔၍ ထြက္ေျပးခဲ့ ၾကရပါသည္။ အစပိုင္းတြင္ လံုျခံဳေရး ရဲတပ္ဖြဲ႔ဝင္ မ်ားမွာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ရပ္တန္႔ သြားေစရန္ အတြက္ လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ျခင္း မရွိေသာ္ လည္း ေနာက္ပိုင္း တြင္မူ ၎တို႔ ကိုယ္ႏိႈက္ ရခိုင္ လူထုၾကီးႏွင့္ ပူးေပါင္းကာ တိုက္ခိုက္မႈမ်ား၊ မြတ္စ လင္ ေက်းရြာ မ်ားႏွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ ေဒသမ်ားအား မီးရိႈ႕ ဖ်က္ဆီး ခဲ့ၾကပါသည္။

ေအာက္တိုဘာလတြင္ ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္မႈမွာ စီမံကိန္း ခ်မွတ္၍ ပိုမို စနစ္က်သည့္ လုပ္ေဆာင္ မႈ ျဖစ္ေၾကာင္း သိသာ ထင္ရွားပါသည္။ ေဒသခံ ရခိုင္ ႏိုင္ငံေရး ပါတီ အရာရွိမ်ားႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ ဝါရင့္ ဘုန္းၾကီး မ်ားသည္ ရိုဟင္ဂ်ာ လူဦးေရအား စစ္ေဆးကာ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား၏ အႏၱာရယ္ စိုးရိမ္ရေၾကာင္း လအတန္ၾကာ လူသိရွင္ၾကား ဝါဒျဖန္႔ေန ခဲ့ၾကသည္။ ေအာက္တိုဘာလ ၂၃ ရက္ေန႔ တြင္ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာေသာ ရခိုင္ မ်ားသည္ ဓါးေျမာင္မ်ား၊ ဓါးမ်ား၊ ေသနတ္မ်ား၊ ဓါတ္ဆီ မီးပုလင္း မ်ားႏွင့္ အျခားရရာ လက္နက္မ်ား စြဲကိုင္ကာ ျပည္နယ္ တေလၽွာက္ ျမိဳ႕နယ္ ကိုးခုရွိ မြတ္စလင္ ရြာမ်ားအား တိုက္ခိုက္ ခဲ့ၾကပါသည္။ အာဏာပိုင္ လံုျခံဳေရး ရဲတပ္ဖြဲ႔ မ်ားသည္ ယင္းအၾကမ္းဖက္ မႈအား ကာကြယ္ရန္ ပ်က္ကြက္ ခဲ့ၾကသည္။ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ားတြင္ တိုက္ရိုက္ ပါဝင္ခဲ့ ၾကပါသည္။ အခ်ိဳ႕ျဖစ္ရပ္ မ်ားတြင္ အလွမ္း ေဝးသည့္ သီးျခား ျမိဳ႕နယ္ မ်ားတြင္ တခ်ိန္တည္း အခ်ိန္ကိုက္ တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။

ေအာက္တိုဘာလ ၂၃ ရက္ေန႕တြင္ ေျမာက္ဦး ျမိဳ႕နယ္ရွိ ယိုင္သည္ ရြာတြင္ အနည္းဆံုး ရိုဟင္ဂ်ာ ၇၀ ဦး သတ္ျဖတ္ျခင္း ခံခဲ့ရေသာ ျဖစ္ရပ္ ၾကီးသည္ အဆိုးရြား ဆံုးေသာ ျဖစ္ရပ္ၾကီး တစ္ခု ျဖစ္သည္။ တိုက္ခိုက္မႈ မ်ားအား ၾကိဳတင္ သတိေပးမႈမ်ား ရွိထား ေသာ္လည္း လံုထိန္း ရဲမ်ား၊ ေဒသခံရဲ မ်ားႏွင့္ စစ္သား အနည္း ငယ္ ကိုသာ လံုျခံဳေရး ေစာင့္ထိန္းရန္ အတြက္ တာဝန္ခ် ထားေပး ခဲ့ပါသည္။ ရခိုင္ လူထုၾကီး၏ တိုက္ ခိုက္ မႈ မ်ားမွ ကာကြယ္ ေပးရန္ သို႔မဟုတ္ ရြာသား မ်ားအား လံုျခံဳသည့္ ေနရာမ်ားသို႔ ပို႔ေဆာင္ ေပး ရန္ အ တြက္ စီစဥ္ ေဆာင္ရြက္ ေပးရမည့္ အစား ခုခံ ကာကြယ္ရန္ အတြက္ ကိုင္ေဆာင္ ထားၾကေသာ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ား၏ ဒုတ္မ်ားႏွင့္ အေျခခံ လက္နက္ မ်ားအား ဖယ္ယူ သိမ္းဆည္း ၿခင္းျဖင့္ သတ္ျဖတ္ မႈၾကီး ကို ကူ ညီေပး သကဲ့သို႔ လုပ္ေဆာင္ ေပးခဲ့ပါသည္။

“ပထမ ကေတာ့ စစ္သားေတြက ‘ဘာမွ မလုပ္ၾက နဲ႔တဲ့၊ ခင္ဗ်ား တို႔ကို ကာကြယ္ ေပးမယ္။ က်ေနာ္တို႔ ကယ္မယ္။’ လို႔ေျပာၾကေတာ့ က်ေနာ္ တို႔လည္း သူတို႔ကို ယံုၾကည္ အားကိုးခဲ့ မိတယ္။” ဟု အသက္ ၂၅ ႏွစ္အရြယ္ ေသတြင္းမွ လြတ္လာသူ တစ္ဦးမွ လူ႔အခြင့္ အေရး ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔ ကိုေျပာ ၿပ ခဲ့ပါသည္။ “ေနာက္ေတာ့ သူတို႔ ကတိဖ်က္ ၾကတယ္။ ရခိုင္ေတြ က်ေနာ္တို႔ လူေတြကို အလြယ္ တကူ ရိုက္ႏွက္ သတ္ျဖတ္ ၾကတယ္။ လံုျခံဳေရး ေတြက က်ေနာ္ တို႔ကို ဘာ အကာ အကြယ္မွ ေပးခဲ့ဘူး။”

ယိုင္သည္ အၾကမ္းဖက္ မႈသည္ နံနက္ ၆နာရီခြဲ ေလာက္တြင္ စတင္ခဲ့ျပီး ညေန ၅ နာရီတြင္ စစ္အင္အား အကူ အညီ ေရာက္ရွိလာျပီး ေနာက္ဆံုး ျဖန္ေျဖေပးခဲ့သည္ အထိ တစ္ေနကုန္ ၾကာျမင့္ ခဲ့ပါ သည္။ ေသ ဆံုးသည္ အထိ ခုတ္ထစ္ျခင္း ခံရသူမ်ား အနက္ ၂၈ ဦးမွာ ကေလးမ်ား ျဖစ္ျပီး ၅ ဦးမွာ အသက္ ဆယ္ သံုးႏွစ္ အရြယ္ ကေလးငယ္မ်ား ျဖစ္ပါသည္။

လူ႔အခြင့္ အေရး ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႕မွ လက္ခံ ရရွိထားေသာ အာကာသ ျဂိဳလ္တု ပံုရိပ္ မ်ား အရ ဇြန္လ ၂၀၁၂ မွစတင္ ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ားေၾကာင့္ ျမိဳ႕နယ္ ၁၃ ခုအနက္ ၅ ျမိဳ႕နယ္ တြင္ ပ်က္စီးမႈ မ်ားကို ၂၇ ေနရာတြင္ ေတြ႕ရွိ ရပါသည္။ ဇြန္လ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ ပ်က္စီးမႈ ပံုရိပ္ မ်ား တြင္ စစ္ေတြျမိဳ႕၌ အေဆာက္ အဦေပါင္း ၂၅၅၈ ခု ပ်က္စီး ေနသည္ကို ေတြ႕ျမင္ ရပါ သည္။ ေအာက္ တိုဘာလ တြင္ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္ မႈတြင္ ျမိဳ႕နယ္ ၉ ခုအနက္ ျမိဳ႕နယ္ ၅ ခုတြင္ အေဆာက္ အဦေပါင္း ၂၃၀၄ ခုပ်က္စီး ခဲ့သည္ကိုလည္း ေတြ႕ျမင္ ရပါသည္။ တစိတ္ တပိုင္းသာ ေတြ႕ျမင္ ရေသာ ပံုရိပ္ မ်ားအား ၾကည့္ရႈ သံုးသပ္ ျခင္းျဖင့္ ဇြန္လႏွင့္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ားေၾကာင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ စုစုေပါင္း ေျမဧက ၃၄၈ ဧက အတြင္း အနည္းဆံုး အေဆာက္အဦ ၄၈၆၂ ခုပ်က္စီး ခဲ့ျပီး အမ်ားစုမွာ လူေနအိမ္ မ်ားျဖစ္ပါသည္။

လူသားမ်ား အေပၚ ရာဇဝတ္မႈ က်ဳးလြန္မႈႏွင့္ လူမ်ိဳးတုန္း သုတ္သင္ရွင္းလင္းမႈ

ဇြန္လ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွ စတင္ ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားႏွင့္ ကမန္ မြတ္စလင္ အသိုင္း အဝိုင္း အေပၚ က်ဴးလြန္ ခဲ့သည့္ ရာဇဝတ္မႈ ၾကီး၏ ပမာဏ အတိုင္း အတာမွာ လူမ်ိဳးတုန္း သုတ္သင္ ရွင္းလင္းေရး လႈပ္ ရွားမႈ၏ အစိတ္အပိုင္း ျဖစ္ေသာ လူသားမ်ား အေပၚ ရာဇဝတ္မႈ က်ဴးလြန္ ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ ဥပေဒ မ်ားအရ လူသားမ်ား အေပၚ ရာဇဝတ္မႈ က်ဳးလြန္မႈဟု ဆိုရာတြင္ ျပည္သူ မ်ားအား က်ယ္ က်ယ္ ျပန္႔ျပန္႔ႏွင့္ စနစ္တက် တိုက္ခိုက္မႈမ်ား က်ဴးလြန္ေသာ ရာဇဝတ္ ျပစ္မႈ ျဖစ္ပါသည္။ သီးျခား ဦးတည္ ထားသည့္ လူတစ္စုအား ဆန္႔က်င္ တိုက္ခိုက္မႈ ျဖစ္ျပီး အစိုးရ အာဏာပိုင္မ်ား သို႔မဟုတ္ စနစ္တက် စီ စဥ္ ေဆာင္ ရြက္ေသာ မူဝါဒ မ်ားအရ လုပ္ေဆာင္ ၾကျခင္း တို႔သာ အက်ံဳးဝင္ ပါသည္။ ႏိုင္ငံေရး ပါတီ မ်ားႏွင့္ ဘာသာေရး အသင္း အဖြဲ႕မ်ား ကဲ့သို႔ အစိုးရ မဟုတ္သည့္ အစုအဖြဲ႕ မ်ားမွ က်ဴးလြန္ ပါကလည္း ၎တို႔၏ လုပ္ရပ္ မ်ားသည္ စနစ္တက် စီမံခန္႔ခြဲသည့္ အတိုင္းအတာ တစ္စံုတစ္ရာ အထိ ရွိပါက လူ သားမ်ား အေပၚ ရာဇဝတ္မႈ က်ဳးလြန္ျခင္းဟု သက္မွတ္ ႏိုင္သည္။

လူမ်ိဳးတုန္း သုတ္သင္ ရွင္းလင္းမႈ ဆိုသည္မွာ ဥပေဒသံုး ဝါဟာရ မဟုတ္ေသာ္လည္း လူမ်ိဳးစု သို႔မဟုတ္ ဘာသာေရး အစုအဖြဲ႕မွ အျခားေသာ လူမ်ိဳးစု သို႔မဟုတ္ ဘာသာေရး အစုအဖြဲ႕အား ပထဝီေျမ ေဒသ တစ္စံုတစ္ခုမွ ပေပ်ာက္သြား ေစရန္ အတြက္ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ားႏွင့္ ခက္ထန္သည့္ လုပ္ရပ္မ်ားျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ ေစသည့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ ရွိေသာ မူဝါဒအား ရည္ညြန္း အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆို ပါသည္။

ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ေနထိုင္ ၾကေသာ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားသည္ နယ္ႏွင္ ျခင္းမ်ား၊ အဓမၼ ေရႊ႕ေျပာင္း မႈမ်ားႏွင့္ အျခားေသာ ဖိႏွိပ္ ေစာ္ကားမႈမ်ား က်ဴးလြန္ ေနရေၾကာင္း ကုလသမဂၢ အစိတ္ပိုင္း မ်ားမွ ယခင္ ကတည္းက အသိအမွတ္ ျပဳထားျပီး ျဖစ္သည္။ ကုလသမဂၢ အထူး ကိုယ္စားလွယ္သည္ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ ရာဇဝတ္ ျပစ္မႈ သတ္မွတ္ခ်က္ မ်ားအရ ဤဖိႏွိပ္ ေစာ္ကားမႈ မ်ားသည္ “က်ယ္က်ယ္ ျပန္႔ျပန္႔ လုပ္ေဆာင္ ေနေၾကာင္း”၊ “စနစ္တက် ျပဳလုပ္ေနေၾကာင္း”၊ “အစိုးရ အာဏာပိုင္ မ်ား၏ မူဝါဒ” အက်ိဳး ဆက္မ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ ကတည္းက ေဖာ္ျပထား ခဲ့ျပီး ျဖစ္သည္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ အျဖစ္ အပ်က္ မ်ားသည္ ယင္းရာဇဝတ္ မႈမ်ား က်ဴးလြန္ ေနေၾကာင္း ေဖာ္ျပသည့္ ေပၚလြင္ ထင္ရွားေသာ သက္ေသ အသစ္ တစ္ရပ္ ျဖစ္ပါသည္။

ရိုဟင္ဂ်ာႏွင့္ အျခား မြတ္စလင္ မ်ားအား ႏိုင္ငံအတြင္းမွ ထြက္ခြာ သြားေစရန္ သို႔မဟုတ္ အနည္းဆံုး ၎တို႔အစဥ္ တစိုက္ေနထိုင္ လာခဲ့ေသာေန ရပ္ေဒသမ်ားမွ(ဗုဒၶဘာသာဝင္ အမ်ားစုေန ထိုင္ ၾကေသာ ေန ရာေဒသ မ်ားမွ)ေၿပာင္းေရႊ႕ ထြက္ခြာ သြားေစရန္ ရခိုင္ျပည္ရွိ နိုင္ငံေရး၊ဘာ သာေရး ေခါင္းေဆာင္ မ်ား မွ တိုက္ ခိုက္မႈ မ်ား အား စီစဥ္ျခင္း၊ စီ မံ ခန္႔ ခြဲျခင္းႏွင့္ေၿမႇာက္ ပင့္ေပး  ၿခင္း မ်ားၿပဳလုပ္ေပး ခဲ့သည္ ဟု ေဖာ္ ၿပေနေသာသက္ေသ လကၡဏာ ၿဖစ္ပါ သည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း ႏိုင္ငံေရး၊ ဘာ သာေရး  ေပ်ာ့ေျပာင္း သည့္ အသံမ်ား ရွိေနေသာ္လည္း ယင္းအသံ မ်ားမွာ ေမး မွိန္ ေနပါသည္။

ေဒသတြင္း စည္းရံုး လံႈ႔ေဆာ္မႈ မ်ားသည္ ေအာက္တိုဘာလ အၾကမ္းဖက္ မႈအား ျဖစ္ပြားေစရန္ အတြက္ တြန္းအားေပး အေထာက္အကူ ျပဳသည့္ လုပ္ရပ္မ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ရခိုင္ ႏိုင္ငံေရး ပါတီမ်ား၊ သံဃာ အဖြဲ႔ အ စည္း မ်ားႏွင့္ လူမႈ အစုအဖြဲ႔ မ်ားသည္ ရိုဟင္ဂ်ာ ဆန္႔က်င္ေရး လက္ကမ္း စာေစာင္ မ်ား၊ ေၾကညာ ခ်က္မ်ား ထုတ္ေဝ ျဖန္႔ခ်ီ ခဲ့ၾကသည္။ ထုတ္ေဝ ျဖန္႔ခ်ီေသာ ေၾကညာခ်က္ မ်ားႏွင့္ လက္ကမ္း စာေစာင္ အမ်ားစုမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ လူမ်ိဳး မရွိေၾကာင္း ကန္႔ကြက္ မႈမ်ား၊ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားအား ရႈတ္ခ်မႈမ်ား၊ ႏိုင္ငံ အတြင္း မွ ႏွင္ထုတ္ ရန္ အတြက္ ေတာင္းဆို မႈမ်ား၊ တခါတရံတြင္ “လူမ်ိဳးတုန္း သုတ္သင္ ရွင္းလင္းမႈ” လုပ္ေဆာင္ ရန္ ဟူေသာ အသံုးအႏႈန္း မ်ားအား တိုက္ရိုက္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ သြယ္ဝိုက္ ၍ေသာ္ လည္းေကာင္း ေဖာ္ျပ ခ်က္မ်ား ပါဝင္ ပါသည္။ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခ်က္ မ်ားသည္ ေဒသႏွင့္ ျပည္နယ္ ပိုင္း မ်ား တြင္ စုေဝးၾကေသာ အစည္းအေဝး မ်ားမွ ထြက္ေပၚ လာေသာ္လည္း ႏိုင္ငံေတာ္ အာဏာပိုင္ မ်ား အေနျဖင့္ အေလးထား ခဲ့ျခင္း မရွိေပ။

ေအာက္တိုဘာလ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ား မတိုင္မီတြင္ ေဒသဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္ မ်ားသည္ ရိုဟင္ဂ်ာ ဆန္႔က်င္ ေရးအား အားေပး သကဲ့သို႔ေသာ လုပ္ရပ္ မ်ားအား လုပ္ေဆာင္ ခဲ့ၾကျပီး ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား ၎တို႔ ေန အိမ္ မ်ားအား စြန္႔ခြာ သြားေစရန္ အတြက္ တြန္းအားေပး ခဲ့ၾကသည္။ ဥပ မာ ေပါက္ေတာ ျမိဳ႕ တြင္ ေဒသ ဆိုင္ရာ အစိုးရ အရာရွိ မ်ားႏွင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ အဓိက စိုးမိုး ခ်ယ္ လွယ္ ေနေသာ ရခိုင္ တိုင္းရင္းသား တိုးတက္ေရး ပါတီ Rakhine Nationalities Development Party (RNDP) အဖြဲ႔မ်ား ပူးေပါင္းကာ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား ထြက္ခြာ သြားေစေရး အတြက္ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲ မ်ားစြာ ျပဳလုပ္ က်င္းပခဲ့ သည္။ ျပည္ နယ္ အတြင္း အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ား ထပ္မံ မျဖစ္ပြားမွီ ရက္ပိုင္းအ တြင္း ေအာက္ တိုဘာလ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ ရခိုင္ သံယာေတာ္ ညီလာခံ တစ္ရပ္အား စစ္ေတြျမိဳ႕တြင္ က်င္းပ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ရခိုင္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ မ်ားအၾကား ဦးထိပ္ထား အေရးေပးျခင္း ခံရသည့္ ဘုန္းၾကီး မ်ားသည္ “ျပႆနာ” အား “ကူညီေျဖ ရွင္း ေပးၾက ရန္” အတြက္ ျမိဳ႕နယ္မ်ားမွ အတူတကြ စုေပါင္း ညီညြတ္ ၾကေစရန္ အတြက္ ျပင္းထန္သည့္ ရိုဟင္ဂ်ာ ဆန္႔က်င္ေရး ေၾကညာခ်က္ တစ္ေစာင္အား ထုတ္ျပန္ ခဲ့သည္။ ေဒသခံ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ား ၏ ေျပာ ဆိုခ်က္ အရ ေအာက္တိုဘာလ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ တိုက္ခိုက္မႈတြင္ ၎တို႔ေဒသ အနီး တဝိုက္ အတြင္း ေနထိုင္ၾကသူ မဟုတ္ေသာ မ်က္ႏွာစိမ္း ရခိုင္ အေျမာက္ အမ်ား ပါဝင္ေၾကာင္း သိရ ပါသည္။

ဇြန္လ မွစ၍ ေဒသ ဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္မ်ား၊ ႏိုင္ငံေရး သမားမ်ားႏွင့္ ဘုန္းၾကီး မ်ားသည္ ေၾကညာခ်က္မ်ား ထုတ္ျပန္ျခင္း ျဖင့္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ အၾကမ္းဖက္ ေစခိုင္းျခင္းျဖင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း ရိုဟင္ဂ်ာႏွင့္ ကမန္ လူမ်ိဳး မ်ားအား ၎တို႔ ေန႔စဥ္ လုပ္ကိုင္ ေနၾကသည့္ လုပ္ငန္း မ်ားအား ဟန္႔တား ခဲ့ၾကသည္။ မြတ္စလင္မ်ား လြတ္လပ္စြာ သြားလာခြင့္၊ လုပ္ကိုင္ စားေသာက္ခြင့္၊ ေစ်းသြား လာေရးႏွင့္ လူသားခ်င္း စာနာ ေထာက္ထားသည့္ အကူအညီမ်ား ရရွိေစေရး တို႔အား တားဆီး ပိတ္ဆို႔ ထားၾကသည္။ ဤလုပ္ရပ္ မ်ားသည္ ရိုဟင္ဂ်ာ လူမ်ိဳးမ်ား အိမ္ယာ စြန္႔လႊတ္ျပီး ေဒသ အတြင္းမွ ထြက္ခြာ သြားၾက ေစရန္ ရည္ရြယ္၍ တြန္းအားေပး လုပ္ေဆာင္ ေနသည့္ သေဘာ သက္ေရာက္ ပါသည္။

“RNDP ေခါင္းေဆာင္ ေတြက လူေတြကို အမိန္႔ေတြ ေပးေန ခဲ့ၾကတယ္။” ဟု အသက္ ၂၇ ႏွစ္ အ ရြယ္ ေျပာင္းလဲ ေနရာခ် ထားျခင္း ခံရသူ ေပါက္ေတာ ရြာသား ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသား တစ္ဦး မွ ေျပာ ပါသည္။ “လူတစ္စုမွာ [ရခိုင္] အေယာက္ ၂၀ ေလာက္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ရြာပတ္ပတ္လည္ကို ဝိုင္းထားဖို႔ သူတို႔ကို အမိန္႔ေပး ထားၾကတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာ ေတြေနတဲ့ ရြာအနားမွာ အစား အေသာက္ ေတြ ယူလာရင္ သူတို႔က ပိတ္ပင္ တားျမစ္တယ္။”

လူသားမ်ား အေပၚ ရာဇဝတ္မႈ က်ဴးလြန္ျခင္း ဟုဆိုရာတြင္ မြတ္စလင္ ထုၾကီးအား သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ အဓမၼ ေျပာင္းေရႊ႕ေစျခင္း၊ နယ္ႏွင္ျခင္း၊ ညွုင္းပန္း ႏွိပ္စက္ျခင္းႏွင့္ အျခားေသာ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ားအား စနစ္တက် အက်ယ္ တဝန္႔ လုပ္ေဆာင္ျခင္း တို႔ပါဝင္သည္။ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ မ်ား၏ ေၾကညာခ်က္မ်ား၊ စာရြက္ စာတမ္း မ်ားသည္ လူသားမ်ား အေပၚ ရာဇဝတ္မႈ က်ဴးလြန္မႈအား ဦးတည္ ေနသည့္ မူဝါဒမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း ေပၚလြင္ေစ ပါသည္။ ရခိုင္ လူထုၾကီး က်င့္သံုးေသာ ေၾကာက္ လန္႔မႈမ်ား ေပၚေပါက္ ေစသည့္ ပရိယာယ္ မ်ားမွာလည္း လူမ်ိဳးတုန္း သုတ္သင္ ရွင္း လင္း လိုေၾကာင္း ေဖာ္ ၿပ ေနသည္။

ဤျပစ္မႈ မ်ားတြင္ ျမန္မာ အာဏာပိုင္မ်ား တိုက္ရိုက္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ သြယ္ဝိုက္ေသာ အားျဖင့္ေသာ္ လည္းေကာင္း ပါဝင္ ပတ္သက္ ေနပါသည္။ အၾကမ္းဖက္ မႈအမ်ားစုမွာ လက္နက္မ်ား ကိုင္ေဆာင္ ထား ၾကေသာ လူထုၾကီးမွ ျပဳလုပ္ၾကျပီး အာဏာပိုင္ လံုျခံဳေရး ရဲမ်ားမွာ မြတ္စလင္ မ်ား၏ လံုျခံဳေရး အ တြက္ ကာကြယ္ ေပးရန္ မည္သို႔မၽွ ျပဳလုပ္ ခဲ့ျခင္း မရွိေပ။ တခါတရံတြင္ ေဒသဆိုင္ရာ ရဲတပ္ဖြဲ႔ဝင္မ်ား၊ လံုထိန္း ရဲမ်ား၊ နစက (နယ္စပ္ ေဒသ စစ္ေဆးေရးႏွင့္ ကြပ္ကဲမႈ ဌာနခ်ဳပ္)၊ စစ္တပ္ႏွင့္ ေရတပ္ဖြဲ႔ဝင္ မ်ားက လည္း သတ္ျဖတ္မႈ မ်ားတြင္ တိုက္ရိုက္ ပါဝင္ခဲ့ ၾကပါသည္။

ဇြန္လႏွင့္ ေအာက္တိုဘာလ မ်ားတြင္ ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ားအား စီစဥ္ျခင္း၊ စီမံခန္႔ခြဲ ျခင္းႏွင့္ ပါဝင္ ပတ္သက္ျခင္း တို႔အတြက္ တာဝန္ရွိသူ မ်ားအား ျမန္မာ အစိုးရ အေနျဖင့္ ဥပေဒ ေၾကာင္းအရ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ သို႔မဟုတ္ အေလးအနက္ထား စံုစမ္း ေဖာ္ထုတ္ျခင္းမ်ိဳး ျပဳလုပ္ ေနျခင္း မ ရွိေသးေၾကာင္း လူ႔အခြင့္ အေရး ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔မွ ေလ့လာ ေတြ႕ရွိ ရပါသည္။ ဤကဲ့သို႔ အစိုးရ ဖက္မွ တာဝန္ယူ ေဆာင္ရြက္ေပးမႈ ပ်က္ကြက္ ေနျခင္းသည္ လူမ်ိဳးတုန္း သုတ္သင္ ရွင္းလင္း မႈ ျဖစ္ေသာ လူသားမ်ား အေပၚ ရာဇဝတ္ က်ဴးလြန္ ေနျခင္းသည္ အစိုးရမွ အေထာက္ အ ပံ့ ေပးေနသည့္ လႈပ္ရွားမႈ အျဖစ္ ထင္ျမင္မႈမ်ား တိုးပြား ေစပါသည္။ လံုထိန္း မ်ားသည္ ၎တို႔ ပါဝင္ ပတ္သက္မႈ ရွိသည့္ အခ်ိဳ႕ေသာ သတ္ျဖတ္မႈ မ်ားအျပီးတြင္ စုေပါင္း ျမႇပ္ႏွံမည့္ သခၤ်ဳိင္းက်င္း မ်ားအား တူးေစျခင္း သို႔မဟုတ္ တူးျခင္းျဖင့္ တာဝန္ခံ မႈမ်ားႏွင့္ တရား စီရင္ႏိုင္မႈ မ်ားအား ပိတ္ပင္ ဖံုးကြယ္ ၾကပါသည္။

ဥပမာ ဇြန္လ ၁၃ ရက္ေန႔တြင္ အစိုးရပိုင္ ကုန္တင္ ကားၾကီး ေပၚမွာ ကိုယ္တုံးလံုး ႏွင့္ အခ်ိဳ႕ အဝတ္ အစား တစ္ဝက္ တစ္ပ်က္သာ ပါသည့္ အေလာင္း ၁၈ ေလာင္းအား စစ္ေတြျမိဳ႕ အျပင္ဖက္ရွိ ရိုဟင္ဂ်ာ IDP စခန္း အနီးတြင္ ေျမျမႇပ္ၾကြင္း ႏွစ္ၾကြင္း အတြင္းသုိ႔ သြန္ခ်ကာ စုေပါင္း ျမႇပ္ႏွံ ခဲ့ပါသည္။ ရုပ္အေလာင္း မ်ားအား မည္သူ မည္ဝါ ဟူ၍ စစ္ေဆး ေဖာ္ထုတ္ျခင္း မရွိ။ ေဒသခံမ်ား ရိုက္ကူး ထားေသာ ဓါတ္ပံု မ်ားအရ အခ်ိဳ႕ ဓါးစာခံ မ်ားမွာ မသတ္ျဖတ္မွီတြင္ ၾကိဳးမ်ား၊ ပလတ္စတစ္ ၾကိဳးစမ်ားျဖင့္ ခ်ည္ေႏွာင္ ခဲ့ျခင္း ခံခဲ့ရပါ သည္။ ေျပာင္းလဲ ေနရာခ် ထားျခင္း ခံရေနသည့္ ရိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ား အနီးတြင္ လူေသေလာင္း မ်ား သယ္ေဆာင္ လာျခင္းမွာ လူမ်ိဳးတုန္း သုတ္သင္ ရွင္းလင္းမႈ မူဝါဒ မ်ားအရ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား ထာဝရ ထြက္ခြာ သြားေစရန္ အတြက္ သတိေပး ၿခိမ္းေျခာက္ ေနသကဲ့သို႔ ျဖစ္သည္။

“အေလာင္းေတြကို သူတို႔ေတြ ဒီေနရာမွာ ျမွပ္ထားတယ္” ဟု အေလာင္းမ်ား သြန္ခ်ခဲ့ျပီး ေျမျမႇပ္ ခဲ့သည္ ကို ေတြ႕ရွိခဲ့သည့္ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသား တစ္ဦးက ေျပာပါသည္။ “အေလာင္း သံုးေလာင္း က ေသနက္ ဒဏ္ရာေတြနဲ႔။ တခ်ိဳ႕က မီးေလာင္ ဒဏ္ရာေတြ၊ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ဓါးဒဏ္ရာေတြ။ ေသနတ္ ဒဏ္ ရာ တစ္ခု က နဖူးမွာ၊ ေနာက္တစ္ခုက ရင္ဘတ္မွာ။ ေယာကၤ်ား ႏွစ္ေယာက္က လက္ႏွစ္ဖက္ကို အေရွ႕ လက္ေကာက္ဝတ္မွ ၾကိဳးတုတ္ ထားတယ္။ ေနာက္တစ္ေယာက္က လက္ေနာက္ျပန္ ၾကိဳးတုတ္ ထား တယ္။” ဟု လူ႔အခြင့္ အေရး ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔ကို ေျပာပါတယ္။

ဇြန္လ ၁၄ ရက္ေန႔တြင္ စစ္ေတြ အနီးရွိ ရိုဟင္ဂ်ာ IDP စခန္း အျပင္ဖက္ လမ္းေပၚ၌ လူေသအေလာင္းမ်ား အျပည့္ ပါေသာ ကုန္တင္ကား မ်ားႏွင့္ ျမန္မာ စစ္သားမ်ား ေျမျမွပ္ၾကြင္း မ်ားတူးေနေၾကာင္း ေတြ႕ျမင္ခဲ့ သူမ်ားမွ ျပန္လည္ ေျပာျပ ၾကသည္။

လူသားခ်င္းစာနာမႈ အကူအညီ ပ်က္သုဥ္းျခင္း

လက္ရွိတြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္သည္ အဓိက လူသားခ်င္း စာနာမႈ ပ်က္သုဥ္း ေနသည့္ အလယ္ဗဟို သို႔ ေရာက္ ရွိ ေနပါသည္။ ျမန္မာ အစိုးရသည္ ထိပ္တန္း အရာရွိ သံအမတ္ မ်ားလာေရာက္ လည္ပတ္ ရာတြင္ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ားေၾကာင့္ ဒုကၡေရာက္ ေနရသူ မ်ားအား ကူညီ ေစာင့္ေရွာက္ ေပးေနေၾကာင္း ျပ သသည့္ အေနျဖင့္ ေျပာင္းလဲ ေနရာခ် ထားေပးရာ ေနရာ မ်ားသို႔ လိုက္လံ ျပသ ၾကသည္။ တစ္ခ်ိန္တည္း မွာပင္ လူ သားခ်င္း စာနာေထာက္ထားေသာ အကူအညီ ေပးမႈ မ်ားအား ပိတ္ဆို႔ ထားေသာေၾကာင့္ အေရ အတြက္ မသိႏိုင္သည့္ ကယ္ဆယ္ ရႏိုင္ခဲ့ေသာ္လည္းေသဆံုး သြားၾကရေသာေသဆံုးမႈမ်ား ရွိေနပါ သည္။ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာေသာ ရိုဟင္ဂ်ာ တို႔သည္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၊ မေလးရွား သို႔မဟုတ္ ထိုင္းႏိုင္ငံ သို႔ေရာက္ရွိရန္ ေမၽွာ္ကိုး၍ ေရေၾကာင္း ခရီးႏွင္ ခဲ့ၾကပါသည္။ အျခား ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာ မွာလည္း ထိုနည္းတူစြာ ထြက္ခြာ ၾကရန္ ဆိုင္းျပင္း ေနၾကပါသည္။

ရခိုင္ျပည္နယ္ တလႊားတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားအား ထားရွိရာ ၿပည္တြင္း ေၿပာင္းေရႊ႕ ေနရာခ်ထားေရး ဒုကၡ သည္ စခန္းရွိ လူမႈ ကယ္ဆယ္ေရး အေျခအေနမွာ ဆိုးရြားလ်က္ ရွိပါသည္။ ဇြန္လ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ေနာက္ ပိုင္း ေျပာင္းေရႊ႕ ေနရာ ခ်ထားျခင္း ခံရသည့္ လူဦးေရ ထူထပ္ေသာ စခန္းၾကီး မ်ားတြင္လည္း ထိုနည္း တူစြာ အေျခအေန ဆိုးရြားလ်က္ ရွိပါသည္။ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာေသာ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားမွာ လုိအပ္သည့္ အကူအညီမ်ား မရရွိေပ။ ကုလသမဂၢ ရံုးခြဲ ျဖစ္သည့္ Coordination of Humanitarian Affairs (OCHA) ၏ ေျပာဆိုခ်က္ မ်ားအရ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာေသာ ကေလးသူငယ္ မ်ားမွာ အစာေရစာ ငတ္ျပတ္ ေန သည့္ အေျခအေနသို ႔ေရာက္ရွိ ေနျပီး ေသာင္းႏွင့္ ခ်ီေသာ ဒုကၡသည္ မ်ားမွာ က်န္မာေရးႏွင့္ ညီညြတ္ သည့္ စားဝတ္ ေနေရးႏွင့္ အစာေရစာမ်ား လံုေလာက္စြာ မရရွိၾကေပ။

ဒုကၡသည္ စခန္း တစ္ခုႏွင့္ တစ္ခု အေျခအေန မတူၾက ေသာ္လည္း စခန္းတိုင္း လိုလိုတြင္ လိုအပ္ခ်က္မ်ား ဖူလံုမႈ မရွိေသာေၾကာင့္ စိုးရိမ္မႈ မ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ ေနၾက ရသည္။ ျပည္တြင္း ေျပာင္းေရႊ႕ ေနရာခ်ထားေရး ဒုကၡသည္ စခန္း မ်ားတြင္ မြတ္စလင္ မ်ားသည္ တဲငယ္မ်ား၌္ စုျပံဳ ေနထိုင္ ၾကရသည္။ အခ်ိဳ႕မွာ ေတာင့္ တင္း ခိုင္မာေသာ တဲမ်ားတြင္ ေနထိုင္ ၾကရေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕မွာ ေနထိုင္ စရာ တဲႏွင့္ အေျခခံ လူသံုးကုန္ ပစၥည္းမ်ားပင္ မရွိၾကေပ။ ဤကိစၥအား ၿမန္မာ အာဏာပိုင္မ်ား အလံုးစံု သိထားႏွင့္ျပီးသာ ျဖစ္သည္။ တခ်ိန္ တည္း မွာပင္ ရခိုင္ လူမ်ိဳးမ်ား ေနထိုင္ ၾကသည့္ စခန္းငယ္ မ်ားတြင္ လိုအပ္ခ်က္မ်ား စံုလ်င္စြာျဖင့္ စီစဥ္ ထားေပး ပါသည္။ ၎တို႔ အား ရုပ္ျမင္ သံၾကား ဌာနမ်ားႏွင့္ ေရဒီယို မ်ားမွတဆင့္ ျမန္ မာ ျပည္သူ လူထု ထံတြင္ အကူအညီ ေကာက္ခံ ကာေဒသပိုင္း ဆိုင္ရာႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရ အစီအစဥ္ မ်ားျဖင့္ ၾကည့္ ရႈ႕ ေစာင့္ေရွာက္ ထားေပး ပါသည္။ ေနထိုင္ၾကသည့္ ေျပာင္းလဲ ေနရာခ်ထား ေပးျခင္း ခံထားရေသာ မြတ္စလင္ ထုၾကီးအား သက္သာ ေခ်ာင္ခ်ိ ေရးအတြက္ ကူညီေပး လိုေသာ ကုလသမဂၢ အဖြ႔ဲအစည္း မ်ားႏွင့္ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား အေပၚ ေဒသခံ ရခိုင္ အသိုင္းအဝိုင္းမွ ခါးခါး သီးသီး မုန္းတီး ေနၾက ေသာေၾကာင့္ လူသားခ်င္း စာနာ ေထာက္ထားသည့္ အကူအညီမ်ား ေထာက္ပံ့ေပးရန္ အတြက္ အဟန္႔ အတားၾကီး တစ္ရပ္ ျဖစ္ေန ပါသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအား ကူညီ ေထာက္ပံ့ေပးသည့္ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ အကူအညီ မ်ားအား ရခိုင္ ေဒသခံ မ်ားႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းၾကီး မ်ားမွ ကန္႔ကြက္ ဆႏၵျပ ၾကသည္။ ကိုယ္ထိ လက္ေရာက္ တားျမစ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ ၾကသည္။ အကူအညီ ေပးသူ မ်ားအား ၾကိမ္းေမာင္း ၿခိမ္းေျခာက္ ၾကသည္။ ဤပိတ္ဆို႔မႈမ်ား ဖယ္ရွား ႏိုင္ရန္ အတြက္ အာဏာပိုင္ လံုျခံဳေရး ရဲ မ်ား မွ အနည္းငယ္ မၽွသာ ကူညီ လုပ္ေဆာင္ ေပးၾကသည္။

ဇြန္လ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ား မျဖစ္ပြားမီ ကပင္ ရွိေနခဲ့ေသာ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ အေထာက္ အကူျပဳ အဖြဲ႔ အစည္း မ်ား၏ အစီအစဥ္မ်ား ဆက္လက္ လည္ပတ္မႈ မျပဳရန္ အတြက္ အစိုးရမွ တားျမစ္ ထားပါသည္။ ဤတားျမစ္ခ်က္ မ်ားသည္ အထူး သျဖင့္ ရခိုင္ျပည္ ေျမာက္ပိုင္းတြင္ ေနထိုင္ၾကသည့္ မြတ္စလင္ မ်ားအား လူမႈကယ္ဆယ္ေရး အကူအညီမ်ား ေပးႏိုင္ရန္ အတြက္ ဆိုးရြားသည့္ ကန္႔သတ္ခ်က္ ျဖစ္ပါသည္။

ညင္းပန္း ႏွိပ္စက္ခံ ရိုဟင္ဂ်ာ သမိုင္းေၾကာင္း

ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ မ်ားႏွင့္ မြတ္စလင္မ်ား အၾကား အၾကမ္းဖက္မႈ မ်ားသည္ လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္စုႏွစ္ မ်ားစြာ ကတည္းက စတင္ခဲ့ ပါသည္။ မ်က္ေမွာက္ ကာလတြင္ ျဖစ္ပြားေနေသာ ပဋိပကၡ ၾကီး သည္ အနည္းဆံုး ဒုတိယ ကမၻာစစ္မွ စတင္ ခဲ့သည္။ ယင္းအခ်ိန္တြင္ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားမွာ ျဗိတိသၽွ ကိုလိုနီ အစိုးရအား သစၥာရွိ ေနခဲ့ၾကစဥ္တြင္ ရခိုင္မ်ားမွ ဂ်ပန္နယ္ခ်ဲ႕ မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္း ခဲ့ၾကသည္။ ရခိုင္ႏွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ အၾကား ဆက္ဆံေရးမွာ ထိုစဥ္မွ၍ မ်က္ေမွာက္ ထက္တိုင္ ျပိဳလဲ ခဲ့ရသည္။ ႏွစ္ဖက္လံုးမွာ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ လြတ္လပ္ေရး ရျပီးေနာက္ပိုင္း တက္လာေသာ ျမန္မာ အစိုးရ အဆက္ဆက္၏ ဖိႏွိပ္ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ျခင္း ခံၾကရေသာ္လည္း ဗုဒၶဘာသာ အမ်ားၾကီး စိုးသည့္ ႏိုင္ငံတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားအား ညွင္းပန္း ႏွိပ္စက္ၾက ၿပီး ေျပာင္းေရႊ႕ သြားၾကေစရန္ ၾကံရြယ္ လုပ္ေဆာင္ ခ်က္မ်ား ရွိေနပါသည္။ ရခိုင္ျပည္၏ လူမ်ိဳးေရး အေန အထားကို ေျပာင္းလဲ ၾကရန္ ၾကိဳးစား ၾကသည္။

၁၉၇၈ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာ စစ္တပ္၏ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား သတ္ျဖတ္မႈမ်ား၊ အဓမၼ မုဒိန္းမႈမ်ား၊ မီးရိႈ႕ ဖ်က္ဆီးမႈ မ်ားေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ ၂၀၀၀၀၀ ေက်ာ္ ႏိုင္ငံမွ ထြက္ေျပး ခဲ့ၾကရသည္။ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္ တြင္လည္း စစ္တပ္၏ ရိုဟင္ဂ်ာ ဆန္႔က်င္ေရး တိုက္ခိုက္မႈ မ်ားေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ ၂၅၀၀၀၀ ေက်ာ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ေျပး ခဲ့ရျပန္သည္။ ထြက္ေျပးၾကရသူ အမ်ားစုမွာ ေနာက္ဆံုး၌ ရခိုင္ျပည္ ေျမာက္ပိုင္းသို႔ အဓမၼ ျပန္ လည္ ပို႔ေဆာင္ျခင္း ခံခဲ့ရျပီး ရခိုင္အမ်ားစု ေနထိုင္ရာ ေနရာေဒသ မ်ားမွ သီးျခား ေနရာခ် ထားခဲ့သည္။ ၎တို႔၏ အခြင့္အေရးမ်ား ပိတ္ဆို႔ ထားျပီး တင္းၾကပ္ေသာ စည္းကမ္းမ်ား အၾကား တြင္ ေနထိုင္ၾက ရသည္။

လူမ်ိဳးေရး အေပၚ အေျခခံသည့္ ခြဲျခားမႈျဖစ္ေသာ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားအား ျမန္မာ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ခြင့္မွ ပိတ္ဆို႔ ထားသည့္ ၁၉၈၂ ႏိုင္ငံသား ဥပေဒသည္ ရိုဟင္ဂ်ာ တို႔အား ညွင္းပန္း ႏိွပ္စက္မႈ၏ ပင္မဗဟို ျဖစ္သည္။ ယင္းဥပေဒအရ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားသည္ (ဗမာ၊ ရခိုင္၊ ကရင္ႏွင့္ အျခား) တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုၾကီး ၈ ခုမွ ဆင္းသက္ လာေသာ လူမ်ိဳး မဟုတ္သည့္ အတြက္ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ေစရန္ အလို႕ငွာ ၎တို႔သည္ လြတ္ လပ္ေရး ရခဲ့သည္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ မတိုင္မီ ကတည္းက ေရာက္ရွိ လာသည့္ မ်ိဳးရိုးမွ ေပါက္ဖြား ဆင္း သက္ လာေၾကာင္း သက္ေသျပ ရပါမည္။ ရိုဟင္ဂ်ာ မိသားစုမ်ား အဖို႔ ယင္းသို႔ သက္ေသ ျပႏိုင္သည့္ တိုင္ေအာင္ လက္ေတြ႔တြင္ ခက္ခဲလွ ပါသည္။ ကမန္ မြတ္စလင္ မ်ားမွာမူ တရားဝင္ အသိအမွတ္ ျပဳ ထားျခင္း ခံရသည့္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစု ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျမန္ မာ ႏိုင္ငံသားမ်ား ျဖစ္ၾက ပါသည္။

အစိုးရႏွင့္ ျမန္မာ လူထုၾကီးမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားအား ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံမွ တရားမဝင္ ခိုးဝင္လာ သူ မ်ား ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ ျမန္မာ့ တိုင္းရင္းသား မ်ိဳးႏြယ္မွ ေပါက္ဖြား လာသူမ်ား မဟုတ္ေသာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံ သားမ်ား အျဖစ္ အသိအမွတ္ မျပဳႏိုင္ေၾကာင္း ေပၚေပၚထင္ထင္ သက္မွတ္ ထားၾကသည္။ တရားဝင္ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခ်က္ မ်ားတြင္ ၎တို႔အား “ဘဂၤလီမ်ား” “ရိုဟင္ဂ်ာဟု ေခၚေဝၚ လိုသူမ်ား” သို႔မဟုတ္ ခက္ထန္သည့္ အသံုးအႏႈန္း ျဖစ္ေသာ “ကုလားမ်ား” ဟု ရည္ညြန္း ေခၚေဝၚ ၾကသည္။

ရိုဟင္ဂ်ာ အားလံုးအား “ဘဂၤလီမ်ား” ဟု သတ္မွတ္ ေနၾကေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ား စုမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္း ေမြးဖြားၾကသည့္ မ်ိဳးဆက္ေပါင္း မ်ားစြာမွ ဆင္းသက္ ေပါက္ဖြား လာသူ မ်ား ၿဖစ္သည့္ ၿမန္မာျပည္ဖြား မ်ားျဖစ္သည္။ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ား၏ အေျခခံ အခြင့္အေရးမ်ား ပိတ္ဆို႔ လိုေသာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ခြင့္အား အစိုးရမွ ပိတ္ပင္ ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဥပေဒ အရ ႏိုင္ငံသားႏွင့္ ႏိုင္ငံသား မဟုတ္သူမ်ား ရထိုက္သည့္ လြတ္လပ္စြာ သြားလာခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ ပညာ သင္ခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ အိမ္ေထာင္ျပဳခြင့္ႏွင့္ လြတ္လပ္စြာ လုပ္ကိုင္ စားေသာက္ခြင့္ မ်ားအား ကန္႔သတ္ ပိတ္ပင္ထားျခင္း ခံၾကရသည္။ ဥပေဒမဲ့ ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းျခင္း၊ အဓမၼ ေစခိုင္းျခင္း၊ အဓမၼ မုဒိန္းျပဳက်င့္ျခင္း၊ ညင္းပန္း ႏွိပ္စက္ျခင္း၊ အဓမၼ ေရႊ႕ေျပာင္း ေစျခင္းႏွင့္ အျခားေသာ ဖိႏွိပ္ ေစာ္ ကား မႈ မ်ား ျဖစ္သည့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ မ်ားခံ ၾကရသည္။ ယခင္ႏွစ္ မ်ား တြင္ ျမန္ မာ အစိုးရႏွင့္ စစ္တပ္မွ အလား သ႑ာန္ တူသည့္ ညင္းပန္း ႏွိပ္စက္မႈ မ်ားအား ရခိုင္လူမ်ိဳး မ်ား အေပၚ တြင္ ျပဳလုပ္ ခဲ့ၾကေသာ္လည္း ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား အေပၚ ဖိႏွိပ္မႈမွာ ပိုမို ျပင္းထန္ လွပါ သည္။

ဇြန္လ အၾကမ္းဖက္မႈ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာေသာ ဒုကၡသည္မ်ားသည္ နတ္ျမစ္ သို႔မဟုတ္ အျခား ေရေၾကာင္းလမ္း မ်ားျဖင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ေျပးရန္ ၾကိဳးစား ၾကသည္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစိုးရမွ ၎တို႔၏ နယ္စပ္မ်ား ပိတ္ထားၾကျပီး ဒုကၡသည္ အျဖစ္ ခိုလံႈဝင္ေရာက္လာသူ မ်ားအား ပင္လယ္ ခရီးသြား သေဘၤာမ်ား မဟုတ္သည့္ ေလွငယ္မ်ားျဖင့္ ပင္လယ္ဆီသို႔ ၿပန္လည္ တြန္းပို႔ၾကသည္။ ညွင္း ပန္း ႏွိပ္ စက္ျခင္း ခံရသည့္ ေနရာမွ ထြက္ေျပး လြတ္ေျမာက္ လာသူ မ်ားအား ယင္းညွင္း ပန္း ႏွိပ္စက္ သည့္ ေနရာသို႔ ျပန္လည္ ပို႔ေဆာင္ျခင္းသည္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဥပေဒ ထံုးတမ္း အစဥ္လာမ်ားအား ခ်ိဳးေဖာက္ ရာ ေရာက္ေပသည္။ ထိုင္းႏိုင္ငံ သည္လည္း ဇြန္လ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ၎တို႔ထံ ေရာက္ရွိ လာ သည့္ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာေသာ ဒုကၡသည္ အျဖစ္ခိုလံႈ ဝင္ေရာက္လာသူ မ်ားအား ထိုနည္းတူစြာ ဆက္ဆံ ခဲ့ၾကသည္။ အခ်ိဳ႕ အေျခအေန မ်ားတြင္ မေလးရွား ႏိုင္ငံ အထိ ဆက္လက္ ခရီးႏွင္ ႏိုင္ၾကေစရန္ အတြက္္ စားနပ္ ရိကၡာမ်ား ျဖည့္ဆီး ေပးေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕ အေျခ အေန မ်ားတြင္ ပင္လယ္ျပင္ ဆီသို႔ ျပန္လည္ တြန္းပို႔ၾကသည္။ သို႔မဟုတ္ ၎တို႔အား လူကုန္ကူးသူမ်ား လက္ထဲသို႔ အပ္ႏွင္း လိုက္ၾကသည္။

ေနျပည္ေတာ္၏ တုန္႔ျပန္မႈ

ဇြန္လ အၾကမ္းဖက္မႈ အျပီး တစ္လ အၾကာတြင္ ဇူလုိင္လ ၁၂ ရက္ေန႔၌ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ သည္ “တရာမဝင္ ခိုးဝင္လာသည့္” ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားအား “တတိယႏိုင္ငံ” သို႔ပို႔ေဆာင္ရန္ အတြက္ ထုတ္ျပန္ ေျပာဆို ခဲ့သည္။ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ားစုမွ ၎တို႔၏ မိသားစု မ်ိဳးရိုးစဥ္ဆက္ အလိုက္ ျမန္မာႏိုင္ ငံတြင္ ေနထိုင္ လာခဲ့ ၾကေသာ္လည္း တရားဝင္ ေနထိုင္ခြင့္ အေထာက္အထားမ်ား မရွိေသာေၾကာင့္ သမၼတ၏ စကား အသံုးအႏႈန္း အရ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ားစုမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ မဟုတ္သ လို ျဖစ္ေန သည္။

သမၼတ၏ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခ်က္မွာ ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း အက်ိဳးဆက္မ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့ပါသည္။ ႏိုင္ငံေရး အက်ိဳးအရ ျမန္မာျပည္မွ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားအား ဖယ္ရွား လိုသည့္ ရခိုင္ေခါင္းေဆာင္ မ်ားအား ဆက္လက္၍ အားေပး အားေျမွာက္ လုပ္သလို ျဖစ္ေနျပန္သည္။ ဤကဲ့သို႔ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားအား ဖယ္ရွား လိုသည္မွာ ရခိုင္ လူထုၾကီး သာမက ျမန္မာ အရာရွိမ်ားႏွင့္ လူမႈ အသိုင္းအဝိုင္း တြင္လည္း ၾကီးမားစြာ လႊမ္းမိုးေနေသာ ယူဆခ်က္ ျဖစ္သည္။ အတိုက္အခံ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအဝင္ ဒီမိုကေရစီ လႈပ္ ရွားေရး အ တြက္ အဓိကေနရာတြင္ ပါဝင္သူ မ်ား၏ ထုတ္ျပန္ ေၾကျငာခ်က္ မ်ားႏွင့္ လုပ္ရပ္ မ်ားသည္ လည္း ရိုဟင္ ဂ်ာ မ်ားအား အလိုမရွိသည့္ အယူဝါဒမ်ား အေပၚ ထပ္ဟပ္ ေပးသ လို ျဖစ္ေနျပန္သည္။

ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားအား ႏိုင္ငံအတြင္းမွ ထြက္ခြာသြားရန္ ထပ္မံ ၾကိဳးစား လုပ္ေဆာင္ျခင္း မျပဳသည့္ တိုင္ေအာင္ သို႔မဟုတ္ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားအား ၎တို႔ ေနအိမ္ မ်ားမွ ေဝးကြာသည့္ ျပန္လည္ ေနရာခ်ထားေရး ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားတြင္ ထိန္းသိမ္း ထားျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ထားသည့္ တိုင္ေအာင္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ မ်ားႏွင့္ အစၥလာမ္ ဘာသာဝင္ မ်ားအား သီးျခား ခြဲျခား ထားရန္ အတြက္ လုပ္ေဆာင္ ေနသည့္ အစိုးရ၏ လုပ္ရပ ္မ်ားအားလည္း စိုးရိမ္ေန ရပါသည္။ ဤသည္မွာ အမ်ားအားျဖင့္ ႏိုင္ငံမဲ့ ဘဝသို႔ ေရာက္ေနရေသာ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ား၏ အေျခခံ လူ႔အခြင့္ အေရးအား ထိန္ခ်န္ ထားရန္ အတြက္ လမ္းစ ျပဳထား သလို ျဖစ္ေန ပါသည္။

ၾသဂုတ္လ ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ “လူမ်ိဳးေရး ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ပြားရသည့္ ေနာက္ခံ အေၾကာင္းအရင္း” ႏွင့္ “ဘာသာ မတူသည့္ လူ႔အသိုင္းအဝိုင္း အၾကား သင့္တင့္စြာ အတူတကြ ယွဥ္တြဲ ေနထိုင္ႏိုင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ား” ရွာေဖြရန္ ၂၇ ဦးပါ “စံုစမ္း စစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္” အား ဦးသိန္းစိန္မွ ဖြဲ႕စည္းေပး ခဲ့ပါသည္။ ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း အၾကမ္းဖက္မႈ မ်ားအား ေဒသခံ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး အင္အားစု မ်ားမွ ေျမႇာက္ပင့္ ေပးေၾကာင္း “လူမ်ိဳးေရး အမုန္းပြား မႈေတြ တိုးပြား လာေအာင္ ႏိုင္ငံေရး ပါတီေတြ၊ အခ်ိဳ႕ ဘုန္းၾကီးေတြ၊ အခ်ိဳ႕ လူေတြက လုပ္ေဆာင္ ေနတယ္” လို႔ေျပာဆို ခဲ့ပါသည္။ မည္သို႔ပင္ ဆိုေစကာမူ ဇြန္လမွ စတင္ခဲ့သည့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း အၾကမ္းဖက္မႈ မ်ားအား လုပ္ေဆာင္ ေနသူ မ်ားအား အေရးယူရန္ သို႔မဟုတ္ ဘာသာေရး အဓိကရုဏ္းမ်ား ထပ္မံ ျဖစ္ပြားမႈမွ ကာကြယ္ရန္ ထိေရာက္သည့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား မျပဳလုပ္ခဲ့ေပ။ အလြန္ပင္ ေႏွာင့္ေႏွး ၾကန္႔ၾကာ ေန သည့္ ယင္းေကာ္မရွင္ အစီအရင္ ခံစာတြင္ ႏိုင္ငံသား ကိစၥ၊ လူသားျခင္း စာနာ ေထာက္ ထားသည့္ အကူအညီ ကိစၥ၊ တာဝန္ယူ ေဆာင္ရြက္မႈ ကိစၥတို႔အား က်ယ္က်ယ္ ျပန္႔ျပန္႔ လုပ္ေဆာင္ ႏိုင္ေရးႏွင့္ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ားတြင္ တာဝန္ရွိသူ မ်ားအား ေဖာ္ထုတ္ေပး ႏိုင္ေရး တို႔ကို မည္သည့္ အတိုင္း အတာ အထိ အေသးစိတ္ ေဖာ္ျပမည္ကို သဲသဲကြဲကြဲ မသိရ ေသးေပ။

ေအာက္တိုဘာလ အၾကမ္းဖက္မႈ မ်ားအျပီးတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတရံုးမွ “အၾကမ္းဖက္မႈ မ်ား၏ ေနာက္ ကြယ္တြင္ “လူပုဂၢိဳလ္မ်ား၊ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား” ပါဝင္ ေနေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခ်က္ တစ္ေစာင္ ထုတ္ျပန္ ခဲ့သည္။ ထိုေၾကညာ ခ်က္တြင္ ၎တို႔အား “ေဖာ္ထုတ္ စစ္ေဆး သြားမည္ ျဖစ္ျပီး ဥပေဒေၾကာင္း အရ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ သြားမည္” ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း ေဖာ္ျပထား ပါသည္။ သမၼတ မွာ ၎ ထုတ္ ၿပန္ ေၾကညာခ်က္ အတိုင္း လုပ္ေဆာင္ျခင္း မရွိေသးသည့္ အျပင္ ေအာက္တိုဘာလႏွင့္ ဒီဇင္ဘာလ မ်ားတြင္ အစိုးရမွ ထုတ္ျပန္ ခဲ့သည့္ ေၾကညာခ်က္ မ်ားတြင္လည္း အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ား၌ အစိုးရ လံုထိန္းမ်ား ပါဝင္ခဲ့ျခင္းကို ျငင္းဆို ခဲ့ပါသည္။

အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ စိုးရိမ္မႈမ်ား တိုးပြား လာသည္ကို တုန္႔ျပန္ေသာ အားျဖင့္ ဦးသိန္းစိန္မွာ ပိုမို အေရး ပါသည့္ တုန္႔ျပန္မႈ မ်ားျဖင့္ ကမ္းလွမ္း ခဲ့ပါသည္။ ႏိုဝင္ဘာလ ၁၆ ရက္ေန႔တြင္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရး မွဴးခ်ဳပ္အား ေပးပို႔သည့္ စာတြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္၏ အေျခ အေနမွာ “အဓိပၸါယ္မဲ့ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ား” ျဖစ္ေၾကာင္း၊ “ရာဇဝတ္မႈမ်ား” ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ၎၏ အစိုးရမွာ ႏိုင္ငံေရး အေနအထား ေျပာင္းလဲေရး အတြက္ လုပ္ေဆာင္ ေနရျပီး အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ က်င့္ထံုး မ်ားႏွင့္အညီ ႏိုင္ငံတဝွမ္း တြင္ ေျပာင္းေရႊ႕ ေန ထိုင္မႈ ကိစၥမွ အစ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ခြင့္ ကိစၥမ်ား အပါအဝင္ ေမြးစာရင္း ထုတ္ေပးျခင္း၊ လုပ္ကိုင္ စားေသာက္ ခြင့္ ျပဳျခင္း၊ ႏိုင္ငံ အတြင္း လြတ္လပ္စြာ သြားလာ ခြင့္ျပဳျခင္း မ်ားအား ကိုင္တြယ္ ေဆာင္ ရြက္ရန္” ျပင္ ဆင္ ေနေၾကာင္း ေရးသား ေပးပို႔ခဲ့ ပါသည္။

အေမရိကန္ သမၼတမ်ား အနက္ ပထမဆံုး ျမန္မာေျမသို႔ ေရာက္ရွိ ခဲ့သည့္ သမၼတ ဘရက္ အိုဘားမား ၏ ျမန္မာျပည္ ခရီးစဥ္ မတိုင္မွီ ႏိုဝင္ဘာလ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္လည္း ယင္းကဲ့သို႔ေသာ ထုတ္ျပန္ ေၾက ညာ မူမ်ိဳး ျပဳလုပ္ ခဲ့ျပန္သည္။

ထို႔ေနာက္ပိုင္းတြင္ ျမန္မာ အစိုးရမွ အျဖစ္အပ်က္ မ်ားအား ကိုင္တြယ္သည့္ ထိေရာက္ေသာ လုပ္ေဆာင္ မ်ား ျပဳခဲ့ျခင္းမရွိ။ ေရွ႕ဆက္ တိုးႏိုင္မည့္ လမ္းညႊန္ စီမံကိန္းမ်ား ခ်မွတ္ထားျခင္း မ်ိဳးလည္း မရွိေပ။ ထိုကာ လ အတြင္း ျမန္မာ ႏိုင္ငံတြင္ ေနထိုင္ ၾကေသာ မြတ္စလင္မ်ား အေပၚ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ားမွ ရခိုင္ျပည္နယ္ တြင္သာမက အျခား အရပ္မ်ားသို႔ ျပန္႔ႏွံ႔ ခဲ့သည္။ မတ္လ ၂၀ ႏွင္ ၂၂ ရက္အတြင္း ဘုန္းၾကီးမ်ား ဦးေဆာင္သည့္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ လူထု ၾကီးသည္ မြတ္စလင္ ဆန္႔က်င္ေရး ေႂကြးေၾကာ္သံ မ်ားႏွင့္အတူ မႏၱေလးတိုင္း မိတၳီလာ ျမိဳ႕ရွိ မြတ္စလင္ မ်ားအား တိုက္ခိုက္ ခဲ့ၾကသည္။ လူ ၄၀ အသတ္ခံ ခဲ့ရျပီး ၆၁ ေယာက္ ဒဏ္ရာ ရေၾကာင္း ခန္႔မွန္း သိရွိရသည္။ ပ်က္စီး သြားသည့္ မြတ္စလင္ အေဆာက္အဦမ်ား၊ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား၊ ဝတ္ျပဳရာ အေဆာက္အဦ မ်ားအား အာကာသမွ ရိုက္ကူးသည့္ ဓါတ္ပံု မ်ားတြင္ ရွင္လင္း ထင္ရွားစြာ ေတြ႔ျမင္ ရပါသည္။ United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs (OCHA), မွထုတ္ျပန္သည္ အကူအညီ လိုအပ္မႈ ခန္႔မွန္းခ်က္ အတိုင္း အတာ မ်ားအရ လူဦးေရေပါင္း ၁၂၀၀၀ ေက်ာ္မွ အိုးအိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရျပီး ျမိဳ႕၏ ေဘးပတ္ဝန္းက်င္တြင္ ခိုလႈံ ေန ရပါသည္။ မတ္လ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ မိတၳီလာ အၾကမ္းဖက္ မႈအား ျမန္မာ စစ္တပ္မွ ထိန္းခ်ဳပ္ ႏိုင္ ခဲ့ၿပီးေနာက္ မြတ္စလင္ ဆန္႔က်င္ေရး အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ားမွ ျမန္မာႏိုင္င ံအလယ္ပိုင္းရွိ ပဲခူးတိုင္း အုတ္ဖို၊ ႀကဳိ႕ပင္ေကာက္၊ ႏွင့္ မင္းလွ ျမိဳ႕နယ္မ်ား သို႔ ျပန္႔ႏွံ႔ သြားခဲ့ ျပန္သည္။ စစ္သား မ်ားမွာ ပဲခူးတိုင္းတြင္ ဆႏၵျပ သူ မ်ားအား လူစုခြဲရန္ အတြက္ ေလတြင္းသို႔ ေသနတ္မ်ား ပစ္ေဖာက္ခဲ့သည္ ဟုလည္း သိရပါသည္။ ထို႔ေနာက္ ျမိဳ႕နယ္ ၉ ျမိဳ႕နယ္အား အေရးေပၚ အေျခအေန ေၾကညာခဲ့ျပီး ညမထြက္ရ အမိန္႔ထုတ္ထား ခဲ့ပါသည္။ လူထု စုေဝးမႈ မ်ားအားလည္း ကန္႔သတ္ ထားခဲ့ ပါသည္။

မြတ္စလင္မ်ား အေပၚ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ား က်ယ္ျပန္႔ လာမႈႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ကုလသမဂၢ၏ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္ အေရး အထူး ကိုယ္စားလွယ္ ေသာမတ္စ္ အိုေဟး ကြင္းတားနာသည္ အခ်ိဳ႕ေသာ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ားတြင္ အာဏာပိုင္ မ်ားမွ ပါဝင္ ခဲ့ေၾကာင္း အစီရင္ခံစာမ်ား ရရွိ ခဲ့သည္ဟု ေျပာဆို ခဲ့ပါသည္။ “အခ်ိဳ႕ အစိုးရ အာဏာပိုင္ အစိတ္ အပိုင္း ေတြက တိုက္ရိုက္ ပါဝင္ ပတ္သက္တာမ်ိဳး ဒါမွမဟုတ္ ေနာက္ကြယ္ ကေန သိသိရဲ႕နဲ႔ ဒီလုပ္ရပ္ ေတြကို ေထာက္ခံ အားေပးတာမ်ိဳး ေတြရွိတယ ္ဆိုတဲ့ သေဘာ သက္ေရာက္ ေနပါတယ္။” ဟုေျပာဆို ခဲ့ပါသည္။

ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း ေနထိုင္ ၾကသည့္ မြတ္စလင္ မ်ားအား လူ႔အခြင့္ အေရး ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာေရး အဖြဲ႔မွ ေမးျမန္းခ်က္ မ်ားအရ ၎တို႔သည္ လက္ရွိႏွင့္ အနာဂတ္ အေျခအေန မ်ားအေပၚတြင္ စိတ္ဓါတ္ က်မႈမ်ား၊ ေမၽွာ္လင့္ခ်က္ ကင္းမဲ့ မႈမ်ား ၾကံဳေတြ႔ ခံစား ေနရေၾကာင္း သတိျပဳ မိပါသည္။ ေအာက္တို ဘာ လတြင္ ေက်ာက္ျဖဴ ျမိဳ႕နယ္ရွိ မြတ္စလင္ ရပ္ကြက္အား ရခိုင္ လူထုၾကီးမွ ဖ်က္ဆီး ေနခ်ိန္တြင္ မြတ္စ လင္ တစ္ေယာက္မွ ၎တို႔အား ကာကြယ္ ေပးရန္ အတြက္ စစ္သား တစ္ေယာက္အား အကူ အ ညီ ေတာင္း ခဲ့သည္။ ယင္းစစ္သားမွာ “ခင္ဗ်ားတို႔ အသက္ ကာကြယ္ဖို႔ အတြက္ ခင္ဗ်ားတို႔ ဆုေတာင္း ရံုကလြဲျပီး ဘာမွ လုပ္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူး” ဟု ျပန္ေျဖခဲ့သည္။

ျမန္မာအစိုးရ ထံသို႔ အဓိကထား အၾကံျပဳခ်က္မ်ား

• ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္မႈ မ်ားတြင္ ပါဝင္ ပတ္သက္ ခဲ့သူ မ်ားအား ထိန္ခ်န္ ထားမႈ မရွိေစဘဲ အျမန္ဆံုး ျပည့္ျပည့္စံုစံု စံုစမ္း စစ္ေဆးျပီး ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္သူ မ်ားအား ရာထူး ရာခံ မေထာက္ထားဘဲ ဥပေဒ ေၾကာင္းအရ မၽွတစြာ တရား စီရင္ရန္။
• ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္င ံအတြင္း မွီတင္း ေနထိုင္ ၾကသည့္ မြတ္စလင္ မ်ားအား ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္ အေရး ဥပေဒ မ်ားႏွင့္ အညီ တန္းတ ူညီမၽွ ခြင့္အား အစိုးရမွ အာမခံ ေပးႏိုင္သည့္ ဥပေဒ မ်ားအား လိုအပ္ သလို ျပင္ဆင္ ျပ႒ာန္းရန္။
• ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား လြတ္လပ္စြာ သြားလာခြင့္အား ကန္႔သတ္ ထားမႈမ်ား ခ်က္ခ်င္း ရပ္ဆိုင္းရန္။ ၎တို႔ အား ေနရပ္ျပန္၍ ပိုင္ဆိုင္မႈမ်ား ျပန္လည္ ရရွိရန္၊ လိုအပ္သည္ မ်ားအား ဝယ္ယူ ႏိုင္ရန္ႏွင့္ ဘဝျပန္လည္ တည္ေထာင္ႏိုင္ရန္ အတြက္ လိုအပ္သည့္ ကာကြယ္မႈ မ်ားေပး ရန္။ ေျပာင္းေရႊ႕ ေန ရာခ် ထားျခင္း ခံရသူ မ်ားႏွင့္ ဒုကၡသည္မ်ား ေနရပ္ ျပန္ရာတြင္ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ စံႏႈန္း မ်ားႏွင့္ အညီ ျပဳလုပ္ ေပးရန္။ ေနရပ္ ျပန္ရာတြင္ ၎တို႔၏ ဆႏၵႏွင့္ အညီျပန္ခြင့္ ျပဳျပီး လံုျခံဳေရးႏွင့္ လူ႔ဂုဏ္ သိကၡာအား ေရွ႕ရႈ႕ ေဆာင္ရြက္ ေပးရန္။
• ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္းရွိ အၾကမ္းဖက္မႈ ဒဏ္ခံရသူမ်ား ရွိရာ အရပ္ ေဒသမ်ားႏွင့္ ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္း ထားသည့္ ေနရာမ်ား ထံသို႔ လူသားခ်င္း စာနာ ေထာက္ထားသည့္ အကူအညီ ေပးေသာ ကုလသမဂၢ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာႏွင့္ ျပည္တြင္း အဖြဲ႔အစည္း မ်ားအား အႏၱရာယ္ ကင္းစြာႏွင့္ ကန္႔သတ္မႈ ကင္းစြာ သြားေရာက္ ႏိုင္ေစေရး အတြက္ လုပ္ေဆာင္ ေပးရန္။
• ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း လံုထိန္း မ်ားႏွင့္ အစိုးရ အာဏာပိုင္ မဟုတ္သူမ်ား က်ဴးလြန္သည့္ (လူသားမ်ား အေပၚ ရာဇဝတ္မႈ က်ဴးလြန္မႈ သေဘာ သက္ေရာက္ဖြယ္ ရွိေသာ) အျပည္ျပည္ ဆိုင္ ရာ လူ႔အခြင့္အေရး ဥပေဒ ခ်ိဳးေဖာက္မႈ မ်ားအား စံုစမ္း စစ္ေဆးရန္ အတြက္ လြတ္လပ္သည့္ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ ယႏၱရား တစ္ရပ္ ျပဳလုပ္ေရး အတြက္ သေဘာတူ ေပးရန္။
• ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ားအေပၚ ကုလသမဂၢ အထူး ကိုယ္စား လွယ္အား လြတ္လပ္သည့္ စံုစမ္း စစ္ေဆးခြင့္ ျပဳရန္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ အပါအဝင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အႏွံ႔တြင္ OHCHR ရံုး ႏွင့္ ၎၏ ရံုးခြဲမ်ား တည္ရွိႏိုင္ရန္ အတြက္ ကာကြယ္မႈ၊ ျမွင့္တင္ေပး မႈႏွင့္ နည္းပညာ အကူအညီမ်ား ေပးျခင္းျဖင့္ ကူညီပံ့ပိုး ေပးရန္။
• လူမ်ိဳး၊ မ်ိဳးရိုး၊ ကိုးကြယ္သည့္ ဘာသာႏွင့္ အျခား အဆင့္ အတန္း အေျခအေနမ်ား အေပၚ အေျခ ခံ၍ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္တည္ မႈအား ခြဲျခားသည့္ သို႔မဟုတ္ ခြဲျခားေသာ အက်ိဳး သက္ေရာက္မႈ ရွိ သည့္ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ား ကင္းရွင္း ေစရန္ ၁၉၈၂ ႏိုင္ငံသား အက္ဥပေဒအား အေရးေပၚ ျပဳျပင္ရန္။ ရို ဟင္ဂ်ာ မ်ား၏ မ်ိဳးဆက္ သားသမီးမ်ား ႏိုင္ငံမဲ့ ျဖစ္သည့္ အေျခအေနမ်ိဳး မေရာက္ရွိ ေစရန္ တိုင္းရင္းသား ျဖစ္တည္မ ႈအခြင့္အေရးအား အာမခံ ေပးရန္။

မွတ္ခ်က္။ ။ လူ႔အခြင့္အေရး ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔မွ ဧျပီလ ၂၂ ရက္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ ထုတ္ေဝခဲ့ သည့္ “All You Can Do Is Pray” အစီရင္ခံစာ အက်ဥ္းအား အမ်ားသူငွာ ဖတ္ရႈ႕ေလ့လာ ႏုိင္ေစရန္ အတြက္ O’Laie Manzu မွ ဘာသာျပန္ ေရးသားထား ပါသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာ လူမ်ိဳးမ်ား အေပၚ လူသားခ်င္း စာနာမႈ ကင္းမဲ့သည့္ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ား ျပဳလုပ္ ေနသည္ကို ကမၻာက သိေနၾကျပီ ျဖစ္ေသာ္လည္း ကိုယ့္ႏိုင္ငံ အတြင္း ျဖစ္ပ်က္ ေနသည့္ ကိစၥရပ္ မ်ားအား အရွိကို အရွိ အတိုင္း သိခြင့္ မရေသာေၾကာင့္ ထင္ေယာင္ ထင္မွား ျဖစ္ေနၾကေသာ ျမန္မာ ျပည္သူမ်ား ေလ့လာ ႏိုင္ေစရန္ ရည္ရြယ္၍ ဘာသာျပန္ ေပး လိုက္ ပါသည္။