အမ်ိဳးေစာင့္ ဥပေဒ ဆိုတာ ပုထုဇဥ္ လူပုဂၢိဳလ္ေတြရဲ႕အလုပ္
 |
| လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ အတြင္းေရးမႉး ဦးစစ္ၿမိဳင္ (ဓာတ္ပံု – ညိမ္းျပည့္စံု / ဧရာဝတီ) |
27.6.2013
အမ်ိဳးေစာင့္ ဥပေဒဟု အမည္ ေပးထားသည့္ “ျမန္မာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ အမ်ိဳး သမီးမ်ား လက္ထပ္ ထိမ္း ၿမား ၿခင္း ဆိုင္ရာ အေရးေပၚ ဥပေဒ” တြင္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ အမ်ိဳးသမီး မ်ားသည္ ဘာသာတူ ခ်င္းသာ လက္ထပ္ ရမည္ ျဖစ္ၿပီး၊ ဘာသာျခား၊ လူမ်ိဳးျခား ျဖစ္ပါက ထိုအမ်ိဳး သမီး လက္ထပ္မည့္ အမ်ိဳးသားသည္ ဗုဒၶဘာသာ ဝင္ အျဖစ္ ကူးေျပာင္း ရမည္ ဆိုသည့္ အခ်က္မ်ား ပါဝင္သည္။ ထို အခ်က္ မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အမ်ိဳးသား လူ႔အခြင့္ အေရး ေကာ္မရွင္က သေဘာ မတူသည့္ အေၾကာင္း အရာ မ်ားကို စာေစာင္ တခ်ိဳ႕တြင္ ေတြ႔ ရ သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၎ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အမ်ိဳးသား လူ႔အခြင့္ အေရး ေကာ္မရွင္မွ အတြင္းေရးမႉး ဦးစစ္ၿမိဳင္ ကို ဧရာဝတီ သတင္းေထာက္ ညိမ္းျပည့္စံုက ေတြ႔ဆံု ေမးျမန္းထား ပါသည္။
ေမး။ ။ အမ်ိဳးေစာင့္ ဥပေဒနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဦးစစ္ၿမိဳင္တို႔ ေကာ္မရွင္ အေနနဲ႔ ဘယ္လို ျမင္လဲ ဆိုတာေလး သိပါရေစ။
ေျဖ။ ။ အမ်ိဳးေစာင့္ ဥပေဒ ဆိုတာက ေလာကီ ေရးရာ ျဖစ္ေနတဲ့ အတြက္ ပုထုဇဥ္ လူပုဂၢိဳလ္ ေတြရဲ႕အ လုပ္ပါ။ ေနာက္ၿပီး ဥပေဒ တခုကို ဆြဲမယ္ ဆိုရင္ နားလည္ တတ္ကၽြမ္းတဲ့ ပညာရွင္ ေတြကသာ ေရးဆြဲ ရမွာေလ။ ဆြဲခ်င္တဲ့ သူက ဆြဲခ်င္တိုင္း ဆြဲလို႔ မရဘူး။ ဒီေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္က တာဝန္ရွိ သူမ်ားက ေရးဆြဲ ၿပီးေတာ့ တင္သြင္းတဲ့ ဥပေဒၾကမ္း ဆိုရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေျပာစရာ ရွိလာမွာေပါ့။ အခုက ဒီလို မဟုတ္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ အေနနဲ႔ ဘာမွ စဥ္းစား ေတြးေနဖို႔ ေဆြးေႏြး ေနဖို႔ အေၾကာင္း မရွိဘူး။
ေမး။ ။ ဒါဆို ဒီဥပေဒ ၾကမ္းကို သေဘာ မတူဘူးလို႔ ေျပာမလား။
ေျဖ။ ။ ဒီ ဥပေဒၾကမ္းကို အခုမွ အင္တာနက္က ရွာေတြ႔တာ။ အခုမွ ဖတ္ခါစ ရွိေသးတယ္။ ဒီေတာ့ ဆိုလို ခ်င္တာက ဥပေဒ ၾကမ္းကို ေရးဆြဲခြင့္ ရွိသူေတြက ေရးဆြဲ ၿပီးေတာ့ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒက ခြင့္ျပဳ ထား တဲ့ လမ္းေၾကာင္းအတိုင္း တင္ျပထားတ့ဲ ဟာမ်ိဳးဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔လည္း ေလ့လာသင့္တာ ေလ့လာ ၿပီးေတာ့ လူ႔ အခြင့္အေရးနဲ႔ ညီ၊ မညီဆိုတာကို သံုးသပ္လို႔ရတယ္။ အခုက ဒီလို လမ္းေၾကာင္းက မဟုတ္ ဘူး ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အေနနဲ႔ သံုးသပ္ဖို႔က ရည္႐ြယ္ခ်က္ မရွိဘူးေပါ့ဗ်ာ။
ေမး။ ။ ဒီ အမ်ိဳးေစာင့္ ဥပေဒလို ဥပေဒမ်ိဳးေတြ ႏိုင္ငံတကာမွာေရာ ရွိသလား။
ေျဖ။ ။ ဒါကေတာ့ ေျပာဖို႔ခက္တယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံရဲ႕ တည္ဆဲ ဥပေဒေတြအ ရေတာ့ ျမန္မာ အမ်ိဳးသမီးေတြကို အကာအကြယ္ ေပးထားတဲ့ ဥပေဒေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတယ္။ ေနာက္ၿပီး ဘာသာေရးကို အကာအကြယ္ေပးထားတဲ့ ဥပေဒ ေတြက ရွိၿပီးသားပါ။ ဒါေတြကေတာ့ သူ႔ႏိုင္ငံနဲ႔သူ ရွိႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ထင္ ပါတယ္။
ေမး။ ။ အမ်ိဳးေစာင့္ ဥပေဒၾကမ္းကို ႏိုင္ငံတကာက ဒီလိုမ်ိဳး အလားတူ ဥပေဒေတြနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္တာေရာ လုပ္ၿပီးၿပီလား။
ေျဖ။ ။ ေလာေလာဆယ္ မွာေတာ့ ဒီဥပေဒကို ေဝဖန္တာ မ်ိဳးေတြ၊ ႏႈိင္းယွဥ္တာ မ်ိဳးေတြေတာ့ မရွိေသးဘူး။
ေမး။ ။ ၂၅ ရက္ေန႔က က်င္းပတဲ့ လႊတ္ေတာ္ အခမ္းအနားမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က “အဓိကက ယံုၾကည္မႈပဲ။ ဒီဘာသာကို လိုက္စားတဲ့ လူေတြရဲ႕ ယံုၾကည္မႈ ခိုင္မာရင္ ဘယ္အရာကမွ ဘယ္သူကမွ လာလႈပ္လို႔ မရဘူး” လို႔ ေျပာသြားတဲ့ အေပၚမွာ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။ ဘာမ်ား မွတ္ခ်က္ ေပးခ်င္ပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ မိဘ ဗုဒၶဘာသာ ျဖစ္တိုင္း သားသမီး ဗုဒၶဘာသာ ျဖစ္တယ္လို႔ ထင္ေန ၾကတယ္။ တကယ္တမ္း မိဘ ဗုဒၶဘာသာ ျဖစ္တို္င္း သားသမီး ဗုဒၶဘာသာ မျဖစ္ဘူး ဆိုတာကို ေတြ႔ရတယ္။ သားသမီး ဗုဒၶဘာ သာ ျဖစ္ဖို႔အတြက္ ၁။ ရတနာ သံုးပါးကို ယံုၾကည္ သက္ဝင္ရမယ္၊ ၂။ ကံ၊ ကံ၏ အက်ိဳးကို ယံုၾကည္ ရမွ သာလွ်င္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ျဖစ္မယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ေလ့လာ ခ်က္ေတြအရ၊ ဆရာေတာ္ေတြရဲ႕ သြန္သင္မႈေတြ အရ ေတြ႔ခဲ့ရတယ္။ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ေတြမွာ မိ႐ိုးဖလာ ဗုဒၶဘာသာ ဝင္ေတြ ရွိတယ္။ ေနာက္တမ်ိဳးက ဗုဒၶ ဘာသာ ကို တကယ္ သက္ဝင္ ယံုၾကည္ၿပီး ေလးစား ၾကည္ညိဳလို႔ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ျဖစ္လာတာ ရွိတယ္။ ဒီေတာ့ မိ႐ိုးဖလာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ေတြက ရတနာ သံုးပါးနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာ အေပၚမွာ ယံုၾကည္မႈ အားနည္း တယ္။ အဲဒီ ယံုၾကည္ သက္ဝင္မႈ အားနည္းတဲ့ သူေတြကို တျခား ဘာသာ ဝင္ေတြက စည္း႐ံုး သိမ္းသြင္းတဲ့ အခါမွာ အလြယ္ တကူ ပါသြား ႏုိင္တယ္။ ဗုဒၶဘာသာကို တကယ့္ကို ယံုၾကည္သူ ဆိုရင္ေတာ့ ဘယ္ေတာ့ မွ ဘာသာ မေျပာင္းဘူး။ ဘုရားေဟာမွာ ပါသလို အသက္သာ အေသခံမယ္၊ ညႇဥ္းပန္း ႏွိပ္စက္သာ ခံမယ္၊ ယံုၾကည္ခ်က္ ကေတာ့ မေျပာင္းဘူး။ သူတို႔ကို ရာထူး၊ ေငြေၾကးနဲ႔ ဖ်ားေယာင္းလို႔ မရဘူး။ ဒါကို ပထမ တန္းစား ဗုဒၶဘာသာလို႔ ေခၚတယ္။ ဒီေတာ့ က်ေနာ္ ေျပာခ်င္တာက အားလံုးဟာ ပထမတန္းစား ဗုဒၶဘာ သာေတြ ျဖစ္ေနမွ ရမယ္လို႔။
ေမး။ ။ အမ်ိဳးေစာင့္ ဥပေဒၾကမ္းကို လႊတ္ေတာ္မွာ တင္သြင္းၿပီး ဒီဥပေဒကို ေရးဆြဲေပးဖို႔ ေတာင္းဆို လာမယ္ ဆိုရင္ ဦးစစ္ၿမိဳင္တို႔ ေကာ္မရွင္ အေနနဲ႔ ဘယ္လို အခန္းက႑ ကေန ဘယ္လုိေတြ အႀကံေပး သြားဖို႔ ရွိမလဲ။
ေျဖ။ ။ က်ေနာ္ ေျပာခ်င္ ကေတာ့ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒဟာ လူတိုင္းကို ဥပေဒ တင္သြင္း ခြင့္ ေပးမထား ဘူး။ ဥပေဒကို ေရးဆြဲခြင့္ ရွိတဲ့ အဖြဲ႔ အစည္း ရွိတယ္၊ တင္သြင္း ခြင့္ရွိတဲ့ အဖြဲ႔ အစည္း ရွိတယ္။
ေမး။ ။ အခု လတ္တေလာမွာ ျမန္မာ အမ်ိဳးသား လူ႔အခြင့္ အေရး ေကာ္မရွင္ အေနနဲ႔ ဘယ္လို လႈပ္ရွား မႈေတြ ရွိပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ လတ္တေလာ အေနနဲ႔ ကမာၻ႔ လူ႔အခြင့္ အေရး ေၾကညာ စာတမ္းကို ျမန္မာ ဘာ သာ ျပန္ၿပီး ျဖန္ ႔ေဝ ေန တယ္။ ဒီလို လုပ္တာ ၂ ပတ္ ေလာက္ေတာ့ ရွိၿပီ။ က်ေနာ္တို႔ အေနနဲ႔ ေျပာမယ္ ဆိုရင္ ဒီလို ျဖန္႔တာ ဟာ တရားဝင္ ပထမဆံုး ျဖန္႔ေဝ တာေပါ့။ အရင္က ျဖန္႔ခ်ိ ခဲ့တာေတြဟာ ခြင့္ျပဳခ်က္နဲ႔ တရားဝင္ မဟုတ္ ဘူး၊ ကိုယ့္နည္း ကိုယ့္ဟန္နဲ႔ ျဖန္႔ခဲ့တာ။ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ပြင့္လင္း လာမႈနဲ႔ လူ႔အခြင့္ အေရးေတြကို သတိထား အသိအမွတ္ ျပဳလာတဲ့ သေဘာလို႔ ေၿပာလို႔ ရတာေပါ့။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ လူ႔အခြင့္ အေရး ဥပေဒကို သမၼတ ႐ံုး က တဆင့္ လႊတ္ေတာ္ကို တင္ၿပီးၿပီ။ ဥပေဒရဲ႕ ၿပဌာန္းခ်က္ ေတြကို၊ က်ိဳးေၾကာင္း ေဖာ္ျပ ခ်က္ ေတြကို ရွင္း လင္းၿပီး၊ ေရးၿပီးေတာ့ ေဖာ္ျပမွာေပါ့။ လႊတ္ေတာ္ကို တင္ခဲ့တာ ကေတာ့ ဇြန္ ဒုတိယ အပတ္ထဲမွာ တင္ သြင္း ခဲ့တာပါ။
ေမး။ ။ လူ႔အခြင့္ အေရး ေကာ္မရွင္ အေနနဲ႔ ျပႆနာ ရပ္ေတြကို ဘယ္လို ကိုင္တြယ္ တာမ်ိဳး လုပ္ေပးလဲ။
ေျဖ။ ။ လူ႔အခြင့္ အေရး ေကာ္မရွင္က သူ႔ရဲ႕လုပ္ႏိုင္တဲ့ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြနဲ႔ အႀကံ ၿပဳျခင္း၊ တိုက္တြန္း ၿခင္း၊ ေစ့ စပ္ ျဖန္ေျဖ ေပးျခင္းေတြကို လုပ္ေပး ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ အဲဒီလို နည္းလမ္း ေတြနဲ႔ လုပ္ေပး ႏုိင္ ပါတယ္။ အစိုးရ အဖြဲ႔နဲ႔ သက္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္း ေတြကို အႀကံျပဳ တိုက္တြန္း ရတာဟာ က်ေနာ္ တို႔ရဲ႕ တာ ဝန္ ပဲေပါ့။ ေျဖရွင္းတယ္ ဆိုတာ အဲဒါမ်ိဳးေပါ့။ တခါထဲ ျပႆနာ ကို ေဖာ္ ထုတ္ ေျဖရွင္းတာမ်ိဳး မဟုတ္ ဘူးေပါ့။
ေမး။ ။ ဦးစစ္ၿမိဳင္တို႔ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ တိုက္တြန္းျခင္း၊ အႀကံေပးျခင္း ေတြကို အစိုးရနဲ႔ သက္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႔ အ စည္း ေတြက လက္ခံ ၾကလား။
ေျဖ။ ။ လက္ခံ ပါတယ္။ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားေတာ့ လက္ခံ ပါတယ္။ က်ေနာ္ တို႔က အထူး သျဖင့္ ကြင္း ဆင္း ေဆာင္႐ြက္တာ မ်ားတယ္။
ေမး။ ။ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ အခြင့္ အာဏာပိုင္ ေတြကေန လူ႔အခြင့္ အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ တာေတြ ရွိတယ္လို႔ ဦးစစ္ၿမိဳင္ တုိ႔ တေတြ အရင္က ဧရာဝတီကို ေျပာဖူးတယ္။ အဲဒါေတြက ဘာအေၾကာင္း အ ရာေတြကို ေျပာတာလဲ ဆိုတာ သိခ်င္ပါတယ္။
ေျဖ။ ။ ဒါေတြ ကေတာ့ လူ႔အခြင့္ အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ မႈေတြ ရွိတယ္ ဆိုတာပဲ ေျပာလို႔ ေကာင္းပါတယ္။ ပြင့္ ပြင့္ လင္းလင္း ေျပာဖို႔က ဒီအခ်ိန္မွာ ဘယ္လိုမွေၿပာဖို႔ မသင့္ပါဘူး။ က်ေနာ္ ကေတာ့ သက္ေသ အေထာက္ အထား အခိုင္ အလံု ရွိလို႔ အခုလို ေျပာရတာပါ။ သတင္း ၾကားလို႔ ေျပာတာ မဟုတ္ပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ ကိုယ္တိုင္ ကြင္းဆင္း ေလ့လာ ၿပီးေတာ့ သက္ေသေတြ ေခၚစစ္တဲ့ အခါမွာ ကိုယ္တိုင္ မ်က္ျမင္၊ ကုိယ္ေတြ႔၊ နားၾကားၿပီးမွ သိရတာ။ သို႔ေသာ္ ေျပာခ်င္တာက လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡ ရွိတဲ့ ေနရာေတြ တိုင္း မွာ လူ႔အခြင့္ အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ မႈေတြ ရွိတာပဲေလ။ ဒါ သဘာဝပဲေလ။ မည္သည့္ ေနရာ၊ မည္ သည့္ ႏိုင္ငံမဆို လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡ ျဖစ္တဲ့ ေနရာတိုင္းမွာ လူ႔အခြင့္ အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ မႈေတြ ရွိ တာ ပါပဲ။
ေမး။ ။ လူ႔အခြင့္ အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ မႈေတြကို ေက်ာင္းျပဌာန္း စာအုပ္ေတြမွာ ဘယ္လို ထပ္ၿပီး သင္ၾကားဖို႔ အစီအစဥ္ ရွိသလဲ။
ေျဖ။ ။ က်ေနာ္တို႔ တပ္မေတာ္ အစိုးရ လက္ထက္ ကတည္းက ေဆာင္႐ြက္ ထားတယ္။ က်ေနာ္ မွတ္မိ သေလာက္ေတာ့ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္လို႔ ထင္တယ္။ အဲဒီကတည္းက ၅ တန္း ကေန ၉ တန္း အထိကို လူ႔အခြင့္ အလမ္း ဆိုတဲ့ ဘာသာရပ္ကို ထည့္သြင္း ျပဌာန္း ထားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကေလးေတြက ရသင့္ ရထိုက္တဲ့ လူ႔အခြင့္ အလမ္းကို နည္းနည္း ပါးပါး သိတာေပါ့။ အခုေတာ့ ၃ တန္းနဲ႔ ၄ တန္းကိုပါ ထည့္သြင္း ျပဌာန္း ထားပါတယ္။ ဒီေတာ့ အခုဆို ေက်ာင္းျပဌာန္း စာအုပ္ ေတြမွာ ၃ တန္းကေန ၉ တန္းအထိ ထည့္သင္ၿပီး အသိပညာ ျပန္႔ပြားေအာင္ လုပ္ေပး တာေပါ့။ ဒါေတြ သင္ရတဲ့ အေၾကာင္း အရာ ေတြထဲမွာ ၁။ အသက္ ရွင္သန္ေရး၊ ၂။ ဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္ ေရးေပါ့။ ဒီ ဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္ေရး ထဲမွာ ပညာေရး ေတြသာ မကဘဲ ႐ုပ္ပိုင္း ဆိုင္ရာ၊ စာရိတၱပိုင္း ဆိုင္ရာ၊ က်င့္ဝတ္ပိုင္း ဆိုင္ရာေတြ ပါဝင္တာေပါ့၊ ၃။ ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ေရး၊ ဒီ ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ ေရးထဲမွာ ကေလးေတြကို ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္တာ ပါတာေပါ့၊ ၄။ ပါဝင္ေဆာင္ ႐ြက္ခြင့္၊ ဒါကေတာ့ ကေလးေတြဟာ သူတို႔နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အခန္း က႑ေတြမွာ ပါဝင္ ေဆာင္႐ြက္ခြင့္ ရွိတယ္၊ ေဆြးေႏြးပြဲေတြ၊ အခမ္း အနားေတြ၊ ေဟာေျပာ ပြဲေတြ၊ အႀကံဉာဏ္ ဖလွယ္ပြဲ ေတြမွာ ကေလးေတြ က ပါဝင္ ေဆာင္႐ြက္ခြင့္ ရွိတယ္ ဆိုၿပီး ဒီ ေစာေစာ ကေျပာတဲ့ က႑ႀကီး ၄ ခုကို အဓိက ထည့္ သြင္း ေဖာ္ ၿပ ထားပါတယ္။
ေမး။ ။ လူ႔အခြင့္ အေရး ပညာေပး ဌာန၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ (HREIB) တို႔လိုမ်ိဳး အဖြဲ႔အစည္း ေတြနဲ႔ေရာ ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္ သြားဖို႔ အစီအစဥ္ေတြ ရွိလား။
ေျဖ။ ။ က်ေနာ္ တို႔က HREIB ရယ္လို႔မွ မဟုတ္ဘူး။ တျခား အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္း ေတြနဲ႔လည္း ထိေတြ႔ တယ္၊ ဆက္ဆံတယ္၊ ပူးေပါင္း သင့္ရင္ ပူးေပါင္းတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ကြင္းဆင္း ေလ့လာရင္ သူတို႔ ဆီက သတင္း အခ်က္ အလက္ ေတြနဲ႔ အခ်က္ အလက္ခ်င္း ဖလွယ္ ၾကရတယ္ေလ။ ကြန္ရက္ ေတြ နဲ႔ပဲ ပူးေပါင္း လို႔ မရဘူး။ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္း ေတြနဲ႔ပါ ပူးေပါင္းမွ ရတယ္။
ေမး။ ။ ကြန္ရက္ေတြ အေနနဲ႔ ေျပာမယ္ ဆိုရင္ေရာ ဘယ္လို ကြန္ရက္ ေတြနဲ႔ ပူးေပါင္း ထားလဲ။
ေျဖ။ ။ က်ေနာ္တို႔က အၿမဲ ပူးေပါင္း ထားတယ္ ရယ္လို႔ေတာ့ မရွိပါဘူး။ ျဖစ္ပြားတဲ့ ျဖစ္စဥ္ ေတြေပၚမွာ မူ တည္ ၿပီးေတာ့ အဲဒီ နယ္ေျမေပၚမွာ ရွိတဲ့ အဖြဲ႔ အစည္း ေတြနဲ႔ ထိေတြ႔ ရတာေပါ့။ ဒီေလာက္ ပါပဲ။
ေမး။ ။ လူ႔အခြင့္ အေရး ေကာ္မရွင္ အေနနဲ႔ ျပႆနာ ေတြကို ကြင္းဆင္း ေလ့လာတဲ့ အခါမွာ၊ ျပႆနာကို ကိုင္တြယ္ဖို႔ လုပ္တဲ့ အခါမွာ အခက္အခဲ ေတြ ရွိလား။
ေျဖ။ ။ ရွိတာေပါ့။ ႏိုင္ငံ တႏိုင္ငံက စနစ္ အေျပာင္း အလဲ တခုမွာ အခက္ အခဲ ဆိုတာလည္း အမ်ားႀကီး ပဲ။ ျပႆနာ ဆိုတာလည္း အမ်ားႀကီးပဲ။ သေဘာ ေျပာရရင္ေတာ့ အခက္အခဲ ဆိုတာေတြ ကေတာ့ ရွိသင့္ သေလာက္ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တုိ႔ ကေတာ့ အခက္အခဲေတြ ရွိေနလည္း ကိုယ္လုပ္ ႏုိင္ သေလာက္ လုပ္သြား ပါတယ္။
ေမး။ ။ ဘယ္လို အခက္ အခဲေတြ၊ ျပႆနာေတြ အမ်ားဆံုး ႀကံဳေတြ႔ရလဲ။
ေျဖ။ ။ လူ႔အခြင့္ အေရး ဆိုတာ ကေတာ့ ၿပည္သူ ေတြအတြက္ တိုင္းျပည္ ဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္ေရးနဲ႔ ယွဥ္ ၿပီးေတာ့ အေရးႀကီးတဲ့ က႑ႀကီး တရပ္ကို လက္ခံ ရတာေပါ့။ သေဘာ ေျပာရရင္ေလ၊ လူ႔အခြင့္ အေရး ဆိုတာ ျပည္သူေတြ အတြက္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒ မွာလည္း ျပဌာန္း ထားၿပီးသား ျဖစ္တဲ့ အတြက္ ထိ ထိ ေရာက္ေရာက္ အကာအကြယ္ ေပးရမယ္။ လူ႔အခြင့္ အေရးေတြ ၿမႇင့္တင္ ေပးရမယ္ ဆိုတာ ဌာန ဆိုင္ ရာ ေတြက လက္ခံ လာဖို႔ လိုတယ္။ အဖြဲ႔ အစည္းေတြက လက္ခံ လာဖို႔ လိုတယ္။ ျပည္သူ လူထု ကိုယ္ တိုင္ ကလည္း မွန္မွန္ ကန္ကန္ လက္ခံလာဖို႔ လိုတယ္။ အဲဒါေတြကို မွန္မွန္ ကန္ကန္ လက္ခံျခင္း၊ အ သိ အမွတ္ ျပဳျခင္း မရွိေသးဘူး ဆိုရင္ေတာ့ ဒါဟာ အႀကီးဆံုး ျပႆနာ ျဖစ္လာတာေပါ့။
ေမး။ ။ ဒါဆုိရင္ သူတို႔ေတြ အားလံုးက မွန္မွန္ ကန္ကန္ လက္ခံ လာဖို႔အတြက္ ဘယ္လိုေတြ လုပ္မလဲ။
ေျဖ။ ။ ဒီ အသိပညာ ေပးတာေတြ၊ ဥပမာ – သင္တန္း ေတြကို ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔ အစည္းေတြ နဲ႔ ေပါင္း လုပ္တယ္။ လူ႔ အခြင့္ အေရး ေဟာေျပာပြဲေတြ အခါ အားေလ်ာ္တာနဲ႔ လုပ္ တယ္။ ေက်ာင္း ျပဌာန္း စာ အုပ္ေတြမွာ ထည့္သင္တယ္။ စသည္ျဖင့္ အသိပညာ ျမႇင့္တင္ေပးတာေပါ့။ အသိပညာ ျမႇင့္တင္ေပးျခင္း အားျဖင့္ လူ႔အခြင့္ အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ေလ်ာ့နည္း လာႏိုင္တာေပါ့။ ေနာက္ၿပီး လူ႔အခြင့္ အေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စာအုပ္ေတြကို ေဝမယ္။
ေမး။ ။ ပဋိပကၡ ေတြကို ေျဖရွင္းတဲ့ အခါမွာေတာ့ ထိထိ ေရာက္ေရာက္ ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္း ေပးႏိုင္တာေတြ ရွိၿပီလား။
ေျဖ။ ။ ေျဖရွင္းေပးတယ္ လို႔ေတာ့ ေျပာလို႔ မရဘူးေပါ့ေနာ္။ က်ေနာ္တို႔က အႀကံျပဳတာ၊ တိုက္တြန္းတာ သက္ သက္ပဲ လုပ္လို႔ ရတာေလ။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ အႀကံျပဳခ်က္၊ တိုက္တြန္းခ်က္ ေတြကို လက္ခံတယ္၊ လက္ မခံဘူး ဆိုတဲ့ အေပၚမွာပဲ အေျဖက မူတည္ တာေပါ့။ ဥပမာ – လက္ပန္းေတာင္းေတာင္ ကိစၥလို မ်ိဳး ဆို ရင္ ေကာ္မရွင္ႀကီး မသြားခင္ ၂ လ ေလာက္ ကတည္းက က်ေနာ္တို႔ အရင္ ကြင္းဆင္း ေလ့လာ ခဲ့ တယ္။ အႀကံျပဳ ခ်က္ေတြ ေပးခဲ့တယ္။ က်ေနာ္တို႔ အႀကံျပဳ ခ်က္ေတြ ကလည္း ေကာ္မရွင္ ႀကီးရဲ႕ အႀကံျပဳ ခ်က္ ေတြနဲ႔ ေတာ္ေတာ္ ေလးကို တူပါတယ္။ ဘာမွ သိပ္မကြာပါဘူး။ သို႔ေသာ္ ေကာ္မရွင္ႀကီး မွာ က်ေတာ့ အေကာင္ အထည္ ေဖာ္ေရး ဆိုတဲ့ အဖြဲ႔ ဖြဲ႔ လိုက္တဲ့ အတြက္ သိပ္ထိေရာက္ သြားတယ္။ အႀကံျပဳ ခ်က္ ခ်င္း တူတယ္။ အေန အထားခ်င္း မတူတဲ့ အခါၾကေတာ့ ထိေရာက္ မႈျခင္းလည္း မတူေတာ့ ဘူးေပါ့။
ေမး။ ။ လူ႔အခြင့္ အေရး ေကာ္မရွင္ရဲ႕ အႀကံျပဳ ခ်က္ေတြကို အစိုးရ ဌာနေတြ၊ သက္ဆုိင္ရာ အဖြဲ႔ အ စည္း ေတြက လက္မခံ ဘူးဆိုရင္ ဘယ္လို ေျဖရွင္းလဲ။
ေျဖ။ ။ လက္မခံဘူး ဆိုတာကို လက္ခံ လာေအာင္ ရွင္းလင္းမယ္၊ ေဆြးေႏြးမယ္၊ လက္မခံ ခံေအာင္ ႀကိဳး စား မွာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ မ်ားေသာ အားျဖင့္ ကေတာ့ လက္မခံ ဘူးလို႔ ေျဗာင္ႀကီး မေျပာ ၾကပါဘူး။ လက္ ခံ ႏုိင္တဲ့ အပိုင္း ရွိတယ္၊ လက္မခံႏိုင္တဲ့ အပိုင္းေတြ ရွိတယ္ေပါ့။ တခုလံုးႀကီးကို လက္မခံဘူး ဆိုတာေတာ့ မရွိပါဘူး။
ေမး။ ။ ဦးစစ္ၿမိဳင္တို႔ ေကာ္မရွင္ဟာ ျပည္သူေတြ အားကိုး အားထား ေလာက္တဲ့ ေကာ္မရွင္ ျဖစ္ေနၿပီလား။
ေျဖ။ ။ ႀကိဳးစား ရဦးမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ျပည္သူ ေတြက ေက်နပ္ၿပီ၊ လက္ခံၿပီလို႔ မေမွ်ာ္မွန္းရဲ ေသး ပါ ဘူး။ ျပည္သူေတြ လက္ခံ လာေအာင္သာ က်ေနာ္တို႔ ေကာ္မရွင္က လူေတြ အားလံုးက ႀကိဳးပမ္း သြားမွာ ပါ။
ေမး။ ။ လူ႔အခြင့္ အေရး ေကာ္မရွင္ အေနနဲ႔ ဘယ္လို ျပႆနာ ေတြကို အမ်ားဆံုး ကိုင္တြယ္ ခဲ့ရသလဲ။
ေျဖ။ ။ တိုင္စာေတြ မွာေတာ့ ေျမယာ ျပႆနာေတြပဲေပါ့။ တိုင္ၾကားစာ ေတြမွာေတာ့ ေျမယာ အျငင္းပြား မႈေတြ အမ်ားဆံုးပဲ။
ေမး။ ။ ျပႆနာေပါင္း ဘယ္ႏွခုေလာက္ကို ကိုင္တြယ္ခဲ့ၿပီးၿပီလဲ။
ေျဖ။ ။ မတ္လ အထိေအာင္ ဆိုရင္ေတာ့ ၿပႆနာေပါင္း ၃ ေထာင္ ေက်ာ္ေလာက္ကို ၁ ႏွစ္ခြဲ အတြင္းမွာ ကိုင္တြယ္ ခဲ့ၿပီးၿပီ။ ေနာက္ပိုင္း စာရင္းေတြ ကေတာ့ က်ေနာ့္ဆီ မတက္ လာေသးဘူး။ ၿပႆနာ ေတြကို ဘယ္လို ကိုင္တြယ္ သလဲ ဆိုရင္ေတာ့ အဖြဲ႔နဲ႔ထိုင္တယ္၊ တိုင္စာကို ဖတ္ၾကားတယ္။ သူ႔ရဲ႕ ၿဖစ္ စဥ္ ေတြ ကို ေဆြးေႏြး သံုးသပ္တယ္။ ဥပေဒေတြနဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ ၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြး သံုးသပ္တယ္။ ဒီျပႆနာဟာ အမွန္ တကယ္ လူ႔အခြင့္ အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ ခံရတာ ဟုတ္၊ မဟုတ္ သံုးသပ္တယ္။ ေနာက္ၿပီး ဒီျပႆ နာဟာ ဥပေဒ ေၾကာင္းနဲ႔ ေဆာင္႐ြက္ ေနတာလား၊ လူ႔အခြင့္ အေရးအရ ထိခိုက္ နစ္နာ ေနတယ္ ဆုိေပ မယ့္ တရား ႐ံုးမွာ စီရင္ ေနတယ္ ဆုိရင္ က်ေနာ္တို႔ ကိုင္တြယ္လို႔ မရဘူး။ မဟုတ္ရင္ လြတ္လပ္စြာ တရားစီ ရင္ ခြင့္ကို ထိခိုက္ သြားႏိုင္တယ္။ ဒီလိုမွ မဟုတ္ဘဲ က်ေနာ္တို႔ ဆက္လက္ ေဆာင္႐ြက္ဖို႔ လိုအပ္တယ္ ဆို ရင္ေတာ့ တိုင္ၾကားစာကို အစိုးရ အဖြဲ႔နဲ ႔ဆိုင္ရင္ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရ ႐ံုးကို ဒီၿပႆနာ ရပ္ကို စဥ္းစား ဆံုး ၿဖတ္ ေပးပါ လို႔ ပို႔မယ္၊ ပုဂၢလိက အဖြဲ႔အစည္း ေတြနဲ႔ သက္ဆုိင္တယ္ ဆိုရင္လည္း အဲဒီ သက္ဆိုင္တဲ့ အဖြဲ႔ အစည္း ေတြကို ပို႔ေပး တယ္။ လိုအပ္ရင္ ၂ ဘက္ေခၚၿပီး ညိႇႏႈိင္း ေပးတယ္။ အေျဖ ရွာ ေပးတယ္။
