ရခိုင္အေရး စစ္ဖက္စံုစမ္းရရိွခ်က္ HRW လက္မခံ
 |
| စစ္ေတြၿမိဳ႕အနီးက ဒုကၡသည္စခန္းတခု မီးေလာင္မႈျဖစ္ပြားအၿပီး (ေမလ ၃ ရက္ေန႔ ၂၀၁၆) |
25.5.2017
ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းမွာ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ႀကီးႀကီးမားမားက်ဴးလြန္ခဲ့ျခင္းမရွိဘူးလို႔ ျငင္းဆန္လိုက္တဲ့အေပၚမွာ လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႔ (HRW) က ေ၀ဖန္လိုက္ပါတယ္။ ျမန္မာစစ္တပ္ဘက္က စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြဟာလည္း အမ်ားယုံၾကည္လက္ခံႏုိင္ေလာက္တဲ့ စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြမဟုတ္တာေၾကာင့္၊ ကုလသမဂၢရဲ႕အခ်က္အလက္ ရွာေဖြေရး အဖဲြ႔ကို ခြင့္ျပဳသင့္တယ္လို႔လည္း ေျပာလိုက္ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဆက္သြယ္စုံစမ္းထားတဲ့ ကိုရန္ႏုိင္က ေျပာျပေပးမွာျဖစ္ပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပုိင္းမွာ မႏွစ္ကျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ျပႆနာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လူ႔အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢမဟာမင္းႀကီး႐ုံး (OHCHR) ကေန ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကိုေပးပို႔ခဲ့တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာေတာ့ ျမန္မာစစ္တပ္ဘက္က လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ အမ်ားအျပား ရွိခဲ့တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာစစ္တပ္ဘက္ကေတာ့ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းမွာ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ႀကီးႀကီးမားမား က်ဴးလြန္ခဲ့ျခင္းမရွိသလို၊ OHCHR ရဲ႕ အစီရင္ခံစာမွာပါတဲ့အခ်က္ေတြဟာ လုံး၀မွန္ကန္မႈမရွိဘူးလို႔ ျမန္မာစစ္တပ္ဘက္က ေမလ ၂၃ ရက္ ေန႔စဲြနဲ႔ ေၾကျငာခ်က္ထုတ္ ျငင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာစစ္တပ္ဘက္က လက္မခံဘဲ ျငင္းဆန္ေနတဲ့အေပၚမွာ HRW လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႔ရဲ႕ အာရွေဒသဆုိင္ရာ ဒု-ညႊန္ၾကားေရးမွဴး Phil Robertson က အခုလို ေ၀ဖန္လိုက္ပါတယ္။
"ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က ရခုိင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းမွာ ျမန္မာစစ္သားေတြဘက္က က်ဴးလြန္ခဲ့တာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာစစ္တပ္ဘက္က ထပ္ၿပီးျငင္းဆန္ေနတာဟာ ယုံၾကည္လက္ခံႏုိ္င္စရာမရွိဘူးလို႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ စစ္တပ္ဘက္က ဒါကို သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ထားတာလည္း မဟုတ္ပါဘူး။"
ရခုိင္ျပည္နယ္အပါအ၀င္ ကခ်င္၊ ရွမ္း၊ ကရင္၊ မြန္ နဲ႔ တျခားျပည္နယ္ေတြမွာလည္း ျမန္မာစစ္တပ္ဘက္က ဆယ္စုႏွစ္နဲ႔ခ်ီ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ သမုိင္းေၾကာင္းေတြရွိတယ္လို႔လည္း သူကေျပာပါတယ္။ OHCHR အစီရင္ခံစာမွာပါတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာစစ္တပ္ဘက္ကလည္း ဒုတိယဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေအး၀င္းဦးေဆာင္တဲ့ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္ တရပ္ဖဲြ႔ၿပီး စုံစမ္းစစ္ေဆးခဲ့တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာအစိုးရဘက္ကဖဲြ႔စည္းလိုက္တဲ့ ေကာ္မရွင္ေတြဟာ အမ်ားယုံၾကည္လက္ခံႏုိင္ေလာက္တဲ့ အေျခအေနမရွိဘူးလို႔ Phil Robertson က ေ၀ဖန္လိုက္ပါတယ္။
"ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဖဲြ႔စည္းေပးလိုက္တဲ့ ရခုိင္ေကာ္မရွင္ကလဲြၿပီး ျမန္မာအစိုးရက ဖဲြ႔စည္းေပးလိုက္တဲ့ က်န္တဲ့ေကာ္မရွင္ေတြျဖစ္ၾကတဲ့ ဒု-သမၼတဦးျမင့္ေဆြ ဦးေဆာင္တဲ့ ေကာ္မရွင္ အပါအ၀င္၊ စစ္တပ္၊ ရဲ စတာေတြဟာ အမ်ားယုံၾကည္လက္ခံႏုိင္ေလာက္တဲ့ ေကာ္မရွင္ေတြ မဟုတ္ၾကပါဘူး။ သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ေကာ္မရွင္ေတြလည္းမဟုတ္ပါဘူး။ ဒီေကာ္မရွင္ေတြကို ႏုိင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းကလည္း အသိအမွတ္ျပဳမွာ မဟုတ္ပါဘူး။"
ဒီအခ်က္ေတြေၾကာင့္ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔လည္း ကုလသမဂၢႏုိင္ငံတကာအခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖဲြ႔ကို လက္ခံသင့္တယ္လို႔ HRW အဖဲြ႔က ေတာင္းဆုိခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရဘက္ကေတာ့ - ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း ကိုဖီအာနန္ဦးေဆာင္တဲ့ ရခုိင္ေကာ္မရွင္အပါအ၀င္ တျခားေကာ္မရွင္ေတြရဲ႕လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြရွိေနတဲ့အတြက္ ကုလသမဂၢရဲ႕ ႏုိင္ငံတကာအခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးေကာ္မရွင္ကို လက္မခံဘဲပယ္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး Phil Robertson ေျပာတာကေတာ့ -
"ရခုိင္ေကာ္မရွင္မွာက လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တိိတိက်က်လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးထားတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါကရွင္းပါတယ္။ ရခုိင္ေကာ္မရွင္စတင္ဖဲြ႔စည္တုန္းကလည္း ကိုဖီအာနန္ေရာ ျမန္မာအစိုးရကပါ ရခုိင္ေကာ္မရွင္ကို လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သီးျခားလုပ္ပိုင္ခြင့္ ေပးမထားဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ ရခုိင္ေကာ္မရွင္က ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရး၊ ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး နဲ႔ ၿပီးေတာ့ ရခုိင္နဲ႔ ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြၾကားမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္ေအာင္လုပ္ဖို႔ပါ။ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥအတြက္ မဟုတ္သလို၊ တာ၀န္ခံမႈ တာ၀န္ယူမႈနဲ႔လည္း မဆုိင္ပါဘူး။"
OHCHR အစီရင္ခံစာမွာေဖာ္ျပထားတဲ့ အခ်က္ ၁၈ ခ်က္ထဲက ၁၂ ခ်က္ဟာ လုံး၀မွန္ကန္မႈမရွိသလို၊ က်န္တဲ့ အခ်က္ ၆ ခ်က္ကလည္း ခ်ဲ႕ကားၿပီး စြပ္စဲြေျပာဆုိထားတာျဖစ္တယ္လို႔ ျမန္မာစစ္တပ္ဘက္က ေျပာပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြအတြင္း ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ အရာရွိတဦး နဲ႔ တပ္သားတဦးကို ေထာင္ဒဏ္ခ်မွတ္ခဲ့တယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းမွာ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ႀကီးႀကီးမားမားက်ဴးလြန္ခဲ့ျခင္းမရွိဘူးလို႔ ျငင္းဆန္လိုက္တဲ့အေပၚမွာ လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႔ (HRW) က ေ၀ဖန္လိုက္ပါတယ္။ ျမန္မာစစ္တပ္ဘက္က စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြဟာလည္း အမ်ားယုံၾကည္လက္ခံႏုိင္ေလာက္တဲ့ စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြမဟုတ္တာေၾကာင့္၊ ကုလသမဂၢရဲ႕အခ်က္အလက္ ရွာေဖြေရး အဖဲြ႔ကို ခြင့္ျပဳသင့္တယ္လို႔လည္း ေျပာလိုက္ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဆက္သြယ္စုံစမ္းထားတဲ့ ကိုရန္ႏုိင္က ေျပာျပေပးမွာျဖစ္ပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပုိင္းမွာ မႏွစ္ကျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ျပႆနာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လူ႔အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢမဟာမင္းႀကီး႐ုံး (OHCHR) ကေန ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကိုေပးပို႔ခဲ့တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာေတာ့ ျမန္မာစစ္တပ္ဘက္က လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ အမ်ားအျပား ရွိခဲ့တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာစစ္တပ္ဘက္ကေတာ့ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းမွာ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ႀကီးႀကီးမားမား က်ဴးလြန္ခဲ့ျခင္းမရွိသလို၊ OHCHR ရဲ႕ အစီရင္ခံစာမွာပါတဲ့အခ်က္ေတြဟာ လုံး၀မွန္ကန္မႈမရွိဘူးလို႔ ျမန္မာစစ္တပ္ဘက္က ေမလ ၂၃ ရက္ ေန႔စဲြနဲ႔ ေၾကျငာခ်က္ထုတ္ ျငင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာစစ္တပ္ဘက္က လက္မခံဘဲ ျငင္းဆန္ေနတဲ့အေပၚမွာ HRW လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႔ရဲ႕ အာရွေဒသဆုိင္ရာ ဒု-ညႊန္ၾကားေရးမွဴး Phil Robertson က အခုလို ေ၀ဖန္လိုက္ပါတယ္။
"ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က ရခုိင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းမွာ ျမန္မာစစ္သားေတြဘက္က က်ဴးလြန္ခဲ့တာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာစစ္တပ္ဘက္က ထပ္ၿပီးျငင္းဆန္ေနတာဟာ ယုံၾကည္လက္ခံႏုိ္င္စရာမရွိဘူးလို႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ စစ္တပ္ဘက္က ဒါကို သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ထားတာလည္း မဟုတ္ပါဘူး။"
ရခုိင္ျပည္နယ္အပါအ၀င္ ကခ်င္၊ ရွမ္း၊ ကရင္၊ မြန္ နဲ႔ တျခားျပည္နယ္ေတြမွာလည္း ျမန္မာစစ္တပ္ဘက္က ဆယ္စုႏွစ္နဲ႔ခ်ီ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ သမုိင္းေၾကာင္းေတြရွိတယ္လို႔လည္း သူကေျပာပါတယ္။ OHCHR အစီရင္ခံစာမွာပါတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာစစ္တပ္ဘက္ကလည္း ဒုတိယဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေအး၀င္းဦးေဆာင္တဲ့ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္ တရပ္ဖဲြ႔ၿပီး စုံစမ္းစစ္ေဆးခဲ့တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာအစိုးရဘက္ကဖဲြ႔စည္းလိုက္တဲ့ ေကာ္မရွင္ေတြဟာ အမ်ားယုံၾကည္လက္ခံႏုိင္ေလာက္တဲ့ အေျခအေနမရွိဘူးလို႔ Phil Robertson က ေ၀ဖန္လိုက္ပါတယ္။
"ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဖဲြ႔စည္းေပးလိုက္တဲ့ ရခုိင္ေကာ္မရွင္ကလဲြၿပီး ျမန္မာအစိုးရက ဖဲြ႔စည္းေပးလိုက္တဲ့ က်န္တဲ့ေကာ္မရွင္ေတြျဖစ္ၾကတဲ့ ဒု-သမၼတဦးျမင့္ေဆြ ဦးေဆာင္တဲ့ ေကာ္မရွင္ အပါအ၀င္၊ စစ္တပ္၊ ရဲ စတာေတြဟာ အမ်ားယုံၾကည္လက္ခံႏုိင္ေလာက္တဲ့ ေကာ္မရွင္ေတြ မဟုတ္ၾကပါဘူး။ သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ေကာ္မရွင္ေတြလည္းမဟုတ္ပါဘူး။ ဒီေကာ္မရွင္ေတြကို ႏုိင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းကလည္း အသိအမွတ္ျပဳမွာ မဟုတ္ပါဘူး။"
ဒီအခ်က္ေတြေၾကာင့္ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔လည္း ကုလသမဂၢႏုိင္ငံတကာအခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖဲြ႔ကို လက္ခံသင့္တယ္လို႔ HRW အဖဲြ႔က ေတာင္းဆုိခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရဘက္ကေတာ့ - ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း ကိုဖီအာနန္ဦးေဆာင္တဲ့ ရခုိင္ေကာ္မရွင္အပါအ၀င္ တျခားေကာ္မရွင္ေတြရဲ႕လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြရွိေနတဲ့အတြက္ ကုလသမဂၢရဲ႕ ႏုိင္ငံတကာအခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးေကာ္မရွင္ကို လက္မခံဘဲပယ္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး Phil Robertson ေျပာတာကေတာ့ -
"ရခုိင္ေကာ္မရွင္မွာက လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တိိတိက်က်လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးထားတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါကရွင္းပါတယ္။ ရခုိင္ေကာ္မရွင္စတင္ဖဲြ႔စည္တုန္းကလည္း ကိုဖီအာနန္ေရာ ျမန္မာအစိုးရကပါ ရခုိင္ေကာ္မရွင္ကို လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သီးျခားလုပ္ပိုင္ခြင့္ ေပးမထားဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ ရခုိင္ေကာ္မရွင္က ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရး၊ ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး နဲ႔ ၿပီးေတာ့ ရခုိင္နဲ႔ ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြၾကားမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္ေအာင္လုပ္ဖို႔ပါ။ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥအတြက္ မဟုတ္သလို၊ တာ၀န္ခံမႈ တာ၀န္ယူမႈနဲ႔လည္း မဆုိင္ပါဘူး။"
OHCHR အစီရင္ခံစာမွာေဖာ္ျပထားတဲ့ အခ်က္ ၁၈ ခ်က္ထဲက ၁၂ ခ်က္ဟာ လုံး၀မွန္ကန္မႈမရွိသလို၊ က်န္တဲ့ အခ်က္ ၆ ခ်က္ကလည္း ခ်ဲ႕ကားၿပီး စြပ္စဲြေျပာဆုိထားတာျဖစ္တယ္လို႔ ျမန္မာစစ္တပ္ဘက္က ေျပာပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြအတြင္း ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ အရာရွိတဦး နဲ႔ တပ္သားတဦးကို ေထာင္ဒဏ္ခ်မွတ္ခဲ့တယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
