လြတ္လပ္စြာ ၀တ္ျပဳကိုးကြယ္မႈ ကန္႔သတ္တဲ့ အမိန္႔ဥပေဒမ်ား ပယ္ဖ်က္ဖို႔ HRW ေတာင္းဆို
သားညြန္႔ဦး
ဗြီအုိေအျမန္မာပုိင္း
5.6.2017
လူနည္းစုဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕ ၀တ္ျပဳကိုးကြယ္မႈေတြအေပၚ ကန္႔သတ္ထားတဲ့ ဥပေဒလုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြကို ပယ္ဖ်က္ဖို႔ HRW လူ႔အခြင့္အေရးအဖဲြ႕ႀကီးက ျမန္မာအစိုးရကို တိုက္တြန္းေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။ အတင္းပိတ္ထားခံရတဲ့ မြတ္စလင္ဗလီနဲ႔ ဘာသာေရးေက်ာင္းေတြကို ျပန္ဖြင့္ခြင့္ေပးၿပီး၊ အထူးသျဖင့္ မြတ္စလင္ဥပုဒ္လအတြင္း သူတို႔ရဲ႕စုေ၀း၀တ္ျပဳမႈေတြကို ၿခိမ္းေျခာက္ဟန္႔တားမႈမလုပ္ဖို႔ တုိက္တြန္းထားပါတယ္။ အျပည့္အစံုကိုေတာ့ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားတဲ ့ကိုသားညြန္႔ဦးက ေျပာျပမွာပါ။
ေမလ ၃၁ ရက္ေန႔တုန္းက ရန္ကုန္သာေကတၿမိဳ႕နယ္တြင္းမွာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္အခ်ိဳ႕ လမ္းေပၚမွာ ၀တ္ျပဳဆုေတာင္းခဲ့တဲ့အေပၚ သက္ဆိုင္ရာ ေဒသအာဏာပိုင္ေတြက ျခိမ္းေျခာက္တားျမစ္တာေတြ လုပ္ခဲ့တယ္လို႔ HRW ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ဗလီေရာ ဘာသာေရးေက်ာင္းေတြ ကန္႔သတ္ပိတ္ပင္ခံရတဲ့အေျခအေနဟာ ျပႆနာ အရင္းအျမစ္ျဖစ္ၿပီး၊ အထူးသျဖင့္ေတာ့ အခုလို မြတ္ဆလင္ေတြရဲ႕ ဥပုဒ္လအတြင္းမွာ သူတို႔ရဲ႕ လြတ္လပ္စြာ၀တ္ျပဳဆုေတာင္းမႈေတြကို အကာအကြယ္ေပးဖို႔ အစိုးရကို HRW က ေတာင္းဆိုထားပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ဘာသာေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တဖက္သပ္ဆန္တဲ့ အမိန္႔ ဥပေဒေတြကို ဖ်က္သိမ္းဖို႔လိုတယ္လို႔ HRW ေျပာခြင့္ရသူ Phil Robertson က ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။
“လူနည္းစုဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕ ဘာသာေရးအရ ကိုးကြယ္၀တ္ျပဳမႈေတြအေပၚ ထားရိွတဲ့ တဖက္သပ္ ဥပေဒလုပ္ထံုးလုပ္လုပ္နည္းေတြ ရုပ္သိမ္းေရး အလ်င္အျမန္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ HRW အဖဲြ႔အေနနဲ႔ တိုက္တြန္းပါတယ္။ မြတ္ဆလင္ဗလီေတြ ခရစ္ယာန္ဘုရားေက်ာင္းေတြလို ဘာသာေရးအေဆာက္အဦးေတြအေပၚ ေဆာက္လုပ္ခြင့္ ျပဳျပင္ခြင့္ကို ကန္႔သတ္တဲ့ ဥပေဒေတြ ခ်က္ျခင္း ပယ္ဖ်က္သင့္ပါၿပီ။”
ၿပီးခဲ့တဲ့ လကုန္ပိုင္းက သာေကတၿမိဳ႕နယ္တြင္း အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္အခ်ိဳ႕ လမ္းေပၚထြက္ၿပီး ၀တ္ျပဳတာဟာ၊ သူတို႔၀တ္ျပဳေနၾက ဘာသာေရးေက်ာင္းေတြ ပိတ္ခံရတာေၾကာင့္ အခုလို လမ္းမေပၚ ထြက္ ဆႏၵျပတာလို႔ ယူဆမႈအခ်ိဳ႕ရိွပါတယ္။ ဘာသာေပါင္းစံုခ်စ္ၾကည္ေရးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေနသူတဦးျဖစ္တဲ့ ကို႐ိႈႈ္ႈင္းကေတာ့ ဒါ မဟုတ္ဘူးလို႔ ျငင္းပါတယ္။
“ခါတိုင္းႏွစ္ေတြကေတာ့ ဘာသာေရးစာသင္ေက်ာင္းေတြရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒီစာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ သူတို႔ ၀တ္ျပဳတယ္။ ေနာက္ၿပီး၀တ္ျပဳရတာကလည္း ညဘက္ႀကီးလိုျဖစ္တာကို ည ၈ နာရီေလာက္ကေန ၁၀ နာရီေလာက္အခ်ိန္မွာဆိုရင္ေတာ့ တျခားေနရာေတြသြားဖို႔ကလည္းအဆင္မေျပဘူး။ ေနာက္ သာေကတမွာကေတာ့ ေနတဲ့သူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက လက္လုပ္လက္စားသမားေတြမ်ားေတာ့ ေန႔ဘက္ဆိုရင္သူတို႔က ၿမိဳ႕ထဲမွာ အလုပ္လာလုပ္ၾကတယ္။ ေနာက္ အိမ္ျပန္ၿပီးေတာ့မွ အိမ္အနီး၀န္းက်င္မွာရွိတဲ့ ဘာသာေရးစာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ ၀တ္ျပဳတယ္။ ဒီတေခါက္ကေတာ့ ဘာသာေရးစာသင္ေက်ာင္းေတြမရွိေတာ့ဘူးဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို႔မွာ ၀တ္ျပဳစရာေနရာမရွိဘူး။ မရွိေတာ့ ပထမဦးဆံုး ဥပုဒ္ပထမဦးဆံုးေန႔မွာေတာ့ ေဒါပံုႏြယ္ေအးရပ္ကြက္မွာရွိတဲ့ ဘလီမွာ သူတို႔သြားၿပီးေတာ့ ၀တ္ျပဳၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း အဲဒီဘလီက လူဦးေရမဆန္႔တဲ့အခါက်ေတာ့ လူအေယာက္ ၂၀၀ ေလာက္က သူတို႔ ၀တ္မျပဳပဲနဲ႔ အိမ္ျပန္သြားလိုက္ၾကတယ္။ အဲလိုမ်ိဳး ဟိုဘက္မွာကလည္း ၀တ္ျပဳဖို႔ေနရာ လည္းမရွိေနာက္ၿပီးေတာ့ ၀တ္ျပဳဖို႔ကေတာ့ ကိုယ့္အိမ္မွာလည္း ၀တ္ျပဳလို႔မရဘူး စုေပါင္း၀တ္ျပဳရတာျဖစ္တာေၾကာင့္ ေနာက္ဆံုးမွာ သူတို႔က ဘယ္လိုမွ ၀တ္ျပဳဖို႔ အဆင္မေျပတဲ့အခါက်ေတာ့ လမ္းေပၚမွာ သူတို႔ကေနၿပီးေတာ့မွ စုေပါင္း၀တ္ျပဳဖုိ႔ စီစဥ္ခဲ့တာပါ။”
ဒီအေျခအေနနဲ႔ပတ္သက္လို႔ သာသနာေရး၀န္ႀကီးဌာနကိုေရာ သာေကတၿမိဳ႕နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရံုးကိုပါ ဆက္သြယ္ေပမယ့္ ေျဖဆိုျခင္းမရိွပါဘူး။ ဒီလို လမ္းေပၚထြက္ ၀တ္ျပဳတာမ်ိဳးမလုပ္ဖို႔ ရပ္ကြက္ေတြအတြင္း ေၾကညာခဲ့တယ္လို႔ ေဒသခံတဦးကေတာ့ ေျပာပါတယ္။ HRW ေျပာခြင့္ရ Phil Robertson ကေတာ့ ေဒသအာာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ လုပ္ရပ္ကို ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာနကျဖစ္ေစ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဦးစီးဌာနကျဖစ္ေစ တားျမစ္ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုပါတယ္။
ေမလ ၃၁ ရက္ေန႔တုန္းက ရန္ကုန္သာေကတၿမိဳ႕နယ္တြင္းမွာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္အခ်ိဳ႕ လမ္းေပၚမွာ ၀တ္ျပဳဆုေတာင္းခဲ့တဲ့အေပၚ သက္ဆိုင္ရာ ေဒသအာဏာပိုင္ေတြက ျခိမ္းေျခာက္တားျမစ္တာေတြ လုပ္ခဲ့တယ္လို႔ HRW ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ဗလီေရာ ဘာသာေရးေက်ာင္းေတြ ကန္႔သတ္ပိတ္ပင္ခံရတဲ့အေျခအေနဟာ ျပႆနာ အရင္းအျမစ္ျဖစ္ၿပီး၊ အထူးသျဖင့္ေတာ့ အခုလို မြတ္ဆလင္ေတြရဲ႕ ဥပုဒ္လအတြင္းမွာ သူတို႔ရဲ႕ လြတ္လပ္စြာ၀တ္ျပဳဆုေတာင္းမႈေတြကို အကာအကြယ္ေပးဖို႔ အစိုးရကို HRW က ေတာင္းဆိုထားပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ဘာသာေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တဖက္သပ္ဆန္တဲ့ အမိန္႔ ဥပေဒေတြကို ဖ်က္သိမ္းဖို႔လိုတယ္လို႔ HRW ေျပာခြင့္ရသူ Phil Robertson က ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။
“လူနည္းစုဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕ ဘာသာေရးအရ ကိုးကြယ္၀တ္ျပဳမႈေတြအေပၚ ထားရိွတဲ့ တဖက္သပ္ ဥပေဒလုပ္ထံုးလုပ္လုပ္နည္းေတြ ရုပ္သိမ္းေရး အလ်င္အျမန္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ HRW အဖဲြ႔အေနနဲ႔ တိုက္တြန္းပါတယ္။ မြတ္ဆလင္ဗလီေတြ ခရစ္ယာန္ဘုရားေက်ာင္းေတြလို ဘာသာေရးအေဆာက္အဦးေတြအေပၚ ေဆာက္လုပ္ခြင့္ ျပဳျပင္ခြင့္ကို ကန္႔သတ္တဲ့ ဥပေဒေတြ ခ်က္ျခင္း ပယ္ဖ်က္သင့္ပါၿပီ။”
ၿပီးခဲ့တဲ့ လကုန္ပိုင္းက သာေကတၿမိဳ႕နယ္တြင္း အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္အခ်ိဳ႕ လမ္းေပၚထြက္ၿပီး ၀တ္ျပဳတာဟာ၊ သူတို႔၀တ္ျပဳေနၾက ဘာသာေရးေက်ာင္းေတြ ပိတ္ခံရတာေၾကာင့္ အခုလို လမ္းမေပၚ ထြက္ ဆႏၵျပတာလို႔ ယူဆမႈအခ်ိဳ႕ရိွပါတယ္။ ဘာသာေပါင္းစံုခ်စ္ၾကည္ေရးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေနသူတဦးျဖစ္တဲ့ ကို႐ိႈႈ္ႈင္းကေတာ့ ဒါ မဟုတ္ဘူးလို႔ ျငင္းပါတယ္။
“ခါတိုင္းႏွစ္ေတြကေတာ့ ဘာသာေရးစာသင္ေက်ာင္းေတြရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒီစာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ သူတို႔ ၀တ္ျပဳတယ္။ ေနာက္ၿပီး၀တ္ျပဳရတာကလည္း ညဘက္ႀကီးလိုျဖစ္တာကို ည ၈ နာရီေလာက္ကေန ၁၀ နာရီေလာက္အခ်ိန္မွာဆိုရင္ေတာ့ တျခားေနရာေတြသြားဖို႔ကလည္းအဆင္မေျပဘူး။ ေနာက္ သာေကတမွာကေတာ့ ေနတဲ့သူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက လက္လုပ္လက္စားသမားေတြမ်ားေတာ့ ေန႔ဘက္ဆိုရင္သူတို႔က ၿမိဳ႕ထဲမွာ အလုပ္လာလုပ္ၾကတယ္။ ေနာက္ အိမ္ျပန္ၿပီးေတာ့မွ အိမ္အနီး၀န္းက်င္မွာရွိတဲ့ ဘာသာေရးစာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ ၀တ္ျပဳတယ္။ ဒီတေခါက္ကေတာ့ ဘာသာေရးစာသင္ေက်ာင္းေတြမရွိေတာ့ဘူးဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို႔မွာ ၀တ္ျပဳစရာေနရာမရွိဘူး။ မရွိေတာ့ ပထမဦးဆံုး ဥပုဒ္ပထမဦးဆံုးေန႔မွာေတာ့ ေဒါပံုႏြယ္ေအးရပ္ကြက္မွာရွိတဲ့ ဘလီမွာ သူတို႔သြားၿပီးေတာ့ ၀တ္ျပဳၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း အဲဒီဘလီက လူဦးေရမဆန္႔တဲ့အခါက်ေတာ့ လူအေယာက္ ၂၀၀ ေလာက္က သူတို႔ ၀တ္မျပဳပဲနဲ႔ အိမ္ျပန္သြားလိုက္ၾကတယ္။ အဲလိုမ်ိဳး ဟိုဘက္မွာကလည္း ၀တ္ျပဳဖို႔ေနရာ လည္းမရွိေနာက္ၿပီးေတာ့ ၀တ္ျပဳဖို႔ကေတာ့ ကိုယ့္အိမ္မွာလည္း ၀တ္ျပဳလို႔မရဘူး စုေပါင္း၀တ္ျပဳရတာျဖစ္တာေၾကာင့္ ေနာက္ဆံုးမွာ သူတို႔က ဘယ္လိုမွ ၀တ္ျပဳဖို႔ အဆင္မေျပတဲ့အခါက်ေတာ့ လမ္းေပၚမွာ သူတို႔ကေနၿပီးေတာ့မွ စုေပါင္း၀တ္ျပဳဖုိ႔ စီစဥ္ခဲ့တာပါ။”
ဒီအေျခအေနနဲ႔ပတ္သက္လို႔ သာသနာေရး၀န္ႀကီးဌာနကိုေရာ သာေကတၿမိဳ႕နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရံုးကိုပါ ဆက္သြယ္ေပမယ့္ ေျဖဆိုျခင္းမရိွပါဘူး။ ဒီလို လမ္းေပၚထြက္ ၀တ္ျပဳတာမ်ိဳးမလုပ္ဖို႔ ရပ္ကြက္ေတြအတြင္း ေၾကညာခဲ့တယ္လို႔ ေဒသခံတဦးကေတာ့ ေျပာပါတယ္။ HRW ေျပာခြင့္ရ Phil Robertson ကေတာ့ ေဒသအာာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ လုပ္ရပ္ကို ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာနကျဖစ္ေစ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဦးစီးဌာနကျဖစ္ေစ တားျမစ္ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုပါတယ္။
“ပိတ္ခံထားရတဲ့ ဗလီေတြနဲ႔ ဘာသာေရးေက်ာင္းေတြကို ျပန္လည္ဖြင့္ေပးသင့္ပါတယ္။ လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္ခြင့္အရ ဘာသာေရး၀တ္ျပဳဆုေတာင္းမႈေတြအေပၚမွာ အေရးယူမယ္လို႔ ျခိမ္းေျခာက္ဟန္႔တားတာမ်ိဳးေတြ မလုပ္သင့္ပါဘူး။ လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္ခြင့္ဟာ တကမၻာလံုးက ေလးစားလိုက္နာရမယ့္ လူ႔အခြင့္အေရးတရပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဦးေဆာင္တဲ့ အစိုးရအဖဲြ႔အေနနဲ႔ စိုးရိမ္စရာေကာင္းတဲ့ဒီအေျခအေနကို ဘယ္လို ကိုင္တြယ္မလဲဆိုတာ ကမၻာက ေစာင့္ၾကည့္ေနတယ္လို႔ ေျပာပါရေစ။”
အလားတူအေျခအေနမ်ိဳးကို မိတၳီလာၿမိဳ႕မွာလည္း ႀကံဳေနရတယ္လို႔ ဘာသာေပါင္းစံုခ်စ္ၾကည္ေရးလႈပ္ရွားသူ ကို႐ိႈင္းက ေျပာပါတယ္။
“မိတၳီလာမွာေတာ့ သူတို႔ ခါတိုင္းလိုပဲ ျခံ၀န္းထဲမွာကိုပဲ အိမ္တအိမ္မွာ သူတို႔ စုေပါင္းၿပီးေတာ့ ၀တ္ျပဳၾကတယ္။ အဲဒီလို၀တ္ျပဳတာကို အစိုးရကေနၿပီးေတာ့ တားျမစ္တယ္။ အဲဒါကို မႏၱေလးတိုင္းကေနၿပီးေတာ့မွ ဆင္းၿပီးေတာ့ အကုန္လံုးကို ဒီေနရာမွာ ဆိုၿပီးေနရာအတိအက်ေဖာ္ျပၿပီး အဲဒီေနရာေတြမွာ ၀တ္မျပဳရဆိုတဲ့ စာထုတ္ၿပီးေတာ့ လက္မွတ္ထိုးခိုင္းေနပါတယ္။”
သာေကတၿမိဳ႕နယ္တြင္းက မြတ္ဆလင္ဘာသာေရးေက်ာင္းႏွစ္ေက်ာင္းမွာ ၀တ္ျပဳဆုေတာင္းတာေတြလုပ္တယ္ဆိုၿပီး ဗုဒဘာသာအမ်ိဳးသားေရးအဖဲြ႔အခ်ိဳ႕က တိုင္တန္းတာေၾကာင့္၊ ၿမိဳ႕နယ္အာဏာပိုင္ေတြက အဲဒီ ေက်ာင္းႏွစ္ေက်ာင္းကို ဧၿပီလကုန္ပိုင္းက ခ်ိတ္ပိတ္ခဲ့တာပါ။ မူလအားျဖင့္ အဲဒီေက်ာင္းေတြမွာ စုေ၀း ၀တ္ျပဳတာလုပ္ခြင့္မရိွဘူးလို႔ ကန္႔ကြက္သူေတြက ေျပာၾကပါတယ္။ HRW ကေတာ့ လြတ္လပ္စြာ ၀တ္ျပဳ ကိုးကြယ္ခြင့္ဟာ အေျခခံ အခြင့္အေရးတရပ္ျဖစ္တာမို႔ ဒီအခ်က္ကို အကာအကြယ္ေပးဖို႔ ျမန္မာအစိုးရကို တိုက္တြန္းထားတာျဖစ္ပါတယ္။
အလားတူအေျခအေနမ်ိဳးကို မိတၳီလာၿမိဳ႕မွာလည္း ႀကံဳေနရတယ္လို႔ ဘာသာေပါင္းစံုခ်စ္ၾကည္ေရးလႈပ္ရွားသူ ကို႐ိႈင္းက ေျပာပါတယ္။
“မိတၳီလာမွာေတာ့ သူတို႔ ခါတိုင္းလိုပဲ ျခံ၀န္းထဲမွာကိုပဲ အိမ္တအိမ္မွာ သူတို႔ စုေပါင္းၿပီးေတာ့ ၀တ္ျပဳၾကတယ္။ အဲဒီလို၀တ္ျပဳတာကို အစိုးရကေနၿပီးေတာ့ တားျမစ္တယ္။ အဲဒါကို မႏၱေလးတိုင္းကေနၿပီးေတာ့မွ ဆင္းၿပီးေတာ့ အကုန္လံုးကို ဒီေနရာမွာ ဆိုၿပီးေနရာအတိအက်ေဖာ္ျပၿပီး အဲဒီေနရာေတြမွာ ၀တ္မျပဳရဆိုတဲ့ စာထုတ္ၿပီးေတာ့ လက္မွတ္ထိုးခိုင္းေနပါတယ္။”
သာေကတၿမိဳ႕နယ္တြင္းက မြတ္ဆလင္ဘာသာေရးေက်ာင္းႏွစ္ေက်ာင္းမွာ ၀တ္ျပဳဆုေတာင္းတာေတြလုပ္တယ္ဆိုၿပီး ဗုဒဘာသာအမ်ိဳးသားေရးအဖဲြ႔အခ်ိဳ႕က တိုင္တန္းတာေၾကာင့္၊ ၿမိဳ႕နယ္အာဏာပိုင္ေတြက အဲဒီ ေက်ာင္းႏွစ္ေက်ာင္းကို ဧၿပီလကုန္ပိုင္းက ခ်ိတ္ပိတ္ခဲ့တာပါ။ မူလအားျဖင့္ အဲဒီေက်ာင္းေတြမွာ စုေ၀း ၀တ္ျပဳတာလုပ္ခြင့္မရိွဘူးလို႔ ကန္႔ကြက္သူေတြက ေျပာၾကပါတယ္။ HRW ကေတာ့ လြတ္လပ္စြာ ၀တ္ျပဳ ကိုးကြယ္ခြင့္ဟာ အေျခခံ အခြင့္အေရးတရပ္ျဖစ္တာမို႔ ဒီအခ်က္ကို အကာအကြယ္ေပးဖို႔ ျမန္မာအစိုးရကို တိုက္တြန္းထားတာျဖစ္ပါတယ္။
