ကင္တားနားကို လက္ရွိရာထူးဆက္ခန္႔ထားဖို႔ AI တိုက္တြန္း
မခင္ျဖဴေထြး
ဗီြအုိေအျမန္မာပုိင္း
8.3.2013
ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြဟာ ေစာင့္ၾကည့္ စစ္ေရးရမယ့္ အေျခအေနမွာပဲ ရွိေနေသး တာမို႔ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ရဲ႕ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ ဆက္ၿပီး ထားရွိသြားဖို႔ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမႈအဖြဲ႔တခုျဖစ္တဲ့ Amnesty International က ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္ အေရးေကာင္ စီနဲ႔အဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံေတြ ကို ေတာင္းဆိုလိုက္ပါ တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ကုလသမဂၢ ရဲ႕လူ႔အခြင့္ အေရး ေစာင့္ၾကည့္ စစ္ေဆးမႈေတြက ဘယ္ေလာက္ထိ အေရးပါပါသလဲ။ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားတဲ့ မခင္ျဖဴေထြး က အျပည့္စံု ေျပာျပေပးပါရွင္။
ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လူ႔အခြင့္ အေရး အေျခအေနဟာ စိုးရိမ္စရာ အေန အထားမွာ ဆက္ၿပီး ရွိေနေသး တာေၾကာင့္ ကုလ သမဂၢနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ ေစာင့္ၾကည္စစ္ေဆးမႈေတြ ဆက္လက္ထားရွိဖို႔ အေရးႀကီး တယ္ လို႔ဆုိၿပီး ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူး ကိုယ္စားလွယ္ ေသာမတ္စ္ အုိေဟး ကင္တားနား ရဲ႕ ျမန္ မာႏုိင္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္ အေရး စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြကို ႐ုပ္သိမ္း မပစ္လိုက္ဖို႔ လူ႔အခြင့္ အေရး အဖြဲ႔တခုျဖစ္တဲ့ Amnesty International က ေတာင္းဆို လိုက္တာပါ။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ Amnesty International အဖြဲ႔ႀကီးရဲ႕ ေျပာခြင့္ရသူ T. Kumar က ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္စစ္ေဆးမႈေတြ ဆက္လက္ထားရွိဖို႔ Amnesty International အဖြဲ႔က ဘာေၾကာင့္ ေတာင္းဆုိရသလဲ ဆုိရင္ေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ တႏွစ္တာအတြင္း အေျခ အေနေတြကို ျပန္ၾကည့္ရင္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ သိသိသာသာ က်ဆင္း သြားပါတယ္လို႔ အာမ ခံေျပာႏိုင္တဲ့ အေျခအေနမေတြ႔ရပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ စုေစာင္းရရွိထားတဲ့ မွတ္တမ္းေတြအရ ရခိုင္ျပည္ နယ္မွာဆိုရင္ အေျခအေနက လံုး၀ကို တိုးတက္ေျပာင္းလဲလာတာ မရွိပါဘူး။ လူေတြ မတ ရား ေထာင္ သြင္း အက်ဥ္းခ် ခံေနရဆဲ့ ျဖစ္သလို ဒုကၡသည္ စခန္းေတြထဲမွာ အိုးအိမ္မဲ့ ဒုကၡေရာက္ေနသူေတြ အမ်ားႀကီးရွိေနပါတယ္။ရခိုင္လူမ်ိဳးေတြအေပၚမွာေရာမူစလင္ေတြအေပၚမွာပါလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ဆက္ၿပီးရွိေနတုန္းပါ။
အလားတူ ကခ်င္ျပည္ နယ္မွာလည္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ဆက္ၿပီး ျဖစ္ပြားေနတယ္ ဆိုတာကို က်ေနာ္တုိ႔သိထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြကလည္း ရွိေနတုန္းပါ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ တႏွစ္ အတြင္း ဥပေဒေတြမွာ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္နဲ႔ စုေ၀းခြင့္ေတြကို အကာအကြယ္ေပးတဲ့ ဥပေဒဆိုတာလည္း မရွိခဲ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဆက္လက္ေစာင့္ၾကည္ဖို႔ လိုတယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ ေျပာတာပါ။”
ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ တိုးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေၿပာင္းလဲမႈ တခ်ိဳ႕ ရွိလာတယ္ ဆိုေပမဲ့ လည္း လူ႔အခြင့္အေရး ပိုင္းမွာေတာ့ အေျခအေန ဆိုးရြားေန တုန္းပဲလို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔ အခြင့္အေရး ကိုယ္စားလွယ္ ေသာမတ္စ္ အုိေဟးကင္တားနားက မၾကာခင္က သူ႔ရဲ႕ေနာက္ဆံုး အစီရင္ ခံထဲမွာ ေထာက္ျပ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ဒီအစီရင္ခံစာကို Amnesty International အဖြဲ႔က လည္း ျပန္ လည္ ေထာက္ျပၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း အေျခအေနေတြ တိုးတက္ေကာင္း မြန္လာဖို႔ မွာ ႏုိင္ငံ တကာ ရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္မႈေတြ ဆက္ရွိဖို႔ အေရးႀကီးတဲ့အေၾကာင္း မတ္လ ၇ ရက္ေန႔ကေန႔စြဲ နဲ႔ ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ တိုက္တြန္း ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
“ကမၻာေပၚက ဘယ္ေနရာမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန တိုးတက္ေကာင္း မြန္ေအာင္ ေဆာင္ ရြက္တဲ့ေနရာမွာ အဲဒီေဒသမွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ အေျခအေန ကို ေလ့လာသံုးသပ္တဲ့ သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြရိွဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကုလသမဂၢမွာဆိုရင္ အထူး ေလ့လာစံုစမ္းစစ္ေရးမွဴးေတြ၊ ဒါမွမဟုတ္ အထူး ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ခန္႔အပ္တာ၀န္ေပးတာက ဒီအတြက္ အျမင့္ဆံုး သတိ ထား ေဆာင္ ရြက္ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာ့အဖြဲ႔ အစည္းႀကီးက ျမန္မာႏိုင္ငံက အေျခအေနေတြ ကို ေစာင့္ ၾကည့္ေန တာ ျဖစ္သလို ေျပာင္း လဲမႈေတြ မလံုေလာက္ေသးဘူးလို႔ ယူဆရပါ တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ တြင္းက အေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းက ဆက္ၿပီး စိုးရိမ္ေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။”
ျမန္မာသမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ဥေရာပ ၅ ႏိုင္ငံခရီးအဆံုးသတ္ခ်ိန္မွာပဲ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္ အေရးေကာင္စီ မွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေဆြးေႏြးဖို႔ရွိသလို လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ရဲ႕ ကင္တားနားရဲ႕ ျမန္ မာႏိုင္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္ အေရး ေစာင့္ၾကည့္ စစ္ေဆးမႈေတြ ဆက္လက္ ထားရွိသင့္ မသင့္ဆုိတာကို မတ္လ ၁၁ ရက္ေန႔မွာ ေဆြးေႏြး ဆံုးျဖတ္ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေဆြးေႏြးမႈမတိုင္ခင္ Amnesty International အဖြဲ႔ႀကီးရဲ႕တိုက္တြန္းမႈ ထြက္ေပၚလာတာ လည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ကုလသမဂၢရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ ေသာမတ္စ္အိုေဟး ကင္တားနား ဟာ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၁ ရက္ ေန႔ကေန ၁၆ ရက္ေန႔အထိ (၇ ႀကိမ္ေျမာက္) ျမန္ မာႏိုင္ငံကို ၅ ရက္ၾကာခရီး သြားေရာက္ခဲ့ၿပီး အစိုးရပိုင္းတာ၀န္ရွိသူေတြအျပင္ ဒီမို ကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြ၊ လူမႈအေျချပဳ အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ စသျဖင့္ လူပုဂၢိဳလ္ အေတာ္မ်ားမ်ားနဲ႔ ေတြ႔ဆံုခဲ့သလို ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က အၾကမ္းဖက္ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ရခိုင္နဲ႔ ကခ်င္ျပည္ နယ္ေတြကို သြားေရာက္ ၾကည့္႐ႈခဲ့သလို အက်ဥ္းေထာင္ေတြထဲကိုလည္း သြားေရာက္ စစ္ေဆးခဲ့တာပါ။
သူ႔ရဲ႕ ေနာက္ဆံုး ၿမန္မာႏိုင္ငံ ခရီးစဥ္နဲ ႔ပတ္သက္တဲ့ အစီရင္ခံစာကို မတ္လ ၆ ရက္ေန႔က ထုတ္ျပန္ခဲ့ သလို ဒီအထဲ မွာေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြဟာ စိုးရိမ္ရဆဲ အေျခအေနမွာ ရွိေနေသး တဲ့အေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ ဒီအစီရင္ခံစာ ကိုေတာ့ ဒီ မတ္လ ၁၁ ရက္ေန႔ လူ႔ အ ခြင့္ အေရးေကာင္ စီ အစည္းအေ၀းမွာ ေဆြးေႏြး တင္ျပမွာလည္း ျဖစ္ပါတယ္ရွင္။
