မြတ္စလင္ ဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈ အရွိန္ရေနၿပီ

လား႐ိႈး ၿမိဳ ့လယ္ ေစ်းၾကီးအနီး မီးရွိဳ ့ဖ်က္ဆီးခံရေသာ ဂ်ာေမး ဗလီကုိ ေမလကုန္တြင္ ေတြ႕ရစဥ္ (ဓာတ္ပုံ – ေတဇလႈိင္ / ဧရာ၀တီ)

ဧရာ၀တီ

1.7.2013

၉၆၉ က ၎တို႔ကိုယ္ ၎တို႔ စည္းစနစ္ တက် ဖြဲ႔စည္း ထားေသာ ေအာက္ေျခ လူထု၏ ဘာသာေရး အဖြဲ႔ အျဖစ္ သ႐ုပ္ေဖာ္ ၾကသည္။

ထိုအဖြဲ႔ကို ဦးေဆာင္သူ ျဖစ္ေသာ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဦး၀ီရသူသည္ ယခင္ စစ္အစိုးရ လက္ထက္က မြတ္စလင္ ဆန္႔က်င္ေရး အဓိက႐ုဏ္းတြင္ ေသြးထိုး လံႈ႔ေဆာ္မႈျဖင့္ ေထာင္ခ် ခံခဲ့ ရဖူးၿပီး သူ႔ကိုယ္သူ “ျမန္မာ ဘင္လာဒင္” ဟု တခါက ေခၚဆိုသံုး ႏႈန္းခဲ့ဖူးသည္။

ဦး၀ီရသူက မြတ္စလင္ ဆိုင္မ်ားကို သပိတ္ ေမွာက္ရန္ ႏွင့္ ဘာသာျခား လက္ထပ္ ျခင္းကို ေရွာင္ရွားရန္ ဗုဒၶ ဘာသာ၀င္ မ်ားကို တိုက္တြန္း ႏိႈးေဆာ္ ခဲ့သည္။ သူက မြတ္စလင္ ဗလီ မ်ားကို “ရန္သူ႔ စခန္းမ်ား” ဟု ေခၚေ၀ၚ ခဲ့သည္။

႐ိုက္တာ သတင္း ဌာနမွ ၉၆၉ ၏ မူလ ဇစ္ျမစ္ကို ေျခရာခံ ၾကည့္သည့္ အခါ စစ္အာဏာရွင္ လက္ထက္တြင္ အစိုးရ အရာရွိ တဦးက စတင္ ခဲ့သည္ဟု ေတြ႔ရွိရသည္။ ယခု အစိုးရ လက္ထက္ တြင္လည္း အစိုးရ ထိပ္တန္း အရာရွိ ႀကီးမ်ား၊ ၾသဇာ ႀကီးသည့္ ေရွး႐ိုးစြဲ ၀ါဒီ ဘုန္းေတာ္ ႀကီးမ်ား၏ ေထာက္ခံမႈ သာမက ႏိုဘယ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္၏ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္မွ အဖြဲ႔၀င္ အခ်ိဳ႕၏ ေထာက္ခံမႈ ကိုပင္ ရရွိ ေနသည္။

ဦး၀ီရသူကို ေလးစား ေထာက္ခံသူ ေတြထဲတြင္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ၏ သာသနာေရး ၀န္ႀကီးလည္း အပါအ၀င္ ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ သာသနာေရး ၀န္ႀကီးဌာန ၀န္ႀကီး ဦးဆန္းဆင့္က“ ဦး၀ီရသူရဲ႕ ေဟာၾကားမႈ ေတြက ေမတၱာ တရားကို အားေပးဖို႔နဲ႔ ဘာသာ တရား ေတြၾကားမွာ အျပန္ အလွန ္ေလးစား ၾကဖို႔ပါ၊ ဘာသာေရး အဓိက႐ုဏ္း ေတြျဖစ္ပြားေအာင္ သူက ေသြးထိုး လံႈ႔ေဆာ္ ေနတယ္ ဆိုတာ မျဖစ္ ႏိုင္ပါဘူး” ဟု သူ၏ ၀န္ႀကီး သက္တမ္းတြင္ ပထမဆံုးေသာ ႏို္င္ငံတကာ မီဒီယာ တခုႏွင့္ ေတြ႔ဆံုျခင္း အျဖစ္ ႐ိုတ္တာ သတင္း ဌာနႏွင့္ ေတြ႔ဆံု ရာတြင္ ေျပာၾကား လိုက္သည္။

ဦးဆန္းဆင့္သည္ ျမန္မာ စစ္တပ္မွ အၿငိမ္းစား ဒုတိယ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး တဦး ျဖစ္ၿပီး ၉၆၉ ဘုန္းေတာ္ ႀကီးမ်ား ဦးေဆာင္သည့္ မြတ္စလင္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္း မ်ားကို သပိတ္ ေမွာက္ရန္ တိုက္တြန္း ေနမႈကို မွားယြင္းမႈ တခုဟု ႐ႈျမင္ျခင္း မရွိေပ။ “ က်ေနာ္တို႔ အခု ေစ်းကြက္ စီးပြားေရး စနစ္ကို က်င့္သံုး ေနပါတယ္။ ဒါကို ဘယ္သူမွ ပိတ္ပင္လို႔ မရပါဘူး၊ စားသံုးသူရဲ႕ ေရြးခ်ယ္မႈ ေပၚ မွာပဲ မူတည္ပါတယ္” ဟု သူက ေျပာသည္။

သမၼတ ဦးသိန္းစိန ္ကလည္း ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈ အေပၚတြင္ လိုက္ေလ်ာမႈ ရွိေသာ အျမင္ကို ျပသ ခဲ့သည္။ ယခု ေဆာင္းပါး အတြက္ မွတ္ခ်က္ ေပးရန္ သမၼတ႐ံုးက ျငင္းဆန္ ခဲ့ေသာ္လည္း တိုင္းမ္ မဂၢဇင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေၾကညာခ်က္ တေစာင္ ထုတ္ျပန္ ထားရာတြင္ ၉၆၉ ဆိုသည္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၏ သေကၤတ တခု သက္သက္ သာျဖစ္ၿပီး ဦး၀ီရသူ သည္လည္း ဗုဒၶ၏ သားေတာ္ ရဟန္း တပါး ျဖစ္သည္ဟု ေဖာ္ျပ ခဲ့သည္။

ဦး၀ီရသူ ႏွင့္ အျခား ဘုန္းႀကီး အခ်ိဳ႕သည္ ျမန္မာ ႏိုင္င ံအႏွ႔ံ အျပားတြင္ ျဖစ္ေပၚ ပ်ံ႕ႏွံ႔ ေနသည့္ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး ခြဲျခားသည့္ အဓိက႐ုဏ္း မ်ားႏွင့္ နီးစပ္ ဆက္သြယ္ မႈမ်ား ရွိသည္ဟု ဆိုၾကသည္။ မြတ္စလင္ ဆန္႔က်င္ေရး မတည္ ၿငိမ္မႈ မ်ားသည္ ရာစုႏွစ္ တ၀က္ခန္႔ ၾကာခဲ့ေသာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကာလမ်ား အတြင္းမွာ ကတည္းကိုက စတင္ ေလာင္ၿမိဳက္ ေနခဲ့ၿပီး အရပ္သား အမည္ခံ အစိုးရ အာဏာ ရယူ ခဲ့သည့္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ မတ္လ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဆိုး၀ါး ရက္စက္သည့္ တိုက္ခိုက္ မႈမ်ား ေပၚ ေပါက္ လာခဲ့သည္။

ရခိုင္ ျပည္နယ္တြင္ ယမန္ႏွစ္က အံုၾကြ ေပါက္ကြဲမႈ ႏွစ္ႀကိမ္ ျဖစ္ပြား ခဲ့ၿပီး အနည္းဆံုး လူ ၁၉၂ ေယာက္ခန္႔ ေသဆံုး၍ လူ ၁၄၀၀၀၀ ေက်ာ္ အိုးမဲ့ အိမ္မဲ့ ျဖစ္ၾက ရသည္။ အမ်ားစုမွာ ႏိုင္ငံမဲ့ မြတ္စလင္ မ်ားျဖစ္သည္။ ႐ိုက္တာ သတင္း ဌာန၏ စံုစမ္းမႈ အရ ဆိုလွ်င္ ရခိုင္ ျပည္နယ္တြင္ ေအာက္တိုဘာလ အတြင္းက ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ မြတ္စလင္ မ်ားအား တိုက္ခိုက္ မႈကို ဗုဒၶ ဘာသာ ဘုန္းေတာ္ ႀကီးမ်ား၏ ေသြးထိုး လံႈ႔ေဆာ္ျခင္း ခံေနရသည့္ ရခိုင္ အမ်ိဳးသားေရး ၀ါဒီမ်ားက ဦးေဆာင္ခဲ့ၿပီး လံုၿခံဳေရး တပ္ဖြဲ႔၀င္ မ်ားက ရံဖန္ရံခါ အားေပး ကူညီ ခဲ့ၾကသည္ဟု ေတြ႔ရွိ ရသည္။

ယခုႏွစ္ မတ္လ အတြင္းက ျမန္မာ ႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္း မိတၳီလာ ၿမိဳ႕တြင္ မြတ္စလင္ ဆန္႔က်င္ေရး ဆူပူ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ား ထပ္မံ ျဖစ္ပြား ခဲ့ၿပီး လူ ၄၄ ဦးခန္႔ ေသဆံုးကာ လူ ၁၃၀၀၀ ေက်ာ္ ေနအိမ္ကို စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပး ခဲ့ၾက ရသည္။ အဆိုပါ တိုက္ခိုက္ သတ္ ျဖတ္မႈ မ်ားကို ဘုန္းေတာ ္ႀကီးမ်ား ဦးေဆာင္သည့္ ေဒါသ ထြက္ေနေသာ ဗုဒၶဘာသာ လူအုပ္ႀကီး မ်ားက က်ဴးလြန္ ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ႐ိုက္တာ သတင္းဌာနက ဧၿပီလတြင္ မွတ္တမ္း တင္ခဲ့သည္။ ေမလ တြင္လည္း ျမန္မာ ႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္း လား႐ိႈး ၿမိဳ႕တြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ မ်ားက မြတ္စလင္ ေနအိမ္ မ်ားႏွင့္ အေဆာက္ အဦ မ်ားကို မီး႐ိႈ႕တိုက္ခိုက္ ဖ်က္ဆီး ခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္ မွစ၍ မတည္ၿငိမ္မႈ သတင္းမ်ား ႏိုင္ငံ အႏွံ႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔ ေနခဲ့သည္။

၉၆၉ ဂဏန္းသည္ ပင္ကိုယ္ အားျဖင့္ ဗုဒၶဘုရား၏ ဂုဏ္ေတာ္၊ တရားေတာ္ ႏွင့္ သံဃာ တို႔ကို ရည္ညႊန္းသည့္ အတြက္ တဖက္သားကို ေစာ္ကား တိုက္ခိုက္ လိုသည့္ သေဘာမ်ိဳး မဟုတ္။ သို႔ေသာ္လည္း ျမန္မာ ႏိုင္ငံ၏ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး အစီအစဥ္ မ်ားကို နစ္ျမဳပ္ ေပ်ာက္ကြယ္ သြားေစ ႏိုင္သည့္ ေသြးေခ်ာင္းစီး အၾကမ္းဖက္မႈ မ်ားတြင္ စိတ္ဓာတ္ ျမွင့္တင္မႈ အေနျဖင့္ သံုးစြဲ ခဲ့ၾကသည္။

၉၆၉ ဦးေဆာင္သူ တေယာက္ ျဖစ္သည့္ ဦး၀ိမလ ဘိ၀ံသ ကလည္း မြတ္စလင္ ဆိုသည္ မွာ လံုၿခံဳ အားနည္းသည့္ အိမ္အတြင္းသို႔ က်ဴးေက်ာ္ ၀င္ေရာက္ လာၿပီး အိမ္ကို လုယူမည့္ သူႏွင့္ တူသည္ဟု ေျပာခဲ့သည္။ “စည္းမ်ဥ္း ဥပေဒေတြ မရွိဘူး ဆိုရင္ ငါတို႔ရဲ႕ လူမ်ိဳးနဲ႔ ဘာသာ ေပ်ာက္ကြယ္ သြားလိမ့္မယ္၊ ႏိုင္ငံေတာင္မွ ဆံုး႐ံႈးသြား ႏိုင္တယ္” ဟု ဦး၀ိမလ ဘိ၀ံသက မၾကာေသး မီကမွ ေဟာေျပာ ခဲ့သည္။

ျမန္မာ ႏိုင္ငံတြင္ တရား၀င္ ႏိုင္ငံေတာ္ ဘာသာ သတ္မွတ္ ျပဌာန္း ထားျခင္း မရွိေသာ္လည္း အုပ္ခ်ဳပ္သူ အစဥ္ အဆက္ က ဗုဒၶဘာသာ ကိုသာ ဦးစားေပး ခဲ့သည္။ မြတ္စလင္ မ်ားက ႏိုင္ငံ လူဦးေရ၏ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိသည္။ သန္း ၆၀ မွ်ရွိေသာ လူဦးေရ၏ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းက ဗုဒၶ ဘာသာ၀င္မ်ား ျဖစ္သည္။ စစ္အစိုးရ လက္ထက္က သာသနာေရး ၀န္ႀကီး ဌာနတြင္ ဗုဒၶ ဘာသာ ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အထူး ဌာန တခု ထပ္မံ တိုးခ်ဲ႕ ဖြင့္လွစ္ ခဲ့သည္။

ရွာရလြယ္ေသာ ဓားစာခံ

ဘုန္းေတာ္ ႀကီးမ်ားသည္ ျမန္မာ့ ႏိုင္ငံေရးတြင္ တစိတ္ တပိုင္း ပါ၀င္ ပတ္သက္ ခဲ့ၾကသည္။ စစ္အာဏာ ရွင္ကို ဆန္႔က်င္ ဆႏၵျပ ခဲ့ေသာ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေရႊ၀ါေရာင္ ေတာ္လွန္ ေရးတြင္ အဓိက ေနရာမွ ပါ၀င္ ခဲ့ၾကသည္။ လက္ရွိ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အပါအ၀င္ စစ္အစိုးရက ၎တို႔ကို အၾကမ္းဖက္ ႏွိမ္နင္း ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ယခုအခါတြင္ ဦးသိန္းစိန္၏ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး အစီအစဥ္ မ်ားေၾကာင့္ တိုင္းျပည္ရွိ ၅၀၀၀၀၀ ခန္႔ရွိေသာ သံဃာ တို႔သည္ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုခြင့္၊ စု႐ံုးခြင့္ မ်ားရရွိ လာၾကသည္။ ဗုဒၶဘာသာ တရားေတာ္ မ်ားသာမက ၉၆၉ အယူအဆ မ်ားကိုပါ ပ်ံ႕ပြားေအာင္ ေဟာေျပာ ႏိုင္ဖို႔ အတြက္ လြတ္လပ္စြာ ခရီး သြားလာ ႏိုင္ၾကသည္။

ျမန္မာ ႏိုင္ငံ၏ အေျခတည္ ဖြံ႔ၿဖိဳးစ ဒီမိုကေရစီတြင္ ဘုန္းေတာ္ ႀကီးမ်ားသည္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ၌ က်င္းပရန္ ရွိသည့္ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ ပြဲကို ဦးတည္ လႈပ္ရွား ေနသည့္ ႏိုင္ငံေရး အင္အားစု တရပ္ အျဖစ္ ေပၚထြက္ လာသည္။ သူတို႔၏ စြမ္းအားကို အေၾကာင္း ျပဳ၍ ေနာက္ကြယ္တြင္ လွ်ိဳ႕၀ွက္ ၾကံစည္မႈ ရွိေနသည္ ဆိုသည့္ အယူအဆ တခုလည္း ေပၚေပါက္ လာသည္။ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈကို ယခင္ စစ္အစိုးရ အတြင္းမွ ေခါင္းမာသူ တစုက ႀကိဳးကိုင္ၿပီး မတည္ၿငိမ္ မႈမ်ား ျဖစ္ပြား ေစရန္ လံႈ႕ေဆာ္ကာ ျပဳ ျပင္ေျပာင္းလဲေရး လမ္းေခ်ာ္ သြားေအာင္ ျပဳရင္း ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္၏ NLD ပါတီ အႏိုင္ မရေစရန္ ဖ်က္ဆီး လိုသည့္ သေဘာျဖင့္ ဖန္တီး ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ယူဆျခင္း မ်ားလည္း ရွိေနသည္။

အဆိုပါ ယူဆခ်က္ကို မွန္ကန္ေၾကာင္း သက္ေသ ျပႏိုင္ျခင္း မရွိေသး ေသာ္လည္း အစိုးရ ပိုင္းက အခ်ိဳ႕ ေျပာဆို မႈမ်ားက ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း ျပသ ေနသလို ရွိသည္။

“တခ်ိဳ႕လူေတြက ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲ ေရးအတြက္ အရမ္း စိတ္အား ထက္သန္ ၾကတယ္၊ တခ်ိဳ႕ ကေတာ့ အေျပာင္း အလဲကို မလို ခ်င္ၾကဘူး၊ ဒါေၾကာင့္ လူမ်ိဳးေရး ဘာသာေရး ခြဲျခားမႈ အဓိက႐ုဏ္း ေတြမွာ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈ ဆန္႔က်င္ေရး သမား ေတြပါ ေကာင္းပါ ႏိုင္ပါတယ္” ဟု သမၼတ ဦးသိန္းစိန္၏ အနီးကပ္ဆံုး အႀကံေပး ႏွစ္ဦး အနက္မွ တဦး ျဖစ္သည့္ ၀န္ႀကီး ဦးစိုးသိန္းက ႐ိုက္တာ သတင္း ဌာနသို႔ ေျပာသည္။

အကယ္၍ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈကို အာဏာပိုင္ အသိုင္း အဝိုင္းရွိ ေခါင္းမာသူ မ်ားက ႀကိဳးကိုင္ ထိန္းခ်ဳပ္ ေနျခင္း မဟုတ္ဟု ဆိုလွ်င္ပင္ ၎သည္ အစိုးရ ထိပ္တန္း ပုဂၢိဳလ္ မ်ားမွစ၍ ေအာက္ေျခ လူတန္းစား အလႊာမ်ား အထိ က်ယ္က်ယ္ ျပန္႔ျပန္႔ ေထာက္ခံ ေနၾက ၿပီး လႈပ္ရွားမႈ သည္လည္း အရွိန္ အဟုန္ ရေနၿပီ ဆိုျခင္း ကေတာ့ အမွန္ ျဖစ္သည္။

အစိုးရ တာ၀န္ရွိသူမ်ားကလည္း မသိလိုက္ဖာသာေနျခင္းျဖင့္ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံေပးခဲ့ေၾကာင္း ၉၆၉ သံဃာတပါး ျဖစ္ သည့္ ဦး၀ိမလက ဆိုသည္။ “အမ်ိဳးဘာသာ၊ သာသနာကို ကာကြယ္ဖို႔ အတြက္ တရားေတြ ေဟာတာကို ခြင့္ျပဳ ေပးထား တယ္၊ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔လည္း ေထာက္ခံ တယ္လို႔ ယူဆ ပါတယ္” ဟု ဆရာေတာ္ ကေျပာသည္။

ျမန္မာ မြတ္စလင္ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ ရန္ကုန္ ကိုယ္စားလွယ္ ကလည္း ထိုအခ်က္ကို လက္ခံသည္။ “မြတ္စလင္ ဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈ ေတြက ပိုၿပီး တိုးလာတယ္၊ အစိုးရ ကလဲ ရပ္တန္႔ေအာင္ မလုပ္ဘူး” ဟု ေက်ာင္းဆရာ ဦးမ်ိဳး၀င္းက ေျပာသည္။ သူက ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈကို အေမရိကန္ ႏိုင္ငံမွ လူမည္း ဆန္႔က်င္ေရး ေကသံုးလံုး Ku Klux Klan (KKK) လႈပ္ရွားမႈ ႏွင့္ အလား တူသည္ဟု ဆိုသည္။

သာသနာေရး ၀န္ႀကီး ဌာန ၀န္ႀကီး ဦးဆန္းဆင့္ ကမူ ထိုလႈပ္ရွား မႈတြင္ အစိုးရ တာ၀န္ရွိ သူမ်ား ပါ၀င္ ပတ္သက္မႈ မရွိေၾကာင္း ျငင္းဆိုသည္။ သို႔ေသာ္ ဦး၀ီရသူႏွင့္ အျခား ဘုန္းႀကီးမ်ား ေဟာေျပာ ေနသည့္ အယူ ၀ါဒ ေရးရာ မ်ားကို ကာကြယ္ ေျပာဆို ခဲ့သည္။ “သူတို႔ေတြက ျပႆနာ ျဖစ္ေအာင္ ေဟာေျပာ ေနၾကတယ္လို႔ က်ေနာ္ မထင္ပါဘူး” ဟု သူက ေျပာသည္။

ေဒသ ဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္ မ်ားကလည္း ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈကို ေက်ာေထာက္ ေနာက္ခံ ျပဳခဲ့ၾကသည္။

ျမန္မာ ဘာသာ ၉၆၉ ဂဏန္း၊ စၾကၤာ၀ိုင္း တခုႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ ဧကရာဇ္ အာေသာကကို ကိုယ္စား ျပဳသည့္ ျခေသ့ၤ ေလး ေကာင္ ပါ၀င္သည့္ အမွတ္ တံဆိပ္သည္ ယခုအခါ ျမန္မာ ႏိုင္ငံတြင္ လူတိုင္း သိေန ၾကသည္။ ထိုအမွတ္ တံဆိပ္ ပါ၀င္သည့္ စတစ္ကာ မ်ားကို တရားပြဲ မ်ားတြင္ အခမဲ့ ေ၀ငွ ေပးေနသည္။ ထို စတစ္ကာ မ်ားကို ဆိုင္မ်ား၊ ေနအိမ္မ်ား၊ အငွားကား မ်ား ႏွင့္ ျမန္မာ ဗုဒၶဘာသာ တို႔၏ အထြဋ္ အျမတ္ ထားရာ ေရႊတိဂံု ေစတီမွ အမွတ္ တရ ပစၥည္းဆိုင္ မ်ားတြင္ ကပ္ထား ၾကသည္။ မၿငိမ္သက္ မႈမ်ား ျဖစ္ပြား ခဲ့ရာ ေနရာ မ်ားတြင္လည္း ျမင္ေနက် ျဖစ္သည္။

အာဏာပိုင္ အခ်ိဳ႕ ကလည္း ထိုအမွတ္ တံဆိပ္ကို ေလးစား ႐ိုေသ ရမည့္ အရာ တခု အျဖစ္ သေဘာထား ၾကသည္။ ရန္ကုန္ အနီးရွိ ပဲခူး ေဒသတြင္ ကြမ္းယာ ဆိုင္တြင္ ကပ္ထားေသာ ၉၆၉ စတစ္ကာကို မြတ္စလင္ တေယာက္က ခြာပစ္ လိုက္သည့္ အတြက္ ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြား ခဲ့ၿပီးသည့္ ေနာက္ တရား႐ံုးက ၎ကို အဂၤလိပ္ ကိုလိုနီ ေခတ္ကတည္းက ျပဌာန္း ခဲ့သည့္ ဥပေဒ တရပ္ ျဖစ္ေသာ “သာသနာကို ညိွဳးႏြမ္း ပ်က္ျပား ေစမႈ” ျဖင့္ ယခုႏွစ္ ဧၿပီလ အတြင္းက ေထာင္ဒဏ္ ႏွစ္ႏွစ္ ခ်မွတ္ ခဲ့သည္။

တရားဝင္ တပိုင္း မူလဇစ္ျမစ္

၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈ ျမန္မာ ႏိုင္ငံတြင္ စတင္ ခဲ့သည့္ အခ်ိန္ကို ေနာက္ေၾကာင္း ျပန္၍ ၀ါဒ ျပန္႔ပြား လာသည့္ ဇစ္ျမစ္ ႏွင့္ပတ္သက္၍ ဦး၀ိမလ၊ ဦး၀ီရသူႏွင့္ အျခားေသာ ၉၆၉ တရား ေဟာေျပာသူ မ်ားက ရဟန္းလူထြက္ ဦးေက်ာ္လြင္ကို အသိ အမွတ္ ျပဳၾက သည္။ ဦးေက်ာ္လြင္သည္ အစိုးရ အရာရွိ စာေရး ဆရာလည္း ျဖစ္ၿပီး ယခု အခါတြင္ သိသူ ေတာ္ေတာ္ နည္းေနၿပီ ျဖစ္သည္။

ယခင္ စစ္အာဏာရွင္ မ်ားက ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ဒီမိုကေရစီ အေရး အခင္းကို လူမဆန္စြာ အၾကမ္းဖက္ ႏွိမ္နင္းခဲ့ အၿပီးတြင္ ဗုဒၶ ဘာသာ၀င္မ်ားကို ၀ါဒကို စည္း႐ံုးေရး အတြက္ ဦးေက်ာ္လြင္ကို ေရြးခ်ယ္ ခဲ့သည္။ ၁၉၈၈ အေရး အခင္းတြင္ ရက္စက္စြာ ၿဖိဳခြဲ တိုက္ခိုက္ ခဲ့သည့္ အတြက္ ဘုန္းႀကီးမ်ား အပါ အ၀င္ လက္နက္မဲ႔ ဆႏၵျပသူ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာ ေသေၾက ဒဏ္ရာ ရခဲ့ ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ စစ္အစိုးရ အေပၚ မုန္းတီး စက္ဆုပ္ မႈကို ေဖာ္ျပရန္ အတြက္ ဘုန္းႀကီး မ်ားက စစ္တပ္ မိသားစု တို႔၏ လႈဒါန္းမႈ မ်ားကို ျငင္းပယ္ သပိတ္ေမွာက္ ခဲ့ၾကသည္။

ထို႔ေနာက္ စစ္တပ္က က်ဆင္း သြားသည့္ ပံုရိပ္ကို ျပန္လည္ ျပင္ဆင္ရန္ ႏွင့္ အစိုးရကို ရန္သူ သဖြယ္ သေဘာ ထားသည့္ ဘုန္းႀကီး မ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ စီစဥ္ ေဆာင္ရြက္ လာခဲ့သည္။ ဘုန္းႀကီး မ်ားကို မွတ္ပံုတင္ ေစၿပီး လႈပ္ရွားမႈ မ်ားကို ကန္႔သတ္ သည္။ တဖက္ တြင္လည္း အစိုးရ မီဒီယာ မ်ားမွ ေန၍ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ မ်ားက ေစတီ ပုထိုး မ်ားကို ျပဳျပင္ ေနပံုမ်ား၊ ေက်ာင္းထိုင္ ဆရာေတာ္ ႀကီးမ်ားကို လွဴဖြယ္ ပစၥည္း ဆက္ကပ္ ေနပံု မ်ားကို ေန႔စဥ္ ျပသ ခဲ့သည္။

၁၉၉၁ ခုႏွစ္၌ စစ္အစိုးရက သာသနာေတာ္ ထြန္းကား ျပန္႔ပြားေရး ဦးစီး ဌာနကို သာသနာေရး ၀န္ႀကီး ဌာန လက္ေအာက္တြင္ တည္ေထာင္ ဖြဲ႔စည္းၿပီး ဦးေက်ာ္လြင္ကို အႀကီးအကဲ အျဖစ္ ခန္႔အပ္ လိုက္သည္။ ပါဠိ စကားလံုး ျဖစ္ေသာ သာသနာဆို သည္မွာ ကိုးကြယ္ရာ ဘာသာ တရားဟု အဓိပၸါယ္ ရသည္။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံတြင္ သာသနာ ဆိုသည္ကို ဗုဒၶဘာသာ ႏွင့္အတူတူပင္ ျဖစ္သည္ဟု နားလည္ ၾကသည္။

သာသနာေတာ္ ထြန္းကား ျပန္႔ပြားေရး ဦးစီးဌာနကို တည္ေထာင္ ၿပီးေနာက္တြင္ ဦးေက်ာ္လြင္ ေရးသား ထားသည့္ စာမ်ား ကို စုစည္းၿပီး “ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေကာင္း တေယာက္ ျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လို ေနထိုင္ မလဲ” အမည္ ရသည့္ စာအုပ္ တအုပ္ကို ထုတ္ေ၀ ျဖန္႔ခ်ီ ခဲ့သည္။ ထိုစာအုပ္ကို ၂၀၀၀ ခုႏွစ္တြင္ “အေကာင္းဆံုး ဗုဒၶဘာသာ၀င္” အမည္ျဖင့္ ျပန္လည္ ထုတ္ေ၀ ခဲ့ၿပီး အေစာပိုင္း ကာလ မ်ားက အသံုးျပဳ ခဲ့သည့္ ၉၆၉ အမွတ္ တံဆိပ္ကို စာအုပ္ အဖံုးတြင္ ေဖာ္ျပ ခဲ့သည္။

၁၉၉၂ ခုႏွစ္တြင္ ဦးေက်ာ္လြင္ ရာထူးမွ အနားယူ ခဲ့သည္။ လက္ရွိ သာသနာေတာ္ ထြန္းကား ျပန္႔ပြားေရး ဦးစီးဌာန အႀကီး အကဲမွာ စစ္ဖက္ အရာရွိေဟာင္း တေယာက္ ျဖစ္ေသာ ဦးခိုင္ေအာင္ ျဖစ္သည္။

ဦးေက်ာ္လြင္၏ ဇနီးႏွင့္ သားျဖစ္သူ တို႔သည္ ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕လယ္ အိမ္တလံုးတြင္ ေနထိုင္ ၾကသည္။ ဦးေက်ာ္လြင္ ေရးသား ခဲ့ေသာ စာအုပ္ မ်ားကို ဧည့္ခန္း အတြင္းရွိ စာအုပ္စင္ ေပၚတြင္ ျမင္ႏိုင္ၿပီး ဦးေက်ာ္လြင္ ရဟန္း ဘ၀က ဓာတ္ပံုမ်ား၊ ကမၼဌာန္း နည္းျပ အျဖစ္ တရား ျပေနသည့္ ဓာတ္ပံု မ်ားကို ေဘာင္သြင္း ခ်ိတ္ဆြဲ ထားသည္။

အျခား ဓာတ္ပံု တခုတြင္ ဦးေက်ာ္လြင္ႏွင့္ စစ္ေထာက္လွမ္းေရး အႀကီးအကဲ ေဟာင္း ဒုတိယ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ခင္ညႊန္႔တို႔ စကား ေျပာဆို ရယ္ေမာ ေနသည္ကို ျမင္ႏိုင္သည္။ ဦးေက်ာ္လြင္သည္ အျခားေသာ စစ္အစိုးရ ေခါင္းေဆာင္ မ်ားႏွင့္လည္း နီးကပ္ ေသာ ဆက္ဆံေရး ရွိသည္ဟု သားျဖစ္သူ ေမာ္ေတာ္ကား တင္ပို႔သည့္ လုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ ေနေသာ ဦးေအာင္လြင္ထြန္းက ေျပာသည္။

“အေကာင္းဆံုး ဗုဒၶဘာသာ၀င္” စာအုပ္ကို ထိုအခ်ိန္က စစ္တပ္ အႀကီးအကဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး ေစာေမာင္၏ တိုက္ တြန္းခ်က္ အရ ေရးသား ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု သူက ေျပာျပသည္။ ယခင္ အာဏာရွင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး သန္းေရႊႏွင့္လည္း မၾကာ ခန ေတြ႔ဆံုကာ ဘာသာေရး ေဆြးေႏြး ျဖစ္သည္ဟုလည္း သိရသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး သန္းေရႊသည္ အနားယူ ခဲ့သည့္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အမ်ား ျပည္သူ ျမင္ကြင္းမွ ေပ်ာက္ကြယ္ ေနခဲ့သည္။

“အေကာင္းဆံုး ဗုဒၶဘာသာ” ဆိုသည့္ စာအုပ္မွာ ေစ်းကြက္တြင္ ျပတ္သြားၿပီ ျဖစ္၍ ဦးေအာင္လြင္ထြန္းက ေနာက္တႀကိမ္ ထုတ္ေ၀ရန္ စီစဥ္ ေနသည္။ “လာေမးၾကတဲ့ သူေတြ အမ်ားႀကီးပဲ” ဟု သူကေျပာသည္။ လက္ရွိ ျဖစ္ေပၚေနေသာ မြတ္စလင္ မ်ားကို သပိတ္ ေမွာက္ရန္ အပါအ၀င္ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈ မ်ားကို သူက ေထာက္ခံသည္။ “ဒါက က်ေနာ္ တို႔ရဲ႕ သာသနာကို ကာကြယ္ဖို႔ စည္း႐ိုး ကာတာပါပဲ” ဟု ဆိုသည္။

နာမည္ကို ထုတ္ေဖာ္ မေရးသားရန္ ေမတၱာရပ္ခံ ခဲ့ေသာ ဦးေက်ာ္လြင္၏ ဇနီးျဖစ္သူ ကလည္း ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈကို ေထာက္ ခံသည္။ မြတ္စလင္ႏွင့္ လက္ထပ္ေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ မ်ားသည္ မဂၤလာ ေဆာင္တြင္ ဗုဒၶ၏ ရုပ္ပံု ေပၚသို႔ ေျချဖင့္ နင္းျဖတ္ သြားရင္ အဓမၼ ခိုင္းေစျခင္း ခံရသည္ဟု သူက ေျပာသည္။ ရွီယက္ မူဆလင္ မ်ား၏ ရိုးရာ ဓေလ့တြင္ တိရိစာၦန္မ်ားကို ရက္ စက္စြာ သတ္ျဖတ္ ေလ့ရွိသျဖင့္ လူသတ္ ရန္လည္း ၎တို႔ အတြက္ လြယ္ကူသည္ဟု ဆိုသည္။

သာသနာေတာ္ ထြန္းကား ျပန္႔ပြားေရး ဦးစီး ဌာန၏ အႀကီးအကဲ ျဖစ္ေနစဥ္ ဦးေက်ာ္လြင္ႏွင့္ ဆံုေတြ႔ ခဲ့ေသာ ဘုန္းေတာ္ႀကီး မ်ားထဲတြင္ ေက်ာက္ဆည္ ေဒသမွ ဦး၀ိစိတၱဘိ၀ံသ လည္း ပါ၀င္သည္။ သူ႔ကို ယေန႔ အခ်ိန္တြင္ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈကို ဦးေဆာင္ လံႈ႕ေဆာ္ေနေသာ ဦး၀ီရသူ အျဖစ္ လူသိမ်ား လာသည္။

၁၉၉၂ ခုႏွစ္တြင္ ေတြ႔ဆံု ခဲ့ၾက ၿပီးေနာက္ ဦး၀ီရသူႏွင့္ ဦးေက်ာ္လြင္ အဆက္ အသြယ္ မျပတ္ရွိ ေနခဲ့သည္ဟု ဦးေအာင္လြင္ထြန္းက ေျပာသည္။ ဖခင္ ျဖစ္သူက ဦး၀ီရသူ ၏ အေတြး အျမင္မ်ား အေပၚ ေလးစားမႈ ရွိသည္ဟု သူက ယံုၾကည္သည္။ “သူက တျခားသူေတြ မလုပ္ ႏိုင္တာကို လုပ္ေနတာ၊ အမ်ိဳး ဘာသာကို ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ ေနတာပါ” ဟုေျပာသည္။

၂၀၀၁ ခုႏွစ္တြင္ ဦးေက်ာ္လြင္ ကြယ္လြန္ သည့္အခါ အသက္ ၇၀ ရွိၿပီ ျဖစ္သည္။ ၎ႏွစ္ ထဲမွာပင္ ဦး၀ီရသူက ၉၆၉ အေၾကာင္း တရားမ်ား စတင္ ေဟာေျပာ ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး ဌာနက ျမန္မာ ႏိုင္ငံတြင္ မြတ္စလင္ ဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈ တခု တိုးတက္ လာေနသည္ဟု အစိုးရကို အစီရင္ခံ ခဲ့သည္။ မြတ္စလင္ ဆန္႔က်င္ေရး စိတ္ထား မ်ားသည္ ၂၀၀၁ ခု ႏွစ္ မတ္လတြင္ တာလီဘန္ တို႔က အာဖဂန္ နစၥတန္ ႏိုင္ငံ ဘာမီယန္ရွိ ဗုဒၶဆင္းတု မ်ားကို ဖ်က္ဆီး လိုက္ျခင္းႏွင့္ စက္တင္ ဘာလတြင္ အယ္လ္ေကဒါ တို႔က အေမရိကန္ ႏိုင္ငံကို တိုက္ခိုက္ ခဲ့ျခင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚ ခဲ့ၿပီး ေနာက္တြင္ ပိုမို တိုးပြားလာ ေနခဲ့သည္။

ေနာက္ ၂ ႏွစ္ၾကာသည့္ အခါ ၎၏ ဇာတိ ေက်ာက္ဆည္ၿမိဳ႕တြင္ ဘာသာေရး အဓိက႐ုဏ္းမ်ား ျဖစ္ေပၚ လာေစရန္ ေသြးထိုး လံႈ႔ေဆာ္ သည့္ လက္ကမ္း စာေစာင္မ်ား ျဖန္႔ေ၀မႈျဖင့္ အစိုးရက ဦး၀ီရသူကို ေထာင္ဒဏ္ ၂၅ ႏွစ္ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ေက်ာက္ဆည္ ပဋိပကၡတြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ မ်ားက မြတ္စလင္ ၁၀ ဦးခန္႔ကို သတ္ျဖတ္ ခဲ့သည္ဟု အစိုးရက သတင္းထုတ္ ျပန္ခဲ့သည္။ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈတြင္ ပထမဆံုး ေသြးစြန္း ျခင္းျဖစ္၏။

၉၆၉ ႏွင့္ ၇၈၆

ဦး၀ီရသူသည္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား မ်ားကို ေပးသည့္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္း သာခြင့္ျဖင့္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္ လာခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ျမန္မာ ဘင္လာဒင္ဟု သူ႔ကိုယ္သူ ကင္ပြန္း တပ္ၿပီး ၉၆၉ ၏ စစ္ေသြးၾကြ မ်က္ႏွာစာကို ထုတ္ျပ ခဲ့သည္။ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈကို မြန္ျပည္နယ္မွ ဘုန္းေတာ္ ႀကီးမ်ားက စတင္ စုစည္း ေဆာင္ရြက္ ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

မြန္ျပည္နယ္တြင္ ေနထိုင္ သူမ်ားက သူတို႔ ကိုယ္သူတို႔ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ၏ ပထမ ဆံုးေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ မ်ားအျဖစ္ ဂုဏ္ယူ ေလ့ရွိၾက၏။ ယခင္ႏွစ္ ဆူပူမႈမ်ား ျဖစ္ပြားသည္ မွစ၍ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈ ကြန္ယက္ တခုကို တႏိုင္ငံ လံုးတြင္ စုစည္း ျဖန္႔က်က္ ႏိုင္ခဲ့သည္။ မြန္ျပည္နယ္ ၿမိဳ႕ေတာ္ ေမာ္လၿမိဳင္တြင္ မြတ္စလင္ပိုင္ ဘတ္စ္ကား ကုမၸဏီ တခုကို သပိတ္ ေမွာက္ရာတြင္ ဦးေဆာင္ ခဲ့ၾကသည္။ ထို႔ေနာက္ မြတ္စလင္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္း မ်ားကို တႏိုင္ငံလံုး အတိုင္း အတာျဖင့္ သပိတ္ ေမွာက္ေရးကို ၉၆၉ ၏ ပင္မ ရည္မွန္းခ်က္ အျဖစ္ တိုးခ်ဲ႕ လာခဲ့သည္။

၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ၿဗိတိသွ် ထံမွ လြတ္လပ္ေရး ရရွိခဲ့စဥ္ ကတည္းက အစိုးရ ထိပ္ပိုင္း ရာထူး ေနရာ အေျမာက္ အမ်ားကို မြတ္စလင္မ်ား ရယူ ႏိုင္ခဲ့ ၾကသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ စစ္တပ္က အာဏာ သိမ္းယူ ခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ အေျခအေန ေျပာင္း လဲသြားၿပီး မြတ္စလင္ အရာရွိမ်ား ခန္႔ထားျခင္း၊ ရာထူး တိုးျမွင့္ ေပးျခင္း တို႔ကို ဟန္႔တား ပိတ္ပင္ ခဲ့သည္။ စစ္တပ္ အေနျဖင့္လည္း မြတ္စလင္ မ်ားသည္ စီးပြားေရးေတြ လႊမ္းမိုး ထားၿပီး ရရွိသည့္ အျမတ္ အစြန္း မ်ားျဖင့္ ဗလီမ်ား တည္ေဆာက္ ၾကသည္၊ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အမ်ိဳးသမီး မ်ားကို ဇနီးမယား အျဖစ္ ၀ယ္ယူကာ အစၥလာမ္ အေတြးအေခၚ မ်ားကို ျပန္ပြားေအာင္ လုပ္ေန ၾကသည္ဟု အျမင္မ်ိဳး ရွိခဲ့သည္။

လက္ရွိတြင္ မူဆလင္လုပ္ငန္းမ်ားကို သပိတ္ေမွာက္ၾကသည့္ ကိစၥသည္ တရားမွ်တမႈရွိသည္ဟု ၉၆၉ ကို ေထာက္ခံသူ အသက္ ၃၁ႏွစ္ အရြယ္ အမ်ိဳးသမီးေရွ႕ေန ေဒၚဇာနည္၀င္းထြန္း က ေျပာသည္။ မြတ္စလင္မ်ားက ဗုဒၶဘာသာ စီးပြားေရး လုပ္ငန္း မ်ားကို ေရွာင္ၾကဥ္ ထားသည္မွာ ၾကာျမင့္ လွၿပီဟု သူက ဆို၏။ “သပိတ္ ေမွာက္ဖို႔ က်မတို႔ စခဲ့တာ မဟုတ္ ပါဘူး၊ သူတုိ႔က အရင္ လုပ္တာပါ၊ က်မတို႔က သူတို႔နည္းနဲ႔ ျပန္တုန္႔ျပန္ တာမ်ိဳးပါပဲ” ဟု ေဒၚဇာနည္ ၀င္းထြန္းက ေျပာသည္။

သူဆိုလို သည္မွာ ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံမ်ားမွ မြတ္စလင္ အိမ္မ်ား၊ စီးပြားေရး လုပ္ငန္း မ်ားတြင္ ေဖာ္ျပ ထားေလ့ ရွိေသာ ၇၈၆ ဆိုသည့္ ဂဏန္း ျဖစ္သည္။ ၎က အစၥလာမ္ ဘာသာ တရား အရ အလႅာရွင္၏ အမည္၊ ေမတၱာႏွင့္ ဂ႐ုဏာျဖင့္ ဆုမြန္ေကာင္း ေတာင္းျခင္းကို ကိုယ္စားျပဳေသာ ဂဏန္းမ်ား ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ျမန္မာ ဗုဒၶဘာသာ မ်ားက သူတို႔ စိတ္ထဲ စြဲေနသည့္ သခ်ာၤ ေဗဒင္နည္း အရ ဂဏန္း သံုးလံုးကို ေပါင္းကာ ရရွိသည့္ ၂၁ ဂဏန္း ဆိုသည္မွာ ၂၁ ရာစုတြင္ မြတ္စလင္ မ်ားက ကမာၻကို လႊမ္းမိုး ရမည္ဟု ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ယံုၾကည္ ၾကသည္။

မည္သည့္ အတြက္ေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အခ်ိဳ႕က ထိုသို႔ နားလည္ လက္ခံ ထားၾကသည္ ဆိုျခင္းကို လြယ္ကူစြာ သိႏိုင္ပါ သည္။ ဥပမာျပ ရလွ်င္ မြတ္စလင္ တို႔၏ ဘာသာေရးႏွင့္ စားေသာက္ျခင္း ဆိုင္ရာ ဓေလ့ အရ ဗုဒၶဘာသာ စားေသာက္ ဆိုင္ မ်ားတြင္ သြားေရာက္ စားေသာက္ ျခင္းကို တားျမစ္ ထားသည္။ မြတ္စလင္ မ်ားက အငယ္စားႏွင့္ အလတ္စား လုပ္ငန္း က႑ အခ်ိဳ႕ တြင္လည္း လႊမ္းမိုး ထားသည္။ မြတ္စလင္ပိုင္ ေဆာက္လုပ္ ေရးလုပ္ငန္း မ်ား ျဖစ္သည့္ Naing Group၊ Motherland ႏွင့္ Fatherland ကုမၸဏီ မ်ားသည္ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး ကာလ အတြင္း ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕တြင္ တဟုန္ထိုး တိုးတက္ လာေနသည့္ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းခြင္ မ်ားကို ပို၍ ႀကီးစိုး လာေန ၾကသည္။

သို႔ေသာ္လည္း အေမရိကန္ ေဒၚလာ ဘီလီယံႏွင့္ ခ်ီ၍ တန္ေၾကး ရွိသည့္ စီမံကိန္း မ်ားကို လုပ္ကိုင္ခြင့္ ရရွိေသာ အႀကီးဆံုး ေဆာက္လုပ္ေရး ကုမၸဏီ မ်ားကို ယခင္ စစ္အစိုးရႏွင့္ ရင္းႏွီး ကၽြမ္း၀င္ေသာ သူေဌးႀကီး မ်ားက ပိုင္ဆိုင္ၿပီး ၎တို႔မွာ ဗုဒၶဘာသာ ၀င္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။

ရန္ကုန္ အေနာက္ပိုင္းမွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ေဖာက္သည္ မ်ားသည္ မြတ္စလင္ပိုင္ ေဆာက္လုပ္ေရး ကုမၸဏီ မ်ားႏွင့္ ခ်ဳပ္ဆိုထား ေသာ စာခ်ဳပ္မ်ားကို ဖ်က္သိမ္း ပစ္ၾကေၾကာင္း၊ အေၾကာင္းမွာ တည္ေဆာက္ ၿပီးစီး သြားသည့္ အခ်ိန္တြင္ ၉၆၉ ေထာက္ခံ သူမ်ားက လာေရာက္ တိုက္ခိုက္ ဖ်က္ဆီး ၾကမည္ကို စိုးရိမ္၍ ျဖစ္ေၾကာင္း အာဏာရ ျပည္ေထာင္စု ႀကံ့ခိုင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ပါတီမွ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ မြတ္စလင္ အမ်ိဳးသား ဦးေရႊေမာင္ ကေျပာသည္။ “ၿမိဳ႕နယ္ တခုမွာ ျဖစ္လိုက္ၿပီ ဆိုရင္ တျခား ေနရာ ေတြမွာပါ ထိခိုက္ သြားမွာ က်ေနာ္ စိုးရိမ္တယ္” ဟု သူက ေျပာသည္။

ခြဲျခားေနထိုင္လိုျခင္း

၉၆၉ ေထာက္ခံသူ ေဒၚဇာနည္ ၀င္းထြန္းက မြတ္စလင္ မ်ားကို ေရွာင္ၾကဥ္ ျခင္းသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈ ရေအာင္ လုပ္ျခင္းပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာသည္။ မိတၳီလာ ေရႊဆိုင္တြင္ မြတ္စလင္ ဆိုင္ရွင္ ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ ေစ်း၀ယ္သူ အခ်င္း မ်ားရာမွ စတင္ ခဲ့ သည့္ ပဋိပကၡကို ဥပမာ အျဖစ္ သူက ေထာက္ျပသည္။ “တကယ္လို႔ သူတို႔က ကိုယ့္လူမ်ိဳး ဆိုင္မွာပဲ ၀ယ္ခဲ့မယ္ ဆိုရင္ ဒီလို ျပႆနာေတြ ျဖစ္လာမွာ မဟုတ္ဘူး” ဟု သူက ေျပာသည္။

သူ၏ မွတ္ခ်က္က ခြဲျခား ေနထိုင္ ျခင္းျဖင့္ လူမ်ိဳးေရး ဘာသာေရး ခြဲျခားမႈ အဓိက႐ုဏ္း မ်ားကို အေျဖ ရွာေနသည့္ အစိုးရ၏ မူ၀ါဒကို ေရာင္ျပန္ ဟပ္ေနသည္။ ယမန္ႏွစ္က ရခိုင္ ျပည္နယ္ႏွင့္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္းတြင္ ျဖစ္ပြား ခဲ့သည့္ ပဋိပကၡ မ်ားေၾကာင့္ အနည္းဆံုး လူ ၁၅၃၀၀၀ ခန္႔ အိုးမဲ့ အိမ္မဲ႔ ျဖစ္ခဲ့ ရသည္။ ၎တို႔ထဲမွ အမ်ားစုမွာ လံုၿခံဳေရး အေစာင့္ အၾကပ္ျဖင့္ ဒုကၡသည္ စခန္း မ်ားတြင္ ေနထိုင္ ေနၾကရၿပီး မိမိတို႔၏ ဘ၀ေဟာင္းကို ျပန္သြား ႏိုင္ရန္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ေရးေရး သာရွိသည္။

ၾသဇာ ရွိသည့္ ဘုန္းေတာ္ႀကီး အခ်ိဳ႕ကမူ ၉၆၉ လႈပ္ရွား မႈကို လူသိ ရွင္ၾကား ေ၀ဖန္ခဲ့ ၾကသည္။ ထို႔ျပင္ Facebook သံုးစြဲသူ အခ်ိဳ႕ ကလည္း ၉၆၉ စတစ္ကာ ကပ္ထားသည့္ အငွားကား မ်ားကို သပိတ္ ေမွာက္ရန္ စီစဥ္ခဲ့ ၾကသည္။

မြန္ဘုန္း ေတာ္ႀကီး ဦး၀ိမလက အျခား သံဃာ မ်ား၏ ေ၀ဖန္မႈကို အေရး မစိုက္ဟု ေျပာသည္။ “ ေကာင္းတာ လုပ္ေန တာကို သူတို႔ မတားျမစ္ သင့္ဘူး” ဟု သူက ဆိုသည္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ အနီး၌ ဇြန္လ လယ္ပိုင္းတြင္ ျပဳလုပ္ ခဲ့ေသာ သံဃာ အစည္း အေ၀းသို႔ ဦး၀ီရသူ တက္ေရာက္ လာၿပီး ဗုဒၶဘာသာ ၀င္ အမ်ိဳးသမီး မ်ားအား မြတ္စလင္ ေယာက္်ား မ်ားႏွင့္ လက္ထပ္ ခြင့္ကို တားျမစ္သည့္ ဥပေဒကို တင္ျပ ခဲ့သည္။ ထိုအစည္း အေ၀းသို႔ သံဃာ ရာေပါင္း မ်ားစြာ တက္ေရာက္ ခဲ့သည္။

ဦး၀ီရသူ ၏ အဆို တင္သြင္းမႈကို အေမရိကန္တြင္ ပညာ သင္ၾကား ခဲ့၍ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ ဗုဒၶသာသနာျပဳ တကၠသိုလ္မွ ပါေမာကၡ ဆရာေတာ္ လည္း ျဖစ္သူ ဦးဓမၼပီယက ေထာက္ခံ ခဲ့သည္။ အျပည္ ျပည္ဆိုင္ရာ ဗုဒၶသာသနာျပဳ တကၠသိုလ္မွာ အာရွရွိ အျခားေသာ ဗုဒၶဘာသာ တကၠသိုလ္ မ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ မႈမ်ား ရွိသလို ၎တို႔၏ ေလးစား ၾကည္ညိဳမႈ ကိုလည္း ရရွိ ထားသည္။

ဦးဓမၼပီယက ၉၆၉ သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ လႈပ္ရွားမႈ ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာ ႏိုင္ငံ၏ အလား အလာ ေကာင္းေနသည့္ အသြင္ ကူးေျပာင္း မူတြင္ အားေပး ကူညီ ေနေၾကာင္း ေျပာသည္။ “၉၆၉ က ဘာမွ ထုတ္ေ၀ ျဖန္႔ခ်ီ ခဲ့တာ မရွိပါဘူး၊ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ေတြဟာ ၿငိမ္း ၿငိမ္း ခ်မ္းခ်မ္း ညီညီ ညြတ္ညြတ္နဲ႔ အၿမဲေန ခ်င္ခဲ့တာပါ” ဟု ဦးဓမၼပီယက ေျပာျပသည္။

ဗလီမ်ား အလိုမရွိ

၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈ၏ ၿပိဳင္ဖက္မွာ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ျဖစ္သည္။ သူတို႔၏ ဆက္သြယ္ မႈမွာ ရန္လို မႈႏွင့္ လိုက္ေလ်ာမႈ သေဘာ ႏွစ္ခုလံုး ပါ၀င္ ေနသည္။

မတ္လ ေႏွာင္းပိုင္းက YouTube ၀က္ဆိုက္တြင္ တင္ခဲ့ေသာ မိန္႔ခြန္း တခုတြင္ NLD ပါတီႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္၏ အနီးကပ္ အတြင္းစည္းတြင္ မြတ္စလင္ မ်ားက လႊမ္းမိုး ထားသည္ဟု ဦး၀ီရသူက ေျပာၾကား ခဲ့သည္။ “ႀကိဳက္ တဲ့ၿမိဳ႕က NLD ရံုးကို သြားၾကည့္လိုက္၊ မုတ္ဆိတ္နဲ႔ လူေတြေတြ႔လိမ့္မယ္” ဟု သူကဆို၏။

ဦး၀ိမလကို ေထာက္ခံ ၾကသူမ်ား ကလည္း ၿပီးခဲ့သည့္ ႏွစ္က ရခိုင္ ျပည္နယ္တြင္ ဗုဒၶဘာသာ ၀င္မ်ား ဒုကၡ ေရာက္ခဲ့ ခ်ိန္တြင္ ဗုဒၶဘာသာ ျဖစ္လွ်က္ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ ၀င္မ်ားဖက္မွ ၀င္ေရာက္ ေျပာဆိုျခင္း မရွိသည့္ အတြက္ ၎တို႔ ေနအိမ္ မ်ားရွိ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္၏ ဓာတ္ပံုမ်ားကို ဖယ္ရွား ပစ္လိုက္ ၾကသည္ဟု ဆိုသည္။

လူမ်ိဳး ဘာသာေရး ခြဲျခားသည့္ ပဋိပကၡ မ်ားတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္၏ ၿငိမ္သက္ ေနမႈ ေၾကာင့္ မြတ္စလင္ မ်ားကလည္း အမ်က ္ထြက္ခဲ့ ၾကသည္။

ျမန္မာ မြတ္စလင္ အစည္းအ႐ံုး ကလည္း NLD ပါတီ၀င္ မ်ားသည္ ၉၆၉ အမွတ္ တံဆိပ္ ပစၥည္း မ်ားကို ရန္ကုန္တြင္ ျဖန္႔ေ၀ ေနသည္ဟု စြပ္စြဲသည္။

NLD ၏ ျပန္ၾကားေရး တာ၀န္ခံ ဦးဥာဏ္၀င္းက အခ်ိဳ႕ ပါတီ၀င္မ်ား ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈတြင္ ပါ၀င္မႈ ရွိခဲ့သည္ဟု ၀န္ခံ ေျပာဆို ခဲ့သည္။ “ဒါေပမယ့္ NLD ဟာ ပါတီ၀င္ ေတြရဲ႕ လြတ္လပ္မႈနဲ႔ အခြင့္ အေရးကို စြပ္ဖက္ တားဆီးမွာ မဟုတ္ပါဘူး၊ လူမႈေရး ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သူတို႔ ယံုၾကည္ ရာကို လုပ္ခြင့္ ရွိပါတယ္” ဟု သူက ဆိုသည္။

အသက္ ၃၆ ႏွစ္အရြယ္ တကၠဆီ ေမာင္းသူ ကိုမင္းသက္လင္းက ထိုအခြင့္ အေရးကို အျပည့္အ၀ အသံုး ခ်သည္။ သူ၏ ကား တံခါး အတြင္း အျပင္ ႏွစ္ဖက္လံုးတြင္ ၉၆၉ စတစ္ကာမ်ား ကပ္ထားသည္။ မင္းထက္လင္းက မြတ္စလင္ ဆန္႔က်င္ေရး စိတ္ ဓာတ္ျပင္း ထန္သည္ဟု အမ်ား သိၾကသည့္ သာေကတ ၿမိဳ႕နယ္မွ NLD ေခါင္းေဆာင္ တေယာက္လည္း ျဖစ္သည္။

ေဖေဖာ္၀ါရီလ အတြင္းက သာေကတ ၿမိဳ႕နယ္မွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ မ်ားသည္ ကိုမင္းသက္လင္း၏ အိမ္အနီးရွိ မြတ္စလင္ စာသင္ ေက်ာင္းတခုကို ဗလီတခု အျဖစ္ ေျပာင္းလဲရန္ လွ်ိဳ႕၀ွက္ လုပ္ေဆာင္ ေနသည္ဟု စြပ္စြဲ ခဲ့ၾကသည္။ လံုၿခံဳေရး တပ္ဖြဲ႔၀င္မ်ား ေရာက္ရွိ လာသည့္ အခ်ိန္တြင္ အေဆာက္ အဦက ၿပိဳပ်က္ သြားၿပီ ျဖစ္သည္။

တလ ၾကာသည့္ အခါ ဦး၀ိမလ ႏွင့္ အျခား မြန္ဘုန္းႀကီး ႏွစ္ပါး သာေကတသို႔ ေရာက္ရွိ လာၿပီး ၉၆၉ တရားပြဲ သံုးရက္ ေဟာၾကားကာ “ဓမၼေဆး” ဟု အမည္ ရသည့္ စာေစာင္မ်ား ျဖန္႔ေ၀ ခဲ့ၾကသည္။ ထိုစာေစာင္ မ်ားတြင္ “အ႐ံႈး မေပးဘဲ တိုက္ခိုက္ၾက” ဟု လံႈ႔ေဆာ္ တိုက္တြန္း ထား၏။

ယခု အခ်ိန္တြင္ ထိုအေဆာက္ အဦကို ခ်ိပ္ပိတ္ၿပီး ရဲမ်ားက ေစာင့္ၾကပ္ ေနသည္။ “လူေတြက ဒီမွာ ဗလီ မရွိေစ ခ်င္ၾကဘူး” ဟု ကိုမင္းသက္လင္းက ေျပာသည္။

သူ ေျပာသည့္ အတိုင္းပင္ ၉၆၉ တို႔၏ ဘာသာေရး ေသြးမ်ားကို ႏိုးၾကား ေစသည့္ လံႈ႔ေဆာ္ေရး ေတးသံက ေခါင္မိုးမ်ား ေပၚတြင္ ပ်ံ႕လြင့္ ေနသည္။ ထိုသီခ်င္းကို အနားရွိ ဘုန္းေတာ္ ႀကီးသင္ ပညာေရး ေက်ာင္းက ေက်ာင္းလာ အပ္ၾကမည့္ ကေလးငယ္မ်ား အတြက္ ဖြင့္ထား ေပးျခင္း ျဖစ္သည္။

(႐ိုက္တာ သတင္းေထာက္ Andrew R. C. Marshall ၏ Myanmar gives official blessing to anti-Muslim monks ကို ႏိုင္မင္းသြင္ ဘာသာျပန္သည္)