၂၅ ႏွစ္ၾကာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ဖို႔ HRW တိုက္တြန္း

HRW ေျပာခြင့္ရပုဂိၢဳလ္ Phil Robertson

ကိုသားညြန္႔ဦး 

ဗြီအုိေအ ျမန္မာပုိင္း

6.8.2013 

ျမန္မာ ႏုိင္ငံမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၅ ႏွစ္ အတြင္း ျဖစ္ခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္ အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ မႈေတြ အတြက္ စံုစမ္း စစ္ေဆး မႈေတြ လုပ္ၿပီး အမွန္ တရား ေဖာ္ထုတ္ ေပးဖို႔ နယူးေယာက္ အေျခစိုက္ HRW လူ႔အခြင့္ အေရး ေစာင့္ ၾကည့္ မႈအဖဲြ႔က ျမန္မာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ကို တိုက္တြန္း လိုက္ပါ တယ္။ ျမန္မာ ႏုိင္ ငံရဲ႕ ျပဳ ၿပင္ေျပာင္း လဲေရး ေတြဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ အျဖစ္ အပ်က္ေတြ အေပၚ တရား မွ်တမႈ ေပၚထြန္းေရး အတြက္ ျဖစ္ဖို႔ ဆိုတာကို လည္း ျမန္မာ ႏုိင္ငံရဲ႕မိတ္ေဆြေတြ၊ အလွဴရွင္ေတြ အေနနဲ႔ ရွင္းရွင္း လင္းလင္း သိျမင္ဖို႔ လိုမယ္ လို႔လည္း HRW က သတိ ေပးလိုက္ ပါတယ္။ ကိုသားညြန္႔ဦးက စံုစမ္း ေမးျမန္း ထားပါတယ္။

၈ ေလးလံုး လူထု အေရး ေတာ္ပံု ၂၅ ႏွစ္ ျပည့္တဲ့ အခ်ိန္မွာပဲ HRW အေနနဲ႔ ဒီေၾကညာခ်က္ကို ထုတ္ျပန္ တာျဖစ္ၿပီး၊ ေၾကညာခ်က္ ထဲမွာေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၅ ႏွစ္အတြင္းက အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ မႈ ျဖစ္ ခဲ့ တာ ေတြကို စံုစမ္း စစ္ေဆးၿပီး တာ၀န္ရိွ သူေတြကို အေရးယူ ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ ျမန္မာ သမၼတ ကို ေတာင္းဆုိ လုိက္တာပါ။ 

၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ဒီမိုကေရစီေရး လူထု လႈပ္ရွား မႈႀကီးကို စစ္တပ္က ပစ္ခတ္ ႏွိမ္နင္း ခဲ့မႈ အေပၚမွာ အေသ အေပ်ာက္ေတြ ရိွခဲ့ ေပမဲ့၊ အမွန္ တကယ္ အေသ အေပ်ာက္ စာရင္းနဲ႔၊ အျဖစ္ အပ်က္ေတြ အေပၚ တရား ၀င္ စံု စမ္း ေတြ႔ရိွခ်က္ ေတြကို အမ်ား ျပည္သူကို ႏိုင္ငံေတာ္ အေနနဲ႔ ခ်ျပ ႏုိင္ခဲ့ျခင္း မရိွေသး ပါဘူး။ ဒီအ တြက္ အခုလို အေျပာင္း အလဲ ကာလမွာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ဦးေဆာင္တဲ့ လက္ရိွ အစိုးရ အေနနဲ႔ ဒီလို စံု စမ္း စစ္ေဆး မႈေတြ လုပ္ေရး သေဘာ တူဖို႔ အေရး ႀကီးတယ္လို႔ HRW ေျပာခြင့္ ရသူ တဦး ျဖစ္ တဲ့ ေဖးလ္ ေရာဘတ္စန္ (Phil Robertson) က ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။

“လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၅ ႏွစ္တုန္းက ျဖစ္ပ်က္ ခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္ အေရး က်ဴးလြန္ မႈေတြမွာ တာ၀န္ရိွ သူေတြ ကို ေဖာ္ ထုတ္ အေရး ယူဖို႔ လုပ္ငန္း စဥ္ကို အစိုးရ ဘက္က သေဘာ တူဖို႔ အေရးႀကီး ပါတယ္။ အစိုးရ အေန နဲ႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္ အေရး ခ်ဳိဳးေဖာက္ မႈေတြကို ဖယ္ထုတ္ ထားလို႔ မရပါဘူး။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၅ ႏွစ္တုန္းက ျဖစ္ ပ်က္ခဲ့ တာေတြ မကပါဘူး။ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ တုန္းက ေက်ာင္းသား လႈပ္ရွား မႈေတြ ကို ႏွိမ္နင္း ခဲ့တာေတြ၊ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွာ သံဃာေတြ၊ အရပ္သား ေတြနဲ႔ ဒီလႈပ္ရွား မႈအေပၚ ေထာက္ခံ ခဲ့သူ ေတြကို ႏွိပ္ကြပ္ ခဲ့တာ ေတြကို ျပန္လည္ စံုစမ္း စစ္ေဆး ေပးဖို႔ အစိုးရ အေနနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ ေပးရ ပါမယ္။”

အထူး သျဖင့္ေတာ့ ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံေတာ္ကို တည္ေထာင္ မယ္ဆို ၿပီးေတာ့ ပိုင္းျဖတ္ ထားတဲ့ အစိုးရ တရပ္ အေနနဲ႔ အတိတ္ ကာလ လူ႔အခြင့္ အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ မႈေတြကို တိတိ က်က်နဲ႔ ကိုင္တြယ္ဖို႔ လိုမယ္လို႔ HRW က ေဖးလ္ ေရာဘတ္စန္ (Phil Robertson) က ယူဆ ပါတယ္။

“ျမန္မာ ႏုိင္ငံမွာ စစ္တပ္နဲ႔ အျခား လံုၿခံဳေရးတပ္ေတြ က်ဴးလြန္ ခဲ့တဲ့ အတိတ္ ကာလ တုန္းက လူ႔အခြင့္ အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ မႈေတြ အေပၚ အေရးယူ ကိုင္တြယ္ တာမ်ိဳး မရိွဘူး ဆိုရင္ေတာ့ ဒီတိုင္းျပည္မွာ ဒီမို ကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္ အေရးကို ေလးစား လိုက္နာ ဖို႔ဆိုတာ အေတာ္ေလးကို ခက္ခဲ ပါလိမ့္မယ္။”

ဒါေပမဲ့လည္း ၿမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ရိွ ႏိုင္ငံေရး အခင္းအက်င္း မွာေတာ့ လူ႔အခြင့္ အေရး ထက္ ၿပဳ ၿပင္ ေျပာင္း လဲေရး အမ်ိဳးသား ရင္ၾကား ေစ့ေရး ေတြက ပိုၿပီး ေနရာယူ ေနတာပါ။ တဘက္ မွာလည္း အ တိတ္ ကာလ တုန္းက အေျခ အေန ေတြကို ျပန္လည္ တူးဆြ လို႔ရွိရင္၊ လက္ရိွ သြားေနတဲ့ ျပဳျပင္ ေျပာင္း လဲေရးနဲ႔ အမ်ိဳးသား ရင္ၾကား ေစ့ေရး လုပ္ငန္း စဥ္ေတြ ထိခိုက္ ႏုိင္တယ္လို႔ ယူဆတာ ေတြလည္း ရိွပါတယ္။

ေဖးလ္ ေရာဘတ္စန္ (Phil Robertson) ကေတာ့ အမ်ိဳးသား ရင္ၾကားေစ့ေရး ဆိုတာ ျဖစ္ပ်က္ ခဲ့တဲ့ အျဖစ္ အပ်က္ အမွန္ တရား အေပၚ အေျခခံတဲ့ လုပ္ငန္း စဥ္ေတြ ျဖစ္သင့္တယ္၊ ဒါမွ မဟုတ္ရင္ အဲ့ဒီ အမ်ိဳးသား ရင္ၾကား ေစ့ေရးဟာ ေရရွည္ မခံႏိုင္ ဘူးလို႔ ယူဆ ပါတယ္။

“တည္တံ့ ခုိင္ၿမဲတဲ့ အမ်ိဳးသား ရင္ၾကား ေစ့ေရး လုပ္မယ္ ဆိုရင္ အတိတ္ ကာလ တုန္းက ဘယ္သူ ဘယ္လို လုပ္ကိုင္ က်ဴးလြန္ ခဲ့တယ္ ဆိုတာကို သိထားဖို႔ လိုပါမယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္ အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ မႈေတြကို မသိ က်ိဳးကြ်န္ ခြင့္ျပဳ ထားၿပီး လုပ္တဲ့ အမ်ိဳးသား ရင္ၾကား ေစ့ေရးမ်ိဳး လုပ္မယ္ ဆိုရင္ လူ႔အခြင့္ အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ မႈေတြ ဆက္ျဖစ္ ေနဦး မွာပါ။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္မွာ တာ၀န္က် ခဲ့တဲ့ စစ္တပ္က အရာ ရိွ ေတြဟာ ဆိုရင္ အခုအခါ ရာထူး အေတာ္ ႀကီးႀကီး ျဖစ္ေန ေလာက္ပါၿပီ။ ဒီလို က်ဴးလြန္ ခဲ့တဲ့ သူေတြကို ဒီအတိုင္း လႊတ္ထားလို႔ မရပါဘူး။ အမွန္ တရားကို ဖံုးအုပ္ ထားတာထက္၊ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အမွန္တ ရား ေတြ အေပၚ အသိ အမွတ္ျပဳ အေျခခံတဲ့ အမ်ိဳးသား ရင္ၾကား ေစ့ေရး ျဖစ္သင့္ ပါတယ္။”

HRW ရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္ ထဲမွာေတာ့ ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္ေန႔၊ ၾသဂုတ္ ၁၀ ရက္ေန႔နဲ႔ စက္တင္ ဘာလ ၁၈ ရက္ေန႔ စစ္တပ္က ဆႏၵျပ လူထုကို ပစ္ခတ္ ႏွိမ္နင္း ခဲ့တာ ေတြကို ျပန္လည္ ေထာက္ျပ ထားပါတယ္။ ဒီလို ပစ္ခတ္ ႏွိမ္နင္း ခဲ့မႈေတြ အေပၚ မွာလည္း ဘယ္အစိုးရ တာ၀န္ရိွ သူကိုမွ အေရးယူ ခဲ့တာမ်ိဳး မေတြ႔ ရဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ကတည္း ကေန အခု အခ်ိန္ အထိ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္ အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ မႈေတြ၊ ျဖစ္ ရပ္မွန္ ေတြကို အမွန္ တရား ေပၚေပါက္ေရး အစိုးရ အေနနဲ႔ က်ယ္က်ယ္ ျပန္႔ျပန္႔ ေဆာင္ရြက္ သြား သင့္တယ္လို႔ HRW က တိုက္တြန္း ထားပါတယ္။ ဒါဟာ ျမန္မာ့ လူ႔အဖဲြ႔ အစည္း တရပ္ကို ေရွ႕ကို တက္ႏိုင္ ဖို႔ အတြက္ အေသ အခ်ာ လိုအပ္ခ်က္ ျဖစ္တယ္လို႔ HRW ေၾကညာ ခ်က္မွာ ေဖာ္ျပ ပါတယ္။