အေမရိကန္ ျမန္မာ စစ္ဘက္ ဆက္ဆံေရး သတိႏွင့္ တိုးျမႇင့္ဖို႔ HRW တိုက္တြန္း
ကုိသားညြန္႔ဦး
30.10.2013
အေမရိကန္ အစိုးရ အေနနဲ႔ ျမန္မာ စစ္တပ္နဲ႔ နီးနီး ကပ္ကပ္ ဆက္ဆံဖို႔ ဆိုရင္ အေမရိကန္ ဘက္က ႀကိဳ တင္ စည္းကမ္း သတ္မွတ္ ခ်က္ေတြ ထားသင့္ တယ္လို႔ ၀ါရွင္တန္မွာ လုပ္တဲ့ ျမန္မာ့ အေရး ေဆြးေႏြး ပဲြ မွာ ေျပာဆို ခဲ့ၾက ပါတယ္။
လက္ရိွ အားျဖင့္ အေမရိကန္ အေနနဲ႔ ျမန္မာ စစ္တပ္နဲ႔ နီးနီး ကပ္ကပ္ အလွ်င္ စလို ဆက္ဆံ လာတဲ့ အေပၚမွာ စိုးရိမ္ မကင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ကိုလည္း ေျပာဆို ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီသတင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကိုသား ညြန္႔ဦး က တင္ျပထား ပါတယ္။
၀ါရွင္တန္ ဒီစီ Heritage Foundation သုေသသန အဖြဲ႔ ႀကီးမွာ အေမရိကန္- ၿမန္မာ စစ္ဘက္ ဆက္ ဆံေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မေန႔ မနက္ပိုင္းက ေဆြးေႏြးခဲ့ ၾကတာပါ။ အေမရိကန္ အစိုးရ အေနနဲ႔ ျမန္မာ စစ္တပ္နဲ႔ နီးနီး ကပ္ကပ္ ဆက္ဆံ မႈေတြ အလွ်င္ စလို လုပ္လာ တာဟာ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ အေျပာင္း အလဲကို တြန္းအား ေပးရာ မေရာက္ဘဲ၊ အေျပာင္း အလဲကို ပိုၿပီးေတာင္ ထိခိုက္ ႏုိင္တယ္လုိ႔ တတ္ေရာက္ လာ သူ ေတြက ယူဆ ၾကတဲ့ အေၾကာင္း ေဆြးေႏြး ပဲြမွာ အဓိက ပါ၀င္ ေဆြးေႏြးသူ ျဖစ္တဲ့ HRW လူ႔အခြင့္ အေရး ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာေရး အဖဲြ႔က John Sifton က ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာ စစ္တပ္နဲ႔ နီးနီး ကပ္ကပ္ ဆက္ဆံေရးေတြ လုပ္ဖို႔ အေမရိကန္ အစိုးရဘက္က ေဆာင္ရြက္ လာတဲ့ အေျခ အေနေတြ အေပၚမွာ လႊတ္ေတာ္ တြင္းနဲ႔ လူ႔အခြင့္ အေရး အဖဲြ႔ေတြ ၾကားမွာ စိုးရိမ္ ပူပန္မႈေတြ တိုးလာ ပါတယ္။ အေမရိကန္ အစိုးရ အေနနဲ႔ၿမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ေဆြးေႏြး ေျပာဆို မႈေတြ ဆက္လုပ္ သင့္ေပ မယ့္လို႔ အျပန္ အလွန္ ပူးေပါင္း ဆက္ဆံ မႈေတြ အလွ်င္ အျမန္ လုပ္မယ္ ဆိုရင္ အႏၱရာယ္ ႀကီး တယ္ ဆို တာကို ေဆြးေႏြး ပဲြမွာ အားလံုးက သေဘာ တူခဲ့ ၾကပါတယ္။”
“ဒီဆက္ဆံေရး အလွ်င္ အျမန္ လုပ္မယ္ ဆိုရင္ ၿမန္မာ အစိုးရ အေနနဲ႔ ၿမန္မာ စစ္တပ္ ျပဳျပင္ ေျပာင္း လဲ ေရးကို လုပ္ႏို္င္မွာ မဟုတ္ သလို၊ စစ္တပ္က အရပ္သား အစိုးရ အေပၚ ထိန္းခ်ဳပ္ လႊမ္းမိုးမႈ ဆက္ၿပီး ရိွေန ဦးမွာပါ။ လူ႔အခြင့္ အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ မႈေတြလည္း ဆက္ၿပီး ျဖစ္ေန ဦးမွာပါ။ ဘာမွ အေျပာင္း အလဲ ရိွ လာမွာ မဟုတ္ဘူး။ လူေတြကို ႏွိပ္စက္တဲ့ စစ္တပ္နဲ႔ နီးနီး ကပ္ကပ္ ဆက္ဆံတယ္ ဆိုတာ တခုပဲ က်န္သြား မွာပါ။”း
ေဆြးေႏြးပဲြ အတြင္းမွာ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံျခားေရး ေကာ္မတီ အာရွနဲ႔ ပစိဖိတ္ ေဒသ ဆပ္ေကာ္မတီ ဥကၠ႒ အုိဟိုင္း႐ိုး ျပည္နယ္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ရီပတ္ ဗလစ္ကန္ အမတ္ Steve Chabot၊ Heritage Foundation အဖြဲ႔၀င္ ေတြျဖစ္တဲ့ Walter Lohman၊ လူ႔အခြင့္ အေရး ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာေရး အဖြဲ႔က John Sifton နဲ႔ U.S. Campaign for Burma အဖြဲ႔က Jennifer Quigley တို႔ အပါ အ၀င္ အထက္ လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံျခားေရး ေကာ္မတီ အရာရွိေဟာင္း တဦး ျဖစ္တဲ့ Keith Luse တို႔ ပါ၀င္ ေဆြးေႏြး ခဲ့ၾက တာပါ။
ႏွစ္ႏုိင္ငံ စစ္ဘက္ ဆက္ဆံေရး တိုးျမႇင့္ဖို႔ ဆုိတဲ့ ေနရာမွာ ျမန္မာ စစ္တပ္ရဲ႕ လူ႔အခြင့္ အေရး ေလးစား လိုက္နာမႈ၊ တုိင္းရင္းသား တပ္ဖြဲ႔ ေတြနဲ႔ အပစ္ အခတ္ ရပ္စဲေရး ႏုိင္ငံ တကာ စံႏႈန္းေတြ ျဖစ္ တဲ့ ႏ်ဴက လီး ယား ဇီ၀ ဓာတု လက္နက္ စတဲ့ စည္းကမ္း သတ္မွတ္ ခ်က္ေတြကို လိုက္နာေရး စတာေတြ အေပၚ မူတည္ ၿပီး တုိးတက္မႈ အေျခ အေန အလိုက္ အဆင့္ သတ္မွတ္ လုပ္ေဆာင္ သြားဖို႔ လိုတယ္လို႔ ေဆြးေႏြး ခဲ့ၾက ပါ တယ္။
အခု အေမရိကန္နဲ႔ ျမန္မာ စစ္ဘက္ ဆက္ဆံေရးမွာ လူ႔အခြင့္ အေရး ေဆြးေႏြး မႈေတြ လုပ္တယ္ ဆိုတာ နဲ႔တင္ မလံုေလာက္ ဘူးလို႔ HRW က John Sifton က ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။
“အေမရိကန္နဲ႔ လူ႔အခြင့္ အေရး ဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြး မႈေတြ ရိွတယ္ ဆိုတာနဲ႔ ျမန္မာ ႏုိင္ငံဟာ လူ႔အခြင့္ အေရးကို ေလးစား လိုက္နာတဲ့ ဒီမိုကေရစီ တိုင္းျပည္ႀကီး ျဖစ္သြား မွာေတာ့ မဟုတ္ ပါဘူး။ အေတာ္ေလး ခက္ခဲတဲ့ အေျခ အေနေတာ့ ရိွပါတယ္။ ဥပမာ ဆိုရရင္ ျမန္မာ အေနနဲ႔ ကုလ သမဂၢရဲ႕ လူအခြင့္ အေရး ဆိုင္ရာ မဟာ မင္းႀကီး ႐ံုးခဲြ ဖြင့္ဖို႔ လူ႔အခြင့္ အေရး အဖဲြ႔ေတြက လိုလား ပါတယ္။ ႏိုင္ငံ အေတာ္ မ်ားမ်ားမွာ ဒီ႐ံုးခဲြေတြ ရိွတာပါ။ နီေပါမွာ ရိွတယ္၊ ကေမၻာ ဒီးယား မွာလည္း ရိွပါတယ္။”
“OHCHR ကုလ သမဂၢ လူ႔အခြင့္ အေရး ဆိုင္ရာ မဟာ မင္းႀကီး ႐ံုးခဲြေတြ ႏိုင္ငံ ေတြမွာ ထားတာ အထူး အဆန္း မဟုတ္ ေတာ့ပါဘူး။ ရဲ၊ စစ္တပ္၊ တရားေရး စတဲ့ ဌာန ေတြမွာ လူ႔အခြင့္ အေရး အေျခ အေန တိုး တက္ လာဖို႔ အေထာက္ အကူ ျဖစ္ေစ ပါတယ္။ ဒါကိုေတာင္ ျမန္မာ အစိုးရက ခြင့္မျပဳ ပါဘူး။ အေမရိ ကန္ အစိုးရ အေနနဲ႔ စစ္ေရး ဆက္ဆံမႈ တိုးလုပ္မယ္ ဆိုရင္ ဒါကို ႀကိဳတင္ သတ္မွတ္မႈ တခုလို ထားၿပီး ဆက္ဆံ သင့္ပါတယ္။ ေနာက္ လူနည္းစု တိုင္းရင္းသား ေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္း စဥ္ေတြ အခိုင္အမာ ရိွရမယ္ ဆိုတာမ်ိဳး ႀကိဳတင္ သတ္မွတ္မႈ ထားသင့္ ပါတယ္။”
လက္ရိွ ျမန္မာ စစ္တပ္ အတြင္းက အရာရိွႀကီးေတြ အေနနဲ႔ လက္ရိွ အေျပာင္း အလဲမွာ သူတို႔ အာဏာ သက္ေရာက္ ေနတုန္းပဲ ဆိုတာသေဘာေပါက္ ၾကသလို၊ ဒီအေျပာင္း အလဲ ကေန သူတို႔ အတြက္ စီး ပြားေရး အစ အက်ိဳးအျမတ္ေတြ ခံစားခြင့္ ရေနၾက တယ္လို႔ John Sifton က ေျပာပါတယ္။ ျမန္မာ စစ္ တပ္နဲ႔ တ႐ုတ္ စစ္တပ္ အၾကား ဆက္ဆံေရး၊ ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ စစ္ေရး ဆက္ဆံမႈ စတာေတြ အေပၚ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ ညိႇႏႈိင္းဖို႔ အေမရိကန္ အေနနဲ႔ ႏွစ္ဘက္ စစ္ေရး ဆက္ဆံမႈ တိုးျမႇင့္ဖို႔ လိုအပ္တယ္ ဆုိတဲ့ အယူအဆ ဟာလည္း လက္ေတြ႔ မက်ေၾကာင္း ေဆြးေႏြး ခဲ့ပါတယ္။
အေမရိကန္ အေနနဲ႔ ျမန္မာ့ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈကို ေထာက္ခံတဲ့ အေၾကာင္း သမၼတ အိုဘားမား ကိုယ္ တိုင္ ျမန္မာျပည္ကို သြားၿပီး ရွင္းရွင္း လင္းလင္း ႐ိုး႐ိုး သားသား ၿပသခဲ့ၿပီး ျဖစ္တာ မို႔၊ ေနာက္အ ဆင့္ေတြ တိုးတက္ မႈေတြ ျဖစ္လာဖို႔ ဆိုရင္ေတာ့ ႀကိဳတင္ စည္းမ်ဥ္းေတြ ထားရမယ္လို႔ John Sifton က ျမင္ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ျမန္မာ စစ္တပ္ အေနနဲ႔ ႏုိင္ငံ အတြင္းမွာ ၿပဳလုပ္ေနတဲ့ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈ ေတြမွာ ခုိင္မာတဲ့ အ ခန္း က႑ကေန လိုက္နာမႈ ေဆာင္ရြက္ မႈေတြ ရွိေနတယ္ ဆုိတာကို သက္ေသ ျပဖို႔ လိုေန ေသးတယ္ လို႔လည္း ေဆြးေႏြး သူေတြက ေထာက္ျပခဲ့ ပါတယ္။
