ကုလ လူ႔အခြင့္ေရ းမဟာမင္းႀကီး ျမန္မ ာအေၾကာင္း ညီလာခံမွာ တင္ျပမည္
 |
| ကုလသမဂ ၢလူ႔အခြင့္အေရး မဟာမင္းႀကီး Zeid Ra’ad al-Hussein |
ဗြီအုိေအျမန္မာပုိင္း
14.6.2016
ကမၻာ့တ၀ွမ္း လူ႔အခြင့္အေရး စံတန္ဖုိးေတြနဲ႔ လြတ္လပ္မႈေတြကုိ တုိက္ခုိက္ ခံေနရတယ္လုိ႔ ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရး မဟာမင္းႀကီး Zeid Ra’ad al-Hussein က ေျပာၾကား လုိက္ပါတယ္။ ၃၂ ႀကိမ္ေျမာက္ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီ ညီလာခံ အဖြင့္ မိန္႔ခြန္းအတြင္း မဟာမင္းႀကီးက အဲဒီလုိ ေျပာၾကားလုိက္တာျဖစ္ၿပီး သူ႔အဆုိအရ တားဆီးလုိ႔ ရႏုိင္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ဆုိင္ရာ စုိးရိမ္ခ်က္ေတြကုိလည္း ခ်ျပသြားခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ဆုိင္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အစီရင္ခံစာ ကုိလည္း မဟာမင္းႀကီးက ညီလာခံအတြင္း တင္ျပသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း ဗီြအုိေအ သတင္းေထာက္ Lisa Schlein ရဲ႕ သတင္းေပးပုိ႔ခ်က္နဲ႔အတူ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က စုစည္း တင္ျပေပးထားပါတယ္။
အားနဲၿပီး ခုိကုိးရာမဲ့တဲ့သူေတြအေပၚ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြက ရုိင္းစုိင္းစြာ မတရားျပဳက်င့္ေနၾကတဲ့အတြက္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ လူသားခ်င္းစာမႈဆုိင္ရာ ဥပေဒ ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ အရွိန္ျမင့္ ျဖစ္ေပၚလာေနတာလုိ႔ ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရး မဟာမင္းႀကီး Zeid Ra’ad al-Hussein က သတိေပး ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။
လူသားေတြ အတူယွဥ္တြဲ ေနထုိင္ေရးအတြက္ ထိန္းခ်ဳပ္ေပးထားတဲ့ ဥပေဒေတြ၊ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ စံတန္ဖုိးေတြဟာ ေကာက္ေကြးေနၿပီလုိ႔ သူက ေျပာပါတယ္။ အမ်ားျပည္သူ လြတ္လပ္မႈအေပၚ ႏွိမ္နင္း ၿဖိဳခြဲမႈေတြ မ်ားျပားလာတာနဲ႔အမွ် အမုန္းတရားဟာ ပင္မေရစီးေၾကာင္းေပၚ ေရာက္ရွိလာေနၿပီး အဟန္႔အတား ျဖစ္ေစတဲ့ တံတုိင္းေတြတည္ေဆာက္၊ မသကၤာမႈေတြ တုိးျမင့္လာေနတယ္လုိ႔ Zeid က ေျပာပါတယ္။ ေၾကာက္ရြံ႕ တုန္လႈပ္ဖြယ္ေကာင္းတဲ့ အျဖစ္ဆုိးေတြကုိ ကမၻာႀကီးအေနနဲ႔ ေန႔စဥ္ ျမင္ေတြ႔ေနရတယ္လုိ႔ Zeid Hussein က ေျပာပါတယ္။
“အျပစ္မဲ့သူေတြကုိ အလ်ဥ္းသင့္သလုိ ေရြးခ်ယ္ၿပီး ၊ သုိ႔တည္းမဟုတ္ သူတုိ႔ရဲ႕ ယုံၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ထင္ျမင္ခ်က္ေၾကာင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ သုိ႔တည္းမဟုတ္ မေန႔က က်ေနာ္တုိ႔ ျမင္ေတြ႔လုိက္ၾကရသလုိ သူတုိ႔ရဲ႕ လိင္ပုိင္းဆုိင္ရာ ခံယူခ်က္ေၾကာင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္ အၾကမ္းဖက္ အစြန္းေရာက္ တုိက္ခုိက္မႈေတြအေပၚ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ အျပင္းထန္ဆုံး နည္းလမ္းနဲ႔ ျပစ္တင္ ရႈတ္ခ်ပါတယ္။”
လူ႔အခြင့္အေရး မဟာမင္းႀကီးက စေနေန႔ညက ဖေလာ္ရီဒါျပည္နယ္၊ ေအာ္လန္းဒုိးၿမိဳ႕က လိင္တူခ်င္း စုံမက္သူေတြ သြားေလ့ရွိတဲ့ ညကပြဲရုံမွာ ျဖစ္သြားခဲ့တဲ့ ပစ္ခတ္မႈေၾကာင့္ လူေပါင္း ၅၀ ေသဆုံးခဲ့ရတဲ့ ျဖစ္ရပ္ကုိ ထည့္သြင္း ေျပာၾကားသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းက လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ညီလာခံ အဆုံးမသတ္ခင္မွာ မဟာမင္းႀကီးက ေျပာၾကားဖုိ႔ ရွိတဲ့အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းက လက္ရွိ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြအေပၚ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြက ဘယ္လုိ ရႈျမင္ၾကသလဲလုိ႔ သိရွိႏုိင္ေအာင္ ေမးၾကည့္တဲ့အခါ - ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းက လူ႔အခြင့္ေရး အေျခအေနေတြဟာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ တုိးတက္ေကာင္းမြန္လာတာကုိ ေတြ႔ရတယ္လုိ႔ HRW လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔က အာရွေရးရာညြန္ၾကားေရးမွဴး Brad Adam က ေျပာပါတယ္။
“လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆုိခြင့္၊ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ စုေ၀းခြင့္ စတဲ့ က႑ေတြမွာ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံထဲမွာ သိသိသာသာ တုိးတက္ ေကာင္းမြန္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စစ္တပ္က ျပည္ထဲေရး၊ ကာကြယ္ေရးနဲ႔ နယ္စပ္ေဒသလုံၿခံဳေရး စတဲ့ ၀န္ႀကီးဌာန ၃ ခုကုိ ဆက္လက္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားဆဲျဖစ္တဲ့အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲက အေျခအေနေတြအေပၚ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ အထူး စုိးရိမ္ေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆႏၵျုပပြဲေတြမွာ ပါ၀င္မႈ၊ Facebook စာမ်က္ႏွာေပၚမွာ ေရးသား ေျပာဆုိမႈေတြေၾကာင့္ လူတခ်ဳိ႕ ဖမ္းဆီးခံရတာကုိလည္း က်ေနာ္တုိ႔ ျမင္ေတြ႔ေနရဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။”
ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဥပေဒေရးရာကိစၥေတြမွာ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ လုိအပ္ေနေသးတယ္လုိ႔ သူ႔အေနနဲ႔ ယူဆေၾကာင္း Brad Adam က ေျပာပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္အတြင္း ဥပေဒေရးရာနဲ႔ဆုိင္တဲ့ ကိစၥေတြမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖုိ႔ စတင္ လုပ္ေဆာင္တာကုိ ေတြ႔ရေပမယ့္ လုပ္စရာေတြ အမ်ားႀကီး က်န္ေသးတယ္လုိ႔ Brad Adam က ေထာက္ျပပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းက ရုိဟင္ဂ်ာ မူဆလင္ေတြ အေရးကုိ ယခင္ အစုိးရေတြက ကုိင္တြယ္ခဲ့ပုံနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ကုလသမဂၢအပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြအတြက္ အၿမဲတမ္း ေ၀ဖန္ ေထာက္ျပစရာ ျဖစ္ခဲ့တာပါ။
လက္ရွိ NLD အစုိးရဟာ အရင္ အစုိးရရဲ႕ အေမြကုိဆက္ခံလုိက္ရၿပီး ကိစၥကုိ ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းဖုိ႔အတြက္ က်ဥ္းထဲ ၾကပ္ထဲေရာက္ေနတဲ့ အေနအထားမွာ ျဖစ္ေနတယ္လုိ႔ Brad Adam က ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံထဲမွာ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးစုေတြအေပၚ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ လက္ေတြ႔မဆန္စြာ တယူသန္ မုန္းတီးေနတဲ့သူေတြ ရွိေနတဲ့အတြက္ အစုိးရသစ္ဟာလည္း ခက္ခဲတဲ့အေနအထားမွာ ေရာက္ေနပါတယ္။ ၉၆၉ လုိ၊ မဘသလုိ အဖြဲ႔အစည္းေတြကလည္း ရွိေနတာပါ။ အဲဒီလုိ အခက္အခဲေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္ေနရေပမယ့္လည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ NLD အစုိးရအေနနဲ႔ လူတဖက္သားအေပၚ ႏွိမ္ခ် ဆက္ဆံလုိစိတ္ မရွိတဲ့ လူေတာ္ေတြကုိ စည္းရုံး သိမ္းသြင္းၿပီး ဒီျပႆနာကုိ ဘယ္လုိ ေျဖရွင္းမလဲဆုိတာကုိ ေဆြးေႏြးတုိင္ပင္ၿပီး ဦးေဆာင္မႈေပး လုပ္ေဆာင္သင့္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ လုပ္ေဆာင္တဲ့ေနရာမွာ - ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဘုိးစဥ္ ေဘာင္ဆက္ေနလာသူေတြကုိ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳတာလည္း ပါ၀င္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ ျဖစ္လာေအာင္လဲ ႏုိင္ငံသားဆုိင္ရာ ဥပေဒကုိ ျပင္ဆင္သင့္ပါတယ္။”
ရုိဟင္ဂ်ာေတြအေရးထက္ အစုိးရအတြက္ ေျဖရွင္းဖုိ႔ ပုိမုိ ခက္ခဲတဲ့ ကိစၥကေတာ့ တုိင္းရင္းသားေတြရဲ႕ အေရးကိစၥအျဖစ္တယ္လုိ႔လည္း Brad Adam က ေျပာပါတယ္။
မၾကာေသးခင္ ကာလေတြအထိ ရွမ္းျပည္နယ္၊ ရခုိင္ျပည္နယ္နဲ႔ ကခ်င္ျပည္နယ္ေတြမွာ ရွိေနတဲ့ တုိင္းရင္းသားလက္ကုိင္ အဖြဲ႔အစည္းအေပၚ ထုိးစစ္ဆင္ တုိက္ခုိက္မႈေတြ ျပဳလုပ္ေနတာကုိ အစုိးရအေနနဲ႔ ဟန္႔တားႏုိင္ျခင္း မရွိတာဟာ ဖြဲ႔စည္းပုံရဲ႕ ခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္ေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လုိ႔ Brad Adam က ေထာက္ျပပါတယ္။
“လက္ရွိ ေရြးေကာက္တင္ေျမာက္ခံထားရတဲ့ အစုိးရက စစ္တပ္ကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ျခင္း မရွိတာဟာ ဖြဲ႔စည္းပုံရဲ႕ ျပႆနာပါ။ ေရြးေကာက္ တင္ေျမာက္ခံထားရတဲ့ အစုိးရက စစ္တပ္ကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ျခင္းမရွိတဲ့ ႏုိင္ငံ ဒီကမၻာေျမေပၚမွာ က်ေနာ္ မေတြ႔ဘူးပါဘူး။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာပဲ ရွိပါတယ္။ ဒါဟာ သမၼတနဲ႔ ႏုိင္ငံေတာ္၏အႀကံေပးပုဂၢဳိလ္ အပါအ၀င္ ေရြးေကာက္တင္ေျမာက္ခံထားရသူ အားလုံးက စစ္တပ္အေပၚ ၾသဇာမရွိဘူးဆုိတာကုိ ျပသလုိက္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္တပ္က သူလုပ္ခ်င္ရာကုိ လုပ္ေနတာပါ။ စစ္တပ္အေနနဲ႔ လက္ရွိအစုိးရကုိ ေထာက္ခံၿပီး ထုိးစစ္ဆင္မႈေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကုိ ရပ္တန္႔လိမ့္မယ္လုိ႔ လူေတြက ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ၾကတာပါ။ ဒီေနရာမွာ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔ေတြဖက္ကလည္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကုိ ရပ္တန္႔ဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။”
NLD အစုိးရက မၾကခင္က်င္းပႏုိင္ဖုိ႔ စီစဥ္ေနတဲ့ ၂၁ ရာစု ပင္လုံညီလာခံကေန တုိင္းရင္းသားလက္နက္အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ပဋိပကၡေတြ ေျဖရွင္းေပးႏုိင္ဖုိ႔ အလားအလာ ရွိတယ္လုိ႔ Brad Adam က ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီလုိ လုပ္ေဆာင္ရာမွာ စစ္တပ္အပါအ၀င္ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ပါ၀င္သူ အားလုံးရဲ႕ စဥ္းစား ေတြးေခၚမႈေတြ၊ အယူအဆေတြ အရင္ ေျပာင္းလဲၾကဖုိ႔ လိုမယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီရဲ႕ ၃၂ ႀကိမ္ေျမာက္ ညီလာခံကုိ ဇြန္လ ၁၃ ရက္ေန႔ကေန ဇူလုိင္လ ၁ ရက္ေန႔အထိ ဆြစ္ဇာလန္ႏုိင္ငံ၊ ဂ်နီဗာၿမိဳ႕မွာ က်င္းပေနတာ ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းက ရုိဟင္ဂ်ာ မူဆလင္ေတြနဲ႔ တျခား တုိင္းရင္းသား လူနဲစုေတြအေပၚ က်ဴးလြန္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ဆုိင္တဲ့ အစီရင္ခံစာကုိ ညီလာခံအတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး မဟာမင္းႀကီး Zeid Ra’ad al-Hussein က တင္သြင္းသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
14.6.2016
ကမၻာ့တ၀ွမ္း လူ႔အခြင့္အေရး စံတန္ဖုိးေတြနဲ႔ လြတ္လပ္မႈေတြကုိ တုိက္ခုိက္ ခံေနရတယ္လုိ႔ ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရး မဟာမင္းႀကီး Zeid Ra’ad al-Hussein က ေျပာၾကား လုိက္ပါတယ္။ ၃၂ ႀကိမ္ေျမာက္ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီ ညီလာခံ အဖြင့္ မိန္႔ခြန္းအတြင္း မဟာမင္းႀကီးက အဲဒီလုိ ေျပာၾကားလုိက္တာျဖစ္ၿပီး သူ႔အဆုိအရ တားဆီးလုိ႔ ရႏုိင္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ဆုိင္ရာ စုိးရိမ္ခ်က္ေတြကုိလည္း ခ်ျပသြားခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ဆုိင္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အစီရင္ခံစာ ကုိလည္း မဟာမင္းႀကီးက ညီလာခံအတြင္း တင္ျပသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း ဗီြအုိေအ သတင္းေထာက္ Lisa Schlein ရဲ႕ သတင္းေပးပုိ႔ခ်က္နဲ႔အတူ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က စုစည္း တင္ျပေပးထားပါတယ္။
အားနဲၿပီး ခုိကုိးရာမဲ့တဲ့သူေတြအေပၚ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြက ရုိင္းစုိင္းစြာ မတရားျပဳက်င့္ေနၾကတဲ့အတြက္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ လူသားခ်င္းစာမႈဆုိင္ရာ ဥပေဒ ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ အရွိန္ျမင့္ ျဖစ္ေပၚလာေနတာလုိ႔ ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရး မဟာမင္းႀကီး Zeid Ra’ad al-Hussein က သတိေပး ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။
လူသားေတြ အတူယွဥ္တြဲ ေနထုိင္ေရးအတြက္ ထိန္းခ်ဳပ္ေပးထားတဲ့ ဥပေဒေတြ၊ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ စံတန္ဖုိးေတြဟာ ေကာက္ေကြးေနၿပီလုိ႔ သူက ေျပာပါတယ္။ အမ်ားျပည္သူ လြတ္လပ္မႈအေပၚ ႏွိမ္နင္း ၿဖိဳခြဲမႈေတြ မ်ားျပားလာတာနဲ႔အမွ် အမုန္းတရားဟာ ပင္မေရစီးေၾကာင္းေပၚ ေရာက္ရွိလာေနၿပီး အဟန္႔အတား ျဖစ္ေစတဲ့ တံတုိင္းေတြတည္ေဆာက္၊ မသကၤာမႈေတြ တုိးျမင့္လာေနတယ္လုိ႔ Zeid က ေျပာပါတယ္။ ေၾကာက္ရြံ႕ တုန္လႈပ္ဖြယ္ေကာင္းတဲ့ အျဖစ္ဆုိးေတြကုိ ကမၻာႀကီးအေနနဲ႔ ေန႔စဥ္ ျမင္ေတြ႔ေနရတယ္လုိ႔ Zeid Hussein က ေျပာပါတယ္။
“အျပစ္မဲ့သူေတြကုိ အလ်ဥ္းသင့္သလုိ ေရြးခ်ယ္ၿပီး ၊ သုိ႔တည္းမဟုတ္ သူတုိ႔ရဲ႕ ယုံၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ထင္ျမင္ခ်က္ေၾကာင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ သုိ႔တည္းမဟုတ္ မေန႔က က်ေနာ္တုိ႔ ျမင္ေတြ႔လုိက္ၾကရသလုိ သူတုိ႔ရဲ႕ လိင္ပုိင္းဆုိင္ရာ ခံယူခ်က္ေၾကာင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္ အၾကမ္းဖက္ အစြန္းေရာက္ တုိက္ခုိက္မႈေတြအေပၚ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ အျပင္းထန္ဆုံး နည္းလမ္းနဲ႔ ျပစ္တင္ ရႈတ္ခ်ပါတယ္။”
လူ႔အခြင့္အေရး မဟာမင္းႀကီးက စေနေန႔ညက ဖေလာ္ရီဒါျပည္နယ္၊ ေအာ္လန္းဒုိးၿမိဳ႕က လိင္တူခ်င္း စုံမက္သူေတြ သြားေလ့ရွိတဲ့ ညကပြဲရုံမွာ ျဖစ္သြားခဲ့တဲ့ ပစ္ခတ္မႈေၾကာင့္ လူေပါင္း ၅၀ ေသဆုံးခဲ့ရတဲ့ ျဖစ္ရပ္ကုိ ထည့္သြင္း ေျပာၾကားသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းက လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ညီလာခံ အဆုံးမသတ္ခင္မွာ မဟာမင္းႀကီးက ေျပာၾကားဖုိ႔ ရွိတဲ့အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းက လက္ရွိ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြအေပၚ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြက ဘယ္လုိ ရႈျမင္ၾကသလဲလုိ႔ သိရွိႏုိင္ေအာင္ ေမးၾကည့္တဲ့အခါ - ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းက လူ႔အခြင့္ေရး အေျခအေနေတြဟာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ တုိးတက္ေကာင္းမြန္လာတာကုိ ေတြ႔ရတယ္လုိ႔ HRW လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔က အာရွေရးရာညြန္ၾကားေရးမွဴး Brad Adam က ေျပာပါတယ္။
“လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆုိခြင့္၊ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ စုေ၀းခြင့္ စတဲ့ က႑ေတြမွာ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံထဲမွာ သိသိသာသာ တုိးတက္ ေကာင္းမြန္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စစ္တပ္က ျပည္ထဲေရး၊ ကာကြယ္ေရးနဲ႔ နယ္စပ္ေဒသလုံၿခံဳေရး စတဲ့ ၀န္ႀကီးဌာန ၃ ခုကုိ ဆက္လက္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားဆဲျဖစ္တဲ့အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲက အေျခအေနေတြအေပၚ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ အထူး စုိးရိမ္ေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆႏၵျုပပြဲေတြမွာ ပါ၀င္မႈ၊ Facebook စာမ်က္ႏွာေပၚမွာ ေရးသား ေျပာဆုိမႈေတြေၾကာင့္ လူတခ်ဳိ႕ ဖမ္းဆီးခံရတာကုိလည္း က်ေနာ္တုိ႔ ျမင္ေတြ႔ေနရဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။”
ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဥပေဒေရးရာကိစၥေတြမွာ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ လုိအပ္ေနေသးတယ္လုိ႔ သူ႔အေနနဲ႔ ယူဆေၾကာင္း Brad Adam က ေျပာပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္အတြင္း ဥပေဒေရးရာနဲ႔ဆုိင္တဲ့ ကိစၥေတြမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖုိ႔ စတင္ လုပ္ေဆာင္တာကုိ ေတြ႔ရေပမယ့္ လုပ္စရာေတြ အမ်ားႀကီး က်န္ေသးတယ္လုိ႔ Brad Adam က ေထာက္ျပပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းက ရုိဟင္ဂ်ာ မူဆလင္ေတြ အေရးကုိ ယခင္ အစုိးရေတြက ကုိင္တြယ္ခဲ့ပုံနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ကုလသမဂၢအပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြအတြက္ အၿမဲတမ္း ေ၀ဖန္ ေထာက္ျပစရာ ျဖစ္ခဲ့တာပါ။
လက္ရွိ NLD အစုိးရဟာ အရင္ အစုိးရရဲ႕ အေမြကုိဆက္ခံလုိက္ရၿပီး ကိစၥကုိ ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းဖုိ႔အတြက္ က်ဥ္းထဲ ၾကပ္ထဲေရာက္ေနတဲ့ အေနအထားမွာ ျဖစ္ေနတယ္လုိ႔ Brad Adam က ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံထဲမွာ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးစုေတြအေပၚ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ လက္ေတြ႔မဆန္စြာ တယူသန္ မုန္းတီးေနတဲ့သူေတြ ရွိေနတဲ့အတြက္ အစုိးရသစ္ဟာလည္း ခက္ခဲတဲ့အေနအထားမွာ ေရာက္ေနပါတယ္။ ၉၆၉ လုိ၊ မဘသလုိ အဖြဲ႔အစည္းေတြကလည္း ရွိေနတာပါ။ အဲဒီလုိ အခက္အခဲေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္ေနရေပမယ့္လည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ NLD အစုိးရအေနနဲ႔ လူတဖက္သားအေပၚ ႏွိမ္ခ် ဆက္ဆံလုိစိတ္ မရွိတဲ့ လူေတာ္ေတြကုိ စည္းရုံး သိမ္းသြင္းၿပီး ဒီျပႆနာကုိ ဘယ္လုိ ေျဖရွင္းမလဲဆုိတာကုိ ေဆြးေႏြးတုိင္ပင္ၿပီး ဦးေဆာင္မႈေပး လုပ္ေဆာင္သင့္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ လုပ္ေဆာင္တဲ့ေနရာမွာ - ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဘုိးစဥ္ ေဘာင္ဆက္ေနလာသူေတြကုိ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳတာလည္း ပါ၀င္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ ျဖစ္လာေအာင္လဲ ႏုိင္ငံသားဆုိင္ရာ ဥပေဒကုိ ျပင္ဆင္သင့္ပါတယ္။”
ရုိဟင္ဂ်ာေတြအေရးထက္ အစုိးရအတြက္ ေျဖရွင္းဖုိ႔ ပုိမုိ ခက္ခဲတဲ့ ကိစၥကေတာ့ တုိင္းရင္းသားေတြရဲ႕ အေရးကိစၥအျဖစ္တယ္လုိ႔လည္း Brad Adam က ေျပာပါတယ္။
မၾကာေသးခင္ ကာလေတြအထိ ရွမ္းျပည္နယ္၊ ရခုိင္ျပည္နယ္နဲ႔ ကခ်င္ျပည္နယ္ေတြမွာ ရွိေနတဲ့ တုိင္းရင္းသားလက္ကုိင္ အဖြဲ႔အစည္းအေပၚ ထုိးစစ္ဆင္ တုိက္ခုိက္မႈေတြ ျပဳလုပ္ေနတာကုိ အစုိးရအေနနဲ႔ ဟန္႔တားႏုိင္ျခင္း မရွိတာဟာ ဖြဲ႔စည္းပုံရဲ႕ ခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္ေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လုိ႔ Brad Adam က ေထာက္ျပပါတယ္။
“လက္ရွိ ေရြးေကာက္တင္ေျမာက္ခံထားရတဲ့ အစုိးရက စစ္တပ္ကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ျခင္း မရွိတာဟာ ဖြဲ႔စည္းပုံရဲ႕ ျပႆနာပါ။ ေရြးေကာက္ တင္ေျမာက္ခံထားရတဲ့ အစုိးရက စစ္တပ္ကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ျခင္းမရွိတဲ့ ႏုိင္ငံ ဒီကမၻာေျမေပၚမွာ က်ေနာ္ မေတြ႔ဘူးပါဘူး။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာပဲ ရွိပါတယ္။ ဒါဟာ သမၼတနဲ႔ ႏုိင္ငံေတာ္၏အႀကံေပးပုဂၢဳိလ္ အပါအ၀င္ ေရြးေကာက္တင္ေျမာက္ခံထားရသူ အားလုံးက စစ္တပ္အေပၚ ၾသဇာမရွိဘူးဆုိတာကုိ ျပသလုိက္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္တပ္က သူလုပ္ခ်င္ရာကုိ လုပ္ေနတာပါ။ စစ္တပ္အေနနဲ႔ လက္ရွိအစုိးရကုိ ေထာက္ခံၿပီး ထုိးစစ္ဆင္မႈေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကုိ ရပ္တန္႔လိမ့္မယ္လုိ႔ လူေတြက ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ၾကတာပါ။ ဒီေနရာမွာ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔ေတြဖက္ကလည္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကုိ ရပ္တန္႔ဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။”
NLD အစုိးရက မၾကခင္က်င္းပႏုိင္ဖုိ႔ စီစဥ္ေနတဲ့ ၂၁ ရာစု ပင္လုံညီလာခံကေန တုိင္းရင္းသားလက္နက္အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ပဋိပကၡေတြ ေျဖရွင္းေပးႏုိင္ဖုိ႔ အလားအလာ ရွိတယ္လုိ႔ Brad Adam က ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီလုိ လုပ္ေဆာင္ရာမွာ စစ္တပ္အပါအ၀င္ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ပါ၀င္သူ အားလုံးရဲ႕ စဥ္းစား ေတြးေခၚမႈေတြ၊ အယူအဆေတြ အရင္ ေျပာင္းလဲၾကဖုိ႔ လိုမယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီရဲ႕ ၃၂ ႀကိမ္ေျမာက္ ညီလာခံကုိ ဇြန္လ ၁၃ ရက္ေန႔ကေန ဇူလုိင္လ ၁ ရက္ေန႔အထိ ဆြစ္ဇာလန္ႏုိင္ငံ၊ ဂ်နီဗာၿမိဳ႕မွာ က်င္းပေနတာ ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းက ရုိဟင္ဂ်ာ မူဆလင္ေတြနဲ႔ တျခား တုိင္းရင္းသား လူနဲစုေတြအေပၚ က်ဴးလြန္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ဆုိင္တဲ့ အစီရင္ခံစာကုိ ညီလာခံအတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး မဟာမင္းႀကီး Zeid Ra’ad al-Hussein က တင္သြင္းသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
