ဘူးသီးေတာင္ ေမာင္ေတာ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔ေတြ သြားခြင္႔ေပးဖို႔ Yanghee Lee ေတာင္းဆို
မနႏၵာခ်မ္း
28.10.2016
ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ ပဋိပကၡေတြကို မွန္မွန္ကန္ကန္ သိရွိႏုိင္ဖို႔အတြက္ ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႔ေတြကို အကန္႔အသတ္မရွိ ၀င္ေရာက္ခြင့္ျပဳဖို႔နဲ႔ သမာသမတ္က်တဲ့ စံုစမ္း စစ္ေဆးမႈေတြ ျပဳလုပ္ဖို႔ကို ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူး ကိုယ္စားလွယ္ မစၥစ္ ယန္ဟီးလီ က မေန႔က နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲမွာ ေတာင္းဆုိခဲ့ပါတယ္။ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲမတိုင္ခင္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ ညီလာခံႀကီးကို တင္သြင္းခဲ့တဲ့ သူ႔ရဲ႕အစီရင္ခံစာမွာလည္း - တုိင္းရင္းသား ေဒသေတြမွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ ပဋိပကၡေတြအတြင္း ႀကံဳေနရတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ဒုကၡသည္ ေတြ အေရးျပႆနာေတြကိုလည္း အေလးေပး ေျပာၾကားခဲ့တာျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း - အေသးစိတ္ကို မနႏၵာခ်မ္း က ဆက္ေျပာျပပါမယ္။
ေဒသစံေတာ္ခ်ိန္ ၾကာသပေတးေန႔ ေန႔ခင္းပိုင္းက နယူးေယာက္ၿမိဳ႕မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲအတြင္း - လက္ရွိ ရခိုင္ျပည္ နယ္မွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ ပဋိပကၡေတြဟာ စိုးရိမ္စရာ အေျခအေနမွာရွိေနၿပီး၊ ေအာက္တုိဘာလ ၉ ရက္ေန႔က ေမာင္ေတာနဲ႔ ဘူးသီးေတာင္ ေဒသေတြ မွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ နယ္ျခားေစာင့္ရဲစခန္း ၃ ခု တုိက္ခိုက္ခံရမႈအတြင္း ရဲတပ္ဖြဲ႔၀င္ ၉ ဦး ေသဆံုးခဲ့ရတာ၊ လက္ရွိ အဲဒီေဒသမွာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ဆက္လက္ ျဖစ္ပြားေနတဲ့အတြက္ ေသာင္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ ေဒသခံအရပ္သားေတြ ေနရပ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးေနၾကရတာေတြကို သူက ေျပာဆိုခဲ့တာပါ။
အၾကမ္းဖက္တိုက္ ခိုက္ခံရၿပီးေနာက္ - ေမာင္ေတာ ေဒသတ၀ုိက္ကုိ စစ္ဆင္ေရးနယ္ေျမအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားၿပီး စစ္တပ္နဲ႔ ရဲတပ္ဖြဲ႔ေတြရဲ႕ ေဒသလံုၿခံဳေရးရွင္းလင္းမႈ စီမံခ်က္အတြင္း ေဒသခံအရပ္သားေတြအေပၚ အထူးသျဖင့္ မူဆလင္ေတြအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ရွိေနတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းေတြ ထြက္ေပၚေနတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ - သတင္းမွန္ကို ေသေသခ်ာခ်ာ သိရွိခြင့္ မရတဲ့အေပၚ စိုးရိမ္တဲ့အေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီေဒသကို ႏုိင္ငံတကာအဖြဲ႔ေတြ ၀င္ေရာက္ခြင့္ျပဳဖို႔ ျမန္မာအစိုးရကို မစၥစ္ ယန္ဟီးလီက ေတာင္းဆုိခဲ့ပါတယ္။
“အစိုးရပုိင္သတင္းမီဒီယာေတြနဲ႔ ပုဂၢလိက သတင္းမီဒီယာေတြကလြဲလို႔ ႏုိင္ငံျခားသတင္းမီဒီယာေတြကို သြားေရာက္ သတင္းယူခြင့္ မျပဳပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ ပုဂၢလိက သတင္းမီဒီယာဆိုရင္လည္း ရခိုင္ျပည္နယ္အေျခအေနကို ေရးသားေဖာ္ျပခြင့္ မေပးပါဘူး။ က်မကိုယ္တုိင္လည္း အဲဒီက အေျခအေနေတြကို ဘာမွ မသိရသလုိ၊ ႏုိင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းကလည္း အလားတူပါပဲ။ ဘာျဖစ္ေနသလဲဆုိတာ မသိပါဘူး။ ေလာေလာဆယ္မွာ အရပ္သားေတြအေပၚ ဥပေဒမဲ့ သတ္ျဖတ္မႈ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြအေပၚ အဓမၼျပဳက်င့္မႈ၊ ဖမ္းဆီးမႈေတြလို ဆိုးရြားလွတဲ့ သတင္းေတြကိုပဲ ၾကားေနရပါတယ္။ ဒါေတြနဲ႔ ပတ္သက္ လို႔လည္း အတည္မျပဳႏုိင္ေသးပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ မၾကာေသးခင္က အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္ခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းရင္းကို သိရွိႏုိင္ဖို႔ အဲဒီေဒသေတြကို အကန္႔ အသတ္မရွိ ၀င္ေရာက္ခြင့္နဲ႔ သမာသမတ္က်တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ခြင့္ေပးဖို႔ ျမန္မာအစိုးရကို တိုက္တြန္းပါတယ္။”
ျမန္မာအစိုးရကေတာ့ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြအေပၚ လူ႔အခြင့္ေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြဟာ ဖန္တီးလုပ္ႀကံမႈသာျဖစ္ၿပီး၊ ျမန္မာအစိုးရက ဥေပဒနဲ႔အညီ ေဆာင္ရြက္ေနေၾကာင္းကို တံု႔ျပန္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
လက္ရွိ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ၁ သန္းေက်ာ္ ရွိၿပီး၊ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ကစလို႔ ေဒသခံ ရခိုင္လူမ်ိဳးေတြနဲ႔ မူဆလင္ေတြအၾကား ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီးေနာက္ မူဆလင္ေတြအေနနဲ႔ လြတ္လပ္စြာ သြားလာခြင့္၊ ပညာသင္ၾကားခြင့္၊ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈနဲ႔ ႏုိင္ငံသားျဖစ္ခြင့္လို အေျခခံ အခြင့္အေရးေတြ ဆံုး႐ံႈးေနရတာကိုလည္း မစၥစ္ ယန္ဟီးလီ က ေျပာဆိုခဲ့တာပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကို ႏုိင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ ကန္႔သတ္ထားတဲ့ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံသားဥပေဒကို လက္ရွိ အစိုးရအေနနဲ႔ ျပင္ဆင္ဖုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္းလည္း သူက ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။
“က်မအပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းက ထပ္ခါတလဲလဲ ဖိအားေပး တုိက္တြန္ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ၁၉၈၂ ႏုိင္ငံသားဥပေဒက အသက္၀င္ ေနဆဲ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ဒီဥပေဒအရ သူတုိ႔ကို အသိအမွတ္မျပဳပါဘူး။ ၁၉၈၂ မတိုင္ခင္က ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳတဲ့ ကဒ္ေတြ ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ကစလို႔ လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီးေနာက္ပိုင္း ဒီကဒ္ေတြကို အရင္အစိုးရလက္ထက္က ျပန္လည္ ႐ုပ္သိမ္းခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကို ဘဂၤါလီေတြအျဖစ္သာ လက္ခံထားတာပါ။ လက္ရွိ အစိုးရအေနနဲ႔ ၁၉၈၂ ဥပေဒကို ျပင္ဆင္ေရးဆြဲ တာ ဒါမွမဟုတ္ ပယ္ဖ်က္တာမ်ိဳး လုပ္လိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားေပမဲ့ - ဒီဥပေဒျပင္ဆင္ဖို႔ကို လက္ရွိအစိုးရက မရည္ရြယ္ထားဘူးဆုိတာ ရွင္းရွင္းလင္း လင္း ေျပာထားပါတယ္။”
ၾကာသပေတးေန႔ မနက္အေစာပိုင္းက နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံႀကီးမွာ မစၥစ္ ယန္ဟီးလီ တင္သြင္းခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အစီအရင္ခံစာမွာလည္း - မၾကာေသးခင္က ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အစိုးရ၊ တပ္မေတာ္နဲ႔ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြအၾကား ၂၁ ရာစုပင္လံုညီလာခံ က်င္းပႏုိင္ခဲ့တာကို သူက ႀကိဳဆုိေပမဲ့ - လက္ေတြ႔အေျခအေနမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရဖို႔ အလွမ္းေ၀းေနဆဲဆုိတာကိုလည္း သူက ေထာက္ျပခဲ့တာပါ။
“လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြက ပဋိပကၡျဖစ္ပြားတဲ့ေဒသေတြမွာ ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနတာပါ။ အဓမၼတပ္သားသစ္စုေဆာင္းမႈ၊ အရပ္သားေတြကို ဖမ္းဆီးတာ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြအေပၚ လိင္ပိုင္းဆုိင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ အဲ့လိုပဋိပကၡျဖစ္တဲ့ ေဒသေတြမွာ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ ေတြကို သက္ဆုိင္တဲ့ အဖြဲ႔ေတြအားလံုးက က်ဴးလြန္ေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္လည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေဒသေတြ အထူးသျဖင့္ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္းနဲ႔ ကခ်င္ျပည္နယ္တုိ႔မွာ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡေတြ ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနတဲ့အတြက္ မၾကာေသးခင္ကနဲ႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ လအနည္းငယ္အတြင္း ဒုကၡသည္ေတြ ထြက္ေျပးေနၾကရဆဲပါ။ ဒီပဋိပကၡေတြက ကရင္ျပည္နယ္နဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္လို တျခားေဒသေတြကိုပါ ပ်ံ႕ႏွံ႔လာ ေနပါတယ္။”
ဒါ့အျပင္ NLD ဦးေဆာင္တဲ့အစိုးရသစ္လက္ထက္ လူ႔အခြင့္အေရး တိုးတက္လာဖို႔မွာ စိန္ေခၚမႈေတြ ရွိေနၿပီး၊ ဖြဲ႔စည္းပံုျပင္ဆင္ေရး၊ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ကိစၥ၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရနဲ႔ ဥပေဒျပင္ဆင္ဖို႔မွာ လိုအပ္ခ်က္ေတြရွိတာတာေတြကိုလည္း - ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံႀကီးကို တင္သြင္းခဲ့တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ မစၥစ္ ယန္ဟီးလီ က ထည့္သြင္းခဲ့ပါတယ္။
