ျမန္မာမႈျပဳ သမိုင္းေဖ်ာက္ျခင္းမ်ား (၁)

မ်က္ေတြ႔ လက္ေတြ႔ သက္ရွိထင္ရွား ရွိေနသည့္ လူသားေပါင္းမ်ားစြာကို သက္ေသထားၿပီး တင္ျပပါမည္။ ရန္ကုန္- သကၤန္းကၽြန္းနဲ႔ ေတာင္ဥကၠလာအၾကား- ေ၀ဇယႏၱာလမ္းမႀကီး ေဘးမွာ အနီး၌ “ဂံုဆာရာ” ဆိုသည့္ ၿခံ၀န္းႀကီး တစ္ခု ရွိခဲ့သည္။ ထိုဒီရပ္ကြက္ႀကီး၏ အမည္ “ဂံုဆာရာ” ဆိုသည့္ ဆိုင္းဘုတ္ႀကီးအား ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ အထိ ေတာင္ဥကၠလာ ၁၆ ရပ္ကြက္ သားတိုင္း ျမင္ေတြ႔ခဲ့ရ၏။ ေ၀ဇယႏၱာလမ္းမႀကီး အတိုင္း ကားစီးဘူး သူမ်ားမွ စာတတ္သူတိုင္းလည္း ထို ဆိုင္းဘုတ္ႀကီးအား ဖတ္မိခဲ့မည္မွာ ေသခ်ာ၏။ ၁၉၉၆ ခု မတိုင္မွီ ျမန္မာျပည္မွ ထြက္ခြာလာၾကသည့္ ႏိုင္ငံျခားေရာက္- ေတာင္ဥကၠလာမွ လူသားမ်ား၊ သကၤန္းကၽြန္း အထက (၂) အနီးမွ လူသားမ်ား အားလံုးနီးပါး မွတ္မိေနမည္လည္း ေသခ်ာ၏။ ထိုရပ္ကြက္မ်ားမွ ကေလးသူငယ္မ်ား- ေဆာ့ကစားရာ ေနရာႀကီး တစ္ခု ျဖစ္ခဲ့ရျခင္းေၾကာင့္ပင္-။ 

သို႔ေသာ္--၊ ယခုအခါ ထို “ဂံုဆာရာ” ရပ္ကြက္ႀကီး မရွိေတာ့ပါ။ အိမ္ယာအသစ္မ်ား ထူေထာင္လိုက္ျခင္းေၾကာင့္ အမည္နာမ ေပ်ာက္ဆံုးသြားျခင္း မဟုတ္ပါ။ သကၤန္းကၽြန္းသည္ ျဖစ္ေစ၊ ေတာင္ဥကၠလာသည္ ျဖစ္ေစ- အိမ္ ယာ စီမံကိန္း အသစ္မ်ား မ်ားစြာ တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ္လည္း အမည္နာမ ေပ်ာက္သြားခဲ့သည္ဟူ၍ မရွိပါ။ သို႔ ေသာ္ “ဂံုဆာရာ” ဆိုသည့္ အမည္နာမမွာ ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခုအတြင္း ေပ်ာက္ဆံုးသြားခဲ့ရပါၿပီ။- ေနာင္ ႏွစ္ငါး ဆယ္ ၾကာေသာအခါတြင္ ထိုရပ္ကြက္ႀကီးသည္ “ဂံုဆာရာ” ရပ္ကြက္ႀကီး ျဖစ္ခဲ့သည္ ဆိုျခင္းကို မည္သူမွ သိေတာ့မွာ မဟုတ္ပါ။ အဘယ္ေၾကာင့္ ထိုသို႔ ေဖ်ာက္ပစ္ရပါသနည္း--၊ အေျဖက ရွင္းလြန္းလွပါသည္။ “ဂံုဆာရာ” ဆိုသည္မွာ ကုလားနာမည္ ျဖစ္ေနသည္ဟူသည့္ အာဏာပိုင္တို႔၏ ခံစားခ်က္ေၾကာင့္သာ ျဖစ္သည္။ ထို “ဂံုဆာရာ” ဆိုသည္အား ထံုးစံအတိုင္း ကုလားစကားလံုးအား ျမန္မာမႈျပဳ၍ “သီရီဂုဏ္”ဟု ေျပာင္းလိုက္ျခင္း ပင္ ျဖစ္သည္။ 

ျမန္မာမႈျပဳ၍ မရႏိုင္သည့္ အမည္နာမတို႔အား တိုက္ရိုက္ အမည္ေျပာင္းခဲ့ျခင္းမ်ားလည္း ရွိေနသည္။ ဥပမာ- ရခိုင္ျပည္ေတာင္ပိုင္း သံတြဲၿမိဳ႔နယ္မွ ၄၇ မိုင္ေ၀းကြာေသာ “ကုလားျပင္”ဟု ေခၚသည့္ ေက်းရြာႀကီး တစ္ခုတြင္ တည္ေဆာက္သည့္ ျမစ္ကူးတံတားႀကီး၏ အမည္နာမအား- ေဒသခံ လူအမ်ားသိထား သည့္အတိုင္း “ကုလားျပင္ တံတား”ဟု အမည္နာမျဖင့္ ကင္ပြန္းတပ္ေရးထိုးျခင္း မဟုတ္ဘဲ- “က်ိႏၱလီျမစ္ကူး တံတား”ဟု ေရးထုိးလိုက္ျခင္းပင္- ျဖစ္သည္။ တံတားတည္ေဆာက္သည့္ကာလ ၁၉၉၅၊ ၉၆ ခုႏွစ္ ထုတ္ ျမန္မာ သတင္းစာမ်ားတြင္- တစ္ႏိုင္ငံလံုးအား “က်ိႏၱလီျမစ္ကူးတံတား ဖြင့္ပြဲ” အမည္ျဖင့္သာ အသိေပးခဲ့ေလေတာ့ သည္။ ထိုေက်းရြာႀကီး (ၿမိဳ႔ငယ္တစ္ၿမိဳ႔ခန္႔ႀကီးသည့္ ရြာႀကီး) တစ္ရြာလံုးတြင္ မြတ္ဆလင္ဟူ၍ ၂ ဦးသာ ရွိခဲ့ သည္။ ထို ၂ ဦးသည္ပင္ ဇနီးသည္မ်ားမွာ ဗမာဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားျဖစ္ေနၾက၍- သားသမီးအားလံုးမွာလည္း ဗုဒၶ ဘာသာ၀င္မ်ား ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္-- ရြာအမည္ “ကုလားျပင္”ဟူသည့္ ေ၀ါဟာရအားပင္ ျမန္မာအာဏာပိုင္တို႔ မုန္းတီးခဲ့သည္ပင္ ျဖစ္ေတာ့သည္။ 

ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္ေလွ်ာက္ သက္ဆုိင္ရာ တိုင္းေဒသ ျပည္နယ္ ၿမိဳ႔ရြာမ်ား ထိုကဲ့သို႔ သမိုင္းေဖ်ာက္လိုက္သည့္ လက္ေတြ႔ျဖစ္ရပ္မ်ားမွာ မွတ္တမ္းဆန္႔ေတာ့မည္ မဟုတ္ေပ။ 

ဤေနရာ၌ ရခိုင္ေဒသ လူမ်ိဳးေရး ပဋိပကၡမ်ားေၾကာင့္- တစ္ဘက္သတ္ သမိုင္းေဖ်ာက္ခံေနရေသာ ရခိုင္ျပည္ နယ္မွ မူရင္းလူမ်ိဳး “ရိုဟင္ဂ်ာ”တို႔၏ႏွင့္ စပ္လွ်ဥ္း၍ အနည္းငယ္ တင္ျပလိုသည္။ ရခိုင္နယ္ထဲသို႔ ျမန္မာအင္ပါ ယာ မလႊမ္းမိုးမွီကာလက ထိုေဒသအား မည္သို႔ ေခၚခဲ့ပါသနည္း-၊ သမိုင္းတြင္ ရွင္းလင္းပါသည္။ ဓည၀တီ၊ ေ၀သာလီ၊- စသည္ျဖင့္ ျဖစ္သည္။ ဤစကားလံုး ဓည၀တီ၊ ေ၀သာလီ- ဆိုသည္မ်ားမွာ ယခု မိမိကိုယ္မိမိ ရခိုင္ အစစ္ဟု ခံယူေနသူမ်ား၏ စကား ျဖစ္ပါသလား။ ရခိုင္စကားအရ မည္သည့္ အဓိပၸါယ္ကို ေပးပါသနည္း။ ရခိုင္ တို႔တြင္ ထုိကဲ့သို႔ အမည္ေပးသည့္ သမိုင္းစဥ္ဆက္ ရွိခဲ့ပါသလား။- ဓည၀တီ- ဟူသည္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာ စကားျဖင့္ ဓည၀တီ (ဒန္န၀ဒီးယ္- ဒန္နေဟာဒီးယ္) ဆိုသည္မွာ အလႈႀကီး အဒါန္းႀကီး ျပဳႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ေပါမ်ား ႂကြယ္၀သည့္ ကၽြန္းဆြယ္ ဟု ျဖစ္သည္။ ဓည၀တီ ဟူသည္မွာ ယခုရခိုင္လူမ်ိဳးစစ္စစ္ဟု ခံယူထားသူမ်ား သိေန သည့္ စစ္ေတြၿမိဳ႔ ကို ေခၚျခင္း မဟုတ္ပါ။ ဓည၀တီ မင္းမ်ား နန္းစိုက္ရာ ေဒသကို ေခၚဆို၍- ယခု စစ္ေတြၿမိဳ႔၏ ေျမာက္ပိုင္း မိုင္ ရွစ္ဆယ္ ခန္႔တြင္ ရွိေနခဲ့၍- လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀၀၀ ေက်ာ္ကာလမွ- ဆန္စပါး ေပါမ်ားႂကြယ္၀စြာ စိုက္ပ်ိဳးႏိုင္ ေသာ ကၽြန္းဆြယ္ တစ္ခု ျဖစ္ခဲ့သည့္ ေနရာပင္ ျဖစ္သည္။ ထိုေဒသသည္- ပထ၀ီ ေရေျမသေဘာအရ- ယခု အခါ စစ္တေကာင္းဟု ေခၚတြင္ေသာ ေဒသႏွင့္ အတားအဆီးမရွိ ဒလေဟာ ဆက္စပ္ေနၿပီး အကြာအေ၀းမိုင္ အားျဖင့္လည္း ၁၀၀ ထက္ မပိုေပ။ 

ယခုအခါ- မိမိကိုယ္မိမိ ရခိုင္ဟု ခံယူေနေသာ ေရွးေဟာင္းဗမာ လူမ်ိဳးမ်ားမွာ- ထုိေခတ္ထိုကာလက ထိုဓည ၀တီ နယ္သို႔ ေရာက္လာႏိုင္ေစရန္ မည္သို႔မွ ဆက္စပ္ယူ၍ မရႏိုင္ပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ဗမာမ်ား ၀င္ေရာက္လာ သည့္ခုႏွစ္၊ ၀င္လာခဲ့ရာ လမ္းေၾကာင္း အရ- ရခိုင္မွ ဓည၀တီ ဟု ေခၚတြင္သည့္ အရပ္သို႔ ေရာက္ရွိလာႏိုင္စရာ လမ္းစမ်ား မရွိပါ။ တိဘက္ျမန္မာမ်ား မတိုင္မွီ- ခ်င္းတြင္းျမစ္ရိုးမွ ၀င္လာေသာ သက် (နီေပါလ္မွ တိုင္းရင္းသား တစ္စု၏ အမည္) မ်ားသည္လည္း- ျမန္မာႏိုင္ငံထဲသို႔ ေရာက္ၿပီး- ျမန္မာႏွင့္ ဓည၀တီ အၾကားရွိ အလြန္တရာ ျမင့္မားမတ္ေစာက္သည့္ ရခိုင္ရိုးႀကီးကို ေက်ာ္လြန္ရမည့္ အျပင္- ခ်င္းတြင္းျမစ္မွ မိုင္ေပါင္းေထာင္ႏွင့္ခ်ီေ၀းကြာ သည့္ ဓည၀တီသို႔ ေရာက္လာရန္မွာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ အလြန္႔အလြန္အားနည္းလြန္းေနပါသည္။ ရခိုင္ရိုး၏ ေျမနိမ့္ ပိုင္း ေဒသမ်ား ျဖစ္သည့္ ေတာင္ကုတ္၊ သံတြဲ၊ ဂြ ေဒသမ်ားသို႔ ေရာက္လာခဲ့သည္ ဆိုျခင္းမွာ ပုိမို၍ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ရွိေသာ အခ်က္ ျဖစ္သည္။ 

သို႔ေသာ္ ဒန္နဟ္ဒီးယ္ မွ ဒန္န၀ဒီယ္ ထိုမွ ဓည၀တီ ျဖစ္ခဲ့ရေလၿပီ။ (Wikipedia တြင္ ယခုထိ Dannaviti ဒန္န၀ီဒီ မွ ေဖၚျပသည္) သို႔ေသာ္လည္း အသံထြက္ကိုသာ ျမန္မာမႈ ျပဳ ခဲ့ႏိုင္၍- ယခု ရခိုင္လူမ်ိဳးစစ္စစ္ဟု ခံယူထားသူမ်ား၏ ဘာသာစကားအားျဖင့္ သူတုိ႔ေျပာေနေသာ “ဓည၀တီ” ဟူသည္ မည္သို႔ အဓိပၸါယ္ ေပးသည္ဟု- ဖြင့္ဆိုရန္ ဗမာ-ရခိုင္ စကား လံုး၀ မရွိပါေခ်။ ေနာက္ဆံုးတြင္ “ပါဠိ”ကို သာ ထိုးခ်ေတာ့မည္ ျဖစ္ သည္။ သို႔ေသာ္ သူတို႔ထိုးခ် ေနေသာ ပါဠိ စကားမွ ရာႏႈန္းအမ်ားစုအား ေျပာဆိုသူမ်ားမွာလည္း- “ရိုဟင္ဂ်ာ” မ်ားသာ ျဖစ္ေနျပန္ေပသည္။ (လက္ရွိ ရခိုင္စစ္စစ္ဟု ခံယူထားသူမ်ား ေျပာသည့္ ဘာ သာစကား၌ ပါ၀င္ေသာ ပါဠိေ၀ါဟာရထက္- ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား ေျပာဆိုသည့္ ဘာသာစကားတြင္ ပါ၀င္သည့္ ပါဠိ ေ၀ါဟာက- ရာႏႈန္း အလြန္႔အလြန္ ပိုမိုမ်ားျပားေနပါသည္။) 

ရိုဟင္ဂ်ာ စကား ဗယ္ဆာလီ- မွ ေ၀သာလီ ျဖစ္ခဲ့ရသည္မွလည္း- ဤေဆာင္းပါး၏ ပထမဆံုး အပိုဒ္- ဂံုဆာရာ မွ သီရီဂုဏ္ ဟု ေျပာင္းလိုက္သကဲ့သို႔သာ ျဖစ္ေတာ့သည္။ 

ဤသည္ စာဖတ္သူမ်ားႏွင့္ ရိုးသားစြာ သုေတသနျပဳလိုေသာ သမိုင္းသုေတသီမ်ား အတြက္ အျမည္းသေဘာမွ် တင္ျပျခင္း ျဖစ္၍- ကၽြႏု္ပ္မွ Debate လုပ္မည္ဟု ကမ္းလွမ္းထားေသာ ရခိုင္သမိုင္းပညာရွင္ခံ သူ တစ္ဦးဦးမွ ကၽြႏု္ပ္၏ ကမ္းလွမ္းခ်က္ကို လက္ခံခဲ့ေသာ္--၊ တိက်ခိုင္လံုေသာ ေရွာင္ထြက္၍ မရႏိုင္ေသာ အေထာက္အထား မ်ားကို ေဖၚျပသြားမည္ ျဖစ္သည္။ 

၀တီ ေလးရပ္ ၊ Arakan ၊ ႏွင့္ ျမန္မာမ်ား ေခၚေသာ ရခိုင္- ဆိုသည္တို႔အား 

ဆက္လက္ ေဖၚျပပါမည္။- 

ေဌးလြင္ဦး