ယ်ာတင္ (႐ိုဟင္းသား)
RB News27.8.2018
ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္ႏွင္ ့အျခားစစ္ဖက္ အႀကီးအကဲ ၅ ဦးကုိ လူမ်ိဳးတံုးသတ္ျဖတ္မႈ (Genocide)၊ လူသားထုအေပၚ က်ဴးလြန္သည့္ ရာဇ၀တ္မႈ (Crimes against Humanity) ႏွင့္စစ္ရာဇ၀တ္မႈ (War Crimes) မ်ားက်ဴးလြန္ခ့ဲမႈျဖင့္ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒမ်ားႏွင့္အညီ စံုစမ္းစစ္ေဆးအေရးယူရမည္ဟု ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီက ဖဲြ႕စည္းထားသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္စုေဆာင္းေရးအဖဲြ႔ (IFFM) ကယေန႔ ထုတ္ျပန္ေၾကညာလုိက္သည္။
အဖြဲ႔ဝင္ (၃) ဦးပါသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ လြတ္လပ္သည့္ အခ်က္အလက္ စုေဆာင္းေရးအဖြဲ႔ (IFFM) အဖြဲ႔ကုိ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီက၂၀၁၇ခုႏွစ္ မတ္လတြင္ ဖြဲ႔စည္းခ့ဲျခင္းျဖစ္ၿပီး ယေန႔ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ဩဂုတ္လ (၂၇) ေန႔တြင္ ၎တို႔၏ ကနဦး အစီရင္ခံစာကုိ ထုတ္ျပန္၍ သတင္းစာ႐ွင္းလင္းပြဲ ျပဳလုပ္ခ့ဲျခင္း ျဖစ္သည္။ ယင္းအဖြဲ႔သည္ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ကခ်င္ျပည္နယ္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္တို႔ကုိ အဓိကထား စုံစမ္းခ့ဲျခင္းလည္း ျဖစ္ပါသည္။
ယင္းအဖြဲ႔သည္ မ်က္ျမင္သက္ေသ၊ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္ခံရသူ ၈၇၅ ဦး ေတြ႔ဆုံ ေမးျမန္းထားေၾကာင္း၊ ၿဂိဳလ္တုမွလည္း မွတ္တမ္း႐ုပ္ပုံမ်ား ရိုက္ကူးထားသည့္အျပင္ အျခားေသာ စစ္မွန္သည့္ အရင္းအျမစ္မ်ားမွလည္း အခ်က္အလက္မ်ား ႐ွာေဖြစုေဆာင္းခ့ဲသည္ဟု အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ထို႔အျပင္ ၎အဖြဲ႔သည္ အခ်က္အလက္မ်ား ႐ွာေဖြႏိုင္ရန္အတြက္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၊ အင္ဒုိနီး႐ွား၊ မေလး႐ွား၊ ထိုင္းႏွင့္ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံတို႔ကုိ သြားေရာက္ခ့ဲသည္ဟု ဆိုသည္။ ေျမာက္ျမားစြာေသာ အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ သုေတသနျပဳလုပ္သူမ်ားႏွင့္ သံတမန္တို႔ႏွင့္လည္း လူကုိယ္တိုင္ေတြ႔၍ျဖစ္ေစ ဆက္သြယ္၍ျဖစ္ေစ၊ ေမးျမန္းစုံစမ္းမႈမ်ားျပဳလုပ္ခ့ဲသည္ ဟူ၍လည္း အဆိုပါအစီရင္ခံစာ၌ ပါရိွပါသည္။
ရခိုင္အေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ အစီရင္ခံစာတြင္ ေရးသားထားသည့္မ်ားမွ အခ်ဳိ႕ကုိေကာက္ႏုတ္တင္ျပရလွ်င္ -
၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ(၉) ရက္ေနာက္ပိုင္းႏွင့္၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ (၂၅) ရက္ေန႔ ေနာက္ပိုင္း၌ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္၊ ရဲတပ္ဖြဲ႔ႏွင့္ နယ္ျခားေစာင့္ရဲတပ္ဖြဲ႔တို႔ ပူးေပါင္း၍ ျပဳလုပ္ခ့ဲသည္ ့နယ္ေျမ ႐ွင္းလင္းေရး ေခါင္းစဥ္ေအာက္တြင္ ေထာင္ေပါင္မ်ားစြာေသာ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ား အသတ္ခံခ့ဲရေၾကာင္း၊ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရခ့ဲေၾကာင္း၊မင္းႀကီး(တူလာတူလီ)၊ ေမာင္ႏု၊ ခြၽတ္ျပင္၊ ဂူတာျပင္ႏွင့္ ကုိးတန္ေကာက္ေက်းရြာမ်ားတြင္ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္သတ္ျဖတ္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားခ့ဲေၾကာင္း အစီရင္ခံစာ၌ ပါရိွပါသည္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ားကုိ ရည္ရြယ္ခ်က္ရိွရိွ ညႇဥ္ပန္းႏွိပ္စက္ခ့ဲေၾကာင္း၊ ေသနတ္ျဖင့္လက္လြတ္စပယ္ ပစ္ခတ္ခ့ဲေၾကာင္း၊လႊတ္ေျမာက္ရာကုိ ထြက္ေျပးသြားေနသူေက်းရြာသားမ်ားကုိပင္ စစ္သားမ်ားက ရည္ရြယ္ခ်က္ရိွရိွ ပစ္ခတ္ခ့ဲေၾကာင္း အစီရင္ခံစာ၌ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ထို႔အျပင္ စစ္သားမ်ားက ၁၃ ႏွစ္မွ ၂၅ ႏွစ္ အရြယ္ရိွ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကုိ ပစ္မွတ္ထား၍ အုပ္စုဖြဲ႔ မုဒိမ္းက်င့္ခ့ဲသည္ဟူ၍လည္း ေဖာ္ျပထားပါသည္။ အနည္းဆံုး ႐ိုဟင္ဂ်ာေက်းရြာေပါင္း ၃၉၂ ရြာကုိ မီးရိႈ႕ခ့ဲေၾကာင္း၊ထို႔အတြက္ေၾကာင့္ လူသိန္းေပါင္းမ်ားစြာ ဘဂၤလားေဒ႐ွ္႕သုိ႔ ထြက္ေျပးလာရျခင္းျဖစ္သည္ ဆုိ၍လည္း အစီရင္ခံစာ၌ ေဖာ္ျပထားသည္။
ထို႔အျပင္ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေပၚလစီအရထုတ္ေပးေနသည့္၊႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ားကလက္မခံသည့္NVC မ်ားကုိျမန္မာအစုိးရကအတင္းအဓမၼထုတ္ေပးေနေၾကာင္း၊"ဒီကဒ္မယူခ်င္ရင္ ဒီႏိုင္ငံကထြက္သြား" ဆိုၿပီးျမန္မာအစုိးရကအစည္းအေဝးတြင္ လူသိ႐ွင္ၾကားေျပာခ့ဲေၾကာင္းလည္းအစီရင္ခံစာတြင္ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားပါသည္။
ထို႔အျပင္ ၂၀၁၇ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ (၂၅) ရက္ေန႔ အာဆာတိုက္ခိုက္မႈ မျဖစ္ပြားခင္ မတ္လမွ ဇူလိုင္လအတြင္တြးတြင္ အစြန္းေရာက္ဘုန္းႀကီးဝီရသူသည္ ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္းကုိ ႏွစ္ႀကိမ္တိတိ သြားေရာက္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ ရေသ့ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္မွ ေစတီျပင္ေက်းရြာကုိ ရခိုင္အစြန္းေရာက္မ်ားႏွင့္ လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔မ်ားက ဝန္းရံပိတ္ဆို႔ထားခ့ဲေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းက မီဒီယာမ်ားႏွင့္အစုိးရကုိယ္တိုင္ ဦးေဆာင္၍ အာဆာကုိအေၾကာင္းျပဳၿပီး ႐ိုဟင္ဂ်ာဆန္႔က်င္ေရး အမုန္းစကားမ်ား ဆက္လက္ ျဖန္႔ေဝခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ၾသဂုတ္လ (၂၅) ရက္ေန႔ တိုက္ခိုက္မႈ ျဖစ္ပြားရန္ အရိွန္အဟုန္ ျမင့္မားေစခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု အစီရင္ခံစာ၌ ေဖာ္ျပထားပါသည္။
အစီရင္ခံစာ၌ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ အေရးအခင္းေနာက္ပိုင္းတြင္ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ားအေပၚ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမ်ား တိုးပြားလာခ့ဲေၾကာင္းကုိလည္း မီးေမာင္း ထိုးျပထားသည္။ စစ္ေဆးေရး ကင္းစခန္းမ်ား တုိးခ်ဲ႕၍ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ား၏ အသြားအလာမ်ားကုိ ပို၍ ကန္႔သတ္ လာခ့ဲေၾကာင္း၊ ပညာတတ္ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ားကုိ ပစ္မွတ္ထား၍ သတ္ျဖတ္ေၾကာင္း၊ ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈမ်ား တိုးပြားလာခ့ဲေၾကာင္း၊ ရာေပါင္းမ်ားစြာေသာ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ားကုိ ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ခ့ဲေၾကာင္း၊ ထိုညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈမ်ားက၂၀၁၆ ႏွင့္ ၂၀၁၇ အာဆာ၏ တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားလာေစခ့ဲေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားပါသည္။
အခ်က္အလက္ စုေဆာင္းေရးအဖြဲ႔သည္ ရခိုင္လူမ်ဳိး ေျမာက္ျမားစြာႏွင့္လည္း စကားေျပာခ့ဲၿပီး ထိုရခိုင္မ်ားကလည္း သူတို႔အေပၚ ျမန္မာ့လက္နက္ကုိင္တပ္ဖြဲ႔မ်ားက အျခား တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားတြင္ က်ဴးလြန္သက့ဲသုိ႔ ဆိုးရြားသည့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ား ရိွသည္ဟု ေျပာၾကားခ့ဲေၾကာင္း အစီရင္ခံစာ၌ ပါရိွပါသည္။
အစီရင္ခံစာနဲ႔ ပတ္သက္၍ ယေန႔ျပဳလုပ္သည့္ ၎တုိ႔၏ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပဲြတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းက လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား အထူးသျဖင့္ ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ား အေပၚ က်ဴးလြန္ခဲ့သည့္ ရာဇ၀တ္မႈမ်ား အတြက္ ႏုိင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္း အေနျဖင့္ အလ်င္စလို အေရးယူ ကိုင္တြယ္ရန္ တာ၀န္ရိွေနေၾကာင္း စုံစမ္းေရးအဖြဲ႔ကုိ ဦးေဆာင္သူ Marzuki Darusman က တိုက္တြန္းပါသည္။
၎တို႔အဖြဲ႔၏ ေတြ႕ရိွခ်က္အရ ေဖာ္ျပပါ ႀကီးမားသည့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား၏ အဓိက တာ၀န္ရိွသူမွာ ျမန္မာစစ္တပ္ျဖစ္သည္ဟု စံုစမ္းေရးအဖဲြ႔၀င္တဦး ျဖစ္သည့္ Chris Sitodi ကေျပာသည္။
ျပစ္မႈႀကီးႀကီးမားမား က်ဴးလြန္ခ့ဲသည္တြင္ တာဝန္အရိွဆံုး ျဖစ္သည့္ ျမန္မာ့စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္၎တို႔၏ က်ဴးလြန္မႈမ်ားအေပၚ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျပည္တြင္း ဥပေဒမ်ားႏွင့္ ျပည္တြင္းအေျခအေနအရ ကင္းလြတ္ခြင့္ ရေနေသာေၾကာင့္ ၎တို႔ကုိ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒမ်ားႏွင့္ အညီ ICC ေခၚ ႏုိင္ငံတကာ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ တရားရံုး သုိ႔မဟုတ္ ႏိုင္ငံတကာခံုရံုး တစ္ခု သီးျခားဖဲြ႔ၿပီး စံုစမ္းအေရးယူရန္လည္း ကုလသမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီကုိ အခ်က္အလက္ စုေဆာင္းေရးအဖြဲ႔က အႀကံျပဳ တိုက္တြန္းထားပါသည္။
အခ်က္အလက္ စုေဆာင္းေရးအဖြဲ႔သည္ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိလည္း ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ျဖစ္ပြားခ့ဲသည့္ လုပ္ရပ္မ်ားကုိ တားဆီး ကာကြယ္ရန္ သုိ႔မဟုတ္ ၎၏ ဩဇာအရ အမွန္တရားဖက္က ရပ္တည္ေျပာဆိုခ့ဲျခင္းမ်ဳိး မရိွခ့ဲျခင္း အတြက္ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေဝဖန္ထားသည္။ ဤအစီအရင္ခံစာ ဖတ္ၿပီးေနာက္ ႏိုင္ငံတကာက တာဝန္ရိွသူမ်ား အေနျဖင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ားအေပၚ ဤက့ဲသုိ႔ ျဖစ္ရပ္ဆိုးမ်ဳိး ေနာက္ထပ္ မျဖစ္ပြားလာရန္ႏွင့္ ျဖစ္ပြားခ့ဲမႈတြင္ တာဝန္ရိွသည့္ ျမန္မာ့စစ္ေခါင္းေဆာင္ မ်ားကုိလည္း အေရးယူရန္ ေမွ်ာ္လင့္မိသည္ဟု သတင္းစာ ႐ွင္းလင္းပြဲတြင္ ေျပာသြားခ့ဲပါသည္။
အျခားေသာ တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားတြင္ စစ္အတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ား က်ဴးလြန္သည့္ ျမန္မာစစ္တပ္၏ လုပ္ရပ္မ်ားကုိလည္း အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပထားၿပီး ၎တို႔အတြက္လည္း တာဝန္ရိွသူမ်ားကုိစုံစမ္းစစ္ေဆး အေရးယူရန္ တိုက္တြန္းထားပါသည္။
ကုလသမဂၢ လက္ေအာက္ခံ အဖဲြ႔အစည္းတစ္ခု အေနျဖင့္ ယခုက့ဲသုိ႔ Genocide ေခၚ လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္မႈဟူေသာ အသံုးအႏႈန္းကို သံုးျခင္းသည္ အလြန္႐ွွားပါးသည့္ကိစၥ ျဖစ္ၿပီး၊ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ျဖစ္ပြားခ့ဲမႈမ်ားသည္ ေဘာ့စ္နီးယားႏွင့္ ရဝမ္ဒါႏုိင္ငံတို႔တြင္ ျဖစ္ပြားခ့ဲသည္မ်ားႏွင့္ တူညီေနသည္ဟု ပညာ႐ွင္မ်ားက သုံးသပ္ထားပါသည္။
အခ်က္အလက္ စုေဆာင္းေရးအဖြဲ႔၏ အၿပီးသတ္ အစီရင္ခံစာကို စက္တင္ဘာလ (၁၈) ရက္ေန႔တြင္ ကုလသမဂၢလူ႕အခြင့္အေရး ေကာင္စီသုိ႔ တင္သြင္း သြားမည္ ျဖစ္ပါသည္။
RB News
12.4.2018
ေမာင္ေတာ ။ ။ ရခုိင္ျပည္နယ္၊ ေမာင္ေတာခရုိင္ရွိ ၿမဳိ႕နယ္ႏွစ္ၿမဳိ႕နယ္တြင္ ညမထြက္ရအခ်ိန္ ျပင္ဆင္ သတ္မွတ္၍ ႏွစ္လသက္တမ္းတုိးျမွင့္လုိက္သည္။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဇြန္လမွစ၍ ႏွစ္လတစ္ႀကိမ္ သက္တမ္းတုိး၍ ထုတ္ျပန္လာသည့္ ညမထြက္ရအခ်ိန္ကုိ ယေန႔ ဧၿပီလ (၁၂) ရက္ေန႔တြင္ ျပင္ဆင္ သတ္မွတ္၍ ႏွစ္လအတြက္ သက္တမ္းတုိးလုိက္ေၾကာင္း ခရုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔မွ ေဒသခံမ်ားကုိ အသိေပးလုိက္သည္။
ည ၆ နာရီမွ နံနက္ ၆ နာရီထိ ညမထြက္ရ အမိန္႔ကုိ ဘူးသီးေတာင္ၿမဳိ႕နယ္တြင္ ည ၁၀ နာရီမွ နံနက္ ၅ နာရီထိလည္းေကာင္း၊ ေမာင္ေတာၿမဳိ႕နယ္တြင္ ည ၉ နာရီမွ နံနက္ ၅ နာရီထိလည္းေကာင္း ျပင္ဆင္သတ္မွတ္လုိက္သည္ဟု အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာပုိင္မ်ားက အသိေပးေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက RB News သုိ႔ေျပာပါသည္။
ညမထြက္ရအမိန္႔ကုိ ဘူးသီးေတာင္ႏွင့္ ေမာင္ေတာၿမဳိ႕နယ္မ်ားရွိ ေဒသခံမ်ား အားလုံး လုိက္နာရန္ လုိေသာ္လည္း အမွန္တကယ္တြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား မလုိက္နာပါက မည္သုိ႔မွ် အေရးယူေဆာင္ရြက္ျခင္း မရွိဟု ေဒသခံမ်ားက ဆုိသည္။
နယ္ျခားေစာင့္ရဲမ်ားႏွင့္ ၿမဳိ႕ေပၚရွိ ရဲတပ္ဖြဲ႔၀င္မ်ားက ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားကုိ ညမထြက္ရ အခ်ိန္မစတင္မီ နာရီ၀က္ အလုိခန္႔တြင္ ေနအိမ္ျပင္ပမ်ား၌ ေတြ႔ရွိပါက ညမထြက္ရအမိန္႔ ခ်ဳိးေဖာက္သည္ဟု လုပ္ႀကံစြပ္စြဲ၍ ေငြညွစ္ျခင္းမ်ား မၾကာခဏ ျပဳလုပ္ေလ့ရွိသည္။
ညမထြက္ရအခ်ိန္ ေျပာင္းလဲသြားေသာ္လည္း ေက်းလက္ေဒသမ်ားရွိ ေဒသခံမ်ားသည္ အလုပ္အကုိင္မရွိျခင္း၊ သြားလာခြင့္ ကန္႔သတ္ထားျခင္း တုိ႔ေၾကာင့္ အေျခအေနတစ္စုံတစ္ရာ ေျပာင္းလဲရန္ မရွိဟု သုံးသပ္ေနၾကသည္။
12.4.2018
ေမာင္ေတာ ။ ။ ရခုိင္ျပည္နယ္၊ ေမာင္ေတာခရုိင္ရွိ ၿမဳိ႕နယ္ႏွစ္ၿမဳိ႕နယ္တြင္ ညမထြက္ရအခ်ိန္ ျပင္ဆင္ သတ္မွတ္၍ ႏွစ္လသက္တမ္းတုိးျမွင့္လုိက္သည္။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဇြန္လမွစ၍ ႏွစ္လတစ္ႀကိမ္ သက္တမ္းတုိး၍ ထုတ္ျပန္လာသည့္ ညမထြက္ရအခ်ိန္ကုိ ယေန႔ ဧၿပီလ (၁၂) ရက္ေန႔တြင္ ျပင္ဆင္ သတ္မွတ္၍ ႏွစ္လအတြက္ သက္တမ္းတုိးလုိက္ေၾကာင္း ခရုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔မွ ေဒသခံမ်ားကုိ အသိေပးလုိက္သည္။
ည ၆ နာရီမွ နံနက္ ၆ နာရီထိ ညမထြက္ရ အမိန္႔ကုိ ဘူးသီးေတာင္ၿမဳိ႕နယ္တြင္ ည ၁၀ နာရီမွ နံနက္ ၅ နာရီထိလည္းေကာင္း၊ ေမာင္ေတာၿမဳိ႕နယ္တြင္ ည ၉ နာရီမွ နံနက္ ၅ နာရီထိလည္းေကာင္း ျပင္ဆင္သတ္မွတ္လုိက္သည္ဟု အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာပုိင္မ်ားက အသိေပးေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက RB News သုိ႔ေျပာပါသည္။
ညမထြက္ရအမိန္႔ကုိ ဘူးသီးေတာင္ႏွင့္ ေမာင္ေတာၿမဳိ႕နယ္မ်ားရွိ ေဒသခံမ်ား အားလုံး လုိက္နာရန္ လုိေသာ္လည္း အမွန္တကယ္တြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား မလုိက္နာပါက မည္သုိ႔မွ် အေရးယူေဆာင္ရြက္ျခင္း မရွိဟု ေဒသခံမ်ားက ဆုိသည္။
နယ္ျခားေစာင့္ရဲမ်ားႏွင့္ ၿမဳိ႕ေပၚရွိ ရဲတပ္ဖြဲ႔၀င္မ်ားက ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားကုိ ညမထြက္ရ အခ်ိန္မစတင္မီ နာရီ၀က္ အလုိခန္႔တြင္ ေနအိမ္ျပင္ပမ်ား၌ ေတြ႔ရွိပါက ညမထြက္ရအမိန္႔ ခ်ဳိးေဖာက္သည္ဟု လုပ္ႀကံစြပ္စြဲ၍ ေငြညွစ္ျခင္းမ်ား မၾကာခဏ ျပဳလုပ္ေလ့ရွိသည္။
ညမထြက္ရအခ်ိန္ ေျပာင္းလဲသြားေသာ္လည္း ေက်းလက္ေဒသမ်ားရွိ ေဒသခံမ်ားသည္ အလုပ္အကုိင္မရွိျခင္း၊ သြားလာခြင့္ ကန္႔သတ္ထားျခင္း တုိ႔ေၾကာင့္ အေျခအေနတစ္စုံတစ္ရာ ေျပာင္းလဲရန္ မရွိဟု သုံးသပ္ေနၾကသည္။
ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး မဟာမင္းႀကီး Zeid Ra'ad al-Hussein (ဓါတ္ပုံ - Reuters) |
9.3.2018
ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီရဲ့ အႀကီးအကဲျဖစ္သူ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ရုိဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြ အေပၚ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြ အတြက္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ ညီလာခံက ျမန္မာအစုိးရ ကုိ ႏုိင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္ခုံရုံးမွာ တရားစြဲဆုိဖုိ႔ ဒီေန႔ ေသာၾကာေန႔ (မတ္လ ၉) မွာ ေျပာၾကားလုိက္တယ္လုိ႔ Reuters သတင္းဌာနက ေရးသား ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး မဟာမင္းႀကီး Zeid Ra'ad al-Hussein က ရခုိင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပုိင္းမွာ လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ လုပ္ရပ္ေတြ က်ဴးလြန္ထားတယ္လုိ႔ သံသယ ျဖစ္ေနရတဲ့အတြက္ လြတ္လပ္တဲ့ စုံစမ္းစစ္ေဆးခြင့္ေတြ ေပးဖုိ႔ ျမန္မာအစုိးရကုိ တုိက္တြန္းထားတယ္။
ဆြဇ္ဇာလန္ႏုိင္ငံ ဂ်နီဗာၿမဳိ႕က သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ “ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကေတာ့ လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ လုပ္ရပ္ေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့တယ္လုိ႔ ခုိင္ခုိင္မာမာ သံသယ ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါကုိ တရားရုံးကေနသာ အတည္ျပဳလုိ႔ရမယ္” လုိ႔ Zeid Ra'ad al-Hussein ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ (၂၅) ရက္ေန႔ ေနာက္ပုိင္းမွာ ျမန္မာအစုိးရနဲ႔ စစ္တပ္က ရုိဟင္ဂ်ာ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာကုိ အရွင္လတ္လတ္ မီးရႈိ႕သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ေသနတ္၊ ေလာင္ခ်ာေတြနဲ႔ ပစ္ခတ္သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ဓါးနဲ႔ လည္လွီး ခုတ္ျဖတ္ သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ အမ်ဳိးသမီးေတြနဲ႔ မိန္းကေလးငယ္ေတြကုိ မုဒိမ္းက်င့္ျခင္း၊ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားရဲ့ ရြာေပါင္း ၃၆၀ နီးပါးကို မီးရႈိ႕ ဖ်က္ဆီးျခင္းမ်ား က်ဴးလြန္ခဲ့ၿပီး၊ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး မဟာမင္းႀကီး Zeid က လူမ်ဳိးစုရွင္းလင္းသုတ္သင္ျခင္းရဲ့ ျပဌာန္းပါ ဥပမာအတုိင္း လုိ႔ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ေႏွာင္းပုိင္းမွာ ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး၊ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီရဲ့ ကုိယ္စားလွယ္ေတြ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံက ဒုကၡသည္စခန္းေတြကုိ အႀကိမ္ႀကိမ္ သြားေရာက္ စစ္ေဆးၿပီးတဲ့ေနာက္ ယခုအခါ လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ လုပ္ရပ္လုိ႔ ေျပာၾကားေနျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာအစုိးရက ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္က ပါေမာကၡ ရန္ဟီးလီ ကုိလည္း ျပည္၀င္ခြင့္ ဗီဇာ ပိတ္ပင္ထားလုိက္တဲ့ အျပင္၊ ႏုိင္ငံတကာ က ေတာင္းဆုိေနတဲ့ ႏုိင္ငံတကာ အခ်က္အလက္ ရွာေဖြေရး အဖြဲ႔ကုိလည္း ျပည္၀င္ခြင့္ မေပးတာေၾကာင့္ ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအ၀ုိင္းမွာေတာ့ ျမန္မာအစုိးရနဲ႔ စစ္တပ္ကုိ ႏုိင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္ခုံရုံးတင္ဖုိ႔ အပူတျပင္း ႀကဳိးပမ္းေနတာ အမ်ားအျပား ရွိေနပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ အႀကိမ္ႀကိမ္ ၀င္ေရာက္ ေလ့လာခဲ့တဲ့ ပါေမာကၡ ရန္ဟီးလီ ကေတာ့ လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈရဲ့ အသြင္အျပင္ လကၡဏာေတြကုိ ျမန္မာစစ္တပ္က က်ဴးလြန္ခဲ့တယ္လုိ႔ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံ အေျခစုိက္ Channel 4 သတင္းဌာနဲ႔ သီးသန္႔ အင္တာဗ်ဴးမွာ ေျပာဆုိထားၿပီး၊ မၾကာေသးခင္က ေတာင္ကုိရီးယားႏုိင္ငံ ဆုိးလ္ၿမဳိ႕မွာ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာလည္း အလားတူ ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။
ျမန္မာအစုိးရနဲ႔ စစ္တပ္ကေတာ့ ရာဇ၀တ္မႈ တစ္ခုမွ က်ဴးလြန္ထားျခင္း မရွိသေယာင္ အျမဲေျပာဆုိေလ့ရွိၿပီး၊ လြန္ခဲ့တဲ့ ရက္ပုိင္းက တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ရုံးက ထုတ္ျပန္တဲ့ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရေအာင္ ႀကဳိးပမ္းစဥ္က ဓါတ္ပုံေတြကုိ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္တုန္း ရုိဟင္ဂ်ာ-ရခုိင္ အဓိက႐ုဏ္းမွာ ရုိဟင္ဂ်ာေတြက ရခုိင္ေတြကုိ သတ္ျဖတ္ခဲ့တဲ့ ဓါတ္ပုံေတြ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဓါတ္ပုံေတြနဲ႔ ၀ါဒျဖန္႔ေနတာေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။
RB News
22.12.2017
ကမာၻတစ္လႊားက ဆိုးဆိုးဝါးဝါး လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္သူ ၁၃ ဦးကုိ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက စီးပြားေရးဒဏ္ခတ္ အေရးယူခ့ဲမႈမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဖက္ကေတာ့ အေနာက္ပိုင္းတုိင္း စစ္ဌာနခ်ဳပ္တိုင္းမွဴးေဟာင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္စိုး ပါဝင္လာပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္စုိးဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္က အရပ္သား႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ တရားလက္လြန္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခ့ဲတ့ဲ စစ္ဆင္ေရးေတြကုိ တာဝန္ယူခ့ဲတယ္လို႔ အေမရိကန္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ မေန႔က ထုတ္ျပန္ခ်က္ထဲမွာ ပါရိွပါတယ္။
ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္စုိးကုိ အခုလုိ စီးပြားေရး ဒဏ္ခတ္ အေရးယူလုိက္ျခင္းဟာ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ အရပ္သား႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ဆိုးဆိုးရြားရြား လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ေနတ့ဲ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕လုပ္ရပ္အေပၚ အေမရိကန္အစုိးရအေနနဲ႔ စိတ္ပ်က္မိေၾကာင္းကုိ လက္ေတြ႕ျပသလိုက္တာျဖစ္ၿပီး အရပ္သား႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ျမန္မာစစ္တပ္က ႀကီးႀကီးမားမား လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ေနတာေတြကုိ အေမရိကန္ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ဘယ္လုိမွ လက္ခံမွာမဟုတ္ဘူးလုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အေမရိကန္သံမွဴးေဟာင္း Priscilla Clapp က ေျပာပါတယ္။
ၾကာသပေတးေန႔က လက္မွတ္ေရးထိုး ထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ သမၼတ Donald Trump ရဲ႕ အမိန္႔အရ ဒဏ္ခတ္မႈ ခ်မွတ္ခံလိုက္ရသူေတြအေနနဲ႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ ပိုင္ဆိုင္မႈေတြရွိေနရင္ ခ်ိတ္ပိတ္ခံရမွာ ျဖစ္ၿပီး အေမရိကန္နဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ ေငြေၾကးစနစ္ အသုံးျပဳမႈမွာလည္း အကန္႔အသတ္ျပဳျခင္းေတြ ခံရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္က အရပ္သား ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ဥပေဒမဲ့သတ္ျဖတ္မႈ၊ အမ်ဳိးသမီးေတြအေပၚ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အႏုိင္က်င့္ေစာ္ကားမႈ၊ တရားလက္လြန္ ဖမ္းဆီးမႈေတြအပါအဝင္ ဆိုးရြားလြန္းတ့ဲ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာအစုိးရမွာ တာဝန္ရွိေၾကာင္း ခိုင္လံုတဲ့ အေထာက္အထားေတြ ေတြ႔ရွိခဲ့တာေၾကာင့္ အခုလို ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈ စတင္ရတာ ျဖစ္တယ္လို႔ မေန႔က အိမ္ျဖဴေတာ္က ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္စုိးကုိ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက အခုလုိ ဒဏ္ခတ္ အေရးယူ လုိက္တာဟာ အေရးပါတဲ့ ေျခလွမ္းတစ္ရပ္ ျဖစ္ေၾကာင္း လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔ (HRW) က အာရွေရးရာ ညြန္ၾကားေရးမွဴး John Sifton က ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံကေန ဘဂၤလားေဒ႐ွ္႕ဖက္ျခမ္းကုိ က်ည္ဆံဒဏ္ရာအပါအဝင္ တျခားဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္ေတြနဲ႔အတူ ထြက္ေျပးခိုလံႈလာတ့ဲ ဒုကၡသည္ေတြကေတာ့ ေဒသခံဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြအုပ္စုေတြနဲ႔ ျမန္မာစစ္သားေတြ လက္တြဲညီညီနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ ရြာေတြကုိ မီးရိႈ႕ခ့ဲၾကတာျဖစ္ေၾကာင္း၊ အရပ္သားေတြကုိ ပစ္မွတ္ထား တိုက္ခိုက္သတ္ျဖတ္ခ့ဲေၾကာင္း၊ အမ်ဳိးသမီးေတြကုိ အဓမၼျပဳက်င့္ေၾကာင္း စတ့ဲ သူတို႔ေတြ႕ၾကံဳရင္ဆိုင္ခ့ဲရတာေတြကုိ ထြက္ဆိုလ်က္ရိွေနပါတယ္။
ဩဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ ျဖစ္ပြားခ့ဲတ့ဲ အေရးခင္းေနာက္ပိုင္း ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ အျပစ္မ့ဲ ႐ိုဟင္ဂ်ာအရပ္သားေပါင္း ၆၇၀၀ ေက်ာ္ သတ္ျဖတ္ခံခ့ဲရတယ္လို႔ MSF က ၿပီးခ့ဲတ့ဲအပတ္က အစီရင္ခံစာထုတ္ျပန္ခ့ဲပါတယ္။ လူေပါင္း ၇ သိန္းနီးပါးဟာ အိုးအိမ္ေတြ မီးရိႈ႕ခံရၿပီး ဘဂၤလားေဒ႐ွ္႕ဖက္ျခမ္းကုိ အသက္လုၿပီး ထြက္ေျပးလာခ့ဲရျခင္း၊ အမ်ဳိးသမီးေတြ အဓမၼအႏိုင္က်င့္ခံရျခင္း စတ့ဲ စစ္တပ္ရဲ႕ လူမဆန္တ့ဲ က်ဴးလြန္မႈေတြဟာ သင္႐ိုးၫႊန္းတမ္းမွာ ဥပမာျပစရာ လူမ်ဳိးစုအလိုက္ သုတ္သင္႐ွင္းလင္းေရး လုပ္ေဆာင္မႈျဖစ္တယ္လို႔ ကမာၻ႕ကုလသမဂၢကအဖြဲ႔က ႏိုဝင္ဘာလ ၂၂ ရက္ေန႔မွာ အတိအလင္း ေျပာၾကားခ့ဲပါတယ္။
ျမန္မာအစုိးရကေတာ့ အေနာက္ပုိင္းတုိင္းမွဴး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္စိုးကို ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏိုဝင္ဘာလထဲမွာ အဆိုပါ ရာထူးက ဖယ္ရွားခ့ဲၿပီး သူ႔ေနရာမွာ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္စိုးတင့္ႏုိင္ကို အစားထိုး ခန္႔အပ္ခ့ဲပါတယ္။
ကမာၻတစ္လႊားက ဆိုးဆိုးဝါးဝါး လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္သူ ၁၃ ဦးကုိ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက စီးပြားေရးဒဏ္ခတ္ အေရးယူခ့ဲမႈမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဖက္ကေတာ့ အေနာက္ပိုင္းတုိင္း စစ္ဌာနခ်ဳပ္တိုင္းမွဴးေဟာင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္စိုး ပါဝင္လာပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္စုိးဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္က အရပ္သား႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ တရားလက္လြန္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခ့ဲတ့ဲ စစ္ဆင္ေရးေတြကုိ တာဝန္ယူခ့ဲတယ္လို႔ အေမရိကန္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ မေန႔က ထုတ္ျပန္ခ်က္ထဲမွာ ပါရိွပါတယ္။
ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္စုိးကုိ အခုလုိ စီးပြားေရး ဒဏ္ခတ္ အေရးယူလုိက္ျခင္းဟာ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ အရပ္သား႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ဆိုးဆိုးရြားရြား လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ေနတ့ဲ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕လုပ္ရပ္အေပၚ အေမရိကန္အစုိးရအေနနဲ႔ စိတ္ပ်က္မိေၾကာင္းကုိ လက္ေတြ႕ျပသလိုက္တာျဖစ္ၿပီး အရပ္သား႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ျမန္မာစစ္တပ္က ႀကီးႀကီးမားမား လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ေနတာေတြကုိ အေမရိကန္ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ဘယ္လုိမွ လက္ခံမွာမဟုတ္ဘူးလုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အေမရိကန္သံမွဴးေဟာင္း Priscilla Clapp က ေျပာပါတယ္။
ၾကာသပေတးေန႔က လက္မွတ္ေရးထိုး ထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ သမၼတ Donald Trump ရဲ႕ အမိန္႔အရ ဒဏ္ခတ္မႈ ခ်မွတ္ခံလိုက္ရသူေတြအေနနဲ႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ ပိုင္ဆိုင္မႈေတြရွိေနရင္ ခ်ိတ္ပိတ္ခံရမွာ ျဖစ္ၿပီး အေမရိကန္နဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ ေငြေၾကးစနစ္ အသုံးျပဳမႈမွာလည္း အကန္႔အသတ္ျပဳျခင္းေတြ ခံရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္က အရပ္သား ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ဥပေဒမဲ့သတ္ျဖတ္မႈ၊ အမ်ဳိးသမီးေတြအေပၚ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အႏုိင္က်င့္ေစာ္ကားမႈ၊ တရားလက္လြန္ ဖမ္းဆီးမႈေတြအပါအဝင္ ဆိုးရြားလြန္းတ့ဲ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာအစုိးရမွာ တာဝန္ရွိေၾကာင္း ခိုင္လံုတဲ့ အေထာက္အထားေတြ ေတြ႔ရွိခဲ့တာေၾကာင့္ အခုလို ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈ စတင္ရတာ ျဖစ္တယ္လို႔ မေန႔က အိမ္ျဖဴေတာ္က ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္စုိးကုိ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက အခုလုိ ဒဏ္ခတ္ အေရးယူ လုိက္တာဟာ အေရးပါတဲ့ ေျခလွမ္းတစ္ရပ္ ျဖစ္ေၾကာင္း လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔ (HRW) က အာရွေရးရာ ညြန္ၾကားေရးမွဴး John Sifton က ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံကေန ဘဂၤလားေဒ႐ွ္႕ဖက္ျခမ္းကုိ က်ည္ဆံဒဏ္ရာအပါအဝင္ တျခားဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္ေတြနဲ႔အတူ ထြက္ေျပးခိုလံႈလာတ့ဲ ဒုကၡသည္ေတြကေတာ့ ေဒသခံဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြအုပ္စုေတြနဲ႔ ျမန္မာစစ္သားေတြ လက္တြဲညီညီနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ ရြာေတြကုိ မီးရိႈ႕ခ့ဲၾကတာျဖစ္ေၾကာင္း၊ အရပ္သားေတြကုိ ပစ္မွတ္ထား တိုက္ခိုက္သတ္ျဖတ္ခ့ဲေၾကာင္း၊ အမ်ဳိးသမီးေတြကုိ အဓမၼျပဳက်င့္ေၾကာင္း စတ့ဲ သူတို႔ေတြ႕ၾကံဳရင္ဆိုင္ခ့ဲရတာေတြကုိ ထြက္ဆိုလ်က္ရိွေနပါတယ္။
ဩဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ ျဖစ္ပြားခ့ဲတ့ဲ အေရးခင္းေနာက္ပိုင္း ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ အျပစ္မ့ဲ ႐ိုဟင္ဂ်ာအရပ္သားေပါင္း ၆၇၀၀ ေက်ာ္ သတ္ျဖတ္ခံခ့ဲရတယ္လို႔ MSF က ၿပီးခ့ဲတ့ဲအပတ္က အစီရင္ခံစာထုတ္ျပန္ခ့ဲပါတယ္။ လူေပါင္း ၇ သိန္းနီးပါးဟာ အိုးအိမ္ေတြ မီးရိႈ႕ခံရၿပီး ဘဂၤလားေဒ႐ွ္႕ဖက္ျခမ္းကုိ အသက္လုၿပီး ထြက္ေျပးလာခ့ဲရျခင္း၊ အမ်ဳိးသမီးေတြ အဓမၼအႏိုင္က်င့္ခံရျခင္း စတ့ဲ စစ္တပ္ရဲ႕ လူမဆန္တ့ဲ က်ဴးလြန္မႈေတြဟာ သင္႐ိုးၫႊန္းတမ္းမွာ ဥပမာျပစရာ လူမ်ဳိးစုအလိုက္ သုတ္သင္႐ွင္းလင္းေရး လုပ္ေဆာင္မႈျဖစ္တယ္လို႔ ကမာၻ႕ကုလသမဂၢကအဖြဲ႔က ႏိုဝင္ဘာလ ၂၂ ရက္ေန႔မွာ အတိအလင္း ေျပာၾကားခ့ဲပါတယ္။
ျမန္မာအစုိးရကေတာ့ အေနာက္ပုိင္းတုိင္းမွဴး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္စိုးကို ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏိုဝင္ဘာလထဲမွာ အဆိုပါ ရာထူးက ဖယ္ရွားခ့ဲၿပီး သူ႔ေနရာမွာ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္စိုးတင့္ႏုိင္ကို အစားထိုး ခန္႔အပ္ခ့ဲပါတယ္။
(ဓါတ္ပုံ - Reuters) |
5.12.2017
ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ေနထိုင္ၾကတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ လူမ်ိဳးစုအေပၚ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ (Genocide) က်ဴးလြန္တယ္ဆိုတဲ့ စြဲခ်က္အေပၚ ျမန္မာလံုျခံဳေရးတပ္က အျပစ္ရွိႏိုင္တယ္လို႔ ကုလသမဂၢရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ထိပ္တန္းအရာရွိက ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ပို႔ေရးအတြက္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအၾကား သေဘာတူထားေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ဆက္လက္ထြက္ေျပးေနရတာကိုလည္း ေထာက္ျပေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္မႈေတြ ေဒသအတြင္းမွာ အခိုင္အမာ မရွိဘဲ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္လေနာက္ပိုင္းမွ ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္လာတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ ၆၂၆၀၀၀ အနက္မွ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကမွ ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ ဒုကၡသည္ေနရပ္ျပန္ပို႔ေရးအစီအစဥ္ကို လက္မခံသင့္ဘူးလို႔ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး Zeid Ra‘ad al-Hussein ေျပာပါတယ္။
ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီက ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္ ဦးထင္လင္းကေတာ့ ျမန္မာအစိုးရဟာ ဒုကၡသည္ေတြ ၂ လအတြင္း ေနရပ္ျပန္ေရးအတြက္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ ညွိႏႈိင္းေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္၊ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ ေနရာခ်ေပးမွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ေျပာေနပါတယ္။
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ဆင့္ေခၚတဲ့ ဂ်နီဗာ က ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ ရဲ႕ အထူးအစည္းအေ၀းမွာ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီးက ေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။ အရင္ကလည္း ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ က်ဴးလြန္တာဟာ သင္ရိုးညြန္းတန္းဝင္ လူမ်ိဳးတုန္း သန္႔စင္ရွင္းလင္းတဲ့ (Ethnic Cleansing) အမႈကိစၥျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာဖူးပါတယ္။
“ခိုင္မာတဲ့ အစီအရင္ခံစာေတြအရ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚက်ဴးလြန္တာဟာ လူသားမဆန္တဲ့ ၾကမ္းတမ္းခက္ထန္တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြျဖစ္တယ္။ အိမ္ေတြထဲမွာ လူေတြပိတ္ျပီး အရွင္လတ္လတ္ မီးရွဳိ႕သတ္တယ္။ ကေလးလူၾကီးမေရြး သတ္တယ္။ ထြက္ေျပးေနတဲ့ လူအုပ္ႀကီးထဲကို ေသနတ္နဲ႔ သိမ္းက်ံဳးပစ္ခတ္တယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြေရာ မိန္းကေလးငယ္ေတြကိုပါ မုဒိမ္းက်င့္တယ္။ အိမ္ေတြ၊ ေက်ာင္းေတြ၊ ေစ်းေတြ၊ ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတြကို မီးရွဳိ႕ဖ်က္ဆီးတယ္” လို႔ သူက အျဖစ္အပ်က္ကို တင္ျပေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
“ေျပာ…လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္တဲ့ (Genocide) လကၡဏာေတြမရွိပါဘူးလို႔ ဘယ္သူေျပာႏိုင္လဲ” လို႔ အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံ ၄၇ ႏိုင္ငံပါဝင္တဲ့ အစည္းအေဝးမွာ ေမးခြန္းထုတ္ ေျပာဆိုခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
ဒီျပစ္မႈ က်ဴးလြန္သူေတြကို စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ေပးရာမွာ အေထာက္အကူျပဳေစမယ့္ ယႏၱရားေတြေရးဆြဲခ်မွတ္ေပးဖို႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီကတဆင့္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံထံ တင္သြင္းဖို႔ကိုလည္း တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။
ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ အၾကမ္းဖက္က်ဴးလြန္မႈေတြ၊ မုဒိမ္းက်င့္မႈေတြ က်ဴးလြန္ၾကတဲ့ အစိုးရလံုျခံဳေရးတပ္ေတြ၊ အရပ္သားေတြအေပၚ အျပစ္ေပးအေရးယူတာ မရွိသေလာက္ျဖစ္ေနတယ္လို႔ သူကဆက္ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကို ဦးေဆာင္ေနတဲ့ Marzuki Darusman ကလည္း “သက္ေသရွိတဲ့ေနရာေတြကို ဦးတည္ေဖာ္ထုတ္သြားမွာပါ၊ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္က စၿပီး ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တာေတြကို အလံုးစံု ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ ဦးတည္ လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္” လို႔ ဗီဒီယိုဖိုင္ကတဆင့္ ေျပာပါတယ္။
သူ႔အဖြဲ႕ဟာ Cox’s Bazar ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ မွာရွိတဲ့ ကေလးငယ္ေတြအပါအဝင္ ရိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားၿပီး ဒုကၡသည္ေတြဟာ အလြန္းၾကမ္းတမ္းတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈဒဏ္ေတြကို ျဖတ္သန္းလာခဲ့ရတယ္၊ ဒုကၡသည္ေတြဆီမွာ စိတ္ေျခာက္ျခားမႈေတြရဲ႕ အရိပ္အေယာင္ေတြ ေတြ႔ျမင္ေနရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း ဝင္ေရာက္ၿပီး စံုစမ္းစစ္ေဆးႏိုင္ခြင့္ကို ျမန္မာအစိုးရက ခြင့္မျပဳထားေပမယ့္ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္အစပိုင္းေလာက္မွာ ဝင္ေရာက္စံုစမ္းခြင့္ရလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္းလည္း သူကေျပာပါတယ္။
“ရင္နင့္စရာေကာင္းၿပီး ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းတဲ့ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္ေစာ္ကားသတ္ျဖတ္မႈေတြကို လုပ္ေဆာင္တဲ့ အေၾကာင္းေတြၾကားသိရတယ္။ ဒါေတြဟာ ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရးအေပၚ အေျခခံၿပီး အမုန္းစိတ္ေတြနဲ႔ ေသြးေအးေအးလုပ္ေဆာင္ေနၾကတယ္” လို႔ ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးရဲ႕ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာအၾကမ္းဖက္မႈဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ Pramila Patten က လြတ္ေျမာက္လာသူေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
ဒီျပစ္မႈေတြမွာ “မုဒိမ္းက်င့္တာေတြ၊ စစ္သားေတြက စုေပါင္း မုဒိမ္းက်င့္တာေတြ၊ လူေရွ႕မွာ ကိုယ္လံုးတီးခၽြတ္ျပခိုင္းတာေတြ၊ အရွက္ခြဲတာေတြ၊ လိင္ဆက္ဆံဖို႔ စစ္တပ္အတြင္း ကၽြန္ျပဳ ဖမ္းခ်ဳပ္ထားတာေတြ ပါဝင္တယ္” လို႔ Patten က ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရကေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို သတ္ျဖတ္တာ မလုပ္ဘူးလို႔ ျငင္းဆိုေနပါတယ္။ ဒီကိစၥေတြအေပၚ ျမန္မာ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးထင္လင္းက “လူေတြက သူတို႔ ေျပာခ်င္တာေျပာတယ္၊ တခါတေလ သူမ်ားက ေျပာခိုင္းတာကို ေျပာတယ္” လို႔ ေျပာဆိုပါတယ္။
‘လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ (Genocide) ဆိုတာ ႏိုင္ငံသားတစ္စု၊ လူမ်ိဳးစု၊ လူမ်ိဳးႏြယ္စု သို႔မဟုတ္ ဘာသာဝင္တစ္စုကို အားလံုးေသာ္လည္းေကာင္း၊ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းေသာ္လည္းေကာင္း ဖ်က္ဆီးဖို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိလုပ္ေဆာင္တဲ့ လုပ္ရပ္ကို ဆိုလိုတယ္’ လို႔ ကုလသမဂၢက အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုပါတယ္။ ကုလသမဂၢ သေဘာတူညီခ်က္အရ ဒီလို လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ လုပ္ရပ္ေတြကို ရပ္တန္႔ေစဖို႔ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာတားျမစ္ရမယ့္တာဝန္ရွိတယ္၊ က်ဴးလြန္သူေတြကို အျပစ္ေပးအေရးယူရမယ့္တာဝန္ရွိပါတယ္။
Reuters သတင္းမွာေဖာ္ျပထားတဲ့ “Myanmar forces may be guilty of genocide against Rohingya, U.N. says” ကို O’Laie Manzu မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ထားတာျဖစ္ပါတယ္။
ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္မႈေတြ ေဒသအတြင္းမွာ အခိုင္အမာ မရွိဘဲ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္လေနာက္ပိုင္းမွ ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္လာတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ ၆၂၆၀၀၀ အနက္မွ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကမွ ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ ဒုကၡသည္ေနရပ္ျပန္ပို႔ေရးအစီအစဥ္ကို လက္မခံသင့္ဘူးလို႔ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး Zeid Ra‘ad al-Hussein ေျပာပါတယ္။
ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီက ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္ ဦးထင္လင္းကေတာ့ ျမန္မာအစိုးရဟာ ဒုကၡသည္ေတြ ၂ လအတြင္း ေနရပ္ျပန္ေရးအတြက္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ ညွိႏႈိင္းေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္၊ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ ေနရာခ်ေပးမွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ေျပာေနပါတယ္။
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ဆင့္ေခၚတဲ့ ဂ်နီဗာ က ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ ရဲ႕ အထူးအစည္းအေ၀းမွာ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီးက ေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။ အရင္ကလည္း ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ က်ဴးလြန္တာဟာ သင္ရိုးညြန္းတန္းဝင္ လူမ်ိဳးတုန္း သန္႔စင္ရွင္းလင္းတဲ့ (Ethnic Cleansing) အမႈကိစၥျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာဖူးပါတယ္။
“ခိုင္မာတဲ့ အစီအရင္ခံစာေတြအရ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚက်ဴးလြန္တာဟာ လူသားမဆန္တဲ့ ၾကမ္းတမ္းခက္ထန္တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြျဖစ္တယ္။ အိမ္ေတြထဲမွာ လူေတြပိတ္ျပီး အရွင္လတ္လတ္ မီးရွဳိ႕သတ္တယ္။ ကေလးလူၾကီးမေရြး သတ္တယ္။ ထြက္ေျပးေနတဲ့ လူအုပ္ႀကီးထဲကို ေသနတ္နဲ႔ သိမ္းက်ံဳးပစ္ခတ္တယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြေရာ မိန္းကေလးငယ္ေတြကိုပါ မုဒိမ္းက်င့္တယ္။ အိမ္ေတြ၊ ေက်ာင္းေတြ၊ ေစ်းေတြ၊ ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတြကို မီးရွဳိ႕ဖ်က္ဆီးတယ္” လို႔ သူက အျဖစ္အပ်က္ကို တင္ျပေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
“ေျပာ…လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္တဲ့ (Genocide) လကၡဏာေတြမရွိပါဘူးလို႔ ဘယ္သူေျပာႏိုင္လဲ” လို႔ အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံ ၄၇ ႏိုင္ငံပါဝင္တဲ့ အစည္းအေဝးမွာ ေမးခြန္းထုတ္ ေျပာဆိုခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
ဒီျပစ္မႈ က်ဴးလြန္သူေတြကို စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ေပးရာမွာ အေထာက္အကူျပဳေစမယ့္ ယႏၱရားေတြေရးဆြဲခ်မွတ္ေပးဖို႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီကတဆင့္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံထံ တင္သြင္းဖို႔ကိုလည္း တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။
ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ အၾကမ္းဖက္က်ဴးလြန္မႈေတြ၊ မုဒိမ္းက်င့္မႈေတြ က်ဴးလြန္ၾကတဲ့ အစိုးရလံုျခံဳေရးတပ္ေတြ၊ အရပ္သားေတြအေပၚ အျပစ္ေပးအေရးယူတာ မရွိသေလာက္ျဖစ္ေနတယ္လို႔ သူကဆက္ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကို ဦးေဆာင္ေနတဲ့ Marzuki Darusman ကလည္း “သက္ေသရွိတဲ့ေနရာေတြကို ဦးတည္ေဖာ္ထုတ္သြားမွာပါ၊ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္က စၿပီး ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တာေတြကို အလံုးစံု ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ ဦးတည္ လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္” လို႔ ဗီဒီယိုဖိုင္ကတဆင့္ ေျပာပါတယ္။
သူ႔အဖြဲ႕ဟာ Cox’s Bazar ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ မွာရွိတဲ့ ကေလးငယ္ေတြအပါအဝင္ ရိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားၿပီး ဒုကၡသည္ေတြဟာ အလြန္းၾကမ္းတမ္းတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈဒဏ္ေတြကို ျဖတ္သန္းလာခဲ့ရတယ္၊ ဒုကၡသည္ေတြဆီမွာ စိတ္ေျခာက္ျခားမႈေတြရဲ႕ အရိပ္အေယာင္ေတြ ေတြ႔ျမင္ေနရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း ဝင္ေရာက္ၿပီး စံုစမ္းစစ္ေဆးႏိုင္ခြင့္ကို ျမန္မာအစိုးရက ခြင့္မျပဳထားေပမယ့္ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္အစပိုင္းေလာက္မွာ ဝင္ေရာက္စံုစမ္းခြင့္ရလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္းလည္း သူကေျပာပါတယ္။
“ရင္နင့္စရာေကာင္းၿပီး ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းတဲ့ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္ေစာ္ကားသတ္ျဖတ္မႈေတြကို လုပ္ေဆာင္တဲ့ အေၾကာင္းေတြၾကားသိရတယ္။ ဒါေတြဟာ ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရးအေပၚ အေျခခံၿပီး အမုန္းစိတ္ေတြနဲ႔ ေသြးေအးေအးလုပ္ေဆာင္ေနၾကတယ္” လို႔ ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးရဲ႕ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာအၾကမ္းဖက္မႈဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ Pramila Patten က လြတ္ေျမာက္လာသူေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
ဒီျပစ္မႈေတြမွာ “မုဒိမ္းက်င့္တာေတြ၊ စစ္သားေတြက စုေပါင္း မုဒိမ္းက်င့္တာေတြ၊ လူေရွ႕မွာ ကိုယ္လံုးတီးခၽြတ္ျပခိုင္းတာေတြ၊ အရွက္ခြဲတာေတြ၊ လိင္ဆက္ဆံဖို႔ စစ္တပ္အတြင္း ကၽြန္ျပဳ ဖမ္းခ်ဳပ္ထားတာေတြ ပါဝင္တယ္” လို႔ Patten က ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရကေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို သတ္ျဖတ္တာ မလုပ္ဘူးလို႔ ျငင္းဆိုေနပါတယ္။ ဒီကိစၥေတြအေပၚ ျမန္မာ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးထင္လင္းက “လူေတြက သူတို႔ ေျပာခ်င္တာေျပာတယ္၊ တခါတေလ သူမ်ားက ေျပာခိုင္းတာကို ေျပာတယ္” လို႔ ေျပာဆိုပါတယ္။
‘လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ (Genocide) ဆိုတာ ႏိုင္ငံသားတစ္စု၊ လူမ်ိဳးစု၊ လူမ်ိဳးႏြယ္စု သို႔မဟုတ္ ဘာသာဝင္တစ္စုကို အားလံုးေသာ္လည္းေကာင္း၊ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းေသာ္လည္းေကာင္း ဖ်က္ဆီးဖို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိလုပ္ေဆာင္တဲ့ လုပ္ရပ္ကို ဆိုလိုတယ္’ လို႔ ကုလသမဂၢက အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုပါတယ္။ ကုလသမဂၢ သေဘာတူညီခ်က္အရ ဒီလို လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ လုပ္ရပ္ေတြကို ရပ္တန္႔ေစဖို႔ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာတားျမစ္ရမယ့္တာဝန္ရွိတယ္၊ က်ဴးလြန္သူေတြကို အျပစ္ေပးအေရးယူရမယ့္တာဝန္ရွိပါတယ္။
Reuters သတင္းမွာေဖာ္ျပထားတဲ့ “Myanmar forces may be guilty of genocide against Rohingya, U.N. says” ကို O’Laie Manzu မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ထားတာျဖစ္ပါတယ္။
အီးယူ ႏုိင္ငံျခားမူ၀ါဒေရးရာ အႀကီးအကဲ Federica Mogherini |
ကိုုေဇာ္၀င္းလႈိင္
ဥေရာပေကာင္စီက တနလၤာေန႔မွာ ခ်မွတ္လုိက္တဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေရွ႕လုပ္ငန္းစဥ္ေတြအတြက္ အေရးပါတဲ့ အေျခခံ ဆုံးျဖတ္ခ်က္တခုျဖစ္ေၾကာင္း အီးယူ ႏုိင္ငံျခားမူ၀ါဒေရးရာ အႀကီးအကဲ Federica Mogherini က ေျပာၾကား လုိက္ပါတယ္။ ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္း လံုၿခံဳေရး တပ္အင္အား အလြန္အကြ်ံသံုးစြဲမႈေၾကာင့္ ဥေရာပသမဂၢနဲ႔ အဖြဲ႔၀င္ ႏုိင္ငံေတြက ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္နဲ႔ တပ္မေတာ္ အႀကီးတန္း တာ၀န္ရွိသူေတြကို ဖိတ္ၾကားမႈ ဆိုင္းငံ႔ထားမွာ ျဖစ္သလို လက္ရွိ ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈေတြကိုလည္း ျပန္လည္ သံုးသပ္မယ္လို႔ ဥေရာပ ေကာင္စီက ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်လုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးပါမယ္။
တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္နဲ႔ စစ္တပ္အႀကီးတန္း အရာရွိေတြအေပၚ ပစ္ထား ပိတ္ဆုိ႔ အေရးယူမႈေတြကုိ ေအာက္တုိဘာလ ၁၆ ရက္ေန႔က Luxemburg မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ အီးယူ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးမ်ား စည္းေ၀းပြဲကေန ခ်မွတ္လုိ္က္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဥေရာပသမဂၢဟာ ကမၻာ့တ၀ွမ္း လူ႔အခြင့္အေရးကုိ ဦးစားေပးတဲ့ ႏုိင္ငံျခားေရး မူ၀ါဒကုိ ခ်မွတ္ ေဆာင္ရြက္ေနဆဲျဖစ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္း တခုျဖစ္ေၾကာင္း အီးယူ ႏုိင္ငံျခားမူ၀ါဒေရးရာ အႀကီးအကဲ Federica Mogherini က တနလၤာေန႔မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲအတြင္း ထည့္သြင္း ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ခဲ့တဲ့အေၾကာင္းကုိလည္း အခုလုိ ဆက္လက္ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး က်မတုိ႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ခဲ့ပါတယ္။ အားလုံးလဲ ေတြ႔ၾကၿပီး ျဖစ္မွာပါ။ အဲဒီ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ဟာ ေရွ႕လုပ္ငန္းစဥ္ေတြအတြက္ အေရးပါတဲ့ အေျခခံ ဆုံးျဖတ္ခ်က္တခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ႏုိ၀င္ဘာလကုန္မွာ ASEM - အာရွ ဥေရာပ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးမ်ား စည္းေ၀းပြဲ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ က်င္းပဖုိ႔ ရွိေနတာေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အေျခအေနေတြကုိ ၀န္ႀကီးေတြ အေနနဲ႔ ေဆြးေႏြးဖုိ႔ အခြင့္အလန္းတခုျဖစ္ပါမယ္။”
အာရွ ဥေရာပ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးအဆင့္ စည္းေ၀းပြဲကုိ အခုႏွစ္ ႏုိ၀င္ဘာလ ၂၀ ရက္ေန႔ကေန ၂၁ ရက္ေန႔အထိ ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ ေနျပည္ေတာ္မွာ က်င္းပသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း အၾကမ္းဖက္မႈေတြ အဆုံးသတ္ေရးအတြက္လည္း Ms. Mogherini က သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ အတြင္း ထပ္ေလာင္း ေတာင္းဆုိခဲ့ပါတယ္။
“အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ခ်က္ျခင္း အဆုံးသတ္ေရးအတြက္ က်မတုိ႔ ေတာင္းဆုိပါတယ္။ လူသားခ်င္း စာနာမႈဆုိင္ရာ အကူအညီေတြ အခ်ိန္မဆုိင္းဘဲ ခ်က္ျခင္း လုပ္ေဆာင္ခြင့္ျပဳဖုိ႔ ျမန္မာအစုိးရကုိ ေတာင္းဆုိပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ထြက္ေျပးသြားၾကတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လာႏုိင္ေရးအတြက္လည္း ကူညီ လုပ္ေဆာင္ေပးဖုိ႔ ေတာင္းဆုိပါတယ္။”
ဥေရာပေကာင္စီက အခ်က္ (၈) ခ်က္ပါ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိ ခ်မွတ္လုိက္တာမွာ - ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္း လံုၿခံဳေရး တပ္အင္အား အလြန္အကြ်ံသံုးစြဲမႈေၾကာင့္ ဥေရာပသမဂၢနဲ႔ အဖြဲ႔၀င္ ႏုိင္ငံေတြက ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္နဲ႔ တပ္မေတာ္ အႀကီးတန္း တာ၀န္ရွိသူေတြကို ဖိတ္ၾကားမႈ ဆိုင္းငံ႔ထားမွာ ျဖစ္သလို လက္ရွိ ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈေတြကိုလည္း ျပန္လည္ သံုးသပ္မယ့္အေၾကာင္း ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
လက္ရွိ က်င့္သံုးေနတဲ႔ လက္နက္နဲ႔ စစ္သံုးပစၥည္း ေရာင္းခ်မႈ တားျမစ္မႈကိုလည္း ဆက္လက္ထားရွိဖို႔ ဥေရာပ သမဂၢက အတည္ျပဳလုိက္ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းက လူသားခ်င္း စာနာမႈနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ဆုိင္ရာ အေျခအေနေတြဟာ အလြန္ စုိးရိမ္ဖြယ္ရာ ေကာင္းေၾကာင္း၊ အိမ္ေတြကုိ မီးရႈိ႕မႈေတြနဲ႔ ျပင္းထန္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ၊ ေျမျမဳပ္မႈိင္းေထာင္တာေတြနဲ႔ လိင္ပုိင္းဆုိင္ရာ ေစာ္ကားမႈေတြ ဆက္လက္ ျဖစ္ေပၚေနတယ္ဆုိတဲ့ စုိးရိမ္ဖြယ္ေကာင္းတဲ့ သတင္းေတြ ဆက္လက္ ထြက္ေပၚေနေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြေၾကာင့္ ဘဂၤလားေဒရွ္႕ဘက္ကို ရိုဟင္ဂ်ာေတြအမ်ားစု ပါ၀င္တဲ့လူေပါင္း ၅ သိန္းနီးပါး ထြက္ေျပးရေၾကာင္း၊ လူအမ်ားအျပား အခ်ိန္တုိတုိအတြင္း ထြက္ေျပးၾကရတဲ့ ျဖစ္ရပ္ဟာ လူနည္းစုေတြအေပၚ ပစ္မွတ္ထား လုပ္ေဆာင္တဲ့ သေကၤတျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ေတြ ဂုဏ္သိကၡာရွိစြာ ေနရပ္ျပန္ႏုိင္ေရးအတြက္ အေရးတႀကီး ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔လုိအပ္ေၾကာင္း၊ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း စာနာမႈ အကူအညီေပးေရးနဲ႔ သတင္းမီဒီယာေတြ သြားေရာက္ သတင္းယူခြင့္ကုိ ကန္႔သတ္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္ လုိအပ္ခ်က္ေတြကုိ သိရွိႏုိင္ဖုိ႔နဲ႔ အကူအညီေပးႏုိင္ေရးတုိ႔အတြက္ အျပည့္အ၀ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ျခင္း မရွိေၾကာင္းလည္း ဥေရာပေကာင္စီရဲ႕ ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
အၾကမ္းဖက္မႈ အားလံုးကို ဘက္ေပါင္းစံုက ခ်က္ခ်င္းရပ္ဖို႔လည္း ဥေရာပ ေကာင္စီက ေတာင္းဆိုသလို ျမန္မာ စစ္တပ္ အေနနဲ႔ စစ္ဆင္ေရးေတြကို ရပ္ဖို႔၊ အရပ္သားေတြကို ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ မရွိဘဲ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ဥပေဒ ျပဌာန္းခ်က္ေတြနဲ႔ အညီ အေသအခ်ာ ေဆာင္ရြက္ဖို႔လည္း တုိက္တြန္းထားပါတယ္။
အေျခအေနေတြ တိုးတက္မႈ မရွိရင္ ဥေရာပ ေကာင္စီဘက္က ေနာက္ထပ္ အေရးယူမႈေတြ ဆက္ၿပီး လုပ္သြားဖို႔ ရွိသလို အေျခအေနေတြ တိုးတက္လာခဲ႔ရင္လည္း တုံ႔ျပန္ဖို႔ အဆင္သင့္ရွိေနပါတယ္လို႔ ဥေရာပ ေကာင္စီ ေၾကညာခ်က္က ေျပာပါတယ္။
အီးယူအေနနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္ ထိပ္တန္းအရာရွိေတြအေပၚ ပစ္မွတ္ထား ေရးယူမႈေတြလုပ္ေဆာင္တာနဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ အဆုံးသတ္ေရးအတြက္ ေတာင္းဆုိေနတဲ့ တခ်ိန္ထဲမွာဘဲ ဒုကၡေရာက္သူေတြအတြက္ အကူအညီေတြလည္း ေပးေနတယ္ဆုိတာကုိ Ms. Mogherini က သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲအတြင္း ထည့္သြင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“က်မတုိ႔ အီးယူ ဥေရာပသမဂၢအေနနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာရွိတဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ လူသားခ်င္း စာနာမႈဆုိင္ရာ အကူအညီေတြကုိ တုိးျမင့္ လုပ္ေဆာင္ေပးေနပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းက အကူအညီေပးေရး လုပ္ငန္းေတြမွာ ပါ၀င္ ကူညီဖုိ႔အတြက္လည္း က်မတုိ႔ဘက္က အဆင္သင့္ ရွိေနပါတယ္။”
ရုိဟင္ဂ်ာေတြကုိ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးတဲ့ အေရးႀကီးကိစၥ အပါအ၀င္ ရခုိင္အႀကံေပး ေကာ္မရွင္ရဲ႕ အႀကံျပဳခ်က္ေတြကုိ အျပည့္အ၀နဲ႔ အလ်င္အျမန္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏုိင္ေရးအတြက္ အဆင္သင့္ရွိေၾကာင္း၊ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာအစုိးရကုိ အီးယူက ပ့ံပုိးဖုိ႔ အဆင္သင့္ ရွိတဲ့အေၾကာင္း၊ အႀကံေပးခ်က္ေတြကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖုိ႔ ျမန္မာအစုိးရက ဖြဲ႔စည္းတဲ့ ၀န္ႀကီးအဆင့္ ေကာ္မီတီကုိလည္း အီးယူက ႀကိဳဆုိေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
17.10.2017
ဥေရာပေကာင္စီက တနလၤာေန႔မွာ ခ်မွတ္လုိက္တဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေရွ႕လုပ္ငန္းစဥ္ေတြအတြက္ အေရးပါတဲ့ အေျခခံ ဆုံးျဖတ္ခ်က္တခုျဖစ္ေၾကာင္း အီးယူ ႏုိင္ငံျခားမူ၀ါဒေရးရာ အႀကီးအကဲ Federica Mogherini က ေျပာၾကား လုိက္ပါတယ္။ ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္း လံုၿခံဳေရး တပ္အင္အား အလြန္အကြ်ံသံုးစြဲမႈေၾကာင့္ ဥေရာပသမဂၢနဲ႔ အဖြဲ႔၀င္ ႏုိင္ငံေတြက ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္နဲ႔ တပ္မေတာ္ အႀကီးတန္း တာ၀န္ရွိသူေတြကို ဖိတ္ၾကားမႈ ဆိုင္းငံ႔ထားမွာ ျဖစ္သလို လက္ရွိ ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈေတြကိုလည္း ျပန္လည္ သံုးသပ္မယ္လို႔ ဥေရာပ ေကာင္စီက ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်လုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးပါမယ္။
တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္နဲ႔ စစ္တပ္အႀကီးတန္း အရာရွိေတြအေပၚ ပစ္ထား ပိတ္ဆုိ႔ အေရးယူမႈေတြကုိ ေအာက္တုိဘာလ ၁၆ ရက္ေန႔က Luxemburg မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ အီးယူ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးမ်ား စည္းေ၀းပြဲကေန ခ်မွတ္လုိ္က္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဥေရာပသမဂၢဟာ ကမၻာ့တ၀ွမ္း လူ႔အခြင့္အေရးကုိ ဦးစားေပးတဲ့ ႏုိင္ငံျခားေရး မူ၀ါဒကုိ ခ်မွတ္ ေဆာင္ရြက္ေနဆဲျဖစ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္း တခုျဖစ္ေၾကာင္း အီးယူ ႏုိင္ငံျခားမူ၀ါဒေရးရာ အႀကီးအကဲ Federica Mogherini က တနလၤာေန႔မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲအတြင္း ထည့္သြင္း ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ခဲ့တဲ့အေၾကာင္းကုိလည္း အခုလုိ ဆက္လက္ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး က်မတုိ႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ခဲ့ပါတယ္။ အားလုံးလဲ ေတြ႔ၾကၿပီး ျဖစ္မွာပါ။ အဲဒီ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ဟာ ေရွ႕လုပ္ငန္းစဥ္ေတြအတြက္ အေရးပါတဲ့ အေျခခံ ဆုံးျဖတ္ခ်က္တခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ႏုိ၀င္ဘာလကုန္မွာ ASEM - အာရွ ဥေရာပ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးမ်ား စည္းေ၀းပြဲ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ က်င္းပဖုိ႔ ရွိေနတာေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အေျခအေနေတြကုိ ၀န္ႀကီးေတြ အေနနဲ႔ ေဆြးေႏြးဖုိ႔ အခြင့္အလန္းတခုျဖစ္ပါမယ္။”
အာရွ ဥေရာပ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးအဆင့္ စည္းေ၀းပြဲကုိ အခုႏွစ္ ႏုိ၀င္ဘာလ ၂၀ ရက္ေန႔ကေန ၂၁ ရက္ေန႔အထိ ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ ေနျပည္ေတာ္မွာ က်င္းပသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း အၾကမ္းဖက္မႈေတြ အဆုံးသတ္ေရးအတြက္လည္း Ms. Mogherini က သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ အတြင္း ထပ္ေလာင္း ေတာင္းဆုိခဲ့ပါတယ္။
“အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ခ်က္ျခင္း အဆုံးသတ္ေရးအတြက္ က်မတုိ႔ ေတာင္းဆုိပါတယ္။ လူသားခ်င္း စာနာမႈဆုိင္ရာ အကူအညီေတြ အခ်ိန္မဆုိင္းဘဲ ခ်က္ျခင္း လုပ္ေဆာင္ခြင့္ျပဳဖုိ႔ ျမန္မာအစုိးရကုိ ေတာင္းဆုိပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ထြက္ေျပးသြားၾကတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လာႏုိင္ေရးအတြက္လည္း ကူညီ လုပ္ေဆာင္ေပးဖုိ႔ ေတာင္းဆုိပါတယ္။”
ဥေရာပေကာင္စီက အခ်က္ (၈) ခ်က္ပါ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိ ခ်မွတ္လုိက္တာမွာ - ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္း လံုၿခံဳေရး တပ္အင္အား အလြန္အကြ်ံသံုးစြဲမႈေၾကာင့္ ဥေရာပသမဂၢနဲ႔ အဖြဲ႔၀င္ ႏုိင္ငံေတြက ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္နဲ႔ တပ္မေတာ္ အႀကီးတန္း တာ၀န္ရွိသူေတြကို ဖိတ္ၾကားမႈ ဆိုင္းငံ႔ထားမွာ ျဖစ္သလို လက္ရွိ ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈေတြကိုလည္း ျပန္လည္ သံုးသပ္မယ့္အေၾကာင္း ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
လက္ရွိ က်င့္သံုးေနတဲ႔ လက္နက္နဲ႔ စစ္သံုးပစၥည္း ေရာင္းခ်မႈ တားျမစ္မႈကိုလည္း ဆက္လက္ထားရွိဖို႔ ဥေရာပ သမဂၢက အတည္ျပဳလုိက္ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းက လူသားခ်င္း စာနာမႈနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ဆုိင္ရာ အေျခအေနေတြဟာ အလြန္ စုိးရိမ္ဖြယ္ရာ ေကာင္းေၾကာင္း၊ အိမ္ေတြကုိ မီးရႈိ႕မႈေတြနဲ႔ ျပင္းထန္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ၊ ေျမျမဳပ္မႈိင္းေထာင္တာေတြနဲ႔ လိင္ပုိင္းဆုိင္ရာ ေစာ္ကားမႈေတြ ဆက္လက္ ျဖစ္ေပၚေနတယ္ဆုိတဲ့ စုိးရိမ္ဖြယ္ေကာင္းတဲ့ သတင္းေတြ ဆက္လက္ ထြက္ေပၚေနေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြေၾကာင့္ ဘဂၤလားေဒရွ္႕ဘက္ကို ရိုဟင္ဂ်ာေတြအမ်ားစု ပါ၀င္တဲ့လူေပါင္း ၅ သိန္းနီးပါး ထြက္ေျပးရေၾကာင္း၊ လူအမ်ားအျပား အခ်ိန္တုိတုိအတြင္း ထြက္ေျပးၾကရတဲ့ ျဖစ္ရပ္ဟာ လူနည္းစုေတြအေပၚ ပစ္မွတ္ထား လုပ္ေဆာင္တဲ့ သေကၤတျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ေတြ ဂုဏ္သိကၡာရွိစြာ ေနရပ္ျပန္ႏုိင္ေရးအတြက္ အေရးတႀကီး ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔လုိအပ္ေၾကာင္း၊ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း စာနာမႈ အကူအညီေပးေရးနဲ႔ သတင္းမီဒီယာေတြ သြားေရာက္ သတင္းယူခြင့္ကုိ ကန္႔သတ္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္ လုိအပ္ခ်က္ေတြကုိ သိရွိႏုိင္ဖုိ႔နဲ႔ အကူအညီေပးႏုိင္ေရးတုိ႔အတြက္ အျပည့္အ၀ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ျခင္း မရွိေၾကာင္းလည္း ဥေရာပေကာင္စီရဲ႕ ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
အၾကမ္းဖက္မႈ အားလံုးကို ဘက္ေပါင္းစံုက ခ်က္ခ်င္းရပ္ဖို႔လည္း ဥေရာပ ေကာင္စီက ေတာင္းဆိုသလို ျမန္မာ စစ္တပ္ အေနနဲ႔ စစ္ဆင္ေရးေတြကို ရပ္ဖို႔၊ အရပ္သားေတြကို ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ မရွိဘဲ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ဥပေဒ ျပဌာန္းခ်က္ေတြနဲ႔ အညီ အေသအခ်ာ ေဆာင္ရြက္ဖို႔လည္း တုိက္တြန္းထားပါတယ္။
အေျခအေနေတြ တိုးတက္မႈ မရွိရင္ ဥေရာပ ေကာင္စီဘက္က ေနာက္ထပ္ အေရးယူမႈေတြ ဆက္ၿပီး လုပ္သြားဖို႔ ရွိသလို အေျခအေနေတြ တိုးတက္လာခဲ႔ရင္လည္း တုံ႔ျပန္ဖို႔ အဆင္သင့္ရွိေနပါတယ္လို႔ ဥေရာပ ေကာင္စီ ေၾကညာခ်က္က ေျပာပါတယ္။
အီးယူအေနနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္ ထိပ္တန္းအရာရွိေတြအေပၚ ပစ္မွတ္ထား ေရးယူမႈေတြလုပ္ေဆာင္တာနဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ အဆုံးသတ္ေရးအတြက္ ေတာင္းဆုိေနတဲ့ တခ်ိန္ထဲမွာဘဲ ဒုကၡေရာက္သူေတြအတြက္ အကူအညီေတြလည္း ေပးေနတယ္ဆုိတာကုိ Ms. Mogherini က သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲအတြင္း ထည့္သြင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“က်မတုိ႔ အီးယူ ဥေရာပသမဂၢအေနနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာရွိတဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ လူသားခ်င္း စာနာမႈဆုိင္ရာ အကူအညီေတြကုိ တုိးျမင့္ လုပ္ေဆာင္ေပးေနပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းက အကူအညီေပးေရး လုပ္ငန္းေတြမွာ ပါ၀င္ ကူညီဖုိ႔အတြက္လည္း က်မတုိ႔ဘက္က အဆင္သင့္ ရွိေနပါတယ္။”
ရုိဟင္ဂ်ာေတြကုိ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးတဲ့ အေရးႀကီးကိစၥ အပါအ၀င္ ရခုိင္အႀကံေပး ေကာ္မရွင္ရဲ႕ အႀကံျပဳခ်က္ေတြကုိ အျပည့္အ၀နဲ႔ အလ်င္အျမန္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏုိင္ေရးအတြက္ အဆင္သင့္ရွိေၾကာင္း၊ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာအစုိးရကုိ အီးယူက ပ့ံပုိးဖုိ႔ အဆင္သင့္ ရွိတဲ့အေၾကာင္း၊ အႀကံေပးခ်က္ေတြကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖုိ႔ ျမန္မာအစုိးရက ဖြဲ႔စည္းတဲ့ ၀န္ႀကီးအဆင့္ ေကာ္မီတီကုိလည္း အီးယူက ႀကိဳဆုိေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
မခင္ျဖဴေထြး
5.10.2017
အခုျပဳလုပ္သြားတဲ့ အေမရိကန္ေအာက္လႊတ္ေတာ္ၾကားနာပြဲအတြင္းမွာေတာ့ လက္ရွိ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာေတြဟာ လူမ်ိဳးတံုး သတ္ျဖတ္မႈ အေျခအေနအထိ ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ဆိုျပီး ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံျခားေရးရာေကာ္မတီ ဥကၠ႒ Ed Royce က ေ၀ဖန္ေျပာဆိုသြားပါတယ္။ ဒီျပႆနာအေပၚ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္မွာ အျပည့္အ၀ တာ၀န္ရွိတယ္လို႔လည္း ေျပာသြားပါတယ္။ အျပည္စံုကို မခင္ျဖဴေထြးက ဆက္ေျပာျပပါမယ္။
ျပီးခဲ့တဲ့လပိုင္းေတြအတြင္း ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းမွာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ျပန္လည္ ျဖစ္ပြားခဲ့ျပီးတဲ့ေနာက္ ဒုကၡသည္ေတြ သိန္းနဲ႔ခ်ီ အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏုိင္ငံထဲ အလံုးအရင္း ထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့ အေျခအေနေတြကို ေထာက္ျပျပီး ဒါဟာ ႐ိုဟင္ဂ်ာမူစလင္ေတြအေပၚ လူမ်ိဳးတံုး သတ္ျဖတ္မႈ ျဖစ္တယ္္လုိ႔ အေမရိကန္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံျခားေရးရာေကာ္မတီ ဥကၠ႒ Ed Royce က ဒီကေန႔ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ နုိင္ငံျခားဆက္ဆံေရးေကာ္မတီမွာ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေ၀ဖန္ ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြ အပါအ၀င္ ျမန္မာႏိုုင္ငံထဲမွာ မီွတင္း ေနထိုင္ေနထုိင္သူ အားလံုးရဲ႕ ေဘးကင္းလံုျခံဳေရးအတြက္ ႏုိင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေနနဲ႔ ထိပ္တန္း ဦးစားေပး ေဆာင္ရြက္ရလိမ့္မယ္လုိ႔ မစၥတာ Royce က ေျပာသြားပါတယ္။
“လြန္ခဲ့တဲ့တလက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဆီ က်ေနာ္ ေရးပို႔ခဲ့တဲ့စာထဲမွာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေျပာခဲ့သလုိပါပဲ… လူမ်ိဳး၊ ဘာသာမေရြး ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ ရွိေနသူေတြကို ကာကြယ္ဖို႔ သူမရဲ႕အစိုးရနဲ႔ စစ္တပ္မွာ တာ၀န္ရွိပါတယ္။ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈေတြ က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကသူေတြကို တရားဥပေဒနဲ႔အညီ အျပစ္ေပးရပါမယ္။ ဒီစိန္ေခၚမႈေတြကို သူမနဲ႔ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ ရင္ဆိုင္ ေျဖရွင္းရပါလိမ့္မယ္။ ဒါဟာ လူမ်ိဳးတံုး သတ္ျဖတ္မႈျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္ေရး အပါအ၀င္ လူ႔အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္ဖို႔ ဆိုတာ က်ေနာ္တုိ႔ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဦးစားေပး ေဆာင္ရြက္လာတဲ့ကိစၥပါ။ ဒီလိုကာကြယ္ဖို႔ဆိုတာမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကို ခ်န္လွပ္ထားလို႔ မရပါဘူး။ ဒါက က်င့္၀တ္သိကၡာဆိုင္ရာ ကိစၥပါ။ ႏို္င္ငံေတာ္ လံုျခံဳေရးနဲ႔ဆုိင္တဲ့ကိစၥပါ။ ဒီကမၻာေပၚက ဘယ္လိုေနမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အစြန္းေရာက္မႈေတြနဲ႔ မတည္ျငိမ္မႈေတြ တိုးလာတာက ဘယ္သူ႔အတြက္မွ ပိုျပီး လံုျခဳံမလာပါဘူး။”
ဒီကေန႔ ၾကားနာပြဲမွာ မၾကာခင္ကပဲ ျမန္မာႏုိင္ငံကို သြားေရာက္ခဲ့တဲ့ လက္ေထာက္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Patrick Murphy ကလည္း သူ႔ခရီးစဥ္ ေလ့လာခ်က္ေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ တင္ျပသြားပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း နယ္ေျမရွင္းလင္းမႈေတြကို အစိုးရက ျပီးခဲ့တဲ့ စက္တင္ဘာလ ၅ ရက္ေန႔ကတည္းက ရပ္ပစ္ခဲ့တဲ့အေၾကာင္း ႏုိင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာဆိုေပမဲ့လို႔လည္း ရခိုင္ျပည္နယ္ တြင္းမွာ ခုခ်ိန္ထိ အၾကမ္းဖက္မႈအေျခအေနေတြ ဆက္ျပီး ရွိေနတယ္လုိ႔ မစၥတာ Murphy ကေျပာပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္ပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးခဲ့ၾကရတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ ၾကက္ေျခနီလႈပ္ရွားမႈေတြနဲ႔ အကူအညီေတြ ေပးေနတယ္လို႔ ျမန္မာ အစိုးရဘက္က ေျပာဆိုထားတာပါ။ ဒါေပမဲ့ ဒီ ၾကက္ေျခနီလႈပ္ရွားမႈ တခုတည္းနဲ႔ လူသားခ်င္းစာနာမႈ အက်ပ္အတည္းကို ေျဖရွင္းလို႔ မရဘူလို႔ ႏုိင္ငံတကာ ၾကက္ေျခနီအဖြဲ ICRC ကိုယ္တိုင္က ေျပာဆိုခဲ့တဲ့အေၾကာင္း မစၥတာ Murphy က ေထာက္ျပပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လိုအပ္ေနသူေတြထံ အကူအညီေတြ ေပးႏုိင္ဖို႔ ကုလသမဂၢနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ အကူအညီေပးေရးအဖြဲ႔ေတြ ေဒသတြင္း ၀င္ေရာက္ခြင့္ျပဳဖို႔ တိုက္တြန္းသလို၊ သတင္းမီဒီယာေတြ သြားေရာက္ ေလ့လာခြင့္ေပးဖို႔ လိုအပ္တဲ့အေၾကာင္းလည္း မစၥတာ မာဖီက ေျပာသြားပါတယ္။ ဒါဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္တခုတည္းရဲ႕ ျပႆနာ မဟုတ္ဘူးလို႔ သူက ေျပာသြားပါတယ္။
“အခု ဒီအက်ပ္အတည္းျပႆနာဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းမွာတင္ ျဖစ္ေနတာမဟုတ္ဘဲ၊ တျခား ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ဆန္းသစ္စ ဒီမိုကေရစီဟာလည္း အလွည့္အေျပာင္းကို ေရာက္ေနပါတယ္။ ျပႆနာကို ႀကီးႀကီးမားမား တုံ႔ျပန္ကိုင္တြယ္လိုက္တာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာက အၾကမ္းဖက္အဖဲြ႔ေတြကို ဖိတ္ေခၚသလိုျဖစ္ေနပါတယ္။ အျခား အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြကိုလည္း ျခိမ္းေျခာက္မႈေတြ ျဖစ္လာေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ အၾကမ္းဖက္မႈေတြရပ္တန္႔ၿပီး လူသားခ်င္းစာနာကူညီမႈလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ႏိုင္ေအာင္ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ အာဆီယံႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ထိေတြ႔ဆက္ဆံေနပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ သီတင္းႏွစ္ပတ္အတြင္းကလည္း က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္ ျမန္မာႏို္င္ငံကို ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ပါအ၀င္ အစိုးရအရာရိွႀကီးေတြ စစ္တပ္အရာရိွႀကီးေတြကို ေတြ႔ဆံုခဲ့ပါတယ္။ အာဏာပိုင္ေတြအေနနဲ႔ အရပ္သားေတြကို အကာအကြယ္ေပးၿပီး၊ အျပစ္ရိွသူေတြကို ကိုင္တြယ္မယ္၊ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုတာေတြကို ကတိက၀တ္ေပးထားပါတယ္။ ဒါေပမဲလည္း ပကတိ ေျမျပင္အေျခအေနကေတာ့ ဆိုး၀ါးေနဆဲပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီ ကတိက၀တ္အတိုင္း အျပည့္အ၀ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ေဆာင္ရြက္သြားရပါလိမ့္မယ္။”
လက္ရွိ ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ ေရရွည္ခိုင္မာတဲ့ အေျဖထုတ္ႏုိင္ဖို႔နဲ႔ ဒုကၡသည္ေတြကို အကာအကြယ္ေပးဖုိ႔ကိစၥဟာ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး ဌာနရဲ႕ အဓိက စိုးရိမ္ခ်က္ျဖစ္တယ္လုိ႔လည္း မစၥတာ Murphy က ေျပာပါတယ္။ ရခိုင္ျပႆနာ ခ်ဥ္းကပ္တဲ့ေနရာမွာ အေမရိကန္တဦးတည္း အေနနဲ႔ ေဆာင္ရြက္မွာ မဟုတ္ဘဲ ေဒသတြင္းႏုိင္ငံေတြ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားမယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းမွာ အထူးသျဖင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ သိပ္ကိုလိုအပ္ေနတဲ့ ဖိႏွပ္မႈေတြေလ်ာ့ပါးေအာင္၊ တာဝန္ခံမႈရွိေအာင္၊ ဒီမိုကေရစီထြန္းကားေရးနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ပိုမိုခရီးေရာက္ေအာင္၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက အားလံုးၿခံဳသံုးသပ္တဲ့ မူဝါဒကိုခ်မွတ္ ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ အားလံုးလူ႔ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိ ေနႏိုင္ၾကဖို႔ က်ေနာ္တို႔ တႏိုင္ငံတည္း လုပ္မွာမဟုတ္ဘဲ ေဒသတြင္းႏိုင္ငံေတြ၊ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီနဲ႔ သတၱိရွိရွိေျပာဆိုေပးေနတဲ့ အဖြဲႊအစည္းေတြနဲ႔ပါ တိုင္ပင္ညႇိႏိႈင္းေနပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ အက်ပ္အတည္းေတြ ျဖစ္ေနတာဟာ ကြန္ကရက္လႊတ္ေတာ္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ၾကိဳးစားပမ္းစားအားထုတ္ေပးခဲ့ၾကတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကို ထိလြယ္ခိုက္လြယ္ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။”
ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ အေျခအေနေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ အေမရိကန္ သမၼတ၊ ဒုသမၼတ အပါအ၀င္ အေမရိကန္ ထိပ္တန္း အရာရွိေတြ အေနနဲ႔ အခိုင္အမာ ထိေတြ႔ဆက္ဆံမႈေတြ ေဆာင္ရြက္ေနတာျဖစ္တယ္လို႔လည္း မစၥတာ Murphy က ေျပာသြားပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံဘက္က ထြက္ေျပးလာတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အစိုးရက နယ္စပ္ဂိတ္ေတြ ဖြင့္ျပီး ၾကိဳဆိုခဲ့တဲ့အေပၚမွာေတာ့ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံျခားေရးရာေကာ္မတီ ဥကၠ႒ Royce က ဒီကေန႔ ၾကားနာပြဲမွာ ခ်ီးက်ဴးေျပာဆိုသြားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ိန္တည္းမွာလည္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစိုးရအေနနဲ႔ ကတိျပဳထားတဲ့အတိုင္း အသစ္ထပ္မံ ေရာက္လာတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ ခိုလံုစရာေနရာေတြနဲ႔ အကူအညီေတြ ေပးသြားဖို႔ကို မစၥတာ Royce က တိုက္တြန္း ေျပာဆိုသြားပါတယ္။
အခုျပဳလုပ္သြားတဲ့ အေမရိကန္ေအာက္လႊတ္ေတာ္ၾကားနာပြဲအတြင္းမွာေတာ့ လက္ရွိ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာေတြဟာ လူမ်ိဳးတံုး သတ္ျဖတ္မႈ အေျခအေနအထိ ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ဆိုျပီး ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံျခားေရးရာေကာ္မတီ ဥကၠ႒ Ed Royce က ေ၀ဖန္ေျပာဆိုသြားပါတယ္။ ဒီျပႆနာအေပၚ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္မွာ အျပည့္အ၀ တာ၀န္ရွိတယ္လို႔လည္း ေျပာသြားပါတယ္။ အျပည္စံုကို မခင္ျဖဴေထြးက ဆက္ေျပာျပပါမယ္။
ျပီးခဲ့တဲ့လပိုင္းေတြအတြင္း ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းမွာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ျပန္လည္ ျဖစ္ပြားခဲ့ျပီးတဲ့ေနာက္ ဒုကၡသည္ေတြ သိန္းနဲ႔ခ်ီ အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏုိင္ငံထဲ အလံုးအရင္း ထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့ အေျခအေနေတြကို ေထာက္ျပျပီး ဒါဟာ ႐ိုဟင္ဂ်ာမူစလင္ေတြအေပၚ လူမ်ိဳးတံုး သတ္ျဖတ္မႈ ျဖစ္တယ္္လုိ႔ အေမရိကန္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံျခားေရးရာေကာ္မတီ ဥကၠ႒ Ed Royce က ဒီကေန႔ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ နုိင္ငံျခားဆက္ဆံေရးေကာ္မတီမွာ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေ၀ဖန္ ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြ အပါအ၀င္ ျမန္မာႏိုုင္ငံထဲမွာ မီွတင္း ေနထိုင္ေနထုိင္သူ အားလံုးရဲ႕ ေဘးကင္းလံုျခံဳေရးအတြက္ ႏုိင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေနနဲ႔ ထိပ္တန္း ဦးစားေပး ေဆာင္ရြက္ရလိမ့္မယ္လုိ႔ မစၥတာ Royce က ေျပာသြားပါတယ္။
“လြန္ခဲ့တဲ့တလက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဆီ က်ေနာ္ ေရးပို႔ခဲ့တဲ့စာထဲမွာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေျပာခဲ့သလုိပါပဲ… လူမ်ိဳး၊ ဘာသာမေရြး ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ ရွိေနသူေတြကို ကာကြယ္ဖို႔ သူမရဲ႕အစိုးရနဲ႔ စစ္တပ္မွာ တာ၀န္ရွိပါတယ္။ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈေတြ က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကသူေတြကို တရားဥပေဒနဲ႔အညီ အျပစ္ေပးရပါမယ္။ ဒီစိန္ေခၚမႈေတြကို သူမနဲ႔ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ ရင္ဆိုင္ ေျဖရွင္းရပါလိမ့္မယ္။ ဒါဟာ လူမ်ိဳးတံုး သတ္ျဖတ္မႈျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္ေရး အပါအ၀င္ လူ႔အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္ဖို႔ ဆိုတာ က်ေနာ္တုိ႔ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဦးစားေပး ေဆာင္ရြက္လာတဲ့ကိစၥပါ။ ဒီလိုကာကြယ္ဖို႔ဆိုတာမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကို ခ်န္လွပ္ထားလို႔ မရပါဘူး။ ဒါက က်င့္၀တ္သိကၡာဆိုင္ရာ ကိစၥပါ။ ႏို္င္ငံေတာ္ လံုျခံဳေရးနဲ႔ဆုိင္တဲ့ကိစၥပါ။ ဒီကမၻာေပၚက ဘယ္လိုေနမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အစြန္းေရာက္မႈေတြနဲ႔ မတည္ျငိမ္မႈေတြ တိုးလာတာက ဘယ္သူ႔အတြက္မွ ပိုျပီး လံုျခဳံမလာပါဘူး။”
ဒီကေန႔ ၾကားနာပြဲမွာ မၾကာခင္ကပဲ ျမန္မာႏုိင္ငံကို သြားေရာက္ခဲ့တဲ့ လက္ေထာက္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Patrick Murphy ကလည္း သူ႔ခရီးစဥ္ ေလ့လာခ်က္ေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ တင္ျပသြားပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း နယ္ေျမရွင္းလင္းမႈေတြကို အစိုးရက ျပီးခဲ့တဲ့ စက္တင္ဘာလ ၅ ရက္ေန႔ကတည္းက ရပ္ပစ္ခဲ့တဲ့အေၾကာင္း ႏုိင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာဆိုေပမဲ့လို႔လည္း ရခိုင္ျပည္နယ္ တြင္းမွာ ခုခ်ိန္ထိ အၾကမ္းဖက္မႈအေျခအေနေတြ ဆက္ျပီး ရွိေနတယ္လုိ႔ မစၥတာ Murphy ကေျပာပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္ပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးခဲ့ၾကရတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ ၾကက္ေျခနီလႈပ္ရွားမႈေတြနဲ႔ အကူအညီေတြ ေပးေနတယ္လို႔ ျမန္မာ အစိုးရဘက္က ေျပာဆိုထားတာပါ။ ဒါေပမဲ့ ဒီ ၾကက္ေျခနီလႈပ္ရွားမႈ တခုတည္းနဲ႔ လူသားခ်င္းစာနာမႈ အက်ပ္အတည္းကို ေျဖရွင္းလို႔ မရဘူလို႔ ႏုိင္ငံတကာ ၾကက္ေျခနီအဖြဲ ICRC ကိုယ္တိုင္က ေျပာဆိုခဲ့တဲ့အေၾကာင္း မစၥတာ Murphy က ေထာက္ျပပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လိုအပ္ေနသူေတြထံ အကူအညီေတြ ေပးႏုိင္ဖို႔ ကုလသမဂၢနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ အကူအညီေပးေရးအဖြဲ႔ေတြ ေဒသတြင္း ၀င္ေရာက္ခြင့္ျပဳဖို႔ တိုက္တြန္းသလို၊ သတင္းမီဒီယာေတြ သြားေရာက္ ေလ့လာခြင့္ေပးဖို႔ လိုအပ္တဲ့အေၾကာင္းလည္း မစၥတာ မာဖီက ေျပာသြားပါတယ္။ ဒါဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္တခုတည္းရဲ႕ ျပႆနာ မဟုတ္ဘူးလို႔ သူက ေျပာသြားပါတယ္။
“အခု ဒီအက်ပ္အတည္းျပႆနာဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းမွာတင္ ျဖစ္ေနတာမဟုတ္ဘဲ၊ တျခား ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ဆန္းသစ္စ ဒီမိုကေရစီဟာလည္း အလွည့္အေျပာင္းကို ေရာက္ေနပါတယ္။ ျပႆနာကို ႀကီးႀကီးမားမား တုံ႔ျပန္ကိုင္တြယ္လိုက္တာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာက အၾကမ္းဖက္အဖဲြ႔ေတြကို ဖိတ္ေခၚသလိုျဖစ္ေနပါတယ္။ အျခား အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြကိုလည္း ျခိမ္းေျခာက္မႈေတြ ျဖစ္လာေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ အၾကမ္းဖက္မႈေတြရပ္တန္႔ၿပီး လူသားခ်င္းစာနာကူညီမႈလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ႏိုင္ေအာင္ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ အာဆီယံႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ထိေတြ႔ဆက္ဆံေနပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ သီတင္းႏွစ္ပတ္အတြင္းကလည္း က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္ ျမန္မာႏို္င္ငံကို ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ပါအ၀င္ အစိုးရအရာရိွႀကီးေတြ စစ္တပ္အရာရိွႀကီးေတြကို ေတြ႔ဆံုခဲ့ပါတယ္။ အာဏာပိုင္ေတြအေနနဲ႔ အရပ္သားေတြကို အကာအကြယ္ေပးၿပီး၊ အျပစ္ရိွသူေတြကို ကိုင္တြယ္မယ္၊ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုတာေတြကို ကတိက၀တ္ေပးထားပါတယ္။ ဒါေပမဲလည္း ပကတိ ေျမျပင္အေျခအေနကေတာ့ ဆိုး၀ါးေနဆဲပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီ ကတိက၀တ္အတိုင္း အျပည့္အ၀ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ေဆာင္ရြက္သြားရပါလိမ့္မယ္။”
လက္ရွိ ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ ေရရွည္ခိုင္မာတဲ့ အေျဖထုတ္ႏုိင္ဖို႔နဲ႔ ဒုကၡသည္ေတြကို အကာအကြယ္ေပးဖုိ႔ကိစၥဟာ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး ဌာနရဲ႕ အဓိက စိုးရိမ္ခ်က္ျဖစ္တယ္လုိ႔လည္း မစၥတာ Murphy က ေျပာပါတယ္။ ရခိုင္ျပႆနာ ခ်ဥ္းကပ္တဲ့ေနရာမွာ အေမရိကန္တဦးတည္း အေနနဲ႔ ေဆာင္ရြက္မွာ မဟုတ္ဘဲ ေဒသတြင္းႏုိင္ငံေတြ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားမယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းမွာ အထူးသျဖင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ သိပ္ကိုလိုအပ္ေနတဲ့ ဖိႏွပ္မႈေတြေလ်ာ့ပါးေအာင္၊ တာဝန္ခံမႈရွိေအာင္၊ ဒီမိုကေရစီထြန္းကားေရးနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ပိုမိုခရီးေရာက္ေအာင္၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက အားလံုးၿခံဳသံုးသပ္တဲ့ မူဝါဒကိုခ်မွတ္ ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ အားလံုးလူ႔ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိ ေနႏိုင္ၾကဖို႔ က်ေနာ္တို႔ တႏိုင္ငံတည္း လုပ္မွာမဟုတ္ဘဲ ေဒသတြင္းႏိုင္ငံေတြ၊ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီနဲ႔ သတၱိရွိရွိေျပာဆိုေပးေနတဲ့ အဖြဲႊအစည္းေတြနဲ႔ပါ တိုင္ပင္ညႇိႏိႈင္းေနပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ အက်ပ္အတည္းေတြ ျဖစ္ေနတာဟာ ကြန္ကရက္လႊတ္ေတာ္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ၾကိဳးစားပမ္းစားအားထုတ္ေပးခဲ့ၾကတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကို ထိလြယ္ခိုက္လြယ္ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။”
ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ အေျခအေနေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ အေမရိကန္ သမၼတ၊ ဒုသမၼတ အပါအ၀င္ အေမရိကန္ ထိပ္တန္း အရာရွိေတြ အေနနဲ႔ အခိုင္အမာ ထိေတြ႔ဆက္ဆံမႈေတြ ေဆာင္ရြက္ေနတာျဖစ္တယ္လို႔လည္း မစၥတာ Murphy က ေျပာသြားပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံဘက္က ထြက္ေျပးလာတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အစိုးရက နယ္စပ္ဂိတ္ေတြ ဖြင့္ျပီး ၾကိဳဆိုခဲ့တဲ့အေပၚမွာေတာ့ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံျခားေရးရာေကာ္မတီ ဥကၠ႒ Royce က ဒီကေန႔ ၾကားနာပြဲမွာ ခ်ီးက်ဴးေျပာဆိုသြားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ိန္တည္းမွာလည္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစိုးရအေနနဲ႔ ကတိျပဳထားတဲ့အတိုင္း အသစ္ထပ္မံ ေရာက္လာတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ ခိုလံုစရာေနရာေတြနဲ႔ အကူအညီေတြ ေပးသြားဖို႔ကို မစၥတာ Royce က တိုက္တြန္း ေျပာဆိုသြားပါတယ္။
ၿဗိတိန္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ Theresa May |
21.9.2017
ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း ပဋိပကၡေတြ အဆံုးသတ္ေရး အျမန္ဆံုး ကုိင္တြယ္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ျဗိတိန္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ Theresa May က နယူးေယာက္ျမိဳ႕ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံ မိန္႔ခြန္းမွာ ဗုဒၶဟူးေန႔က တိုက္တြန္း ေျပာဆိုသြားပါတယ္။
“အၾကမ္းဖက္မႈေတြ အဆံုးသတ္ေရး ေဆာင္ရြက္ဖို႔၊ လူသားခ်င္းစာနာမႈ အကူအညီေတြ ခြင့္ျပဳဖို႔နဲ႔ အာနန္ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ အၾကံျပဳခ်က္ေတြကို အျပည့္အ၀ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ ျမန္မာအစိုးရအာဏာပိုင္ေတြကို က်မ ေတာင္းဆုိပါတယ္။” - လုိ႔ ျဗိတိန္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ Theresa May ကေျပာသြားတာပါ။
အေမရိကန္ ဒုသမၼတ Mike Pence ကလည္း ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းအေျခအေနဟာ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းကို ၿခိမ္းေျခာက္ရာ ေရာက္ေနတယ္လုိ႔ ဆိုျပီး ဒီအက်ပ္အတည္းကို အဆံုးသတ္ဖို႔ ကုလသမဂၢအေနနဲ႔ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ အေရးယူေဆာင္ရြက္သင့္တဲ့အေၾကာင္း မေန႔က လံုျခံဳေရးေကာင္စီ အစည္းအေ၀းမွာ တိုက္တြန္း ေျပာဆိုသြားပါတယ္။ ဒီအေတာအတြင္း အေမရိကန္ ဒုတိယလက္ေထာက္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Patrick Murphy ဟာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေရာက္ရွိေနျပီး ဒီကေန႔မွာေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္က ေဒသခံတာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ အင္အားသံုး ႏွိမ္နင္းမႈေတြကို အဆံုးသတ္ျပီး ပဋိပကၡေတြအတြင္း ထြက္ေျပးေနၾကတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာမူစလင္ေတြ အေရး ေရရွည္ ေျဖရွင္းႏုိင္မယ့္ အေျဖတခု ရွာေဖြေဆာင္ရြက္သြားဖို႔ တုိက္တြန္းထားပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျပီးခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္လက တေက်ာ့ျပန္ ျပန္လည္ ျဖစ္ပြားလာခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈ အေျခအေနေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး Rex Tillerson ကလည္း ဒီလ ၁၉ ရက္ေန႔က ႏုိင္ငံေတာ္ အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို တယ္လီဖုန္းနဲ႔ ဆက္သြယ္ ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း ပဋိပကၡေတြ အဆံုးသတ္ေရး အျမန္ဆံုး ကုိင္တြယ္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ျဗိတိန္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ Theresa May က နယူးေယာက္ျမိဳ႕ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံ မိန္႔ခြန္းမွာ ဗုဒၶဟူးေန႔က တိုက္တြန္း ေျပာဆိုသြားပါတယ္။
“အၾကမ္းဖက္မႈေတြ အဆံုးသတ္ေရး ေဆာင္ရြက္ဖို႔၊ လူသားခ်င္းစာနာမႈ အကူအညီေတြ ခြင့္ျပဳဖို႔နဲ႔ အာနန္ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ အၾကံျပဳခ်က္ေတြကို အျပည့္အ၀ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ ျမန္မာအစိုးရအာဏာပိုင္ေတြကို က်မ ေတာင္းဆုိပါတယ္။” - လုိ႔ ျဗိတိန္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ Theresa May ကေျပာသြားတာပါ။
အေမရိကန္ ဒုသမၼတ Mike Pence ကလည္း ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းအေျခအေနဟာ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းကို ၿခိမ္းေျခာက္ရာ ေရာက္ေနတယ္လုိ႔ ဆိုျပီး ဒီအက်ပ္အတည္းကို အဆံုးသတ္ဖို႔ ကုလသမဂၢအေနနဲ႔ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ အေရးယူေဆာင္ရြက္သင့္တဲ့အေၾကာင္း မေန႔က လံုျခံဳေရးေကာင္စီ အစည္းအေ၀းမွာ တိုက္တြန္း ေျပာဆိုသြားပါတယ္။ ဒီအေတာအတြင္း အေမရိကန္ ဒုတိယလက္ေထာက္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Patrick Murphy ဟာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေရာက္ရွိေနျပီး ဒီကေန႔မွာေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္က ေဒသခံတာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ အင္အားသံုး ႏွိမ္နင္းမႈေတြကို အဆံုးသတ္ျပီး ပဋိပကၡေတြအတြင္း ထြက္ေျပးေနၾကတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာမူစလင္ေတြ အေရး ေရရွည္ ေျဖရွင္းႏုိင္မယ့္ အေျဖတခု ရွာေဖြေဆာင္ရြက္သြားဖို႔ တုိက္တြန္းထားပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျပီးခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္လက တေက်ာ့ျပန္ ျပန္လည္ ျဖစ္ပြားလာခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈ အေျခအေနေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး Rex Tillerson ကလည္း ဒီလ ၁၉ ရက္ေန႔က ႏုိင္ငံေတာ္ အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို တယ္လီဖုန္းနဲ႔ ဆက္သြယ္ ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။
ICRC လူသာခ်င္း စာနာမႈ အေထာက္အကူေပးမႈကို ေဒသခံေတြ လာေရာက္ကန္႕ကြက္စဥ္ (Information commitee) |
21.9.2017
စစ္ေတြၿမိဳ႕မွာ ရာနဲ႔ခ်ီတဲ့ လူအုပ္ႀကီးက လူသားခ်င္းစာနာမူဆိုင္ရာ ေထာက္ပံ့ေရးပစၥည္းေတြ ပို႔မွာကို မေန႔က အတင္းဝင္ေရာက္ဟန္႔တားခဲ့တာေၾကာင့္ ရဲေတြက ေသနတ္ေဖာက္လူစုခြဲခဲ့ၿပီး သံသယရွိသူ (၈) ဦးကို ဖမ္းဆီးလိုက္ပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရ သတင္းထုတ္ျပန္ေရးေကာ္မတီရဲ့ ေၾကညာခ်က္ထဲမွာ အင္အား ၃၀၀ ခန္႔ရွိတဲ့ ဒီလူအုပ္ႀကီးက ICRI အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာၾကက္ေျခနီအဖြဲ႔အေနနဲ႔ ေမာင္ေတာေဒသက ဒုကၡသည္ေတြဆီပို႔မယ့္ ေထာက္ပံ့ေရးပစၥည္းေတြကို ျပန္ခ်ၿပီး၊ စက္ေလွမထြက္ဖို႔တားျမစ္ခဲ့ကာ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြကိုလည္း ျပန္တိုက္ခိုက္ခဲ့တယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဒီစက္ေလွအေနနဲ႔ စစ္ေတြၿမိဳ.ဆင္ေျခဖံုး ဆတ္ရိုးက်ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းအနီး ဘူးသီးေတာင္စက္ေလွဆိပ္ကေန မထြက္ခြာခင္ တင္ထားတဲ့ မီးအိမ္၊ အမ်ိဳးသမီးသံုးပစၥည္းနဲ႔ အဝတ္အစားအပါအဝင္ ဒီ ေထာက္ပံေရးပစၥည္းေတြဟာ ဘဂၤါလီေတြဆီပို႔မွာလို႔ သံသယရွိၿပီး ၿမိဳ႔ေနရခိုင္လူအုပ္က ခုလိုတားျဖစ္ခဲ့တာလို႔ ေဒသခံအရာရွိတစ္ဦးက ဆိုပါတယ္။
သံဃာေတာ္မ်ားနဲ႔ လံုၿခံဳေရးအဖြဲ႔ဝင္ေတြေပါင္းၿပီး လူအုပ္ႀကီးကို ေဖ်ာင္းဖ်ခဲ့ေပမဲ့ လူအုပ္ဘက္က ဂ်င္ကလိေတြ၊ ခဲေတြ၊ မီးရိႈ႕ထားတဲ့ ဓာတ္ဆီပုလင္းေတြနဲ႔ ပစ္ေပါက္ခဲ့တာေၾကာင့္ ေနာက္ဆံုးမိုးခ်ဳပ္ႀကီးမွာ ေသနပ္ေဖာက္ လူစုခြဲခဲ့တာေၾကာင့္ ည (၁၁) နာရီခန္႔မွာ လူစုကြဲသြားခဲ့တယ္လို႔ ၿမိဳ႕မိၿမိဳ႕ဖတစ္ဦးက ရွင္းျပပါတယ္။
တပ္မေတာ္အေနနဲ႔ပါ ေနာက္ဆံုးအားျဖည့္ေပးတဲ့ ဒီလူစုခြဲမႈထဲမွာ ရဲတပ္ဖြဲ႔ဝင္ တခ်ိဳ႕ ဒဏ္ရာအနည္းငယ္ရခဲ့ၿပီး လူအုပ္ထဲမွာပါတဲ့ သံသယရွိသူ (၈) ဦးကို ဆက္လက္စစ္ေဆးမႈေတြလုပ္ေနတယ္လို႔ အစိုးရသတင္းေၾကညာခ်က္ထဲမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ၾသဂုတ္လ (၂၅) ရက္ေန႔မွာ ျမန္မာအမ်ားအေခၚ ဘဂၤါလီ၊ သူတို႔အေခၚ ရိုဟင္ဂ်ာ အၾကမ္းဖက္အုပ္စုအေနနဲ႔ လံုၿခံဳေရးစခန္းေတြကို တျပိဳင္နက္တိုက္ခိုက္အၿပီး၊ တပ္မေတာ္ဖက္က နယ္ေျမရွင္းလင္းတိုက္ခိုက္ရာမွာ လူေတြရာနဲ႔ခ်ီေသခဲ့ရၿပီး၊ ရြာေပါင္းမ်ားစြာမီးရိႈ.ခံရကာ၊ စစ္ပြဲပဋိပကၡေတြကေနလြတ္ဖို႔ လူေပါင္း သိန္းေတြနဲ႔ခ်ီ ျပည္တြင္းနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကို ထြက္ေျပးခဲ့ၾကရပါတယ္။
စစ္ေတြၿမိဳ႕မွာ ရာနဲ႔ခ်ီတဲ့ လူအုပ္ႀကီးက လူသားခ်င္းစာနာမူဆိုင္ရာ ေထာက္ပံ့ေရးပစၥည္းေတြ ပို႔မွာကို မေန႔က အတင္းဝင္ေရာက္ဟန္႔တားခဲ့တာေၾကာင့္ ရဲေတြက ေသနတ္ေဖာက္လူစုခြဲခဲ့ၿပီး သံသယရွိသူ (၈) ဦးကို ဖမ္းဆီးလိုက္ပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရ သတင္းထုတ္ျပန္ေရးေကာ္မတီရဲ့ ေၾကညာခ်က္ထဲမွာ အင္အား ၃၀၀ ခန္႔ရွိတဲ့ ဒီလူအုပ္ႀကီးက ICRI အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာၾကက္ေျခနီအဖြဲ႔အေနနဲ႔ ေမာင္ေတာေဒသက ဒုကၡသည္ေတြဆီပို႔မယ့္ ေထာက္ပံ့ေရးပစၥည္းေတြကို ျပန္ခ်ၿပီး၊ စက္ေလွမထြက္ဖို႔တားျမစ္ခဲ့ကာ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြကိုလည္း ျပန္တိုက္ခိုက္ခဲ့တယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဒီစက္ေလွအေနနဲ႔ စစ္ေတြၿမိဳ.ဆင္ေျခဖံုး ဆတ္ရိုးက်ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းအနီး ဘူးသီးေတာင္စက္ေလွဆိပ္ကေန မထြက္ခြာခင္ တင္ထားတဲ့ မီးအိမ္၊ အမ်ိဳးသမီးသံုးပစၥည္းနဲ႔ အဝတ္အစားအပါအဝင္ ဒီ ေထာက္ပံေရးပစၥည္းေတြဟာ ဘဂၤါလီေတြဆီပို႔မွာလို႔ သံသယရွိၿပီး ၿမိဳ႔ေနရခိုင္လူအုပ္က ခုလိုတားျဖစ္ခဲ့တာလို႔ ေဒသခံအရာရွိတစ္ဦးက ဆိုပါတယ္။
သံဃာေတာ္မ်ားနဲ႔ လံုၿခံဳေရးအဖြဲ႔ဝင္ေတြေပါင္းၿပီး လူအုပ္ႀကီးကို ေဖ်ာင္းဖ်ခဲ့ေပမဲ့ လူအုပ္ဘက္က ဂ်င္ကလိေတြ၊ ခဲေတြ၊ မီးရိႈ႕ထားတဲ့ ဓာတ္ဆီပုလင္းေတြနဲ႔ ပစ္ေပါက္ခဲ့တာေၾကာင့္ ေနာက္ဆံုးမိုးခ်ဳပ္ႀကီးမွာ ေသနပ္ေဖာက္ လူစုခြဲခဲ့တာေၾကာင့္ ည (၁၁) နာရီခန္႔မွာ လူစုကြဲသြားခဲ့တယ္လို႔ ၿမိဳ႕မိၿမိဳ႕ဖတစ္ဦးက ရွင္းျပပါတယ္။
တပ္မေတာ္အေနနဲ႔ပါ ေနာက္ဆံုးအားျဖည့္ေပးတဲ့ ဒီလူစုခြဲမႈထဲမွာ ရဲတပ္ဖြဲ႔ဝင္ တခ်ိဳ႕ ဒဏ္ရာအနည္းငယ္ရခဲ့ၿပီး လူအုပ္ထဲမွာပါတဲ့ သံသယရွိသူ (၈) ဦးကို ဆက္လက္စစ္ေဆးမႈေတြလုပ္ေနတယ္လို႔ အစိုးရသတင္းေၾကညာခ်က္ထဲမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ၾသဂုတ္လ (၂၅) ရက္ေန႔မွာ ျမန္မာအမ်ားအေခၚ ဘဂၤါလီ၊ သူတို႔အေခၚ ရိုဟင္ဂ်ာ အၾကမ္းဖက္အုပ္စုအေနနဲ႔ လံုၿခံဳေရးစခန္းေတြကို တျပိဳင္နက္တိုက္ခိုက္အၿပီး၊ တပ္မေတာ္ဖက္က နယ္ေျမရွင္းလင္းတိုက္ခိုက္ရာမွာ လူေတြရာနဲ႔ခ်ီေသခဲ့ရၿပီး၊ ရြာေပါင္းမ်ားစြာမီးရိႈ.ခံရကာ၊ စစ္ပြဲပဋိပကၡေတြကေနလြတ္ဖို႔ လူေပါင္း သိန္းေတြနဲ႔ခ်ီ ျပည္တြင္းနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကို ထြက္ေျပးခဲ့ၾကရပါတယ္။
ႏုိင္ငံေတာ္ အတုိင္ပင္ခံပုဂၢဳိလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Boris Johnson |
ဗြီအုိေအျမန္မာပုိင္း
3.9.2017
ျမန္မာႏုိင္္ငံ၊ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ မူဆလင္ေတြကိုေရာ တျခားလူမႈအ၀န္းအ၀ိုင္းေတြကိုပါ ထိခိုက္ေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈနဲ႔ မလိုမုန္းထား ဘက္လိုက္မႈေတြ အဆံုးသတ္ေစဖို႔ လုပ္ေဆာင္ပါလို႔ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Boris Johnson က ျမန္မာအစိုးရကို တိုက္တြန္း လိုက္ပါတယ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ မိမိတို႔ေခတ္ရဲ႕ အတုယူ အားက်ဖြယ္အေကာင္းဆံုး လူပုဂၢိဳလ္ တဦးျဖစ္ေပမဲ့ သူ႔အဆိုအားျဖင့္ - ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြေပၚ ျပဳမူဆက္ဆံပံုကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ဂုဏ္သိကၡာကို ထိခိုက္ပ်က္စီးေစတယ္လုိ႔ စက္တင္ဘာလ ၂ ရက္ေန႔စြဲနဲ႔ ထုတ္ျပန္ခ်က္ တခုမွာ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးက ေျပာထားပါတယ္။
ႏုိင္ငံကို ေခတ္မီေအာင္လုပ္တာမွာ ႀကီးမားတဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ရင္ဆိုင္ေနရေၾကာင္း၊ ႏုိင္ငံကို ညီၫြတ္ေအာင္လုပ္ဖို႔ သူ႔ရဲ႕ ထူးျခားတဲ့ အရည္အခ်င္းေတြ အားလံုးကုိ အခုအခါမွာ အသံုးျပဳႏုိင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာစစ္ဘက္ရဲ႕ ေထာက္ခံ ပံ့့ပိုးမႈကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ရဖို႔နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုင္ရာ သူ႔ရဲ႕ ႀကိဳးပမ္း ခ်က္ေတြ အခ်ည္းႏွီး ျဖစ္မသြားဖို႔ အထူး အေရးႀကီးေၾကာင္း၊ ဒီလုပ္ေဆာင္ခ်က္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံက လူထုအားလံုး မိမိတို႔ရဲ႕ အျပည့္အ၀ ေထာက္ခံ မႈကို ရၾကမွာျဖစ္ေၾကာင္း ၀န္ႀကီး Johnson ကေျပာထားပါတယ္။
ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားတာအရ ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြနဲ႔ သူတိို႔ကို လက္ခံထားတဲ့ ႏြမ္းပါးတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္္ငံက လူမႈ အ၀န္းအ၀ိုင္းေတြအတြက္ လူသားခ်င္း စာနာမႈ ဆိုင္ရာ အကူအညီအျဖစ္ ၿဗိတိန္ေပါင္စတာလင္ ၈ သန္းနီးပါး UK ႏိုင္ငံက ကူညီပံ့ပိုး ခဲ့ပါတယ္။ ဒီသီတင္းပတ္ အေစာပိုင္းကလဲ ကုလသမဂၢလံုျခံဳေရးေကာင္စီမွာ ရခိုုင္္ျပည္ အေရး ေဆြးေႏြးဖို႔ ၿဗိတိန္က ကမကထျပဳ တင္သြင္းခဲ့တာပါ။
ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ အေျခခံအေၾကာင္းရင္းေတြကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းဖုိ႔လဲ ျမန္မာအစိုးရကို ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံက တိုက္တြန္းထားပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္္ငံ၊ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ မူဆလင္ေတြကိုေရာ တျခားလူမႈအ၀န္းအ၀ိုင္းေတြကိုပါ ထိခိုက္ေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈနဲ႔ မလိုမုန္းထား ဘက္လိုက္မႈေတြ အဆံုးသတ္ေစဖို႔ လုပ္ေဆာင္ပါလို႔ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Boris Johnson က ျမန္မာအစိုးရကို တိုက္တြန္း လိုက္ပါတယ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ မိမိတို႔ေခတ္ရဲ႕ အတုယူ အားက်ဖြယ္အေကာင္းဆံုး လူပုဂၢိဳလ္ တဦးျဖစ္ေပမဲ့ သူ႔အဆိုအားျဖင့္ - ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြေပၚ ျပဳမူဆက္ဆံပံုကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ဂုဏ္သိကၡာကို ထိခိုက္ပ်က္စီးေစတယ္လုိ႔ စက္တင္ဘာလ ၂ ရက္ေန႔စြဲနဲ႔ ထုတ္ျပန္ခ်က္ တခုမွာ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးက ေျပာထားပါတယ္။
ႏုိင္ငံကို ေခတ္မီေအာင္လုပ္တာမွာ ႀကီးမားတဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ရင္ဆိုင္ေနရေၾကာင္း၊ ႏုိင္ငံကို ညီၫြတ္ေအာင္လုပ္ဖို႔ သူ႔ရဲ႕ ထူးျခားတဲ့ အရည္အခ်င္းေတြ အားလံုးကုိ အခုအခါမွာ အသံုးျပဳႏုိင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာစစ္ဘက္ရဲ႕ ေထာက္ခံ ပံ့့ပိုးမႈကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ရဖို႔နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုင္ရာ သူ႔ရဲ႕ ႀကိဳးပမ္း ခ်က္ေတြ အခ်ည္းႏွီး ျဖစ္မသြားဖို႔ အထူး အေရးႀကီးေၾကာင္း၊ ဒီလုပ္ေဆာင္ခ်က္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံက လူထုအားလံုး မိမိတို႔ရဲ႕ အျပည့္အ၀ ေထာက္ခံ မႈကို ရၾကမွာျဖစ္ေၾကာင္း ၀န္ႀကီး Johnson ကေျပာထားပါတယ္။
ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားတာအရ ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြနဲ႔ သူတိို႔ကို လက္ခံထားတဲ့ ႏြမ္းပါးတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္္ငံက လူမႈ အ၀န္းအ၀ိုင္းေတြအတြက္ လူသားခ်င္း စာနာမႈ ဆိုင္ရာ အကူအညီအျဖစ္ ၿဗိတိန္ေပါင္စတာလင္ ၈ သန္းနီးပါး UK ႏိုင္ငံက ကူညီပံ့ပိုး ခဲ့ပါတယ္။ ဒီသီတင္းပတ္ အေစာပိုင္းကလဲ ကုလသမဂၢလံုျခံဳေရးေကာင္စီမွာ ရခိုုင္္ျပည္ အေရး ေဆြးေႏြးဖို႔ ၿဗိတိန္က ကမကထျပဳ တင္သြင္းခဲ့တာပါ။
ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ အေျခခံအေၾကာင္းရင္းေတြကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းဖုိ႔လဲ ျမန္မာအစိုးရကို ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံက တိုက္တြန္းထားပါတယ္။
ဓါတ္ပုံသတင္း
- ျမန္မာအစိုးရအား အျပင္းအထန္ သတိေပးခ်က္ႏွင့္ ေတာင္းဆိုခ်က္
- ဘဂၤလီ-ရခုိင္ တစ္ဦး၏ လုပ္ႀကံ သတင္း ေရာင္းစားမႈေၾကာင့္ ေဒသခံမ်ား စုိးရိမ္
- ရခုိင္ေကာ္မရွင္ ဥကၠဌ ကုိဖီအာနန္ထံသုိ႔ ေမာင္ေတာေဒသခံမ်ားမွ အိတ္ဖြင့္ေပးစာ
- ေမာင္ေတာ ေျမာက္ပုိင္း ဒုိးတန္း လမ္ဘာဂူနားမွ ရုိဟင္ဂ်ာ (၄) ဦးကုိ စစ္သားမ်ားႏွင့္ ရခုိင္အစြန္းေရာက္မ်ားက အရွင္လတ္လတ္ မီးရႈိ႕သတ္ျဖတ္
- ၉ ႏွစ္အရြယ္ ရုိဟင္ဂ်ာ မိန္းကေလးကုိ ၂၃၄ တပ္ရင္းမွ စစ္သားတစ္ဦးက အတင္းအဓမၼ မုဒိန္းက်င့္
- လူဦးေရ စစ္ေဆးေရး အဖြဲ႔မွ ေဒသခံ မ်ားကုိ ရုိက္ႏွက္၍ ေနအိမ္မ်ား ဖ်က္ဆီး
- ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွ ရုိဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္မ်ား ျပန္လည္ လက္ခံရန္ ေဆြးေႏြးမည္
- လံုျခံဳေရးေကာင္စီက ေၾကညာခ်က္ ေတာင္းဆိုသည္ကုိ အေရးမစုိက္ဘဲ ႐ိုဟင္ဂ်ာေက်းရြာမ်ားကုိ ျမန္မာအစုိးရက ဆက္လက္မီးရိႈ႕ေန
- ခေမာင္းဆိပ္မွ ကာကြယ္ေဆးကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျမန္မာအစုိးရသုိ႔ Ro Nay San Lwin ၏ တုံ႔ျပန္ခ်က္
- ရဲအုပ္ ေသာင္းထြန္း ေျပာင္းေရႊ႕သည့္ အတြက္ဟု ဆုိကာ အတင္း အဓမၼေကာက္ခံလ်က္ရွိ