အိုင္စီစီ ရာဇ၀တ္ခံုရံုးမွာ ျမန္မာ့အေရးကိစၥ - လက္ရွိဘယ္အေျခေန ဆိုက္ေနၿပီလဲ?
RB News
20.9.2018
စက္တင္ဘာ ၆ ရက္ေန႔တြင္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ရာဇ၀တ္ခံုရံုး (အိုင္စီစီ) ၏ ႀကိဳတင္ၾကားနာသည့္ တရားသူႀကီးအဖြဲ႕ (ကနဦး တရားရံုးေတာ္)မွ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔အား ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံထဲသို႔ ႏွင္ထုတ္လိုက္ျခင္းႏွင့္ အျခားက်ဴးလြန္ႏိုင္ဖြယ္ရွိေသာ ရာဇ၀တ္မႈမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အိုင္စီစီ တရားရံုးေတာ္က စီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိေၾကာင္း ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ခဲ့ပါသည္။
ယင္းေနရာတြင္ ထိုအခ်က္မွာ အမွန္တကယ္မ ည္သို႔ဆိုလိုေၾကာင္း ရႈပ္ေထြးမႈတစ္ခ်ဳိ႕ ရွိေကာင္းရွိ သြားပါလိမ့္မည္။ ယင္းကိစၥအေပၚ အစာေၾကသြားေစရန္ ဒိုတီလမ္း တရားသူႀကီးမ်ားခန္းမ Doughty Street Chambers ရွိ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ရာဇ၀တ္ေရွ႕ေန တစ္ေယာက္ျဖစ္ေသာ မစၥမီဂန္ဟားစ္ Megan Hirst ႏွင့္ ကၽြႏ္ုပ္ စကားစျမည္ ေျပာၾကည့္ခဲ့ပါသည္။ အဆိုပါကိစၥမ်ားတြင္ ဆယ္စုႏွစ္ တစ္ခုစာမွ် အေတြ႔အႀကံဳရွိခဲ့ေသာ မစၥမီဂန္ဟားစ္မွာ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္တြင္ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္စခန္းမ်ားသို႔ သြားေရာက္လည္ပတ္ခဲ့ဖူးၿပီး အိုင္စီစီ ရာဇ၀တ္ခံရံုးသို႔ သူမတင္ျပခဲ့သည့္ က်ဴးလြန္ခံမ်ား၏ ေလွ်ာက္လဲွခ်က္မ်ားအတြက္ တူလာတိုလီ လူအစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ပြဲမွ အသက္မေသပဲ ထြက္ေျပး လြတ္ေျမာက္လာသူမ်ား၏ ထြက္ဆိုခ်က္မ်ားကို ရယူခဲ့ဖူးသူလည္း ျဖစ္ပါသည္။
ေမးခြန္း ။ ။ တရားစီရင္ပိုင္ခြင့္ဆိုတာ တကယ္တမ္း ဘာကိုဆိုလိုတာလဲ? ျမန္မာႏိုင္ငံက ေရာမစာခ်ဳပ္မွာ အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံ အေန နဲ႔ လက္မွတ္ေရးထိုး မထားတာေၾကာင့္ အိုင္စီစီက ဘယ္အပိုင္းကို တရားစီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိတာလဲ?
မစၥမီဂန္ဟားစ္ ။ ။ အိုင္စီစီက သီးျခားသတ္မွတ္ထားတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြအတြက္ စီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိၿပီး အဲဒီရာဇ၀တ္မႈေတြက (က) အိုင္စီစီ အဖြဲ႕၀င္ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံက က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈျဖစ္ရပါမယ္။ (ခ) အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ပိုက္နက္ နယ္နိမိတ္ တစိတ္တပိုင္း အတြင္းမွာ ( ဒီကိစၥ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံမွာ) အနည္းဆုံး ေပၚေပါက္ရပါမယ္။ (ဂ) ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကေန အိုင္စီစီရံုးေတာ္ကို လႊဲေျပာင္းေပးတဲ့ ရာဇ၀တ္ပစ္မႈ ျဖစ္မွသာလွ်င္ အိုင္စီစီက စီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေမးခြန္း ။ ။ ဒါျဖင့္ရင္ အိုင္စီစီတရားရံုးမွာ ၾကန္႔ၾကာမေနပဲနဲ႔ ေရွ႕ဆက္တိုး လုပ္ႏိုင္ပါ့မလား?
မစၥမီဂန္ဟားစ္ ။ ။ တရားစီရင္ပုိင္ခြင့္ ရွိတယ္ဆိုရင္ေတာင္မွ၊ တရားစြဲ အရာရွိ တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ စတင္ဖို႔ ခုေလာေလာဆယ္ လြယ္လြယ္ မျဖစ္ႏိုင္ေသးပါဘူး။ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈကေန တဆင့္ တရားစီရင္မႈ မစခင္အရင္မွာ ခလုပ္ႏွိပ္ေပးမယ့္ ယႏၱရားတစ္ခု မျဖစ္မေန လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီခလုပ္ႏွိပ္ေပးမဲ့အရာေတြကေတာ့ (က) အိုင္စီစီအဖြဲ႔၀င္ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံက လႊဲေျပာင္းေပးရမယ္ (ခ) ကုလ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကေန လႊဲေျပာင္းေပးရမယ္။ ( ) တရားစြဲအရာရွိတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ စံုစမ္းစစ္ခြင့္တစ္ခုကို တရား၀င္ခြင့္ျပဳမိန္႔ကို ေတာင္းခံထားရၿပီး ကနဦးတရားရံုးေတာ္ကေနလည္း ခြင့္ျပဳမိန္႔ေပးၿပီး ျဖစ္ရပါမယ္။
ေမးခြန္း ။ ။ ဒါျဖင့္ရင္ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေနနဲ႔၊ ဒီကိစၥ အလုပ္ျဖစ္/မျဖစ္ဆိုတာ ဘယ္လိုသိႏိုင္မွာလဲ?
မစၥမီဂန္ဟားစ္ ။ ။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အတြင္းမွာ အနည္းဆုံး တစိတ္တပိုင္း ေပၚေပါက္ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို က်ဴးလြန္ထားတယ္ ဆိုတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈစြဲခ်က္ေတြအေပၚ အိုင္စီစီက စီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိေၾကာင္း ရံုးေတာ္က ဆံုးျဖတ္ထားၿပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲ ျဖစ္ေနေန၊ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး မစတင္ခင္ အရင္မွာ (ေနာက္ဆံုးေတာ့ အဲဒီကိစၥေတြဟာ ရံုးေတာ္ေရွ႕ေမွာက္ကို ေရာက္ရမွာပဲျဖစ္တယ္) တရားရံုး စီရင္ဆံုးျဖတ္မႈစဖို႔ အတြက္ ခလုပ္ေမာင္းျဖဳတ္ေပးမဲ့ အရာတစ္ခုက မျဖစ္မေနလိုအပ္ပါတယ္။ ကုလလံုၿခံဳေရးေကာင္စီက လႊဲေျပာင္းေပးဖို႔ ဆိုတာကေတာ့ ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္မရွိပါဘူး။ ေရြးခ်ယ္ရမယ့္ ၂ ခ်က္ပဲ က်န္ပါေတာ့တယ္။ တရားစြဲအရာရွိက ကနဦးတရားရံုးေတာ္ကို စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးလုပ္ဖို႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ တင္ျပေတာင္းခံခဲ့တာကိုေတာ့ က်မ အားတက္မိပါတယ္။ အခ်ိန္တန္ရင္ ျဖစ္လာႏိုင္ဖြယ္ရွိပါတယ္။ ေနာက္ ေရြးခ်ယ္စရာလမ္း ရွိေနေသးတာကေတာ့ အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံတစ္ခုက ဒီအေျခေနေတြကို တရားစြဲအရာရွိကို လႊဲေျပာင္းေပးဖို႔ပါဘဲ။ (ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ရယ္လို႔မွ မဟုတ္ဘူး) ဘယ္အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံမဆို လႊဲေျပာင္းေပးလို႔ ရပါတယ္- စြပ္စြဲတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံျဖစ္ဖို႔ မလိုအပ္ပါဘူး။
ေမးခြန္း ။ ။ အိုင္စီစီအဖြဲ႕၀င္ႏုိင္ငံကေန လႊဲေျပာင္းေပးမွာနဲ႔ တရားစြဲအရာရွိကေန ခြင္ျပဳမိန္႔ေတာင္းခံတာနဲ႔ယွဥ္ရင္ ဘယ္ အရာေတြက ေကာင္းက်ဳိး/ ဆိုးက်ဳိးေတြ ပိုရွိႏိုင္မလဲ?
မစၥမီဂန္ဟားစ္ ။ ။ အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံတစ္ခုက လႊဲေျပာင္းေပးဖို႔ ျဖစ္လာရင္၊ တရားစြဲအရာရွိက ခြင့္ျပဳခ်က္က်ဖို႔ ခံုသမာဓိလူႀကီးမင္းေတြဆီ ကို တိုက္ရိုက္သြားစရာမလိုေတာ့ဘဲနဲ႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး အစပ်ဳိးလုပ္ေဆာင္ဖို႔ ခြင့္ျပဳၿပီးသား ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အဓိက ေကာင္းသြားမွာက ဒီလုပ္ငန္းစဥ္ဟာ တရားသူႀကီးေတြရဲ႕ တရား၀င္ခြင့္ျပဳမိန္႔ယူမယ္ဆိုရင္ အခ်ိန္အနည္းငယ္ ၾကန္႔ၾကာတတ္တာေၾကာင့္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈဟာ ပိုမို ျမန္ဆန္လာဖြယ္ ရွိေနပါတယ္။
ေမးခြန္း ။ ။ အိုင္စီစီအဖြဲ႕၀င္ႏုိင္ငံကေန အေနနဲ႔၊ စိတ္ကူးေျပာရမယ္ဆိုရင္၊ ေမာ္လဒိုက္လို ႏိုင္ငံလိုဟာမ်ဳိး ျဖစ္ႏိုင္ပါ့မလား?
မစၥမီဂန္ဟားစ္ ။ ။ ေမာ္လဒိုက္လို ဒီကိစၥနဲ႔ ဘာမွ ပတ္သတ္မႈမရွိတဲ့ႏိုင္ငံမ်ဳိးက ရိုဟင္ဂ်ာအေရးကို တရားစြဲအရာရွိထံ လႊဲေျပာင္း ေပးခ်င္တယ္ဆိုရင္၊ (သူ႔ႏိုင္ငံဟာ ေရာမစာခ်ဳပ္ အဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံျဖစ္ေနသမွ် ကာလပတ္လံုး) လႊဲေျပာင္းေပးလို႔ ရေနပါတယ္။ ဒီလိုလႊဲေျပာင္း ေပးလိုက္လို႔ ရလာမဲ့အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈက ရံုးေတာ္ရဲ႕ တရားစီရင္ပိုင္ခြင့္ကို သိပ္ၿပီး ခ်ဲ႕ပစ္လိုက္လို႔ရမွာမဟုတ္ဘူး။ ဆိုလိုတာက အိုင္စီစီရံုးေတာ္ ရဲ႕ တရားစီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိတယ္ဆိုတာကေတာ့ ဒီအတိုင္းက ဒီအတိုင္းပဲ။ ဒီရာဇ၀တ္မႈ တစိတ္တပိုင္းက ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ထဲ မွာ ေပၚေပါက္ခဲ့လို႔ တရားစီရင္ခြင့္ရွိတယ္ဆိုတာ ကနဦး တရားရံုးေတာ္ အမွတ္ (၁) က ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေပးၿပီးသား။ (ရံုးေတာ္က ျမန္မာျပည္ထဲမွာ တစ္ျပည္လံုးက်ဴးလြန္ထားတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြကိုေတာ့ ဆက္လက္ၿပီး စီရင္ခြင့္မရွိေသးဘူး။) ဒါေပမယ့္ လြႊဲေျပာင္းေပးလိုက္ရင္ ေကာင္းသြားမွာက တရားသူႀကီးေတြဆီကေန တရား၀င္ခြင့္ျပဳခ်က္ေတာင္းခံတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ကို ရွည္ရွည္ေ၀းေ၀း အၾကာႀကီးျဖတ္စရာ မလိုေတာ့ဘဲနဲ႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈစတင္ဖို႔ တရားစြဲေရွ႕ေနက ကိုယ့္ဖာသာကိုယ္ ဆံုးျဖတ္လို႔ရသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
စာေရးသူ- ရွဖီရုလ္ရဟ္မာန္ -- ရုပ္သံသတင္းမွတ္တမ္းကား ရိုက္ကူးသူ၊ လက္ရွိတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာအေရးအတြက္ အလုပ္လုပ္ေပးေနလ်က္ရွိသည္။
The ICC & Myanmar — what happens now? ကို ေန၀န္းနီမွ ဘာသာျပန္ဆိုပါသည္။
ေမးခြန္း ။ ။ တရားစီရင္ပိုင္ခြင့္ဆိုတာ တကယ္တမ္း ဘာကိုဆိုလိုတာလဲ? ျမန္မာႏိုင္ငံက ေရာမစာခ်ဳပ္မွာ အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံ အေန နဲ႔ လက္မွတ္ေရးထိုး မထားတာေၾကာင့္ အိုင္စီစီက ဘယ္အပိုင္းကို တရားစီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိတာလဲ?
မစၥမီဂန္ဟားစ္ ။ ။ အိုင္စီစီက သီးျခားသတ္မွတ္ထားတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြအတြက္ စီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိၿပီး အဲဒီရာဇ၀တ္မႈေတြက (က) အိုင္စီစီ အဖြဲ႕၀င္ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံက က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈျဖစ္ရပါမယ္။ (ခ) အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ပိုက္နက္ နယ္နိမိတ္ တစိတ္တပိုင္း အတြင္းမွာ ( ဒီကိစၥ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံမွာ) အနည္းဆုံး ေပၚေပါက္ရပါမယ္။ (ဂ) ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကေန အိုင္စီစီရံုးေတာ္ကို လႊဲေျပာင္းေပးတဲ့ ရာဇ၀တ္ပစ္မႈ ျဖစ္မွသာလွ်င္ အိုင္စီစီက စီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေမးခြန္း ။ ။ ဒါျဖင့္ရင္ အိုင္စီစီတရားရံုးမွာ ၾကန္႔ၾကာမေနပဲနဲ႔ ေရွ႕ဆက္တိုး လုပ္ႏိုင္ပါ့မလား?
မစၥမီဂန္ဟားစ္ ။ ။ တရားစီရင္ပုိင္ခြင့္ ရွိတယ္ဆိုရင္ေတာင္မွ၊ တရားစြဲ အရာရွိ တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ စတင္ဖို႔ ခုေလာေလာဆယ္ လြယ္လြယ္ မျဖစ္ႏိုင္ေသးပါဘူး။ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈကေန တဆင့္ တရားစီရင္မႈ မစခင္အရင္မွာ ခလုပ္ႏွိပ္ေပးမယ့္ ယႏၱရားတစ္ခု မျဖစ္မေန လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီခလုပ္ႏွိပ္ေပးမဲ့အရာေတြကေတာ့ (က) အိုင္စီစီအဖြဲ႔၀င္ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံက လႊဲေျပာင္းေပးရမယ္ (ခ) ကုလ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကေန လႊဲေျပာင္းေပးရမယ္။ ( ) တရားစြဲအရာရွိတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ စံုစမ္းစစ္ခြင့္တစ္ခုကို တရား၀င္ခြင့္ျပဳမိန္႔ကို ေတာင္းခံထားရၿပီး ကနဦးတရားရံုးေတာ္ကေနလည္း ခြင့္ျပဳမိန္႔ေပးၿပီး ျဖစ္ရပါမယ္။
ေမးခြန္း ။ ။ ဒါျဖင့္ရင္ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေနနဲ႔၊ ဒီကိစၥ အလုပ္ျဖစ္/မျဖစ္ဆိုတာ ဘယ္လိုသိႏိုင္မွာလဲ?
မစၥမီဂန္ဟားစ္ ။ ။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အတြင္းမွာ အနည္းဆုံး တစိတ္တပိုင္း ေပၚေပါက္ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို က်ဴးလြန္ထားတယ္ ဆိုတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈစြဲခ်က္ေတြအေပၚ အိုင္စီစီက စီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိေၾကာင္း ရံုးေတာ္က ဆံုးျဖတ္ထားၿပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲ ျဖစ္ေနေန၊ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး မစတင္ခင္ အရင္မွာ (ေနာက္ဆံုးေတာ့ အဲဒီကိစၥေတြဟာ ရံုးေတာ္ေရွ႕ေမွာက္ကို ေရာက္ရမွာပဲျဖစ္တယ္) တရားရံုး စီရင္ဆံုးျဖတ္မႈစဖို႔ အတြက္ ခလုပ္ေမာင္းျဖဳတ္ေပးမဲ့ အရာတစ္ခုက မျဖစ္မေနလိုအပ္ပါတယ္။ ကုလလံုၿခံဳေရးေကာင္စီက လႊဲေျပာင္းေပးဖို႔ ဆိုတာကေတာ့ ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္မရွိပါဘူး။ ေရြးခ်ယ္ရမယ့္ ၂ ခ်က္ပဲ က်န္ပါေတာ့တယ္။ တရားစြဲအရာရွိက ကနဦးတရားရံုးေတာ္ကို စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးလုပ္ဖို႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ တင္ျပေတာင္းခံခဲ့တာကိုေတာ့ က်မ အားတက္မိပါတယ္။ အခ်ိန္တန္ရင္ ျဖစ္လာႏိုင္ဖြယ္ရွိပါတယ္။ ေနာက္ ေရြးခ်ယ္စရာလမ္း ရွိေနေသးတာကေတာ့ အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံတစ္ခုက ဒီအေျခေနေတြကို တရားစြဲအရာရွိကို လႊဲေျပာင္းေပးဖို႔ပါဘဲ။ (ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ရယ္လို႔မွ မဟုတ္ဘူး) ဘယ္အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံမဆို လႊဲေျပာင္းေပးလို႔ ရပါတယ္- စြပ္စြဲတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံျဖစ္ဖို႔ မလိုအပ္ပါဘူး။
ေမးခြန္း ။ ။ အိုင္စီစီအဖြဲ႕၀င္ႏုိင္ငံကေန လႊဲေျပာင္းေပးမွာနဲ႔ တရားစြဲအရာရွိကေန ခြင္ျပဳမိန္႔ေတာင္းခံတာနဲ႔ယွဥ္ရင္ ဘယ္ အရာေတြက ေကာင္းက်ဳိး/ ဆိုးက်ဳိးေတြ ပိုရွိႏိုင္မလဲ?
မစၥမီဂန္ဟားစ္ ။ ။ အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံတစ္ခုက လႊဲေျပာင္းေပးဖို႔ ျဖစ္လာရင္၊ တရားစြဲအရာရွိက ခြင့္ျပဳခ်က္က်ဖို႔ ခံုသမာဓိလူႀကီးမင္းေတြဆီ ကို တိုက္ရိုက္သြားစရာမလိုေတာ့ဘဲနဲ႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး အစပ်ဳိးလုပ္ေဆာင္ဖို႔ ခြင့္ျပဳၿပီးသား ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အဓိက ေကာင္းသြားမွာက ဒီလုပ္ငန္းစဥ္ဟာ တရားသူႀကီးေတြရဲ႕ တရား၀င္ခြင့္ျပဳမိန္႔ယူမယ္ဆိုရင္ အခ်ိန္အနည္းငယ္ ၾကန္႔ၾကာတတ္တာေၾကာင့္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈဟာ ပိုမို ျမန္ဆန္လာဖြယ္ ရွိေနပါတယ္။
ေမးခြန္း ။ ။ အိုင္စီစီအဖြဲ႕၀င္ႏုိင္ငံကေန အေနနဲ႔၊ စိတ္ကူးေျပာရမယ္ဆိုရင္၊ ေမာ္လဒိုက္လို ႏိုင္ငံလိုဟာမ်ဳိး ျဖစ္ႏိုင္ပါ့မလား?
မစၥမီဂန္ဟားစ္ ။ ။ ေမာ္လဒိုက္လို ဒီကိစၥနဲ႔ ဘာမွ ပတ္သတ္မႈမရွိတဲ့ႏိုင္ငံမ်ဳိးက ရိုဟင္ဂ်ာအေရးကို တရားစြဲအရာရွိထံ လႊဲေျပာင္း ေပးခ်င္တယ္ဆိုရင္၊ (သူ႔ႏိုင္ငံဟာ ေရာမစာခ်ဳပ္ အဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံျဖစ္ေနသမွ် ကာလပတ္လံုး) လႊဲေျပာင္းေပးလို႔ ရေနပါတယ္။ ဒီလိုလႊဲေျပာင္း ေပးလိုက္လို႔ ရလာမဲ့အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈက ရံုးေတာ္ရဲ႕ တရားစီရင္ပိုင္ခြင့္ကို သိပ္ၿပီး ခ်ဲ႕ပစ္လိုက္လို႔ရမွာမဟုတ္ဘူး။ ဆိုလိုတာက အိုင္စီစီရံုးေတာ္ ရဲ႕ တရားစီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိတယ္ဆိုတာကေတာ့ ဒီအတိုင္းက ဒီအတိုင္းပဲ။ ဒီရာဇ၀တ္မႈ တစိတ္တပိုင္းက ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ထဲ မွာ ေပၚေပါက္ခဲ့လို႔ တရားစီရင္ခြင့္ရွိတယ္ဆိုတာ ကနဦး တရားရံုးေတာ္ အမွတ္ (၁) က ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေပးၿပီးသား။ (ရံုးေတာ္က ျမန္မာျပည္ထဲမွာ တစ္ျပည္လံုးက်ဴးလြန္ထားတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြကိုေတာ့ ဆက္လက္ၿပီး စီရင္ခြင့္မရွိေသးဘူး။) ဒါေပမယ့္ လြႊဲေျပာင္းေပးလိုက္ရင္ ေကာင္းသြားမွာက တရားသူႀကီးေတြဆီကေန တရား၀င္ခြင့္ျပဳခ်က္ေတာင္းခံတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ကို ရွည္ရွည္ေ၀းေ၀း အၾကာႀကီးျဖတ္စရာ မလိုေတာ့ဘဲနဲ႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈစတင္ဖို႔ တရားစြဲေရွ႕ေနက ကိုယ့္ဖာသာကိုယ္ ဆံုးျဖတ္လို႔ရသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
စာေရးသူ- ရွဖီရုလ္ရဟ္မာန္ -- ရုပ္သံသတင္းမွတ္တမ္းကား ရိုက္ကူးသူ၊ လက္ရွိတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာအေရးအတြက္ အလုပ္လုပ္ေပးေနလ်က္ရွိသည္။
The ICC & Myanmar — what happens now? ကို ေန၀န္းနီမွ ဘာသာျပန္ဆိုပါသည္။
