မိတီၳလာ မြတ္စလင္ ဒုကၡသည္မ်ား ေရွ႕ေရး မေရရာ

ဂ်ဲရက္ဖယ္ရီ
ဧရာ၀တီ

2.5.2013

ျမန္မာ ႏုိင္ငံ အလယ္ပိုင္း မိတၳီလာ ၿမိဳ႕မွ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာေသာ မြတ္စလင္ မ်ားအတြက္ တရား မွ်တ မႈႏွင့္ ဘဝ လံုၿခံဳျခင္း ဆိုသည္ မွာ ေ၀းကြာ ေနေသး၏။ သူတို႔သည္ မတ္လ အဓိက႐ုဏ္း အတြင္း ေနစရာ အိမ္မ်ား ပ်က္စီး ဆံုး႐ံႈး ခဲ့ၾကရ သူမ်ား ျဖစ္သည္။ 

အက်ဥ္း ေထာင္လို တင္းၾကပ္ေသာ ဒုကၡသည္ စခန္း မ်ားတြင္ ထိန္းခ်ဳပ္ မႈျဖင့္ ေနထိုင္ ၾကရသူ မ်ားသည္ ပဋိပကၡ အတြင္း ပ်က္စီး ဆံုး႐ံႈး ခဲ့ရေသာ မိမိတို႔ ေနအိမ္ မ်ားႏွင့္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္း မ်ားရွိရာကို ျပန္ရန္ မတတ္ႏိုင္ ၾကေသးပါ။ အစြန္းေရာက္ မူဆလင္ ဆန္႔က်င္ေရး ဆူပူ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ား အတြင္း မြတ္စလင္ အမ်ားစု အပါ အ၀င္ လူ ၄၃ ဦး ေသဆံုးၿပီး ၁၃၀၀၀ ေက်ာ္ အိုးမဲ့ အိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ ၾကသည္။ 

လူေပါင္း ၁၆၀၀ ေက်ာ္ ရွိၿပီး ရဲအေစာင့္ အၾကပ္ ထားရွိကာ အျပင္ကို ထြက္ခြာ ခြင့္ မျပဳေသာ မိတၳီလာ အားကစား ကြင္းတြင္ ဖြင့္လွစ္ ထားေသာ ဒုကၡသည္ စခန္း မွ ရဲအရာရွိ တဦးက “ဒါ သူတို႔ လံုၿခံဳေရး အ တြက္ပါ” ဟု ေျပာသည္။ 

အစိုးရက စစ္အုပ္ ခ်ဳပ္ေရး ဥပေဒ ထုတ္ျပန္ ခဲ့ေသာ မတ္လ ၂၂ ရက္ေန႔ မွစ၍ ယခု ခ်ိန္ထိ မိတၳီလာ ၿမိဳ႕တြင္ ညမထြက္ ရအမိန္႔ ထုတ္ျပန္ ထားသည္။ ပ်က္စီး ေနေသာ နံရံမ်ား၊ တိုင္မ်ားျဖင့္ အ႐ိုး ၿပိဳင္းၿပိဳင္း ျဖစ္ေနေသာ မြတ္စလင္ အိမ္မ်ားႏွင့္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္း မ်ားကို လူ ၁၀၀၀၀၀ ေက်ာ္ မွီ တင္း ေန ထိုင္ သည့္ မိတၳီလာ ၿမိဳ႕၏ အခ်က္ အခ်ာ က်သည့္ ေနရာ ကြက္တိုင္း တြင္ တည္ရွိသည္။ 

တရား႐ံုး တင္စစ္ေဆး ၿခင္းမ်ားကို စတင္ေနၿပီ ျဖစ္ေသာ္လည္း ယခု အခ်ိန္ အထိ မြတ္စလင္ မ်ားကိုသာ စြဲခ်က္ တင္ျခင္းမ်ား ၿဖစ္ေနသည္။ ဗုဒၶဘာသာဖက္မွ ဆူပူမႈ ျဖစ္ေအာင္ ေသြးထိုး လံႈ႕ေဆာ္ ေပး ခဲ့ သည့္ ေခါင္းေဆာင္ မ်ားကို လ်စ္လ်ဴ ရႈထားျခင္း အားျဖင့္ ေနာက္ထပ္ မလိုလား အပ္သည့္ ဘာသာေရး တင္းမာမႈမ်ား ျဖစ္ပြား လာမည္ကို စိုးရိမ္မႈ မ်ားလည္း ရွိေနသည္။ 

မတည္ၿငိမ္ မႈမ်ားႏွင့္ အကဲ ဆတ္ေသာ အျမင္ က်ဥ္းေျမာင္းသည့္ ခြဲျခားမႈ မ်ားသည္ ရာစုႏွစ္ တ၀က္ၾကာ စစ္အုပ္ ခ်ဳပ္ေရး ေနာက္ပိုင္း ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ မတ္လမွ စ၍ အာဏာ ရခဲ့ေသာ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး ဦးစားေပး အစိုးရ အတြက္ စမ္းသပ္ ခ်က္မ်ား ျဖစ္လာ သည္္။ 

သန္း ၆၀ ခန္႔ ရွိေသာ ျမန္မာ ႏုိင္ငံသည္ ဗုဒၶဘာသာ လႊမ္းမိုးသည့္ ႏိုင္ငံ ျဖစ္ၿပီး မြတ္စလင္ အေရ အတြက္ သည္ လူဦးေရ၏ ၅ ရာခိုင္ႏံႈး သာရွိသည္။ ထိုလူနည္းစု သည္ တစထက္ တစ ႀကီးထြား လာေနေသာ အစြန္းေရာက္ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းႀကီး တစု ဦးေဆာင္ သည့္ ဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈ မ်ား၏ ဦးတည္ရာ ပစ္မွတ္ ျဖစ္လာ ေနခဲ့သည္။ 

တနလၤာေန႔ (၂၉-၄-၂၀၁၃) က ထုတ္ျပန္ ခဲ့သည့္ လြတ္လပ္ေသာ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္၏ အစီရင္ ခံစာတြင္ ျမန္မာ အစိုးရ အေနျဖင့္ ရခိုင္ ျပည္နယ္၌ ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ လူမ်ိဳးေရး ဘာသာေရး ပဋိပကၡ မ်ား ေၾကာင့္ အိုး အိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ ရသည့္ မြတ္စလင္ မ်ား၏ အက်ပ္ အတည္းကို အလွ်င္ အျမန္ ကိုင္ တြယ္ ေျဖ ရွင္း သင့္ေၾကာင္း တိုက္တြန္း ထားသည္။ ယမန္ႏွစ္ ဇြန္လ ႏွင့္ ေအာက္တို ဘာလတြင္ ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ ဆူပူ အၾကမ္း ဖက္မႈ မ်ားေၾကာင့္ အနည္းဆံုး လူ ၁၉၂ ဦး ေသဆံုး ခဲ့ၿပီး ၁၄၀၀၀၀ ေက်ာ္ အိုးအိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ ရ သည္။ အမ်ားစုမွာ ရခိုင္ ျပည္ရွိ ႏိုင္ငံမဲ့ မြတ္စလင္ မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ 

မိတၳီလာၿမိဳ႕ တရား ႐ံုးတြင္ ဗုဒၶ ဘာသာ ဘုန္းႀကီး တပါးကို သတ္ျဖတ္ မႈျဖင့္ စြဲခ်က္ တင္ခံ ရေသာ မြတ္စလင္ ၇ ေယာက္ကို စစ္ေဆး ေနသည္။ ထိုအမႈ သည္ ယခု အပတ္ အတြင္း မွာပင္ ၿပီးျပတ္ လိမ့္မည္ ဟု ယူဆ ရသည္။ အဖမ္း ခံရသူ မြတ္စလင္္ မ်ားက ၎တို႔မွာ အျပစ္ မရွိေၾကာင္း ေျပာၾကသည္။ 

အေဆာက္ အဦး ပ်က္မ်ားကို ၿဖိဳဖ်က္ ေနသည့္ အလုပ္ သမား မ်ား၏ တူထု သံေတြ ကိုသာ မိတၳီလာ ၿမိဳ႕ မြတ္စလင္္ မ်ား ေနထိုင္ ရာတြင္ ၾကားေန ရသည္။ လမ္းမ်ား ေပၚတြင္ မြတ္စလင္္ တို႔၏ အရိပ္ အေယာင္ ကို လံုး၀ မေတြ႔ ရပါ။ 

မြတ္စလင္္ ၈၀၀၀ ေက်ာ္သည္ စာနယ္ဇင္း သမား မ်ားကို ၀င္ခြင့္ မေပးသည့္ အစိုးရ ဒုကၡသည္ စခန္း ၇ ခုတြင္ ေနထိုင္ ၾကရသည္။ မိတၳီလာ ၿမိဳ႕အနီး တ၀ိုက္မွ ေက်း႐ြာ မ်ားရွိ တရား မ၀င္ စခန္း မ်ားတြင္လည္း ဒုကၡသည္ တေထာင္ ေက်ာ္ခန္႔ ရွိေနေၾကာင္း သိရသည္။ သူတို႔၏ လႈပ္ရွား သြားလာ မႈမ်ားကို ရဲအဖြဲ႔က ထိန္းခ်ဳပ္ ထားၿပီး ႏိုင္ငံျခား သတင္း ဌာန မ်ားႏွင့္ စကား ေျပာခြင့္ မေပး ခဲ့ေပ။ 

လူ႔အခြင့္ အေရး ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္မႈ အဖြဲ႔၏ အာရွ ေဒသ ဆိုင္ရာ ဒုတိယ ညႊန္ၾကား ေရးမႈး Phil Robertson က အိုးအိမ္မဲ့ ဒုကၡသည္ မ်ားကို ယခုလို ထိန္းခ်ဳပ္ ထားျခင္း သည္ ၎တို႔၏ အခြင့္ အေရးကို ခ်ိဳးေဖါက္ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ေျပာသည္။ 

“ဒုကၡသည္ ေတြကို အခုလို ေသာ့ခတ္ ထားတဲ့ စခန္း ထဲမွာ ထားတာဟာ သူတို႔ရဲ႕လံုၿခံဳေရး နဲ႔ ေအးခ်မ္းတဲ့ အသိုင္း အ၀ိုင္း တခု ျဖစ္ဖို႔ကို ကူညီ မေပးႏိုင္ ပါဘူး။ အာဏာပိုင္ ေတြက ေကာင္းဖို႔ ရည္ရြယ္ၿပီး လုပ္ တာ ျဖစ္ေန ရင္ေတာင္မွ လုပ္ပံု လုပ္နည္းက မွားေန ပါတယ္” ဟု သူက ေျပာသည္။ 

သမၼတ၏ ေျပာေရး ဆိုခြင့္ ရွိသူ ျပန္ၾကားေရး ဒု ဝန္ၾကီး ဦးရဲထြဋ္ကမူ မိတၳီလာ အေရး အခင္း တြင္ ပါ၀င္ ပတ္သက္ ခဲ့ေသာ ဘုန္းႀကီး အေရ အတြက္သည္ ၅ သိန္းမွ် ရွိေသာ သံဃာထု၏ အလြန္ ေသးငယ္ေသာ အစိတ္ အပိုင္း ေလးသာ ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆို ခဲ့သည္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ကလည္း ပဋိပကၡ ျဖစ္ စဥ္ တြင္ ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္ ခဲ့သူ မ်ားကို တရား စြဲဆိုၿပီး ဥပေဒ အရ အျမင့္ဆံုး ျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္ မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း မတ္လ ၂၈ ရက္ေန႔ တြင္ ႐ုပ္ျမင္ သံၾကားမွ တဆင့္ တႏိုင္ငံ လံုးကို ေျပာၾကား ခဲ့သည္။ 

ကယ္ဆယ္ ေရးစခန္း မ်ားတြင္ ေရာက္ရွိ ေနၾကေသာ ဒုကၡသည္ မ်ားသည္ လြတ္လပ္ ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ရွိေန ၾကေၾကာင္း အစိုးရပိုင္ ျမန္မာ့ အလင္း သတင္းစာက ဧၿပီလ ၅ ရက္ ေန႔တြင္ ေရးသား ခဲ့၏။ 

ဖ်က္ဆီး ခံလိုက္ ရေသာ မူဆလင္ အိမ္မ်ားကို ၿပန္လည္ တည္ေဆာက္ ေပးမည္ဟု အစိုးရက က တိ ေပး ခဲ့ ေသာ္လည္း တည္ ေဆာက္ေရး လုပ္ငန္း မ်ားကို ယခု အခ်ိန္ အထိ စတင္ ႏုိင္ျခင္း မရွိ ေသးေပ။ မီးေလာင္ ပ်က္စီး ခဲ့ေသာ ေနအိမ္ ၁၅၀၀ ေက်ာ္ ကိုျပန္လည္ တည္ေဆာက္ ႏုိင္ရန္ အတြက္ အေမရိ ကန္ ေဒၚလာ ၇ သန္း ကုန္က် မည္ဟု ဆိုသည္။ 

အခ်ိဳ႕ ဗုဒၶ ဘာသာ ၀င္မ်ားက မူဆလင္ မ်ား ျပန္ေရာက္ လာျခင္းကို မႀကိဳဆို ခ်င္ေၾကာင္း ေျပာသည္။ 

ဆက္လက္ တည္ရွိေနဆဲ ရန္လိုမႈသည္ စစ္ေဆးဆဲၿဖစ္ေသာ လူသတ္မႈအေပၚတြင္ လႊမ္းမိုး သြားႏိုင္ ေၾကာင္း စြဲခ်က္ တင္ခံ ထားရသူ မြတ္စလင္္ သံုးဦး၏ ေရွ႕ေန ျဖစ္သူ ဦးသိန္းသန္းဦးက ဆို သည္။ အျပစ္ ရွိေၾကာင္း စီရင္ခ်က္ ခ်ရန္အတြက္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ မ်ားက တရားသူႀကီးကို ဖိအား ေပးေန သည္ဟု သူက ယံုၾကည္ ေနသည္။ 

“သူ႔မွာ လူေတြ ေက်နပ္ ေအာင္ လုပ္ေပးဖို႔ တာ၀န္ ႐ွိတယ္ေလ” ဟု ဦးသိန္းသန္းဦးက ဆိုသည္။ 

သူက ဧၿပီလ ၁၁ ရက္ ေန႔တြင္ ခိုးမႈ၊ လက္ေရာက္ က်ဴးလြန္မႈ တို႔ျဖင့္ ေလွ်ာ့ရက္ မရွိ ေထာင္ဒဏ္ ၁၄ ႏွစ္ခ် မွတ္ ခံလိုက္ရေသာ မူဆလင္ ေရႊဆိုင္ ပိုင္ရွင္၊ ၎၏ ဇနီးႏွင့္ အလုပ္ သမား တို႔ ကို နမူနာ ျပသည္။ ဗုဒၶ ဘာသာ ဘုန္းေတာ္ႀကီး အသတ္ မခံရခင္ တရက္ အလိုတြင္ ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ အဓိက ႐ုဏ္း ၏ အစဟု ဆိုႏိုင္ သည့္ ဗုဒၶ ဘာသာ ေစ်း၀ယ္ သူႏွင့္ ရန္ပြဲ အတြက္ စြဲခ်က္တင္ ခံခဲ့ၾက ရျခင္း ျဖစ္ သည္။ 

သို႔ေသာ္လည္း တရားရံုးက ေနာက္မွ ထပ္မံ ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ အဓိက ႐ုဏ္းကို အေၾကာင္း ျပဳကာ ျပင္းထန္ သည့္စီရင္ ခ်က္ ခ်မွတ္ ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ဦးသိန္းသန္းဦးက ဆိုသည္။ 

ဆူပူ အၾကမ္း ဖက္မႈ မ်ားေၾကာင့္ ဒုကၡ ေရာက္ရသူ အမ်ား စုမွာ မူဆလင္ မ်ားျဖစ္ ေသာ္လည္း ဗုဒၶ ဘာသာ၀င္ တေယာက္မွ တရား ႐ံုးဆီ ေရာက္လာ သည္ကို မေတြ႔ ရေပ။ ခ႐ိုင္ တရား သူႀကီး ကမူ ယခု စစ္ေဆး ေနသည့္ အမႈ ၿပီးျပတ္ သည္ႏွင့္ ၎ တို႔ကို ႐ံုးတင္ စစ္ေဆး သြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာျပသည္။ 

ဘုန္းႀကီး မ်ားကို အေရး ယူရန္ရွိ မရွိ ကို တရား သူႀကီးႏွင့္ ခ႐ိုင္ရဲ အရာရွိ တို႔ ေျပာႏိုင္ျခင္း မရွိပါ။ ဆူပူသူ လူစု လူေ၀း မ်ားကို ဘုန္းႀကီး မ်ားက ဦးေဆာင္ေၾကာင္း ဒါဇင္ႏွင့္ ခ်ီေသာ မ်က္ျမင္ သက္ေသ မ်ား က ေျပာျပ ခဲ့ၾကသည္။ 

နယူးေယာက္ ၿမိဳ႕အေျခစိုက္ လူ႔အခြင့္ အေရး ဆိုင္ရာ သမားေတာ္ မ်ားအဖြဲ႔က မိတၳီလာ ၿမိဳ႕ အစၥလမ္ ဘာသာေရး ေက်ာင္းတြင္ မတ္လ ၂၁ ရက္ေန႔က ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ သတ္ျဖတ္မႈ မ်ားအတြက္လြတ္လပ္ေသာ စံုစမ္း စစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ ေပးရန္ ေတာင္းဆို ထားသည္။ ေက်ာင္းသား ၃၂ ႏွစ္ေယာက္ ႏွင့္ ဆရာ ၄ ေယာက္တို႔ ေပ်ာက္ဆံုး ေနသည္ဟု ထိုအဖြဲ႕က ဆိုသည္။ 

ထိုေက်ာင္းမွ ေက်ာင္းသား တေယာက္ ျဖစ္ေသာ အသက္ ၁၈ အရြယ္ စိုးမင္းဦးက ေက်ာင္းကို လာေရာက္ တိုက္ခိုက္ ခ်ိန္တြင္ အျခား ေက်ာင္းသားမ်ား ဆရာ မ်ားႏွင့္ အတူ ထြက္ေျပး ခဲ့ေၾကာင္း ေျပာျပသည္။ 

ရဲမ်ား ေရာက္ မလာမီ အခ်ိန္ အထိ ေက်ာင္းတြင္း သို႔ ဓာတ္ဆီ ဗံုးမ်ား ပစ္သြင္းၿပီး မီး႐ႈိ႕ ၾကေၾကာင္း၊ ရဲမ်ား ေရာက္လာ သည့္ အခါ သူ႔ကို အျခား မူဆလင္ ၂၀၀ ခန္႔ႏွင့္ အတူ ေဘးလြတ္ရာ သို႔ ေခၚထုတ္ ခဲ့ ေၾကာင္း စိုးမင္းဦး က ေျပာသည္။ သို႔ေသာ္ လည္း ရဲ အေရ အတြက္ နည္းသည့္ အတြက္ သူတို႔ ထဲမွ လူအနည္း ငယ္ကိုသာ ကာကြယ္ ေပးႏိုင္ ခဲ့ေၾကာင္း စိုးမင္းဦးက မ်က္ရည္ေတြ သုတ္ရင္း ဆိုသည္။ 

သူတို႔ေတြ ထြက္လာ ခ်ိန္တြင္ လူအုပ္ႀကီးက ေက်ာက္ခဲ မ်ားႏွင့္ ပစ္ေပါက္ ၾကေသးေၾကာင္း စိုးမင္း ဦးက ေျပာသည္။ ေနာက္ ဆံုးမွ ထြက္သူမွာ ႐ိုတ္သတ္ ခံလိုက္ ရသည္။ သူ၏ သူငယ္ခ်င္း ၃ ေယာက္ အသတ္ခံ ရသည္ ကိုလည္း သူျမင္ ခဲ့ရ၏။ 

“ဒီလို အေျခ အေနမ်ိဳး က်ေနာ္ တခါမွ မႀကံဳဖူး ပါဘူူး၊ က်ေနာ္ အရမ္း စိတ္မေကာင္း ျဖစ္ရ ပါတယ္” ဟု စိုးမင္းဦး ကေျပာ သည္။ 

မိတၳီလာ ၿမိဳ႕ႏွင့္ နာရီ၀က္ ခရီး အကြာတြင္ ရွိေသာ မူဆလင္ ႐ြာငယ္ ေလးတြင္ စိုးမင္းဦးကို ၎၏ မိသားစုႏွင့္ အတူ ႐ိုက္တာ သတင္း ဌာနက ေတြ႕ဆံု ေမးျမန္း ခြင့္ရ ခဲ့သည္။ အင္တာဗ်ဴး လုပ္ေနစဥ္ မည္သည့္ ဌာန ကဟု ထုတ္ေဖၚ ေျပာဆိုျခင္း မရွိေသာ အစိုးရ ဖက္က လူတေယာက္ ေမာ္ေတာ္ ဆိုင္ ကယ္ႏွင့္ ေရာက္လာၿပီး သတင္း ေထာက္မ်ား ၏ အမည္ႏွင့္ ဖုန္းနံပတ္ မ်ားကို ေတာင္း ယူသြား ခဲ့သည္။ 

တရား၀င္ ခိုလံႈေရး စခန္း မ်ားသို႔ သြားေရာက္ ေလ့လာ ခြင့္ျပဳ ပါရန္ ေမတၱာ ရပ္ခံ ခ်က္ကို မႏၲေလး တိုင္း ေဒသႀကီး ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးရဲျမင့္က ျငင္းပယ္ ခဲ့သည္။ လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ ေရးဌာနႏွင့္ ရဲအရာရွိ မ်ားက လည္း မိတၳီလာႏွင့္ ၄၅ မိနစ္ ခရီး အကြာ အေ၀းရွိ ယင္းေတာ္႐ြာ တရား မ၀င္ ဒုကၡသည္ စခန္းသို႔ သြားေရာက္ သည္ကို ပိတ္ပင္ တားဆီး ခဲ့ၾကသည္။ 

(႐ိုက္တာသတင္း Muslim Victims of Burma Unrest Face Uncertain Future ကို ဘာသာျပန္ ဆိုသည္)