ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အင္တာနက္ သုံးစြဲသူေတြကုိ ကာကြယ္ဖုိ႔ လုိေၾကာင္း Freedom House ေျပာ
5.12.2014
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အင္တာနက္ လြတ္လပ္မွဳဟာ ၂၀၁၄ခုႏွစ္ အတြင္း ေျပာင္းလဲ တိုးတက္လာခဲ့ေပမဲ့ အင္တာနက္ သံုးစဲြသူေတြရဲ႕အခြင့္အေရးကို အကာ အကြယ္ေပး ဖို႔ လိုအပ္ ေနဆဲ ျဖစ္တယ္လို႔ Freedom House အဖဲြ႕ႀကီးက ေျပာလိုက္ ပါတယ္။ ျမန္မာ အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံေပါင္း (၆၅)ႏိုင္ငံရဲ႕ အင္တာနက္ လြတ္လပ္မွဳကို သုေတသန ျပဳစုထားတဲ့ Freedom of the Net 2014 အစီရင္ခံစာကို Freedom House အဖဲြ႔ႀကီးက ၾကာသာပေတးေန႔က ထုတ္ျပန္ ခဲ့တာပါ။ အေၾကာင္းစံုကို မအင္ၾကင္းႏိုင္က ေျပာျပမွာပါ။
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ၀ါရွင္တန္ဒီစီ အေျခစိုက္ Freedom House လို႔ေခၚတဲ့ ကမာၻတ၀ွမ္းႏုိင္ငံေတြရဲ႕ လြတ္လပ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့အဖဲြ႔က ထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ အင္တာနက္ လြတ္လပ္မွဳ အစီရင္ခံစာ ၂၀၁၄ အရ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဟာ အရင္က အင္တာနက္ လြတ္လပ္မွဳ လံုး၀မရွိတဲ့အဆင့္ကေန ဒီႏွစ္အတြင္း တစိတ္တပိုင္းအားျဖင့္ လြတ္လပ္မွဳရွိလာတဲ့ အဆင့္ကိုေရာက္ လာခဲ့တယ္လို႔ ေဖၚျပထားပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အစီရင္ခံစာကို တဲြဖက္ျပဳစုေရးသားသူ သုေတသီ Madeline Earp ကအခုလိုေျပာျပပါတယ္။
"ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အင္တာနက္ လြတ္လပ္မွဳဟာ ဒီႏွစ္အတြင္း အရွိန္အဟုန္ နဲ႔ ေျပာင္းလဲခဲ့ တာပါ။ ဆက္သြယ္ေရး ဥပေဒ အသစ္ကို ျပဌာန္းႏိုင္ခဲ့တာေၾကာင့္ အခုလို အင္တာနက္ လြတ္လပ္မွဳ အဆင့္တိုးလာခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဥပေဒေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အင္တာနက္၊ ဖုန္း၊ ဆက္သြယ္ေရးေစ်းကြက္ကို ပြင့္လင္းလာခဲ့တာပါ။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီဥပေဒမွာ အင္တာနက္အြန္လိုင္းကတဆင့္ စစ္တပ္နဲ႔ အစိုးရေခါင္းေဆာင္ပိုင္းကို ေ၀ဖန္ေရးသားသူေတြအေပၚ အေရးယူျပစ္ဒဏ္ေပးတဲ့ အခ်က္ကို မေျပာင္းလဲပဲ ဆက္ၿပီး ထားရွိေနတာေၾကာင့္ ျမန္မာရဲ႕အင္တာနက္ လြတ္လပ္မွဳဟာ တစိတ္တပိုင္းအားျဖင့္ လြတ္လပ္မွဳရွိလာတဲ့အဆင့္မွာရွိခဲ့တာပါ။"
အသစ္ျပဌာန္းခဲ့တဲ့ ဆက္သြယ္ေရးဥပေဒ မွာ အားသာခ်က္၊ အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိေနၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းက လိုသလို အသံုးခ်ေနတာေတြရွိေနတယ္လို႕လည္း အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ ဥတၱရသီရိျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဦးမင္းသူကေျပာပါတယ္။
" ဒါ က်ေနာ္တို႔ အပါအဝင္ပါပဲ။ က်ေနာ္တို႔ မရည္ရြယ္ပဲနဲ႔ ကိုယ့္ခံစားခ်က္ အေပၚမွာ ေျပာခဲ့တဲ့ ကိစၥတခုအေပၚမွာ က်ေနာ့္ကို အေရးယူဖို႔ ေဆာင္ရြက္တာေတြ ရွိခဲ့တယ္။ အဲ့တာကေတာ့ ဆက္သြယ္ေရးဥပေဒပုဒ္မ ၆၆(ဃ) ေပါ့ေလ။ စြပ္စြဲခ်က္နဲ႔ အမႈဖြင့္ခဲ့တာမ်ိဳးေတြရွိတယ္။ ဒီအေပၚမွာ က်ေနာ္တို႔က ေျပလည္ေအာင္ေပါ့ေလ။ ဒါ က်ေနာ္တို႔ ေက်နပ္ေအာင္ ေတာင္းပန္ ေလွ်ာက္ထားၿပီးမွ အမႈ ရုပ္သိမ္းသြားတဲ့ အေနအထားမ်ိဳးေတြ အဲ့ေတာ့ တျခား က်ေနာ္တို႔ထက္ ဆိုးဆိုးရြားရြားေရးေနတဲ့ စာမ်က္ႏွာေတြလည္း ရွိတယ္။ နာမည္တပ္ၿပီးမွ က်ေနာ္ ပုဂၢဳိလ္ေရးအရ မေျပာခ်င္ပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ လူထုေခါင္းေဆာင္ အေမေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေပၚၿခိမ္းေျခာက္ထားတဲ့ အေနအထားမ်ိဳးေတြ အထိေအာင္ ေရးခဲ့တာေတြ လည္းရွိတယ္။ အဲ့လိုေရးတဲ့အေပၚမွာ ဘာမွ အေရးယူေဆာင္ရြက္ခဲ့တာ မရွိဘူးေပါ့ေလ။ အဲ့ဒီ့အေပၚမွာ ခြဲျခားမႈေတြ နည္းနည္းေတာ့ရွိေနတာေတာ့ အမွန္ပါပဲ။"
ဒါအျပင္ဆက္သြယ္ေရးဥပေဒမွာ အရင္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေရး လွဳပ္ရွားခဲ့သူေတြ ကို ႏွစ္ရွည္ေထာင္ဒဏ္ေတြ ခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ အီလက္ထေရာနစ္ ဥပေဒကို ဖ်က္သိမ္းတယ္ ဆိုတာမ်ဳိး အတိအလင္းျပဌာန္းထားျခင္းမရွိေသးဘူးလို႕ ဦးမင္းသူကေျပာပါတယ္။
" အီလက္ထေရာနစ္ဥပေဒဆိုရင္ ဖ်က္သိမ္းၿပီဆိုတာ ဒီဥပေဒမွာ မပါလာဘူး။ သတိထားမိခဲ့တယ္ေပါ့ေလ။ တကယ္တမ္းဆို ဥပေဒအသစ္ျပ႒ာန္းရင္ ဥပေဒအေဟာင္းကို ဖ်က္သိမ္းရတယ္။ အဲ့ဒီ့အစား အစားထိုးရတယ္ ဆိုတာ ေၾကညာေလ့ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္ ဒီဥပေဒကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့ အခါက်ေတာ့ ဒီအီလက္ထေရာနစ္ဥပေဒကို ဖ်က္သိမ္းၿပီလို႔ မေျပာတဲ့အတြက္ အီလက္ထေရာနစ္ ဥပေဒကို သီးသန္႔ၿပီး ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိနဲ႔ ဒီမိုကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္တဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြ အစိုးရနဲ႔ အျမင္သေဘာထား မတူတဲ့သူေတြအေပၚမွာ ႏွိပ္ကြပ္တဲ့ဥပေဒလို အသက္ဝင္မွာလည္း က်ေနာ္ စိုးရိမ္ပါတယ္။ "
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အင္တာနက္ လြတ္လပ္မွဳ အခြင့္အေရးကိုအသံုးခ်ၿပီး လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္အုပ္စုေတြက အသံုးခ်ေနတာကို Freedom House အေနနဲ႔ အထူးစိုးရိမ္မိေၾကာင္း Madeline Earp ကေျပာပါတယ္။
"က်မတို႔အေနနဲ႔ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႕ တကယ္ပဲ စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္မိ ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ မွာ အင္တာနက္သံုးစဲြတာကို အရင္ကလို ဆင္ဆာျဖတ္ေတာက္တာမ်ဳိး မရွိေတာ့ဘူးဆိုတာ သတင္းေကာင္းပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း တခ်ိန္တည္းမွာပဲ စစ္တပ္နဲ႔ နီးစပ္တဲ့ ဘာသာေရးအုပ္စုကေန အင္တာနက္ လြတ္လပ္ခြင့္ကို ႀကိဳးကိုင္ ခ်ယ္လွယ္ေနတာဟာ တကယ့္ကို စိုးရိမ္စရာေကာင္းပါတယ္။"
၂၀၁၃ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလမွာ ဆက္သြယ္ေရး ဥပေဒသစ္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အတည္ျပဳျပဌာန္းခဲ့ၿပီးေနာက္ ၂၀၁၄ မတ္လမွာ စတင္ရင္းႏွီးျမႇပ္ႏွံခဲ့တဲ့ ေနာ္ေ၀း အေျခစိုက္ တယ္လီေနာ ဆက္သြယ္ေရးကုမၸဏီဟာျပည္တြင္းကေန ပထမဆံုး ႏိုင္ငံတကာ အင္တာနက္ ကြန္ရက္နဲ႔ တိုက္ရိုက္ ဆက္သြယ္ႏိုင္ေအာင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့တယ္လို႔ Freedom House ရဲ႕အစီရင္ခံစာမွာေဖၚျပထားပါတယ္။
Freedom House ရဲ႕ ၂၀၁၄ခုနွစ္ အစီရင္ခံစာအရ အင္တာနက္အြန္လိုင္းသံုးစဲြမွဳကို ဆင္ဆာျဖတ္ေတာက္မွဳေတြနဲ႕ ေစာင့္ၾကည့္ကန္႔သတ္မွဳေတြေၾကာင့္ႏိုင္ငံတကာမွာေတာ့ အင္တာနက္ လြတ္လပ္မွဳအဆင့္ဟာ က်ဆင္းသြားတယ္လို႕ဆိုပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ရုရွား၊ တူရကီ၊ ယူကရိန္း ႏိုင္ငံေတြမွာ အင္တာနက္လြတ္လပ္မွဳဟာ သိသိသာသာက်ဆင္းသြားတယ္လို႔ ေရးသားထားပါတယ္။ အလားတူ အီရန္၊ ဆီရီးယားနဲ႕ တရုတ္ႏိုင္ငံေတြမွာလည္း အရင္ႏွစ္ကအစီရင္ခံစာေတြအတိုင္း အင္တာနက္ လြတ္လပ္မွဳဟာ ဆိုးရြားေနဆဲပဲလို႔ ေဖၚျပထားပါတယ္။
အင္တာနက္ သုံးစြဲမႈ အလြတ္လပ္ဆုံး ႏုိင္ငံေတြကေတာ့ အုိက္စ္လန္း၊ အက္စ္တုိးနီးယားနဲ႔ ကေနဒါႏုိင္ငံတုိ႔ ျဖစ္တယ္လုိ႔ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထား ပါတယ္။ အစီရင္ခံစာကုိေတာ့ အစုိးရက အင္တာနက္ သုံးစြဲမႈအေပၚ ပိတ္ပင္တားဆီးမႈ၊ အင္တာနက္ေပၚမွာ ဘယ္ေလာက္အထိ လြတ္လပ္စြာ တက္ၾကည့္ႏုိင္သလဲ၊ ဘယ္ေလာက္အထိ ကန္႔သတ္ ခ်ဳပ္ျခယ္မႈရွိသလဲအေပၚ အေျခခံၿပီး ျပဳစုခဲ့တာျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အင္တာနက္ လြတ္လပ္မွဳဟာ ၂၀၁၄ခုႏွစ္ အတြင္း ေျပာင္းလဲ တိုးတက္လာခဲ့ေပမဲ့ အင္တာနက္ သံုးစဲြသူေတြရဲ႕အခြင့္အေရးကို အကာ အကြယ္ေပး ဖို႔ လိုအပ္ ေနဆဲ ျဖစ္တယ္လို႔ Freedom House အဖဲြ႕ႀကီးက ေျပာလိုက္ ပါတယ္။ ျမန္မာ အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံေပါင္း (၆၅)ႏိုင္ငံရဲ႕ အင္တာနက္ လြတ္လပ္မွဳကို သုေတသန ျပဳစုထားတဲ့ Freedom of the Net 2014 အစီရင္ခံစာကို Freedom House အဖဲြ႔ႀကီးက ၾကာသာပေတးေန႔က ထုတ္ျပန္ ခဲ့တာပါ။ အေၾကာင္းစံုကို မအင္ၾကင္းႏိုင္က ေျပာျပမွာပါ။
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ၀ါရွင္တန္ဒီစီ အေျခစိုက္ Freedom House လို႔ေခၚတဲ့ ကမာၻတ၀ွမ္းႏုိင္ငံေတြရဲ႕ လြတ္လပ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့အဖဲြ႔က ထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ အင္တာနက္ လြတ္လပ္မွဳ အစီရင္ခံစာ ၂၀၁၄ အရ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဟာ အရင္က အင္တာနက္ လြတ္လပ္မွဳ လံုး၀မရွိတဲ့အဆင့္ကေန ဒီႏွစ္အတြင္း တစိတ္တပိုင္းအားျဖင့္ လြတ္လပ္မွဳရွိလာတဲ့ အဆင့္ကိုေရာက္ လာခဲ့တယ္လို႔ ေဖၚျပထားပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အစီရင္ခံစာကို တဲြဖက္ျပဳစုေရးသားသူ သုေတသီ Madeline Earp ကအခုလိုေျပာျပပါတယ္။
"ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အင္တာနက္ လြတ္လပ္မွဳဟာ ဒီႏွစ္အတြင္း အရွိန္အဟုန္ နဲ႔ ေျပာင္းလဲခဲ့ တာပါ။ ဆက္သြယ္ေရး ဥပေဒ အသစ္ကို ျပဌာန္းႏိုင္ခဲ့တာေၾကာင့္ အခုလို အင္တာနက္ လြတ္လပ္မွဳ အဆင့္တိုးလာခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဥပေဒေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အင္တာနက္၊ ဖုန္း၊ ဆက္သြယ္ေရးေစ်းကြက္ကို ပြင့္လင္းလာခဲ့တာပါ။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီဥပေဒမွာ အင္တာနက္အြန္လိုင္းကတဆင့္ စစ္တပ္နဲ႔ အစိုးရေခါင္းေဆာင္ပိုင္းကို ေ၀ဖန္ေရးသားသူေတြအေပၚ အေရးယူျပစ္ဒဏ္ေပးတဲ့ အခ်က္ကို မေျပာင္းလဲပဲ ဆက္ၿပီး ထားရွိေနတာေၾကာင့္ ျမန္မာရဲ႕အင္တာနက္ လြတ္လပ္မွဳဟာ တစိတ္တပိုင္းအားျဖင့္ လြတ္လပ္မွဳရွိလာတဲ့အဆင့္မွာရွိခဲ့တာပါ။"
အသစ္ျပဌာန္းခဲ့တဲ့ ဆက္သြယ္ေရးဥပေဒ မွာ အားသာခ်က္၊ အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိေနၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းက လိုသလို အသံုးခ်ေနတာေတြရွိေနတယ္လို႕လည္း အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ ဥတၱရသီရိျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဦးမင္းသူကေျပာပါတယ္။
" ဒါ က်ေနာ္တို႔ အပါအဝင္ပါပဲ။ က်ေနာ္တို႔ မရည္ရြယ္ပဲနဲ႔ ကိုယ့္ခံစားခ်က္ အေပၚမွာ ေျပာခဲ့တဲ့ ကိစၥတခုအေပၚမွာ က်ေနာ့္ကို အေရးယူဖို႔ ေဆာင္ရြက္တာေတြ ရွိခဲ့တယ္။ အဲ့တာကေတာ့ ဆက္သြယ္ေရးဥပေဒပုဒ္မ ၆၆(ဃ) ေပါ့ေလ။ စြပ္စြဲခ်က္နဲ႔ အမႈဖြင့္ခဲ့တာမ်ိဳးေတြရွိတယ္။ ဒီအေပၚမွာ က်ေနာ္တို႔က ေျပလည္ေအာင္ေပါ့ေလ။ ဒါ က်ေနာ္တို႔ ေက်နပ္ေအာင္ ေတာင္းပန္ ေလွ်ာက္ထားၿပီးမွ အမႈ ရုပ္သိမ္းသြားတဲ့ အေနအထားမ်ိဳးေတြ အဲ့ေတာ့ တျခား က်ေနာ္တို႔ထက္ ဆိုးဆိုးရြားရြားေရးေနတဲ့ စာမ်က္ႏွာေတြလည္း ရွိတယ္။ နာမည္တပ္ၿပီးမွ က်ေနာ္ ပုဂၢဳိလ္ေရးအရ မေျပာခ်င္ပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ လူထုေခါင္းေဆာင္ အေမေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေပၚၿခိမ္းေျခာက္ထားတဲ့ အေနအထားမ်ိဳးေတြ အထိေအာင္ ေရးခဲ့တာေတြ လည္းရွိတယ္။ အဲ့လိုေရးတဲ့အေပၚမွာ ဘာမွ အေရးယူေဆာင္ရြက္ခဲ့တာ မရွိဘူးေပါ့ေလ။ အဲ့ဒီ့အေပၚမွာ ခြဲျခားမႈေတြ နည္းနည္းေတာ့ရွိေနတာေတာ့ အမွန္ပါပဲ။"
ဒါအျပင္ဆက္သြယ္ေရးဥပေဒမွာ အရင္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေရး လွဳပ္ရွားခဲ့သူေတြ ကို ႏွစ္ရွည္ေထာင္ဒဏ္ေတြ ခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ အီလက္ထေရာနစ္ ဥပေဒကို ဖ်က္သိမ္းတယ္ ဆိုတာမ်ဳိး အတိအလင္းျပဌာန္းထားျခင္းမရွိေသးဘူးလို႕ ဦးမင္းသူကေျပာပါတယ္။
" အီလက္ထေရာနစ္ဥပေဒဆိုရင္ ဖ်က္သိမ္းၿပီဆိုတာ ဒီဥပေဒမွာ မပါလာဘူး။ သတိထားမိခဲ့တယ္ေပါ့ေလ။ တကယ္တမ္းဆို ဥပေဒအသစ္ျပ႒ာန္းရင္ ဥပေဒအေဟာင္းကို ဖ်က္သိမ္းရတယ္။ အဲ့ဒီ့အစား အစားထိုးရတယ္ ဆိုတာ ေၾကညာေလ့ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္ ဒီဥပေဒကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့ အခါက်ေတာ့ ဒီအီလက္ထေရာနစ္ဥပေဒကို ဖ်က္သိမ္းၿပီလို႔ မေျပာတဲ့အတြက္ အီလက္ထေရာနစ္ ဥပေဒကို သီးသန္႔ၿပီး ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိနဲ႔ ဒီမိုကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္တဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြ အစိုးရနဲ႔ အျမင္သေဘာထား မတူတဲ့သူေတြအေပၚမွာ ႏွိပ္ကြပ္တဲ့ဥပေဒလို အသက္ဝင္မွာလည္း က်ေနာ္ စိုးရိမ္ပါတယ္။ "
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အင္တာနက္ လြတ္လပ္မွဳ အခြင့္အေရးကိုအသံုးခ်ၿပီး လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္အုပ္စုေတြက အသံုးခ်ေနတာကို Freedom House အေနနဲ႔ အထူးစိုးရိမ္မိေၾကာင္း Madeline Earp ကေျပာပါတယ္။
"က်မတို႔အေနနဲ႔ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႕ တကယ္ပဲ စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္မိ ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ မွာ အင္တာနက္သံုးစဲြတာကို အရင္ကလို ဆင္ဆာျဖတ္ေတာက္တာမ်ဳိး မရွိေတာ့ဘူးဆိုတာ သတင္းေကာင္းပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း တခ်ိန္တည္းမွာပဲ စစ္တပ္နဲ႔ နီးစပ္တဲ့ ဘာသာေရးအုပ္စုကေန အင္တာနက္ လြတ္လပ္ခြင့္ကို ႀကိဳးကိုင္ ခ်ယ္လွယ္ေနတာဟာ တကယ့္ကို စိုးရိမ္စရာေကာင္းပါတယ္။"
၂၀၁၃ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလမွာ ဆက္သြယ္ေရး ဥပေဒသစ္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အတည္ျပဳျပဌာန္းခဲ့ၿပီးေနာက္ ၂၀၁၄ မတ္လမွာ စတင္ရင္းႏွီးျမႇပ္ႏွံခဲ့တဲ့ ေနာ္ေ၀း အေျခစိုက္ တယ္လီေနာ ဆက္သြယ္ေရးကုမၸဏီဟာျပည္တြင္းကေန ပထမဆံုး ႏိုင္ငံတကာ အင္တာနက္ ကြန္ရက္နဲ႔ တိုက္ရိုက္ ဆက္သြယ္ႏိုင္ေအာင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့တယ္လို႔ Freedom House ရဲ႕အစီရင္ခံစာမွာေဖၚျပထားပါတယ္။
Freedom House ရဲ႕ ၂၀၁၄ခုနွစ္ အစီရင္ခံစာအရ အင္တာနက္အြန္လိုင္းသံုးစဲြမွဳကို ဆင္ဆာျဖတ္ေတာက္မွဳေတြနဲ႕ ေစာင့္ၾကည့္ကန္႔သတ္မွဳေတြေၾကာင့္ႏိုင္ငံတကာမွာေတာ့ အင္တာနက္ လြတ္လပ္မွဳအဆင့္ဟာ က်ဆင္းသြားတယ္လို႕ဆိုပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ရုရွား၊ တူရကီ၊ ယူကရိန္း ႏိုင္ငံေတြမွာ အင္တာနက္လြတ္လပ္မွဳဟာ သိသိသာသာက်ဆင္းသြားတယ္လို႔ ေရးသားထားပါတယ္။ အလားတူ အီရန္၊ ဆီရီးယားနဲ႕ တရုတ္ႏိုင္ငံေတြမွာလည္း အရင္ႏွစ္ကအစီရင္ခံစာေတြအတိုင္း အင္တာနက္ လြတ္လပ္မွဳဟာ ဆိုးရြားေနဆဲပဲလို႔ ေဖၚျပထားပါတယ္။
အင္တာနက္ သုံးစြဲမႈ အလြတ္လပ္ဆုံး ႏုိင္ငံေတြကေတာ့ အုိက္စ္လန္း၊ အက္စ္တုိးနီးယားနဲ႔ ကေနဒါႏုိင္ငံတုိ႔ ျဖစ္တယ္လုိ႔ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထား ပါတယ္။ အစီရင္ခံစာကုိေတာ့ အစုိးရက အင္တာနက္ သုံးစြဲမႈအေပၚ ပိတ္ပင္တားဆီးမႈ၊ အင္တာနက္ေပၚမွာ ဘယ္ေလာက္အထိ လြတ္လပ္စြာ တက္ၾကည့္ႏုိင္သလဲ၊ ဘယ္ေလာက္အထိ ကန္႔သတ္ ခ်ဳပ္ျခယ္မႈရွိသလဲအေပၚ အေျခခံၿပီး ျပဳစုခဲ့တာျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
