RB News
20.9.2018
စက္တင္ဘာ ၆ ရက္ေန႔တြင္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ရာဇ၀တ္ခံုရံုး (အိုင္စီစီ) ၏ ႀကိဳတင္ၾကားနာသည့္ တရားသူႀကီးအဖြဲ႕ (ကနဦး တရားရံုးေတာ္)မွ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔အား ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံထဲသို႔ ႏွင္ထုတ္လိုက္ျခင္းႏွင့္ အျခားက်ဴးလြန္ႏိုင္ဖြယ္ရွိေသာ ရာဇ၀တ္မႈမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အိုင္စီစီ တရားရံုးေတာ္က စီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိေၾကာင္း ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ခဲ့ပါသည္။
ယင္းေနရာတြင္ ထိုအခ်က္မွာ အမွန္တကယ္မ ည္သို႔ဆိုလိုေၾကာင္း ရႈပ္ေထြးမႈတစ္ခ်ဳိ႕ ရွိေကာင္းရွိ သြားပါလိမ့္မည္။ ယင္းကိစၥအေပၚ အစာေၾကသြားေစရန္ ဒိုတီလမ္း တရားသူႀကီးမ်ားခန္းမ Doughty Street Chambers ရွိ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ရာဇ၀တ္ေရွ႕ေန တစ္ေယာက္ျဖစ္ေသာ မစၥမီဂန္ဟားစ္ Megan Hirst ႏွင့္ ကၽြႏ္ုပ္ စကားစျမည္ ေျပာၾကည့္ခဲ့ပါသည္။ အဆိုပါကိစၥမ်ားတြင္ ဆယ္စုႏွစ္ တစ္ခုစာမွ် အေတြ႔အႀကံဳရွိခဲ့ေသာ မစၥမီဂန္ဟားစ္မွာ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္တြင္ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္စခန္းမ်ားသို႔ သြားေရာက္လည္ပတ္ခဲ့ဖူးၿပီး အိုင္စီစီ ရာဇ၀တ္ခံရံုးသို႔ သူမတင္ျပခဲ့သည့္ က်ဴးလြန္ခံမ်ား၏ ေလွ်ာက္လဲွခ်က္မ်ားအတြက္ တူလာတိုလီ လူအစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ပြဲမွ အသက္မေသပဲ ထြက္ေျပး လြတ္ေျမာက္လာသူမ်ား၏ ထြက္ဆိုခ်က္မ်ားကို ရယူခဲ့ဖူးသူလည္း ျဖစ္ပါသည္။
ေမးခြန္း ။ ။ တရားစီရင္ပိုင္ခြင့္ဆိုတာ တကယ္တမ္း ဘာကိုဆိုလိုတာလဲ? ျမန္မာႏိုင္ငံက ေရာမစာခ်ဳပ္မွာ အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံ အေန နဲ႔ လက္မွတ္ေရးထိုး မထားတာေၾကာင့္ အိုင္စီစီက ဘယ္အပိုင္းကို တရားစီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိတာလဲ?
မစၥမီဂန္ဟားစ္ ။ ။ အိုင္စီစီက သီးျခားသတ္မွတ္ထားတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြအတြက္ စီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိၿပီး အဲဒီရာဇ၀တ္မႈေတြက (က) အိုင္စီစီ အဖြဲ႕၀င္ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံက က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈျဖစ္ရပါမယ္။ (ခ) အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ပိုက္နက္ နယ္နိမိတ္ တစိတ္တပိုင္း အတြင္းမွာ ( ဒီကိစၥ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံမွာ) အနည္းဆုံး ေပၚေပါက္ရပါမယ္။ (ဂ) ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကေန အိုင္စီစီရံုးေတာ္ကို လႊဲေျပာင္းေပးတဲ့ ရာဇ၀တ္ပစ္မႈ ျဖစ္မွသာလွ်င္ အိုင္စီစီက စီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေမးခြန္း ။ ။ ဒါျဖင့္ရင္ အိုင္စီစီတရားရံုးမွာ ၾကန္႔ၾကာမေနပဲနဲ႔ ေရွ႕ဆက္တိုး လုပ္ႏိုင္ပါ့မလား?
မစၥမီဂန္ဟားစ္ ။ ။ တရားစီရင္ပုိင္ခြင့္ ရွိတယ္ဆိုရင္ေတာင္မွ၊ တရားစြဲ အရာရွိ တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ စတင္ဖို႔ ခုေလာေလာဆယ္ လြယ္လြယ္ မျဖစ္ႏိုင္ေသးပါဘူး။ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈကေန တဆင့္ တရားစီရင္မႈ မစခင္အရင္မွာ ခလုပ္ႏွိပ္ေပးမယ့္ ယႏၱရားတစ္ခု မျဖစ္မေန လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီခလုပ္ႏွိပ္ေပးမဲ့အရာေတြကေတာ့ (က) အိုင္စီစီအဖြဲ႔၀င္ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံက လႊဲေျပာင္းေပးရမယ္ (ခ) ကုလ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကေန လႊဲေျပာင္းေပးရမယ္။ ( ) တရားစြဲအရာရွိတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ စံုစမ္းစစ္ခြင့္တစ္ခုကို တရား၀င္ခြင့္ျပဳမိန္႔ကို ေတာင္းခံထားရၿပီး ကနဦးတရားရံုးေတာ္ကေနလည္း ခြင့္ျပဳမိန္႔ေပးၿပီး ျဖစ္ရပါမယ္။
ေမးခြန္း ။ ။ ဒါျဖင့္ရင္ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေနနဲ႔၊ ဒီကိစၥ အလုပ္ျဖစ္/မျဖစ္ဆိုတာ ဘယ္လိုသိႏိုင္မွာလဲ?
မစၥမီဂန္ဟားစ္ ။ ။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အတြင္းမွာ အနည္းဆုံး တစိတ္တပိုင္း ေပၚေပါက္ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို က်ဴးလြန္ထားတယ္ ဆိုတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈစြဲခ်က္ေတြအေပၚ အိုင္စီစီက စီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိေၾကာင္း ရံုးေတာ္က ဆံုးျဖတ္ထားၿပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲ ျဖစ္ေနေန၊ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး မစတင္ခင္ အရင္မွာ (ေနာက္ဆံုးေတာ့ အဲဒီကိစၥေတြဟာ ရံုးေတာ္ေရွ႕ေမွာက္ကို ေရာက္ရမွာပဲျဖစ္တယ္) တရားရံုး စီရင္ဆံုးျဖတ္မႈစဖို႔ အတြက္ ခလုပ္ေမာင္းျဖဳတ္ေပးမဲ့ အရာတစ္ခုက မျဖစ္မေနလိုအပ္ပါတယ္။ ကုလလံုၿခံဳေရးေကာင္စီက လႊဲေျပာင္းေပးဖို႔ ဆိုတာကေတာ့ ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္မရွိပါဘူး။ ေရြးခ်ယ္ရမယ့္ ၂ ခ်က္ပဲ က်န္ပါေတာ့တယ္။ တရားစြဲအရာရွိက ကနဦးတရားရံုးေတာ္ကို စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးလုပ္ဖို႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ တင္ျပေတာင္းခံခဲ့တာကိုေတာ့ က်မ အားတက္မိပါတယ္။ အခ်ိန္တန္ရင္ ျဖစ္လာႏိုင္ဖြယ္ရွိပါတယ္။ ေနာက္ ေရြးခ်ယ္စရာလမ္း ရွိေနေသးတာကေတာ့ အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံတစ္ခုက ဒီအေျခေနေတြကို တရားစြဲအရာရွိကို လႊဲေျပာင္းေပးဖို႔ပါဘဲ။ (ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ရယ္လို႔မွ မဟုတ္ဘူး) ဘယ္အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံမဆို လႊဲေျပာင္းေပးလို႔ ရပါတယ္- စြပ္စြဲတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံျဖစ္ဖို႔ မလိုအပ္ပါဘူး။
ေမးခြန္း ။ ။ အိုင္စီစီအဖြဲ႕၀င္ႏုိင္ငံကေန လႊဲေျပာင္းေပးမွာနဲ႔ တရားစြဲအရာရွိကေန ခြင္ျပဳမိန္႔ေတာင္းခံတာနဲ႔ယွဥ္ရင္ ဘယ္ အရာေတြက ေကာင္းက်ဳိး/ ဆိုးက်ဳိးေတြ ပိုရွိႏိုင္မလဲ?
မစၥမီဂန္ဟားစ္ ။ ။ အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံတစ္ခုက လႊဲေျပာင္းေပးဖို႔ ျဖစ္လာရင္၊ တရားစြဲအရာရွိက ခြင့္ျပဳခ်က္က်ဖို႔ ခံုသမာဓိလူႀကီးမင္းေတြဆီ ကို တိုက္ရိုက္သြားစရာမလိုေတာ့ဘဲနဲ႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး အစပ်ဳိးလုပ္ေဆာင္ဖို႔ ခြင့္ျပဳၿပီးသား ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အဓိက ေကာင္းသြားမွာက ဒီလုပ္ငန္းစဥ္ဟာ တရားသူႀကီးေတြရဲ႕ တရား၀င္ခြင့္ျပဳမိန္႔ယူမယ္ဆိုရင္ အခ်ိန္အနည္းငယ္ ၾကန္႔ၾကာတတ္တာေၾကာင့္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈဟာ ပိုမို ျမန္ဆန္လာဖြယ္ ရွိေနပါတယ္။
ေမးခြန္း ။ ။ အိုင္စီစီအဖြဲ႕၀င္ႏုိင္ငံကေန အေနနဲ႔၊ စိတ္ကူးေျပာရမယ္ဆိုရင္၊ ေမာ္လဒိုက္လို ႏိုင္ငံလိုဟာမ်ဳိး ျဖစ္ႏိုင္ပါ့မလား?
မစၥမီဂန္ဟားစ္ ။ ။ ေမာ္လဒိုက္လို ဒီကိစၥနဲ႔ ဘာမွ ပတ္သတ္မႈမရွိတဲ့ႏိုင္ငံမ်ဳိးက ရိုဟင္ဂ်ာအေရးကို တရားစြဲအရာရွိထံ လႊဲေျပာင္း ေပးခ်င္တယ္ဆိုရင္၊ (သူ႔ႏိုင္ငံဟာ ေရာမစာခ်ဳပ္ အဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံျဖစ္ေနသမွ် ကာလပတ္လံုး) လႊဲေျပာင္းေပးလို႔ ရေနပါတယ္။ ဒီလိုလႊဲေျပာင္း ေပးလိုက္လို႔ ရလာမဲ့အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈက ရံုးေတာ္ရဲ႕ တရားစီရင္ပိုင္ခြင့္ကို သိပ္ၿပီး ခ်ဲ႕ပစ္လိုက္လို႔ရမွာမဟုတ္ဘူး။ ဆိုလိုတာက အိုင္စီစီရံုးေတာ္ ရဲ႕ တရားစီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိတယ္ဆိုတာကေတာ့ ဒီအတိုင္းက ဒီအတိုင္းပဲ။ ဒီရာဇ၀တ္မႈ တစိတ္တပိုင္းက ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ထဲ မွာ ေပၚေပါက္ခဲ့လို႔ တရားစီရင္ခြင့္ရွိတယ္ဆိုတာ ကနဦး တရားရံုးေတာ္ အမွတ္ (၁) က ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေပးၿပီးသား။ (ရံုးေတာ္က ျမန္မာျပည္ထဲမွာ တစ္ျပည္လံုးက်ဴးလြန္ထားတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြကိုေတာ့ ဆက္လက္ၿပီး စီရင္ခြင့္မရွိေသးဘူး။) ဒါေပမယ့္ လြႊဲေျပာင္းေပးလိုက္ရင္ ေကာင္းသြားမွာက တရားသူႀကီးေတြဆီကေန တရား၀င္ခြင့္ျပဳခ်က္ေတာင္းခံတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ကို ရွည္ရွည္ေ၀းေ၀း အၾကာႀကီးျဖတ္စရာ မလိုေတာ့ဘဲနဲ႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈစတင္ဖို႔ တရားစြဲေရွ႕ေနက ကိုယ့္ဖာသာကိုယ္ ဆံုးျဖတ္လို႔ရသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
စာေရးသူ- ရွဖီရုလ္ရဟ္မာန္ -- ရုပ္သံသတင္းမွတ္တမ္းကား ရိုက္ကူးသူ၊ လက္ရွိတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာအေရးအတြက္ အလုပ္လုပ္ေပးေနလ်က္ရွိသည္။
The ICC & Myanmar — what happens now? ကို ေန၀န္းနီမွ ဘာသာျပန္ဆိုပါသည္။
ေမးခြန္း ။ ။ တရားစီရင္ပိုင္ခြင့္ဆိုတာ တကယ္တမ္း ဘာကိုဆိုလိုတာလဲ? ျမန္မာႏိုင္ငံက ေရာမစာခ်ဳပ္မွာ အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံ အေန နဲ႔ လက္မွတ္ေရးထိုး မထားတာေၾကာင့္ အိုင္စီစီက ဘယ္အပိုင္းကို တရားစီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိတာလဲ?
မစၥမီဂန္ဟားစ္ ။ ။ အိုင္စီစီက သီးျခားသတ္မွတ္ထားတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြအတြက္ စီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိၿပီး အဲဒီရာဇ၀တ္မႈေတြက (က) အိုင္စီစီ အဖြဲ႕၀င္ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံက က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈျဖစ္ရပါမယ္။ (ခ) အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ပိုက္နက္ နယ္နိမိတ္ တစိတ္တပိုင္း အတြင္းမွာ ( ဒီကိစၥ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံမွာ) အနည္းဆုံး ေပၚေပါက္ရပါမယ္။ (ဂ) ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကေန အိုင္စီစီရံုးေတာ္ကို လႊဲေျပာင္းေပးတဲ့ ရာဇ၀တ္ပစ္မႈ ျဖစ္မွသာလွ်င္ အိုင္စီစီက စီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေမးခြန္း ။ ။ ဒါျဖင့္ရင္ အိုင္စီစီတရားရံုးမွာ ၾကန္႔ၾကာမေနပဲနဲ႔ ေရွ႕ဆက္တိုး လုပ္ႏိုင္ပါ့မလား?
မစၥမီဂန္ဟားစ္ ။ ။ တရားစီရင္ပုိင္ခြင့္ ရွိတယ္ဆိုရင္ေတာင္မွ၊ တရားစြဲ အရာရွိ တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ စတင္ဖို႔ ခုေလာေလာဆယ္ လြယ္လြယ္ မျဖစ္ႏိုင္ေသးပါဘူး။ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈကေန တဆင့္ တရားစီရင္မႈ မစခင္အရင္မွာ ခလုပ္ႏွိပ္ေပးမယ့္ ယႏၱရားတစ္ခု မျဖစ္မေန လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီခလုပ္ႏွိပ္ေပးမဲ့အရာေတြကေတာ့ (က) အိုင္စီစီအဖြဲ႔၀င္ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံက လႊဲေျပာင္းေပးရမယ္ (ခ) ကုလ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကေန လႊဲေျပာင္းေပးရမယ္။ ( ) တရားစြဲအရာရွိတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ စံုစမ္းစစ္ခြင့္တစ္ခုကို တရား၀င္ခြင့္ျပဳမိန္႔ကို ေတာင္းခံထားရၿပီး ကနဦးတရားရံုးေတာ္ကေနလည္း ခြင့္ျပဳမိန္႔ေပးၿပီး ျဖစ္ရပါမယ္။
ေမးခြန္း ။ ။ ဒါျဖင့္ရင္ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေနနဲ႔၊ ဒီကိစၥ အလုပ္ျဖစ္/မျဖစ္ဆိုတာ ဘယ္လိုသိႏိုင္မွာလဲ?
မစၥမီဂန္ဟားစ္ ။ ။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အတြင္းမွာ အနည္းဆုံး တစိတ္တပိုင္း ေပၚေပါက္ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို က်ဴးလြန္ထားတယ္ ဆိုတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈစြဲခ်က္ေတြအေပၚ အိုင္စီစီက စီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိေၾကာင္း ရံုးေတာ္က ဆံုးျဖတ္ထားၿပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲ ျဖစ္ေနေန၊ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး မစတင္ခင္ အရင္မွာ (ေနာက္ဆံုးေတာ့ အဲဒီကိစၥေတြဟာ ရံုးေတာ္ေရွ႕ေမွာက္ကို ေရာက္ရမွာပဲျဖစ္တယ္) တရားရံုး စီရင္ဆံုးျဖတ္မႈစဖို႔ အတြက္ ခလုပ္ေမာင္းျဖဳတ္ေပးမဲ့ အရာတစ္ခုက မျဖစ္မေနလိုအပ္ပါတယ္။ ကုလလံုၿခံဳေရးေကာင္စီက လႊဲေျပာင္းေပးဖို႔ ဆိုတာကေတာ့ ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္မရွိပါဘူး။ ေရြးခ်ယ္ရမယ့္ ၂ ခ်က္ပဲ က်န္ပါေတာ့တယ္။ တရားစြဲအရာရွိက ကနဦးတရားရံုးေတာ္ကို စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးလုပ္ဖို႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ တင္ျပေတာင္းခံခဲ့တာကိုေတာ့ က်မ အားတက္မိပါတယ္။ အခ်ိန္တန္ရင္ ျဖစ္လာႏိုင္ဖြယ္ရွိပါတယ္။ ေနာက္ ေရြးခ်ယ္စရာလမ္း ရွိေနေသးတာကေတာ့ အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံတစ္ခုက ဒီအေျခေနေတြကို တရားစြဲအရာရွိကို လႊဲေျပာင္းေပးဖို႔ပါဘဲ။ (ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ရယ္လို႔မွ မဟုတ္ဘူး) ဘယ္အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံမဆို လႊဲေျပာင္းေပးလို႔ ရပါတယ္- စြပ္စြဲတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံျဖစ္ဖို႔ မလိုအပ္ပါဘူး။
ေမးခြန္း ။ ။ အိုင္စီစီအဖြဲ႕၀င္ႏုိင္ငံကေန လႊဲေျပာင္းေပးမွာနဲ႔ တရားစြဲအရာရွိကေန ခြင္ျပဳမိန္႔ေတာင္းခံတာနဲ႔ယွဥ္ရင္ ဘယ္ အရာေတြက ေကာင္းက်ဳိး/ ဆိုးက်ဳိးေတြ ပိုရွိႏိုင္မလဲ?
မစၥမီဂန္ဟားစ္ ။ ။ အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံတစ္ခုက လႊဲေျပာင္းေပးဖို႔ ျဖစ္လာရင္၊ တရားစြဲအရာရွိက ခြင့္ျပဳခ်က္က်ဖို႔ ခံုသမာဓိလူႀကီးမင္းေတြဆီ ကို တိုက္ရိုက္သြားစရာမလိုေတာ့ဘဲနဲ႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး အစပ်ဳိးလုပ္ေဆာင္ဖို႔ ခြင့္ျပဳၿပီးသား ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အဓိက ေကာင္းသြားမွာက ဒီလုပ္ငန္းစဥ္ဟာ တရားသူႀကီးေတြရဲ႕ တရား၀င္ခြင့္ျပဳမိန္႔ယူမယ္ဆိုရင္ အခ်ိန္အနည္းငယ္ ၾကန္႔ၾကာတတ္တာေၾကာင့္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈဟာ ပိုမို ျမန္ဆန္လာဖြယ္ ရွိေနပါတယ္။
ေမးခြန္း ။ ။ အိုင္စီစီအဖြဲ႕၀င္ႏုိင္ငံကေန အေနနဲ႔၊ စိတ္ကူးေျပာရမယ္ဆိုရင္၊ ေမာ္လဒိုက္လို ႏိုင္ငံလိုဟာမ်ဳိး ျဖစ္ႏိုင္ပါ့မလား?
မစၥမီဂန္ဟားစ္ ။ ။ ေမာ္လဒိုက္လို ဒီကိစၥနဲ႔ ဘာမွ ပတ္သတ္မႈမရွိတဲ့ႏိုင္ငံမ်ဳိးက ရိုဟင္ဂ်ာအေရးကို တရားစြဲအရာရွိထံ လႊဲေျပာင္း ေပးခ်င္တယ္ဆိုရင္၊ (သူ႔ႏိုင္ငံဟာ ေရာမစာခ်ဳပ္ အဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံျဖစ္ေနသမွ် ကာလပတ္လံုး) လႊဲေျပာင္းေပးလို႔ ရေနပါတယ္။ ဒီလိုလႊဲေျပာင္း ေပးလိုက္လို႔ ရလာမဲ့အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈက ရံုးေတာ္ရဲ႕ တရားစီရင္ပိုင္ခြင့္ကို သိပ္ၿပီး ခ်ဲ႕ပစ္လိုက္လို႔ရမွာမဟုတ္ဘူး။ ဆိုလိုတာက အိုင္စီစီရံုးေတာ္ ရဲ႕ တရားစီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိတယ္ဆိုတာကေတာ့ ဒီအတိုင္းက ဒီအတိုင္းပဲ။ ဒီရာဇ၀တ္မႈ တစိတ္တပိုင္းက ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ထဲ မွာ ေပၚေပါက္ခဲ့လို႔ တရားစီရင္ခြင့္ရွိတယ္ဆိုတာ ကနဦး တရားရံုးေတာ္ အမွတ္ (၁) က ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေပးၿပီးသား။ (ရံုးေတာ္က ျမန္မာျပည္ထဲမွာ တစ္ျပည္လံုးက်ဴးလြန္ထားတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြကိုေတာ့ ဆက္လက္ၿပီး စီရင္ခြင့္မရွိေသးဘူး။) ဒါေပမယ့္ လြႊဲေျပာင္းေပးလိုက္ရင္ ေကာင္းသြားမွာက တရားသူႀကီးေတြဆီကေန တရား၀င္ခြင့္ျပဳခ်က္ေတာင္းခံတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ကို ရွည္ရွည္ေ၀းေ၀း အၾကာႀကီးျဖတ္စရာ မလိုေတာ့ဘဲနဲ႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈစတင္ဖို႔ တရားစြဲေရွ႕ေနက ကိုယ့္ဖာသာကိုယ္ ဆံုးျဖတ္လို႔ရသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
စာေရးသူ- ရွဖီရုလ္ရဟ္မာန္ -- ရုပ္သံသတင္းမွတ္တမ္းကား ရိုက္ကူးသူ၊ လက္ရွိတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာအေရးအတြက္ အလုပ္လုပ္ေပးေနလ်က္ရွိသည္။
The ICC & Myanmar — what happens now? ကို ေန၀န္းနီမွ ဘာသာျပန္ဆိုပါသည္။
 |
| (ဓါတ္ပုံ - Kathleen Prior) |
ေမာင္ေတာျဖစ္စဥ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာစစ္တပ္က လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ လုံး၀ မလုပ္ခဲ့ဘူးလုိ႔ တဖက္သတ္ အစီရင္ခံစာ တစ္ေစာင္ ထုတ္ျပန္ေပမယ့္လည္း ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားတဲ့ အဖြဲ႔ေတြကေတာ့ ကုလသမဂၢကတဆင့္ ႏုိင္ငံတကာရာဇ၀တ္ခုံရုံးထိ တင္ဖုိ႔ ႀကဳိးစားေနပါတယ္။
ဒီအေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘီဘီစီျမန္မာပုိင္းက ကမာၻ႔အေရး ျမန္မာ့အေရး ေဆြးေႏြးခန္းမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံအမ်ဳိးသား လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္အဖြဲ႔၀င္ ဦးယုလြင္ေအာင္၊ သတင္းစာဆရာ ဦးစည္သူေအာင္ျမင့္နဲ႔ RB News တည္ေထာင္သူ ဦးဘစိန္ တုိ႔က ၀င္ေရာက္ေဆြးေႏြးထားပါတယ္။
3.11.2017
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကုိ လာေရာက္ၿပီး အစုိးရအရာရွိေတြ၊ ကုလသမဂၢနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းေတြကုိ စည္းရံုးေျပာဆုိလႈပ္ရွားေနတဲ့ BROUK ေခၚ ၿဗိတိန္အေျခစုိက္ ျမန္မာ ရုိဟင္ဂ်ာအဖြဲ႔ရဲ႕ ဥကၠဌ ဦးထြန္းခင္ကုိ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ေရာက္ ဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ အေျခအေန၊ အာဆာအဖြဲ႔ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈ စတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ RFA အဖြဲ႔သား ကုိေက်ာ္ေက်ာ္ေအာင္က ဝါရွင္တန္ဒီစီၿမိဳ႕ RFA ရံုးခ်ဳပ္မွာ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းထားပါတယ္။
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကုိ လာေရာက္ၿပီး အစုိးရအရာရွိေတြ၊ ကုလသမဂၢနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းေတြကုိ စည္းရံုးေျပာဆုိလႈပ္ရွားေနတဲ့ BROUK ေခၚ ၿဗိတိန္အေျခစုိက္ ျမန္မာ ရုိဟင္ဂ်ာအဖြဲ႔ရဲ႕ ဥကၠဌ ဦးထြန္းခင္ကုိ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ေရာက္ ဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ အေျခအေန၊ အာဆာအဖြဲ႔ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈ စတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ RFA အဖြဲ႔သား ကုိေက်ာ္ေက်ာ္ေအာင္က ဝါရွင္တန္ဒီစီၿမိဳ႕ RFA ရံုးခ်ဳပ္မွာ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းထားပါတယ္။
RB News
8.10.2017
ဘာလူခါလီ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ။ ။ ၾသဂုတ္လ (၂၅) ရက္ေန႔မွစ၍ ျမန္မာစစ္တပ္၏ ပစ္ခတ္မႈေၾကာင့္ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ အျပစ္မဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာျပည္သူမ်ား ေသဆုံးခဲ့ရၿပီး ၅ သိန္းေက်ာ္ အုိးအိမ္စြန္႔ခြာ၍ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံသုိ႔ သြားေရာက္၍ ခုိလႈံေနရသည္။
ၾသဂုတ္လ (၂၅) ရက္ေန႔မွစ၍ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ား၏ ေနအိမ္မ်ားကုိ ျမန္မာစစ္တပ္၊ နယ္ျခားေစာင့္ရဲတပ္ဖြဲ႔ႏွင့္ ရခုိင္အစြန္းေရာက္မ်ားက ေန႔စဥ္ေန႔တုိင္း မီးရႈိ႕ဖ်က္ဆီးလ်က္ရွိၿပီး၊ အုိးအိမ္စြန္႔ခြာသြားသည့္ ရြာမ်ားမွ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားပုိင္ ပစၥည္းမ်ား၊ ကၽြဲ၊ ႏြားမ်ားကုိ ရခုိင္အစြန္းေရာက္မ်ားက ခုိးယူလ်က္ရွိသည္။
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံသုိ႔ ေရာက္ရွိေနသည့္ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံ အေျခစုိက္ ျမန္မာရုိဟင္ဂ်ာအသင္း ဥကၠဌ ဦးထြန္းခင္ က ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံတြင္ ခုိလႈံေနသည့္ ရုိဟင္ဂ်ာေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆုံ ေမးျမန္းခဲ့ရာ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္တြင္ ငါးဘာသာဂုဏ္ထူးျဖင့္ တကၠသုိလ္၀င္တန္း စာေမးပြဲကုိ ထူးခၽြန္စြာ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည့္ ကုိေမာင္ေမာင္ျမင့္က ၎အား ျပည္နယ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးညီပု ကုိယ္တုိင္ လက္မွတ္ေရးထုိး၍ ဂုဏ္ျပဳခဲ့ေသာ္လည္း တကၠသုိလ္ တက္ခြင့္မရခဲ့ဟု ေျပာဆုိသည္။ ၎က ျမန္မာႏုိင္ငံဖြား တစ္ဦးျဖစ္ၿပီး၊ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားကုိ တုိင္းရင္းသားဟု အသိအမွတ္ ျပဳခဲ့ေသာ္လည္း ယခုအခါ တကၠသုိလ္တက္ခြင့္ပင္ မေပးေတာ့သည္ကုိ ေမးခြန္းစရာ ျဖစ္ေနသည္ဟု ဆုိသည္။
ဦးထြန္းခင္ က ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းထားသည့္ ေက်ာင္းသားႏွစ္ဦး ကုိေမာင္ေမာင္ေရႊႏွင့္ ကုိေမာင္ေမာင္ျမင့္ တုိ႔၏ ဗီဒီယုိကုိ ေအာက္တြင္ ၾကည့္ရႈႏုိင္ပါသည္။
ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ လက္ရွိျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အေျခအေနမ်ားကုိ Rohingya Blogger တည္ေထာင္သူ ဦးဘစိန္၊ ရခုိင္အမ်ဳိးသားပါတီမွ ဦးဦးလွေစာႏွင့္ ဒီမုိကေရစီႏွင့္ လူ႔ခြင့္အေရး ပါတီ ဥကၠဌ ဦးေက်ာ္မင္းတုိ႔က ပါ၀င္ေဆြးေႏြးထားသည္။
 |
| (ဓါတ္ပုံ May Wong/Channel News Asia) |
RB News
18.8.2017
ျမန္မာအစုိးရက ရခုိင္အေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကုလသမဂၢတြင္ ေလာ္ဘီ ျပဳလုပ္ရန္အတြက္ အထူးသံတမန္ အဖြဲ႔တစ္ဖြဲ႔ ေစလႊတ္ရန္ စီစဥ္ေနျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဘီဘီစီျမန္မာပုိင္းတြင္ ေဒၚခင္လွ (ေက်ာင္းဆရာမေဟာင္း)၊ ေဒၚေစာခင္တင့္ (ကုိဖီအာနန္ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔၀င္) ႏွင့္ ဦးမင္းလြင္ဦး (လူ႔အခြင့္အေရးေရွ႕ေန) တုိ႔က ပါ၀င္ ေဆြးေႏြးထားသည္ကုိ ေအာက္ပါ အသံဖုိင္တြင္ နားဆင္ႏုိင္ပါသည္။
RB News
8.4.2017
ဧၿပီလ (၆) ရက္ေန႔က ႏုိင္ငံေတာ္၏ အတုိင္ပင္ခံပုဂၢဳိလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ ဘီဘီစီ သတင္းဌာနမွ ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းခဲ့ရာတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးမ်ားကုိ လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္ေနျခင္း မရွိဟု ေျပာဆုိခဲ့သည္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဗီြအုိေအျမန္မာပုိင္းက ကေမာၻဒီးယား ဂ်ီႏုိဆုိက္သုေတသနဌာနမွ သုေသတီ ေဒါက္တာဇာနည္ကုိ ေမးျမန္းထားသည္ကုိ ေအာက္ပါ အသံဖုိင္တြင္ နားေထာင္ႏုိင္ပါသည္။
 |
| က်ီးကန္းျပင္ အလယ္ရြာမွ ေနအိမ္စြန္႔ခြာၿပီး သြားေနၾကသည့္ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ား |
RB News
26.10.2016
ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ေမာင္ေတာေဒသတြင္ ေအာက္တိုဘာလ ၉ ရက္ေန႔ညက ျဖစ္ပြားခ့ဲေသာ တိုက္ခိုက္မႈအၿပီး အာဏာပိုင္ေတြက နယ္ေျမ႐ွင္းလင္းေရး ေခါင္းစဥ္တပ္ကာ လူမမယ္ ကေလး ႏွင့္ သက္ႀကီးရြယ္အိုမ်ားက့ဲသုိ႔ အျပစ္မ့ဲ ျပည္သူမ်ားကုိ ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ျဖတ္ေနျခင္း၊ အေထာက္အထားမ့ဲ ဖမ္းဆီးေနျခင္း၊ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကုိ မုဒိန္းက်င့္ျခင္း၊ အိုးအိမ္မ်ား ဗလီမ်ား မီးရိႈ႕ေနျခင္း၊ ေဒသခံ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားကုိ ေနအိမ္မ်ားမွ ႏွင္ထုတ္ခ့ဲျခင္း စေသာ ရာဇ၀တ္မႈမ်ား က်ဴးလြန္ေနသည့္ အေပၚ စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ေပးရန္ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ကြၽမ္းက်င္သူမ်ားက ေတာင္းဆိုခ့ဲသည္။
သုိ႔ေသာ္ ျမန္မာအစုိးရ သမၼတရံုး၏ ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ ဦးေဇာ္ေဌးက ကုလသမဂၢက ရရိွေနသည့္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားသည္ မွန္ကန္မႈမရိွေၾကာင္း၊ အာဏာပိုင္ေတြက မည္သည့္ အျပစ္မ့ဲျပည္သူမ်ားကုိ သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ဖမ္းဆီခဲ့ျခင္း၊ မုဒိမ္းက်င့္မႈမ်ား မရိွေၾကာင္း၊ အိုးအိမ္မ်ားကုိလည္း မီးရိႈ႕ခဲ့ျခင္းမရိွေၾကာင္း၊ ေဒသခံမ်ားကုိ ေနအိမ္ေတြမွ ႏွင္ထုတ္ခ့ဲျခင္း မရိွေၾကာင္း၊ ကုလသမဂၢက ရရိွသည့္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားသည္ ေျမျပင္အေျခအေနႏွင့္ ကြဲလြဲေနေၾကာင္း ျငင္းခ်က္ထုတ္လာသည္ကုိ ေတြ႔ရိွရပါသည္။
သမၼတရံုး၏ ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ ဦးေဇာ္ေဌး၏ ျငင္းခ်က္ထုတ္ခ့ဲမႈအေပၚ အာဏာပိုင္မ်ား၏ တကယ္က်ဴးလြန္ျခင္း ခံခ့ဲရသည့္ ေျမျပင္မွ လူတစ္ခ်ဳိ႕၏ ကုိယ္ေတြ႔ၾကံဳခ့ဲရသည့္ အျဖစ္ကုိ ေမးျမန္းၾကည့္ပါသည္။
ဦးစြာ ေအာက္တိုဘာလ ၂၃ ရက္ေန႔၌ နယ္ျခားေစာင့္ရဲတပ္ဖြဲ႔ ကြပ္ကဲေရးမႉး၏ အမိန္႔ေၾကာင့္ ေနအိမ္ကုိ စြန္႔ခြာလိုက္ရၿပီး နီးစပ္ရာ ေက်းရြာတစ္ရြာတြင္ ေဆြမ်ဳိးမ်ား၏အိမ္၌ ခိုလႈံေနသည့္ က်ီးကန္းျပင္ အလယ္ရြာမွ ကုိဖာ႐ုခ္ (အမည္လြဲ) ကုိ ေမးျမန္းရာ --
ေမး။ ။ အစ္ကုိတို႔က မိမိတို႔ေနအိမ္ေတြကုိ စြန္႔ခြာၿပီးေတာ့ ဘာလို႔ သူမ်ားအိမ္ လာခိုလံႈေနတာပါလဲ။
သုိ႔ေသာ္ ျမန္မာအစုိးရ သမၼတရံုး၏ ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ ဦးေဇာ္ေဌးက ကုလသမဂၢက ရရိွေနသည့္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားသည္ မွန္ကန္မႈမရိွေၾကာင္း၊ အာဏာပိုင္ေတြက မည္သည့္ အျပစ္မ့ဲျပည္သူမ်ားကုိ သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ဖမ္းဆီခဲ့ျခင္း၊ မုဒိမ္းက်င့္မႈမ်ား မရိွေၾကာင္း၊ အိုးအိမ္မ်ားကုိလည္း မီးရိႈ႕ခဲ့ျခင္းမရိွေၾကာင္း၊ ေဒသခံမ်ားကုိ ေနအိမ္ေတြမွ ႏွင္ထုတ္ခ့ဲျခင္း မရိွေၾကာင္း၊ ကုလသမဂၢက ရရိွသည့္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားသည္ ေျမျပင္အေျခအေနႏွင့္ ကြဲလြဲေနေၾကာင္း ျငင္းခ်က္ထုတ္လာသည္ကုိ ေတြ႔ရိွရပါသည္။
သမၼတရံုး၏ ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ ဦးေဇာ္ေဌး၏ ျငင္းခ်က္ထုတ္ခ့ဲမႈအေပၚ အာဏာပိုင္မ်ား၏ တကယ္က်ဴးလြန္ျခင္း ခံခ့ဲရသည့္ ေျမျပင္မွ လူတစ္ခ်ဳိ႕၏ ကုိယ္ေတြ႔ၾကံဳခ့ဲရသည့္ အျဖစ္ကုိ ေမးျမန္းၾကည့္ပါသည္။
ဦးစြာ ေအာက္တိုဘာလ ၂၃ ရက္ေန႔၌ နယ္ျခားေစာင့္ရဲတပ္ဖြဲ႔ ကြပ္ကဲေရးမႉး၏ အမိန္႔ေၾကာင့္ ေနအိမ္ကုိ စြန္႔ခြာလိုက္ရၿပီး နီးစပ္ရာ ေက်းရြာတစ္ရြာတြင္ ေဆြမ်ဳိးမ်ား၏အိမ္၌ ခိုလႈံေနသည့္ က်ီးကန္းျပင္ အလယ္ရြာမွ ကုိဖာ႐ုခ္ (အမည္လြဲ) ကုိ ေမးျမန္းရာ --
ေမး။ ။ အစ္ကုိတို႔က မိမိတို႔ေနအိမ္ေတြကုိ စြန္႔ခြာၿပီးေတာ့ ဘာလို႔ သူမ်ားအိမ္ လာခိုလံႈေနတာပါလဲ။
ေျဖ။ ။ ရြာက လူႀကီး ႏွစ္ဦးကုိ ေအာက္တိုဘာလ ၂၃ ရက္ေန႔၊ နံနက္ ၈ နာရီခြဲမွာ ဌာနာခ်ဳပ္ကုိ ေခၚျပီးေတာ့မွ အိမ္ေတြကေန အျမန္ဆုံးဆင္းေပးဖို႔ အမိန္႔ေပးတာေပါ့ေနာ္။ မဆင္းေပးတဲ့ လူကုိ ဖမ္းဆီးမယ္လည္း ေျပာတယ္။ အ့ဲေတာ့ လူေတြက ဘယ္ေနရဲမွာလဲ။ အခ်ိန္ကလည္း မေပးေတာ့ အိမ္ကေန ရိွတဲ့ ေရႊေငြေတြ၊ တန္ဖိုးရိွတဲ့ စာရြက္စာတမ္း တစ္ခ်ဳိ႕ေတြကုိပဲ ယူၿပီးေတာ့မွ လူေတြ အျမန္ဆုံး ထြက္လာလိုက္တာပါ။ ေနာက္ဘာမွ သယ္ယူလာခြင့္မရလိုက္ဘူး။
ေမး။ ။ အ့ဲလို ထြက္လိုက္ရတာ အိမ္ေျခဘယ္ေလာက္ေလာက္ရိွလဲ။ လူဦးေရေရာ ဘယ္ေလာက္ေလာက္ရိွမလဲ။
ေျဖ။ ။ အိမ္ေျခက ၃၀၀ ေက်ာ္ရိွတယ္။ လူဦးေရက ၂၀၀၀ ေက်ာ္ရိွမယ္။
ေမး။ ။ ဒီေလာက္မ်ားျပားတဲ့ လူေတြ ဘယ္မွာ ဘယ္လို ေနၾကလဲ။
ေျဖ။ ။ နီးစပ္ရာ ရြာေတြကုိ ေျပာင္းေနၾကတာပါ။ အမ်ဳိးေတြ အသိေတြရဲ႕ ေနအိမ္ေတြမွာ ျဖစ္သလို ေနေနၾကတာပဲ။
ေမး။ ။ သမၼတရံုးရဲ႕ ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ ဦးေဇာ္ေဌးကေတာ့ အာဏာပိုင္ေတြက ေနအိမ္ေတြကေန အ့ဲလို ႏွင္ထုတ္တာ မရိွဘူးလို႔ေျပာတယ္။ အ့ဲလို ေျပာတဲ့အေပၚ ဘာေျပာခ်င္လဲ။
ေျဖ။ ။ ဟုတ္လား။ သူက အ့ဲလိုေျပာတယ္ေပါ့။ ဒါက တစ္အိမ္ ႏွစ္အိမ္ မဟုတ္ဘူးေလ။ အိမ္ေျခေပါင္း ၃၀၀ ေက်ာ္ကုိ ႏွင္ထုတ္တာ။ သူအ့ဲလို ေျပာရင္ေတာ့ သပ္သပ္ လိမ္ညာေနတယ္လို႔ပဲ ေျပာတယ္ခ်င္တယ္။
ဒီက်ီးကန္းျပင္ အလယ္ရြာသားမ်ား မိမိေနအိမ္မွ ႏွင္ထုတ္ခံရျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေမာင္ေတာအေျခစုိက္ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေနသူတစ္ဦးကုိ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းၾကည့္ရာ က်ီးကန္းျပင္ အလယ္ရြာသားမ်ား ကြပ္ကဲေရးမႉး၏ အမိန္႔ေၾကာင့္ ေနအိမ္မ်ားမွ ဆင္းေပးခ့ဲရသည္မွာ မွန္ကန္ေၾကာင္း၊ ရြာမွ ေဒသခံရုိဟင္ဂ်ာမ်ား ထြက္သြားၿပီးေနာက္ နယ္ျခားေစာင့္ရဲ၊ စစ္တပ္ႏွင့္ န.တ.လ ရြာသားတို႔ ပူးေပါင္း၍ အဆိုပါအိမ္မ်ားထဲ ဝင္ၿပီး ပစၥည္းမ်ား လုယက္သြားခ့ဲေၾကာင္း၊ ၎ရြာသားမ်ားသည္ နီးစပ္ရာေက်းရြာမ်ားတြင္ ျဖစ္သလို ေနေနၾကေၾကာင္း အတည္ျပဳေျပာၾကားသြားပါသည္။
သမၼတရံုး၏ ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ ဦးေဇာ္ေဌးက အာဏာပိုင္မ်ားက ထိုက့ဲသုိ႔ လုပ္ေဆာင္ခ့ဲျခင္း မရိွဟု ျငင္းဆိုေနျခင္းသည္ ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ ျမန္မာျပည္သူတစ္ရပ္လုံးကုိ လိမ္ညာေနျခင္းသာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ မိမိေနအိမ္ကုိ စြန္႔ခြာလာခ့ဲရသူမ်ား၏ သက္ေသအျဖစ္ ဗီဒီယုိဖိုင္မ်ား ၎တို႔မွာ ရိွေနေၾကာင္း၊ အကယ္၍ အစုိးရဖက္က မွန္ကန္ေနလွ်င္ မီဒီယာမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကုိ အခင္းျဖစ္ပြားရာ ေနရာသုိ႔ ဝင္ခြင့္ေပးသင့္ေၾကာင္း၊ အဆိုပါ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေနသူက ထပ္ေလာင္း ေျပာၾကားသြားပါသည္။
ေမး။ ။ အ့ဲလို ထြက္လိုက္ရတာ အိမ္ေျခဘယ္ေလာက္ေလာက္ရိွလဲ။ လူဦးေရေရာ ဘယ္ေလာက္ေလာက္ရိွမလဲ။
ေျဖ။ ။ အိမ္ေျခက ၃၀၀ ေက်ာ္ရိွတယ္။ လူဦးေရက ၂၀၀၀ ေက်ာ္ရိွမယ္။
ေမး။ ။ ဒီေလာက္မ်ားျပားတဲ့ လူေတြ ဘယ္မွာ ဘယ္လို ေနၾကလဲ။
ေျဖ။ ။ နီးစပ္ရာ ရြာေတြကုိ ေျပာင္းေနၾကတာပါ။ အမ်ဳိးေတြ အသိေတြရဲ႕ ေနအိမ္ေတြမွာ ျဖစ္သလို ေနေနၾကတာပဲ။
ေမး။ ။ သမၼတရံုးရဲ႕ ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ ဦးေဇာ္ေဌးကေတာ့ အာဏာပိုင္ေတြက ေနအိမ္ေတြကေန အ့ဲလို ႏွင္ထုတ္တာ မရိွဘူးလို႔ေျပာတယ္။ အ့ဲလို ေျပာတဲ့အေပၚ ဘာေျပာခ်င္လဲ။
ေျဖ။ ။ ဟုတ္လား။ သူက အ့ဲလိုေျပာတယ္ေပါ့။ ဒါက တစ္အိမ္ ႏွစ္အိမ္ မဟုတ္ဘူးေလ။ အိမ္ေျခေပါင္း ၃၀၀ ေက်ာ္ကုိ ႏွင္ထုတ္တာ။ သူအ့ဲလို ေျပာရင္ေတာ့ သပ္သပ္ လိမ္ညာေနတယ္လို႔ပဲ ေျပာတယ္ခ်င္တယ္။
ဒီက်ီးကန္းျပင္ အလယ္ရြာသားမ်ား မိမိေနအိမ္မွ ႏွင္ထုတ္ခံရျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေမာင္ေတာအေျခစုိက္ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေနသူတစ္ဦးကုိ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းၾကည့္ရာ က်ီးကန္းျပင္ အလယ္ရြာသားမ်ား ကြပ္ကဲေရးမႉး၏ အမိန္႔ေၾကာင့္ ေနအိမ္မ်ားမွ ဆင္းေပးခ့ဲရသည္မွာ မွန္ကန္ေၾကာင္း၊ ရြာမွ ေဒသခံရုိဟင္ဂ်ာမ်ား ထြက္သြားၿပီးေနာက္ နယ္ျခားေစာင့္ရဲ၊ စစ္တပ္ႏွင့္ န.တ.လ ရြာသားတို႔ ပူးေပါင္း၍ အဆိုပါအိမ္မ်ားထဲ ဝင္ၿပီး ပစၥည္းမ်ား လုယက္သြားခ့ဲေၾကာင္း၊ ၎ရြာသားမ်ားသည္ နီးစပ္ရာေက်းရြာမ်ားတြင္ ျဖစ္သလို ေနေနၾကေၾကာင္း အတည္ျပဳေျပာၾကားသြားပါသည္။
သမၼတရံုး၏ ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ ဦးေဇာ္ေဌးက အာဏာပိုင္မ်ားက ထိုက့ဲသုိ႔ လုပ္ေဆာင္ခ့ဲျခင္း မရိွဟု ျငင္းဆိုေနျခင္းသည္ ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ ျမန္မာျပည္သူတစ္ရပ္လုံးကုိ လိမ္ညာေနျခင္းသာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ မိမိေနအိမ္ကုိ စြန္႔ခြာလာခ့ဲရသူမ်ား၏ သက္ေသအျဖစ္ ဗီဒီယုိဖိုင္မ်ား ၎တို႔မွာ ရိွေနေၾကာင္း၊ အကယ္၍ အစုိးရဖက္က မွန္ကန္ေနလွ်င္ မီဒီယာမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကုိ အခင္းျဖစ္ပြားရာ ေနရာသုိ႔ ဝင္ခြင့္ေပးသင့္ေၾကာင္း၊ အဆိုပါ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေနသူက ထပ္ေလာင္း ေျပာၾကားသြားပါသည္။
RFA ျမန္မာပုိင္း
20.5.2016
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏုိင္ငံ၊ ေကာ့ဇ္ ဘဇား Cox’s Bazar ခရုိင္ရွိ Nayapara နရာပယာ ဒုကၡသည္ စခန္းမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ ရခုိင္ျပည္နယ္က သြားေရာက္ ခုိလံႈေနတဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာ မြတ္စလင္ေတြ ဒီကေန႔ ဆႏၵျပ ေနၾကပါတယ္။ သူတုိ႔က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ အစုိးရ အေနနဲ႔ သူတုိ႔အားလုံး ျမန္မာျပည္ ျပန္ႏုိင္ေရး အတြက္ ေဆာင္ရြက္ေပးဖုိ႔ ေတာင္းဆုိ ေနပါတယ္။ ဆႏၵျပ ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦး ျဖစ္တဲ့ မူလတန္း ေက်ာင္းအုပ္ဆရာႀကီး Shah Alam ကုိ RFA အဖြဲ႔သား ဦးခင္ေမာင္စုိး က ဆက္သြယ္ ေမးျမန္း ခဲ့ပါတယ္။ ဂ်ာမဏီမွာ ေနထုိင္တဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာ ဘေလာ့ဂါ ကုိေနဆန္းလြင္ က စကားျပန္ အျဖစ္ ပါဝင္ကူညီ ထားပါတယ္။
RB News
17.5.2016
ဒီမုိကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေနသည့္ အခ်ိန္တြင္ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး မုန္းတီးမႈမ်ား ျပန္လည္ အရွိန္တက္လာေနသည့္ အေနအထားကုိ ေတြ႔ျမင္ေနရသည့္ အတြက္ စုိးရိမ္ေနရေၾကာင္း၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လႈိင္၏ ေျပာဆုိခ်က္သည္ သမုိင္းေၾကာင္းကုိ မၾကည့္ဘဲ လူမ်ဳိးေရး မုန္းတီးမႈကုိသာ ျပသေနၿပီး အေျခအျမစ္ မရွိေသာ စကားမ်ားသာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ရခုိင္ျပည္နယ္ နယ္စပ္ေရးရာ ၀န္ႀကီးမွ စစ္ေတြၿမဳိ႕ ေအာင္မဂၤလာရပ္ကြက္တြင္ အကာအကြယ္မဲ့ ျဖစ္ေနသည့္ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ား၏ မူရင္းေနရာကုိ လုံၿခဳံေရး တာ၀န္ယူေပးရန္ လုိအပ္ေၾကာင္း၊ အစုိးရ အေနျဖင့္ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားကုိ အေရးတႀကီး လုံၿခဳံေရး ေပးရန္ လုိအပ္ေၾကာင္း တုိ႔ကုိ လန္ဒန္ၿမဳိ႕ အေျခစုိက္ ျမန္မာ ရုိဟင္ဂ်ာ အသင္း (BROUK) ဥကၠဌ ဦးထြန္းခင္က RFA ျမန္မာပုိင္းႏွင့္ ေမးျမန္းခန္းတြင္ ထည့္သြင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ထုိ႔အျပင္ ဒီမုိကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္း ေနသည့္အခ်ိန္တြင္ လူမ်ဳိးစု တစ္စုကုိ သုတ္သင္ ရွင္းလင္းေနသည့္ အေျခအေန တစ္ခု ျဖစ္ေနျခင္းသည္ ႏုိင္ငံအတြက္ အလြန္ ရုပ္ဆုိး အက်ည္းတန္ေနေၾကာင္း၊ ဥပေဒျဖင့္ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားကုိ အကာအကြယ္ ေပးရန္၊ ရုိဟင္ဂ်ာ အမည္ သုံးႏႈန္းခြင့္ ေပးရန္၊ ရုိဟင္ဂ်ာသည္ မူရင္း ဌာေန တုိင္းရင္းသား ျဖစ္သည့္ အေလ်ာက္ ၎တုိ႔ ဆုံးရႈံးေနသည့္ ႏုိင္ငံသား အခြင့္အေရး၊ ခရီးသြားလာခြင့္၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး အခြင့္အေရးမ်ား အျမန္ျပန္လည္ ေပးအပ္ရန္၊ စစ္ေတြၿမဳိ႕ရွိ ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားတြင္ ေရာက္ရွိေနသည့္ ရုိဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ တစ္သိန္းေလးေသာင္းေက်ာ္ တုိ႔ကုိ မူရင္းေနရာတြင္ ျပန္လည္ ေနရာခ်ထားေပးရန္ႏွင့္ စားနပ္ရိကၡာ ပိတ္ဆုိ႔ တားဆီးမႈမ်ားကုိ အျမန္ဖယ္ရွား ေပးရန္၊ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံသား ဥပေဒကုိ ႏုိင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံႏႈန္းျဖင့္ ကုိက္ညီေအာင္ ျပင္ဆင္ေပးရန္ တုိ႔ကုိ NLD အစုိးရက အျမန္ဆုံး တာ၀န္ယူ ေျဖရွင္း ေပးရန္ တုိ႔ကုိလည္း ထည့္သြင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။
