ဦးဦးေမွာ္ဆရာ
8.12.2013
‘လူမ်ိဳး’ ဆိုတာလူသားေတြကိုသိသာထင္ရွားတဲ့အုပ္စုေတြအျဖစ္ခြဲျခားသိေစျခင္း ပံုစံ ျဖစ္ျပီး၊ လူသား ေတြရဲ့ ခႏၶာကိုယ္ ျပင္ပ သြင္ျပင္ သ႑ာန္၊ မ်ိဳးရိုး ဗီဇ၊ ရိုးရာ ဓေလ့ စရိုက္၊ ေမြးဖြား ရွင္သန္ရာ နယ္ေျမေဒသ၊ သ မိုင္းေၾကာင္း ဆိုင္ရာမွတ္တမ္းမ်ား၊ ဘာသာစကား၊ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈနွင့္ စုေပါင္း ေနထိုင္ ၾကတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔ အ စည္း စသည္တို႔ အေပၚ မူတည္ျပီး လူသားေတြ ကိုယ္တိုင္ မွတ္ယူ ၾက တာပဲၿဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုသတ္ မွတ္ရာမွာ အဂၤလိပ္ အသံုးအႏႈန္းအရ`Ethnic´ နဲ႕`Race´ႏွစ္ခု ဆိုလိုရင္းမတူေပမဲ့ၿမန္ မာစ ကား မွာေတာ့ခုခ်ိန္ထိေရာေထြးေနဆဲၿဖစ္တာကိုေတြ႔ရ တယ္ ။ ျမန္မာ ျပည္မွာက `Ethnic´ ဆိုတဲ့ အသံုး အႏႈန္း ကိုလည္း `လူမ်ိဳးစု´ လိုလို၊ တိုင္းရင္းသား (Indigenous or Native) လိုလို ယူဆ ေနၾက သလို၊ Race (လူမ်ိဳး) ဆိုတာ သီးျခား စီရွိတဲ့ မ်ိဳးရိုး ဗီဇ တစ္ခုခ်င္း စီကေန ဆင္းသက္ လာတဲ့ လူေတြလို႔ တထစ္ခ် မွတ္ယူ ၾကပါတယ္။
က်ေနာ္ နားလည္ သေလာက္ ေျပာရရင္ `Ethnic´ ဆိုတာက ပမာဏ တစ္ခုထိ ရွိေနတဲ့ လူစူ လူေ၀း တစ္ခုသည္ ပင္လွ်င္ သူတို႔ရဲ့ ကိုယ္ပိုင္ ေရြးခ်ယ္မႈ ေၾကာင့္ ျဖစ္တည္ ေနတဲ့ သီးျခား စရုိက္ လကၡဏာ၊ သီး ၿခား ယဥ္ေက်းမႈ၊ ကြဲျပားတဲ့ ဘာသာ စကား၊ ေနာက္ခံ သမိုင္းေၾကာင္း၊ ကိုးကြယ္ ယံုၾကည္မႈ၊ စသည့္ အ ခ်က္မ်ား ေပၚမူတည္ျပီး သတ္မွတ္ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ‘Ethnic Identity’ ဟာ ေျပာင္းလဲ ႏုိင္သလို၊ အ သစ္ေတြ ဆက္ခံ လာႏိုင္တဲ့ အတြက္ “Ethnic စစ္စစ္ မဟုတ္ဘူး” ဆိုတဲ့ အယူ အဆ မ်ိဳး သည္ ေဘာင္မ၀င္ေတာ့ပါ။ `Race´ ဆိုတာ ကေတာ့ (အထူး သျဖင့္ ကိုယ့္ရဲ့ ေရြးခ်ယ္ မႈေၾကာင့္ မဟုတ္ တဲ့) မ်ိဳးရိုး ဗီဇနဲ႔ ဇီ၀ သြင္ျပင္ သ႑ာန္ကို အေျခခံျပီး သတ္မွတ္ တာပါ။ သမိုင္းေၾကာင္း ရွည္ၾကာ ခဲ့ျပီ ၿဖစ္တဲ့ လူသား မ်ိဳးႏြယ္စုနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး စနစ္ တက် သုေတသန ရလဒ္မ်ား အရ မူလ မ်ိဳးႏြယ္ စုၾကီး ေတြကို ဆက္စပ္ ေဖၚထုတ္ ႏုိင္ခဲ့ေပမဲ့ မ်ိဳးရိုး ဗီဇ တစ္ခုတည္းက ဆင္းသက္ လာတဲ့ လူမ်ိဳး ဆိုတာ မ ရွိေတာ့ဘဲ သိလာ ရတဲ့ အတြက္ “ကမာၻေပၚမွာ `လူမ်ိဳး (Race)´စစ္စစ္ ဆိုတာ လံုး၀ မရွိေတာ့ဘူး” လို႔ UNESCO က ၁၉၅၂ ခုႏွစ္မွာ တစ္ၾကိမ္၊ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္မွာ တစ္ၾကိမ္ အတိ အလင္း ေၾကျငာ ခဲ့ပါတယ္။ `လူမ်ိဳး´ ဆို တဲ့ အယူစြဲမႈ ကေန “သူ႔လူမ်ိဳး ထက္ ငါ့လူမ်ိဳး ပိုျမတ္တယ္” ဆိုတဲ့ Racism အယူ အဆကို ဦးတည္ ေစတဲ့ အတြက္ Race (လူမ်ိဳး) ဆိုတဲ့ အသံုး အႏႈန္း သည္ပင္လွ်င္ မွားယြင္း ေနေၾကာင္း၊ ကမာၻ ေပၚမွာ ရွိတဲ့ လူသား မ်ိဳးႏြယ္ မ်ားကို `Ethnic group (မ်ိဳးႏြယ္စု)´မ်ား အျဖစ္သာ သတ္မွတ္ ယူဆ သင့္ေၾကာင္း မႏုႆေဗဒ ပညာရွင္ ေတြက ေနာက္ပိုင္းမွာ အတိ အလင္း ထုတ္ျပန္ ခဲ့ပါတယ္။
ခုလို မ်ိဳးရိုးဗီဇ`ေသြး´ကိုအေျခ မခံရင္ ဘယ္အခ်က္ကို အေျခခံျပီး မ်ိဳးႏြယ္စု ေတြကို ခြဲျခား သတ္မွတ္ ႏုိင္မလဲ ဆိုတဲ့ ေမးခြန္း ရွိလာ ပါတယ္။ လူသား မွန္လွ်င္ လူအခ်င္းခ်င္း ေျပာဆို ဆက္ဆံ ေနတဲ့ ဘာသာ စကား တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ စပ္ဆိုင္မႈ ရွိတာ ေသခ်ာတဲ့ အတြက္ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္မွာ UN အဖြဲ႔ အစည္း တစ္ခု ျဖစ္တဲ့ UNESCO နဲ႔အတူ SIL International ဆိုတဲ့ အဖြဲ႔ၾကီးတို႔ ပူးေပါင္းျပီး ကမာၻ ေပၚမွာ အသံုးျပဳ ေနၾကတဲ့ ဘာသာ စကားေတြ ကေန တဆင့္ လူမ်ိဳးစု ေတြရဲ့ ဇစ္ျမစ္ ေတြကို သုေတသန ျပဳခဲ့ ၾကပါတယ္။ SIL International ဆိုတာ ကုလ သမဂၢ စီးပြားေရးနဲ႔ လူမႈ ေရးရာ ေကာင္စီ (ECOSCO) နဲ႔ ကုလ သမဂၢ ပညာေရး၊ သိပၸံ နဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈ ဆိုင္ရာ အဖြဲ႔ အစည္း (UNESCO) အဖြဲ႔ ေတြရဲ႕ အထူး အၾကံေပး အဖြဲ႔ တစ္ရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ဟာ ဒီလို သုေတသန လုပ္ငန္းကို ၁၉၃၄ ခုႏွစ္ ကတည္းက စတင္ ခဲ့တာ ျဖစ္ျပီး၊ ယခု အခ်ိန္မွာ ႏိုင္ငံ တကာ အဆင့္မီ မႏုႆ နဲ႔ ဘာသာ ေဗဒ ဆိုင္ရာ ပညာရွင္ၾကီး မ်ားရဲ႕အကူ အညီျဖင့္ ကမာၻေပၚမွာ အသံုးျပဳ ေနတဲ့ မတူ ကြဲျပားတဲ့ ဘာသာ စကားေပါင္း (၇၁၀၅) ခုေက်ာ္နဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ ပင္မ မ်ိဳးႏြယ္ ေတြကိုပါ စနစ္ တက် သုေတသန ျပဳျပီး၊ ႏုိင္ငံ တကာ စံသတ္မွတ္ မႈကုဒ္ အျဖစ္ ISO- 639 – 1 (သို႔) 2 (သို႔) 3 မ်ားျဖင့္ မွတ္တမ္း ျပဳစု ႏုိင္ခဲ့ ပါတယ္။ Standard three-letter-language-identifier codes (ISO 639-1 Or 2 or 3) ဆိုတာဟာ ေဒသ အလိုက္ ကြဲျပား ျခားနားတဲ့ လူမ်ိဳးစုေတြ အသံုးျပဳတဲ့ ဘာသာ စကားေတြ အတြက္ သီးသန္႔ သတ္မွတ္ ထားတဲ့ ကုဒ္နံပါတ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို သုေတသနျပဳ ေတြ႔ရွိ ခ်က္မ်ားကို Ethnologue ဆိုတဲ့ စာအုပ္ အျဖစ္ ေလးႏွစ္ တစ္ၾကိမ္ ထုတ္ေ၀ ခဲ့ျပီး၊ ယခု ၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွာ (၁၇) ၾကိမ္ ေျမာက္ စာအုပ္ကို ထုတ္ေ၀ ခဲ့ပါတယ္။
က်ေနာ့္ ေဆာင္းပါး ခုမွ စမွာပါ။ Ethnologue မွာေဖၚျပ ထားခ်က္ အရ ျမန္မာ ႏုိင္ငံမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ ဘာသာ စကား အပါ အ၀င္ မတူ ကြဲျပားတဲ့ ဘာသာ စကား (၁၁၃) မ်ိဳးရွိ ပါတယ္။ ဒီထဲက (၁၁၁) မ်ိဳးဟာ ေျပာဆို အသံုးျပဳ ေနတဲ့ မ်ိဳးႏြယ္စုေတြ ရွိေန ၾကေပမဲ့၊ ဘာသာ စကား(၂) ခုကေတာ့ ေျပာဆိုမဲ့လူ မရွိေတာ့ ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ေနာက္ျပီး ရာဂဏန္း ေလာက္ပဲ က်န္ေတာ့တဲ့ လူမ်ိဳးစု ေတြလည္း ရွိပါတယ္။
ဒီပံုေတြရဲ႕ ရွင္းလင္းခ်က္ မ်ားကို ေအာက္တြင္ ၾကည့္ပါ။
UNESCO နဲ႔ SIL အဖြဲ႔ၾကီး တို႔ရဲ့ သုေတသနျပဳ ေတြ႔ရွိခ်က္ မ်ားအရ ဘာသာ စကားေျပာ ပင္မ မ်ိဳးႏြယ္ စုၾကီး (၁၄၇) မ်ိဳး ခြဲျခားျပ ထားပါတယ္။ အဲဒီ ဘာသာ စကား (၁၄၇) မ်ိဳးထဲမွာ အင္ဒို-ယူရို ပီယမ္ (Indo-European) ဆိုတာ တစ္ခု အပါ အ၀င္ပါ။ တဖန္ ဒီ Indo-European မ်ိဳးႏြယ္စုၾကီး ကေန အုပ္စုခြဲ (၉) စု ထပ္မံ ခြဲျခား ႏုိင္ျပီး၊ အဲဒီ အုပ္စု (၉) စုမွ ဆင္းသက္ လာတဲ့ ကြဲျပားတဲ့ ဘာသာ စကားေျပာ မ်ိဳးႏြယ္စုဟာ (၄၄၄) စု ရွိပါတယ္။ အဲဒီ Indo-European ရဲ့ အုပ္စုခြဲ (၉) စုထဲမွာ အင္ဒို-အီရန္း နီးယန္း (Indo-Iranian) ဆိုတဲ့ အုပ္စု ပါ ပါတယ္။ ဒီ Indo-Iranian ေအာက္မွာ ကြဲျပားတဲ့ ဘာသာ စကားေျပာ လူမ်ိဳးစု aပါင္း (၃၁၂) စု ရွိျပီး၊ သူတို႔ကို အဓိက အုပ္စုခြဲ (၃) စုနဲ႔ ထပ္မံ ခြဲျခား ျပထား ပါတယ္။ ဒီလို အဓိက အုပ္စုခြဲ (၃) ခုထဲမွာ Indo-Aryan ဆိုတာ ပါ ပါတယ္။ Indo-Aryan ဆိုတဲ့ အုပ္စု ေအာက္မွာ မ်ိဳးႏြယ္စု ေပါင္း (၂၂၅) စု ရွိျပီး၊ ဇံုခြဲေပါင္း (၁၀) ခု ထပ္မံ ခြဲျခား ထားပါတယ္။ အဲဒီ ဇံု (၁၀) ခုထဲမွာ တစ္ခု ျဖစ္တဲ့ Eastern zone မွာ အဓိကဇံု (၄) ဇံု ခြဲထားျပီး၊ အဲဒီ ဇံု (၄) ဇံုေအာက္မွာ ကြဲျပားတဲ့ ဘာသာ စကား အသံုးျပဳတဲ့ မ်ိဳးႏြယ္စု ေပါင္း (၄၆) စု ရွိတယ္။ ဒီဇံု (၄) ဇံုမွာ တစ္ခု အပါ အ၀င္ ျဖစ္တဲ့ Bengali-Assamese ဆိုတဲ့ ဇံုမွာ မတူ ကြဲျပားတဲ့ ဘာသာ စကားေပါင္း (၁၉) မ်ိဳးရွိ ပါတယ္။ အဲဒီ ဘာသာ စကား (၁၉) ထဲမွာ ဘဂၤါလီ၊ စစ္တေကာင္း၊ ခ်က္မား (ဒိုင္းနက္) ဘာသာ စကား တို႔ဟာ ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္ ႏုိင္ငံ အတြင္းရွိ ဘာသာ စကားေတြ အျဖစ္ ေဖၚျပ ထားျပီး၊ ရိုဟင္ဂ်ာ ဘာသာ စကား ကိုေတာ့ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ အတြင္းရွိ ဘာသာ စကားေတြ ထဲက တစ္ခု အျဖစ္ ေဖၚျပ ထားပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာ ဘာသာ စကား၏ သီးသန္႔ ကုဒ္နံပါတ္က ISO 639-3 [rhg] ျဖစ္ပါတယ္။ ထို႔ျပင္ ရိုဟင္ဂ်ာ စာေပ ရွိတယ္ လို႔လည္း အသိ အမွတ္ ျပဳထား ပါတယ္။ ဒါကုိ ၾကည့္ရင္ `ရိုဟင္ဂ်ာ´ဆိုတဲ့ မ်ိဳးႏြယ္စု ဟာ ပညာမဲ့ သူေတြ စြပ္စြဲ ေနသလို ဘဂၤါလီ လူမ်ိဳးလည္း မဟုတ္ သလို၊ စစ္တေကာင္း သားေတြ နဲ႔လည္း မတူဘူး ဆိုတာ သုေတသန ရလဒ္ ေတြအရ ေသခ်ာ သြားပါျပီ။ ဒီထက္ပို အေရးၾကီး တာက ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ိဳးႏြယ္စု ရဲ့ဇစ္ျမစ္သည္ အင္ဒို- အာရိယန္ ျဖစ္တယ္ ဆိုတဲ့ အခ်က္ပါ။ ဒီအခ်က္ဟာ အာရကန္ (ရခိုင္) ေဒသ မူလ သမိုင္းေၾကာင္း ကို ေျပာတဲ့ အခါ အလြန္ အေရးၾကီးတဲ့ ပြိဳင့္ တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္ အဆင္ေျပတဲ့ အခါ ဒီအခ်က္ က ေဖၚျပ ေနတဲ့ အာရကန္ သမိုင္းကို ေဆာင္းပါး တစ္ပုဒ္ ေရးပါ ဦးမယ္။
ေဆာင္းပါးလည္း ရွည္သြား ပါျပီ။ ခုဆိုလွ်င္ လူမ်ိဳး ရွိဖို႔ ဆိုရင္ ဘာသာ စကား ရွိရမယ္လို႔ ေျပာေန သူမ်ား၊ ရိုဟင္ဂ်ာ ဘာသာ စကား ရွိသလားလို႔ ေမးေန သူမ်ား ရွင္းလင္းစြာ သိသြား ၿပီလို႔ ေမွ်ာ္လင့္ ပါတယ္။ ၿမန္ မာ ႏုိင္ငံ မွာေရာ၊ ကမာၻေပၚ မွာပါ ရိုဟင္ဂ်ာ လူမ်ိဳးစု ရွိေၾကာင္း သမိုင္း မွတ္တမ္းမ်ား အျပင္၊ ခုလို ကုလ သမဂၢ လက္ေအာက္ခံ အဖြဲ႔ အစည္းၾကီး တစ္ခု ျဖစ္တဲ့ UNESCO ၊ SIL International တို႔နဲ႔ ႏုိင္ငံ တကာ မႏုႆေဗဒ နဲ႔ ဘာသာ ေဗဒ ပညာရွင္ မ်ားရဲ့ သုေတသန ရလဒ္ မ်ားက ရိုဟင္ဂ်ာ ဘာသာ စကား နဲ႔ ဒီစ ကားေၿပာဆိုေနတဲ့ရိုဟင္ဂ်ာမ်ိဳးႏြယ္စုအမွန္တကယ္ရွိေနပါတယ္လို႔အတိအလင္းညႊန္းဆိုေနေၾကာင္းေဖၚျပ လိုက္ရ ပါသည္။
(မွတ္ခ်က္ ။ ။ Ethnologue ဆုိတဲ့ မူရင္း စာအုပ္က စာမ်က္ႏွာ ေပါင္း ၁၂၀၀ ေက်ာ္ရွိတဲ့ အတြက္ က်ေနာ့္ ေဆာင္းပါးနဲ႔ ပက္သက္တဲ့ အခ်က္ အလက္ ေတြကိုပဲ သီးသန္႔ ထုတ္ျပီး pdf ဖိုင္ တင္ေပး ထားပါတယ္။ စိတ္၀င္စား ပါက ဒီလင့္ ကေန ေဒါင္းလုတ္ ရယူ ႏုိင္ပါတယ္။)
Ref:
Ethnologue
Standard three-letter-language-identifier codes (ISO – 639)
SIL International
Open Language Archives Community
ေဌးလြင္ဦး
RB News
3.8.2012
ျမန္မာ ႏိုင္ငံေရး သမားေလာကမွာ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔ကို တိုင္းရင္းသား အျဖစ္ အသိအမွတ္ မျပဳလိုမႈကို အေျခခံၿပီး- ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ေျပာတဲ့ စကားဟာ ဘဂၤလီစကား ျဖစ္တယ္။ သူတို႔ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲက တိုင္း ရင္းသား အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳထားတဲ့ လူမ်ိဳးႏြယ္ တစ္ခုခုရဲ႔ ဘာသာစကားကို မတတ္ေျမာက္ဘူး- လို႔ မွန္းဆေျပာေနသူမ်ား ကိုလည္း ထုနဲ႔ေဒး ေတြ႔ေနရပါတယ္။
တစ္ ခ်ိဳ႔ က လည္း ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ဟာ ယဥ္ေက်းမႈ အရ သီးျခား ၿဖစ္ေနတယ္၊ အျခား လူ႔ အသိုင္း အ၀ိုင္းနဲ႔ ၀န္မ ဆန္႔ ဘူး လို႔ စြပ္စြဲတာေတြလည္း အႀကီးအက်ယ္ ရွိေနတယ္။
ဒါေတြအားလံုးက လံုး၀ အမုန္းတရားကို အေျခခံၿပီး ဗဟုသုတမဲ့စြာ ေလွ်ာက္ေျပာေနတဲ့ အရာမ်ားသာ ျဖစ္ တယ္လို႔ ေျပာလိုပါတယ္။
(၁) ဘာသာစကားကို ေထာက္ျပလိုတယ္- ရခိုင္ေဒသလို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႔ အေနာက္ ဘက္ ကမ္း ေျမာင္ေဒသမွာ တရား၀င္ သတ္မွတ္ထားတဲ့ လူမ်ိဳး ၇ မ်ိဳးရွိေနတယ္။ အဲ့ဒီမွာ ဒိုင္းနက္၊ ခ်င္း၊ မာရ္ မာကီး၊ ခမြီး၊ ကမန္၊ ရခိုင္ နဲ႔ ၿမိဳလူမ်ိဳးတို႔ ျဖစ္တယ္။ ဒီလူ မ်ိဳး ၇ မ်ိဳးမွာ ကမန္နဲ႔ ရခိုင္က လူမ်ိဳးတူ ဘာ သာ ကြဲ ျဖစ္တယ္၊ ယဥ္ ေက်းမႈ ဓေလ့ ဘာသာစကား အကုန္တူညီတယ္။ က်န္ ၅ မ်ိဳးက သူ႔ဓေလ့နဲ႔ သူ ႔ဘာ သာစကား သီးျခား ျဖစ္ေန တယ္။ ဒီအထဲမွာ ဒိုင္းနက္တို႔ ခမီြး တို႔က ရခိုင္ထက္ ေရွ႔က်တဲ့ လူမ်ိဳး စုေတြ ျဖစ္တယ္။
ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ေျပာေနတဲ့ ဘာ သာ စကားနဲ႔ တရား၀င္ တိုင္းရင္းသား အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ဒိုင္းနက္ လူ မ်ိဳးစု ေျပာေနတဲ့ ဘာသာစကားဟာ ၁၀၀ ရာႏႈန္း တူညီေနတယ္။ ပညာရွင္ ခံယူထား သူ မ်ား ေလ့ လာၾကည့္ပါ။ ဒါဟာ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔က တိုင္းရင္း သား ဘာ သာ စကားတစ္ ခုခုကို မတတ္ဘူး လို႔ ေၿပာေနတာ- လံုး၀ မွား ယြင္းေနတဲ့ သက္ေသအျဖစ္ လံုေလာက္မယ္ ထင္ပါတယ္။ ေတာနယ္ ေတာင္ တန္းေဒ သမွာ ေန တဲ့ ဒိုင္းနက္တို႔က ဘာသာ တစ္ခုကို ေရြးခ်ယ္ ကိုးကြယ္ျခင္း မရွိေသးဘဲ- ေတာ နတ္၊ ေတာင္ နတ္၊ ရိုးရာ နတ္မ်ားကို ကိုးကြယ္ေနသူမ်ားပါ တယ္။ သူတို႔ထဲက ပညာတတ္မ်ား ထြက္ေပၚ လာျခင္းလည္း ရာႏႈန္း နည္းပါးပါတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ သူတို႔ထဲ က ႏိုင္ငံသံုး ျမန္မာ စကားနဲ႔ ျမန္မာစာကို တတ္ေျမာက္ သူ လူဦးေရ ရာႏႈန္းက ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားေလာက္ မမ်ားပါ။
ေက်ာင္းေန ခြင့္ရ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားက ၿမန္မာစကားနဲ႔ ၿမန္မာစာကို ကၽြမ္းက်င္စြာ တတ္ေျမာက္ပါတယ္။ အခ်ိဳ႔ဆို ရင္ မိခင္ဘာသာ စကား ကိုေတာင္ မေျပာႏိုင္ေတာ့ဘဲ- ၿမန္မာစာ ၿမန္မာစကားနဲ႔ပဲ က်င္ လည္ေနတဲ့ မ်ိဳး ဆက္ေပါင္း လည္း ထုနဲ႔ေဒး ျဖစ္ေနပါတယ္။
အလြန္ေခါင္ၿပီးေက်ာင္းေနခြင့္မရတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားကၿမန္မာစကားကို မတတ္ေျမာက္ေပမယ့္- သူတို႔ရဲ႔ ဘာ သာ စကားကိုယ္တိုင္က ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း အသိအမွတ္ျပဳ တိုင္းရင္း ဘာသာစကား ျဖစ္တဲ့ ဒိုင္းနက္ ဘာ သာ စကားကို ရာႏႈန္းျပည့္ တတ္ေျမာက္ေနသူမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဘာသာ စကားအျပင္ အျခားသီးျခား ဘာသာ စကား ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားမွာ မရွိပါ။
(၂) သီးျခား ယဥ္ေက်းမႈ- လို႔ ၿမင္ေနတဲ့ အျမင္က ႏိုင္ငံေရး ကို မကၽြမ္းက်င္သူမ်ားရဲ႔ သာမန္လူထုရဲ႔ သံုးသပ္ မႈ မွ်သာ ၿဖစ္ပါတယ္။ ေၿမာက္ဦး ဘုရင္ႏိုင္ငံကို ၿမန္မာမ်ား မသိမ္းပိုက္မွီ- ေျမာက္ဦးေႏွာင္း ပိုင္းကာ လက တည္းက ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ စတင္ ဖိႏွိပ္ ခြဲျခားခံေန ခဲ့ရပါတယ္။ ေၿမာက္ဦး နန္းတြင္း အာ ဏာလု မႈ မ်ား ၾကား မွာ ဗမာမ်ားကို အားထားၿပီး အာဏာ လိုခ်င္သူမ်ားက ေျမာက္ဦး ဘုရင္ အဆက္ ဆက္ အား ထားခဲ့ တဲ့ ရိုဟင္ ဂ်ာမ်ားကို စတင္ဖိႏွိပ္ တယ္လို႔ ဆိုရမွာပါ။ ဒီလို ခ်ိဳးႏွိမ္ႏိုင္ မွ ေၿမာက္ ဦး ဘုရင္ တို႔ ရဲ႔ လက္ကိုင္လူထု ဦးက်ိဳး သြားၿပီး ေျမာက္ဦးဘုရင္တို႔ ရဲ႔ လက္က အာဏာကို လုယူႏိုင္ မွာ ျဖစ္ ခဲ့ပါတယ္။
ဒီအေျခ အေနမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ားစုက သူတို႔ယံုၾကည္တဲ့ အစၥလာမ္သာသနာရဲ႔ ဓမၼသတ္ေတြထဲက စစ္ကာ လ ဓမၼသတ္ ျဖစ္တဲ့ ဒါရိုဟရာ့ဘ္ အေရးေပၚ အေျခအေနကို ရိုဟင္ဂ်ာ လူထုၾကားမွ စတင္က်င့္ သံုး ရပါ တယ္။ အဲ့ဒီမွာ အထူးသျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို အဓမၼျပဳ က်င့္ခံရျခင္းမွ တတ္ႏိုင္ သမွ် ကာကြယ္ေပးႏိုင္ေအာင္ အမ်ိဳးသမီး မ်ား အရြယ္ေရာက္လာရင္ အိမ္ထဲမွာပဲ ေနရမယ္ ဆိုတဲ့ မူနဲ႔၊ မိမိဘုရင္နဲ႔ မိမိတိုင္းျပည္ရဲ႔ ဂုဏ္ သိကၡာကို ခ်ိဳးဖဲ့ၿပီး ျပဌာန္းသင္ၾကားေပးတဲ့ ပညာေရးစနစ္မ်ားကို အား မေပး ရ ဆိုတဲ့ မူ မ်ား ျဖစ္ ပါတယ္။ ဒီ ဓမၼသတ္ေတြကို က်င့္သံုး ၿပီး လူထုကို ထိန္းသိမ္းခဲ့ေလေတာ့ အမ်ိဳးသမီး မ်ားဟာ အဓမၼျပဳ က်င့္ခံရျခင္းမွ အေတာ္အသင့္ လြတ္ေျမာက္ ေပမယ့္ အျခား တစ္ ဘက္ မွာ ျပင္ပ ဗဟုသုတမ်ား ဆံုး ရႈံးခဲ့ ရပါတယ္။ အ လား တူ လူငယ္အမ်ားစုကလည္း စာ သင္ေက်ာင္းေတြ ရဲ႔ ပညာေရးမႈကို ဆန္႔က်င္ခဲ့ေတာ့ အျခားေသာ သူ မ်ား နဲ႔ ဗဟုသုတမွာကြာျခား သြားခဲ့ပါ တယ္။ ဒါဟာ သူ႔ေျမ၊ သူ႔ဘုရင္ သူ႔ဇာတိကို ခ်စ္ လို႔ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ သမိုင္း ရေၾကာရိုးမ်ားသာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီအေျခအေနဟာ အေရးေပၚ အေျခအေန ဆိုေပမယ့္ အေရးေပၚ အေျခအေနက ႏွစ္ကာလ ၾကာလာေတာ့ ဓေလ့လိုၿဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒီၾကားထဲမွာေတာင္ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳတဲ့ ပါလီမန္ဒီမိုကေရ စီ ေခတ္က စ ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ လူမ်ိဳးတြင္း အတြင္းေျပာင္းလည္းေရးမႈကို ခ်ခဲ့ၿပီး တတ္ႏိုင္သမွ် ပညာ ဆည္းပူး ခဲ့ ပါတယ္။ ျမန္မာစာနဲ႔ ျမန္မာစကားကို ျမတ္ျမတ္ႏိုးႏိုး သင္ယူ သင္ၾကားခဲ့ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ က်န္လူမ်ိဳးစုမ်ားနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ပါ။ ရိုဟင္ဂ်ာ လူမ်ိဳးမ်ားရဲ႔ ႏိုင္ငံခ်စ္စိတ္၊ ျပည္မနဲ႔ ပူးေပါင္းေန ထိုင္လုိစိတ္က-ဒီေန႔ထိအႀကီးအက်ယ္ကိန္း၀ပ္ေနပါတယ္။ၿမန္မာစာၿမန္မာစကားကိုလည္း တတ္ေျမာက္မႈ မွာ က်န္တိုင္းရင္းသားမ်ားထက္ ရာႏႈန္း မနည္းပါ။
ရွမ္း၊ ခ်င္း၊ ကရင္၊ ကရင္နီ၊ မြန္၊ ကခ်င္- အားလံုး ရာႏႈန္းျပည့္ ျမန္မာစကားကို မတတ္ေျမာက္ပါ။ အလားတူ ဗမာ လူမ်ားစုႀကီးက တိုင္းရင္းသား ဘာသာစကားတစ္ခုကို တတ္ေျမာက္သူ အလြန္႔အလြန္နည္း ပါးပါ တယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာကို အလြန္မုန္းတီးေနတဲ့ လႊတ္ေတာ္ အမတ္တစ္ေယာက္က တိုင္းရင္းသား ဒိုင္းနက္ လူ မ်ိဳး မ်ားဆီကို စည္းရံုးေရး ခရီးသြားမယ္ ဆုိရင္- သူတတ္ေနတဲ့ ၿမန္မာစကားက အသံုးမ၀င္ေတာ့ပါ။ ရိုဟင္ ဂ်ာ တစ္ဦးကို စကားျပန္အျဖစ္ ေခၚသြားရင္ သူတတ္ထားတဲ့ ျမန္မာစကားထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ အသံုး ၀င္ေၾကာင္းကို လက္ေတြ႔ ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ရခိုင္စကားကို ေျပာဆိုတဲ့ လူမ်ိဳးက ကမန္နဲ႔ ရခိုင္သာ ၿဖစ္ပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာ စကား ကို ေျပာ ဆိုတဲ့ လူမ်ိဳးက ဒိုင္းနက္၊ ရိုဟင္ဂ်ာ၊ မာရ္မာကီး သံုးမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ ရခိုင္စကား ထက္ ပိုၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာစကားကို လူမ်ိဳးစု အမ်ားက တုိင္းရင္း ဘာသာစကား အျဖစ္ အသိအ မွတ္ျပဳ ထားျခင္း ျဖစ္ပါ တယ္။
ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားမွာ သူ႔ဘာသာ သူ႔ဘာသာစာေပကို သင္ၾကားခြင့္ ရရွိေရး စာသင္ေက်ာင္းဖြင့္ခြင့္ ရ ရွိေရး ေတာင္း ဆုိျခင္း လည္း မရွိပါ။ ႏိုင္ငံက ခြဲထြက္ဘို႔ ႀကိဳးစားျခင္း လည္း မရွိပါ။ သူမ်ားေတြ ေျပာေနတဲ့ ဖက္ ဒရယ္မူ (အတြင္း သေဘာမွာ ခြဲထြက္ေရးမူ)ကိုလည္း ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား လံုး၀ လက္မခံပါ။ သူတို႔သည္ အျခားေသာ လူသား မ်ား ကဲ့သို႔ လူသား ျဖစ္တယ္ ဆိုတဲ့ အသိ အမွတ္ျပဳေပးမႈ ကိုသာ ေတာင္း ဆိုေန ပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႔ ကာယ၊ ဉာဏ၊ ဓန ေတြအား လံုးကို ျမန္မာႏိုင္ ငံအတြက္ ေပး ဆက္ဘို႔ ပဲ ေတာင္း ဆိုေနပါတယ္။ ဒီလို လူမ်ိဳး စု ကို ႏွင္ထုတ္ေနၿပီး ခြဲထြက္ေရးအတြက္ အၿမဲႀကံ စည္ေနသူ မ်ားကိုသာ ရင္ဘတ္ထဲ ဆြဲသြင္းေနတဲ့ အျဖစ္ က အင္မတန္ အ့ံၾသဘို႔ ေကာင္းေနပါတယ္။
မိမိရဲ႔ ႏိုင္ငံကို တစ္ကယ္ခ်စ္ၿပီး အတူတကြ ေနထိုင္လိုသူမ်ားကို ဘယ္ခြဲထြက္ေရး သမားကမွ ၾကည္ျဖဴမွာ မဟုတ္ပါ။ သူတို႔ရဲ႔ မၾကည္ျဖဴမႈကို အလိုလိုက္ၿပီး- ရိုဟင္ဂ်ာ မုန္းတီးေရး ျဖန္႔ခ်ီေနတဲ့ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး သမားမ်ား ကို “ပေထြးကို ၾကက္ဥတိုက္ေနသူမ်ား” လို႔ ကမၻာက သတ္မွတ္ေနပါၿပီ။ တိုင္းျပည္ကို တစ္ကယ္ ခ်စ္သူမ်ားက တုိင္းျပည္ခြဲထြက္ေရး၊ ခြဲထြက္ေရး အတြက္ လမ္းစ၊ ခြဲထြက္ေရးသမားတို႔ရဲ႔ ၀ါဒ မိႈင္းမ်ား ကို ျပတ္ျပတ္သားသား သတၱိရွိရွိ ရင္ဆိုင္ပစ္ဘို႔ လိုေနပါၿပီ။
