ထုိင္းထိန္းသိမ္းေရး စခန္းရွိ ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြ လႊတ္ေပးေရး HRW ေတာင္းဆို

ကုိေက်ာ္ေက်ာ္သိန္း

ဗြီအုိေအ ျမန္မာပုိင္း

20.8.2013

ထိုင္းႏုိင္ငံ လူ၀င္မႈ စခန္းေတြမွာ ထိန္းသိမ္း ထားတဲ့ ေလွစီးေျပး ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ ေတြကို ထိုင္း အစိုးရက ျပန္လႊတ္ ေပးဖို႔ လူ႔အခြင့္ အေရး ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာေရး အဖြဲ႔ HRW က ေတာင္းဆို လိုက္ ပါ တယ္။ ထိုင္းႏုိင္ငံ ေတာင္ပိုင္း လူ၀င္မႈ ထိန္းသိမ္းေရး စခန္း တစ္ခု ကေန ႐ိုဟင္ဂ်ာ ၈၀ ေက်ာ္ ထြက္ေျပး သြားတယ္ ဆိုတဲ့ သတင္း ထြက္လာ ခ်ိန္မွာပဲ HRW အဖြဲ႔က အဲဒီလို ေတာင္းဆို လိုက္တာပါ။

သူတို႔ကို ထိန္းသိမ္း ထားစဥ္ ကာလ မွာလည္း ထိုင္းအစိုးရ အေနနဲ႔ အကာ အကြယ္ေပး သင့္တယ္လို႔ HRW က ေျပာပါတယ္။ အျပည့္ အစံုကို ဆက္သြယ္ ေမးျမန္း ထားတဲ့ ကိုေက်ာ္ေက်ာ္သိန္းက ေျပာျပ ပါမယ္။

ထုိင္းႏုိင္ငံ တ၀ွမ္းက လူ၀င္မႈ ထိန္းသိမ္းေရး စခန္းေတြနဲ႔ လူမႈ ၀န္ထမ္း ေဂဟာေတြမွာ ထိန္းသိမ္း ထားတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ၁,၈၃၉ ဦးကို ထုိင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္ တေလွ်ာက္က ဒုကၡသည္ စခန္း ေတြဆီ လႊဲေျပာင္းဖို႔ ထိုင္း အစိုးရ အဖြဲ႔က စဥ္းစား ေနတယ္ ဆိုတဲ့ သတင္း ၾသဂုတ္လ ၁၃ ရက္ေန႔မွာ ထြက္လာ ခဲ့ၿပီး သီတင္း တပတ္ အၾကာ ၾသဂုတ္လ ၂၀ ရက္ေန႔မွာ HRW အဖြဲ႔က ထိုင္းအစိုးရကို ေတာင္းဆို တိုက္တြန္း လိုက္တာ ပါ။

ဆိုးရြားၿပီး ေဘးကင္း လံုၿခံဳမႈ မရွိတဲ့ အေျခ အေနနဲ႔ လက္ရွိမွာ သူတို႔ကို ထိန္းသိမ္း ထားတာ ကေန ျပန္ လႊတ္ ေပးေစခ်င္ ပါတယ္လုိ႔ လူ႔အခြင့္ အေရး ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာေရး အဖြဲ႔ HRW ရဲ႕ အာရွ ေဒ သ ဆိုင္ ရာ ဒုတိယ ညြန္ၾကား ေရးမွဴး ဖီလ္ ေရာဘတ္ဆန္ (Phil Robertson) က ဗီြအိုေအကို ေျပာ ပါတယ္။

“သူတို႔ကို ယာယီ အကာ အကြယ္ ေပးသင့္ ပါတယ္၊ သူတို႔နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘာလုပ္မယ္ ဆိုတာကို အစိုးရ က နည္းလမ္း ရွာေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ လြတ္လပ္စြာ သြားလာခြင့္၊ အလုပ္လုပ္ ခြင့္ေတြ ေပးသင့္ ပါတယ္။ သူတို႔ ကို အခုလိုမ်ဳိး လူေတြ ျပည့္က်ပ္ ေနတဲ့၊ သန္႔ရွင္းမႈ မရွိတဲ့၊ ပြင့္ပြင့္ လင္းလင္း ေျပာရရင္ အႏၲရာယ္ ရွိတဲ့ လူ၀င္မႈ စခန္း ေတြမွာ ပိတ္ေလွာင္ၿပီး ထိန္းသိမ္း မထားသင့္ ပါဘူး။”

တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္ လာသူေတြ ဆိုၿပီး ထိုင္းအစိုးရက ဖမ္းဆီး ထားသူ ေတြကို အခု လိုမ်ဳိး လြတ္လပ္စြာ သြားလာ ခြင့္ေတြ၊ အလုပ္လုပ္ ခြင့္ေတြ ေပးဖို႔ ဆိုတာဟာ တကယ္တမ္း ၿဖစ္ႏုိင္ေျခ ရွိရဲ႕လား ဆိုတာ က ေမးခြန္း ထုတ္စရာပါ။ ဖီလ္ ေရာဘတ္ဆန္ ကေတာ့ ဒါဟာ ျဖစ္ႏုိင္ေျခ ရွိသလို ႏုိင္ငံ တကာ လူ႔အခြင့္ အေရး စံႏႈန္း စံထား ေတြနဲ႔လည္း ကိုက္ညီ တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ တကယ္တမ္း က်ေတာ့ ႐ိုဟင္ ဂ်ာ ေတြ ကို ႏိုင္ငံေရး ခုိလံႈခြင့္ ေလွ်ာက္ထား သူေတြ အျဖစ္ သတ္မွတ္ စဥ္းစား သင့္တယ္လုိ႔ မစၥ တာ ေရာ ဘတ္ ဆန္ က ေျပာပါတယ္။

“သူတို႔ကို ထိုင္းအစိုးရက အကာ အကြယ္ ေပးသင့္ ပါတယ္၊ သူတို႔ဟာ တတိယ ႏုိင္ငံ တစ္ခုကို သြားခြင့္ မရၾကဘူး ဆိုရင္၊ ျမန္မာ ႏုိင္ငံမွာ ဖိႏွိပ္ မႈေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ ရမွာ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ ျမန္မာ ႏုိင္ငံဆီ ျပန္လို႔ မ ရႏုိင္တာ ကေတာ့ ေသခ်ာ ပါတယ္။ သူတို႔ အတြက္ ေနာက္ထပ္ အေျဖ တစ္ခုကို ရွာရ ပါမယ္။ ႐ိုဟင္ ဂ်ာ ေတြကို ထားတာဟာ ႏုိင္ငံ တကာ လူ႔အခြင့္ အေရး စံခ်ိန္ စံၫႊန္း ေတြနဲ႔ ကိုက္ညီတယ္ ဆိုတာ ေသ ခ်ာ ေစေရး ထုိင္းႏုိင္ငံ အေနနဲ႔ တိုးျမႇင့္ လုပ္ေဆာင္ ရပါမယ္။”

ထိုင္းအစိုးရကို HRW အဖြဲ႔က ေတာင္းဆို လိုက္တဲ့ တစ္ရက္ ထဲမွာပဲ ထုိင္းႏုိင္ငံ ေတာင္ပိုင္း၊ Sadao ခ႐ိုင္က လူ၀င္မႈ ထိန္းသိမ္း ေရးစခန္းမွာ ထိန္းသိမ္း ထားတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ေလွစီးေျပး ဒုကၡသည္ ေတြထဲက ၈၆ ေယာက္ ထက္မနည္းဟာ စခန္းကို ေဖာက္ၿပီး ထြက္ေျပး သြားတယ္လို႔ ထိုင္းတာ၀န္ရွိ သူေတြ က ေျပာ ပါတယ္။

ထိုင္းႏုိင္ငံတြင္း တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္ လာမႈနဲ႔ သူတို႔ကို ထိန္းသိမ္း ထားတာပါ။ ထြက္ေျပး သြား သူ ေတြ ထဲက အနည္းဆံုး ႏွစ္ေယာက္ကို ျပန္ဖမ္း မိၿပီလို႔ေတာ့ ထုိင္းတာ၀န္ ရွိသူေတြ က ေျပာပါ တယ္။

သူတို႔ေတြ အခုလို ထြက္ေျပး ရတာဟာ HRW အဖြဲ႔က ေျပာသလိုပဲ စခန္းမွာ လူေတြ ျပည့္က်ပ္ ေနတာ၊ သန္႔ရွင္းမႈနဲ႔ လံုျခံဳမႈ မရွိတဲ့ ဆိုးရြားတဲ့ အေျခ အေန ေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္ ဆိုတာကို APHR လို႔ေခၚတဲ့ လူ႔အခြင့္ အေရး ဆုိင္ရာ အေရွ႕ ေတာင္အာရွ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား အဖြဲ႔ကလည္း ေထာက္ ၿပ ေျပာဆိုပါတယ္။

႐ိုဟင္ဂ်ာ ေတြပတ္သက္တဲ့ စိုးရိမ္ခ်က္ ေတြကို ထိုင္း အစိုးရ အေနနဲ႔ ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းဖို႔နဲ႔ ေဒသ ဆိုင္ရာ အေျဖ တစ္ခု ရွာဖို႔ APHR အဖြဲ႔ ကလည္း ထုိင္းအစိုးရကို ေတာင္းဆို ပါတယ္။

APHR အဖြဲ႔ ဥကၠ႒ အင္ဒိုနီးရွား လႊတ္ေတာ္ အမတ္ မစၥ အီဗာ ဆြန္ဒါရီပါ။

တကယ္ ကေတာ့ၿမန္မာ ႏုိင္ငံတြင္းမွာ၊ အထူးသျဖင့္ ရခုိင္ျပည္နယ္ ဘက္မွာ အခုလို ႐ိုဟင္ဂ်ာ လို႔ ေခၚေ၀ၚ သံုးစြဲ တာ ကိုက အျငင္း ပြားဖြယ္ ကိစၥ တစ္ခု ျဖစ္ေနတာပါ။ ျမန္မာ ႏုိင္ငံက လူနည္းစု လူမ်ဳိး စု ေတြထဲမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဆိုတာ မရွိဘူးလို႔ ၿမန္မာ အစိုးရ ကေရာ ျမန္မာ လူထု အမ်ားစု ကပါ ရပ္ တည္ ေျပာဆို ၾကပါ တယ္။

ဒါေပမဲ့လည္း ႏိုင္ငံတကာ မွာေတာ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာ လို႔ပဲ ေခၚေ၀ၚ သံုးစဲြ ၾကၿပီး သူတို႔ဟာ ကမာၻေပၚမွာ အဆိုး ရြားဆံုး ခြဲျခား ဆက္ဆံမႈနဲ႔ အဖိႏွိပ္ ခံရဆံုး လူနည္းစု လူမ်ဳိးစု၀င္ ေတြျဖစ္ၾက တယ္လို႔ ကုလ သမဂၢက သတ္မွတ္ ထားပါတယ္။