ျမန္မာျပည္၊ တိုင္းရင္းသား အခြင့္အေရး ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး
ေမာင္ဇာနည္
နယူးေယာက္တုိင္းမ္
စက္တင္ဘာ ၂၅၊ ၂၀၁၅
ျမန္မာ အစုိးရသည္ တျပည္လုံး အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူခ်က္ အေပၚ တုိးတက္ ျဖစ္ထြန္းမႈကုိ လေပါင္းမ်ားစြာ ေၾကျငာ ေမာင္းခတ္ လာခဲ့သည္။ ဤအပစ္ရပ္ သေဘာ တူညီခ်က္သည္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ ျပည္တြင္း လက္နက္ကုိင္ ပဋိပကၡကုိ အဆုံးသတ္ႏုိင္ေရး အတြက္ ႀကီးမားေသာ ေျခလွမ္းတခုျဖစ္သည္ ဟုလည္း ဆုိ၏။ သုိ႔ေသာ္ လြန္ခဲ့သည့္ စက္တင္ဘာလ ၉ ရက္ေန႔က သမၼတ သိန္းစိန္ႏွင့္ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္ အဖြဲ႕ တဒါဇင္ေက်ာ္မွ ကုိယ္စားလွယ္မ်ား ထိပ္သီး ေဆြးေႏြးပြဲသည္ မေက်မလည္ႏွင့္ အဆုံးသတ္ ခဲ့ေလသည္။
အပတ္ရပ္ေရး လက္မွတ္ထုိးပြဲတြင္ အစုိးရက အဖြဲ႕အားလုံးကုိ ပါဝင္ခြင့္မျပဳလွ်င္ အခ်ဳိ႕ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက လက္မွတ္မေရးထုိးႏုိင္ဟု ျငင္းဆုိခဲ့သည္။ လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႕မ်ားတြင္ ဒုတိယအႀကီးမားဆုံးအုပ္စုျဖစ္ေသာ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႕(ေကအုိင္အုိ)သည္ ခပ္မာမာပင္ျငင္းသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ၄င္း၏ အရင္းႏွီးဆုံးမဟာမိတ္မ်ားအနက္ တုိင္းျပည္၏ ေျမာက္ပုိင္းႏွင့္ အေရွ႕ပုိင္းေဒသမ်ားတြင္ ျမန္မာအစုိးရတပ္မ်ားႏွင့္ တုိက္ခုိက္ေနရဆဲျဖစ္ေသာ အဖြဲ႕သုံးဖြဲ႕ကုိ အစုိးရက ပါဝင္ခြင့္မေပးဘဲ ေဘးဖယ္ထားေသာေၾကာင့္ပင္ျဖစ္သည္။
သူပုန္အားလုံးလက္ခံႏုိင္မည့္ သေဘာတူညီခ်က္တခုကုိ ေဖာ္ေဆာင္ရန္မွာ ခက္ခဲပါလိမ့္မည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ၄င္းတုိ႔တြင္ မတူညီေသာ အက်ဳိးစီးပြားမ်ား ရွိေနေသာေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္သည္။ အခ်ိဳ႕သူမ်ားက - ဥပမာ ကရင္အမ်ဳိးသားအစည္းအရုံး (KNU)- အပစ္ရပ္ေရးကုိ စီးပြားေရးအခြင့္အလမ္းေကာင္းတခုအျဖစ္ ရႈျမင္ၾကသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ အသစ္တည္ေဆာက္ၿပီးကာစ အာရွဟုိင္းေဝးလမ္းမႀကီးကုိ ၄င္းတုိ႔က ကုိင္တြယ္အသုံးခ်ႏုိင္မည့္အခြင့္အလမ္း ပြင့္သြားေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ကခ်င္ ႏွင့္ ကရင္ ကဲ့သုိ႔ေသာ သူမ်ားက အပစ္ရပ္စဲျခင္းသည္ မလုိလားအပ္ေသာ ဆည္ပေရာ့ဂ်က္မ်ား၊ ေက်ာက္စိမ္းအလြန္အကၽြံ တူးေဖာ္မႈ , သစ္ေတာ ပုိမုိျပဳန္းတီးမႈမ်ား ႏွင့္ ပုိမုိ၍ဖက္ဒရယ္က်ေသာစနစ္တခုအတြက္ ၄င္းတုိ႔ေတာင္းဆုိခ်က္ကုိ အေလးဂရုမျပဳသလုိ ျဖစ္လာမည္ကုိ စုိးရိမ္ေနၾကသည္။
သုိ႔ရာတြင္ သေဘာတူညီခ်က္ကုိ အၿပီးသတ္ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ေရးတြင္ အႀကီးမားဆုံး အတားအဆီးတခုမွာ ဤလူနည္းစုတုိင္းရင္းသားအဖြဲ႕အစည္းအားလုံး မကြဲမလြဲ တူညီစြာ မွ်ေဝခံစားၾကသည့္ အရာတခုေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ဤကား ျမန္မာစစ္တပ္အေပၚ မယုံၾကည္မႈပင္တည္း။ ယင္းတုိ႔အားလုံးက ျမန္မာစစ္တပ္ကုိ ေခတ္သစ္ကုိလုိနီနယ္ခ်ဲ႕စိတ္ဓါတ္ပုိင္ရွင္ က်ဴးေက်ာ္အင္အားစုတခုအျဖစ္ ရႈျမင္ၾကသည္။
သူတုိ႔အျမင္ မွန္ပါသည္။ က်ေနာ္လည္း မႏၱေလးတြင္ စစ္တပ္အဆြယ္အပြားမိသားစုတခုအတြင္း ႀကီးျပင္းခဲ့ရသည္။ ျမန္မာျပည္ရွိ လူမ်ား၏ အမ်ားစုကဲ့သုိ႔ပင္ က်ေနာ္တုိ႔သည္ ဗမာလူမ်ဳိး၊ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ားျဖစ္ၾကၿပီး မြတ္စလင္မ်ားအေပၚ မယုံၾကည္ေသာ၊ ရွမ္း၊ ကရင္၊ ကခ်င္ကဲ့သုိ႔ေသာ တုိင္းရင္းသားမ်ိဳးႏြယ္စုမ်ားအေပၚ အထက္စီးက ဆက္ဆံခ်င္ေသာ ယဥ္ေက်းမႈႀကီးတခု၏ ရုိက္သြင္းမ်ဳိးေစ့ခ်ေပးျခင္းကုိ ခံခဲ့ၾကရသည္။ တုိင္းရင္းသားလူနည္းစုမ်ားအတြက္မူ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ၿဗိတိသွ်လက္ေအာက္မွ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးရခဲ့ျခင္းသည္ လြတ္လပ္ေရးကာလ အပုိင္းအျခားဆုိသည္ထက္ ေနာက္ထပ္ ဖိႏွိပ္မႈအသြင္ကြဲတမ်ဳိးေအာက္သုိ႔ ေရႊ႕ေျပာင္းက်ေရာက္ျခင္းသာျဖစ္သည္။ နယ္ခ်ဲ႕ဖိနွိပ္မႈမွသည္ လူမ်ဳိးႀကီးဝါဒႀကီးစုိးေသာ လူအမ်ားစုလက္ေအာက္ရွိ ဗဟုိအုပ္ခ်ဳပ္မႈစနစ္အျဖစ္သုိ႔ အသြင္ေျပာင္းသြားျခင္းသာျဖစ္သည္။
ႏွစ္ေပါင္း ၇၀ နီးပါးၾကာၿပီးသည့္ေနာက္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးသည္ ဘာသာေရး လူမ်ဳိးေရး ေရာေထြးသည့္ႏုိင္ငံေရးျဖစ္ၿပီး အစုိးရက တုိင္းရင္းသားမ်ားအေပၚ အလုံးစုံ ဖိႏွိပ္ျခင္း မဟုတ္လွ်င္ေတာင္ အုပ္ထိန္းသူအာဏာရွင္ဆန္ဆန္ လက္ဝါးႀကီးအုပ္လုိသည့္ အစုိးရျဖစ္သည္။ က်ေနာ္တုိ႔၏ စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ သူတုိ႔ကုိယ္သူတုိ႔ အမ်ဳိးသားအခ်ဳပ္အျခာအာဏာပုိင္စုိးမႈကုိ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သူမ်ားအျဖစ္ ရႈျမင္သုံးသပ္သူမ်ား ျဖစ္ၾကေလရာ လက္နက္ကုိင္ တုိင္းရင္းသားအဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအစစ္အမွန္ကုိ ေဖာ္ေဆာင္ရန္ လုိအပ္ခ်က္ နည္းနည္းမွ်ပင္မရွိဟု ေတြးထင္ၾကသည္မွာ အံ့ၾသစရာမဟုတ္ပါ။ ထုိ႔အတူ အစုိးရ၏ ေလာေလာလတ္လတ္ ကမ္းလွမ္းခ်က္မ်ားကုိ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကုိ လုိလားေတာင့္တၾကေသာ ထုိတုိင္းရင္းသားအဖြဲ႕အစည္းမ်ားကပင္ မယုံမၾကည္သံသယဝင္ၾကသည္မွာလည္း အံ့ၾသစရာမဟုတ္ပါ။
ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လႈိင္သည္ စက္တင္ဘာလအေစာပုိင္းက က်င္းပခဲ့ေသာ ထိပ္သီးအစည္းအေဝးသုိ႔ မတက္ေရာက္ခဲ့ပါ။ သူသည္ ထုိအခ်ိန္က အစၥေရးသုိ႔ ေရာက္ေနၿပီး စစ္ဖက္ဆုိင္ရာ လက္နက္အေဆာက္အဦးမ်ားကုိ လွည့္လည္ၾကည့္ရႈေနခဲ့သည္။ ေဆြးေႏြးပြဲစကားဝုိင္းတြင္ ပါဝင္သူမ်ားက ေနျပည္ေတာ္တြင္ စုေဝးေနၾကခ်ိန္တြင္ပင္ ျမန္မာစစ္တပ္သည္ တဖက္က ရန္မစပါဘဲႏွင့္ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္၏ တပ္မဟာ ၃ ကုိ တုိက္ခုိက္လ်က္ရွိသည္။
ေကအုိင္ေအ၏ ဒုတိယ ေခါင္းေဆာင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ဂြမ္ေမာ္က ျငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ေနခ်ိန္တြင္ ထုိးစစ္မ်ား တၿပဳိင္နက္ ဆင္ႏႊဲတတ္သည္မွာ ျမန္မာစစ္တပ္၏ လုပ္ရုိးလုပ္စဥ္ အက်င့္တရပ္ ဆုိ၏။ သူ႕အဆုိ မွန္ပုံရသည္။ စစ္တပ္သည္ ရွမ္းျပည္ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးေကာင္စီ ထိန္းခ်ဳပ္ေသာ ေဒသမ်ားကုိလည္း တုိက္ခုိက္လ်က္ရွိသည္။ ဤသည္မွာ လက္နက္ကုိင္အုပ္စုမ်ား အားလုံးမပါဝင္လွ်င္ပင္ ထုိအဖြဲ႕(ရွမ္းျပည္ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးေကာင္စီ)အေနျဖင့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးသေဘာတူညီခ်က္ကုိ လက္ခံမည္ျဖစ္ေၾကာင္း လူသိရွင္ၾကား ေၾကညာခဲ့ၿပီးသည့္ ေနာက္ပုိင္းတြင္ပင္ တုိက္ခုိက္ျခင္း ျဖစ္သည္။
ထုိသုိ႔ သမၼတက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအေၾကာင္း ေျပာၾကားေနစဥ္တြင္ အစုိးရစစ္တပ္မွ ထုိးစစ္မ်ား ဆင္ႏႊဲေနျခင္းသည္ စစ္တပ္ႏွင့္ အစုိးရအၾကား စိတ္ဝမ္းကြဲျပားမႈဟု အဓိပၸါယ္မေဆာင္။ ယင္းသည္ ျမန္မာအစုိးရ၏ မီးစတဖက္ ေရမႈတ္တဖက္ လုပ္သည့္ အကြက္တမ်ဳိးပင္ျဖစ္သည္။ တေအာင္းအမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္၊ ရခုိင္တပ္မေတာ္ႏွင့္ ျမန္မာအမ်ဳိးသားဒီမုိကရက္တစ္မဟာမိတ္တပ္ေပါင္းစု စသည့္ အဖြဲ႕မ်ားကုိ တျပည္လုံးအပစ္ရပ္ေရးသေဘာတူညီခ်က္ထဲမွ ဖယ္ထုတ္ထားရန္ အစုိးရ၏ ႀကဳိးပမ္းခ်က္သည္ တုိင္းရင္းသားေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုမ်ားအၾကား ေသြးခြဲကာ အႏုိင္ယူအုပ္ခ်ဳပ္ဖုိ႔ ႀကဳိးစားသည့္ အႀကံအစည္တရပ္ပင္ျဖစ္သည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ တုိင္းရင္းသားအဖြဲ႕အစည္းမ်ားကလည္း သေဘာေပါက္ၾကသည့္အတုိင္း သံသယဝင္ၾကသည္။ ထုိအဓိပၸါယ္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆီသုိ႔ေရွးရႈေသာ အမွန္တကယ္ တုိးတက္မႈကုိ ျပဳလုပ္လုိလွ်င္ အစုိးရအေနျဖင့္ ထုိအဖြဲ႕အစည္းမ်ားကုိ စစ္ေရးအရ ႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးအရ လုံေလာက္ေသာ အေလွ်ာ့ေပးမႈမ်ား အလွ်င္အျမန္ ကမ္းလွမ္းၿပီး အပစ္ရပ္ေရးသည္ လုပ္ငန္းသေဘာေဆာင္ေၾကာင္း တုိင္းရင္းသားမ်ား နားဝင္ယုံၾကည္လက္ခံလာေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ဖုိ႔ လုိအပ္သည္။
စစ္တပ္အေနျဖင့္ စစ္ပြဲမ်ားကုိ ခ်က္ခ်င္းရပ္တန္႔သင့္သည္။ စစ္ပြဲေၾကာင့္ပိတ္မိေနသူမ်ားဆီသုိ႔၊ အထူးသျဖင့္ ကခ်င္ႏွင့္ ရွမ္းေဒသမ်ားဆီသုိ႔ လူသားဆန္ေသာအကူအညီမ်ားေရာက္ရွိေစရန္ ခြင့္ျပဳသင့္သည္။ ေနာက္ဆုံးလက္မွတ္သေဘာတူညီခ်က္တြင္ ပါဝင္ခြင့္ရေစရန္ ပဏာမလုိအပ္ခ်က္တရပ္အေနျဖင့္ အပစ္မရပ္ရေသးေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကုိ အစုိးရႏွင့္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္အျပန္အလွန္ အပစ္ရပ္စဲေရးသေဘာတူညီမႈလက္မွတ္ကုိ အရင္ေရးထုိးရမည္ဆုိေသာ အစုိးရ၏ ေတာင္းဆုိခ်က္ကုိ စြန္႔လႊတ္ရမည္။ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က အပစ္ရပ္ေရးသေဘာတူညီခ်က္မူၾကမ္းပါ ျဖည့္စြက္ခ်က္အတုိင္း လုိက္နာမည္ဟု လူသိရွင္ၾကား ေၾကညာသည္။ ထုိစာရြက္စာတမ္းမွာ အမ်ားျပည္သူကုိ ေၾကညာရျခင္းမရွိေသး။
သုိ႔ေသာ္ ေတြ႕ဆုံညွိႏႈိင္းပြဲမ်ားတြင္ပါဝင္ေသာ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႕ႀကီးတခု၏ ထိပ္တန္းအႀကံေပးတဦး၏ အဆုိအရ ေနာက္ဆက္တြဲျဖည့္စြက္ခ်က္တြင္ တုိင္းရင္းသားအဖြဲ႕အစည္းမ်ားကုိ လက္နက္စြန္႔ရန္ မတုိက္တြန္းမီ လုံၿခဳံေရးက႑တြင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား စတင္ေဖာ္ေဆာင္ရန္ ေဖာ္ျပထားသည္။
တုိင္းရင္းသားလူနည္းစုမ်ား၏ မယုံၾကည္မႈကုိ ေက်ာ္လႊားႏုိင္ရန္ အစုိးရအေနျဖင့္ တုိင္းရင္းသားေဒသမ်ားသုိ႔ အခြင့္အာဏာကုိ ပုိမုိ၍ လႊဲေျပာင္းေပးေဝရမည္။ တုိင္းရင္းသားမ်ား ပုိမုိ စိတ္ခ်ယုံၾကည္လာေစရန္ ခုိင္မာေသာ လုပ္ေဆာင္မႈတရပ္အေနျဖင့္ ကာခ်ဳပ္ ႏွင့္ သမၼတ ႏွစ္ဦးစလုံးသည္ တုိင္းရင္းသားေဒသမ်ား၏ ဝန္ႀကီးခ်ုပ္မ်ားကုိ သမၼတက ေရြးခ်ယ္ခန္႔အပ္သည့္ လက္ရွိက်င့္သုံးေနေသာ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းကုိ အဆုံးသတ္ရန္ ယခုအခ်ိန္တြင္ မျဖစ္မေန ေဆာင္ရြက္ရမည္။ အပစ္ရပ္ေရးသေဘာတူစာခ်ဳပ္ ေနာက္ဆက္တြဲျပင္ဆင္ခ်က္တြင္ ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္မ်ားေရြးခ်ယ္ရန္ အခြင့္အာဏာကုိ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္မ်ားသုိ႔ ေရႊေျပာင္းလႊဲအပ္ေၾကာင္း စာသားကုိ ထည့္သြင္းသင့္သည္။
ဤအႀကံျပဳခ်က္မ်ားသည္ အလွမ္းကြာလြန္းသည္ဟု ထင္ရေပမည္။ သုိ႔ေသာ္ အခ်ိန္ကာလအားျဖင့္ မွန္ကန္လွေပသည္။ အစုိးရသည္ ႏုိဝင္ဘာလ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲမတုိင္မီ အပတ္အခတ္ရပ္စဲေရးသေဘာတူညီခ်က္စာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ထုိးပြဲအခမ္းအနားကုိ က်င္းပရန္ ပုိင္းျဖတ္ထားပုံရေလသည္။ ဤသည္မွာ မဲေပးသူမ်ားအၾကား ႏွင့္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာအလွဴရွင္မ်ားအၾကား ေပၚျပဴလာျဖစ္မႈကုိ ျမွင့္တင္ရန္လည္း တေၾကာင္းျဖစ္သည္။ ထုိေပၚျပဴလာျဖစ္မႈသည္ အစုိးရက ဝိဝါဒကြဲျပားဖြယ္ လုပ္ေဆာင္မႈအမ်ားအျပားကုိ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၿပီးေနာက္ က်ဆင္းလာခဲ့၍ျဖစ္သည္။ အစုိးရသည္ အာဏာရပါတီ၏ လစ္ဘရယ္ပုိျဖစ္ေသာ ေခါင္းေဆာင္ကုိ ဖယ္ရွားခဲ့သည္။ စစ္တပ္ကုိ ေဝဖန္ေသာ ကုိယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားကုိ ပိတ္ပင္ရန္ ျခိမ္းေျခာက္ခဲ့သည္။ မြတ္စလင္လူနည္းစုျဖစ္ေသာ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ား၏ မဲေပးပုိင္ခြင့္ကုိ ရုတ္သိမ္းခဲ့သည္။
အစုိးရ၏ လက္ရွိ ေပ်ာ့ကြက္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ လက္နက္ကုိင္တုိင္းရင္းသားအုပ္စုမ်ားအတြက္ အဖုိးမျဖတ္ႏုိင္ေသာ အခြင့္အလမ္းတရပ္ျဖစ္သည္။ ယင္းတုိ႔အေနျဖင့္ ညီညြတ္စြာ ရပ္တည္ၾကရမည္။ တျပည္လုံးအပစ္ရပ္ေရးသေဘာတူညီခ်က္တြင္ လက္မွတ္ေရးထိုးမႈကုိ အားလုံးပါဝင္ခြင့္ရသည္အထိ၊ စစ္ေရးႏွင့္ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ အေလွ်ာ့ေပးမႈမ်ား တလုံးတခဲ ရရွိသည္အထိ ဆုိင္းငံ့ထားရမည္။ အစုိးရအေနျဖင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုိလားေၾကာင္း ေျပာသေလာက္ အေလးအနက္ရွိသည္ဆုိပါက ဖိႏွိပ္ဗုိလ္က်စုိးမုိးေရး စိတ္ဓါတ္ကုိ စြန္႔လႊတ္ၿပီး ကုိယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္အခြင့္အာဏာ ပုိမုိရရွိေရးဟူသည့္ တုိင္းရင္းသားမ်ား၏ တရားနည္းလမ္းက်သည့္ ရည္မွန္းခ်က္ကုိ အသိအမွတ္ျပဳရေပမည္။
(ေမာင္ဇာနည္သည္ ျမန္မာျပည္မွ ႏုိင္ငံေရးတက္ၾကြလႈပ္ရွားသူတဦးျဖစ္သလုိ ကေမၻာဒီးယားႏုိင္ငံ Sleuk Rith Institute မွ ပညာရွင္တဦးလည္းျဖစ္သည္။)
The New York Times တြင္ စက္တင္ဘာလ ၂၄၊ ၂၀၁၅ ေန႔တြင္ ေမာင္ဇာနည္ ေရးသားသည့္ In Myanmar, Peace for Ethnic Rights ေဆာင္းပါးကုိ ကုိေအာင္ႏုိင္မုိးမွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ထားသည္။
