ႏိုင္ငံသား၊ ႏိုင္ငံမဲ့ ႏွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ (အပိုင္း-၃)

ဦးဦးေမွာ္ဆရာ

13.11.2013

က်ေနာ့္ ေဆာင္းပါး အပိုင္း (၁) နဲ႔ (၂)မွာ ႏိုင္ငံမဲ့ (stateless) ႏွစ္မ်ိဳး အေၾကာင္းကို ရိုဟင္ဂ်ာ ေတြရဲ့ အေျခ အေနနဲ႔ယွဥ္ျပီး ေဖၚျပခဲ့ ၿပီးပါျပီ။ ဒီေဆာင္းပါး မွာေတာ့ ႏိုင္ငံမဲ့ ျဖစ္ေစေသာအေၾကာင္းရင္းတခ်ိဳ႕ကိုေဖၚ ၿပျပီး အဲဒီထဲကဘယ္ အခ်က္ေတြေၾကာင့္ ၿမန္မာနိင္ငံမွ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ႏိုင္ငံမဲ့ ၿဖစ္ေနတာလဲ ဆိုတာကိုေလ့ လာ မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

မၾကာေသးမီက ၿပဳလုပ္သည့္ခန္႕မွန္းခ်က္မ်ား အရ ကမာၻ အရပ္ရပ္တြင္ လူေပါင္း ဆယ့္တစ္ သန္းေလာက္ ဟာနိုင္ငံမဲ့ ဘ၀ေရာက္ေန ၾကရ ပါတယ္။ အဲဒီထဲမွာ နိုင္ငံမဲ့ကေလး ငယ္ အေရအတြက္ ဟာ ခန္႔ မွန္းေျခေၿခာက္ သန္းခန္႔ရွိေနေၾကာင္း သိရပါတယ္။ သူတို႔ ဟာပညာ သင္ၾကားခြင့္၊အစိုးရေဆးရံု မ်ား တြင္ ေဆး ၀ါး ကုသခြင့္ စတဲ့အေျခခံအခြင့္အေရးမ်ားပင္ ဆံုးရံႈးေနရပါတယ္။ လူတိုင္းဟာ လူသားေတြကပဲ သတ္ မွတ္ထားတဲ့ နယ္ နိ မိတ္စည္း မ်ားရဲ့ တဘက္ဘက္က ေျမၾကီး ေပၚမွာ ေမြးဖြား ခဲ့ၾက တာေသ ခ်ာ ပါ တယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ိဳ႕လူ မ်ားကိုသူတို႔ေမြးဖြားရာနိုင္ငံေတြကနိုင္ငံသား အျဖစ္ လက္မခံတဲ့အခါ သူတို႔ ရဲ့ ေမြး ဖြား လာျခင္းကပဲ ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္ရာေရာက္ေနျပီး၊ တရားမ၀င္က်ဴးေက်ာ္ သူမ်ားအၿဖစ္ေမြး ကတည္း က ဥ ပေဒခ်ိဳးေဖါက္ သူ ေတြဘ ၀ ေရာက္သြားေစ ပါတယ္။

ႏိုင္ငံမဲ့ ျဖစ္မႈ ျဖစ္ေပၚ ေစေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ား

လူတစ္ေယာက္ ႏိုင္ငံမဲ့ ျဖစ္သြား ေစႏိုင္တဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြ အမ်ားၾကီး ရွိပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကို ေဖၚျပ ရရင္ (၁) ႏုိင္ငံ နယ္နိမိတ္ စည္း ျပင္ဆင္ ေရးဆြဲမႈ၊ (၂) ပိုင္နက္ နယ္ပယ္ လြဲေျပာင္း ေပးမႈ၊ (၃) ႏိုင္ငံသား အျဖစ္မွ စြန္႔လြတ္မႈ၊ (၄) လက္ထပ္ ထိမ္းျမားျခင္း ဆိုင္ရာ ဥပေဒမ်ား၊ (၅) ဥပေဒ အခ်င္းခ်င္း ပဋိပ ကၡ ျဖစ္မႈ၊ (၆) ႏုိုင္ငံသား ျဖစ္မႈမွ ရုတ္သိမ္း ခံရျခင္း (အစိုးရ ေကာ္မတီမွ ရုတ္သိမ္းျခင္း) စတဲ့ အေၾကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ႏိုင္ငံမဲ့ ဘ၀ ေရာက္ေနၾက ရသည္။ 

ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ႏိုင္ငံမဲ့ ျဖစ္ေနတာ ဘယ္အခ်က္နဲ႔ ဆိုင္မလဲ ဆိုတာ ဆက္စဥ္းစား ၾကည့္ပါမယ္။ အထက္ပါ အေၾကာင္းရင္း ေတြထဲက အမွတ္စဥ္ ( ၁၊ ၂၊ ၃၊ ၄ ) ေတြေၾကာင့္ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ (ေနရာ အခက္ အခဲေၾကာင့္ အက်ယ္ မရွင္း ေတာ့ျပီ)။ အမွတ္စဥ္ (၅) ျဖစ္တဲ့ ဥပေဒ အခ်င္းခ်င္း ပဋိပကၡ ျဖစ္မႈ ဆိုတဲ့ အ ခ်က္ေၾကာင့္ လား ဆိုတာ စဥ္းစား စရာ ရွိပါတယ္။ ဒီအခ်က္နဲ႔ ဆိုင္/မဆိုင္ စဥ္းစား ရန္မွာ ႏွစ္ႏိုင္ငံ လံုးရဲ့ ႏုိင္ငံသား ျဖစ္မႈ ဥပေဒ ေတြကို သိရန္ လိုအပ္တဲ့ အတြက္ က်ေနာ္ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ေဖၚျပ ပါမယ္။ 

ႏိုင္ငံေတြရဲ့ နိုင္ငံသား ဥပေဒ အခ်င္းခ်င္း ပဋိပကၡၿဖစ္တဲ့ အခါမ်ိဳးမွာလူတစ္ေယာက္ဟာဘယ္ လိုေၾကာင့္ ႏိုင္ ငံမဲ့ ျဖစ္သြား ေစတာလဲ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းကို အရင္ ရွင္းျပ ပါမယ္။ ဥပမာ- ႏိုင္ငံ `ေအ´တြင္ မ်ိဳးရိုး စဥ္ ဆက္ (jus sanguinis) အရ ႏိုင္ ငံသား ျဖစ္မျဖစ္ ဆံုးျဖတ္ျပီး၊ ႏိုင္ငံ `ဘီ´တြင္ ေမြး ဖြား ရာ ေဒသ (jus soli) အရ ဆံုးျဖတ္တယ္ ဆိုပါစို႔ဗ်ာ။ ႏိုင္ငံ`ဘီ´က ႏိုင္ငံ သား မိဘမွ ကေလးငယ္ တစ္ဦး ကို ႏိုင္ ငံ`ေအ´ တြင္ ေမြး ဖြား တဲ့ အခါ အဲဒီ ကေလး အလိုလို ေနရင္း ႏိုင္ငံမဲ့ ျဖစ္သြား ရပါတယ္။ ဘာေၾကာင့့္လဲ ဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံ`ေအ´ ရဲ့ ႏုိင္ငံသား ဥပေဒ အရ ကိုယ့္ႏုိင္ငံသား မ်ိဳးဆက္မွ မ ဟုတ္တဲ့ ကေလး ကို ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ အသိ အမွတ္ ျပဳမွာ မဟုတ္ သလို၊ ႏိုင္ငံ`ဘီ´ကလည္း သူ႔ႏုိင္ ငံ ျပင္ ပ တြင္ ေမြးဖြား သူကို ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ လက္ခံမည္ မဟုတ္ပါ။ ဒီအေျခ အေန မ်ိဳးဟာ ႏွစ္ႏိုင္ငံ လံုးရဲ့ ဥပေဒ အားနည္း ခ်က္ ေၾကာင့္ လို႔ ေျပာလို႔ ရပါတယ္။

ဒီအခ်က္ ကိုေသခ်ာ သေဘာေပါက္ရင္ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားႏွင့္ ပက္သက္ၿပီး နိုစ္ႏိုင္ငံရဲ့ ႏိုင္ငံ သားဥ ပေဒ ေတြ ေၾကာင့္ ႏိုင္ ငံမဲ့ ျဖစ္ရတာလား ဆိုတာ ဆက္လက္ ေလ့လာၾကည့္ ပါဦးမယ္။

ျမန္မာ ႏုိင္ငံသား ဥပေဒ ႏွင့္ ပက္သက္တဲ့ အခ်က္ အလက္ (အႏွစ္ခ်ဳပ္)

၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဒီ ဇင္ ဘာလ ၈ ရက္ေန႔ တြင္ၿပဳ လုပ္တဲ့ သ  တင္း စာ ရွင္းလင္းပြဲမွာ လ၀က ၀န္ၾကီး ဦးခင္ရီက “ျမန္မာ ႏုိင္ငံသည္ ႏိုင္ငံ သားၿဖစ္ မႈ ကိုေသြးႏွင့္ ဆံုးျဖတ္ေသာ နိုင္ငံၿဖစ္တယ္” လို႔ေၿပာသြား ခဲ့ပါ တယ္။ ေကာင္း ပါျပီ။ ေသြးကို ၾကည့္ျပီး ဆံုးျဖတ္တဲ့ ဥပေဒ ဆိုတာ ကမာၻေပၚမွာ မရွိ လို႔လား ဆိုေတာ့ မ ဟုတ္ ပါဘူး။ ရွိ ပါတယ္။ (jus sanguinis) လို႔ဆို တဲ့ ေသြးအရ ႏိုင္ငံ သားျဖစ္၊ မျဖစ္ ဆံုးျဖတ္တယ္ ဆိုတာ ဘယ္ေသြးကို ဆိုလို ပါသလဲ။ ႏိုင္ငံ တကာမွာ က်င့္သံုး တာက ႏိုင္ငံသား တစ္ဦးရဲ့ `မ်ိဳး ဆက္ေသြး ´ကို ဆိုလို ပါ တယ္။ ရွင္းရွင္း ေျပာရရင္ မိဘက ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ေနရင္ အဲဒီႏိုင္ငံမွာ ေမြးဖြားတဲ့ သူ တို႔ရဲ့ ကေလး လည္း ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ခြင့္ ရပါတယ္။ ဒီလိုမ်ိဳး တိက် ရွင္းလင္းစြာ သတ္မွတ္ ထားတဲ့ `ႏိုင္ငံ သားေသြး´ ကို ဆိုလို ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာျပည္မွာ ကေတာ့ အဓိပၸါယ္ တိတိ က်က် ေဖၚျပ ထားျခင္း မရွိတဲ့ တိုင္း ရင္း သားေသြး ၊ ဗုဒၶဘာသာ ၀င္ေသြး .. စသျဖင့္ ကိုယ္လိုခ်င္တာ လက္ခံ၊ မလိုခ်င္တာ ပစ္တဲ့ လိုရာ ဆြဲ က်င့္ သံုးမႈမ်ိဴး တျခား ဘယ္ႏိုင္ငံ မွာမွ မရွိပါ။ ေနာက္ျပီး ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ျမန္မာ ႏုိင္ငံသား ဥပေဒ အလို အရ လူ တစ္ စုရဲ့ ဆႏၵနဲ႔ သတ္မွတ္တဲ့ လူမ်ိဳးစု ေတြထဲမွာ ကိုယ္ပါေၾကာင္း ျပႏိုင္မွ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ခြင့္ ရွိ မွာ ျဖစ္ သလို ၊ အဲဒီထဲက လူမ်ိဳးစု (၈) စုက လြဲရင္ ဘယ္သူ မဆို အခ်ိန္ မေရြး ႏိုင္ငံ မဲ့ျပန္ ျဖစ္ သြား ႏုိင္ တဲ့ အႏၱ ရာယ္ ရွိ ပါ တယ္။ (အက်ယ္ ဖတ္လိုပါက ၈၂ ဥပေဒနဲ႔ ပက္သက္တဲ့ က်ေနာ့္ ေဆာင္း ပါး တစ္ခ်ိဳ႕ မွာ ဖတ္ ၾကည့္ ႏိုင္ ပါတယ္)

ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံသား ဥပေဒႏွင့္ ပက္သက္တဲ့ အခ်က္အလက္ (အႏွစ္ခ်ဳပ္)

(၁) လူတစ္ေယာက္ရဲ့ အေဖ (သို႔) အဘိုး သည္ ၁၉၇၁ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔ မတိုင္မီ ယခု ဘဂၤ လား ေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံ နယ္နိမိတ္ အတြင္း ေမြးဖြား ခဲ့ျပီး အစဥ္ တစိုက္ ေနထိုင္ လာခဲ့သူ ျဖစ္လွ်င္ ၄င္းလည္း ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္ ႏုိင္ငံတြင္ ဆက္လက္ ေနထိုင္ရန္ ဆံုးျဖတ္ ပါက ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ခြင့္ျပဳသည္။ (ဆိုလိုတာ က မိမိ၏ အေဖ/အဘိုး တစ္ေယာက္ ေယာက္က ၁၉၇၁ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔မွာ ယခု ဘဂၤလား ေဒ့ ရွ္ ႏုိင္ငံ နယ္နိမိတ္ အတြင္း အျမဲတမ္း ေနထိုင္သူ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ခဲ့လွ်င္ မိမိလည္း ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ရရွိ မယ္။)

(၂) ၁၉၇၁ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ ယခု ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္ ႏုိင္ငံ နယ္နိမိတ္ အတြင္း ေနထိုင္ေသာ သူမ်ား ၄င္းႏိုင္ငံ တြင္ပင္ ဆက္လက္ ေနထိုင္ရန္ ဆံုးျဖတ္ ပါက ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ခြင့္ျပဳသည္။

(၃) ေနာက္ျပီး အေနာက္ ပါကစၥတန္ ေဒသတြင္ ေနထိုင္သူ ဘဂၤါလီ လူမ်ိဳး မ်ားဟာ ၁၉၇၁ ခုႏွစ္ ပါကစၥ တန္- ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္ ခြဲထြက္ေရး စစ္ပြဲ အတြင္း အတား အဆီး မ်ားေၾကာင့္ ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္ ႏုိင္ငံကို လာေရာက္ အေျခခ် ေနထိုင္ ႏုိင္ခဲ့ျခင္း မရွိေသာေၾကာင့္ ယခု ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ ႏုိင္ငံ အတြင္း အျမဲ တမ္း ေနထိုင္ရန္ ၀င္ေရာက္ လာပါက ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ခြင့္ျပဳသည္။

(၄) ေသြးနဲ႔ ဆံုးျဖတ္တဲ့ ဥပေဒ အရ - ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္ ႏုိင္ငံသူ တေယာက္က ႏိုင္ငံ ျပင္ပမွာ ကေလး ေမြးခဲ့ ရင္ ေတာင္ အဲဒီ ကေလးကို ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ အသိ အမွတ္ ျပဳတယ္။ ေမြးဖြားရာ ေနရာ (သို႔) တရား ၀င္ ေမြးဖြားျခင္း ရွိ/မရွိကို ထည့္မစဥ္းစား ပါဘူး။ အဲဒီေလာက္ထိ ရွင္းပါတယ္။

(၅) ေမြးဖြားရာ ေဒသေပၚ မူတည္ ဆံုးျဖတ္တဲ့ ဥပေဒ အရ - ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္ ႏုိင္ငံ ပိုင္နက္ အတြင္း ေမြး ဖြားသူ ကေလး တစ္ဦးသည္ ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္ လူမ်ိဳး (တိုင္းရင္းသား စာရင္း၀င္ လူမ်ိဳး) မွ ေမြးဖြား သည္လို႔ ယူဆ ရရင္ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ အသိ အမွတ္ ျပဳသည္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ မွာေတာ့ ဒီဥပေဒကို အူရဒူ ဘာသာ စ ကားေျပာ လူမ်ိဳးမ်ား အတြက္ပါ အက်ံဳး၀င္ ေစခဲ့တယ္။

ဒါကေတာ့ ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္ ႏုိင္ငံသား ဥပေဒနဲ႔ ပက္သက္ျပီး အႏွစ္ခ်ဳပ္ ေဖၚျပ ခဲ့တာပါ။ 

ဒီလို ႏွစ္ႏိုင္ငံလံုးရဲ့ ႏိုင္ငံသား ဥပေဒ ေတြကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့ အခါ ဒီရိုဟင္ဂ်ာေတြ ႏိုင္ငံမဲ့ ျဖစ္ရျခင္း အေၾကာင္းရင္းက ႏွစ္ႏိုင္ငံ ဥပေဒေတြ ပဋိပကၡ ျဖစ္လို႔ ပါလို႔ လံုး၀ (လံုး၀) ေျပာလို႔ မရပါ။ ဒီလို ေျပာျခင္း အားျဖင့္ ဒီျပႆနာဟာ ျမန္မာ တစ္ႏိုင္ငံ ထဲနဲ႔ မဆိုင္ဘဲ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ဥပေဒ ေတြရဲ့ အားနည္း ခ်က္ ေၾကာင့္ ပါလို႔ ဆိုလိုရာ ေရာက္ပါတယ္။ အမွန္က ဒါ့အျပင္ ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္ ဘက္ရွိ ဒုကၡသည္ စ ခန္း ေတြမွာ ရွိေနတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏုိင္ငံဘက္သို႔ ထြက္ေျပး ၀င္ေရာက္ မႈဟာ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္ နဂါးမင္း စစ္ဆင္ေရးက စပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ ကေန ေမြးလာတဲ့ ကေလး ေတြကို ဘဂၤ လား ေဒ့ရွ္ ႏုိင္ငံသား ဘာလို႔ မေပးလဲ ဆိုတဲ့ အေျဖကို စဥ္းစားလို႔ ရမယ္ ထင္ပါတယ္။ ဘဂၤ လား ေဒ့ရွ္ ႏုိင္ငံမွာ ရွင္းလင္း တိက်တဲ့ ႏိုင္ငံသား ဥပေဒ ရွိေနတဲ့ အျပင္၊ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္မႈကို ဆံုးျဖတ္တ့ဲ ကာလ အပိုင္း အျခား သတ္ မွတ္မႈ ဟာလည္း ႏွစ္ေလးဆယ္ ေက်ာ္သာ ရွိေသးပါတယ္။ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ မွာေတာ့ ႏွစ္ေပါင္း ၁၉၀ ေလာက္ ခြာျပီး သတ္မွတ္ ထားတဲ့ အျပင္ ထိုကာလ ကတည္းက ရွိခဲ့တဲ့ အေထာက္ အထားေတြ ျပႏိုင္ လွ်င္ ေတာင္မွ လူတစ္စုရဲ့ ဆႏၵ နဲ႔ အဆံုး အျဖတ္ ေပၚမွာပဲ မူတည္ ေနပါတယ္။ ဘယ္ႏိုင္ငံရဲ့ ႏိုင္ငံသား ဥ ပေဒ ခၽြတ္ယြင္း မႈေၾကာင့္လဲ ဆိုတာ ရွင္းရွင္း လင္းလင္း သိရျပီလို႔ ယူဆ ပါတယ္။ 

ဒါဆို ေနာက္အေၾကာင္းရင္း တခ်က္ ျဖစ္တဲ့ အမွတ္စဥ္ (၆) ႏုိုင္ငံသား ျဖစ္မႈမွ ရုတ္သိမ္း ခံရျခင္း (သို႔) အ ဆင္ အျခင္ ကင္းမဲ့စြာ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ မေပးဘဲ ထားျခင္း ေၾကာင့္လား ဆိုတာကို `ႏိုင္ငံ သား၊ ႏိုင္ ငံမဲ့ ႏွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ အပိုင္း (၄)´ ဆက္ေလ့လာ ၾကည့္ပါမယ္။