ယ်ာတင္ (႐ိုဟင္းသား)
RB News27.8.2018
ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္ႏွင္ ့အျခားစစ္ဖက္ အႀကီးအကဲ ၅ ဦးကုိ လူမ်ိဳးတံုးသတ္ျဖတ္မႈ (Genocide)၊ လူသားထုအေပၚ က်ဴးလြန္သည့္ ရာဇ၀တ္မႈ (Crimes against Humanity) ႏွင့္စစ္ရာဇ၀တ္မႈ (War Crimes) မ်ားက်ဴးလြန္ခ့ဲမႈျဖင့္ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒမ်ားႏွင့္အညီ စံုစမ္းစစ္ေဆးအေရးယူရမည္ဟု ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီက ဖဲြ႕စည္းထားသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္စုေဆာင္းေရးအဖဲြ႔ (IFFM) ကယေန႔ ထုတ္ျပန္ေၾကညာလုိက္သည္။
အဖြဲ႔ဝင္ (၃) ဦးပါသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ လြတ္လပ္သည့္ အခ်က္အလက္ စုေဆာင္းေရးအဖြဲ႔ (IFFM) အဖြဲ႔ကုိ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီက၂၀၁၇ခုႏွစ္ မတ္လတြင္ ဖြဲ႔စည္းခ့ဲျခင္းျဖစ္ၿပီး ယေန႔ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ဩဂုတ္လ (၂၇) ေန႔တြင္ ၎တို႔၏ ကနဦး အစီရင္ခံစာကုိ ထုတ္ျပန္၍ သတင္းစာ႐ွင္းလင္းပြဲ ျပဳလုပ္ခ့ဲျခင္း ျဖစ္သည္။ ယင္းအဖြဲ႔သည္ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ကခ်င္ျပည္နယ္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္တို႔ကုိ အဓိကထား စုံစမ္းခ့ဲျခင္းလည္း ျဖစ္ပါသည္။
ယင္းအဖြဲ႔သည္ မ်က္ျမင္သက္ေသ၊ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္ခံရသူ ၈၇၅ ဦး ေတြ႔ဆုံ ေမးျမန္းထားေၾကာင္း၊ ၿဂိဳလ္တုမွလည္း မွတ္တမ္း႐ုပ္ပုံမ်ား ရိုက္ကူးထားသည့္အျပင္ အျခားေသာ စစ္မွန္သည့္ အရင္းအျမစ္မ်ားမွလည္း အခ်က္အလက္မ်ား ႐ွာေဖြစုေဆာင္းခ့ဲသည္ဟု အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ထို႔အျပင္ ၎အဖြဲ႔သည္ အခ်က္အလက္မ်ား ႐ွာေဖြႏိုင္ရန္အတြက္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၊ အင္ဒုိနီး႐ွား၊ မေလး႐ွား၊ ထိုင္းႏွင့္ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံတို႔ကုိ သြားေရာက္ခ့ဲသည္ဟု ဆိုသည္။ ေျမာက္ျမားစြာေသာ အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ သုေတသနျပဳလုပ္သူမ်ားႏွင့္ သံတမန္တို႔ႏွင့္လည္း လူကုိယ္တိုင္ေတြ႔၍ျဖစ္ေစ ဆက္သြယ္၍ျဖစ္ေစ၊ ေမးျမန္းစုံစမ္းမႈမ်ားျပဳလုပ္ခ့ဲသည္ ဟူ၍လည္း အဆိုပါအစီရင္ခံစာ၌ ပါရိွပါသည္။
ရခိုင္အေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ အစီရင္ခံစာတြင္ ေရးသားထားသည့္မ်ားမွ အခ်ဳိ႕ကုိေကာက္ႏုတ္တင္ျပရလွ်င္ -
၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ(၉) ရက္ေနာက္ပိုင္းႏွင့္၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ (၂၅) ရက္ေန႔ ေနာက္ပိုင္း၌ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္၊ ရဲတပ္ဖြဲ႔ႏွင့္ နယ္ျခားေစာင့္ရဲတပ္ဖြဲ႔တို႔ ပူးေပါင္း၍ ျပဳလုပ္ခ့ဲသည္ ့နယ္ေျမ ႐ွင္းလင္းေရး ေခါင္းစဥ္ေအာက္တြင္ ေထာင္ေပါင္မ်ားစြာေသာ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ား အသတ္ခံခ့ဲရေၾကာင္း၊ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရခ့ဲေၾကာင္း၊မင္းႀကီး(တူလာတူလီ)၊ ေမာင္ႏု၊ ခြၽတ္ျပင္၊ ဂူတာျပင္ႏွင့္ ကုိးတန္ေကာက္ေက်းရြာမ်ားတြင္ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္သတ္ျဖတ္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားခ့ဲေၾကာင္း အစီရင္ခံစာ၌ ပါရိွပါသည္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ားကုိ ရည္ရြယ္ခ်က္ရိွရိွ ညႇဥ္ပန္းႏွိပ္စက္ခ့ဲေၾကာင္း၊ ေသနတ္ျဖင့္လက္လြတ္စပယ္ ပစ္ခတ္ခ့ဲေၾကာင္း၊လႊတ္ေျမာက္ရာကုိ ထြက္ေျပးသြားေနသူေက်းရြာသားမ်ားကုိပင္ စစ္သားမ်ားက ရည္ရြယ္ခ်က္ရိွရိွ ပစ္ခတ္ခ့ဲေၾကာင္း အစီရင္ခံစာ၌ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ထို႔အျပင္ စစ္သားမ်ားက ၁၃ ႏွစ္မွ ၂၅ ႏွစ္ အရြယ္ရိွ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကုိ ပစ္မွတ္ထား၍ အုပ္စုဖြဲ႔ မုဒိမ္းက်င့္ခ့ဲသည္ဟူ၍လည္း ေဖာ္ျပထားပါသည္။ အနည္းဆံုး ႐ိုဟင္ဂ်ာေက်းရြာေပါင္း ၃၉၂ ရြာကုိ မီးရိႈ႕ခ့ဲေၾကာင္း၊ထို႔အတြက္ေၾကာင့္ လူသိန္းေပါင္းမ်ားစြာ ဘဂၤလားေဒ႐ွ္႕သုိ႔ ထြက္ေျပးလာရျခင္းျဖစ္သည္ ဆုိ၍လည္း အစီရင္ခံစာ၌ ေဖာ္ျပထားသည္။
ထို႔အျပင္ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေပၚလစီအရထုတ္ေပးေနသည့္၊႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ားကလက္မခံသည့္NVC မ်ားကုိျမန္မာအစုိးရကအတင္းအဓမၼထုတ္ေပးေနေၾကာင္း၊"ဒီကဒ္မယူခ်င္ရင္ ဒီႏိုင္ငံကထြက္သြား" ဆိုၿပီးျမန္မာအစုိးရကအစည္းအေဝးတြင္ လူသိ႐ွင္ၾကားေျပာခ့ဲေၾကာင္းလည္းအစီရင္ခံစာတြင္ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားပါသည္။
ထို႔အျပင္ ၂၀၁၇ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ (၂၅) ရက္ေန႔ အာဆာတိုက္ခိုက္မႈ မျဖစ္ပြားခင္ မတ္လမွ ဇူလိုင္လအတြင္တြးတြင္ အစြန္းေရာက္ဘုန္းႀကီးဝီရသူသည္ ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္းကုိ ႏွစ္ႀကိမ္တိတိ သြားေရာက္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ ရေသ့ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္မွ ေစတီျပင္ေက်းရြာကုိ ရခိုင္အစြန္းေရာက္မ်ားႏွင့္ လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔မ်ားက ဝန္းရံပိတ္ဆို႔ထားခ့ဲေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းက မီဒီယာမ်ားႏွင့္အစုိးရကုိယ္တိုင္ ဦးေဆာင္၍ အာဆာကုိအေၾကာင္းျပဳၿပီး ႐ိုဟင္ဂ်ာဆန္႔က်င္ေရး အမုန္းစကားမ်ား ဆက္လက္ ျဖန္႔ေဝခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ၾသဂုတ္လ (၂၅) ရက္ေန႔ တိုက္ခိုက္မႈ ျဖစ္ပြားရန္ အရိွန္အဟုန္ ျမင့္မားေစခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု အစီရင္ခံစာ၌ ေဖာ္ျပထားပါသည္။
အစီရင္ခံစာ၌ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ အေရးအခင္းေနာက္ပိုင္းတြင္ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ားအေပၚ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမ်ား တိုးပြားလာခ့ဲေၾကာင္းကုိလည္း မီးေမာင္း ထိုးျပထားသည္။ စစ္ေဆးေရး ကင္းစခန္းမ်ား တုိးခ်ဲ႕၍ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ား၏ အသြားအလာမ်ားကုိ ပို၍ ကန္႔သတ္ လာခ့ဲေၾကာင္း၊ ပညာတတ္ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ားကုိ ပစ္မွတ္ထား၍ သတ္ျဖတ္ေၾကာင္း၊ ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈမ်ား တိုးပြားလာခ့ဲေၾကာင္း၊ ရာေပါင္းမ်ားစြာေသာ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ားကုိ ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ခ့ဲေၾကာင္း၊ ထိုညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈမ်ားက၂၀၁၆ ႏွင့္ ၂၀၁၇ အာဆာ၏ တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားလာေစခ့ဲေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားပါသည္။
အခ်က္အလက္ စုေဆာင္းေရးအဖြဲ႔သည္ ရခိုင္လူမ်ဳိး ေျမာက္ျမားစြာႏွင့္လည္း စကားေျပာခ့ဲၿပီး ထိုရခိုင္မ်ားကလည္း သူတို႔အေပၚ ျမန္မာ့လက္နက္ကုိင္တပ္ဖြဲ႔မ်ားက အျခား တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားတြင္ က်ဴးလြန္သက့ဲသုိ႔ ဆိုးရြားသည့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ား ရိွသည္ဟု ေျပာၾကားခ့ဲေၾကာင္း အစီရင္ခံစာ၌ ပါရိွပါသည္။
အစီရင္ခံစာနဲ႔ ပတ္သက္၍ ယေန႔ျပဳလုပ္သည့္ ၎တုိ႔၏ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပဲြတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းက လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား အထူးသျဖင့္ ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ား အေပၚ က်ဴးလြန္ခဲ့သည့္ ရာဇ၀တ္မႈမ်ား အတြက္ ႏုိင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္း အေနျဖင့္ အလ်င္စလို အေရးယူ ကိုင္တြယ္ရန္ တာ၀န္ရိွေနေၾကာင္း စုံစမ္းေရးအဖြဲ႔ကုိ ဦးေဆာင္သူ Marzuki Darusman က တိုက္တြန္းပါသည္။
၎တို႔အဖြဲ႔၏ ေတြ႕ရိွခ်က္အရ ေဖာ္ျပပါ ႀကီးမားသည့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား၏ အဓိက တာ၀န္ရိွသူမွာ ျမန္မာစစ္တပ္ျဖစ္သည္ဟု စံုစမ္းေရးအဖဲြ႔၀င္တဦး ျဖစ္သည့္ Chris Sitodi ကေျပာသည္။
ျပစ္မႈႀကီးႀကီးမားမား က်ဴးလြန္ခ့ဲသည္တြင္ တာဝန္အရိွဆံုး ျဖစ္သည့္ ျမန္မာ့စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္၎တို႔၏ က်ဴးလြန္မႈမ်ားအေပၚ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျပည္တြင္း ဥပေဒမ်ားႏွင့္ ျပည္တြင္းအေျခအေနအရ ကင္းလြတ္ခြင့္ ရေနေသာေၾကာင့္ ၎တို႔ကုိ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒမ်ားႏွင့္ အညီ ICC ေခၚ ႏုိင္ငံတကာ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ တရားရံုး သုိ႔မဟုတ္ ႏိုင္ငံတကာခံုရံုး တစ္ခု သီးျခားဖဲြ႔ၿပီး စံုစမ္းအေရးယူရန္လည္း ကုလသမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီကုိ အခ်က္အလက္ စုေဆာင္းေရးအဖြဲ႔က အႀကံျပဳ တိုက္တြန္းထားပါသည္။
အခ်က္အလက္ စုေဆာင္းေရးအဖြဲ႔သည္ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိလည္း ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ျဖစ္ပြားခ့ဲသည့္ လုပ္ရပ္မ်ားကုိ တားဆီး ကာကြယ္ရန္ သုိ႔မဟုတ္ ၎၏ ဩဇာအရ အမွန္တရားဖက္က ရပ္တည္ေျပာဆိုခ့ဲျခင္းမ်ဳိး မရိွခ့ဲျခင္း အတြက္ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေဝဖန္ထားသည္။ ဤအစီအရင္ခံစာ ဖတ္ၿပီးေနာက္ ႏိုင္ငံတကာက တာဝန္ရိွသူမ်ား အေနျဖင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ားအေပၚ ဤက့ဲသုိ႔ ျဖစ္ရပ္ဆိုးမ်ဳိး ေနာက္ထပ္ မျဖစ္ပြားလာရန္ႏွင့္ ျဖစ္ပြားခ့ဲမႈတြင္ တာဝန္ရိွသည့္ ျမန္မာ့စစ္ေခါင္းေဆာင္ မ်ားကုိလည္း အေရးယူရန္ ေမွ်ာ္လင့္မိသည္ဟု သတင္းစာ ႐ွင္းလင္းပြဲတြင္ ေျပာသြားခ့ဲပါသည္။
အျခားေသာ တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားတြင္ စစ္အတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ား က်ဴးလြန္သည့္ ျမန္မာစစ္တပ္၏ လုပ္ရပ္မ်ားကုိလည္း အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပထားၿပီး ၎တို႔အတြက္လည္း တာဝန္ရိွသူမ်ားကုိစုံစမ္းစစ္ေဆး အေရးယူရန္ တိုက္တြန္းထားပါသည္။
ကုလသမဂၢ လက္ေအာက္ခံ အဖဲြ႔အစည္းတစ္ခု အေနျဖင့္ ယခုက့ဲသုိ႔ Genocide ေခၚ လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္မႈဟူေသာ အသံုးအႏႈန္းကို သံုးျခင္းသည္ အလြန္႐ွွားပါးသည့္ကိစၥ ျဖစ္ၿပီး၊ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ျဖစ္ပြားခ့ဲမႈမ်ားသည္ ေဘာ့စ္နီးယားႏွင့္ ရဝမ္ဒါႏုိင္ငံတို႔တြင္ ျဖစ္ပြားခ့ဲသည္မ်ားႏွင့္ တူညီေနသည္ဟု ပညာ႐ွင္မ်ားက သုံးသပ္ထားပါသည္။
အခ်က္အလက္ စုေဆာင္းေရးအဖြဲ႔၏ အၿပီးသတ္ အစီရင္ခံစာကို စက္တင္ဘာလ (၁၈) ရက္ေန႔တြင္ ကုလသမဂၢလူ႕အခြင့္အေရး ေကာင္စီသုိ႔ တင္သြင္း သြားမည္ ျဖစ္ပါသည္။
RB News
12.4.2018
ေမာင္ေတာ ။ ။ ရခုိင္ျပည္နယ္၊ ေမာင္ေတာခရုိင္ရွိ ၿမဳိ႕နယ္ႏွစ္ၿမဳိ႕နယ္တြင္ ညမထြက္ရအခ်ိန္ ျပင္ဆင္ သတ္မွတ္၍ ႏွစ္လသက္တမ္းတုိးျမွင့္လုိက္သည္။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဇြန္လမွစ၍ ႏွစ္လတစ္ႀကိမ္ သက္တမ္းတုိး၍ ထုတ္ျပန္လာသည့္ ညမထြက္ရအခ်ိန္ကုိ ယေန႔ ဧၿပီလ (၁၂) ရက္ေန႔တြင္ ျပင္ဆင္ သတ္မွတ္၍ ႏွစ္လအတြက္ သက္တမ္းတုိးလုိက္ေၾကာင္း ခရုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔မွ ေဒသခံမ်ားကုိ အသိေပးလုိက္သည္။
ည ၆ နာရီမွ နံနက္ ၆ နာရီထိ ညမထြက္ရ အမိန္႔ကုိ ဘူးသီးေတာင္ၿမဳိ႕နယ္တြင္ ည ၁၀ နာရီမွ နံနက္ ၅ နာရီထိလည္းေကာင္း၊ ေမာင္ေတာၿမဳိ႕နယ္တြင္ ည ၉ နာရီမွ နံနက္ ၅ နာရီထိလည္းေကာင္း ျပင္ဆင္သတ္မွတ္လုိက္သည္ဟု အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာပုိင္မ်ားက အသိေပးေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက RB News သုိ႔ေျပာပါသည္။
ညမထြက္ရအမိန္႔ကုိ ဘူးသီးေတာင္ႏွင့္ ေမာင္ေတာၿမဳိ႕နယ္မ်ားရွိ ေဒသခံမ်ား အားလုံး လုိက္နာရန္ လုိေသာ္လည္း အမွန္တကယ္တြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား မလုိက္နာပါက မည္သုိ႔မွ် အေရးယူေဆာင္ရြက္ျခင္း မရွိဟု ေဒသခံမ်ားက ဆုိသည္။
နယ္ျခားေစာင့္ရဲမ်ားႏွင့္ ၿမဳိ႕ေပၚရွိ ရဲတပ္ဖြဲ႔၀င္မ်ားက ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားကုိ ညမထြက္ရ အခ်ိန္မစတင္မီ နာရီ၀က္ အလုိခန္႔တြင္ ေနအိမ္ျပင္ပမ်ား၌ ေတြ႔ရွိပါက ညမထြက္ရအမိန္႔ ခ်ဳိးေဖာက္သည္ဟု လုပ္ႀကံစြပ္စြဲ၍ ေငြညွစ္ျခင္းမ်ား မၾကာခဏ ျပဳလုပ္ေလ့ရွိသည္။
ညမထြက္ရအခ်ိန္ ေျပာင္းလဲသြားေသာ္လည္း ေက်းလက္ေဒသမ်ားရွိ ေဒသခံမ်ားသည္ အလုပ္အကုိင္မရွိျခင္း၊ သြားလာခြင့္ ကန္႔သတ္ထားျခင္း တုိ႔ေၾကာင့္ အေျခအေနတစ္စုံတစ္ရာ ေျပာင္းလဲရန္ မရွိဟု သုံးသပ္ေနၾကသည္။
12.4.2018
ေမာင္ေတာ ။ ။ ရခုိင္ျပည္နယ္၊ ေမာင္ေတာခရုိင္ရွိ ၿမဳိ႕နယ္ႏွစ္ၿမဳိ႕နယ္တြင္ ညမထြက္ရအခ်ိန္ ျပင္ဆင္ သတ္မွတ္၍ ႏွစ္လသက္တမ္းတုိးျမွင့္လုိက္သည္။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဇြန္လမွစ၍ ႏွစ္လတစ္ႀကိမ္ သက္တမ္းတုိး၍ ထုတ္ျပန္လာသည့္ ညမထြက္ရအခ်ိန္ကုိ ယေန႔ ဧၿပီလ (၁၂) ရက္ေန႔တြင္ ျပင္ဆင္ သတ္မွတ္၍ ႏွစ္လအတြက္ သက္တမ္းတုိးလုိက္ေၾကာင္း ခရုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔မွ ေဒသခံမ်ားကုိ အသိေပးလုိက္သည္။
ည ၆ နာရီမွ နံနက္ ၆ နာရီထိ ညမထြက္ရ အမိန္႔ကုိ ဘူးသီးေတာင္ၿမဳိ႕နယ္တြင္ ည ၁၀ နာရီမွ နံနက္ ၅ နာရီထိလည္းေကာင္း၊ ေမာင္ေတာၿမဳိ႕နယ္တြင္ ည ၉ နာရီမွ နံနက္ ၅ နာရီထိလည္းေကာင္း ျပင္ဆင္သတ္မွတ္လုိက္သည္ဟု အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာပုိင္မ်ားက အသိေပးေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက RB News သုိ႔ေျပာပါသည္။
ညမထြက္ရအမိန္႔ကုိ ဘူးသီးေတာင္ႏွင့္ ေမာင္ေတာၿမဳိ႕နယ္မ်ားရွိ ေဒသခံမ်ား အားလုံး လုိက္နာရန္ လုိေသာ္လည္း အမွန္တကယ္တြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား မလုိက္နာပါက မည္သုိ႔မွ် အေရးယူေဆာင္ရြက္ျခင္း မရွိဟု ေဒသခံမ်ားက ဆုိသည္။
နယ္ျခားေစာင့္ရဲမ်ားႏွင့္ ၿမဳိ႕ေပၚရွိ ရဲတပ္ဖြဲ႔၀င္မ်ားက ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားကုိ ညမထြက္ရ အခ်ိန္မစတင္မီ နာရီ၀က္ အလုိခန္႔တြင္ ေနအိမ္ျပင္ပမ်ား၌ ေတြ႔ရွိပါက ညမထြက္ရအမိန္႔ ခ်ဳိးေဖာက္သည္ဟု လုပ္ႀကံစြပ္စြဲ၍ ေငြညွစ္ျခင္းမ်ား မၾကာခဏ ျပဳလုပ္ေလ့ရွိသည္။
ညမထြက္ရအခ်ိန္ ေျပာင္းလဲသြားေသာ္လည္း ေက်းလက္ေဒသမ်ားရွိ ေဒသခံမ်ားသည္ အလုပ္အကုိင္မရွိျခင္း၊ သြားလာခြင့္ ကန္႔သတ္ထားျခင္း တုိ႔ေၾကာင့္ အေျခအေနတစ္စုံတစ္ရာ ေျပာင္းလဲရန္ မရွိဟု သုံးသပ္ေနၾကသည္။
 |
| ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး မဟာမင္းႀကီး Zeid Ra'ad al-Hussein (ဓါတ္ပုံ - Reuters) |
9.3.2018
ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီရဲ့ အႀကီးအကဲျဖစ္သူ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ရုိဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြ အေပၚ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြ အတြက္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ ညီလာခံက ျမန္မာအစုိးရ ကုိ ႏုိင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္ခုံရုံးမွာ တရားစြဲဆုိဖုိ႔ ဒီေန႔ ေသာၾကာေန႔ (မတ္လ ၉) မွာ ေျပာၾကားလုိက္တယ္လုိ႔ Reuters သတင္းဌာနက ေရးသား ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး မဟာမင္းႀကီး Zeid Ra'ad al-Hussein က ရခုိင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပုိင္းမွာ လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ လုပ္ရပ္ေတြ က်ဴးလြန္ထားတယ္လုိ႔ သံသယ ျဖစ္ေနရတဲ့အတြက္ လြတ္လပ္တဲ့ စုံစမ္းစစ္ေဆးခြင့္ေတြ ေပးဖုိ႔ ျမန္မာအစုိးရကုိ တုိက္တြန္းထားတယ္။
ဆြဇ္ဇာလန္ႏုိင္ငံ ဂ်နီဗာၿမဳိ႕က သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ “ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကေတာ့ လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ လုပ္ရပ္ေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့တယ္လုိ႔ ခုိင္ခုိင္မာမာ သံသယ ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါကုိ တရားရုံးကေနသာ အတည္ျပဳလုိ႔ရမယ္” လုိ႔ Zeid Ra'ad al-Hussein ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ (၂၅) ရက္ေန႔ ေနာက္ပုိင္းမွာ ျမန္မာအစုိးရနဲ႔ စစ္တပ္က ရုိဟင္ဂ်ာ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာကုိ အရွင္လတ္လတ္ မီးရႈိ႕သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ေသနတ္၊ ေလာင္ခ်ာေတြနဲ႔ ပစ္ခတ္သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ဓါးနဲ႔ လည္လွီး ခုတ္ျဖတ္ သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ အမ်ဳိးသမီးေတြနဲ႔ မိန္းကေလးငယ္ေတြကုိ မုဒိမ္းက်င့္ျခင္း၊ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားရဲ့ ရြာေပါင္း ၃၆၀ နီးပါးကို မီးရႈိ႕ ဖ်က္ဆီးျခင္းမ်ား က်ဴးလြန္ခဲ့ၿပီး၊ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး မဟာမင္းႀကီး Zeid က လူမ်ဳိးစုရွင္းလင္းသုတ္သင္ျခင္းရဲ့ ျပဌာန္းပါ ဥပမာအတုိင္း လုိ႔ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ေႏွာင္းပုိင္းမွာ ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး၊ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီရဲ့ ကုိယ္စားလွယ္ေတြ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံက ဒုကၡသည္စခန္းေတြကုိ အႀကိမ္ႀကိမ္ သြားေရာက္ စစ္ေဆးၿပီးတဲ့ေနာက္ ယခုအခါ လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ လုပ္ရပ္လုိ႔ ေျပာၾကားေနျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာအစုိးရက ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္က ပါေမာကၡ ရန္ဟီးလီ ကုိလည္း ျပည္၀င္ခြင့္ ဗီဇာ ပိတ္ပင္ထားလုိက္တဲ့ အျပင္၊ ႏုိင္ငံတကာ က ေတာင္းဆုိေနတဲ့ ႏုိင္ငံတကာ အခ်က္အလက္ ရွာေဖြေရး အဖြဲ႔ကုိလည္း ျပည္၀င္ခြင့္ မေပးတာေၾကာင့္ ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအ၀ုိင္းမွာေတာ့ ျမန္မာအစုိးရနဲ႔ စစ္တပ္ကုိ ႏုိင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္ခုံရုံးတင္ဖုိ႔ အပူတျပင္း ႀကဳိးပမ္းေနတာ အမ်ားအျပား ရွိေနပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ အႀကိမ္ႀကိမ္ ၀င္ေရာက္ ေလ့လာခဲ့တဲ့ ပါေမာကၡ ရန္ဟီးလီ ကေတာ့ လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈရဲ့ အသြင္အျပင္ လကၡဏာေတြကုိ ျမန္မာစစ္တပ္က က်ဴးလြန္ခဲ့တယ္လုိ႔ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံ အေျခစုိက္ Channel 4 သတင္းဌာနဲ႔ သီးသန္႔ အင္တာဗ်ဴးမွာ ေျပာဆုိထားၿပီး၊ မၾကာေသးခင္က ေတာင္ကုိရီးယားႏုိင္ငံ ဆုိးလ္ၿမဳိ႕မွာ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာလည္း အလားတူ ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။
ျမန္မာအစုိးရနဲ႔ စစ္တပ္ကေတာ့ ရာဇ၀တ္မႈ တစ္ခုမွ က်ဴးလြန္ထားျခင္း မရွိသေယာင္ အျမဲေျပာဆုိေလ့ရွိၿပီး၊ လြန္ခဲ့တဲ့ ရက္ပုိင္းက တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ရုံးက ထုတ္ျပန္တဲ့ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရေအာင္ ႀကဳိးပမ္းစဥ္က ဓါတ္ပုံေတြကုိ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္တုန္း ရုိဟင္ဂ်ာ-ရခုိင္ အဓိက႐ုဏ္းမွာ ရုိဟင္ဂ်ာေတြက ရခုိင္ေတြကုိ သတ္ျဖတ္ခဲ့တဲ့ ဓါတ္ပုံေတြ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဓါတ္ပုံေတြနဲ႔ ၀ါဒျဖန္႔ေနတာေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။
RB News
22.12.2017
ကမာၻတစ္လႊားက ဆိုးဆိုးဝါးဝါး လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္သူ ၁၃ ဦးကုိ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက စီးပြားေရးဒဏ္ခတ္ အေရးယူခ့ဲမႈမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဖက္ကေတာ့ အေနာက္ပိုင္းတုိင္း စစ္ဌာနခ်ဳပ္တိုင္းမွဴးေဟာင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္စိုး ပါဝင္လာပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္စုိးဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္က အရပ္သား႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ တရားလက္လြန္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခ့ဲတ့ဲ စစ္ဆင္ေရးေတြကုိ တာဝန္ယူခ့ဲတယ္လို႔ အေမရိကန္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ မေန႔က ထုတ္ျပန္ခ်က္ထဲမွာ ပါရိွပါတယ္။
ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္စုိးကုိ အခုလုိ စီးပြားေရး ဒဏ္ခတ္ အေရးယူလုိက္ျခင္းဟာ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ အရပ္သား႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ဆိုးဆိုးရြားရြား လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ေနတ့ဲ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕လုပ္ရပ္အေပၚ အေမရိကန္အစုိးရအေနနဲ႔ စိတ္ပ်က္မိေၾကာင္းကုိ လက္ေတြ႕ျပသလိုက္တာျဖစ္ၿပီး အရပ္သား႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ျမန္မာစစ္တပ္က ႀကီးႀကီးမားမား လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ေနတာေတြကုိ အေမရိကန္ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ဘယ္လုိမွ လက္ခံမွာမဟုတ္ဘူးလုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အေမရိကန္သံမွဴးေဟာင္း Priscilla Clapp က ေျပာပါတယ္။
ၾကာသပေတးေန႔က လက္မွတ္ေရးထိုး ထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ သမၼတ Donald Trump ရဲ႕ အမိန္႔အရ ဒဏ္ခတ္မႈ ခ်မွတ္ခံလိုက္ရသူေတြအေနနဲ႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ ပိုင္ဆိုင္မႈေတြရွိေနရင္ ခ်ိတ္ပိတ္ခံရမွာ ျဖစ္ၿပီး အေမရိကန္နဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ ေငြေၾကးစနစ္ အသုံးျပဳမႈမွာလည္း အကန္႔အသတ္ျပဳျခင္းေတြ ခံရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္က အရပ္သား ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ဥပေဒမဲ့သတ္ျဖတ္မႈ၊ အမ်ဳိးသမီးေတြအေပၚ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အႏုိင္က်င့္ေစာ္ကားမႈ၊ တရားလက္လြန္ ဖမ္းဆီးမႈေတြအပါအဝင္ ဆိုးရြားလြန္းတ့ဲ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာအစုိးရမွာ တာဝန္ရွိေၾကာင္း ခိုင္လံုတဲ့ အေထာက္အထားေတြ ေတြ႔ရွိခဲ့တာေၾကာင့္ အခုလို ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈ စတင္ရတာ ျဖစ္တယ္လို႔ မေန႔က အိမ္ျဖဴေတာ္က ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္စုိးကုိ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက အခုလုိ ဒဏ္ခတ္ အေရးယူ လုိက္တာဟာ အေရးပါတဲ့ ေျခလွမ္းတစ္ရပ္ ျဖစ္ေၾကာင္း လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔ (HRW) က အာရွေရးရာ ညြန္ၾကားေရးမွဴး John Sifton က ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံကေန ဘဂၤလားေဒ႐ွ္႕ဖက္ျခမ္းကုိ က်ည္ဆံဒဏ္ရာအပါအဝင္ တျခားဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္ေတြနဲ႔အတူ ထြက္ေျပးခိုလံႈလာတ့ဲ ဒုကၡသည္ေတြကေတာ့ ေဒသခံဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြအုပ္စုေတြနဲ႔ ျမန္မာစစ္သားေတြ လက္တြဲညီညီနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ ရြာေတြကုိ မီးရိႈ႕ခ့ဲၾကတာျဖစ္ေၾကာင္း၊ အရပ္သားေတြကုိ ပစ္မွတ္ထား တိုက္ခိုက္သတ္ျဖတ္ခ့ဲေၾကာင္း၊ အမ်ဳိးသမီးေတြကုိ အဓမၼျပဳက်င့္ေၾကာင္း စတ့ဲ သူတို႔ေတြ႕ၾကံဳရင္ဆိုင္ခ့ဲရတာေတြကုိ ထြက္ဆိုလ်က္ရိွေနပါတယ္။
ဩဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ ျဖစ္ပြားခ့ဲတ့ဲ အေရးခင္းေနာက္ပိုင္း ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ အျပစ္မ့ဲ ႐ိုဟင္ဂ်ာအရပ္သားေပါင္း ၆၇၀၀ ေက်ာ္ သတ္ျဖတ္ခံခ့ဲရတယ္လို႔ MSF က ၿပီးခ့ဲတ့ဲအပတ္က အစီရင္ခံစာထုတ္ျပန္ခ့ဲပါတယ္။ လူေပါင္း ၇ သိန္းနီးပါးဟာ အိုးအိမ္ေတြ မီးရိႈ႕ခံရၿပီး ဘဂၤလားေဒ႐ွ္႕ဖက္ျခမ္းကုိ အသက္လုၿပီး ထြက္ေျပးလာခ့ဲရျခင္း၊ အမ်ဳိးသမီးေတြ အဓမၼအႏိုင္က်င့္ခံရျခင္း စတ့ဲ စစ္တပ္ရဲ႕ လူမဆန္တ့ဲ က်ဴးလြန္မႈေတြဟာ သင္႐ိုးၫႊန္းတမ္းမွာ ဥပမာျပစရာ လူမ်ဳိးစုအလိုက္ သုတ္သင္႐ွင္းလင္းေရး လုပ္ေဆာင္မႈျဖစ္တယ္လို႔ ကမာၻ႕ကုလသမဂၢကအဖြဲ႔က ႏိုဝင္ဘာလ ၂၂ ရက္ေန႔မွာ အတိအလင္း ေျပာၾကားခ့ဲပါတယ္။
ျမန္မာအစုိးရကေတာ့ အေနာက္ပုိင္းတုိင္းမွဴး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္စိုးကို ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏိုဝင္ဘာလထဲမွာ အဆိုပါ ရာထူးက ဖယ္ရွားခ့ဲၿပီး သူ႔ေနရာမွာ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္စိုးတင့္ႏုိင္ကို အစားထိုး ခန္႔အပ္ခ့ဲပါတယ္။
ကမာၻတစ္လႊားက ဆိုးဆိုးဝါးဝါး လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္သူ ၁၃ ဦးကုိ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက စီးပြားေရးဒဏ္ခတ္ အေရးယူခ့ဲမႈမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဖက္ကေတာ့ အေနာက္ပိုင္းတုိင္း စစ္ဌာနခ်ဳပ္တိုင္းမွဴးေဟာင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္စိုး ပါဝင္လာပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္စုိးဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္က အရပ္သား႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ တရားလက္လြန္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခ့ဲတ့ဲ စစ္ဆင္ေရးေတြကုိ တာဝန္ယူခ့ဲတယ္လို႔ အေမရိကန္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ မေန႔က ထုတ္ျပန္ခ်က္ထဲမွာ ပါရိွပါတယ္။
ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္စုိးကုိ အခုလုိ စီးပြားေရး ဒဏ္ခတ္ အေရးယူလုိက္ျခင္းဟာ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ အရပ္သား႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ဆိုးဆိုးရြားရြား လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ေနတ့ဲ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕လုပ္ရပ္အေပၚ အေမရိကန္အစုိးရအေနနဲ႔ စိတ္ပ်က္မိေၾကာင္းကုိ လက္ေတြ႕ျပသလိုက္တာျဖစ္ၿပီး အရပ္သား႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ျမန္မာစစ္တပ္က ႀကီးႀကီးမားမား လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ေနတာေတြကုိ အေမရိကန္ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ဘယ္လုိမွ လက္ခံမွာမဟုတ္ဘူးလုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အေမရိကန္သံမွဴးေဟာင္း Priscilla Clapp က ေျပာပါတယ္။
ၾကာသပေတးေန႔က လက္မွတ္ေရးထိုး ထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ သမၼတ Donald Trump ရဲ႕ အမိန္႔အရ ဒဏ္ခတ္မႈ ခ်မွတ္ခံလိုက္ရသူေတြအေနနဲ႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ ပိုင္ဆိုင္မႈေတြရွိေနရင္ ခ်ိတ္ပိတ္ခံရမွာ ျဖစ္ၿပီး အေမရိကန္နဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ ေငြေၾကးစနစ္ အသုံးျပဳမႈမွာလည္း အကန္႔အသတ္ျပဳျခင္းေတြ ခံရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္က အရပ္သား ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ဥပေဒမဲ့သတ္ျဖတ္မႈ၊ အမ်ဳိးသမီးေတြအေပၚ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အႏုိင္က်င့္ေစာ္ကားမႈ၊ တရားလက္လြန္ ဖမ္းဆီးမႈေတြအပါအဝင္ ဆိုးရြားလြန္းတ့ဲ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာအစုိးရမွာ တာဝန္ရွိေၾကာင္း ခိုင္လံုတဲ့ အေထာက္အထားေတြ ေတြ႔ရွိခဲ့တာေၾကာင့္ အခုလို ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈ စတင္ရတာ ျဖစ္တယ္လို႔ မေန႔က အိမ္ျဖဴေတာ္က ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္စုိးကုိ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက အခုလုိ ဒဏ္ခတ္ အေရးယူ လုိက္တာဟာ အေရးပါတဲ့ ေျခလွမ္းတစ္ရပ္ ျဖစ္ေၾကာင္း လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔ (HRW) က အာရွေရးရာ ညြန္ၾကားေရးမွဴး John Sifton က ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံကေန ဘဂၤလားေဒ႐ွ္႕ဖက္ျခမ္းကုိ က်ည္ဆံဒဏ္ရာအပါအဝင္ တျခားဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္ေတြနဲ႔အတူ ထြက္ေျပးခိုလံႈလာတ့ဲ ဒုကၡသည္ေတြကေတာ့ ေဒသခံဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြအုပ္စုေတြနဲ႔ ျမန္မာစစ္သားေတြ လက္တြဲညီညီနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ ရြာေတြကုိ မီးရိႈ႕ခ့ဲၾကတာျဖစ္ေၾကာင္း၊ အရပ္သားေတြကုိ ပစ္မွတ္ထား တိုက္ခိုက္သတ္ျဖတ္ခ့ဲေၾကာင္း၊ အမ်ဳိးသမီးေတြကုိ အဓမၼျပဳက်င့္ေၾကာင္း စတ့ဲ သူတို႔ေတြ႕ၾကံဳရင္ဆိုင္ခ့ဲရတာေတြကုိ ထြက္ဆိုလ်က္ရိွေနပါတယ္။
ဩဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ ျဖစ္ပြားခ့ဲတ့ဲ အေရးခင္းေနာက္ပိုင္း ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ အျပစ္မ့ဲ ႐ိုဟင္ဂ်ာအရပ္သားေပါင္း ၆၇၀၀ ေက်ာ္ သတ္ျဖတ္ခံခ့ဲရတယ္လို႔ MSF က ၿပီးခ့ဲတ့ဲအပတ္က အစီရင္ခံစာထုတ္ျပန္ခ့ဲပါတယ္။ လူေပါင္း ၇ သိန္းနီးပါးဟာ အိုးအိမ္ေတြ မီးရိႈ႕ခံရၿပီး ဘဂၤလားေဒ႐ွ္႕ဖက္ျခမ္းကုိ အသက္လုၿပီး ထြက္ေျပးလာခ့ဲရျခင္း၊ အမ်ဳိးသမီးေတြ အဓမၼအႏိုင္က်င့္ခံရျခင္း စတ့ဲ စစ္တပ္ရဲ႕ လူမဆန္တ့ဲ က်ဴးလြန္မႈေတြဟာ သင္႐ိုးၫႊန္းတမ္းမွာ ဥပမာျပစရာ လူမ်ဳိးစုအလိုက္ သုတ္သင္႐ွင္းလင္းေရး လုပ္ေဆာင္မႈျဖစ္တယ္လို႔ ကမာၻ႕ကုလသမဂၢကအဖြဲ႔က ႏိုဝင္ဘာလ ၂၂ ရက္ေန႔မွာ အတိအလင္း ေျပာၾကားခ့ဲပါတယ္။
ျမန္မာအစုိးရကေတာ့ အေနာက္ပုိင္းတုိင္းမွဴး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္စိုးကို ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏိုဝင္ဘာလထဲမွာ အဆိုပါ ရာထူးက ဖယ္ရွားခ့ဲၿပီး သူ႔ေနရာမွာ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္စိုးတင့္ႏုိင္ကို အစားထိုး ခန္႔အပ္ခ့ဲပါတယ္။
 |
| (ဓါတ္ပုံ - Reuters) |
5.12.2017
ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ေနထိုင္ၾကတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ လူမ်ိဳးစုအေပၚ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ (Genocide) က်ဴးလြန္တယ္ဆိုတဲ့ စြဲခ်က္အေပၚ ျမန္မာလံုျခံဳေရးတပ္က အျပစ္ရွိႏိုင္တယ္လို႔ ကုလသမဂၢရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ထိပ္တန္းအရာရွိက ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ပို႔ေရးအတြက္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအၾကား သေဘာတူထားေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ဆက္လက္ထြက္ေျပးေနရတာကိုလည္း ေထာက္ျပေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္မႈေတြ ေဒသအတြင္းမွာ အခိုင္အမာ မရွိဘဲ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္လေနာက္ပိုင္းမွ ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္လာတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ ၆၂၆၀၀၀ အနက္မွ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကမွ ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ ဒုကၡသည္ေနရပ္ျပန္ပို႔ေရးအစီအစဥ္ကို လက္မခံသင့္ဘူးလို႔ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး Zeid Ra‘ad al-Hussein ေျပာပါတယ္။
ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီက ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္ ဦးထင္လင္းကေတာ့ ျမန္မာအစိုးရဟာ ဒုကၡသည္ေတြ ၂ လအတြင္း ေနရပ္ျပန္ေရးအတြက္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ ညွိႏႈိင္းေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္၊ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ ေနရာခ်ေပးမွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ေျပာေနပါတယ္။
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ဆင့္ေခၚတဲ့ ဂ်နီဗာ က ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ ရဲ႕ အထူးအစည္းအေ၀းမွာ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီးက ေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။ အရင္ကလည္း ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ က်ဴးလြန္တာဟာ သင္ရိုးညြန္းတန္းဝင္ လူမ်ိဳးတုန္း သန္႔စင္ရွင္းလင္းတဲ့ (Ethnic Cleansing) အမႈကိစၥျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာဖူးပါတယ္။
“ခိုင္မာတဲ့ အစီအရင္ခံစာေတြအရ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚက်ဴးလြန္တာဟာ လူသားမဆန္တဲ့ ၾကမ္းတမ္းခက္ထန္တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြျဖစ္တယ္။ အိမ္ေတြထဲမွာ လူေတြပိတ္ျပီး အရွင္လတ္လတ္ မီးရွဳိ႕သတ္တယ္။ ကေလးလူၾကီးမေရြး သတ္တယ္။ ထြက္ေျပးေနတဲ့ လူအုပ္ႀကီးထဲကို ေသနတ္နဲ႔ သိမ္းက်ံဳးပစ္ခတ္တယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြေရာ မိန္းကေလးငယ္ေတြကိုပါ မုဒိမ္းက်င့္တယ္။ အိမ္ေတြ၊ ေက်ာင္းေတြ၊ ေစ်းေတြ၊ ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတြကို မီးရွဳိ႕ဖ်က္ဆီးတယ္” လို႔ သူက အျဖစ္အပ်က္ကို တင္ျပေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
“ေျပာ…လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္တဲ့ (Genocide) လကၡဏာေတြမရွိပါဘူးလို႔ ဘယ္သူေျပာႏိုင္လဲ” လို႔ အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံ ၄၇ ႏိုင္ငံပါဝင္တဲ့ အစည္းအေဝးမွာ ေမးခြန္းထုတ္ ေျပာဆိုခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
ဒီျပစ္မႈ က်ဴးလြန္သူေတြကို စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ေပးရာမွာ အေထာက္အကူျပဳေစမယ့္ ယႏၱရားေတြေရးဆြဲခ်မွတ္ေပးဖို႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီကတဆင့္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံထံ တင္သြင္းဖို႔ကိုလည္း တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။
ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ အၾကမ္းဖက္က်ဴးလြန္မႈေတြ၊ မုဒိမ္းက်င့္မႈေတြ က်ဴးလြန္ၾကတဲ့ အစိုးရလံုျခံဳေရးတပ္ေတြ၊ အရပ္သားေတြအေပၚ အျပစ္ေပးအေရးယူတာ မရွိသေလာက္ျဖစ္ေနတယ္လို႔ သူကဆက္ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကို ဦးေဆာင္ေနတဲ့ Marzuki Darusman ကလည္း “သက္ေသရွိတဲ့ေနရာေတြကို ဦးတည္ေဖာ္ထုတ္သြားမွာပါ၊ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္က စၿပီး ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တာေတြကို အလံုးစံု ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ ဦးတည္ လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္” လို႔ ဗီဒီယိုဖိုင္ကတဆင့္ ေျပာပါတယ္။
သူ႔အဖြဲ႕ဟာ Cox’s Bazar ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ မွာရွိတဲ့ ကေလးငယ္ေတြအပါအဝင္ ရိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားၿပီး ဒုကၡသည္ေတြဟာ အလြန္းၾကမ္းတမ္းတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈဒဏ္ေတြကို ျဖတ္သန္းလာခဲ့ရတယ္၊ ဒုကၡသည္ေတြဆီမွာ စိတ္ေျခာက္ျခားမႈေတြရဲ႕ အရိပ္အေယာင္ေတြ ေတြ႔ျမင္ေနရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း ဝင္ေရာက္ၿပီး စံုစမ္းစစ္ေဆးႏိုင္ခြင့္ကို ျမန္မာအစိုးရက ခြင့္မျပဳထားေပမယ့္ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္အစပိုင္းေလာက္မွာ ဝင္ေရာက္စံုစမ္းခြင့္ရလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္းလည္း သူကေျပာပါတယ္။
“ရင္နင့္စရာေကာင္းၿပီး ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းတဲ့ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္ေစာ္ကားသတ္ျဖတ္မႈေတြကို လုပ္ေဆာင္တဲ့ အေၾကာင္းေတြၾကားသိရတယ္။ ဒါေတြဟာ ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရးအေပၚ အေျခခံၿပီး အမုန္းစိတ္ေတြနဲ႔ ေသြးေအးေအးလုပ္ေဆာင္ေနၾကတယ္” လို႔ ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးရဲ႕ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာအၾကမ္းဖက္မႈဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ Pramila Patten က လြတ္ေျမာက္လာသူေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
ဒီျပစ္မႈေတြမွာ “မုဒိမ္းက်င့္တာေတြ၊ စစ္သားေတြက စုေပါင္း မုဒိမ္းက်င့္တာေတြ၊ လူေရွ႕မွာ ကိုယ္လံုးတီးခၽြတ္ျပခိုင္းတာေတြ၊ အရွက္ခြဲတာေတြ၊ လိင္ဆက္ဆံဖို႔ စစ္တပ္အတြင္း ကၽြန္ျပဳ ဖမ္းခ်ဳပ္ထားတာေတြ ပါဝင္တယ္” လို႔ Patten က ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရကေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို သတ္ျဖတ္တာ မလုပ္ဘူးလို႔ ျငင္းဆိုေနပါတယ္။ ဒီကိစၥေတြအေပၚ ျမန္မာ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးထင္လင္းက “လူေတြက သူတို႔ ေျပာခ်င္တာေျပာတယ္၊ တခါတေလ သူမ်ားက ေျပာခိုင္းတာကို ေျပာတယ္” လို႔ ေျပာဆိုပါတယ္။
‘လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ (Genocide) ဆိုတာ ႏိုင္ငံသားတစ္စု၊ လူမ်ိဳးစု၊ လူမ်ိဳးႏြယ္စု သို႔မဟုတ္ ဘာသာဝင္တစ္စုကို အားလံုးေသာ္လည္းေကာင္း၊ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းေသာ္လည္းေကာင္း ဖ်က္ဆီးဖို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိလုပ္ေဆာင္တဲ့ လုပ္ရပ္ကို ဆိုလိုတယ္’ လို႔ ကုလသမဂၢက အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုပါတယ္။ ကုလသမဂၢ သေဘာတူညီခ်က္အရ ဒီလို လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ လုပ္ရပ္ေတြကို ရပ္တန္႔ေစဖို႔ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာတားျမစ္ရမယ့္တာဝန္ရွိတယ္၊ က်ဴးလြန္သူေတြကို အျပစ္ေပးအေရးယူရမယ့္တာဝန္ရွိပါတယ္။
Reuters သတင္းမွာေဖာ္ျပထားတဲ့ “Myanmar forces may be guilty of genocide against Rohingya, U.N. says” ကို O’Laie Manzu မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ထားတာျဖစ္ပါတယ္။
ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္မႈေတြ ေဒသအတြင္းမွာ အခိုင္အမာ မရွိဘဲ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္လေနာက္ပိုင္းမွ ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္လာတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ ၆၂၆၀၀၀ အနက္မွ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကမွ ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ ဒုကၡသည္ေနရပ္ျပန္ပို႔ေရးအစီအစဥ္ကို လက္မခံသင့္ဘူးလို႔ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး Zeid Ra‘ad al-Hussein ေျပာပါတယ္။
ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီက ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္ ဦးထင္လင္းကေတာ့ ျမန္မာအစိုးရဟာ ဒုကၡသည္ေတြ ၂ လအတြင္း ေနရပ္ျပန္ေရးအတြက္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ ညွိႏႈိင္းေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္၊ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ ေနရာခ်ေပးမွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ေျပာေနပါတယ္။
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ဆင့္ေခၚတဲ့ ဂ်နီဗာ က ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ ရဲ႕ အထူးအစည္းအေ၀းမွာ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီးက ေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။ အရင္ကလည္း ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ က်ဴးလြန္တာဟာ သင္ရိုးညြန္းတန္းဝင္ လူမ်ိဳးတုန္း သန္႔စင္ရွင္းလင္းတဲ့ (Ethnic Cleansing) အမႈကိစၥျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာဖူးပါတယ္။
“ခိုင္မာတဲ့ အစီအရင္ခံစာေတြအရ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚက်ဴးလြန္တာဟာ လူသားမဆန္တဲ့ ၾကမ္းတမ္းခက္ထန္တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြျဖစ္တယ္။ အိမ္ေတြထဲမွာ လူေတြပိတ္ျပီး အရွင္လတ္လတ္ မီးရွဳိ႕သတ္တယ္။ ကေလးလူၾကီးမေရြး သတ္တယ္။ ထြက္ေျပးေနတဲ့ လူအုပ္ႀကီးထဲကို ေသနတ္နဲ႔ သိမ္းက်ံဳးပစ္ခတ္တယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြေရာ မိန္းကေလးငယ္ေတြကိုပါ မုဒိမ္းက်င့္တယ္။ အိမ္ေတြ၊ ေက်ာင္းေတြ၊ ေစ်းေတြ၊ ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတြကို မီးရွဳိ႕ဖ်က္ဆီးတယ္” လို႔ သူက အျဖစ္အပ်က္ကို တင္ျပေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
“ေျပာ…လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္တဲ့ (Genocide) လကၡဏာေတြမရွိပါဘူးလို႔ ဘယ္သူေျပာႏိုင္လဲ” လို႔ အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံ ၄၇ ႏိုင္ငံပါဝင္တဲ့ အစည္းအေဝးမွာ ေမးခြန္းထုတ္ ေျပာဆိုခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
ဒီျပစ္မႈ က်ဴးလြန္သူေတြကို စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ေပးရာမွာ အေထာက္အကူျပဳေစမယ့္ ယႏၱရားေတြေရးဆြဲခ်မွတ္ေပးဖို႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီကတဆင့္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံထံ တင္သြင္းဖို႔ကိုလည္း တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။
ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ အၾကမ္းဖက္က်ဴးလြန္မႈေတြ၊ မုဒိမ္းက်င့္မႈေတြ က်ဴးလြန္ၾကတဲ့ အစိုးရလံုျခံဳေရးတပ္ေတြ၊ အရပ္သားေတြအေပၚ အျပစ္ေပးအေရးယူတာ မရွိသေလာက္ျဖစ္ေနတယ္လို႔ သူကဆက္ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကို ဦးေဆာင္ေနတဲ့ Marzuki Darusman ကလည္း “သက္ေသရွိတဲ့ေနရာေတြကို ဦးတည္ေဖာ္ထုတ္သြားမွာပါ၊ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္က စၿပီး ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တာေတြကို အလံုးစံု ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ ဦးတည္ လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္” လို႔ ဗီဒီယိုဖိုင္ကတဆင့္ ေျပာပါတယ္။
သူ႔အဖြဲ႕ဟာ Cox’s Bazar ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ မွာရွိတဲ့ ကေလးငယ္ေတြအပါအဝင္ ရိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားၿပီး ဒုကၡသည္ေတြဟာ အလြန္းၾကမ္းတမ္းတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈဒဏ္ေတြကို ျဖတ္သန္းလာခဲ့ရတယ္၊ ဒုကၡသည္ေတြဆီမွာ စိတ္ေျခာက္ျခားမႈေတြရဲ႕ အရိပ္အေယာင္ေတြ ေတြ႔ျမင္ေနရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း ဝင္ေရာက္ၿပီး စံုစမ္းစစ္ေဆးႏိုင္ခြင့္ကို ျမန္မာအစိုးရက ခြင့္မျပဳထားေပမယ့္ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္အစပိုင္းေလာက္မွာ ဝင္ေရာက္စံုစမ္းခြင့္ရလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္းလည္း သူကေျပာပါတယ္။
“ရင္နင့္စရာေကာင္းၿပီး ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းတဲ့ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္ေစာ္ကားသတ္ျဖတ္မႈေတြကို လုပ္ေဆာင္တဲ့ အေၾကာင္းေတြၾကားသိရတယ္။ ဒါေတြဟာ ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရးအေပၚ အေျခခံၿပီး အမုန္းစိတ္ေတြနဲ႔ ေသြးေအးေအးလုပ္ေဆာင္ေနၾကတယ္” လို႔ ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးရဲ႕ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာအၾကမ္းဖက္မႈဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ Pramila Patten က လြတ္ေျမာက္လာသူေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
ဒီျပစ္မႈေတြမွာ “မုဒိမ္းက်င့္တာေတြ၊ စစ္သားေတြက စုေပါင္း မုဒိမ္းက်င့္တာေတြ၊ လူေရွ႕မွာ ကိုယ္လံုးတီးခၽြတ္ျပခိုင္းတာေတြ၊ အရွက္ခြဲတာေတြ၊ လိင္ဆက္ဆံဖို႔ စစ္တပ္အတြင္း ကၽြန္ျပဳ ဖမ္းခ်ဳပ္ထားတာေတြ ပါဝင္တယ္” လို႔ Patten က ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရကေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို သတ္ျဖတ္တာ မလုပ္ဘူးလို႔ ျငင္းဆိုေနပါတယ္။ ဒီကိစၥေတြအေပၚ ျမန္မာ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးထင္လင္းက “လူေတြက သူတို႔ ေျပာခ်င္တာေျပာတယ္၊ တခါတေလ သူမ်ားက ေျပာခိုင္းတာကို ေျပာတယ္” လို႔ ေျပာဆိုပါတယ္။
‘လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ (Genocide) ဆိုတာ ႏိုင္ငံသားတစ္စု၊ လူမ်ိဳးစု၊ လူမ်ိဳးႏြယ္စု သို႔မဟုတ္ ဘာသာဝင္တစ္စုကို အားလံုးေသာ္လည္းေကာင္း၊ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းေသာ္လည္းေကာင္း ဖ်က္ဆီးဖို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိလုပ္ေဆာင္တဲ့ လုပ္ရပ္ကို ဆိုလိုတယ္’ လို႔ ကုလသမဂၢက အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုပါတယ္။ ကုလသမဂၢ သေဘာတူညီခ်က္အရ ဒီလို လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ လုပ္ရပ္ေတြကို ရပ္တန္႔ေစဖို႔ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာတားျမစ္ရမယ့္တာဝန္ရွိတယ္၊ က်ဴးလြန္သူေတြကို အျပစ္ေပးအေရးယူရမယ့္တာဝန္ရွိပါတယ္။
Reuters သတင္းမွာေဖာ္ျပထားတဲ့ “Myanmar forces may be guilty of genocide against Rohingya, U.N. says” ကို O’Laie Manzu မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ထားတာျဖစ္ပါတယ္။
 |
| အီးယူ ႏုိင္ငံျခားမူ၀ါဒေရးရာ အႀကီးအကဲ Federica Mogherini |
ကိုုေဇာ္၀င္းလႈိင္
ဥေရာပေကာင္စီက တနလၤာေန႔မွာ ခ်မွတ္လုိက္တဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေရွ႕လုပ္ငန္းစဥ္ေတြအတြက္ အေရးပါတဲ့ အေျခခံ ဆုံးျဖတ္ခ်က္တခုျဖစ္ေၾကာင္း အီးယူ ႏုိင္ငံျခားမူ၀ါဒေရးရာ အႀကီးအကဲ Federica Mogherini က ေျပာၾကား လုိက္ပါတယ္။ ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္း လံုၿခံဳေရး တပ္အင္အား အလြန္အကြ်ံသံုးစြဲမႈေၾကာင့္ ဥေရာပသမဂၢနဲ႔ အဖြဲ႔၀င္ ႏုိင္ငံေတြက ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္နဲ႔ တပ္မေတာ္ အႀကီးတန္း တာ၀န္ရွိသူေတြကို ဖိတ္ၾကားမႈ ဆိုင္းငံ႔ထားမွာ ျဖစ္သလို လက္ရွိ ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈေတြကိုလည္း ျပန္လည္ သံုးသပ္မယ္လို႔ ဥေရာပ ေကာင္စီက ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်လုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးပါမယ္။
တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္နဲ႔ စစ္တပ္အႀကီးတန္း အရာရွိေတြအေပၚ ပစ္ထား ပိတ္ဆုိ႔ အေရးယူမႈေတြကုိ ေအာက္တုိဘာလ ၁၆ ရက္ေန႔က Luxemburg မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ အီးယူ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးမ်ား စည္းေ၀းပြဲကေန ခ်မွတ္လုိ္က္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဥေရာပသမဂၢဟာ ကမၻာ့တ၀ွမ္း လူ႔အခြင့္အေရးကုိ ဦးစားေပးတဲ့ ႏုိင္ငံျခားေရး မူ၀ါဒကုိ ခ်မွတ္ ေဆာင္ရြက္ေနဆဲျဖစ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္း တခုျဖစ္ေၾကာင္း အီးယူ ႏုိင္ငံျခားမူ၀ါဒေရးရာ အႀကီးအကဲ Federica Mogherini က တနလၤာေန႔မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲအတြင္း ထည့္သြင္း ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ခဲ့တဲ့အေၾကာင္းကုိလည္း အခုလုိ ဆက္လက္ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး က်မတုိ႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ခဲ့ပါတယ္။ အားလုံးလဲ ေတြ႔ၾကၿပီး ျဖစ္မွာပါ။ အဲဒီ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ဟာ ေရွ႕လုပ္ငန္းစဥ္ေတြအတြက္ အေရးပါတဲ့ အေျခခံ ဆုံးျဖတ္ခ်က္တခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ႏုိ၀င္ဘာလကုန္မွာ ASEM - အာရွ ဥေရာပ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးမ်ား စည္းေ၀းပြဲ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ က်င္းပဖုိ႔ ရွိေနတာေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အေျခအေနေတြကုိ ၀န္ႀကီးေတြ အေနနဲ႔ ေဆြးေႏြးဖုိ႔ အခြင့္အလန္းတခုျဖစ္ပါမယ္။”
အာရွ ဥေရာပ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးအဆင့္ စည္းေ၀းပြဲကုိ အခုႏွစ္ ႏုိ၀င္ဘာလ ၂၀ ရက္ေန႔ကေန ၂၁ ရက္ေန႔အထိ ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ ေနျပည္ေတာ္မွာ က်င္းပသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း အၾကမ္းဖက္မႈေတြ အဆုံးသတ္ေရးအတြက္လည္း Ms. Mogherini က သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ အတြင္း ထပ္ေလာင္း ေတာင္းဆုိခဲ့ပါတယ္။
“အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ခ်က္ျခင္း အဆုံးသတ္ေရးအတြက္ က်မတုိ႔ ေတာင္းဆုိပါတယ္။ လူသားခ်င္း စာနာမႈဆုိင္ရာ အကူအညီေတြ အခ်ိန္မဆုိင္းဘဲ ခ်က္ျခင္း လုပ္ေဆာင္ခြင့္ျပဳဖုိ႔ ျမန္မာအစုိးရကုိ ေတာင္းဆုိပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ထြက္ေျပးသြားၾကတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လာႏုိင္ေရးအတြက္လည္း ကူညီ လုပ္ေဆာင္ေပးဖုိ႔ ေတာင္းဆုိပါတယ္။”
ဥေရာပေကာင္စီက အခ်က္ (၈) ခ်က္ပါ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိ ခ်မွတ္လုိက္တာမွာ - ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္း လံုၿခံဳေရး တပ္အင္အား အလြန္အကြ်ံသံုးစြဲမႈေၾကာင့္ ဥေရာပသမဂၢနဲ႔ အဖြဲ႔၀င္ ႏုိင္ငံေတြက ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္နဲ႔ တပ္မေတာ္ အႀကီးတန္း တာ၀န္ရွိသူေတြကို ဖိတ္ၾကားမႈ ဆိုင္းငံ႔ထားမွာ ျဖစ္သလို လက္ရွိ ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈေတြကိုလည္း ျပန္လည္ သံုးသပ္မယ့္အေၾကာင္း ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
လက္ရွိ က်င့္သံုးေနတဲ႔ လက္နက္နဲ႔ စစ္သံုးပစၥည္း ေရာင္းခ်မႈ တားျမစ္မႈကိုလည္း ဆက္လက္ထားရွိဖို႔ ဥေရာပ သမဂၢက အတည္ျပဳလုိက္ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းက လူသားခ်င္း စာနာမႈနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ဆုိင္ရာ အေျခအေနေတြဟာ အလြန္ စုိးရိမ္ဖြယ္ရာ ေကာင္းေၾကာင္း၊ အိမ္ေတြကုိ မီးရႈိ႕မႈေတြနဲ႔ ျပင္းထန္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ၊ ေျမျမဳပ္မႈိင္းေထာင္တာေတြနဲ႔ လိင္ပုိင္းဆုိင္ရာ ေစာ္ကားမႈေတြ ဆက္လက္ ျဖစ္ေပၚေနတယ္ဆုိတဲ့ စုိးရိမ္ဖြယ္ေကာင္းတဲ့ သတင္းေတြ ဆက္လက္ ထြက္ေပၚေနေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြေၾကာင့္ ဘဂၤလားေဒရွ္႕ဘက္ကို ရိုဟင္ဂ်ာေတြအမ်ားစု ပါ၀င္တဲ့လူေပါင္း ၅ သိန္းနီးပါး ထြက္ေျပးရေၾကာင္း၊ လူအမ်ားအျပား အခ်ိန္တုိတုိအတြင္း ထြက္ေျပးၾကရတဲ့ ျဖစ္ရပ္ဟာ လူနည္းစုေတြအေပၚ ပစ္မွတ္ထား လုပ္ေဆာင္တဲ့ သေကၤတျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ေတြ ဂုဏ္သိကၡာရွိစြာ ေနရပ္ျပန္ႏုိင္ေရးအတြက္ အေရးတႀကီး ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔လုိအပ္ေၾကာင္း၊ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း စာနာမႈ အကူအညီေပးေရးနဲ႔ သတင္းမီဒီယာေတြ သြားေရာက္ သတင္းယူခြင့္ကုိ ကန္႔သတ္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္ လုိအပ္ခ်က္ေတြကုိ သိရွိႏုိင္ဖုိ႔နဲ႔ အကူအညီေပးႏုိင္ေရးတုိ႔အတြက္ အျပည့္အ၀ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ျခင္း မရွိေၾကာင္းလည္း ဥေရာပေကာင္စီရဲ႕ ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
အၾကမ္းဖက္မႈ အားလံုးကို ဘက္ေပါင္းစံုက ခ်က္ခ်င္းရပ္ဖို႔လည္း ဥေရာပ ေကာင္စီက ေတာင္းဆိုသလို ျမန္မာ စစ္တပ္ အေနနဲ႔ စစ္ဆင္ေရးေတြကို ရပ္ဖို႔၊ အရပ္သားေတြကို ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ မရွိဘဲ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ဥပေဒ ျပဌာန္းခ်က္ေတြနဲ႔ အညီ အေသအခ်ာ ေဆာင္ရြက္ဖို႔လည္း တုိက္တြန္းထားပါတယ္။
အေျခအေနေတြ တိုးတက္မႈ မရွိရင္ ဥေရာပ ေကာင္စီဘက္က ေနာက္ထပ္ အေရးယူမႈေတြ ဆက္ၿပီး လုပ္သြားဖို႔ ရွိသလို အေျခအေနေတြ တိုးတက္လာခဲ႔ရင္လည္း တုံ႔ျပန္ဖို႔ အဆင္သင့္ရွိေနပါတယ္လို႔ ဥေရာပ ေကာင္စီ ေၾကညာခ်က္က ေျပာပါတယ္။
အီးယူအေနနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္ ထိပ္တန္းအရာရွိေတြအေပၚ ပစ္မွတ္ထား ေရးယူမႈေတြလုပ္ေဆာင္တာနဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ အဆုံးသတ္ေရးအတြက္ ေတာင္းဆုိေနတဲ့ တခ်ိန္ထဲမွာဘဲ ဒုကၡေရာက္သူေတြအတြက္ အကူအညီေတြလည္း ေပးေနတယ္ဆုိတာကုိ Ms. Mogherini က သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲအတြင္း ထည့္သြင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“က်မတုိ႔ အီးယူ ဥေရာပသမဂၢအေနနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာရွိတဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ လူသားခ်င္း စာနာမႈဆုိင္ရာ အကူအညီေတြကုိ တုိးျမင့္ လုပ္ေဆာင္ေပးေနပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းက အကူအညီေပးေရး လုပ္ငန္းေတြမွာ ပါ၀င္ ကူညီဖုိ႔အတြက္လည္း က်မတုိ႔ဘက္က အဆင္သင့္ ရွိေနပါတယ္။”
ရုိဟင္ဂ်ာေတြကုိ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးတဲ့ အေရးႀကီးကိစၥ အပါအ၀င္ ရခုိင္အႀကံေပး ေကာ္မရွင္ရဲ႕ အႀကံျပဳခ်က္ေတြကုိ အျပည့္အ၀နဲ႔ အလ်င္အျမန္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏုိင္ေရးအတြက္ အဆင္သင့္ရွိေၾကာင္း၊ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာအစုိးရကုိ အီးယူက ပ့ံပုိးဖုိ႔ အဆင္သင့္ ရွိတဲ့အေၾကာင္း၊ အႀကံေပးခ်က္ေတြကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖုိ႔ ျမန္မာအစုိးရက ဖြဲ႔စည္းတဲ့ ၀န္ႀကီးအဆင့္ ေကာ္မီတီကုိလည္း အီးယူက ႀကိဳဆုိေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
17.10.2017
ဥေရာပေကာင္စီက တနလၤာေန႔မွာ ခ်မွတ္လုိက္တဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေရွ႕လုပ္ငန္းစဥ္ေတြအတြက္ အေရးပါတဲ့ အေျခခံ ဆုံးျဖတ္ခ်က္တခုျဖစ္ေၾကာင္း အီးယူ ႏုိင္ငံျခားမူ၀ါဒေရးရာ အႀကီးအကဲ Federica Mogherini က ေျပာၾကား လုိက္ပါတယ္။ ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္း လံုၿခံဳေရး တပ္အင္အား အလြန္အကြ်ံသံုးစြဲမႈေၾကာင့္ ဥေရာပသမဂၢနဲ႔ အဖြဲ႔၀င္ ႏုိင္ငံေတြက ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္နဲ႔ တပ္မေတာ္ အႀကီးတန္း တာ၀န္ရွိသူေတြကို ဖိတ္ၾကားမႈ ဆိုင္းငံ႔ထားမွာ ျဖစ္သလို လက္ရွိ ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈေတြကိုလည္း ျပန္လည္ သံုးသပ္မယ္လို႔ ဥေရာပ ေကာင္စီက ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်လုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးပါမယ္။
တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္နဲ႔ စစ္တပ္အႀကီးတန္း အရာရွိေတြအေပၚ ပစ္ထား ပိတ္ဆုိ႔ အေရးယူမႈေတြကုိ ေအာက္တုိဘာလ ၁၆ ရက္ေန႔က Luxemburg မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ အီးယူ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးမ်ား စည္းေ၀းပြဲကေန ခ်မွတ္လုိ္က္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဥေရာပသမဂၢဟာ ကမၻာ့တ၀ွမ္း လူ႔အခြင့္အေရးကုိ ဦးစားေပးတဲ့ ႏုိင္ငံျခားေရး မူ၀ါဒကုိ ခ်မွတ္ ေဆာင္ရြက္ေနဆဲျဖစ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္း တခုျဖစ္ေၾကာင္း အီးယူ ႏုိင္ငံျခားမူ၀ါဒေရးရာ အႀကီးအကဲ Federica Mogherini က တနလၤာေန႔မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲအတြင္း ထည့္သြင္း ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ခဲ့တဲ့အေၾကာင္းကုိလည္း အခုလုိ ဆက္လက္ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး က်မတုိ႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ခဲ့ပါတယ္။ အားလုံးလဲ ေတြ႔ၾကၿပီး ျဖစ္မွာပါ။ အဲဒီ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ဟာ ေရွ႕လုပ္ငန္းစဥ္ေတြအတြက္ အေရးပါတဲ့ အေျခခံ ဆုံးျဖတ္ခ်က္တခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ႏုိ၀င္ဘာလကုန္မွာ ASEM - အာရွ ဥေရာပ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးမ်ား စည္းေ၀းပြဲ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ က်င္းပဖုိ႔ ရွိေနတာေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အေျခအေနေတြကုိ ၀န္ႀကီးေတြ အေနနဲ႔ ေဆြးေႏြးဖုိ႔ အခြင့္အလန္းတခုျဖစ္ပါမယ္။”
အာရွ ဥေရာပ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးအဆင့္ စည္းေ၀းပြဲကုိ အခုႏွစ္ ႏုိ၀င္ဘာလ ၂၀ ရက္ေန႔ကေန ၂၁ ရက္ေန႔အထိ ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ ေနျပည္ေတာ္မွာ က်င္းပသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း အၾကမ္းဖက္မႈေတြ အဆုံးသတ္ေရးအတြက္လည္း Ms. Mogherini က သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ အတြင္း ထပ္ေလာင္း ေတာင္းဆုိခဲ့ပါတယ္။
“အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ခ်က္ျခင္း အဆုံးသတ္ေရးအတြက္ က်မတုိ႔ ေတာင္းဆုိပါတယ္။ လူသားခ်င္း စာနာမႈဆုိင္ရာ အကူအညီေတြ အခ်ိန္မဆုိင္းဘဲ ခ်က္ျခင္း လုပ္ေဆာင္ခြင့္ျပဳဖုိ႔ ျမန္မာအစုိးရကုိ ေတာင္းဆုိပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ထြက္ေျပးသြားၾကတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လာႏုိင္ေရးအတြက္လည္း ကူညီ လုပ္ေဆာင္ေပးဖုိ႔ ေတာင္းဆုိပါတယ္။”
ဥေရာပေကာင္စီက အခ်က္ (၈) ခ်က္ပါ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိ ခ်မွတ္လုိက္တာမွာ - ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္း လံုၿခံဳေရး တပ္အင္အား အလြန္အကြ်ံသံုးစြဲမႈေၾကာင့္ ဥေရာပသမဂၢနဲ႔ အဖြဲ႔၀င္ ႏုိင္ငံေတြက ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္နဲ႔ တပ္မေတာ္ အႀကီးတန္း တာ၀န္ရွိသူေတြကို ဖိတ္ၾကားမႈ ဆိုင္းငံ႔ထားမွာ ျဖစ္သလို လက္ရွိ ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈေတြကိုလည္း ျပန္လည္ သံုးသပ္မယ့္အေၾကာင္း ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
လက္ရွိ က်င့္သံုးေနတဲ႔ လက္နက္နဲ႔ စစ္သံုးပစၥည္း ေရာင္းခ်မႈ တားျမစ္မႈကိုလည္း ဆက္လက္ထားရွိဖို႔ ဥေရာပ သမဂၢက အတည္ျပဳလုိက္ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းက လူသားခ်င္း စာနာမႈနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ဆုိင္ရာ အေျခအေနေတြဟာ အလြန္ စုိးရိမ္ဖြယ္ရာ ေကာင္းေၾကာင္း၊ အိမ္ေတြကုိ မီးရႈိ႕မႈေတြနဲ႔ ျပင္းထန္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ၊ ေျမျမဳပ္မႈိင္းေထာင္တာေတြနဲ႔ လိင္ပုိင္းဆုိင္ရာ ေစာ္ကားမႈေတြ ဆက္လက္ ျဖစ္ေပၚေနတယ္ဆုိတဲ့ စုိးရိမ္ဖြယ္ေကာင္းတဲ့ သတင္းေတြ ဆက္လက္ ထြက္ေပၚေနေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြေၾကာင့္ ဘဂၤလားေဒရွ္႕ဘက္ကို ရိုဟင္ဂ်ာေတြအမ်ားစု ပါ၀င္တဲ့လူေပါင္း ၅ သိန္းနီးပါး ထြက္ေျပးရေၾကာင္း၊ လူအမ်ားအျပား အခ်ိန္တုိတုိအတြင္း ထြက္ေျပးၾကရတဲ့ ျဖစ္ရပ္ဟာ လူနည္းစုေတြအေပၚ ပစ္မွတ္ထား လုပ္ေဆာင္တဲ့ သေကၤတျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ေတြ ဂုဏ္သိကၡာရွိစြာ ေနရပ္ျပန္ႏုိင္ေရးအတြက္ အေရးတႀကီး ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔လုိအပ္ေၾကာင္း၊ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း စာနာမႈ အကူအညီေပးေရးနဲ႔ သတင္းမီဒီယာေတြ သြားေရာက္ သတင္းယူခြင့္ကုိ ကန္႔သတ္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္ လုိအပ္ခ်က္ေတြကုိ သိရွိႏုိင္ဖုိ႔နဲ႔ အကူအညီေပးႏုိင္ေရးတုိ႔အတြက္ အျပည့္အ၀ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ျခင္း မရွိေၾကာင္းလည္း ဥေရာပေကာင္စီရဲ႕ ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
အၾကမ္းဖက္မႈ အားလံုးကို ဘက္ေပါင္းစံုက ခ်က္ခ်င္းရပ္ဖို႔လည္း ဥေရာပ ေကာင္စီက ေတာင္းဆိုသလို ျမန္မာ စစ္တပ္ အေနနဲ႔ စစ္ဆင္ေရးေတြကို ရပ္ဖို႔၊ အရပ္သားေတြကို ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ မရွိဘဲ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ဥပေဒ ျပဌာန္းခ်က္ေတြနဲ႔ အညီ အေသအခ်ာ ေဆာင္ရြက္ဖို႔လည္း တုိက္တြန္းထားပါတယ္။
အေျခအေနေတြ တိုးတက္မႈ မရွိရင္ ဥေရာပ ေကာင္စီဘက္က ေနာက္ထပ္ အေရးယူမႈေတြ ဆက္ၿပီး လုပ္သြားဖို႔ ရွိသလို အေျခအေနေတြ တိုးတက္လာခဲ႔ရင္လည္း တုံ႔ျပန္ဖို႔ အဆင္သင့္ရွိေနပါတယ္လို႔ ဥေရာပ ေကာင္စီ ေၾကညာခ်က္က ေျပာပါတယ္။
အီးယူအေနနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္ ထိပ္တန္းအရာရွိေတြအေပၚ ပစ္မွတ္ထား ေရးယူမႈေတြလုပ္ေဆာင္တာနဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ အဆုံးသတ္ေရးအတြက္ ေတာင္းဆုိေနတဲ့ တခ်ိန္ထဲမွာဘဲ ဒုကၡေရာက္သူေတြအတြက္ အကူအညီေတြလည္း ေပးေနတယ္ဆုိတာကုိ Ms. Mogherini က သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲအတြင္း ထည့္သြင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“က်မတုိ႔ အီးယူ ဥေရာပသမဂၢအေနနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာရွိတဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ လူသားခ်င္း စာနာမႈဆုိင္ရာ အကူအညီေတြကုိ တုိးျမင့္ လုပ္ေဆာင္ေပးေနပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းက အကူအညီေပးေရး လုပ္ငန္းေတြမွာ ပါ၀င္ ကူညီဖုိ႔အတြက္လည္း က်မတုိ႔ဘက္က အဆင္သင့္ ရွိေနပါတယ္။”
ရုိဟင္ဂ်ာေတြကုိ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးတဲ့ အေရးႀကီးကိစၥ အပါအ၀င္ ရခုိင္အႀကံေပး ေကာ္မရွင္ရဲ႕ အႀကံျပဳခ်က္ေတြကုိ အျပည့္အ၀နဲ႔ အလ်င္အျမန္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏုိင္ေရးအတြက္ အဆင္သင့္ရွိေၾကာင္း၊ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာအစုိးရကုိ အီးယူက ပ့ံပုိးဖုိ႔ အဆင္သင့္ ရွိတဲ့အေၾကာင္း၊ အႀကံေပးခ်က္ေတြကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖုိ႔ ျမန္မာအစုိးရက ဖြဲ႔စည္းတဲ့ ၀န္ႀကီးအဆင့္ ေကာ္မီတီကုိလည္း အီးယူက ႀကိဳဆုိေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
မခင္ျဖဴေထြး
5.10.2017
အခုျပဳလုပ္သြားတဲ့ အေမရိကန္ေအာက္လႊတ္ေတာ္ၾကားနာပြဲအတြင္းမွာေတာ့ လက္ရွိ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာေတြဟာ လူမ်ိဳးတံုး သတ္ျဖတ္မႈ အေျခအေနအထိ ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ဆိုျပီး ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံျခားေရးရာေကာ္မတီ ဥကၠ႒ Ed Royce က ေ၀ဖန္ေျပာဆိုသြားပါတယ္။ ဒီျပႆနာအေပၚ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္မွာ အျပည့္အ၀ တာ၀န္ရွိတယ္လို႔လည္း ေျပာသြားပါတယ္။ အျပည္စံုကို မခင္ျဖဴေထြးက ဆက္ေျပာျပပါမယ္။
ျပီးခဲ့တဲ့လပိုင္းေတြအတြင္း ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းမွာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ျပန္လည္ ျဖစ္ပြားခဲ့ျပီးတဲ့ေနာက္ ဒုကၡသည္ေတြ သိန္းနဲ႔ခ်ီ အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏုိင္ငံထဲ အလံုးအရင္း ထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့ အေျခအေနေတြကို ေထာက္ျပျပီး ဒါဟာ ႐ိုဟင္ဂ်ာမူစလင္ေတြအေပၚ လူမ်ိဳးတံုး သတ္ျဖတ္မႈ ျဖစ္တယ္္လုိ႔ အေမရိကန္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံျခားေရးရာေကာ္မတီ ဥကၠ႒ Ed Royce က ဒီကေန႔ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ နုိင္ငံျခားဆက္ဆံေရးေကာ္မတီမွာ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေ၀ဖန္ ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြ အပါအ၀င္ ျမန္မာႏိုုင္ငံထဲမွာ မီွတင္း ေနထိုင္ေနထုိင္သူ အားလံုးရဲ႕ ေဘးကင္းလံုျခံဳေရးအတြက္ ႏုိင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေနနဲ႔ ထိပ္တန္း ဦးစားေပး ေဆာင္ရြက္ရလိမ့္မယ္လုိ႔ မစၥတာ Royce က ေျပာသြားပါတယ္။
“လြန္ခဲ့တဲ့တလက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဆီ က်ေနာ္ ေရးပို႔ခဲ့တဲ့စာထဲမွာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေျပာခဲ့သလုိပါပဲ… လူမ်ိဳး၊ ဘာသာမေရြး ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ ရွိေနသူေတြကို ကာကြယ္ဖို႔ သူမရဲ႕အစိုးရနဲ႔ စစ္တပ္မွာ တာ၀န္ရွိပါတယ္။ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈေတြ က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကသူေတြကို တရားဥပေဒနဲ႔အညီ အျပစ္ေပးရပါမယ္။ ဒီစိန္ေခၚမႈေတြကို သူမနဲ႔ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ ရင္ဆိုင္ ေျဖရွင္းရပါလိမ့္မယ္။ ဒါဟာ လူမ်ိဳးတံုး သတ္ျဖတ္မႈျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္ေရး အပါအ၀င္ လူ႔အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္ဖို႔ ဆိုတာ က်ေနာ္တုိ႔ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဦးစားေပး ေဆာင္ရြက္လာတဲ့ကိစၥပါ။ ဒီလိုကာကြယ္ဖို႔ဆိုတာမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကို ခ်န္လွပ္ထားလို႔ မရပါဘူး။ ဒါက က်င့္၀တ္သိကၡာဆိုင္ရာ ကိစၥပါ။ ႏို္င္ငံေတာ္ လံုျခံဳေရးနဲ႔ဆုိင္တဲ့ကိစၥပါ။ ဒီကမၻာေပၚက ဘယ္လိုေနမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အစြန္းေရာက္မႈေတြနဲ႔ မတည္ျငိမ္မႈေတြ တိုးလာတာက ဘယ္သူ႔အတြက္မွ ပိုျပီး လံုျခဳံမလာပါဘူး။”
ဒီကေန႔ ၾကားနာပြဲမွာ မၾကာခင္ကပဲ ျမန္မာႏုိင္ငံကို သြားေရာက္ခဲ့တဲ့ လက္ေထာက္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Patrick Murphy ကလည္း သူ႔ခရီးစဥ္ ေလ့လာခ်က္ေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ တင္ျပသြားပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း နယ္ေျမရွင္းလင္းမႈေတြကို အစိုးရက ျပီးခဲ့တဲ့ စက္တင္ဘာလ ၅ ရက္ေန႔ကတည္းက ရပ္ပစ္ခဲ့တဲ့အေၾကာင္း ႏုိင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာဆိုေပမဲ့လို႔လည္း ရခိုင္ျပည္နယ္ တြင္းမွာ ခုခ်ိန္ထိ အၾကမ္းဖက္မႈအေျခအေနေတြ ဆက္ျပီး ရွိေနတယ္လုိ႔ မစၥတာ Murphy ကေျပာပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္ပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးခဲ့ၾကရတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ ၾကက္ေျခနီလႈပ္ရွားမႈေတြနဲ႔ အကူအညီေတြ ေပးေနတယ္လို႔ ျမန္မာ အစိုးရဘက္က ေျပာဆိုထားတာပါ။ ဒါေပမဲ့ ဒီ ၾကက္ေျခနီလႈပ္ရွားမႈ တခုတည္းနဲ႔ လူသားခ်င္းစာနာမႈ အက်ပ္အတည္းကို ေျဖရွင္းလို႔ မရဘူလို႔ ႏုိင္ငံတကာ ၾကက္ေျခနီအဖြဲ ICRC ကိုယ္တိုင္က ေျပာဆိုခဲ့တဲ့အေၾကာင္း မစၥတာ Murphy က ေထာက္ျပပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လိုအပ္ေနသူေတြထံ အကူအညီေတြ ေပးႏုိင္ဖို႔ ကုလသမဂၢနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ အကူအညီေပးေရးအဖြဲ႔ေတြ ေဒသတြင္း ၀င္ေရာက္ခြင့္ျပဳဖို႔ တိုက္တြန္းသလို၊ သတင္းမီဒီယာေတြ သြားေရာက္ ေလ့လာခြင့္ေပးဖို႔ လိုအပ္တဲ့အေၾကာင္းလည္း မစၥတာ မာဖီက ေျပာသြားပါတယ္။ ဒါဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္တခုတည္းရဲ႕ ျပႆနာ မဟုတ္ဘူးလို႔ သူက ေျပာသြားပါတယ္။
“အခု ဒီအက်ပ္အတည္းျပႆနာဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းမွာတင္ ျဖစ္ေနတာမဟုတ္ဘဲ၊ တျခား ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ဆန္းသစ္စ ဒီမိုကေရစီဟာလည္း အလွည့္အေျပာင္းကို ေရာက္ေနပါတယ္။ ျပႆနာကို ႀကီးႀကီးမားမား တုံ႔ျပန္ကိုင္တြယ္လိုက္တာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာက အၾကမ္းဖက္အဖဲြ႔ေတြကို ဖိတ္ေခၚသလိုျဖစ္ေနပါတယ္။ အျခား အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြကိုလည္း ျခိမ္းေျခာက္မႈေတြ ျဖစ္လာေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ အၾကမ္းဖက္မႈေတြရပ္တန္႔ၿပီး လူသားခ်င္းစာနာကူညီမႈလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ႏိုင္ေအာင္ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ အာဆီယံႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ထိေတြ႔ဆက္ဆံေနပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ သီတင္းႏွစ္ပတ္အတြင္းကလည္း က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္ ျမန္မာႏို္င္ငံကို ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ပါအ၀င္ အစိုးရအရာရိွႀကီးေတြ စစ္တပ္အရာရိွႀကီးေတြကို ေတြ႔ဆံုခဲ့ပါတယ္။ အာဏာပိုင္ေတြအေနနဲ႔ အရပ္သားေတြကို အကာအကြယ္ေပးၿပီး၊ အျပစ္ရိွသူေတြကို ကိုင္တြယ္မယ္၊ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုတာေတြကို ကတိက၀တ္ေပးထားပါတယ္။ ဒါေပမဲလည္း ပကတိ ေျမျပင္အေျခအေနကေတာ့ ဆိုး၀ါးေနဆဲပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီ ကတိက၀တ္အတိုင္း အျပည့္အ၀ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ေဆာင္ရြက္သြားရပါလိမ့္မယ္။”
လက္ရွိ ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ ေရရွည္ခိုင္မာတဲ့ အေျဖထုတ္ႏုိင္ဖို႔နဲ႔ ဒုကၡသည္ေတြကို အကာအကြယ္ေပးဖုိ႔ကိစၥဟာ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး ဌာနရဲ႕ အဓိက စိုးရိမ္ခ်က္ျဖစ္တယ္လုိ႔လည္း မစၥတာ Murphy က ေျပာပါတယ္။ ရခိုင္ျပႆနာ ခ်ဥ္းကပ္တဲ့ေနရာမွာ အေမရိကန္တဦးတည္း အေနနဲ႔ ေဆာင္ရြက္မွာ မဟုတ္ဘဲ ေဒသတြင္းႏုိင္ငံေတြ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားမယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းမွာ အထူးသျဖင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ သိပ္ကိုလိုအပ္ေနတဲ့ ဖိႏွပ္မႈေတြေလ်ာ့ပါးေအာင္၊ တာဝန္ခံမႈရွိေအာင္၊ ဒီမိုကေရစီထြန္းကားေရးနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ပိုမိုခရီးေရာက္ေအာင္၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက အားလံုးၿခံဳသံုးသပ္တဲ့ မူဝါဒကိုခ်မွတ္ ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ အားလံုးလူ႔ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိ ေနႏိုင္ၾကဖို႔ က်ေနာ္တို႔ တႏိုင္ငံတည္း လုပ္မွာမဟုတ္ဘဲ ေဒသတြင္းႏိုင္ငံေတြ၊ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီနဲ႔ သတၱိရွိရွိေျပာဆိုေပးေနတဲ့ အဖြဲႊအစည္းေတြနဲ႔ပါ တိုင္ပင္ညႇိႏိႈင္းေနပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ အက်ပ္အတည္းေတြ ျဖစ္ေနတာဟာ ကြန္ကရက္လႊတ္ေတာ္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ၾကိဳးစားပမ္းစားအားထုတ္ေပးခဲ့ၾကတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကို ထိလြယ္ခိုက္လြယ္ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။”
ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ အေျခအေနေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ အေမရိကန္ သမၼတ၊ ဒုသမၼတ အပါအ၀င္ အေမရိကန္ ထိပ္တန္း အရာရွိေတြ အေနနဲ႔ အခိုင္အမာ ထိေတြ႔ဆက္ဆံမႈေတြ ေဆာင္ရြက္ေနတာျဖစ္တယ္လို႔လည္း မစၥတာ Murphy က ေျပာသြားပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံဘက္က ထြက္ေျပးလာတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အစိုးရက နယ္စပ္ဂိတ္ေတြ ဖြင့္ျပီး ၾကိဳဆိုခဲ့တဲ့အေပၚမွာေတာ့ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံျခားေရးရာေကာ္မတီ ဥကၠ႒ Royce က ဒီကေန႔ ၾကားနာပြဲမွာ ခ်ီးက်ဴးေျပာဆိုသြားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ိန္တည္းမွာလည္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစိုးရအေနနဲ႔ ကတိျပဳထားတဲ့အတိုင္း အသစ္ထပ္မံ ေရာက္လာတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ ခိုလံုစရာေနရာေတြနဲ႔ အကူအညီေတြ ေပးသြားဖို႔ကို မစၥတာ Royce က တိုက္တြန္း ေျပာဆိုသြားပါတယ္။
အခုျပဳလုပ္သြားတဲ့ အေမရိကန္ေအာက္လႊတ္ေတာ္ၾကားနာပြဲအတြင္းမွာေတာ့ လက္ရွိ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာေတြဟာ လူမ်ိဳးတံုး သတ္ျဖတ္မႈ အေျခအေနအထိ ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ဆိုျပီး ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံျခားေရးရာေကာ္မတီ ဥကၠ႒ Ed Royce က ေ၀ဖန္ေျပာဆိုသြားပါတယ္။ ဒီျပႆနာအေပၚ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္မွာ အျပည့္အ၀ တာ၀န္ရွိတယ္လို႔လည္း ေျပာသြားပါတယ္။ အျပည္စံုကို မခင္ျဖဴေထြးက ဆက္ေျပာျပပါမယ္။
ျပီးခဲ့တဲ့လပိုင္းေတြအတြင္း ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းမွာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ျပန္လည္ ျဖစ္ပြားခဲ့ျပီးတဲ့ေနာက္ ဒုကၡသည္ေတြ သိန္းနဲ႔ခ်ီ အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏုိင္ငံထဲ အလံုးအရင္း ထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့ အေျခအေနေတြကို ေထာက္ျပျပီး ဒါဟာ ႐ိုဟင္ဂ်ာမူစလင္ေတြအေပၚ လူမ်ိဳးတံုး သတ္ျဖတ္မႈ ျဖစ္တယ္္လုိ႔ အေမရိကန္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံျခားေရးရာေကာ္မတီ ဥကၠ႒ Ed Royce က ဒီကေန႔ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ နုိင္ငံျခားဆက္ဆံေရးေကာ္မတီမွာ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေ၀ဖန္ ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြ အပါအ၀င္ ျမန္မာႏိုုင္ငံထဲမွာ မီွတင္း ေနထိုင္ေနထုိင္သူ အားလံုးရဲ႕ ေဘးကင္းလံုျခံဳေရးအတြက္ ႏုိင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေနနဲ႔ ထိပ္တန္း ဦးစားေပး ေဆာင္ရြက္ရလိမ့္မယ္လုိ႔ မစၥတာ Royce က ေျပာသြားပါတယ္။
“လြန္ခဲ့တဲ့တလက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဆီ က်ေနာ္ ေရးပို႔ခဲ့တဲ့စာထဲမွာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေျပာခဲ့သလုိပါပဲ… လူမ်ိဳး၊ ဘာသာမေရြး ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ ရွိေနသူေတြကို ကာကြယ္ဖို႔ သူမရဲ႕အစိုးရနဲ႔ စစ္တပ္မွာ တာ၀န္ရွိပါတယ္။ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈေတြ က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကသူေတြကို တရားဥပေဒနဲ႔အညီ အျပစ္ေပးရပါမယ္။ ဒီစိန္ေခၚမႈေတြကို သူမနဲ႔ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ ရင္ဆိုင္ ေျဖရွင္းရပါလိမ့္မယ္။ ဒါဟာ လူမ်ိဳးတံုး သတ္ျဖတ္မႈျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္ေရး အပါအ၀င္ လူ႔အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္ဖို႔ ဆိုတာ က်ေနာ္တုိ႔ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဦးစားေပး ေဆာင္ရြက္လာတဲ့ကိစၥပါ။ ဒီလိုကာကြယ္ဖို႔ဆိုတာမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကို ခ်န္လွပ္ထားလို႔ မရပါဘူး။ ဒါက က်င့္၀တ္သိကၡာဆိုင္ရာ ကိစၥပါ။ ႏို္င္ငံေတာ္ လံုျခံဳေရးနဲ႔ဆုိင္တဲ့ကိစၥပါ။ ဒီကမၻာေပၚက ဘယ္လိုေနမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အစြန္းေရာက္မႈေတြနဲ႔ မတည္ျငိမ္မႈေတြ တိုးလာတာက ဘယ္သူ႔အတြက္မွ ပိုျပီး လံုျခဳံမလာပါဘူး။”
ဒီကေန႔ ၾကားနာပြဲမွာ မၾကာခင္ကပဲ ျမန္မာႏုိင္ငံကို သြားေရာက္ခဲ့တဲ့ လက္ေထာက္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Patrick Murphy ကလည္း သူ႔ခရီးစဥ္ ေလ့လာခ်က္ေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ တင္ျပသြားပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း နယ္ေျမရွင္းလင္းမႈေတြကို အစိုးရက ျပီးခဲ့တဲ့ စက္တင္ဘာလ ၅ ရက္ေန႔ကတည္းက ရပ္ပစ္ခဲ့တဲ့အေၾကာင္း ႏုိင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာဆိုေပမဲ့လို႔လည္း ရခိုင္ျပည္နယ္ တြင္းမွာ ခုခ်ိန္ထိ အၾကမ္းဖက္မႈအေျခအေနေတြ ဆက္ျပီး ရွိေနတယ္လုိ႔ မစၥတာ Murphy ကေျပာပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္ပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးခဲ့ၾကရတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ ၾကက္ေျခနီလႈပ္ရွားမႈေတြနဲ႔ အကူအညီေတြ ေပးေနတယ္လို႔ ျမန္မာ အစိုးရဘက္က ေျပာဆိုထားတာပါ။ ဒါေပမဲ့ ဒီ ၾကက္ေျခနီလႈပ္ရွားမႈ တခုတည္းနဲ႔ လူသားခ်င္းစာနာမႈ အက်ပ္အတည္းကို ေျဖရွင္းလို႔ မရဘူလို႔ ႏုိင္ငံတကာ ၾကက္ေျခနီအဖြဲ ICRC ကိုယ္တိုင္က ေျပာဆိုခဲ့တဲ့အေၾကာင္း မစၥတာ Murphy က ေထာက္ျပပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လိုအပ္ေနသူေတြထံ အကူအညီေတြ ေပးႏုိင္ဖို႔ ကုလသမဂၢနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ အကူအညီေပးေရးအဖြဲ႔ေတြ ေဒသတြင္း ၀င္ေရာက္ခြင့္ျပဳဖို႔ တိုက္တြန္းသလို၊ သတင္းမီဒီယာေတြ သြားေရာက္ ေလ့လာခြင့္ေပးဖို႔ လိုအပ္တဲ့အေၾကာင္းလည္း မစၥတာ မာဖီက ေျပာသြားပါတယ္။ ဒါဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္တခုတည္းရဲ႕ ျပႆနာ မဟုတ္ဘူးလို႔ သူက ေျပာသြားပါတယ္။
“အခု ဒီအက်ပ္အတည္းျပႆနာဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းမွာတင္ ျဖစ္ေနတာမဟုတ္ဘဲ၊ တျခား ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ဆန္းသစ္စ ဒီမိုကေရစီဟာလည္း အလွည့္အေျပာင္းကို ေရာက္ေနပါတယ္။ ျပႆနာကို ႀကီးႀကီးမားမား တုံ႔ျပန္ကိုင္တြယ္လိုက္တာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာက အၾကမ္းဖက္အဖဲြ႔ေတြကို ဖိတ္ေခၚသလိုျဖစ္ေနပါတယ္။ အျခား အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြကိုလည္း ျခိမ္းေျခာက္မႈေတြ ျဖစ္လာေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ အၾကမ္းဖက္မႈေတြရပ္တန္႔ၿပီး လူသားခ်င္းစာနာကူညီမႈလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ႏိုင္ေအာင္ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ အာဆီယံႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ထိေတြ႔ဆက္ဆံေနပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ သီတင္းႏွစ္ပတ္အတြင္းကလည္း က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္ ျမန္မာႏို္င္ငံကို ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ပါအ၀င္ အစိုးရအရာရိွႀကီးေတြ စစ္တပ္အရာရိွႀကီးေတြကို ေတြ႔ဆံုခဲ့ပါတယ္။ အာဏာပိုင္ေတြအေနနဲ႔ အရပ္သားေတြကို အကာအကြယ္ေပးၿပီး၊ အျပစ္ရိွသူေတြကို ကိုင္တြယ္မယ္၊ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုတာေတြကို ကတိက၀တ္ေပးထားပါတယ္။ ဒါေပမဲလည္း ပကတိ ေျမျပင္အေျခအေနကေတာ့ ဆိုး၀ါးေနဆဲပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီ ကတိက၀တ္အတိုင္း အျပည့္အ၀ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ေဆာင္ရြက္သြားရပါလိမ့္မယ္။”
လက္ရွိ ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ ေရရွည္ခိုင္မာတဲ့ အေျဖထုတ္ႏုိင္ဖို႔နဲ႔ ဒုကၡသည္ေတြကို အကာအကြယ္ေပးဖုိ႔ကိစၥဟာ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး ဌာနရဲ႕ အဓိက စိုးရိမ္ခ်က္ျဖစ္တယ္လုိ႔လည္း မစၥတာ Murphy က ေျပာပါတယ္။ ရခိုင္ျပႆနာ ခ်ဥ္းကပ္တဲ့ေနရာမွာ အေမရိကန္တဦးတည္း အေနနဲ႔ ေဆာင္ရြက္မွာ မဟုတ္ဘဲ ေဒသတြင္းႏုိင္ငံေတြ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားမယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းမွာ အထူးသျဖင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ သိပ္ကိုလိုအပ္ေနတဲ့ ဖိႏွပ္မႈေတြေလ်ာ့ပါးေအာင္၊ တာဝန္ခံမႈရွိေအာင္၊ ဒီမိုကေရစီထြန္းကားေရးနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ပိုမိုခရီးေရာက္ေအာင္၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက အားလံုးၿခံဳသံုးသပ္တဲ့ မူဝါဒကိုခ်မွတ္ ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ အားလံုးလူ႔ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိ ေနႏိုင္ၾကဖို႔ က်ေနာ္တို႔ တႏိုင္ငံတည္း လုပ္မွာမဟုတ္ဘဲ ေဒသတြင္းႏိုင္ငံေတြ၊ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီနဲ႔ သတၱိရွိရွိေျပာဆိုေပးေနတဲ့ အဖြဲႊအစည္းေတြနဲ႔ပါ တိုင္ပင္ညႇိႏိႈင္းေနပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ အက်ပ္အတည္းေတြ ျဖစ္ေနတာဟာ ကြန္ကရက္လႊတ္ေတာ္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ၾကိဳးစားပမ္းစားအားထုတ္ေပးခဲ့ၾကတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကို ထိလြယ္ခိုက္လြယ္ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။”
ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ အေျခအေနေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ အေမရိကန္ သမၼတ၊ ဒုသမၼတ အပါအ၀င္ အေမရိကန္ ထိပ္တန္း အရာရွိေတြ အေနနဲ႔ အခိုင္အမာ ထိေတြ႔ဆက္ဆံမႈေတြ ေဆာင္ရြက္ေနတာျဖစ္တယ္လို႔လည္း မစၥတာ Murphy က ေျပာသြားပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံဘက္က ထြက္ေျပးလာတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အစိုးရက နယ္စပ္ဂိတ္ေတြ ဖြင့္ျပီး ၾကိဳဆိုခဲ့တဲ့အေပၚမွာေတာ့ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံျခားေရးရာေကာ္မတီ ဥကၠ႒ Royce က ဒီကေန႔ ၾကားနာပြဲမွာ ခ်ီးက်ဴးေျပာဆိုသြားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ိန္တည္းမွာလည္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစိုးရအေနနဲ႔ ကတိျပဳထားတဲ့အတိုင္း အသစ္ထပ္မံ ေရာက္လာတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ ခိုလံုစရာေနရာေတြနဲ႔ အကူအညီေတြ ေပးသြားဖို႔ကို မစၥတာ Royce က တိုက္တြန္း ေျပာဆိုသြားပါတယ္။
 |
| ၿဗိတိန္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ Theresa May |
21.9.2017
ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း ပဋိပကၡေတြ အဆံုးသတ္ေရး အျမန္ဆံုး ကုိင္တြယ္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ျဗိတိန္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ Theresa May က နယူးေယာက္ျမိဳ႕ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံ မိန္႔ခြန္းမွာ ဗုဒၶဟူးေန႔က တိုက္တြန္း ေျပာဆိုသြားပါတယ္။
“အၾကမ္းဖက္မႈေတြ အဆံုးသတ္ေရး ေဆာင္ရြက္ဖို႔၊ လူသားခ်င္းစာနာမႈ အကူအညီေတြ ခြင့္ျပဳဖို႔နဲ႔ အာနန္ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ အၾကံျပဳခ်က္ေတြကို အျပည့္အ၀ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ ျမန္မာအစိုးရအာဏာပိုင္ေတြကို က်မ ေတာင္းဆုိပါတယ္။” - လုိ႔ ျဗိတိန္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ Theresa May ကေျပာသြားတာပါ။
အေမရိကန္ ဒုသမၼတ Mike Pence ကလည္း ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းအေျခအေနဟာ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းကို ၿခိမ္းေျခာက္ရာ ေရာက္ေနတယ္လုိ႔ ဆိုျပီး ဒီအက်ပ္အတည္းကို အဆံုးသတ္ဖို႔ ကုလသမဂၢအေနနဲ႔ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ အေရးယူေဆာင္ရြက္သင့္တဲ့အေၾကာင္း မေန႔က လံုျခံဳေရးေကာင္စီ အစည္းအေ၀းမွာ တိုက္တြန္း ေျပာဆိုသြားပါတယ္။ ဒီအေတာအတြင္း အေမရိကန္ ဒုတိယလက္ေထာက္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Patrick Murphy ဟာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေရာက္ရွိေနျပီး ဒီကေန႔မွာေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္က ေဒသခံတာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ အင္အားသံုး ႏွိမ္နင္းမႈေတြကို အဆံုးသတ္ျပီး ပဋိပကၡေတြအတြင္း ထြက္ေျပးေနၾကတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာမူစလင္ေတြ အေရး ေရရွည္ ေျဖရွင္းႏုိင္မယ့္ အေျဖတခု ရွာေဖြေဆာင္ရြက္သြားဖို႔ တုိက္တြန္းထားပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျပီးခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္လက တေက်ာ့ျပန္ ျပန္လည္ ျဖစ္ပြားလာခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈ အေျခအေနေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး Rex Tillerson ကလည္း ဒီလ ၁၉ ရက္ေန႔က ႏုိင္ငံေတာ္ အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို တယ္လီဖုန္းနဲ႔ ဆက္သြယ္ ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း ပဋိပကၡေတြ အဆံုးသတ္ေရး အျမန္ဆံုး ကုိင္တြယ္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ျဗိတိန္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ Theresa May က နယူးေယာက္ျမိဳ႕ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံ မိန္႔ခြန္းမွာ ဗုဒၶဟူးေန႔က တိုက္တြန္း ေျပာဆိုသြားပါတယ္။
“အၾကမ္းဖက္မႈေတြ အဆံုးသတ္ေရး ေဆာင္ရြက္ဖို႔၊ လူသားခ်င္းစာနာမႈ အကူအညီေတြ ခြင့္ျပဳဖို႔နဲ႔ အာနန္ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ အၾကံျပဳခ်က္ေတြကို အျပည့္အ၀ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ ျမန္မာအစိုးရအာဏာပိုင္ေတြကို က်မ ေတာင္းဆုိပါတယ္။” - လုိ႔ ျဗိတိန္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ Theresa May ကေျပာသြားတာပါ။
အေမရိကန္ ဒုသမၼတ Mike Pence ကလည္း ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းအေျခအေနဟာ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းကို ၿခိမ္းေျခာက္ရာ ေရာက္ေနတယ္လုိ႔ ဆိုျပီး ဒီအက်ပ္အတည္းကို အဆံုးသတ္ဖို႔ ကုလသမဂၢအေနနဲ႔ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ အေရးယူေဆာင္ရြက္သင့္တဲ့အေၾကာင္း မေန႔က လံုျခံဳေရးေကာင္စီ အစည္းအေ၀းမွာ တိုက္တြန္း ေျပာဆိုသြားပါတယ္။ ဒီအေတာအတြင္း အေမရိကန္ ဒုတိယလက္ေထာက္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Patrick Murphy ဟာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေရာက္ရွိေနျပီး ဒီကေန႔မွာေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္က ေဒသခံတာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ အင္အားသံုး ႏွိမ္နင္းမႈေတြကို အဆံုးသတ္ျပီး ပဋိပကၡေတြအတြင္း ထြက္ေျပးေနၾကတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာမူစလင္ေတြ အေရး ေရရွည္ ေျဖရွင္းႏုိင္မယ့္ အေျဖတခု ရွာေဖြေဆာင္ရြက္သြားဖို႔ တုိက္တြန္းထားပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျပီးခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္လက တေက်ာ့ျပန္ ျပန္လည္ ျဖစ္ပြားလာခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈ အေျခအေနေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး Rex Tillerson ကလည္း ဒီလ ၁၉ ရက္ေန႔က ႏုိင္ငံေတာ္ အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို တယ္လီဖုန္းနဲ႔ ဆက္သြယ္ ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။
 |
| ICRC လူသာခ်င္း စာနာမႈ အေထာက္အကူေပးမႈကို ေဒသခံေတြ လာေရာက္ကန္႕ကြက္စဥ္ (Information commitee) |
21.9.2017
စစ္ေတြၿမိဳ႕မွာ ရာနဲ႔ခ်ီတဲ့ လူအုပ္ႀကီးက လူသားခ်င္းစာနာမူဆိုင္ရာ ေထာက္ပံ့ေရးပစၥည္းေတြ ပို႔မွာကို မေန႔က အတင္းဝင္ေရာက္ဟန္႔တားခဲ့တာေၾကာင့္ ရဲေတြက ေသနတ္ေဖာက္လူစုခြဲခဲ့ၿပီး သံသယရွိသူ (၈) ဦးကို ဖမ္းဆီးလိုက္ပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရ သတင္းထုတ္ျပန္ေရးေကာ္မတီရဲ့ ေၾကညာခ်က္ထဲမွာ အင္အား ၃၀၀ ခန္႔ရွိတဲ့ ဒီလူအုပ္ႀကီးက ICRI အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာၾကက္ေျခနီအဖြဲ႔အေနနဲ႔ ေမာင္ေတာေဒသက ဒုကၡသည္ေတြဆီပို႔မယ့္ ေထာက္ပံ့ေရးပစၥည္းေတြကို ျပန္ခ်ၿပီး၊ စက္ေလွမထြက္ဖို႔တားျမစ္ခဲ့ကာ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြကိုလည္း ျပန္တိုက္ခိုက္ခဲ့တယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဒီစက္ေလွအေနနဲ႔ စစ္ေတြၿမိဳ.ဆင္ေျခဖံုး ဆတ္ရိုးက်ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းအနီး ဘူးသီးေတာင္စက္ေလွဆိပ္ကေန မထြက္ခြာခင္ တင္ထားတဲ့ မီးအိမ္၊ အမ်ိဳးသမီးသံုးပစၥည္းနဲ႔ အဝတ္အစားအပါအဝင္ ဒီ ေထာက္ပံေရးပစၥည္းေတြဟာ ဘဂၤါလီေတြဆီပို႔မွာလို႔ သံသယရွိၿပီး ၿမိဳ႔ေနရခိုင္လူအုပ္က ခုလိုတားျဖစ္ခဲ့တာလို႔ ေဒသခံအရာရွိတစ္ဦးက ဆိုပါတယ္။
သံဃာေတာ္မ်ားနဲ႔ လံုၿခံဳေရးအဖြဲ႔ဝင္ေတြေပါင္းၿပီး လူအုပ္ႀကီးကို ေဖ်ာင္းဖ်ခဲ့ေပမဲ့ လူအုပ္ဘက္က ဂ်င္ကလိေတြ၊ ခဲေတြ၊ မီးရိႈ႕ထားတဲ့ ဓာတ္ဆီပုလင္းေတြနဲ႔ ပစ္ေပါက္ခဲ့တာေၾကာင့္ ေနာက္ဆံုးမိုးခ်ဳပ္ႀကီးမွာ ေသနပ္ေဖာက္ လူစုခြဲခဲ့တာေၾကာင့္ ည (၁၁) နာရီခန္႔မွာ လူစုကြဲသြားခဲ့တယ္လို႔ ၿမိဳ႕မိၿမိဳ႕ဖတစ္ဦးက ရွင္းျပပါတယ္။
တပ္မေတာ္အေနနဲ႔ပါ ေနာက္ဆံုးအားျဖည့္ေပးတဲ့ ဒီလူစုခြဲမႈထဲမွာ ရဲတပ္ဖြဲ႔ဝင္ တခ်ိဳ႕ ဒဏ္ရာအနည္းငယ္ရခဲ့ၿပီး လူအုပ္ထဲမွာပါတဲ့ သံသယရွိသူ (၈) ဦးကို ဆက္လက္စစ္ေဆးမႈေတြလုပ္ေနတယ္လို႔ အစိုးရသတင္းေၾကညာခ်က္ထဲမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ၾသဂုတ္လ (၂၅) ရက္ေန႔မွာ ျမန္မာအမ်ားအေခၚ ဘဂၤါလီ၊ သူတို႔အေခၚ ရိုဟင္ဂ်ာ အၾကမ္းဖက္အုပ္စုအေနနဲ႔ လံုၿခံဳေရးစခန္းေတြကို တျပိဳင္နက္တိုက္ခိုက္အၿပီး၊ တပ္မေတာ္ဖက္က နယ္ေျမရွင္းလင္းတိုက္ခိုက္ရာမွာ လူေတြရာနဲ႔ခ်ီေသခဲ့ရၿပီး၊ ရြာေပါင္းမ်ားစြာမီးရိႈ.ခံရကာ၊ စစ္ပြဲပဋိပကၡေတြကေနလြတ္ဖို႔ လူေပါင္း သိန္းေတြနဲ႔ခ်ီ ျပည္တြင္းနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကို ထြက္ေျပးခဲ့ၾကရပါတယ္။
စစ္ေတြၿမိဳ႕မွာ ရာနဲ႔ခ်ီတဲ့ လူအုပ္ႀကီးက လူသားခ်င္းစာနာမူဆိုင္ရာ ေထာက္ပံ့ေရးပစၥည္းေတြ ပို႔မွာကို မေန႔က အတင္းဝင္ေရာက္ဟန္႔တားခဲ့တာေၾကာင့္ ရဲေတြက ေသနတ္ေဖာက္လူစုခြဲခဲ့ၿပီး သံသယရွိသူ (၈) ဦးကို ဖမ္းဆီးလိုက္ပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရ သတင္းထုတ္ျပန္ေရးေကာ္မတီရဲ့ ေၾကညာခ်က္ထဲမွာ အင္အား ၃၀၀ ခန္႔ရွိတဲ့ ဒီလူအုပ္ႀကီးက ICRI အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာၾကက္ေျခနီအဖြဲ႔အေနနဲ႔ ေမာင္ေတာေဒသက ဒုကၡသည္ေတြဆီပို႔မယ့္ ေထာက္ပံ့ေရးပစၥည္းေတြကို ျပန္ခ်ၿပီး၊ စက္ေလွမထြက္ဖို႔တားျမစ္ခဲ့ကာ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြကိုလည္း ျပန္တိုက္ခိုက္ခဲ့တယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဒီစက္ေလွအေနနဲ႔ စစ္ေတြၿမိဳ.ဆင္ေျခဖံုး ဆတ္ရိုးက်ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းအနီး ဘူးသီးေတာင္စက္ေလွဆိပ္ကေန မထြက္ခြာခင္ တင္ထားတဲ့ မီးအိမ္၊ အမ်ိဳးသမီးသံုးပစၥည္းနဲ႔ အဝတ္အစားအပါအဝင္ ဒီ ေထာက္ပံေရးပစၥည္းေတြဟာ ဘဂၤါလီေတြဆီပို႔မွာလို႔ သံသယရွိၿပီး ၿမိဳ႔ေနရခိုင္လူအုပ္က ခုလိုတားျဖစ္ခဲ့တာလို႔ ေဒသခံအရာရွိတစ္ဦးက ဆိုပါတယ္။
သံဃာေတာ္မ်ားနဲ႔ လံုၿခံဳေရးအဖြဲ႔ဝင္ေတြေပါင္းၿပီး လူအုပ္ႀကီးကို ေဖ်ာင္းဖ်ခဲ့ေပမဲ့ လူအုပ္ဘက္က ဂ်င္ကလိေတြ၊ ခဲေတြ၊ မီးရိႈ႕ထားတဲ့ ဓာတ္ဆီပုလင္းေတြနဲ႔ ပစ္ေပါက္ခဲ့တာေၾကာင့္ ေနာက္ဆံုးမိုးခ်ဳပ္ႀကီးမွာ ေသနပ္ေဖာက္ လူစုခြဲခဲ့တာေၾကာင့္ ည (၁၁) နာရီခန္႔မွာ လူစုကြဲသြားခဲ့တယ္လို႔ ၿမိဳ႕မိၿမိဳ႕ဖတစ္ဦးက ရွင္းျပပါတယ္။
တပ္မေတာ္အေနနဲ႔ပါ ေနာက္ဆံုးအားျဖည့္ေပးတဲ့ ဒီလူစုခြဲမႈထဲမွာ ရဲတပ္ဖြဲ႔ဝင္ တခ်ိဳ႕ ဒဏ္ရာအနည္းငယ္ရခဲ့ၿပီး လူအုပ္ထဲမွာပါတဲ့ သံသယရွိသူ (၈) ဦးကို ဆက္လက္စစ္ေဆးမႈေတြလုပ္ေနတယ္လို႔ အစိုးရသတင္းေၾကညာခ်က္ထဲမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ၾသဂုတ္လ (၂၅) ရက္ေန႔မွာ ျမန္မာအမ်ားအေခၚ ဘဂၤါလီ၊ သူတို႔အေခၚ ရိုဟင္ဂ်ာ အၾကမ္းဖက္အုပ္စုအေနနဲ႔ လံုၿခံဳေရးစခန္းေတြကို တျပိဳင္နက္တိုက္ခိုက္အၿပီး၊ တပ္မေတာ္ဖက္က နယ္ေျမရွင္းလင္းတိုက္ခိုက္ရာမွာ လူေတြရာနဲ႔ခ်ီေသခဲ့ရၿပီး၊ ရြာေပါင္းမ်ားစြာမီးရိႈ.ခံရကာ၊ စစ္ပြဲပဋိပကၡေတြကေနလြတ္ဖို႔ လူေပါင္း သိန္းေတြနဲ႔ခ်ီ ျပည္တြင္းနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကို ထြက္ေျပးခဲ့ၾကရပါတယ္။
 |
| ႏုိင္ငံေတာ္ အတုိင္ပင္ခံပုဂၢဳိလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Boris Johnson |
ဗြီအုိေအျမန္မာပုိင္း
3.9.2017
ျမန္မာႏုိင္္ငံ၊ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ မူဆလင္ေတြကိုေရာ တျခားလူမႈအ၀န္းအ၀ိုင္းေတြကိုပါ ထိခိုက္ေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈနဲ႔ မလိုမုန္းထား ဘက္လိုက္မႈေတြ အဆံုးသတ္ေစဖို႔ လုပ္ေဆာင္ပါလို႔ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Boris Johnson က ျမန္မာအစိုးရကို တိုက္တြန္း လိုက္ပါတယ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ မိမိတို႔ေခတ္ရဲ႕ အတုယူ အားက်ဖြယ္အေကာင္းဆံုး လူပုဂၢိဳလ္ တဦးျဖစ္ေပမဲ့ သူ႔အဆိုအားျဖင့္ - ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြေပၚ ျပဳမူဆက္ဆံပံုကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ဂုဏ္သိကၡာကို ထိခိုက္ပ်က္စီးေစတယ္လုိ႔ စက္တင္ဘာလ ၂ ရက္ေန႔စြဲနဲ႔ ထုတ္ျပန္ခ်က္ တခုမွာ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးက ေျပာထားပါတယ္။
ႏုိင္ငံကို ေခတ္မီေအာင္လုပ္တာမွာ ႀကီးမားတဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ရင္ဆိုင္ေနရေၾကာင္း၊ ႏုိင္ငံကို ညီၫြတ္ေအာင္လုပ္ဖို႔ သူ႔ရဲ႕ ထူးျခားတဲ့ အရည္အခ်င္းေတြ အားလံုးကုိ အခုအခါမွာ အသံုးျပဳႏုိင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာစစ္ဘက္ရဲ႕ ေထာက္ခံ ပံ့့ပိုးမႈကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ရဖို႔နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုင္ရာ သူ႔ရဲ႕ ႀကိဳးပမ္း ခ်က္ေတြ အခ်ည္းႏွီး ျဖစ္မသြားဖို႔ အထူး အေရးႀကီးေၾကာင္း၊ ဒီလုပ္ေဆာင္ခ်က္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံက လူထုအားလံုး မိမိတို႔ရဲ႕ အျပည့္အ၀ ေထာက္ခံ မႈကို ရၾကမွာျဖစ္ေၾကာင္း ၀န္ႀကီး Johnson ကေျပာထားပါတယ္။
ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားတာအရ ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြနဲ႔ သူတိို႔ကို လက္ခံထားတဲ့ ႏြမ္းပါးတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္္ငံက လူမႈ အ၀န္းအ၀ိုင္းေတြအတြက္ လူသားခ်င္း စာနာမႈ ဆိုင္ရာ အကူအညီအျဖစ္ ၿဗိတိန္ေပါင္စတာလင္ ၈ သန္းနီးပါး UK ႏိုင္ငံက ကူညီပံ့ပိုး ခဲ့ပါတယ္။ ဒီသီတင္းပတ္ အေစာပိုင္းကလဲ ကုလသမဂၢလံုျခံဳေရးေကာင္စီမွာ ရခိုုင္္ျပည္ အေရး ေဆြးေႏြးဖို႔ ၿဗိတိန္က ကမကထျပဳ တင္သြင္းခဲ့တာပါ။
ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ အေျခခံအေၾကာင္းရင္းေတြကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းဖုိ႔လဲ ျမန္မာအစိုးရကို ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံက တိုက္တြန္းထားပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္္ငံ၊ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ မူဆလင္ေတြကိုေရာ တျခားလူမႈအ၀န္းအ၀ိုင္းေတြကိုပါ ထိခိုက္ေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈနဲ႔ မလိုမုန္းထား ဘက္လိုက္မႈေတြ အဆံုးသတ္ေစဖို႔ လုပ္ေဆာင္ပါလို႔ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Boris Johnson က ျမန္မာအစိုးရကို တိုက္တြန္း လိုက္ပါတယ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ မိမိတို႔ေခတ္ရဲ႕ အတုယူ အားက်ဖြယ္အေကာင္းဆံုး လူပုဂၢိဳလ္ တဦးျဖစ္ေပမဲ့ သူ႔အဆိုအားျဖင့္ - ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြေပၚ ျပဳမူဆက္ဆံပံုကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ဂုဏ္သိကၡာကို ထိခိုက္ပ်က္စီးေစတယ္လုိ႔ စက္တင္ဘာလ ၂ ရက္ေန႔စြဲနဲ႔ ထုတ္ျပန္ခ်က္ တခုမွာ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးက ေျပာထားပါတယ္။
ႏုိင္ငံကို ေခတ္မီေအာင္လုပ္တာမွာ ႀကီးမားတဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ရင္ဆိုင္ေနရေၾကာင္း၊ ႏုိင္ငံကို ညီၫြတ္ေအာင္လုပ္ဖို႔ သူ႔ရဲ႕ ထူးျခားတဲ့ အရည္အခ်င္းေတြ အားလံုးကုိ အခုအခါမွာ အသံုးျပဳႏုိင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာစစ္ဘက္ရဲ႕ ေထာက္ခံ ပံ့့ပိုးမႈကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ရဖို႔နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုင္ရာ သူ႔ရဲ႕ ႀကိဳးပမ္း ခ်က္ေတြ အခ်ည္းႏွီး ျဖစ္မသြားဖို႔ အထူး အေရးႀကီးေၾကာင္း၊ ဒီလုပ္ေဆာင္ခ်က္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံက လူထုအားလံုး မိမိတို႔ရဲ႕ အျပည့္အ၀ ေထာက္ခံ မႈကို ရၾကမွာျဖစ္ေၾကာင္း ၀န္ႀကီး Johnson ကေျပာထားပါတယ္။
ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားတာအရ ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြနဲ႔ သူတိို႔ကို လက္ခံထားတဲ့ ႏြမ္းပါးတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္္ငံက လူမႈ အ၀န္းအ၀ိုင္းေတြအတြက္ လူသားခ်င္း စာနာမႈ ဆိုင္ရာ အကူအညီအျဖစ္ ၿဗိတိန္ေပါင္စတာလင္ ၈ သန္းနီးပါး UK ႏိုင္ငံက ကူညီပံ့ပိုး ခဲ့ပါတယ္။ ဒီသီတင္းပတ္ အေစာပိုင္းကလဲ ကုလသမဂၢလံုျခံဳေရးေကာင္စီမွာ ရခိုုင္္ျပည္ အေရး ေဆြးေႏြးဖို႔ ၿဗိတိန္က ကမကထျပဳ တင္သြင္းခဲ့တာပါ။
ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ အေျခခံအေၾကာင္းရင္းေတြကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းဖုိ႔လဲ ျမန္မာအစိုးရကို ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံက တိုက္တြန္းထားပါတယ္။
 |
| ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္လာတဲ့ ဒုကၡသည္မ်ား |
28.8.2017
ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း ေမာင္ေတာေဒသဘက္မွာ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈေတြေၾကာင့္ ပိတ္မိေနၾကတဲ့ ရခိုင္နဲ႔ မြတ္စလင္ေဒသခံေတြအတြက္ စားနပ္ရိကၡာနဲ႔ ေဆး၀ါးကုသမႈေတြ အေရးတႀကီးလိုအပ္ေနေၾကာင္း ေဒသခံေတြကေျပာပါတယ္။
ေဘးလြတ္ရာမွာ ခိုလႈံေနၾကတဲ့ တိုင္းရင္းသားျပည္သူေတြအတြက္ လိုအပ္တဲ့ စားနပ္ရိကၡာ၊ ေဆး၀ါးနဲ႔ ေထာက္ပံ့မႈအကူအညီေတြကို တနဂၤေႏြေန႔ကစလို႔ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္အစိုးရတို႔ ပူးေပါင္းၿပီး ကူညီေထာက္ပံ့ေပးေနတယ္လို႔ အစိုးရတာ၀န္ရွိသူေတြဘက္က ေျပာထားပါတယ္။ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားတဲ့ မအင္ၾကင္းႏိုင္က အေသးစိတ္ကို ဆက္ၿပီးေျပာျပမွာပါ။
တနဂၤေႏြေန႔က ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕ကို ရဟတ္ယာဥ္နဲ႔ ေရာက္ရွိလာတဲ့ လူမႈ၀န္ထမ္း၊ ကယ္ဆယ္ေရးနဲ႔ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး၀န္ႀကီး ေဒါက္တာ၀င္းျမတ္ေအးနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးညီပု တို႔ဟာ ေမာင္ေတာ ေဒသအတြင္းရွိ တိုင္းရင္းသားျပည္သူေတြ၊ ၀န္ထမ္းေတြကို ေဘးကင္းလုံၿခဳံရာဘက္ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းထားႏိုင္တဲ့ အေျခအေန၊ စားနပ္ရိကၡာနဲ႕ ေဆးဝါးေထာက္ပံ့ဖို႔ လိုအပ္တဲ့ အေျခအေနေတြကို သြားေရာက္ၾကည့္ရွဳ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း ေမာင္ေတာေဒသဘက္မွာ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈေတြေၾကာင့္ ပိတ္မိေနၾကတဲ့ ရခိုင္နဲ႔ မြတ္စလင္ေဒသခံေတြအတြက္ စားနပ္ရိကၡာနဲ႔ ေဆး၀ါးကုသမႈေတြ အေရးတႀကီးလိုအပ္ေနေၾကာင္း ေဒသခံေတြကေျပာပါတယ္။
ေဘးလြတ္ရာမွာ ခိုလႈံေနၾကတဲ့ တိုင္းရင္းသားျပည္သူေတြအတြက္ လိုအပ္တဲ့ စားနပ္ရိကၡာ၊ ေဆး၀ါးနဲ႔ ေထာက္ပံ့မႈအကူအညီေတြကို တနဂၤေႏြေန႔ကစလို႔ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္အစိုးရတို႔ ပူးေပါင္းၿပီး ကူညီေထာက္ပံ့ေပးေနတယ္လို႔ အစိုးရတာ၀န္ရွိသူေတြဘက္က ေျပာထားပါတယ္။ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားတဲ့ မအင္ၾကင္းႏိုင္က အေသးစိတ္ကို ဆက္ၿပီးေျပာျပမွာပါ။
တနဂၤေႏြေန႔က ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕ကို ရဟတ္ယာဥ္နဲ႔ ေရာက္ရွိလာတဲ့ လူမႈ၀န္ထမ္း၊ ကယ္ဆယ္ေရးနဲ႔ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး၀န္ႀကီး ေဒါက္တာ၀င္းျမတ္ေအးနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးညီပု တို႔ဟာ ေမာင္ေတာ ေဒသအတြင္းရွိ တိုင္းရင္းသားျပည္သူေတြ၊ ၀န္ထမ္းေတြကို ေဘးကင္းလုံၿခဳံရာဘက္ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းထားႏိုင္တဲ့ အေျခအေန၊ စားနပ္ရိကၡာနဲ႕ ေဆးဝါးေထာက္ပံ့ဖို႔ လိုအပ္တဲ့ အေျခအေနေတြကို သြားေရာက္ၾကည့္ရွဳ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။
 |
| ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္မွာ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရသူတဦး |
လက္ရွိအေျခအေနထိ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နယ္စပ္နဲ႕ ကပ္ေနတဲ့ ေမာင္ေတာ ေဒသ ေျမာက္ပိုင္း ရခိုင္ရြာ တခ်ဳိ႕မွာေတာ့ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈ ထပ္ၿပီးခံရမွာကို စိုးရိမ္တဲ့အတြက္ ရြာသူရြာသားေတြဟာ ေနအိမ္ေတြကို မျပန္ရဲၾကေသးပဲ ေဘးလြတ္ရာမွာ ခိုလႈံေနၾကရတယ္လို႔ ဗီြအိုေအက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းလို႔ရတဲ့ ႀကိမ္ေခ်ာင္းလံုၿခံဳေရးစခန္းမွာ ခိုလႈံေနတဲ့ ႀကိမ္ေခ်ာင္းေက်းရြာသား ေမာင္လူေအးက ေျပာပါတယ္။
“ကိုယ့္အိမ္ေတြကိုလည္း ျပန္လို႔မရေသးပါဘူးခင္ဗ်။ က်ေနာ္တို႔ အခုအခ်ိန္အထိ ေစာင့္ၾကည့္ေနတုန္းပါ အၾကမ္းဖက္သမားေတြ၀င္လာမလားဆိုၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အခုအခ်ိန္အထိေစာင့္ၾကည့္ေနတုန္းပါ။ စားနပ္ရိကၡာကေတာ့ က်ေနာ္တို႔အခုေလာေလာဆည္ရွိတာေလးေတြနဲ႔ပဲ လံုေလာက္ေအာင္ လုပ္ေနရပါတယ္။ စားနပ္ရိကၡာေတြယူလို႔မရဘူးခင္ဗ် ဒီလမ္းေတာက္ေလွ်ာက္မွာ အကုန္လံုး မိုင္းေတြေထာင္ထားလို႔ သြားလို႔လာလို႔ ထြက္လို႔ကိုမရတာပါခင္ဗ်။”
ေမာင္ေတာၿမိဳ႕အေရွ႕ဘက္ ၁ မိုင္ေက်ာ္အကြာမွာရွိေနတဲ့ ၿမိဳ႕သူႀကီး လို မြတ္စလင္ရြာ တခ်ဳိ႕ အနားတ၀ိုက္မွာေတာ့ အဲဒီက လံုၿခံဳေရးစခန္းေတြကို အၾကမ္းဖက္တိုက္ခံရမႈမ်ဳိးမရွိေပမယ့္ လံုၿခံဳေရးတပ္ေတြဘက္က နယ္ေျမရွင္းလင္းေရးေဆာင္ရြက္မႈေၾကာင့္ မြတ္စလင္ရြာသားေတြဟာ ေဘးလြတ္ရာ နီးစပ္တဲ့ ရြာေတြဘက္ကို ထြက္ေျပးေနၾကရတယ္လို႔ ဗီြအိုေအက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းလို႔ရတဲ့ ၿမိဳ႕သူႀကီး ရြာသား ကိုလွထြန္းကေျပာပါတယ္။
“အဲဒီရြာကို ဒီေန႔ စစ္တပ္ကေနလာၿပီးေတာ့ ညေန ၅ နာရီမွာ ေလာင္စာယူၿပီးေတာ့ မီးရိႈ႕ပစ္တယ္။ တရြာလံုးနီးပါးကို မီးရိႈ႕ပစ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ လူေတြက ထြက္ေျပးၾကတာေပါ့ေနာ္ အဲဒီမွာ ကေလးငယ္ေတြလည္းပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ သက္ႀကီးရြယ္အိုေတြလည္းပါတယ္၊ ၿပီးေတာ့ ကိုယ့္အသက္ကို ကိုယ္လုေျပးၾကတာေပါ့ေနာ္ လုၿပီးေတာ့ ေျပးေနရတာေပါ့။”
ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံရံုးကေန မြတ္စလင္ရြာေတြအေနနဲ႔ အၾကမ္းဖက္သမားေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းမႈမရွိရင္ အစိုးရလံုၿခံဳေရးတပ္ေတြကို မေၾကာက္ၾကဖို႔ေျပာထားေပမယ့္ အၾကမ္းဖက္သမားေတြကိုနွိမ္နင္းေရးကိစၥမွာ သူတို႔အေနနဲ႔ အစိုးရလံုၿခံဳေရးတပ္ေတြနဲ႔ မပူးေပါင္းခ်င္လို႔မဟုတ္ပဲ အရင္အေတြ႕ အႀကံဳေတြအရစိုးရိမ္ထိတ္လန္႔မႈေတြ ရွိေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ျဖစ္တယ္လို႔ ကိုလွထြန္းက ဆိုပါတယ္။
“မပူးေပါင္းတာမဟုတ္ဘူး။ လူေတြက ေၾကာက္ရြံ႔ၿပီးေတာ့ ထြက္ေျပးသြားတာ ။ အဲဒီလိုပူးေပါင္းမယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ရြာမွာေနရင္လည္း လူေတြက အသတ္ခံရမွာကို စိုးရိမ္တယ္။ အဲဒါက်ေနာ္တို႔မွာ ဘာအာမခံခ်က္မွလည္း မရွိဘူးေလ။ ဥပမာ က်ေနာ္ေနမယ္ဆိုပါစို႔၊ က်ေနာ့္ကိုဖမ္းလိုက္ရင္ အၾကမ္းဖက္စာရင္းထဲထည့္မွာ ၊ ဒီမွာ အဲဒီလိုအဖမ္းခံရၿပီးေတာ့ အဲဒီစာရင္းမွာ ပါသြားရင္ တရားေရးပိုင္းကိုသြားမယ္။ တရားေရးပိုင္းကိုသြားရင္ ဒီမွာေရွ႕ေနေတြဘာေတြလည္း ငွားခြင့္မရဘူး၊ က်ေနာ္တို႔ေျပာတာေတြလည္းဘယ္သူမွမယံုဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ လူေတြက ေစာေစာကတည္းက ေရွာင္ေလေကာင္းေလဆိုတဲ့ပံုစံနဲ႔ ထြက္ေျပးသြားတာ။”
လက္ရွိ ၿမိဳ႕သူႀကီးရြာနားတ၀ိုက္က ေက်းရြာေတြမွာ ပိတ္မိေနသူေတြ၊ ေဘးလြတ္ရာေျပးေနသူေတြအတြက္ အေရးေပၚအကူအညီေတြလိုအပ္ေနတယ္လို႔လည္း အခုလိုေျပာပါတယ္။
“ပိတ္မိေနတယ္ဆိုေတာ့ လူေတြက လံုး၀ကိုရြာအျပင္ကို မထြက္ႏိုင္ဘူးေလ။ ၿပီးေတာ့ ေျပာင္းေရႊ႕ရတဲ့လူေတြလည္းအမ်ားႀကီးဆိုေတာ့ လူေတြမွာအဓိက ေဆး၀ါးကုသမႈေတြ လုိအပ္ေနေသးတယ္။ အစားအေသာက္ေတြကေတာ့ ရတယ္ လူေတြကေတာ့ မစားရင္လည္းရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီမွာ ကိုယ္၀န္ေဆာင္အမ်ိဳးသမီးေတြရွိတယ္၊ သက္ႀကီးရြယ္အိုေတြရွိတယ္ ၿပီးေတာ့ Serious ျဖစ္ေနတဲ့ ေရာဂါသည္ေတြရွိတယ္ လူနာရွင္ေတြရွိတယ္။”
“ကိုယ့္အိမ္ေတြကိုလည္း ျပန္လို႔မရေသးပါဘူးခင္ဗ်။ က်ေနာ္တို႔ အခုအခ်ိန္အထိ ေစာင့္ၾကည့္ေနတုန္းပါ အၾကမ္းဖက္သမားေတြ၀င္လာမလားဆိုၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အခုအခ်ိန္အထိေစာင့္ၾကည့္ေနတုန္းပါ။ စားနပ္ရိကၡာကေတာ့ က်ေနာ္တို႔အခုေလာေလာဆည္ရွိတာေလးေတြနဲ႔ပဲ လံုေလာက္ေအာင္ လုပ္ေနရပါတယ္။ စားနပ္ရိကၡာေတြယူလို႔မရဘူးခင္ဗ် ဒီလမ္းေတာက္ေလွ်ာက္မွာ အကုန္လံုး မိုင္းေတြေထာင္ထားလို႔ သြားလို႔လာလို႔ ထြက္လို႔ကိုမရတာပါခင္ဗ်။”
ေမာင္ေတာၿမိဳ႕အေရွ႕ဘက္ ၁ မိုင္ေက်ာ္အကြာမွာရွိေနတဲ့ ၿမိဳ႕သူႀကီး လို မြတ္စလင္ရြာ တခ်ဳိ႕ အနားတ၀ိုက္မွာေတာ့ အဲဒီက လံုၿခံဳေရးစခန္းေတြကို အၾကမ္းဖက္တိုက္ခံရမႈမ်ဳိးမရွိေပမယ့္ လံုၿခံဳေရးတပ္ေတြဘက္က နယ္ေျမရွင္းလင္းေရးေဆာင္ရြက္မႈေၾကာင့္ မြတ္စလင္ရြာသားေတြဟာ ေဘးလြတ္ရာ နီးစပ္တဲ့ ရြာေတြဘက္ကို ထြက္ေျပးေနၾကရတယ္လို႔ ဗီြအိုေအက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းလို႔ရတဲ့ ၿမိဳ႕သူႀကီး ရြာသား ကိုလွထြန္းကေျပာပါတယ္။
“အဲဒီရြာကို ဒီေန႔ စစ္တပ္ကေနလာၿပီးေတာ့ ညေန ၅ နာရီမွာ ေလာင္စာယူၿပီးေတာ့ မီးရိႈ႕ပစ္တယ္။ တရြာလံုးနီးပါးကို မီးရိႈ႕ပစ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ လူေတြက ထြက္ေျပးၾကတာေပါ့ေနာ္ အဲဒီမွာ ကေလးငယ္ေတြလည္းပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ သက္ႀကီးရြယ္အိုေတြလည္းပါတယ္၊ ၿပီးေတာ့ ကိုယ့္အသက္ကို ကိုယ္လုေျပးၾကတာေပါ့ေနာ္ လုၿပီးေတာ့ ေျပးေနရတာေပါ့။”
ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံရံုးကေန မြတ္စလင္ရြာေတြအေနနဲ႔ အၾကမ္းဖက္သမားေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းမႈမရွိရင္ အစိုးရလံုၿခံဳေရးတပ္ေတြကို မေၾကာက္ၾကဖို႔ေျပာထားေပမယ့္ အၾကမ္းဖက္သမားေတြကိုနွိမ္နင္းေရးကိစၥမွာ သူတို႔အေနနဲ႔ အစိုးရလံုၿခံဳေရးတပ္ေတြနဲ႔ မပူးေပါင္းခ်င္လို႔မဟုတ္ပဲ အရင္အေတြ႕ အႀကံဳေတြအရစိုးရိမ္ထိတ္လန္႔မႈေတြ ရွိေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ျဖစ္တယ္လို႔ ကိုလွထြန္းက ဆိုပါတယ္။
“မပူးေပါင္းတာမဟုတ္ဘူး။ လူေတြက ေၾကာက္ရြံ႔ၿပီးေတာ့ ထြက္ေျပးသြားတာ ။ အဲဒီလိုပူးေပါင္းမယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ရြာမွာေနရင္လည္း လူေတြက အသတ္ခံရမွာကို စိုးရိမ္တယ္။ အဲဒါက်ေနာ္တို႔မွာ ဘာအာမခံခ်က္မွလည္း မရွိဘူးေလ။ ဥပမာ က်ေနာ္ေနမယ္ဆိုပါစို႔၊ က်ေနာ့္ကိုဖမ္းလိုက္ရင္ အၾကမ္းဖက္စာရင္းထဲထည့္မွာ ၊ ဒီမွာ အဲဒီလိုအဖမ္းခံရၿပီးေတာ့ အဲဒီစာရင္းမွာ ပါသြားရင္ တရားေရးပိုင္းကိုသြားမယ္။ တရားေရးပိုင္းကိုသြားရင္ ဒီမွာေရွ႕ေနေတြဘာေတြလည္း ငွားခြင့္မရဘူး၊ က်ေနာ္တို႔ေျပာတာေတြလည္းဘယ္သူမွမယံုဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ လူေတြက ေစာေစာကတည္းက ေရွာင္ေလေကာင္းေလဆိုတဲ့ပံုစံနဲ႔ ထြက္ေျပးသြားတာ။”
လက္ရွိ ၿမိဳ႕သူႀကီးရြာနားတ၀ိုက္က ေက်းရြာေတြမွာ ပိတ္မိေနသူေတြ၊ ေဘးလြတ္ရာေျပးေနသူေတြအတြက္ အေရးေပၚအကူအညီေတြလိုအပ္ေနတယ္လို႔လည္း အခုလိုေျပာပါတယ္။
“ပိတ္မိေနတယ္ဆိုေတာ့ လူေတြက လံုး၀ကိုရြာအျပင္ကို မထြက္ႏိုင္ဘူးေလ။ ၿပီးေတာ့ ေျပာင္းေရႊ႕ရတဲ့လူေတြလည္းအမ်ားႀကီးဆိုေတာ့ လူေတြမွာအဓိက ေဆး၀ါးကုသမႈေတြ လုိအပ္ေနေသးတယ္။ အစားအေသာက္ေတြကေတာ့ ရတယ္ လူေတြကေတာ့ မစားရင္လည္းရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီမွာ ကိုယ္၀န္ေဆာင္အမ်ိဳးသမီးေတြရွိတယ္၊ သက္ႀကီးရြယ္အိုေတြရွိတယ္ ၿပီးေတာ့ Serious ျဖစ္ေနတဲ့ ေရာဂါသည္ေတြရွိတယ္ လူနာရွင္ေတြရွိတယ္။”
 |
| ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈျဖစ္စဥ္ အၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္ကို ထြက္ေျပးလာတဲ့ မြတ္စလင္ဒုကၡသည္မ်ား |
ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံရံုးရဲ႕ တနဂၤေႏြေန႔က ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာေတာ့ အၾကမ္းဖက္သမားေတြဟာ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ကို စနစ္တက်ဖ်က္ဆီးဖို႔ ႀကံစည္လုပ္ေဆာင္ေနေၾကာင္းနဲ႕ မီးရွဳိ႕၊ လက္လုပ္ဗံုးေတြေဖာက္ခဲြၿပီး ေသနတ္နဲ႔ပ စ္ခတ္မႈေတြ မေန႔က ေန႕လည္ပိုင္းအထိရွိေနေသးတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈေတြေၾကာင့္ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖဲြ႕၀င္ေတြ၊ အရပ္သားေတြအပါအ၀င္ ေသဆံုးသူ ၁၀၄ ဦးရွိေနၿပီး အမ်ားစုက အၾကမ္းဖက္သမားေတြျဖစ္တယ္လို႔ အစိုးရရဲ႕ တရား၀င္ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။ ဒါအျပင္ ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔က ေမာင္ေတာေဒသအၾကမ္းဖက္မႈမွာ ပါ၀င္တဲ့ ARSA ေခၚ Arakan Rohingya Salvation Army ကို အၾကမ္းဖက္အုပ္စုအျဖစ္ ျမန္မာအစိုးရက တရား၀င္ေၾကညာထားပါတယ္။
 |
| ရခိုင္အႀကံေပးေကာ္မရွင္ အၿပီးသတ္ အစီရင္ခံစာ အပ္ႏွင္း ( Myanmar President Office) |
23.8.2017
ကုုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ေဟာင္း ကိုုဖီအာနန္ဟာ သူဦးေဆာင္တဲ့ ရခိုုင္ျပည္နယ္ဆိုုင္ရာ အႀကံေပးေကာ္မရွင္ရဲ႕ အၿပီးသတ္အစီ ရင္ခံစာကိုု ျမန္မာသမၼတ ဦးထင္ေက်ာ္ထံကိုု ေပးအပ္လိုုက္တယ္လိုု႔ လူမႈဝန္ထမ္းကယ္ဆယ္ေရးနဲ႔ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရးဝန္ႀကီး ေဒါက္ တာ ဝင္းျမတ္ေအးက ဗီြအိုုေအကိုုေျပာပါတယ္။ သမၼတဦးထင္ေက်ာ္ကအစီရင္ခံစာပါ အႀကံျပဳခ်က္ေတြကိုု ေသခ်ာေလ့ လာ ဆန္းစစ္ ၿပီး လုုပ္သင့္လုုပ္ထိုုက္တာေတြ လုုပ္သြားမယ္လိုု႔ေဒါက္တာဝင္းျမတ္ေအးကေျပာပါတယ္။ ဒီသတင္းကိုုဗီြအိုုေအ ျမန္မာပိုုင္းက ေမခကေပးပိုု႔ ထားတာပါ။
ၾသဂုုတ္လ၂၄ရက္ေန႔မွာေတာ့ ရခိုုင္ျပည္နယ္ဆိုုင္ရာ အႀကံေပးေကာ္မရွင္ရဲ႕ အၿပီးသတ္အစီရင္ခံစာကိုုအမ်ားသိေအာင္ ထုုတ္ျပန္မွာ ျဖစ္သလိုု ဒီမတိုုင္ခင္ ႏိုုင္ငံေတာ္သမၼတ၊ အတိုုင္ပင္ခံပုုဂၢိဳလ္အပါအဝင္ အစိုုးရနဲ႔ လႊတ္ေတာ္က သက္ဆိုုင္ရာတာဝန္ရွိသူေတြနဲ႔ ကိုုဖီအာနန္က ေတြ႔ဆံုုခဲ့ၿပီး အၿပီးသတ္အစီရင္ခံစာကိုုေပးအပ္ခဲ့ပါတယ္။ ေတြ႔ဆံုုမႈနဲ႔ပတ္သတ္လိုု႕ လူမႈဝန္ထမ္းကယ္ဆယ္ေရးနဲ႔ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရးဝန္ႀကီး ေဒါက္ တာ ဝင္းျမတ္ေအးက ခုုလိုုေျပာျပတာပါ။
“ကိုုဖီအာနန္ေကာ္မရွင္က သူတို႔ရဲ႕ ဒီ Final Recommendation ေလ အဲဒါကို ဒီ ၂၃ ရက္ေန႔မွာ သမၼတႀကီးလက္ထဲကိုထည့္တာ စာအုပ္နဲ႔ရိုက္ၿပီးေတာ့ ထည့္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒါေတြအကုန္လံုးကို မဖတ္ရေသးဘူး။ မဖတ္ရေသးဘူးဆိုေတာ့ ဘာေတြပါသလဲဆိုတာ အႏုစိတ္ေတာ့မသိရေသးဘူး ။ သမၼတႀကီးကေတာ့ ဒီမွာရွိတဲ့ Recommendationေတြအေပၚမွာမူတည္ၿပီးေတာ့ ဒါကိုေသခ်ာေလ့လာမယ္၊ ေလ့လာၿပီးေတာ့ လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္တာေတြ ေဆာင္ရြက္မယ္ ဆိုတာေျပာလိုက္တယ္ ဒါပဲအဓိကေတာ့ ဒါပါပဲ။”
ၿပီးခဲ့တဲ့ မတ္လကထုုတ္ျပန္ထားတဲ့ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ၾကားျဖတ္အစီရင္ခံသာပါ အၾကံျပဳခ်က္ေတြကိုု ျမန္မာအစိုုးရဘက္က ရာႏႈန္းျပည္႕နီးပါး အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ႏိုုင္ခဲ့တယ္လိုု႔ လူမႈဝန္ထမ္းကယ္ဆယ္ေရးနဲ႔ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရးဝန္ႀကီး ေဒါက္ တာ ဝင္းျမတ္ေအးက ေျပာဆိုုလိုုက္ပါတယ္။
“ရာခိုင္ႏႈန္းကေတာ့ မသိဘူး ၀န္ႀကီးဌာနအလိုက္ေတာ့။ ဒါေပမယ့္ ဒီ report ကိုၾကည့္လိုက္တဲ့အခါက်ေတာ့ မလုပ္ႏိုင္တာကေတာ့ နဲနဲနည္းတယ္ ၊ လုပ္ႏုိင္တဲ့ကိစၥေတြပဲမ်ားေတာ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားေတာ့ ေဆာင္ရြက္လိုက္ၾကတယ္။ ေဆာင္ရြက္လိုက္တယ္ဆိုတာက နဂိုတည္းကလည္းေဆာင္ရြက္ေနတာပါပဲ။ ေဆာင္ရြက္ေနတာပဲ ဒါေပမယ့္သူတို႔က အထူးျပဳၿပီးေတာ့ ေျပာတဲ့ဟာေတြကေတာ့ ျမန္ျမန္ေလးေဆာင္ရြက္ျဖစ္သြားတယ္။ Birth Registration လုပ္တာတို႔ Mobile Health Team ေတြလႊတ္္တာတို႔ ဒါမ်ိဳးေတြေပါ့ေနာ္။ ရြာေတြၾကားထဲမွာ ေစ်းေလးေတြဖြင့္ၿပီးေတာ့ ၂ ဖက္ အဖြဲ႔အစည္းေတြကို သဟဇာတျဖစ္ေအာင္ အဲဒီပံုစံမ်ိဳးေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒါကို က်ေနာ္တုိ႔ လုပ္ေတာ့လုပ္ေနတာေပါ့ေနာ္ လုပ္တဲ့ၾကားက ျပႆနာက ထပ္ျဖစ္ျပန္ေရာ ျဖစ္တာနဲ႔ပဲ က်ေနာ္တို႔မွာ ခဏနားတယ္ အဲလိုမ်ိဳးေတြျဖစ္ေနတာေပါ့ေနာ္ က်ေနာ္တို႔မွာလည္း။ သို႔ေသာ္လည္း က်ေနာ္တို႔ လုပ္တဲ့အလုပ္ေတြကေတာ့ သူ႔အၾကံေပးခ်က္ေတြကေတာ့ မဆိုးပါဘူး ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾကားျဖတ္မွာတုန္းကေတာ့ အဲဒါေတြကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေတာ္ေတာ္ေလးေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔၀န္ႀကီးဌာနကေတာ့ ရာခိုင္ႏႈန္းေတာ္ေတာ္မ်ားတယ္။ အကုန္လံုးနီးပါးေဆာင္ရြက္ႏိုင္တဲ့သေဘာျဖစ္တယ္။”
ရခိုင္ျပည္နယ္ အႀကံေပးေကာ္မ႐ွင္က ၾကားျဖတ္ အစီရင္ခံစာကို အခုႏွစ္ မတ္လတုန္းက ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီထဲက အႀကံေပး ခ်က္ တဝက္ေလာက္ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ခဲ့တယ္လို႔ ရခို္င္ျပည္နယ္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးညီပုကလည္းေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ HRW ကေတာ့ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ၾကားျဖတ္အစီရင္ခံစာပါ အၾကံျပဳခ်က္ေတြကိုု ျမန္မာအစိုုးရဘက္က အေကာင္အ ထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ႏိုုင္ျခင္း မရွိေသးသလိုုေကာ္မရွင္ရဲ႕ အၿပီးသတ္အစီရင္ခံ သာပါ အႀကံျပဳခ်က္ေတြကိုုလည္း ျမန္မာအစိုုးရအေနနဲ႔ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ႏိုုင္မွာမဟုုတ္ဘူးလိုု႔ ထင္ျမင္ခ်က္ေပး ထားပါတယ္။
ဒီကေန႔ ကိုုဖီအာနန္ေကာ္မရွင္က အစိုုးရအဖြဲ႔ေတြအျပင္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ဘက္က ရခိုုင္လႊတ္ေတာ္ကိုုယ္ စားလွယ္ေတြနဲ႔ေတြ႔ဖိုု႔ႀကိဳးစားခဲ့ေပမယ့္ ရခိုုင္လႊတ္ေတာ္ကိုုယ္စားလွယ္ေတြဘက္ကမေတြ႔ခဲ့ဘူးလိုု႔ေျပာပါတယ္။
ရခိုင္အမ်ဳိးသား ပါတီ က ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုုယ္စားလွယ္ ဦးေဖသန္းက ေနာက္ထပ္ထြက္ေပၚလာမယ့္ ေကာ္မရွင္အစီရင္ခံစာ က ရခိုုင္ျပည္နယ္အတြက္ ဘာအက်ိဳးအျမတ္မွ ရရွိေစႏိုုင္မွာမဟုုတ္ဘူးလိုု႔ေျပာဆိုုလိုက္ပါတယ္။
“ဒီကေန႔ က်ေနာ္တုိ႔ရခိုင္ျပည္နယ္ရဲ႕ျပႆနာကို က်ေနာ္တုိ႔အသိဆံုးပါ။ ဒီေတာ့ ကိုဖီအာနန္ေကာ္မရွင္က ေယဘုယ်ပဲ သူတို႔ေျပာႏိုင္ပါလိမ့္မယ္ တကယ့္လက္ေတြ႔ ဟိုမွာေျဖရွင္းရမယ့္ကိစၥေတြကေတာ့ ေတာ္ေတာ့္ကိုခက္တယ္။ ရခိုင္မွာျဖစ္ေပၚေနတာက ဆင္းရဲဒုကၡေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ ၂ ဖက္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းဟာ ျပႆနာျဖစ္ေနတာမဟုတ္ဘူး။ က်ေနာ္တို႔ နယ္ေျမက်ဴးေက်ာ္၀င္ေရာက္မႈကတဆင့္ ႏိုင္ငံသားအဆင့္ရလိုမႈ၊ ရုိဟင္ဂ်ာဆိုတဲ့ ဒီစကားလံုးကိုတီထြင္ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံသားျဖစ္လိုမႈ ၊ အဲဒီကေနတဆင့္ က်ေနာ္တုိ႔က နယ္ေျမကို သိမ္းပိုက္မႈ အဲလိုအမ်ိဳးသားအျမင္နဲ႔ၾကည့္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈကို ဘယ္ေလာက္ပဲလုပ္တယ္ေျပာေျပာ ဒီကိစၥေတြက ေျပလည္သြားမွာမဟုတ္ဘူး ေအာက္ေျခမွာ။ သူတို႔ကို ႏိုင္ငံသားစစ္ေဆးဖို႔ဆိုတာကလည္း ဒါအဓိကလုပ္ရမယ့္အခ်က္ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံသားစစ္ေဆးမႈမခံဘူး၊ စာရင္းေကာက္ေတာင္မခံဘူး အဲဒါေၾကာင့္ ဘယ္လိုလုပ္ဆက္ၿပီးေျဖရွင္းမလဲဆိုတာကေတာ့ ဒါက ႏိုင္ငံေရးျပႆနာေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ကိုဖီအာနန္ရဲ႕ေကာ္မရွင္အစီရင္ခံစာကိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ေမွ်ာ္လင့္ထားပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ တကယ္တန္းလက္ေတြ႔ေတာ ့ထိထိေရာက္ေရာက္ အစိုးရလည္း ေျဖရွင္းႏိုင္မွာမဟုတ္ဘူး။”
ၾကာသပေတးေန႔ မွာ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲျပဳလုုပ္ၿပီး လူထုုကိုုခ်ျပမယ့္ အၿပီးသတ္ အစီရင္ခံစာမွာေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲမွာ ပဋိပကၡတားဆီးေရး၊ ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး၊ အေျခခံ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ား ရ႐ွိႏိုင္ေရး၊ လူသားျခင္း စာနာမႈဆိုင္ရာ အကူအညီေတြ ရ႐ွိႏိုင္ေရးနဲ႔ ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး စတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ ပါဝင္လိမ့္မယ္လို႔ ေကာ္မ႐ွင္က အသိေပးထားပါတယ္။
ႏိုင္ငံေတာ္ အတုိင္ပင္ခံ႐ံုးရဲ႕တာဝန္ေပးခ်က္ အရ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ေဟာင္း Mr. Kofi Annan ဦးေဆာင္ၿပီး ႏိုင္ငံတကာပညာ႐ွင္ ၃ ေယာက္ ျမန္မာပညာ႐ွင္ ၆ ေယာက္တုိ႔ ပါဝင္တဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ အႀကံေပးေကာ္မ႐ွင္ကို ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လမွာ ဖဲြ႔စည္းခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
ကုုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ေဟာင္း ကိုုဖီအာနန္ဟာ သူဦးေဆာင္တဲ့ ရခိုုင္ျပည္နယ္ဆိုုင္ရာ အႀကံေပးေကာ္မရွင္ရဲ႕ အၿပီးသတ္အစီ ရင္ခံစာကိုု ျမန္မာသမၼတ ဦးထင္ေက်ာ္ထံကိုု ေပးအပ္လိုုက္တယ္လိုု႔ လူမႈဝန္ထမ္းကယ္ဆယ္ေရးနဲ႔ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရးဝန္ႀကီး ေဒါက္ တာ ဝင္းျမတ္ေအးက ဗီြအိုုေအကိုုေျပာပါတယ္။ သမၼတဦးထင္ေက်ာ္ကအစီရင္ခံစာပါ အႀကံျပဳခ်က္ေတြကိုု ေသခ်ာေလ့ လာ ဆန္းစစ္ ၿပီး လုုပ္သင့္လုုပ္ထိုုက္တာေတြ လုုပ္သြားမယ္လိုု႔ေဒါက္တာဝင္းျမတ္ေအးကေျပာပါတယ္။ ဒီသတင္းကိုုဗီြအိုုေအ ျမန္မာပိုုင္းက ေမခကေပးပိုု႔ ထားတာပါ။
ၾသဂုုတ္လ၂၄ရက္ေန႔မွာေတာ့ ရခိုုင္ျပည္နယ္ဆိုုင္ရာ အႀကံေပးေကာ္မရွင္ရဲ႕ အၿပီးသတ္အစီရင္ခံစာကိုုအမ်ားသိေအာင္ ထုုတ္ျပန္မွာ ျဖစ္သလိုု ဒီမတိုုင္ခင္ ႏိုုင္ငံေတာ္သမၼတ၊ အတိုုင္ပင္ခံပုုဂၢိဳလ္အပါအဝင္ အစိုုးရနဲ႔ လႊတ္ေတာ္က သက္ဆိုုင္ရာတာဝန္ရွိသူေတြနဲ႔ ကိုုဖီအာနန္က ေတြ႔ဆံုုခဲ့ၿပီး အၿပီးသတ္အစီရင္ခံစာကိုုေပးအပ္ခဲ့ပါတယ္။ ေတြ႔ဆံုုမႈနဲ႔ပတ္သတ္လိုု႕ လူမႈဝန္ထမ္းကယ္ဆယ္ေရးနဲ႔ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရးဝန္ႀကီး ေဒါက္ တာ ဝင္းျမတ္ေအးက ခုုလိုုေျပာျပတာပါ။
“ကိုုဖီအာနန္ေကာ္မရွင္က သူတို႔ရဲ႕ ဒီ Final Recommendation ေလ အဲဒါကို ဒီ ၂၃ ရက္ေန႔မွာ သမၼတႀကီးလက္ထဲကိုထည့္တာ စာအုပ္နဲ႔ရိုက္ၿပီးေတာ့ ထည့္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒါေတြအကုန္လံုးကို မဖတ္ရေသးဘူး။ မဖတ္ရေသးဘူးဆိုေတာ့ ဘာေတြပါသလဲဆိုတာ အႏုစိတ္ေတာ့မသိရေသးဘူး ။ သမၼတႀကီးကေတာ့ ဒီမွာရွိတဲ့ Recommendationေတြအေပၚမွာမူတည္ၿပီးေတာ့ ဒါကိုေသခ်ာေလ့လာမယ္၊ ေလ့လာၿပီးေတာ့ လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္တာေတြ ေဆာင္ရြက္မယ္ ဆိုတာေျပာလိုက္တယ္ ဒါပဲအဓိကေတာ့ ဒါပါပဲ။”
ၿပီးခဲ့တဲ့ မတ္လကထုုတ္ျပန္ထားတဲ့ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ၾကားျဖတ္အစီရင္ခံသာပါ အၾကံျပဳခ်က္ေတြကိုု ျမန္မာအစိုုးရဘက္က ရာႏႈန္းျပည္႕နီးပါး အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ႏိုုင္ခဲ့တယ္လိုု႔ လူမႈဝန္ထမ္းကယ္ဆယ္ေရးနဲ႔ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရးဝန္ႀကီး ေဒါက္ တာ ဝင္းျမတ္ေအးက ေျပာဆိုုလိုုက္ပါတယ္။
“ရာခိုင္ႏႈန္းကေတာ့ မသိဘူး ၀န္ႀကီးဌာနအလိုက္ေတာ့။ ဒါေပမယ့္ ဒီ report ကိုၾကည့္လိုက္တဲ့အခါက်ေတာ့ မလုပ္ႏိုင္တာကေတာ့ နဲနဲနည္းတယ္ ၊ လုပ္ႏုိင္တဲ့ကိစၥေတြပဲမ်ားေတာ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားေတာ့ ေဆာင္ရြက္လိုက္ၾကတယ္။ ေဆာင္ရြက္လိုက္တယ္ဆိုတာက နဂိုတည္းကလည္းေဆာင္ရြက္ေနတာပါပဲ။ ေဆာင္ရြက္ေနတာပဲ ဒါေပမယ့္သူတို႔က အထူးျပဳၿပီးေတာ့ ေျပာတဲ့ဟာေတြကေတာ့ ျမန္ျမန္ေလးေဆာင္ရြက္ျဖစ္သြားတယ္။ Birth Registration လုပ္တာတို႔ Mobile Health Team ေတြလႊတ္္တာတို႔ ဒါမ်ိဳးေတြေပါ့ေနာ္။ ရြာေတြၾကားထဲမွာ ေစ်းေလးေတြဖြင့္ၿပီးေတာ့ ၂ ဖက္ အဖြဲ႔အစည္းေတြကို သဟဇာတျဖစ္ေအာင္ အဲဒီပံုစံမ်ိဳးေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒါကို က်ေနာ္တုိ႔ လုပ္ေတာ့လုပ္ေနတာေပါ့ေနာ္ လုပ္တဲ့ၾကားက ျပႆနာက ထပ္ျဖစ္ျပန္ေရာ ျဖစ္တာနဲ႔ပဲ က်ေနာ္တို႔မွာ ခဏနားတယ္ အဲလိုမ်ိဳးေတြျဖစ္ေနတာေပါ့ေနာ္ က်ေနာ္တို႔မွာလည္း။ သို႔ေသာ္လည္း က်ေနာ္တို႔ လုပ္တဲ့အလုပ္ေတြကေတာ့ သူ႔အၾကံေပးခ်က္ေတြကေတာ့ မဆိုးပါဘူး ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾကားျဖတ္မွာတုန္းကေတာ့ အဲဒါေတြကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေတာ္ေတာ္ေလးေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔၀န္ႀကီးဌာနကေတာ့ ရာခိုင္ႏႈန္းေတာ္ေတာ္မ်ားတယ္။ အကုန္လံုးနီးပါးေဆာင္ရြက္ႏိုင္တဲ့သေဘာျဖစ္တယ္။”
ရခိုင္ျပည္နယ္ အႀကံေပးေကာ္မ႐ွင္က ၾကားျဖတ္ အစီရင္ခံစာကို အခုႏွစ္ မတ္လတုန္းက ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီထဲက အႀကံေပး ခ်က္ တဝက္ေလာက္ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ခဲ့တယ္လို႔ ရခို္င္ျပည္နယ္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးညီပုကလည္းေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ HRW ကေတာ့ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ၾကားျဖတ္အစီရင္ခံစာပါ အၾကံျပဳခ်က္ေတြကိုု ျမန္မာအစိုုးရဘက္က အေကာင္အ ထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ႏိုုင္ျခင္း မရွိေသးသလိုုေကာ္မရွင္ရဲ႕ အၿပီးသတ္အစီရင္ခံ သာပါ အႀကံျပဳခ်က္ေတြကိုုလည္း ျမန္မာအစိုုးရအေနနဲ႔ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ႏိုုင္မွာမဟုုတ္ဘူးလိုု႔ ထင္ျမင္ခ်က္ေပး ထားပါတယ္။
ဒီကေန႔ ကိုုဖီအာနန္ေကာ္မရွင္က အစိုုးရအဖြဲ႔ေတြအျပင္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ဘက္က ရခိုုင္လႊတ္ေတာ္ကိုုယ္ စားလွယ္ေတြနဲ႔ေတြ႔ဖိုု႔ႀကိဳးစားခဲ့ေပမယ့္ ရခိုုင္လႊတ္ေတာ္ကိုုယ္စားလွယ္ေတြဘက္ကမေတြ႔ခဲ့ဘူးလိုု႔ေျပာပါတယ္။
ရခိုင္အမ်ဳိးသား ပါတီ က ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုုယ္စားလွယ္ ဦးေဖသန္းက ေနာက္ထပ္ထြက္ေပၚလာမယ့္ ေကာ္မရွင္အစီရင္ခံစာ က ရခိုုင္ျပည္နယ္အတြက္ ဘာအက်ိဳးအျမတ္မွ ရရွိေစႏိုုင္မွာမဟုုတ္ဘူးလိုု႔ေျပာဆိုုလိုက္ပါတယ္။
“ဒီကေန႔ က်ေနာ္တုိ႔ရခိုင္ျပည္နယ္ရဲ႕ျပႆနာကို က်ေနာ္တုိ႔အသိဆံုးပါ။ ဒီေတာ့ ကိုဖီအာနန္ေကာ္မရွင္က ေယဘုယ်ပဲ သူတို႔ေျပာႏိုင္ပါလိမ့္မယ္ တကယ့္လက္ေတြ႔ ဟိုမွာေျဖရွင္းရမယ့္ကိစၥေတြကေတာ့ ေတာ္ေတာ့္ကိုခက္တယ္။ ရခိုင္မွာျဖစ္ေပၚေနတာက ဆင္းရဲဒုကၡေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ ၂ ဖက္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းဟာ ျပႆနာျဖစ္ေနတာမဟုတ္ဘူး။ က်ေနာ္တို႔ နယ္ေျမက်ဴးေက်ာ္၀င္ေရာက္မႈကတဆင့္ ႏိုင္ငံသားအဆင့္ရလိုမႈ၊ ရုိဟင္ဂ်ာဆိုတဲ့ ဒီစကားလံုးကိုတီထြင္ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံသားျဖစ္လိုမႈ ၊ အဲဒီကေနတဆင့္ က်ေနာ္တုိ႔က နယ္ေျမကို သိမ္းပိုက္မႈ အဲလိုအမ်ိဳးသားအျမင္နဲ႔ၾကည့္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈကို ဘယ္ေလာက္ပဲလုပ္တယ္ေျပာေျပာ ဒီကိစၥေတြက ေျပလည္သြားမွာမဟုတ္ဘူး ေအာက္ေျခမွာ။ သူတို႔ကို ႏိုင္ငံသားစစ္ေဆးဖို႔ဆိုတာကလည္း ဒါအဓိကလုပ္ရမယ့္အခ်က္ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံသားစစ္ေဆးမႈမခံဘူး၊ စာရင္းေကာက္ေတာင္မခံဘူး အဲဒါေၾကာင့္ ဘယ္လိုလုပ္ဆက္ၿပီးေျဖရွင္းမလဲဆိုတာကေတာ့ ဒါက ႏိုင္ငံေရးျပႆနာေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ကိုဖီအာနန္ရဲ႕ေကာ္မရွင္အစီရင္ခံစာကိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ေမွ်ာ္လင့္ထားပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ တကယ္တန္းလက္ေတြ႔ေတာ ့ထိထိေရာက္ေရာက္ အစိုးရလည္း ေျဖရွင္းႏိုင္မွာမဟုတ္ဘူး။”
ၾကာသပေတးေန႔ မွာ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲျပဳလုုပ္ၿပီး လူထုုကိုုခ်ျပမယ့္ အၿပီးသတ္ အစီရင္ခံစာမွာေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲမွာ ပဋိပကၡတားဆီးေရး၊ ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး၊ အေျခခံ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ား ရ႐ွိႏိုင္ေရး၊ လူသားျခင္း စာနာမႈဆိုင္ရာ အကူအညီေတြ ရ႐ွိႏိုင္ေရးနဲ႔ ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး စတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ ပါဝင္လိမ့္မယ္လို႔ ေကာ္မ႐ွင္က အသိေပးထားပါတယ္။
ႏိုင္ငံေတာ္ အတုိင္ပင္ခံ႐ံုးရဲ႕တာဝန္ေပးခ်က္ အရ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ေဟာင္း Mr. Kofi Annan ဦးေဆာင္ၿပီး ႏိုင္ငံတကာပညာ႐ွင္ ၃ ေယာက္ ျမန္မာပညာ႐ွင္ ၆ ေယာက္တုိ႔ ပါဝင္တဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ အႀကံေပးေကာ္မ႐ွင္ကို ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လမွာ ဖဲြ႔စည္းခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
 |
| ရခုိင္အႀကံေပးေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ ကုိဖီအာနန္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ေရာက္ရွိ (Ministry of Foreign Affairs Myanmar) |
ျမင့္ျမင့္ခုိင္
22.8.2017
ရခိုင္ျပည္နယ္ဆိုင္ရာ အႀကံေပး ေကာ္မရွင္ရဲ႕ အၿပီးသတ္ အစီအရင္ခံစာ တင္သြင္းဖို႔အတြက္ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း မစၥတာ ကိုဖီအာနန္ဟာ ဒီကေန႔ မြန္းလြဲပိုင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေရာက္ရွိလာပါတယ္။ ကိုဖီအာနန္ ဦးေဆာင္တဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ အႀကံေပးေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ၾသဂုတ္လ ၂၄ရက္ေန႔ မတိုင္ခင္ ႏိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအဝင္ အျခား အစိုးရ ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုၿပီး အစီရင္ခံစာ တင္ျပဖို႔ရွိပါတယ္။ မနက္ျဖန္မွာေတာ့ မစၥတာ ကိုဖီ အာနန္နဲ႔ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အမ်ိဳးသား လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ေတြ႕ဆံုသြားဖို႔လည္း ရွိေန တာပါ။ သတင္းအျပည့္အစံုကိုေတာ့ ဗြီအိုေအ ျမန္မာပိုင္း သတင္းေထာက္ မျမင့္ျမင့္ခိုင္က တင္ျပေပးပါ မယ္။
ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း မစၥတာ ကိုဖီအာနန္ ဦးေဆာင္တဲ့ ရခိုင္ အႀကံေပးေကာ္မရွင္ အ ေနနဲ႔ အၿပီးသတ္ အစီရင္ခံစာကို ျပည္သူလူထုထံမခ်ျပခင္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္ အပါအဝင္ အစိုးရထိပ္ပိုင္း ေခါင္းေဆာင္ေတြထံ တင္ျပသြားဖို႔ရွိတယ္လို႔ ေကာ္မရွင္ အဖြဲ႕ ဝင္ ဦးေအးလြင္က ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔အေသးစိတ္ကေတာ့ လံုၿခံဳေရးအရမေျပာဖို႔ ေမတၱာရပ္ခံထားပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ေကာ္မရွင္ကလည္း ျပည္သူ႔အစိုးရက တာ၀န္ေပးထားတာေလ။ အဲဒီေတာ့ အစိုးရကိုက်ေနာ္တို႔ တင္မယ္ တင္ၿပီးရင္ ၂၄ ရက္ေန႔က်ရင္ ျပည္သူအမ်ားသိေအာင္ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲလုပ္ပါမယ္ခင္ဗ်။ က်ေနာ္တို႔ အႀကံျပဳသြားမွာပါခင္ဗ် က်ေနာ္တို႔ တာ၀န္ေပးတဲ့လူေတြနဲ႔ အားလံုးေတြ႔ဖို႔အစီအစဥ္ရွိပါတယ္။”
ရခိုင္ျပည္နယ္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အႀကံေပး အစီရင္ခံစာတင္ျပဖို႔အတြက္ ကုလ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ေဟာင္း မစၥတာ ကိုဖီအာနန္ဟာ ဒီကေန႔ ၾသဂုတ္လ ၂၂ရက္ေန႔ မြန္းလြဲပိုင္း ၃နာရီမွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ကို ေရာက္ရွိလာတာပါ။ ၾသဂုတ္လ၂၄ရက္ေန႔ ၾကာသပေတးေန႔မွာေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ အႀကံေပး ေကာ္မ ရွင္က သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲျပဳလုပ္ၿပီး အမ်ားျပည္သူသိေအာင္ အၿပီးသတ္အစီရင္ခံစာကို ခ်ျပမွာ ျဖစ္ပါ တယ္။
ရခိုင္ အႀကံေပးေက္ာမရွင္ရဲ႕ အစီရင္ခံစာထဲမွာေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း ပဋိပကၡတားဆီးေရး၊ ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရး၊ အေျခခံ ဝန္ေဆာင္မႈေတြရရွိႏိုင္ေရး၊ လူသားခ်င္း စာနာမႈဆိုင္ရာ အကူအညီေတြ ရရွိႏိုင္ ေရးနဲ႔ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးစတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ ပါဝင္မယ္လို႔ ေကာ္မရွင္ဘက္က အသိေပးထားပါ တယ္။
ရခိုင္အႀကံေပး ေကာ္မရွင္ ဥကၠဌ မစၥတာ ကိုဖီအာနန္ဟာ မနက္ျဖန္မွာ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အမ်ိဳးသား လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔လည္း ေတြ႕ဆံုဖို႔ရွိေနပါတယ္။ ရခိုင္ အမ်ိဳးသားပါတီ ဘက္ကေတာ့ ဒီ ေတြ႕ဆံုမႈမွာ မပါဝင္လိုေၾကာင္း အေၾကာင္းျပန္ၾကားထားတယ္လို႔ အမ္းၿမိဳ႕နယ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္ စားလွယ္ ေဒါက္တာေအးေမာင္က ေျပာပါတယ္။
“ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ေပါ့ေနာ္ ၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္က အမတ္ေတြကို မနက္ျဖန္ေတြ႔ဖို႔ ကိုဖီအာနန္ဘက္က ေတာင္းဆိုတဲ့ပံုပဲ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ရခိုင္အမ်ိဳးသားပါတီဘက္က အမတ္ေတြကေတာ့ မေတြ႕လိုဘူးဆိုတဲ့သေဘာနဲ႔ ျပန္ၾကားထားတာရွိတယ္။ ဘာေၾကာင့္ဆိုရင္ အစကတည္းက က်ေနာ္တို႔ ကိုဖီအာနန္ေကာ္မရွင္ဖြင့္စဥ္ကတည္းက က်ေနာ္တုိ႔ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ဘက္မွာလည္း ကန္႔ကြက္တာရွိပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံဥပေဒအရ အဲဒီလို ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ယွဥ္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္မ်ားနဲ႔ ရခိုင္ပဋိပကၡကို စံုစမ္းဖြဲ႔စည္းပိုင္ခြင့္ကို ဥပေဒအရမရွိဘူး။”
လက္ရွိ ရခိုင္ျပည္နယ္ရဲ႕ ျပႆနာကို မစၥတာကိုဖီအာနန္ ဦးေဆာင္တဲ့ ရခိုင္အႀကံေပးေကာ္မရွင္ရဲ႕ အႀကံ ျပဳခ်က္ေတြေလာက္နဲ႔တင္ ေျဖရွင္းႏိုင္မယ္ အေနအထားမရွိဘူးလို႔လည္း ေဒါက္တာေအးေမာင္က သူ႔ အျမင္ကို ေျပာပါတယ္။
“အဲဒီေတာ့ ေနာက္ဆံုးအစီရင္ခံစာ ထြက္ေတာ့မယ္၊ မထြက္ခင္ မနက္ျဖန္ဆိုလားတပတ္ခါဆိုလား ၊ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲလုပ္မယ္ဆိုတဲ့ သတင္းေတြထြက္ေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ သူ႔အစီရင္ခံစာကို ဒီဘက္က အစိုးရလႊတ္ေတာ္ ၊ တပ္မေတ္ာဘက္က ဘယ္ေလာက္အထိ လက္ခံမလဲ အဲဒါကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ မေျပာႏိုင္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ က်ေန္ာတို႔နားလည္တာက လက္ရွိ ရခိုင္ဘက္မွာျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာသည္ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းတခုမွာ လုပ္ခဲ့တဲ့ ပုဂၢိဳလ္တဦး လာေရာက္ၿပီးမွ ၊ ခုနကေျပာသလို ေလ့လာစံုစမ္းၿပီးမွ အၾကံျပဳတာေလာက္နဲ႔ ေျဖရွင္းလို႔ရမယ့္အေနအထားမဟုတ္ဘူးလို႔ က်ေနာ္တို႔ဘက္က သံုးသပ္တယ္။”
ရခိုင္ျပည္နယ္ဆိုင္ရာ အႀကံေပးေကာ္မရွင္ရဲ႕ ၾကားျဖတ္ အစီရင္ခံစာကိုေတာ့ ၂၀၁၇ မတ္လတုန္း က ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး အဲ့ဒီအစီရင္ခံစာပါ အႀကံေပးခ်က္ေတြရဲ႕ တဝက္ေလာက္ကိုေတာ့ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ထားႏိုင္ၿပီလို႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးညီပုက ေျပာဆိုထားတာလည္းရွိပါတယ္။
ရခိုင္အႀကံေပးေကာ္မရွင္ဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲက မတူကြဲျပားတဲ့ အသိုင္းအဝိုင္း ႏွစ္ခုၾကားက နက္နဲတဲ့ ျပႆနာေတြ ေျပလည္ႏိုင္ဖို႔နဲ႔ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို အဓိက အႀကံျပဳႏိုင္ဖို႔ ဖြဲ႕စည္းထားတာျဖစ္ၿပီး လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ရွိမရွိဆိုတာကို အဓိက စံုစမ္းဖို႔ မဟုတ္ပါဘူး။
ရခိုင္အႀကံေပးေကာ္မရွင္ကို ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၆ ၾသဂုတ္လမွာ ဖြဲ႕စည္းခဲ့ၿပီး ၂လအၾကာမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေမာင္ေတာခရိုင္ထဲမွာ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး လံုၿခံဳေရး တပ္ဖြဲ႕ဝင္ေတြက လူနည္းစု မြတ္ဆလင္ေတြအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြရွိတယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြ ေပၚထြက္ခဲ့ ပါတယ္။ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဒုသမၼတ ဦးျမင့္ေဆြ ဦးေဆာင္တဲ့ ေမာင္ေတာေဒသ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ကေတာ့ ကုလသမဂၢက သံသယရွိသလိုမ်ိဳး လူသားထုအေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇဝတ္မႈေတြ မရွိခဲ့ ဘူးလို႔ ေျပာဆိုထားတာလည္းရွိပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ဆိုင္ရာ အႀကံေပး ေကာ္မရွင္ရဲ႕ အၿပီးသတ္ အစီအရင္ခံစာ တင္သြင္းဖို႔အတြက္ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း မစၥတာ ကိုဖီအာနန္ဟာ ဒီကေန႔ မြန္းလြဲပိုင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေရာက္ရွိလာပါတယ္။ ကိုဖီအာနန္ ဦးေဆာင္တဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ အႀကံေပးေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ၾသဂုတ္လ ၂၄ရက္ေန႔ မတိုင္ခင္ ႏိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအဝင္ အျခား အစိုးရ ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုၿပီး အစီရင္ခံစာ တင္ျပဖို႔ရွိပါတယ္။ မနက္ျဖန္မွာေတာ့ မစၥတာ ကိုဖီ အာနန္နဲ႔ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အမ်ိဳးသား လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ေတြ႕ဆံုသြားဖို႔လည္း ရွိေန တာပါ။ သတင္းအျပည့္အစံုကိုေတာ့ ဗြီအိုေအ ျမန္မာပိုင္း သတင္းေထာက္ မျမင့္ျမင့္ခိုင္က တင္ျပေပးပါ မယ္။
ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း မစၥတာ ကိုဖီအာနန္ ဦးေဆာင္တဲ့ ရခိုင္ အႀကံေပးေကာ္မရွင္ အ ေနနဲ႔ အၿပီးသတ္ အစီရင္ခံစာကို ျပည္သူလူထုထံမခ်ျပခင္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္ အပါအဝင္ အစိုးရထိပ္ပိုင္း ေခါင္းေဆာင္ေတြထံ တင္ျပသြားဖို႔ရွိတယ္လို႔ ေကာ္မရွင္ အဖြဲ႕ ဝင္ ဦးေအးလြင္က ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔အေသးစိတ္ကေတာ့ လံုၿခံဳေရးအရမေျပာဖို႔ ေမတၱာရပ္ခံထားပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ေကာ္မရွင္ကလည္း ျပည္သူ႔အစိုးရက တာ၀န္ေပးထားတာေလ။ အဲဒီေတာ့ အစိုးရကိုက်ေနာ္တို႔ တင္မယ္ တင္ၿပီးရင္ ၂၄ ရက္ေန႔က်ရင္ ျပည္သူအမ်ားသိေအာင္ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲလုပ္ပါမယ္ခင္ဗ်။ က်ေနာ္တို႔ အႀကံျပဳသြားမွာပါခင္ဗ် က်ေနာ္တို႔ တာ၀န္ေပးတဲ့လူေတြနဲ႔ အားလံုးေတြ႔ဖို႔အစီအစဥ္ရွိပါတယ္။”
ရခိုင္ျပည္နယ္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အႀကံေပး အစီရင္ခံစာတင္ျပဖို႔အတြက္ ကုလ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ေဟာင္း မစၥတာ ကိုဖီအာနန္ဟာ ဒီကေန႔ ၾသဂုတ္လ ၂၂ရက္ေန႔ မြန္းလြဲပိုင္း ၃နာရီမွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ကို ေရာက္ရွိလာတာပါ။ ၾသဂုတ္လ၂၄ရက္ေန႔ ၾကာသပေတးေန႔မွာေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ အႀကံေပး ေကာ္မ ရွင္က သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲျပဳလုပ္ၿပီး အမ်ားျပည္သူသိေအာင္ အၿပီးသတ္အစီရင္ခံစာကို ခ်ျပမွာ ျဖစ္ပါ တယ္။
ရခိုင္ အႀကံေပးေက္ာမရွင္ရဲ႕ အစီရင္ခံစာထဲမွာေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း ပဋိပကၡတားဆီးေရး၊ ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရး၊ အေျခခံ ဝန္ေဆာင္မႈေတြရရွိႏိုင္ေရး၊ လူသားခ်င္း စာနာမႈဆိုင္ရာ အကူအညီေတြ ရရွိႏိုင္ ေရးနဲ႔ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးစတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ ပါဝင္မယ္လို႔ ေကာ္မရွင္ဘက္က အသိေပးထားပါ တယ္။
ရခိုင္အႀကံေပး ေကာ္မရွင္ ဥကၠဌ မစၥတာ ကိုဖီအာနန္ဟာ မနက္ျဖန္မွာ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အမ်ိဳးသား လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔လည္း ေတြ႕ဆံုဖို႔ရွိေနပါတယ္။ ရခိုင္ အမ်ိဳးသားပါတီ ဘက္ကေတာ့ ဒီ ေတြ႕ဆံုမႈမွာ မပါဝင္လိုေၾကာင္း အေၾကာင္းျပန္ၾကားထားတယ္လို႔ အမ္းၿမိဳ႕နယ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္ စားလွယ္ ေဒါက္တာေအးေမာင္က ေျပာပါတယ္။
“ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ေပါ့ေနာ္ ၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္က အမတ္ေတြကို မနက္ျဖန္ေတြ႔ဖို႔ ကိုဖီအာနန္ဘက္က ေတာင္းဆိုတဲ့ပံုပဲ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ရခိုင္အမ်ိဳးသားပါတီဘက္က အမတ္ေတြကေတာ့ မေတြ႕လိုဘူးဆိုတဲ့သေဘာနဲ႔ ျပန္ၾကားထားတာရွိတယ္။ ဘာေၾကာင့္ဆိုရင္ အစကတည္းက က်ေနာ္တို႔ ကိုဖီအာနန္ေကာ္မရွင္ဖြင့္စဥ္ကတည္းက က်ေနာ္တုိ႔ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ဘက္မွာလည္း ကန္႔ကြက္တာရွိပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံဥပေဒအရ အဲဒီလို ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ယွဥ္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္မ်ားနဲ႔ ရခိုင္ပဋိပကၡကို စံုစမ္းဖြဲ႔စည္းပိုင္ခြင့္ကို ဥပေဒအရမရွိဘူး။”
လက္ရွိ ရခိုင္ျပည္နယ္ရဲ႕ ျပႆနာကို မစၥတာကိုဖီအာနန္ ဦးေဆာင္တဲ့ ရခိုင္အႀကံေပးေကာ္မရွင္ရဲ႕ အႀကံ ျပဳခ်က္ေတြေလာက္နဲ႔တင္ ေျဖရွင္းႏိုင္မယ္ အေနအထားမရွိဘူးလို႔လည္း ေဒါက္တာေအးေမာင္က သူ႔ အျမင္ကို ေျပာပါတယ္။
“အဲဒီေတာ့ ေနာက္ဆံုးအစီရင္ခံစာ ထြက္ေတာ့မယ္၊ မထြက္ခင္ မနက္ျဖန္ဆိုလားတပတ္ခါဆိုလား ၊ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲလုပ္မယ္ဆိုတဲ့ သတင္းေတြထြက္ေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ သူ႔အစီရင္ခံစာကို ဒီဘက္က အစိုးရလႊတ္ေတာ္ ၊ တပ္မေတ္ာဘက္က ဘယ္ေလာက္အထိ လက္ခံမလဲ အဲဒါကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ မေျပာႏိုင္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ က်ေန္ာတို႔နားလည္တာက လက္ရွိ ရခိုင္ဘက္မွာျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာသည္ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းတခုမွာ လုပ္ခဲ့တဲ့ ပုဂၢိဳလ္တဦး လာေရာက္ၿပီးမွ ၊ ခုနကေျပာသလို ေလ့လာစံုစမ္းၿပီးမွ အၾကံျပဳတာေလာက္နဲ႔ ေျဖရွင္းလို႔ရမယ့္အေနအထားမဟုတ္ဘူးလို႔ က်ေနာ္တို႔ဘက္က သံုးသပ္တယ္။”
ရခိုင္ျပည္နယ္ဆိုင္ရာ အႀကံေပးေကာ္မရွင္ရဲ႕ ၾကားျဖတ္ အစီရင္ခံစာကိုေတာ့ ၂၀၁၇ မတ္လတုန္း က ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး အဲ့ဒီအစီရင္ခံစာပါ အႀကံေပးခ်က္ေတြရဲ႕ တဝက္ေလာက္ကိုေတာ့ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ထားႏိုင္ၿပီလို႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးညီပုက ေျပာဆိုထားတာလည္းရွိပါတယ္။
ရခိုင္အႀကံေပးေကာ္မရွင္ဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲက မတူကြဲျပားတဲ့ အသိုင္းအဝိုင္း ႏွစ္ခုၾကားက နက္နဲတဲ့ ျပႆနာေတြ ေျပလည္ႏိုင္ဖို႔နဲ႔ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို အဓိက အႀကံျပဳႏိုင္ဖို႔ ဖြဲ႕စည္းထားတာျဖစ္ၿပီး လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ရွိမရွိဆိုတာကို အဓိက စံုစမ္းဖို႔ မဟုတ္ပါဘူး။
ရခိုင္အႀကံေပးေကာ္မရွင္ကို ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၆ ၾသဂုတ္လမွာ ဖြဲ႕စည္းခဲ့ၿပီး ၂လအၾကာမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေမာင္ေတာခရိုင္ထဲမွာ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး လံုၿခံဳေရး တပ္ဖြဲ႕ဝင္ေတြက လူနည္းစု မြတ္ဆလင္ေတြအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြရွိတယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြ ေပၚထြက္ခဲ့ ပါတယ္။ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဒုသမၼတ ဦးျမင့္ေဆြ ဦးေဆာင္တဲ့ ေမာင္ေတာေဒသ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ကေတာ့ ကုလသမဂၢက သံသယရွိသလိုမ်ိဳး လူသားထုအေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇဝတ္မႈေတြ မရွိခဲ့ ဘူးလို႔ ေျပာဆိုထားတာလည္းရွိပါတယ္။
 |
| အေမရိကန္ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏိုင္ငံျခားေရးရာေကာ္မတီဥကၠ႒ Ed Royce |
22.8.2017
ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းမွာ လံုၿခံဳေရးအတြက္ လတ္တေလာ စစ္တပ္အင္အားေတြတိုးခ်ခဲ့ၿပီးေနာက္ အေျခအေနကို ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္းလုပ္ဖုိ႔ အေမရိကန္ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏိုင္ငံျခားေရးရာေကာ္မတီဥကၠ႒ Ed Royce ကတိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။
႐ုိဟင္ဂ်ာမြတ္ဆလင္ေတြအမ်ား ဆံုး႐ွိတဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ စစ္တပ္ေတြခ်ထားရာက လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြျဖစ္လာႏိုင္တဲ့အတြက္ စိုးရိမ္တယ္လို႔ California ျပည္နယ္က Republican အမတ္ Royce ကဆိုပါတယ္။ အေမရိကန္နဲ႔ ျမန္မာဆက္ဆံေရးတိုးတက္ဖုိ႔အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ျပည္သူအားလံုးရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္ဖုိ႔လိုတယ္ဆိုတာ အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ ျပတ္ျပတ္သားသားေျပာဖုိ႔လိုတယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။
႐ုိဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ၾကားနာပဲြကို ေအာက္လႊတ္ေတာ္မွာ မတ္လက လုပ္ခဲ့စဥ္မွာလည္း ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခံရတယ္ဆိုတဲ့ ကိစၥကိုကုလသမဂၢကတဆင့္ ႏိုင္ငံတကာစံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မ႐ွင္ဖဲြ႔ စံုစမ္းဖုိ႔လည္း သူကတိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းမွာ လံုၿခံဳေရးအတြက္ လတ္တေလာ စစ္တပ္အင္အားေတြတိုးခ်ခဲ့ၿပီးေနာက္ အေျခအေနကို ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္းလုပ္ဖုိ႔ အေမရိကန္ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏိုင္ငံျခားေရးရာေကာ္မတီဥကၠ႒ Ed Royce ကတိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။
႐ုိဟင္ဂ်ာမြတ္ဆလင္ေတြအမ်ား ဆံုး႐ွိတဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ စစ္တပ္ေတြခ်ထားရာက လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြျဖစ္လာႏိုင္တဲ့အတြက္ စိုးရိမ္တယ္လို႔ California ျပည္နယ္က Republican အမတ္ Royce ကဆိုပါတယ္။ အေမရိကန္နဲ႔ ျမန္မာဆက္ဆံေရးတိုးတက္ဖုိ႔အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ျပည္သူအားလံုးရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္ဖုိ႔လိုတယ္ဆိုတာ အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ ျပတ္ျပတ္သားသားေျပာဖုိ႔လိုတယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။
႐ုိဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ၾကားနာပဲြကို ေအာက္လႊတ္ေတာ္မွာ မတ္လက လုပ္ခဲ့စဥ္မွာလည္း ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခံရတယ္ဆိုတဲ့ ကိစၥကိုကုလသမဂၢကတဆင့္ ႏိုင္ငံတကာစံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မ႐ွင္ဖဲြ႔ စံုစမ္းဖုိ႔လည္း သူကတိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။
 |
| Ed Royce ႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ ေတြ႔ဆံုစဥ္ |
ဝါ႐ွင္တန္ၿမိဳ႕ေတာ္ကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္က လာခဲ့စဥ္ကလည္း ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြဖိႏွိပ္ခံေနရတဲ့အေပၚ စိတ္ပ်က္မိတယ္လို႔ အေမရိကန္ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏိုင္ငံျခားေရးရာေကာ္မတီဥကၠ႒ Ed Royce က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲမွာ ေဒသခံေတြ သတ္ျဖတ္ခံရမႈ ဖမ္းဆီးခံရမႈေတြ တိုးလာတဲ့အတြက္ လံုၿခံဳေရးတိုးျမွင့္ေပးဖုိ႔ ရခိုင္အမ်ဳိးသားပါတီက တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကို ေတာင္းဆိုခဲ့ၿပီးေနာက္ ခုလိုတပ္ေတြ တိုးခ်ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ စစ္တပ္ေတြကို ယာယီမဟုတ္ဘဲ အၿမဲတမ္းခ်ထားေပးဖုိ႔ လႊတ္ေတာ္မွာ ေတာင္းဆိုမႈေတြလည္း ႐ွိခဲ့ပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲမွာ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ မြတ္ဆလင္ အသိုင္းအဝိုင္းေတြၾကား ႏွစ္ေပါင္းၾကာ႐ွည္ထဲက႐ွိေနခဲ့တဲ့ ျပႆနာေတြေျပလည္ႏိုင္ေရးနဲ႔ ေအးခ်မ္းဖံ႔ြၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ အႀကံျပဳခ်က္အစီရင္ခံကို ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ေဟာင္း Kofi Annan ဦးေဆာင္တဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္အႀကံေပးေကာ္မ႐ွင္က ၾကာသပေတးေန႔မွာ ထုတ္ျပန္ဖို႔႐ွိေနပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ေမာင္ေတာခ႐ိုင္ထဲမွာ လက္နက္ကိုင္တခ်ဳိ႕ရဲ႕ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈေတြ ျဖစ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖဲြ႔ဝင္ေတြရဲ႕ နယ္ေျမ႐ွင္းလင္းမႈေတြအတြင္း ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြထြက္ေပၚခဲ့ပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပါတ္သက္လို႔ စံုစမ္းခဲ့တဲ့ ေမာေတာေဒသစံုစမ္းေရးေကာ္မ႐ွင္ကေတာ့ကုလသမဂၢက စြပ္စြဲခဲ့သလို လူသားထုအေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ရာဇဝတ္မႈမ်ဳိးေတြ မ႐ွိခဲ့သလို လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္တယ္လို႔ ယူဆႏုိင္တဲ့အေျခအေနမ်ဳိးလည္း မေတြ႔႐ွိခဲ့ရဘူးလုိ႔ August လဆန္းပိုင္းက အၿပီးသတ္ အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္စဥ္မွာ ေကာ္မ႐ွင္ဥကၠ႒ ဒုသမၼတ ဦးျမင့္ေဆြက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဒီအေပၚ ႏုိင္ငံတကာလူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္႐ွားေနတဲ့ အဖဲြ႔တခ်ဳိ႕က ေဝဖန္ခဲ့ပါတယ္။
 |
| ၂၀၁၆ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လက ကခ်င္ျပည္နယ္ ဖားကန္႔ၿမိဳ႕နယ္ လယ္ျပင္ေက်းရြာရွိ ၀တ္ျပဳသည့္ အေဆာက္အဦးကို မီး႐ိႈ႕ ဖ်က္ဆီးခံရၿပီးေနာ္ကပိုင္း လံုျခံဳေရး ယူထားသည့္ အေျခအေနကို ေတြ႕ရစဥ္။ ဓါတ္ပံု - (MOI Web Portal) |
16.8.2017
ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ ဖိႏွိပ္မႈေတြ ရွိေနဆဲ ႏိုင္ငံေတြ စာရင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပါ၀င္ေနဆဲျဖစ္ၿပီး CPC (Country of Particular Concern) လို႔ေခၚတဲ့ အထူးစိုးရိမ္ဖြယ္ရာ ႏိုင္ငံအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံထားရဆဲ ျဖစ္ေၾကာင္း မေန႔က ထုတ္ျပန္တဲ့ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနရဲ႕ ၂၀၁၆ ခုနွစ္ ႏိုင္ငံတကာ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ လက္နက္ေရာင္း၀ယ္မႈ အေမရိကန္က ပိတ္ပင္ထားတာကို ဆက္လက္ၿပီး ထားရွိမွာျဖစ္တယ္လို႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနက ေျပာပါတယ္။ မအင္ၾကင္းႏိုင္က ဆက္ၿပီးတင္ျပမွာပါ။
ကမၻာတ၀ွမ္း ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၉၉ ႏိုင္ငံတို႔က ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနရဲ႕ ၂၀၁၆ ႏွစ္ပတ္လည္ အစီရင္ခံစာကို အဂၤါေန႔က ထုတ္ျပန္ခဲ့ရာမွာ၀န္ႀကီး Rex Tillerson က ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္အေျခအေနဟာ စိုးရိမ္ရဆဲျဖစ္ေၾကာင္း သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ ဘာသာေရးႏွိပ္ကြပ္မႈနဲ႔ သည္းခံႏိုင္မႈ နည္းပါးျခင္းဟာ ဒီကေန႔ သိပ္ကို ထင္ရွားေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမာၻ႕လူဦးေရရဲ႕ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္း နီးပါးဟာ ဘာသာေရး ကန္႔သတ္မႈေတြ ဘာသာေရး အေျခခံတဲ့ ရန္လိုမုန္းထားမႈေတြရဲ႕ ေအာက္မွာ ေနထိုင္ၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာသာေရး လြတ္လပ္မႈကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ ႏိုင္ျခင္း မရွိရင္ တည္ၿငိမ္မႈ နည္းပါးမယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖါက္မႈေတြ ရွိေနမယ္။ အစြန္းေရာက္ေတြက အခြင့္ေရးယူၿပီး ေျခကုပ္ယူၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေျခအေနေတြကို က်ေနာ္တို႔ အေနနဲ႔ လစ္လ်ဴရႈမထားႏိုင္ပါဘူး။ကမာၻတ၀ွမ္း ဘာသာေရး လြတ္လပ္မႈ တိုးတက္ေစဖို႔ ဒီအေျခအေနေတြကို သမၼတ ထရမ့္ အစိုးရက ေျဖရွင္းေပးဖို႔ သံဓိဌာန္ ခိုင္မာပါတယ္။ ”
ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ အဆိုးဆံုး (၇) ႏိုင္ငံေတြကေတာ့ အီရန္၊ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်၊ တူရကီ၊ ဘာရိန္း၊ တရုတ္၊ ပါကစၥတန္နဲ႔ ဆူဒန္ျဖစ္ၾကၿပီး ဒီႏိုင္ငံေတြမွာ ဘာသာေရး ကိုးကြယ္မႈေၾကာင့္ အက်ဥ္းခ်တာ၊ ကြက္မ်က္တာ၊ ေနွာင့္ယွက္ ဟန္႕တားတာေတြ ျပဳလုပ္ေနတဲ့ အေၾကာင္း Tillerson က ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနနဲ႕ ကေတာ့ CPC လို႔ေခၚတဲ့ အထူးစိုးရိမ္ေနရဆဲ ႏိုင္ငံစာရင္းထဲမွာ ရွိေနပါတယ္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူနည္းစုကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာ၀င္ေတြ အေပၚ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈ၊ သူတို႔ ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာေရး အေဆာက္အဦးေတြ ၿဖိဳခ်ဖ်က္စီးခံရမႈ၊ ဘာသာေရး မုန္းတီးေအာင္ လႈံေဆာ္မႈေတြ ရွိေနေၾကာင္း ေဖၚျပထားပါတယ္။
လက္ရွိ NLD အစိုးရလက္ထက္မွာ လူနည္းစုကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕လံုၿခံဳေရးကို ဥပေဒအရ အကာအကြယ္ေပးဖို႔ အားနည္းေနဆဲ ျဖစ္ေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘာသာေပါင္းစံု လူငယ္မ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးအဖဲြ႔ ဥကၠဌ ကိုရွဳိင္းက ေျပာပါတယ္။
“ ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္တဲ့ အဖြဲ႕ေတြကလည္း ဒီ NLD အစိုးရကို ေသြးတိုးစမ္းတဲ့ အပိုင္းေတြက ေတာ္ေတာ္ေလးကို မ်ားလာတယ္။ အခု ဘယ္ေလာက္အထိ အေျခအေနက ျဖစ္လာတုန္း ဆိုေတာ့ တျခား အရင္ႏွစ္ေတြက ဆိုရင္ နယ္ေတြ နယ္ေတြမွာ ျဖစ္လာရာကေန ၿပီးေတာ့မွ ဒီႏွစ္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ထဲမွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ထဲ အထိကို ၀င္လာတဲ့ အေနအထားကို ရွိတယ္။ က်ေနာ္တို႔ သာေကတမွာ ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ၿပီးတဲ့ အခါ ၾကေတာ့ ဒီ ေတာင္ညြန္႔မွာ ျဖစ္သြားတယ္ေပါ့ေနာ္။ ေနာက္ ဒီသဃၤန္းကြ်န္းဘက္မွာ ဆိုရင္လည္း ႀကိဳၾကားၾကိဳၾကားေလးေတြ ျဖစ္လာတာရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲလိုျဖစ္လာတဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြ အေပၚမွာ အစိုးရဘက္က ကိုင္တြယ္မႈ အေျခအေနကေတာ့ အခုအခ်ိန္အထိ အားနည္းေနေသးတာ ေတြ႕ရတယ္ေပါ့။ သာေကတမွာ ျဖစ္သြားတဲ့ ကိစၥမ်ိဳးဆိုရင္ တကယ့္တကယ္မွာ ဆိုရင္ အစိုးရက တရားဥပေဒနဲ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ကို သူ႔အေနနဲ႔ ထိန္းသိမ္းလို႔ ရပါရဲ႕နဲ႔ သူ႔အေနနဲ႔ မထိမ္းသိမ္းႏိုင္ခဲ့တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးကို ေတြ႔တယ္။ အဲ့ေတာ့ ဒီလိုမ်ိဳးေတြ ျဖစ္လာတဲ့ အေပၚမွာ တဖက္ကလည္း ပိုပိုၿပီးေတာ့မွ သူက အကဲစမ္းလာတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးေတြ သြားေတြ႕ရတယ္။ ”
အလားတူ လူနည္းစုကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာေရး ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္း အေဆာက္အဦးေတြ တည္ေဆာက္ခြင့္မွာလည္း ကန္႔သတ္မႈေတြ ရွိေနတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္ အေျခစိုက္ ျမန္မာ- ကက္သလစ္ ဘုန္းေတာ္ႀကီး Timothy Hkui Shing Ling ကအခုလို ေျပာပါတယ္။
“ ဥပမာ က်ေနာ္တို႔ ဘုရားေက်ာင္း ေဆာက္တဲ့အခါမွာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေဆာက္လို႔ မရတာ။ ကတ္သလစ္ အသင္းေတာ္ အေနနဲ႔ ေျပာတာေနာ္။ ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ စာသင္ေက်ာင္းေတြ ဖြင့္တဲ့အခါမွာ သိပ္ၿပီးေတာ့မွ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ဒီမိုကေရစီ မရခင္ကတည္းက သိပ္မရွိခဲ့ေသးတာ။ ”
အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနရဲ႕၂၀၁၆ ခုႏွစ္ အစီရင္ခံစာမွာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဘာသာေရး ပဲြေတာ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ခဲြျခားဖိႏွိပ္မႈေတြ ရွိေနေၾကာင္း ေဖၚျပထားပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာႏို္င္ငံမွာ အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕တမန္ေတာ္ေန႔ အခမ္းအနားကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ က်င္းပလာရာမွာ အခုေနာက္ပိုင္း အခက္အခဲေတြ ရင္ဆိုင္ရတဲ့ အေျခအေနကို ကိုရွဳိင္းက အခုလိုေျပာပါတယ္။
“ ဒီအစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ဒီတမန္ေတာ္ေန႔ အခမ္းအနားေပါ့။ ဒါ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း ဟိုးေရွး ဘုရင္မင္းျမတ္ေတြ လက္ထက္ကတည္းက ေနၿပီးေတာ့မွ တႏိုင္ငံလံုး က်င္းပလာခဲ့တာေပါ့။ ဒီတမန္ေတာ္ေန႔ အခမ္းအနားကို ဆိုရင္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဒီမ်ိဳးခ်စ္အမည္ခံ အဖြဲ႕ေတြက ေနၿပီးေတာ့မွ လာေရာက္တားဆီးတယ္။ သူတို႔က ေနၿပီးေတာ့မွ လူအုပ္နဲ႔ လာၿပီးေတာ့ ဆန္႔က်င္ ဆႏၵျပတာေတြ လုပ္ၿပီဆိုရင္ အစိုးရက ေနၿပီးေတာ့ ဒီပြဲကို ပိတ္သိမ္းဖို႔ ဆိုၿပီးေတာ့မွ လုပ္လာတယ္။ ဒါဟာလံုး၀ တရားနည္းလမ္းမက်ဘူး တရားဥပေဒနဲ႔ လံုး၀ကို မညီညြတ္ဘူး။”
အစီရင္ခံစာထဲမွာ ၂၀၁၆ ခုနွစ္ အတြင္း ဘာသာေရး အၾကမ္းဖက္မႈေတြထဲ ထင္ရွားတဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြ အျဖစ္ ဇြန္လက ပဲခူးတိုင္း ေ၀ါၿမိဳ႕နယ္ သူရဲသမိန္ ေက်းရြာမွာအစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕ေနအိမ္ေတြနဲ႕ ဘာသာေရး အေဆာက္အဦး တခု ကို အၾကမ္းဖက္ အုပ္စုက ဖ်က္ဆီးၿပီး မြတ္စလင္ ရြာသားတခ်ဳိ႕ ထိခိုက္ ဒဏ္ရာရခဲ့တဲ့ျဖစ္ရပ္၊ အဲဒီေနာက္ ဇူလိုင္လမွာ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဖားကန္႔ လံုးခင္းဘက္မွာ ယာယီ ဗလီ ဝတ္ျပဳေက်ာင္း အေဆာက္အဦးကို ရာခ်ီတဲ့လူအုပ္က မီးရွဳိ႕ဖ်က္စီးခဲ့တာေတြကို ေဖၚျပထားပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္က လူနည္းစု မြတ္စလင္ေတြရဲ႕ အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း အစီရင္ခံစာမွာ အက်ယ္တ၀င့္ ေဖၚျပထားပါတယ္။ ၂၀၁၆ခုနွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းမွာ လံုၿခံဳေရးစခန္းေတြ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္ခံရၿပီး ေနာက္ပိုင္း အဲဒီမွာရွိတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စလင္ ေတြအေပၚ လံုၿခံဳေရး အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ ပိုၿပီး ခဲြျခားဖိႏွိပ္မႈ၊ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို လံုၿခံဳေရးတပ္ေတြက က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကတယ္လို႔ အစီရင္ခံစာက ဆိုပါတယ္။ မႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလနဲ႔ ႏို၀င္ဘာလ ေနာက္ပိုင္း ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းကေန အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံကို ထြက္ေျပးသူေပါင္း ခန္႔မွန္းေျခ ၇၀,၀၀၀ ေလာက္ရွိၿပီး အိုးအိမ္စြန္႔ခြာၿပီး ေဘးလြတ္ရာ ပုန္းေအာင္း ခိုလႈံေနၾကသူေပါင္း ၂၃,၀၀၀ ေလာက္ရွိပါတယ္။
၁၉၉၈ ခုနွစ္က ထုတ္ျပန္တဲ့ ႏိုင္ငံတကာ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ ဥပေဒအရ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္ကတည္းက စလို႔ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး CPC လို႔ေခၚတဲ့ အထူး စိုးရိမ္ေနရဆဲ ႏိုင္ငံစာရင္း သတ္မွတ္ျခင္း ခံခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလမွာ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာနက လက္နက္ေရာင္းခ်မႈပိတ္ပင္တဲ့ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈနဲ႔အတူျမန္မာႏိုင္ငံကို CPC ႏိုင္ငံအျဖစ္ ျပန္သတ္မွတ္ခဲ့ေၾကာင္းလည္း အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။
ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္သံရံုးက အဆင့္ျမင့္ အစိုးရအရာရွိေတြဟာ ျမန္မာအစိုးရ ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးခဲ့သလို ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း စိုးရိမ္ရတဲ့ ရခိုင္နဲ႔ ကခ်င္ ျပည္နယ္ေတြကို သြားေရာက္ခဲ့ၿပီး ေဒသခံအာဏာပိုင္ေတြ၊ NGO ေတြ၊ ဘာသာေရး အဖဲြ႔အစည္းေတြ ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ ရန္ကုန္နဲ႔ မႏၱေလးတို႔မွာလည္း လူငယ္နဲ႔ ဘာသာေရး သည္းခံမႈ ေထာက္ခံအားေပးတဲ့ အရပ္ဖက္၊ လူ႔အဖဲြ႕အစည္းေတြ ၾကား ေဆြးေႏြးပဲြေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့တယ္လို႔ ေဖၚျပထားပါတယ္။
NLD အစိုးရလက္ထက္ ဘာသာေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ထူးျခားတိုးတက္မႈေတြထဲမွာ ဘာသာေရး၊ လူမ်ဳိးေရး မုန္းတီးေအာင္ လံႈ႕ေဆာ္ေနတဲ့ မဘသ အဖဲြ႔ႀကီးကို တားျမစ္ပိတ္ပင္ႏိုင္ခဲ့တဲ့ အခ်က္ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ထည့္သြင္းေဖၚျပထားပါတယ္။ ဒါ႔အျပင္ ဘာသာေပါင္းစံု ခ်စ္ၾကည္ေရး အဖဲြ႔ေတြကို ျပည္နယ္နဲ႔ တိုင္းအႏွံ႔ ဖဲြ႕စည္းခြင့္ျပဳၿပီး လူ႔အဖဲြအစည္းေတြ အခ်င္းခ်င္း ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တဲြ ေနထိုင္ႏိုင္ေရး ႀကိဳးပမ္းခ်က္ေတြ ကိုလည္း အသိအမွတ္ျပဳထားပါတယ္။
ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ ဖိႏွိပ္မႈေတြ ရွိေနဆဲ ႏိုင္ငံေတြ စာရင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပါ၀င္ေနဆဲျဖစ္ၿပီး CPC (Country of Particular Concern) လို႔ေခၚတဲ့ အထူးစိုးရိမ္ဖြယ္ရာ ႏိုင္ငံအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံထားရဆဲ ျဖစ္ေၾကာင္း မေန႔က ထုတ္ျပန္တဲ့ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနရဲ႕ ၂၀၁၆ ခုနွစ္ ႏိုင္ငံတကာ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ လက္နက္ေရာင္း၀ယ္မႈ အေမရိကန္က ပိတ္ပင္ထားတာကို ဆက္လက္ၿပီး ထားရွိမွာျဖစ္တယ္လို႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနက ေျပာပါတယ္။ မအင္ၾကင္းႏိုင္က ဆက္ၿပီးတင္ျပမွာပါ။
ကမၻာတ၀ွမ္း ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၉၉ ႏိုင္ငံတို႔က ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနရဲ႕ ၂၀၁၆ ႏွစ္ပတ္လည္ အစီရင္ခံစာကို အဂၤါေန႔က ထုတ္ျပန္ခဲ့ရာမွာ၀န္ႀကီး Rex Tillerson က ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္အေျခအေနဟာ စိုးရိမ္ရဆဲျဖစ္ေၾကာင္း သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ ဘာသာေရးႏွိပ္ကြပ္မႈနဲ႔ သည္းခံႏိုင္မႈ နည္းပါးျခင္းဟာ ဒီကေန႔ သိပ္ကို ထင္ရွားေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမာၻ႕လူဦးေရရဲ႕ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္း နီးပါးဟာ ဘာသာေရး ကန္႔သတ္မႈေတြ ဘာသာေရး အေျခခံတဲ့ ရန္လိုမုန္းထားမႈေတြရဲ႕ ေအာက္မွာ ေနထိုင္ၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာသာေရး လြတ္လပ္မႈကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ ႏိုင္ျခင္း မရွိရင္ တည္ၿငိမ္မႈ နည္းပါးမယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖါက္မႈေတြ ရွိေနမယ္။ အစြန္းေရာက္ေတြက အခြင့္ေရးယူၿပီး ေျခကုပ္ယူၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေျခအေနေတြကို က်ေနာ္တို႔ အေနနဲ႔ လစ္လ်ဴရႈမထားႏိုင္ပါဘူး။ကမာၻတ၀ွမ္း ဘာသာေရး လြတ္လပ္မႈ တိုးတက္ေစဖို႔ ဒီအေျခအေနေတြကို သမၼတ ထရမ့္ အစိုးရက ေျဖရွင္းေပးဖို႔ သံဓိဌာန္ ခိုင္မာပါတယ္။ ”
ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ အဆိုးဆံုး (၇) ႏိုင္ငံေတြကေတာ့ အီရန္၊ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်၊ တူရကီ၊ ဘာရိန္း၊ တရုတ္၊ ပါကစၥတန္နဲ႔ ဆူဒန္ျဖစ္ၾကၿပီး ဒီႏိုင္ငံေတြမွာ ဘာသာေရး ကိုးကြယ္မႈေၾကာင့္ အက်ဥ္းခ်တာ၊ ကြက္မ်က္တာ၊ ေနွာင့္ယွက္ ဟန္႕တားတာေတြ ျပဳလုပ္ေနတဲ့ အေၾကာင္း Tillerson က ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနနဲ႕ ကေတာ့ CPC လို႔ေခၚတဲ့ အထူးစိုးရိမ္ေနရဆဲ ႏိုင္ငံစာရင္းထဲမွာ ရွိေနပါတယ္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူနည္းစုကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာ၀င္ေတြ အေပၚ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈ၊ သူတို႔ ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာေရး အေဆာက္အဦးေတြ ၿဖိဳခ်ဖ်က္စီးခံရမႈ၊ ဘာသာေရး မုန္းတီးေအာင္ လႈံေဆာ္မႈေတြ ရွိေနေၾကာင္း ေဖၚျပထားပါတယ္။
လက္ရွိ NLD အစိုးရလက္ထက္မွာ လူနည္းစုကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕လံုၿခံဳေရးကို ဥပေဒအရ အကာအကြယ္ေပးဖို႔ အားနည္းေနဆဲ ျဖစ္ေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘာသာေပါင္းစံု လူငယ္မ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးအဖဲြ႔ ဥကၠဌ ကိုရွဳိင္းက ေျပာပါတယ္။
“ ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္တဲ့ အဖြဲ႕ေတြကလည္း ဒီ NLD အစိုးရကို ေသြးတိုးစမ္းတဲ့ အပိုင္းေတြက ေတာ္ေတာ္ေလးကို မ်ားလာတယ္။ အခု ဘယ္ေလာက္အထိ အေျခအေနက ျဖစ္လာတုန္း ဆိုေတာ့ တျခား အရင္ႏွစ္ေတြက ဆိုရင္ နယ္ေတြ နယ္ေတြမွာ ျဖစ္လာရာကေန ၿပီးေတာ့မွ ဒီႏွစ္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ထဲမွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ထဲ အထိကို ၀င္လာတဲ့ အေနအထားကို ရွိတယ္။ က်ေနာ္တို႔ သာေကတမွာ ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ၿပီးတဲ့ အခါ ၾကေတာ့ ဒီ ေတာင္ညြန္႔မွာ ျဖစ္သြားတယ္ေပါ့ေနာ္။ ေနာက္ ဒီသဃၤန္းကြ်န္းဘက္မွာ ဆိုရင္လည္း ႀကိဳၾကားၾကိဳၾကားေလးေတြ ျဖစ္လာတာရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲလိုျဖစ္လာတဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြ အေပၚမွာ အစိုးရဘက္က ကိုင္တြယ္မႈ အေျခအေနကေတာ့ အခုအခ်ိန္အထိ အားနည္းေနေသးတာ ေတြ႕ရတယ္ေပါ့။ သာေကတမွာ ျဖစ္သြားတဲ့ ကိစၥမ်ိဳးဆိုရင္ တကယ့္တကယ္မွာ ဆိုရင္ အစိုးရက တရားဥပေဒနဲ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ကို သူ႔အေနနဲ႔ ထိန္းသိမ္းလို႔ ရပါရဲ႕နဲ႔ သူ႔အေနနဲ႔ မထိမ္းသိမ္းႏိုင္ခဲ့တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးကို ေတြ႔တယ္။ အဲ့ေတာ့ ဒီလိုမ်ိဳးေတြ ျဖစ္လာတဲ့ အေပၚမွာ တဖက္ကလည္း ပိုပိုၿပီးေတာ့မွ သူက အကဲစမ္းလာတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးေတြ သြားေတြ႕ရတယ္။ ”
အလားတူ လူနည္းစုကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာေရး ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္း အေဆာက္အဦးေတြ တည္ေဆာက္ခြင့္မွာလည္း ကန္႔သတ္မႈေတြ ရွိေနတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္ အေျခစိုက္ ျမန္မာ- ကက္သလစ္ ဘုန္းေတာ္ႀကီး Timothy Hkui Shing Ling ကအခုလို ေျပာပါတယ္။
“ ဥပမာ က်ေနာ္တို႔ ဘုရားေက်ာင္း ေဆာက္တဲ့အခါမွာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေဆာက္လို႔ မရတာ။ ကတ္သလစ္ အသင္းေတာ္ အေနနဲ႔ ေျပာတာေနာ္။ ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ စာသင္ေက်ာင္းေတြ ဖြင့္တဲ့အခါမွာ သိပ္ၿပီးေတာ့မွ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ဒီမိုကေရစီ မရခင္ကတည္းက သိပ္မရွိခဲ့ေသးတာ။ ”
အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနရဲ႕၂၀၁၆ ခုႏွစ္ အစီရင္ခံစာမွာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဘာသာေရး ပဲြေတာ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ခဲြျခားဖိႏွိပ္မႈေတြ ရွိေနေၾကာင္း ေဖၚျပထားပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာႏို္င္ငံမွာ အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕တမန္ေတာ္ေန႔ အခမ္းအနားကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ က်င္းပလာရာမွာ အခုေနာက္ပိုင္း အခက္အခဲေတြ ရင္ဆိုင္ရတဲ့ အေျခအေနကို ကိုရွဳိင္းက အခုလိုေျပာပါတယ္။
“ ဒီအစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ဒီတမန္ေတာ္ေန႔ အခမ္းအနားေပါ့။ ဒါ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း ဟိုးေရွး ဘုရင္မင္းျမတ္ေတြ လက္ထက္ကတည္းက ေနၿပီးေတာ့မွ တႏိုင္ငံလံုး က်င္းပလာခဲ့တာေပါ့။ ဒီတမန္ေတာ္ေန႔ အခမ္းအနားကို ဆိုရင္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဒီမ်ိဳးခ်စ္အမည္ခံ အဖြဲ႕ေတြက ေနၿပီးေတာ့မွ လာေရာက္တားဆီးတယ္။ သူတို႔က ေနၿပီးေတာ့မွ လူအုပ္နဲ႔ လာၿပီးေတာ့ ဆန္႔က်င္ ဆႏၵျပတာေတြ လုပ္ၿပီဆိုရင္ အစိုးရက ေနၿပီးေတာ့ ဒီပြဲကို ပိတ္သိမ္းဖို႔ ဆိုၿပီးေတာ့မွ လုပ္လာတယ္။ ဒါဟာလံုး၀ တရားနည္းလမ္းမက်ဘူး တရားဥပေဒနဲ႔ လံုး၀ကို မညီညြတ္ဘူး။”
အစီရင္ခံစာထဲမွာ ၂၀၁၆ ခုနွစ္ အတြင္း ဘာသာေရး အၾကမ္းဖက္မႈေတြထဲ ထင္ရွားတဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြ အျဖစ္ ဇြန္လက ပဲခူးတိုင္း ေ၀ါၿမိဳ႕နယ္ သူရဲသမိန္ ေက်းရြာမွာအစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕ေနအိမ္ေတြနဲ႕ ဘာသာေရး အေဆာက္အဦး တခု ကို အၾကမ္းဖက္ အုပ္စုက ဖ်က္ဆီးၿပီး မြတ္စလင္ ရြာသားတခ်ဳိ႕ ထိခိုက္ ဒဏ္ရာရခဲ့တဲ့ျဖစ္ရပ္၊ အဲဒီေနာက္ ဇူလိုင္လမွာ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဖားကန္႔ လံုးခင္းဘက္မွာ ယာယီ ဗလီ ဝတ္ျပဳေက်ာင္း အေဆာက္အဦးကို ရာခ်ီတဲ့လူအုပ္က မီးရွဳိ႕ဖ်က္စီးခဲ့တာေတြကို ေဖၚျပထားပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္က လူနည္းစု မြတ္စလင္ေတြရဲ႕ အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း အစီရင္ခံစာမွာ အက်ယ္တ၀င့္ ေဖၚျပထားပါတယ္။ ၂၀၁၆ခုနွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းမွာ လံုၿခံဳေရးစခန္းေတြ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္ခံရၿပီး ေနာက္ပိုင္း အဲဒီမွာရွိတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စလင္ ေတြအေပၚ လံုၿခံဳေရး အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ ပိုၿပီး ခဲြျခားဖိႏွိပ္မႈ၊ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို လံုၿခံဳေရးတပ္ေတြက က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကတယ္လို႔ အစီရင္ခံစာက ဆိုပါတယ္။ မႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလနဲ႔ ႏို၀င္ဘာလ ေနာက္ပိုင္း ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းကေန အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံကို ထြက္ေျပးသူေပါင္း ခန္႔မွန္းေျခ ၇၀,၀၀၀ ေလာက္ရွိၿပီး အိုးအိမ္စြန္႔ခြာၿပီး ေဘးလြတ္ရာ ပုန္းေအာင္း ခိုလႈံေနၾကသူေပါင္း ၂၃,၀၀၀ ေလာက္ရွိပါတယ္။
၁၉၉၈ ခုနွစ္က ထုတ္ျပန္တဲ့ ႏိုင္ငံတကာ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ ဥပေဒအရ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္ကတည္းက စလို႔ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး CPC လို႔ေခၚတဲ့ အထူး စိုးရိမ္ေနရဆဲ ႏိုင္ငံစာရင္း သတ္မွတ္ျခင္း ခံခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလမွာ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာနက လက္နက္ေရာင္းခ်မႈပိတ္ပင္တဲ့ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈနဲ႔အတူျမန္မာႏိုင္ငံကို CPC ႏိုင္ငံအျဖစ္ ျပန္သတ္မွတ္ခဲ့ေၾကာင္းလည္း အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။
ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္သံရံုးက အဆင့္ျမင့္ အစိုးရအရာရွိေတြဟာ ျမန္မာအစိုးရ ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးခဲ့သလို ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း စိုးရိမ္ရတဲ့ ရခိုင္နဲ႔ ကခ်င္ ျပည္နယ္ေတြကို သြားေရာက္ခဲ့ၿပီး ေဒသခံအာဏာပိုင္ေတြ၊ NGO ေတြ၊ ဘာသာေရး အဖဲြ႔အစည္းေတြ ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ ရန္ကုန္နဲ႔ မႏၱေလးတို႔မွာလည္း လူငယ္နဲ႔ ဘာသာေရး သည္းခံမႈ ေထာက္ခံအားေပးတဲ့ အရပ္ဖက္၊ လူ႔အဖဲြ႕အစည္းေတြ ၾကား ေဆြးေႏြးပဲြေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့တယ္လို႔ ေဖၚျပထားပါတယ္။
NLD အစိုးရလက္ထက္ ဘာသာေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ထူးျခားတိုးတက္မႈေတြထဲမွာ ဘာသာေရး၊ လူမ်ဳိးေရး မုန္းတီးေအာင္ လံႈ႕ေဆာ္ေနတဲ့ မဘသ အဖဲြ႔ႀကီးကို တားျမစ္ပိတ္ပင္ႏိုင္ခဲ့တဲ့ အခ်က္ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ထည့္သြင္းေဖၚျပထားပါတယ္။ ဒါ႔အျပင္ ဘာသာေပါင္းစံု ခ်စ္ၾကည္ေရး အဖဲြ႔ေတြကို ျပည္နယ္နဲ႔ တိုင္းအႏွံ႔ ဖဲြ႕စည္းခြင့္ျပဳၿပီး လူ႔အဖဲြအစည္းေတြ အခ်င္းခ်င္း ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တဲြ ေနထိုင္ႏိုင္ေရး ႀကိဳးပမ္းခ်က္ေတြ ကိုလည္း အသိအမွတ္ျပဳထားပါတယ္။
 |
| ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း လံုျခံဳေရးယူထားတဲ့ ျမန္မာစစ္တပ္။ |
12.8.2017
ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပို္င္းမွာ စစ္တပ္အင္အား တုိးျမႇင့္ ခ်ထားလိုက္တယ္ဆိုတဲဲ့ သတင္းအေပၚ စိုးရိမ္တဲ့အေၾကာင္း ျမန္မာႏုိ္င္ငံ လူ႔ အခြင့္အေရးအေျခအေနဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢအထူးစံုစမ္းစစ္ေဆးေရးမွဴး ယန္ ဟီးလီက ၾသဂုတ္လ ၁၁ ရက္ေန႔စြဲနဲ႔ ထုတ္ျပန္ခ်က္ တခုမွာေျပာထားပါတယ္။
ဒီအေျခအေနဟာ အဓိကစိုးရိမ္ဖြယ္ရာ အေၾကာင္းတခုျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း၊ လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြအေနနဲ႔ အေျခအေနအားလံုးမွာ ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္းလုပ္ေဆာင္ၿပီး ရခိုင္ျပည္လံုျခံဳေရးအေျခအေနကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းတာနဲ႔အမွ် လူ႔အခြင့့္အေရးကို ေလးစား လိုက္နာမႈရွိေစေရး အစိုးရအေနနဲ႔ အာမခံခ်က္ေပးရမွာျဖစ္ေၾကာင္း မစၥယန္ဟီးလရဲ႕ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ေျပာထားပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ေအာက္တုိဘာလက ေမာင္ေတာနဲ႔ ဘူးသီးေတာင္မွာ နယ္ျခားေစာင့္ ရဲစခန္းသံုးခုကို တိုက္ခိုက္ခံရၿပီးခ်ိန္၊ ႏို၀င္ဘာလ မွာ ေနာက္ထပ္ တိုက္ခိုက္မႈေတြျဖစ္ၿပီးခ်ိန္ လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြက နယ္ေျမရွင္းလင္းေရးေတြလုပ္တာမွာ ဆိုးရြားတဲ့ လူ႔အခြင့္ အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ရွိခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြအေပၚ သူ႔အေနနဲ႔ အထူးသျဖင့္ စိုးရိမ္တဲ့အေၾကာင္း မစၥယန္ဟီးလက ေျပာ ထားပါတယ္။
အခုလို စစ္တပ္အင္အား တိုးျမႇင့္ခ်ထားတဲ့အေပၚ ရခုိင္အမ်ဳိးသားပါတီ ANP ကေတာ့ ႀကိဳဆိုပါတယ္။ ANP ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္တို႔ ၾသဂုတ္လ ၉ ရက္ေန႔က ေတြ႔ဆံုၿပီး ရခုိင္ျပည္အေရး ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကၿပီး ေနာက္တေန႔မွာပဲ တပ္အင္အား တိုးျမႇင့္ခ်ထားတာပါ။ တပ္အင္အား တိုးျမႇင့္ခ်ထားလိုက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ေမာင္ေတာမွာ ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ ပုဒ္မ ၁၄၄ ညမထြက္ရအမိန္႔ကို ေနာက္ထပ္ ၂ လ သက္တမ္းတိုးလိုက္သလို ရေသ့ေတာင္ၿမိဳ႕ နယ္တြင္းက ေနရာတခ်ဳိ႕မွာလဲ ညမထြက္ရအမိန္႔ ထုတ္ျပန္သြားဖို႔ရွိတယ္လို႔ ရခုိင္ျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႔အတြင္းေရးမွဴး ဦးတင္ေမာင္ေဆြက ဗီြအိုေအကိုေျပာပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပို္င္းမွာ စစ္တပ္အင္အား တုိးျမႇင့္ ခ်ထားလိုက္တယ္ဆိုတဲဲ့ သတင္းအေပၚ စိုးရိမ္တဲ့အေၾကာင္း ျမန္မာႏုိ္င္ငံ လူ႔ အခြင့္အေရးအေျခအေနဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢအထူးစံုစမ္းစစ္ေဆးေရးမွဴး ယန္ ဟီးလီက ၾသဂုတ္လ ၁၁ ရက္ေန႔စြဲနဲ႔ ထုတ္ျပန္ခ်က္ တခုမွာေျပာထားပါတယ္။
ဒီအေျခအေနဟာ အဓိကစိုးရိမ္ဖြယ္ရာ အေၾကာင္းတခုျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း၊ လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြအေနနဲ႔ အေျခအေနအားလံုးမွာ ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္းလုပ္ေဆာင္ၿပီး ရခိုင္ျပည္လံုျခံဳေရးအေျခအေနကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းတာနဲ႔အမွ် လူ႔အခြင့့္အေရးကို ေလးစား လိုက္နာမႈရွိေစေရး အစိုးရအေနနဲ႔ အာမခံခ်က္ေပးရမွာျဖစ္ေၾကာင္း မစၥယန္ဟီးလရဲ႕ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ေျပာထားပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ေအာက္တုိဘာလက ေမာင္ေတာနဲ႔ ဘူးသီးေတာင္မွာ နယ္ျခားေစာင့္ ရဲစခန္းသံုးခုကို တိုက္ခိုက္ခံရၿပီးခ်ိန္၊ ႏို၀င္ဘာလ မွာ ေနာက္ထပ္ တိုက္ခိုက္မႈေတြျဖစ္ၿပီးခ်ိန္ လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြက နယ္ေျမရွင္းလင္းေရးေတြလုပ္တာမွာ ဆိုးရြားတဲ့ လူ႔အခြင့္ အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ရွိခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြအေပၚ သူ႔အေနနဲ႔ အထူးသျဖင့္ စိုးရိမ္တဲ့အေၾကာင္း မစၥယန္ဟီးလက ေျပာ ထားပါတယ္။
အခုလို စစ္တပ္အင္အား တိုးျမႇင့္ခ်ထားတဲ့အေပၚ ရခုိင္အမ်ဳိးသားပါတီ ANP ကေတာ့ ႀကိဳဆိုပါတယ္။ ANP ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္တို႔ ၾသဂုတ္လ ၉ ရက္ေန႔က ေတြ႔ဆံုၿပီး ရခုိင္ျပည္အေရး ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကၿပီး ေနာက္တေန႔မွာပဲ တပ္အင္အား တိုးျမႇင့္ခ်ထားတာပါ။ တပ္အင္အား တိုးျမႇင့္ခ်ထားလိုက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ေမာင္ေတာမွာ ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ ပုဒ္မ ၁၄၄ ညမထြက္ရအမိန္႔ကို ေနာက္ထပ္ ၂ လ သက္တမ္းတိုးလိုက္သလို ရေသ့ေတာင္ၿမိဳ႕ နယ္တြင္းက ေနရာတခ်ဳိ႕မွာလဲ ညမထြက္ရအမိန္႔ ထုတ္ျပန္သြားဖို႔ရွိတယ္လို႔ ရခုိင္ျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႔အတြင္းေရးမွဴး ဦးတင္ေမာင္ေဆြက ဗီြအိုေအကိုေျပာပါတယ္။
MYARF
RB News
3.8.2017
ေမာင္ေတာ ။ ။ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္၊ ကုိင္းႀကီးေက်းရြာမွ အေ႐ွ႕ဖက္ ၅ မိုင္ခန္႔အကြာ ေတာထဲရိွ ၿမိဳေက်းရြာတြင္ ဩဂုတ္လ ၃ ရက္၊ နံနက္ပိုင္းအခ်ိန္၌ ၿမိဳလူမ်ဳိး လူေသအေလာင္းမ်ား ေတြ႕ရိွခ့ဲရၿပီး၊ နီးစပ္ရာ ရခိုင္ရြာသားတစ္ဦး၏ ေျပာျပခ်က္အရ ၿမိဳလူမ်ဳိး ၆ ဦးေသဆုံး၍ ၂ ဦးေပ်ာက္ဆုံးေနေၾကာင္း သိရိွရပါသည္။
အဆိုပါ လူသတ္မႈႀကီးျဖစ္စဥ္ ျဖစ္ပြားသည့္အခ်ိန္အတိအက်၊ ျဖစ္ပြားခ့ဲျခင္း၏ အေၾကာင္းရင္း တို႔ကုိ အတည္ျပဳရန္ အလြန္ခက္ခဲေနသည္ဟု ေမာင္ေတာခ႐ိုင္ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအဖြဲ႔မွ ေမာင္ေတာေတာင္ပိုင္း တာဝန္ခံ ကုိျမင့္ႏိုင္က RB News သုိ႔ေျပာပါသည္။
“ကုိင္းႀကီး န.တ.လ ရြာနဲ႔ေတာင္ ၄ မိုင္ေလာက္ေဝးတ့ဲ ေတာထဲက ၿမိဳရြာမွာ ျဖစ္တာ။ ကုိင္းႀကီး န.တ.လ ရြာနဲ႔ နီးစပ္တ့ဲ အနီးအနား ရြာေတြလူေတြကလည္း ဘာေသနတ္သံမွ မၾကားမိဘူးေျပာတယ္။ မြန္းလြဲပုိင္းေလာက္မွပဲ ဒီသတင္းက ထြက္လာတာပါ” ဟု ကုိျမင့္ႏုိင္က ေျပာသည္။
ျပႆနာ၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ မီဒီယာမ်ားရွိေန
အဆိုပါ ျဖစ္စဥ္ကုိ သတင္းေရးသားေဖာ္ျပရာတြင္ ရခိုင္အမ်ဳိးသားဝါဒီ တစ္ဦးျဖစ္သည့္ BBC သတင္းေထာက္ ဦးခိုင္ျမဲေက်ာ္၏ Narinjara တြင္ အေလာင္း ေတြ႔ရိွခ်ိန္မွာ ၈ နာရီဟု ေဖာ္ျပထားၿပီး ရခိုင္မီဒီယာ ေနာက္တစ္ခုျဖစ္သည့္ DMG ကမူ လူေသအေလာင္း ေတြ႔ရိွခ်ိန္ကုိ ၉ နာရီဟု ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ႐ုံး သတင္းထုတ္ျပန္ေရးေကာ္မတီကမႈ နံနက္ ၁၀ နာရီတြင္ ေသနတ္သံၾကား၍ လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ဝင္မ်ားက နယ္ေျမရွင္းလင္းေဆာင္ရြက္ခဲ့ရာတြင္ ၿမိဳလူမ်ဳိး ၆ ဦးအေလာင္းကုိ ေတြ႔ရိွခ့ဲရသည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္ကုိ ေတြ႔ရိွရပါသည္။ အဆိုပါ သတင္း ၃ ခု၏ သတင္းေဖာ္ျပမႈတြင္ အခ်ိန္လႊဲမွားေနသည္မွာ စိတ္ဝင္စားဖြယ္ရာ တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ ၎က့ဲသုိ႔ အခ်ိန္ လႊဲေနသည္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကုိျမင့္ႏိုင္ကုိ ေမးျမန္းၾကည့္ရာ ၎က..
ျပႆနာ၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ မီဒီယာမ်ားရွိေန
အဆိုပါ ျဖစ္စဥ္ကုိ သတင္းေရးသားေဖာ္ျပရာတြင္ ရခိုင္အမ်ဳိးသားဝါဒီ တစ္ဦးျဖစ္သည့္ BBC သတင္းေထာက္ ဦးခိုင္ျမဲေက်ာ္၏ Narinjara တြင္ အေလာင္း ေတြ႔ရိွခ်ိန္မွာ ၈ နာရီဟု ေဖာ္ျပထားၿပီး ရခိုင္မီဒီယာ ေနာက္တစ္ခုျဖစ္သည့္ DMG ကမူ လူေသအေလာင္း ေတြ႔ရိွခ်ိန္ကုိ ၉ နာရီဟု ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ႐ုံး သတင္းထုတ္ျပန္ေရးေကာ္မတီကမႈ နံနက္ ၁၀ နာရီတြင္ ေသနတ္သံၾကား၍ လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ဝင္မ်ားက နယ္ေျမရွင္းလင္းေဆာင္ရြက္ခဲ့ရာတြင္ ၿမိဳလူမ်ဳိး ၆ ဦးအေလာင္းကုိ ေတြ႔ရိွခ့ဲရသည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္ကုိ ေတြ႔ရိွရပါသည္။ အဆိုပါ သတင္း ၃ ခု၏ သတင္းေဖာ္ျပမႈတြင္ အခ်ိန္လႊဲမွားေနသည္မွာ စိတ္ဝင္စားဖြယ္ရာ တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ ၎က့ဲသုိ႔ အခ်ိန္ လႊဲေနသည္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကုိျမင့္ႏိုင္ကုိ ေမးျမန္းၾကည့္ရာ ၎က..
“Narinjara က လူေသအေလာင္းကုိ ၈ နာရီမွာ ေတြ႔တယ္လို႔ ေရးတယ္။ တစ္ဖက္က ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ႐ုံးက ျပႆနာ စျဖစ္တာ၊ ေသနတ္သံၾကားတာေတာင္ နံနက္ ၁၀ နာရီလို႔ ေဖာ္ျပထားတယ္။ ဒါဆို အေလာင္းေတြ ၈ နာရီမွာ ဘယ္လိုလုပ္ ေတြ႕ႏိုင္မလဲ။ တစ္ဖက္မွာ DMG က ၉ နာရီလို႔ ေျပာျပန္တယ္။ ဒါေတြၾကည့္ရင္ ဒီျပႆနာက သူတို႔အခ်င္းခ်င္း ျဖစ္တာကုိ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ အျပစ္ပုံခ်ခ်င္တာနဲ႔ သတင္းကုိ လုပ္ၾကံၿပီး လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ လုပ္လိုက္တာမွာ Narinjara ရဲ႕ အမွားမွားအယြင္းယြင္း လုပ္ရပ္က သိသာေပၚလြင္ေနတယ္” ဟု သုံးသပ္ေျပာဆုိသည္။
ထုိ႔အျပင္ Narinjara သတင္းတြင္ “ကုလားဆိုး အၾကမ္းဖက္သမားေတြက ေသနတ္နဲ႕ ပစ္သတ္လိုက္တာ” ဟု ေဒသခံ ဦးစိန္လွေမာင္ဆိုသူကုိ ကုိးကား၍ မြန္းလြဲ ၂ နာရီ ၁၅ မိနစ္က Narinjara သို႕ အတည္ျပဳ ေျပာၾကားသည္ဟု ေရးသားေဖာ္ျပထားေသာ္လည္း ကုလားဆိုးမ်ားက သတ္သည္ကုိ ခိုင္လံုသည့္ သက္ေသမျပႏိုင္ခ့ဲေပ။ DMG ကမႈ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕၊ အမွတ္ (၁) နယ္ျခားေစာင့္ရဲတပ္ဖဲြ႔ ကြပ္ကဲေရးမွဴး သူရစန္းလြင္ကုိ ကုိးကားၿပီး “ ဘယ္သူက ပစ္တာလဲဆိုတာ အတည္ျပဳလုိ႔မရေသးဘူး။ တပ္ကလည္း နယ္ေျမရွင္းလင္းမႈေတြ ျပဳလုပ္ေနတယ္ဗ်ာ။ က်ေနာ္တို႔လည္း စံုစမ္းေနဆဲ။ အခုေနာက္ထပ္ၾကားတာတစ္ခုကေတာ့ ေပ်ာက္ဆံုးေနတဲ့ ၄ ေယာက္ထဲက အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးကို ေတြ႕ရွိရတယ္လို႔လည္း သတင္းၾကားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အတည္ျပဳလို႕ မရေသးပါဘူး ” ဟု ေဖာ္ျပထားပါသည္ကုိ ေတြ႔ရိွရသည္။
ဤသုိ႔ အတိုင္းအေဖာက္မညီစြာ သတင္းေရးသားမႈကုိ ကုိျမင့္ႏိုင္က “သူရစန္းလြင္က ေမာင္ေတာမွာ အစုိးရအဖြဲ႔အစည္းထဲက အႀကီးဆုံး။ သူ႔လို အႀကီးအကဲကေတာင္ ဘယ္သူသတ္လဲ ဆိုတာကုိ အတည္ျပဳ မေျပာႏိုင္ခင္ Narinjara က မြတ္စလင္ေတြဖက္ လႊဲခ်တာ ဒီလူသတ္မႈျဖစ္စဥ္မွာ ပါဝင္ပတ္သတ္တ့ဲ လူေတြက Narinjara နဲ႔ နီးစပ္တ့ဲလူေတြပဲ ျဖစ္မွာ ေသခ်ာတယ္” ဟု ေထာက္ျပသည္။
ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ႐ုံး သတင္းထုတ္ျပန္ေရးေကာ္မတီ၏ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္ကုိ ၾကည့္လွ်င္လည္း ေသနတ္သံၾကား၍ လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားက နယ္ေျမရွင္းလင္းေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္ဟု တစ္ဖက္က ေရးသားေဖာ္ျပထားၿပီး ေနာက္တစ္ဖက္တြင္ အသတ္ခံရသူမ်ား၏ ဒဏ္ရာမ်ားမွာ ၈ လက္မခန္႔၊ ၆ လက္မခန္႔၊ ၅ လက္မခန္႔ စသည့္ ျပတ္ရွဒဏ္ရာမ်ားသာ ျဖစ္သည္ဟု ေ႐ွ႕ေနာက္မညီ ေဖာ္ျပထားသည္ကုိ ေတြ႔ရိွရပါသည္။ လူသတ္တရားခံ မည္သူမည္ဝါ ျဖစ္သည္ကုိလည္း အတိအက် ေဖာ္ျပခ့ဲျခင္း မရိွဘဲ အစြန္းေရာက္ အၾကမ္းဖက္သမားဟုသာ ေဖာ္ျပထားသည္ကုိ ေတြ႔ရိွရပါသည္။
လူသတ္မႈႀကီး၏ ျဖစ္ရပ္အမွန္
လူ ၆ ဦးေသၿပီး ၂ ဦး ေပ်ာက္ဆုံးေနသည့္ ျဖစ္စဥ္၏ ျဖစ္ရပ္အမွန္မွာ လြန္ခ့ဲေသာ တစ္လခန္႔က ေတာင္ၾကားလမ္းမွတဆင့္ WY မူးယစ္ေဆး၀ါး သယ္ေဆာင္လာသည့္ ကုိင္းႀကီး န.တ.လ ရြာသား အဖြဲ႔ထံမွ WY မ်ားကုိ အဆိုပါ ၿမိဳရြာသားမ်ားက ေတာထဲ၌ လုယက္ခ့ဲသည္။ အလုယက္ခံခ့ဲရသည့္ ကုိင္းႀကီးရြာသားအဖြဲ႔က ၎ၿမိဳရြာသားမ်ားကုိ ၎တို႔ပစၥည္းမ်ားအား ျပန္လည္ေပးအပ္ရန္ အႀကိမ္ႀကိမ္ ေတာင္းဆိုခ့ဲေသာ္လည္း ေပးအပ္ျခင္း မရိွေသးျခင္းေၾကာင့္ ကုိင္းႀကီး န.တ.လ ရြာသားအဖြဲ႔က ၿမိဳရြာသားမ်ားကုိ လက္စားေခ်ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ေမာင္ေတာခ႐ိုင္ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအဖြဲ႔မွ ေမာင္ေတာေတာင္ပိုင္း တာဝန္ခံ ကုိျမင့္ႏိုင္က ဆုိသည္။
“အဓိက ျဖစ္တာက WY ကိစၥပဲ။ အခုအသတ္ခံရတ့ဲ ၿမိဳေတြေနတ့ဲ ေတာကုိျဖတ္ၿပီးေတာ့ လြန္ခ့ဲတ့ဲ တစ္လေလာက္က ကုိင္းႀကီးရြာသား ၆ ဦးပါ အဖြဲ႔တစ္ဖြဲ႔က WY သယ္လာတယ္။ အဲဒါကုိ ၿမိဳရြာသားေတြက ဓားျပတိုက္တယ္။ ဒီလူေတြက အႀကိမ္ႀကိမ္ျပန္ေတာင္းတယ္။ ဟုိက မေပးဘူး။ လက္စားေခ်ဖို႔ အခြင့္ေစာင့္ေနတာ ၾကာၿပီ။ အခြင့္မသာလုိ႔။ ဒီေန႔မွ ရြာသားေတြကုိ သီးသီးသန္႔သန္႔ေတြ႔လုိ႔ ရွင္းလုိက္တာ။ အဲဒီကုိင္းႀကီးရြာသား အဖြဲ႔က သူတို႔ကုိသူတို႔ ၉၆၉ ဂုိဏ္းဆိုၿပီး အျမဲလိုလို လူဆိုးလုိ ေနၿပီး WY ေတြ သယ္လာေလ့ရွိတယ္” ဟု ကုိျမင့္ႏုိင္က ရွင္းျပသည္။
ကုိျမင့္ႏိုင္ ေျပာျပသည့္ ကုိင္းႀကီးရြာသား WY အဖြဲ႔၊ ၿမိဳရြာသားမ်ားကုိ သတ္ျဖတ္သည့္ တရားခံမ်ား၏ အမည္စာရင္းမွာ -
၁။ ေရႊေမာင္ (ဘ) ဦးေအာင္ေက်ာ္ဝင္း (WY ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ထိုင္းႏုိင္ငံတြင္ အဖမ္းခံရ၊ ျမန္မာဘက္ေျပာင္းေပး၊ လြန္ခ့ဲေသာ ၆ လခန္႔မွ ေထာင္က လြတ္ေျမာက္လာ)
၂။ ေဇာ္လင္း (ဘ) ဟဲဗီး
၃။ ေဇာ္ဝင္းစု (ဘ) ေနေမာင္
၄။ ဖားလံုးေခ် (ဘ) စန္းေရႊ
၅။ ရီးဇား (ဘ) မုိးသီး
၆။ မဲေခါင္ျဖဴ (ဘ) --- တို႔ျဖစ္ၾကသည္။
ယေန႔ လူသတ္မႈႀကီး ျဖစ္ပြားခ့ဲသည့္ ၿမိဳရြာရိွရာ ေတာထဲသုိ႔ ၂၀၁၂ ဇြန္လ ျပႆနာျဖစ္ပြားခ့ဲသည့္အခ်ိန္မွ စ၍ ကုိင္းႀကီး န.တ.လ ေက်းရြာ၊ ခေရၿမဳိင္ န.တ.လ ရြာႏွင့္ ေတာေတာင္တစ္ေလွ်ာက္၌ စစ္တပ္စခန္းႏွင့္ နယ္ျခားေစာင့္စခန္းမ်ား မိႈေပါက္ေနသလို ခ်ထားေသာေၾကာင့္ မည္သည့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ား သြားခြင့္မရိွဟု ေမာင္ေတာ ေတာင္ပိုင္း ေဒသခံတစ္ဦးက ေျပာပါသည္။
၁။ ေရႊေမာင္ (ဘ) ဦးေအာင္ေက်ာ္ဝင္း (WY ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ထိုင္းႏုိင္ငံတြင္ အဖမ္းခံရ၊ ျမန္မာဘက္ေျပာင္းေပး၊ လြန္ခ့ဲေသာ ၆ လခန္႔မွ ေထာင္က လြတ္ေျမာက္လာ)
၂။ ေဇာ္လင္း (ဘ) ဟဲဗီး
၃။ ေဇာ္ဝင္းစု (ဘ) ေနေမာင္
၄။ ဖားလံုးေခ် (ဘ) စန္းေရႊ
၅။ ရီးဇား (ဘ) မုိးသီး
၆။ မဲေခါင္ျဖဴ (ဘ) --- တို႔ျဖစ္ၾကသည္။
ယေန႔ လူသတ္မႈႀကီး ျဖစ္ပြားခ့ဲသည့္ ၿမိဳရြာရိွရာ ေတာထဲသုိ႔ ၂၀၁၂ ဇြန္လ ျပႆနာျဖစ္ပြားခ့ဲသည့္အခ်ိန္မွ စ၍ ကုိင္းႀကီး န.တ.လ ေက်းရြာ၊ ခေရၿမဳိင္ န.တ.လ ရြာႏွင့္ ေတာေတာင္တစ္ေလွ်ာက္၌ စစ္တပ္စခန္းႏွင့္ နယ္ျခားေစာင့္စခန္းမ်ား မိႈေပါက္ေနသလို ခ်ထားေသာေၾကာင့္ မည္သည့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ား သြားခြင့္မရိွဟု ေမာင္ေတာ ေတာင္ပိုင္း ေဒသခံတစ္ဦးက ေျပာပါသည္။
 |
| ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ ေဒါက္တာ ယမ္ဟီးလီဟာ သူ႔ရဲ႔ ၁၂ ရက္တာ ခရီးစဥ္ အဆံုးမသတ္ခင္မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ ရန္ကုန္ျမိဳ႕က သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြ။ |
21.7.2017
ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းအေျခအေနဟာ ရႈပ္ေထြးေနဆဲျဖစ္ၿပီး ေယဘုယ်အားျဖင့္ မူစလင္အသိုင္းအ၀ိုင္းရဲ႕ အေျခအေနဟာ တိုးတက္မႈ ေႏွးေကြးေနေသးတဲ့အျပင္ အစိုးရသစ္အေနနဲ႔ အရင္အစိုးရ လက္ထက္က က်င့္သံုးခဲ႔တဲ႔ မဟာဗ်ဴဟာေတြကို ဆက္ျပီး မက်င့္သံုးဖို႔လည္း ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ Dr.Yanghee Lee က ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သူမအေနနဲ႔ ဒီတစ္ေခါက္ ခရီးစဥ္မွာ ေနရာတစ္ခ်ိဳ႔ကို လံုျခံဳေရးအေၾကာင္းျပခ်က္ေၾကာင့္ သြားေရာက္ေလ့လာခြင့္မရသလို တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္အပါအ၀င္ တပ္မေတာ္ ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္တခ်ိဳ႔နဲ႔လည္း ေတြ႔ဆံုခြင့္ မရခဲ႔ဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ အျပည့္အစံုကိုေတာ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြကို ကိုယ္တိုင္သြားေရာက္သတင္းယူတဲ႔ ကိုထက္ေအာင္က ေျပာျပေပးမွာပါ။
ျမန္မာနို္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြကို လာေရာက္ေလ့လာတဲ႔ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ ေဒါက္တာ ယမ္ဟီးလီဟာ သူ႔ရဲ႔ ၁၂ ရက္တာ ခရီးစဥ္ အဆံုးမသတ္ခင္မွာ ရန္ကုန္ျမိဳ႔မွာ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြ တစ္ရပ္ ျပဳလုပ္ခဲ႔တာပါ။ ကုလအထူးကိုယ္စားလွယ္ ကိုယ္တိုင္ သြားေရာက္ခဲ႔တဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာ မူစလင္ေတြရဲ႔ အေျခအေနဟာ တိုးတက္မႈ ေႏွးေကြးေနေသးတယ္လို႔ ေဒါက္တာ ယမ္ဟီးလီဟာ ဒီကေန႔ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြအတြင္း ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။
"ဇန္န၀ါရီခရီးစဥ္ျဖစ္တဲ့ က်မေနာက္ဆံုးလာခဲ့တဲ့အခ်ိန္ကစၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ ေယဘုယ်အေျခအေနကိုတိုးတက္မႈရွိတယ္လို႔ ေျပာဖို႔ခက္ခဲတဲ့အျပင္ ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္း အေျခအေနဟာ ပိုၿပီးေတာ့ေတာင္ ရႈပ္ေထြးတဲ့အေနအထားမွာ ရွိေနပါတယ္။ စစ္ဆင္ေရးေတြအတြင္း လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြ လူ႕အခြင့္ေရးခ်ိဳးေဖာက္တယ္လို႔ စြပ္စြဲတဲ့အစီရင္ခံစာေတြ ဆက္တိုက္ရေနတာပါ။ ဒါ့အျပင္ ႏိုင္ငံသားစီစစ္ေရး ေလွ်ာက္ထားတဲ့ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ဘယ္သူဘယ္၀ါမွန္းမသိရသူေတြက ပစ္မွတ္ထားတိုက္ခိုက္တာေတြ ၊ အစိုးရအာဏာပိုင္ေတြနဲ႔လက္တြဲလုပ္ေနတဲ့ ေက်းရြာအုပ္ခ်ဳပ္သူေတြနဲ႔ အျခားမြတ္စလင္ေတြကို ပစ္မွတ္ထား တိုက္ခိုက္ေနတာေတြေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာအရပ္သားအမ်ားအျပား ေၾကာက္လန္႔ေနၾကရသလို ႏွစ္ဖက္အၾကမ္းဖက္မႈေတြၾကား ေျမစာပင္ျဖစ္ေနတာေတြလည္းေတြ႕ရပါတယ္။"
ေဒါက္တာ ယမ္ဟီလီဟာ ဒီတစ္ေခါက္မွာ လံုျခံဳေရး အေျခအေနေၾကာင့္ တစ္ခ်ိဳ႔ေနရာေတြကို သြားေရာက္ေလ့လာဖို႔ အစိုးရက ခြင့္မျပဳခဲ႔သလို ရွမး္ျပည္နယ္ ဘက္မွာဆိုရင္လည္း လားရိႈးတစ္ခုကိုသာ သြားေရာက္ခြင့္ရခဲ႔ပါတယ္။ သတင္းသမား ၃ ဦးကို မတရားအသင္းကပုဒ္မ ၁၇ ၁ နဲ႔ ဖမ္းဆီးထားတဲ႔ ရွမး္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း သီေပါကို သြားေရာက္ဖို႔ ခြင့္ေတာင္းခဲ႔ေပမယ့္လို႔ အစိုးရက ဒါကို ခြင့္မျပဳခဲ႔ဘူးလို႔ ကုလအထူးကိုယ္စားလွယ္က ေျပာပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကရင္ျပည္နယ္မွာလည္း ဘားအံျမိဳ႕ တၿမိဳ႕ကိုသာ သြားေရာက္ခြင့္ ရခဲ႔တာပါ။
သူမရဲ႔ ခရီးစဥ္အတြင္း အစိုးရထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ အရပ္ဖက္လူ႔အဖဲြ႔အစည္းတို႔အပါအ၀င္ ေဒသခံေတြကို သီးျခားစီ ေတြ႔ဆံုခဲ႔ပါတယ္။ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကေန အရပ္ဖက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ေျပာင္းေနတဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အဟန္႔အတားျဖစ္ေနတယ္လို႔ သတ္မွတ္ၾကတဲ႔ စစ္ဘက္က တာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ ဘာသာေရး ျပသႆနာဆိုင္ရာေတြမွာ တာ၀န္ရွိတဲ႔ ဌာနေတြကို မသြားနိုင္ခဲ႔တာကို မေက်မနပ္နဲ႔ ေျပာၾကားခဲ႔ပါတယ္။
"တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္နဲ႔ ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာနက တာ၀န္ရွိသူေတြကို က်မ မေတြ႕ခဲ့ရတဲ့အျပင္ ျပည္ထဲေရး ကူးသန္းသြားလာေရး ဆက္သြယ္ေရးဆိုင္ရာ ၊ ဘာသာေရးနဲ႔ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ တာ၀န္ရွိသူေတြကိုလည္း ေတြ႕ခြင့္မရခဲ့ပါဘူး။"
ေဒါက္တာယမ္ဟီးလီက ဒီကေန႔ ညေနပိုင္းမွာ ႏုိင္ငံေတာ္ အတုိင္ပင္ခံ ပုဂိၢဳလ္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ေနျပည္ေတာ္မွာ ေတြ႔ဆံုခဲ႔ျပီး လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန ကာကြယ္တုိးျမင့္ေရး ကိစၥ ျငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ ဖံြျဖိဳးတုိးတက္ေရး ကိစၥတို႔ကို ေဆြေႏြးခဲ႔ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ကို ထိခိုက္ေနွာင့္ယွက္တယ္ဆိုျပီး ေ၀ဖန္ေျပာဆိုေနၾကတဲ႔ ဆက္သြယ္ေရး ဥပေဒ ၆၆ ဃနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ၾကီး ဦးေဖျမင့္နဲ႔ ေဆြးေႏြးခဲ႔တာပါ။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ႔ ေရြးေကာက္ခံ အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ အရင္အစိုးရေတြ က်င့္သံုးခဲ႔တဲ႔ နည္းဗ်ဳဟာ တစ္ခ်ိဳ႔ကို က်င့္သံုးေနဆဲ ျဖစ္တာေၾကာင့္ စိတ္ပ်က္မိတယ္လို႔လည္းေဒါက္တာယမ္ဟီးလီက သတင္းစာ ရွင္းလင္းပဲြအတြင္း အခုလို ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။
"အခုက်မရဲ႕ခရီးစဥ္ဟာ အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ တတိယအႀကိမ္ လာေရာက္တာျဖစ္ၿပီး အရင္အစိုးရလက္ထပ္က က်င့္သံုးခဲ့တဲ့မဟာဗ်ဴဟာေတြကိုပဲ က်င့္သံုးေနတာျမင္ရတာမို႔စိတ္ပ်က္မိပါတယ္။ အစိုးရသစ္အေနနဲ႔ အထူးသတ္မွတ္မႈေတြမပါဘဲ ကုလသမဂၢနဲ႔ ပံုမွန္ဆက္ဆံေရးရွိဖို႔ လိုလားတယ္ဆိုတာ က်မနားလည္ပါတယ္။ ကုလသမဂၢက အထူးသတ္မွတ္ခ်က္ေတြ ေျဖေလ်ာ့မေပးခင္မွာ အခုလိုအထူးအာရံုစိုက္မႈေတြနဲ႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ ေလ်ာ့ပါးဖို႔သင့္ေနၿပီျဖစ္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အေျပာင္းလဲ ေတြရွိေအာင္ ပထမဆံုးလုပ္ဖို႔လိုပါတယ္။"
ျမန္မာႏုိင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢရဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ ေဒါက္တာယမ္ဟီးလီရဲ႔ ဒီတစ္ေခါက္ ျမန္မာျပည္ ခရီးစဥ္ မစခင္မွာ သူမရဲ႔ ခရီးစဥ္ဟာ ကုလသမဂၢက ခ်မွတ္ထားတဲ႔ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရး မစ္ရွင္နဲ႔ ပတ္သက္မႈ မရွိေစရဘူးလို႔ အစိုးရက ေျပာဆိုထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လို႔ သူမရဲ ႔ တာ၀န္နဲ႔ ကုလသမဂၢက ဖဲြ႔စည္းထားတဲ႔ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရး မစ္ရွင္ရဲ ႔လုပ္ပိုင္ခြင့္ တာ၀န္ေတြဟာ မတူညီဘူးလို႔ ေဒါက္တာ ယမ္ဟီးလီက သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြအတြင္း ေျပာဆိုခဲ႔ပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းအေျခအေနဟာ ရႈပ္ေထြးေနဆဲျဖစ္ၿပီး ေယဘုယ်အားျဖင့္ မူစလင္အသိုင္းအ၀ိုင္းရဲ႕ အေျခအေနဟာ တိုးတက္မႈ ေႏွးေကြးေနေသးတဲ့အျပင္ အစိုးရသစ္အေနနဲ႔ အရင္အစိုးရ လက္ထက္က က်င့္သံုးခဲ႔တဲ႔ မဟာဗ်ဴဟာေတြကို ဆက္ျပီး မက်င့္သံုးဖို႔လည္း ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ Dr.Yanghee Lee က ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သူမအေနနဲ႔ ဒီတစ္ေခါက္ ခရီးစဥ္မွာ ေနရာတစ္ခ်ိဳ႔ကို လံုျခံဳေရးအေၾကာင္းျပခ်က္ေၾကာင့္ သြားေရာက္ေလ့လာခြင့္မရသလို တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္အပါအ၀င္ တပ္မေတာ္ ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္တခ်ိဳ႔နဲ႔လည္း ေတြ႔ဆံုခြင့္ မရခဲ႔ဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ အျပည့္အစံုကိုေတာ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြကို ကိုယ္တိုင္သြားေရာက္သတင္းယူတဲ႔ ကိုထက္ေအာင္က ေျပာျပေပးမွာပါ။
ျမန္မာနို္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြကို လာေရာက္ေလ့လာတဲ႔ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ ေဒါက္တာ ယမ္ဟီးလီဟာ သူ႔ရဲ႔ ၁၂ ရက္တာ ခရီးစဥ္ အဆံုးမသတ္ခင္မွာ ရန္ကုန္ျမိဳ႔မွာ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြ တစ္ရပ္ ျပဳလုပ္ခဲ႔တာပါ။ ကုလအထူးကိုယ္စားလွယ္ ကိုယ္တိုင္ သြားေရာက္ခဲ႔တဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာ မူစလင္ေတြရဲ႔ အေျခအေနဟာ တိုးတက္မႈ ေႏွးေကြးေနေသးတယ္လို႔ ေဒါက္တာ ယမ္ဟီးလီဟာ ဒီကေန႔ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြအတြင္း ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။
"ဇန္န၀ါရီခရီးစဥ္ျဖစ္တဲ့ က်မေနာက္ဆံုးလာခဲ့တဲ့အခ်ိန္ကစၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ ေယဘုယ်အေျခအေနကိုတိုးတက္မႈရွိတယ္လို႔ ေျပာဖို႔ခက္ခဲတဲ့အျပင္ ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္း အေျခအေနဟာ ပိုၿပီးေတာ့ေတာင္ ရႈပ္ေထြးတဲ့အေနအထားမွာ ရွိေနပါတယ္။ စစ္ဆင္ေရးေတြအတြင္း လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြ လူ႕အခြင့္ေရးခ်ိဳးေဖာက္တယ္လို႔ စြပ္စြဲတဲ့အစီရင္ခံစာေတြ ဆက္တိုက္ရေနတာပါ။ ဒါ့အျပင္ ႏိုင္ငံသားစီစစ္ေရး ေလွ်ာက္ထားတဲ့ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ဘယ္သူဘယ္၀ါမွန္းမသိရသူေတြက ပစ္မွတ္ထားတိုက္ခိုက္တာေတြ ၊ အစိုးရအာဏာပိုင္ေတြနဲ႔လက္တြဲလုပ္ေနတဲ့ ေက်းရြာအုပ္ခ်ဳပ္သူေတြနဲ႔ အျခားမြတ္စလင္ေတြကို ပစ္မွတ္ထား တိုက္ခိုက္ေနတာေတြေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာအရပ္သားအမ်ားအျပား ေၾကာက္လန္႔ေနၾကရသလို ႏွစ္ဖက္အၾကမ္းဖက္မႈေတြၾကား ေျမစာပင္ျဖစ္ေနတာေတြလည္းေတြ႕ရပါတယ္။"
ေဒါက္တာ ယမ္ဟီလီဟာ ဒီတစ္ေခါက္မွာ လံုျခံဳေရး အေျခအေနေၾကာင့္ တစ္ခ်ိဳ႔ေနရာေတြကို သြားေရာက္ေလ့လာဖို႔ အစိုးရက ခြင့္မျပဳခဲ႔သလို ရွမး္ျပည္နယ္ ဘက္မွာဆိုရင္လည္း လားရိႈးတစ္ခုကိုသာ သြားေရာက္ခြင့္ရခဲ႔ပါတယ္။ သတင္းသမား ၃ ဦးကို မတရားအသင္းကပုဒ္မ ၁၇ ၁ နဲ႔ ဖမ္းဆီးထားတဲ႔ ရွမး္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း သီေပါကို သြားေရာက္ဖို႔ ခြင့္ေတာင္းခဲ႔ေပမယ့္လို႔ အစိုးရက ဒါကို ခြင့္မျပဳခဲ႔ဘူးလို႔ ကုလအထူးကိုယ္စားလွယ္က ေျပာပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကရင္ျပည္နယ္မွာလည္း ဘားအံျမိဳ႕ တၿမိဳ႕ကိုသာ သြားေရာက္ခြင့္ ရခဲ႔တာပါ။
သူမရဲ႔ ခရီးစဥ္အတြင္း အစိုးရထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ အရပ္ဖက္လူ႔အဖဲြ႔အစည္းတို႔အပါအ၀င္ ေဒသခံေတြကို သီးျခားစီ ေတြ႔ဆံုခဲ႔ပါတယ္။ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကေန အရပ္ဖက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ေျပာင္းေနတဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အဟန္႔အတားျဖစ္ေနတယ္လို႔ သတ္မွတ္ၾကတဲ႔ စစ္ဘက္က တာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ ဘာသာေရး ျပသႆနာဆိုင္ရာေတြမွာ တာ၀န္ရွိတဲ႔ ဌာနေတြကို မသြားနိုင္ခဲ႔တာကို မေက်မနပ္နဲ႔ ေျပာၾကားခဲ႔ပါတယ္။
"တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္နဲ႔ ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာနက တာ၀န္ရွိသူေတြကို က်မ မေတြ႕ခဲ့ရတဲ့အျပင္ ျပည္ထဲေရး ကူးသန္းသြားလာေရး ဆက္သြယ္ေရးဆိုင္ရာ ၊ ဘာသာေရးနဲ႔ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ တာ၀န္ရွိသူေတြကိုလည္း ေတြ႕ခြင့္မရခဲ့ပါဘူး။"
ေဒါက္တာယမ္ဟီးလီက ဒီကေန႔ ညေနပိုင္းမွာ ႏုိင္ငံေတာ္ အတုိင္ပင္ခံ ပုဂိၢဳလ္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ေနျပည္ေတာ္မွာ ေတြ႔ဆံုခဲ႔ျပီး လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန ကာကြယ္တုိးျမင့္ေရး ကိစၥ ျငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ ဖံြျဖိဳးတုိးတက္ေရး ကိစၥတို႔ကို ေဆြေႏြးခဲ႔ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ကို ထိခိုက္ေနွာင့္ယွက္တယ္ဆိုျပီး ေ၀ဖန္ေျပာဆိုေနၾကတဲ႔ ဆက္သြယ္ေရး ဥပေဒ ၆၆ ဃနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ၾကီး ဦးေဖျမင့္နဲ႔ ေဆြးေႏြးခဲ႔တာပါ။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ႔ ေရြးေကာက္ခံ အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ အရင္အစိုးရေတြ က်င့္သံုးခဲ႔တဲ႔ နည္းဗ်ဳဟာ တစ္ခ်ိဳ႔ကို က်င့္သံုးေနဆဲ ျဖစ္တာေၾကာင့္ စိတ္ပ်က္မိတယ္လို႔လည္းေဒါက္တာယမ္ဟီးလီက သတင္းစာ ရွင္းလင္းပဲြအတြင္း အခုလို ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။
"အခုက်မရဲ႕ခရီးစဥ္ဟာ အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ တတိယအႀကိမ္ လာေရာက္တာျဖစ္ၿပီး အရင္အစိုးရလက္ထပ္က က်င့္သံုးခဲ့တဲ့မဟာဗ်ဴဟာေတြကိုပဲ က်င့္သံုးေနတာျမင္ရတာမို႔စိတ္ပ်က္မိပါတယ္။ အစိုးရသစ္အေနနဲ႔ အထူးသတ္မွတ္မႈေတြမပါဘဲ ကုလသမဂၢနဲ႔ ပံုမွန္ဆက္ဆံေရးရွိဖို႔ လိုလားတယ္ဆိုတာ က်မနားလည္ပါတယ္။ ကုလသမဂၢက အထူးသတ္မွတ္ခ်က္ေတြ ေျဖေလ်ာ့မေပးခင္မွာ အခုလိုအထူးအာရံုစိုက္မႈေတြနဲ႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ ေလ်ာ့ပါးဖို႔သင့္ေနၿပီျဖစ္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အေျပာင္းလဲ ေတြရွိေအာင္ ပထမဆံုးလုပ္ဖို႔လိုပါတယ္။"
ျမန္မာႏုိင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢရဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ ေဒါက္တာယမ္ဟီးလီရဲ႔ ဒီတစ္ေခါက္ ျမန္မာျပည္ ခရီးစဥ္ မစခင္မွာ သူမရဲ႔ ခရီးစဥ္ဟာ ကုလသမဂၢက ခ်မွတ္ထားတဲ႔ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရး မစ္ရွင္နဲ႔ ပတ္သက္မႈ မရွိေစရဘူးလို႔ အစိုးရက ေျပာဆိုထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လို႔ သူမရဲ ႔ တာ၀န္နဲ႔ ကုလသမဂၢက ဖဲြ႔စည္းထားတဲ႔ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရး မစ္ရွင္ရဲ ႔လုပ္ပိုင္ခြင့္ တာ၀န္ေတြဟာ မတူညီဘူးလို႔ ေဒါက္တာ ယမ္ဟီးလီက သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြအတြင္း ေျပာဆိုခဲ႔ပါတယ္။
7.6.2017
ရခုိင္ျပည္နယ္ အတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ျဖစ္ေပၚေနတယ္ ဆုိတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ စုံစမ္း စစ္ေဆးဖုိ႔ ကုလသမဂၢ အခ်က္အလက္ ရွာေဖြေရး အဖြဲ႔ကုိ လက္မခံဘူးလုိ႔ ျမန္မာအစုိးရက ေျပာဆုိထားတဲ့ ကိစၥကုိ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္နာမင္းႀကီး Zeid Ra’ad al-Hussein က ၃၅ ႀကိမ္ေျမာက္ လူ႔အခြင့္အေရး ညီလာခံမွာ ေ၀ဖန္ ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ကုလသမဂၢ အဖြဲ႔ အစည္းေတြနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ ျငင္းပယ္တဲ့ အတြက္ အစုိးရေတြက က်ဴးလြန္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြကုိ စုံစမ္း စစ္ေဆးေနတာေတြ ပေပ်ာက္သြားမွာ မဟုတ္ဘူးလုိ႔ တျခားအဖြဲ႔၀င္ ႏုိင္ငံေတြကုိလည္း ရည္ညႊန္းၿပီး ဂ်ီနီဗာၿမိဳ႕မွာ က်င္းပတဲ့ ညီလာခံ အတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး အႀကီးအကဲက အဂၤါေန႔မွာ ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးပါမယ္။
ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီ အဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံေတြ အေနနဲ႔ ေကာင္စီရဲ႕လုပ္ထုံး လုပ္နည္းေတြနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ အျပည့္အ၀ တာ၀န္ရွိၿပီး လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ဖုိ႔နဲ႔ ေထာက္ခံ အားေပးဖုိ႔ အျမင့္ဆုံး စံႏႈန္းေတြကုိ ေစာင့္ထိန္းကာ ေကာင္စီနဲ႔ အျပည့္အ၀ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ရမယ္လုိ႔ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ မတ္လမွာ ေကာင္စီအသစ္ မတည္ ခဲ့စဥ္က ဆုံးျဖတ္ခ်က္မွာ တုိက္တြန္းခဲ့တာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္နာမင္းႀကီး Zeid Ra’ad al-Hussein ေျပာပါတယ္။
ဒါ႔ေၾကာင့္ ေကာင္စီနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ျခင္း မရွိတဲ့ ႏုိင္ငံေတြကုိ ေထာက္ျပ ေ၀ဖန္တာမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္္လုိ႔ အခုလုိ ေျပာၾကားသြားပါတယ္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ကုလသမဂၢ စုံစမ္း စစ္ေဆးေရးမွဴးကို ႏိုင္ငံအတြင္း လာေရာက္ခြင့္ ေပးခဲ့ေပမယ့္ သူသြားေရာက္ ခ်င္တယ္လို႔ ေမတၱာရပ္ခံ ခဲ့တဲ့ ေဒသေတြကို သြားေရာက္ခြင့္ မရခဲ့ပါဘူး ။ ခုလို ကန္႔သတ္ရတဲ့ အေၾကာင္းအရင္း ရွင္းလင္းခ်က္ေတြကလည္း ေရွ႕ေနာက္မညီ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ မၾကာေသးမီက ဖြဲ႔စည္းခဲ့တဲ့ သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ အခ်က္လက္ ရွာေဖြေရး အဖြဲ႔နဲ႔ အျပည့္အဝ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ ျမန္မာအစုိးရကို က်ေနာ္ တုိက္တြန္းပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ လူ႔အခြင့္ေရး က်ဴးလြန္ခ်ဳိးေဖါက္မႈေတြ ဆုိးရြားလြန္းစြာ ျဖစ္ပြားေန တယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ ယူဆထားတဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္ကို လြတ္လပ္စြာ အျပည့္အဝ သြားေရာက္ခြင့္ ျပဳဖို႔ တုိက္တြန္း ပါတယ္။”
ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း ေအာက္တိုဘာ ၉ ရက္ေန႔ ေနာက္ပိုင္း ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြ အေပၚ ျမန္မာ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖဲြ႔ ေတြက လူ႔အခြင့္အေရးေတြ ခ်ဳိးေဖာက္ခဲ့တယ္ ဆုိတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ကုလသမဂၢက စုံစမ္း စစ္ေဆးေရးအဖြဲ႔ ေစလႊတ္ဖုိ႔ အီးယူ - ဥေရာပသမဂၢက ကမကထျပဳ တင္သြင္းတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အဆုိျပဳခ်က္ကုိ မတ္လ ၂၄ ရက္ေန႔က အတည္ျပဳရာမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကုိ ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူၿပီး ခ်ဳိးေဖာက္ခံရသူေတြ အတြက္ တရားနည္းလမ္း တက် ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ဖုိ႔ ေတာင္းဆုိထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ႏုိင္ငံတကာ ကၽြမ္းက်င္သူ ပုဂၢိဳလ္ ၃ ေယာက္ ပါ၀င္တဲ့ ဒီအဖြဲ႔ကို ဖြဲ႔စည္းလုိက္တဲ့ အေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္လုိက္ပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရ ဘက္ကေတာ့ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သေဘာမတူတဲ့ အတြက္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မွာ မဟုတ္တဲ့ အေၾကာင္းကို အဲဒီ အခ်ိန္ကတည္းက အတိအလင္း ေျပာဆိုခဲ့ျပီး ျဖစ္သလုိ၊ အခုလည္း ဒီအတိုင္းပဲ ဆက္လက္ ရပ္တည္မွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ျမန္မာသမၼတ႐ံုး ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ ဦးေဇာ္ေဌးက ေမလ ၃၀ ရက္ေန႔မွာ ေျပာပါတယ္။
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ၊ မၾကာေသးခင္က ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူး စုံစမ္း စစ္ေဆးေရးမွဴး Yanghee Lee အပါအ၀င္ ကုလသမဂၢ အထူးစုံစမ္း စစ္ေဆးေရးမွဴး (၃) ဦး ၿခိမ္းေျခာက္ ခံေနရတာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ လုံး၀ လက္မခံႏုိင္ေၾကာင္းနဲ႔ အေရးယူႏုိင္ေရး နည္းလမ္းရွာဖုိ႔ကုိလည္း လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္နာမင္းႀကီးက တုိက္တြန္းလုိက္ပါတယ္။
“ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးမႉး ၃ ဦးတုိ႔ဟာမၾကာေသးမီက ေစာ္ကားထိပါးရာ ေရာက္တဲ့ လႈပ္႐ွားမႈေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္ခဲ့ရၿပီး တခ်ဳိ႕ဆို အၾကမ္းဖက္မႈ လႈ႔ံေဆာ္တာမ်ဳိး ကိုေတာင္ ခံခဲ့ရပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးမႉးရယ္၊ ဖိလစ္ပုိင္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဥပေဒမဲ့ ကြက္မ်က္မႈမ်ား ဆုိင္ရာ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးမႉးရယ္၊ အီရန္ဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးမႉး တုိ႔ပဲျဖစ္ၾက ပါတယ္။ ဒီလုိ လုပ္ရပ္မ်ဳိးကို လုံးဝ လက္မခံႏုိင္ပါဘူး ။ ဒီလိုမ်ဳိး လႈပ္႐ွားမႈေတြကို ဟန္႔တားႏို္င္ဖို႔ နည္းလမ္းေတြ ခ်မွတ္ထားတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ လည္းပဲ ေကာင္စီအေနနဲ႔ ဘယ္လုိ အေရးယူေဆာင္ရြက္မယ္ ဆုိတာကို စဥ္းစားဖို႔ က်ေနာ္တိုက္တြန္းလိုပါတယ္။”
ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီနဲ႔ အဖြဲ႔၀င္ ႏုိင္ငံေတြ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ရာမွာ အင္ဒုိနီးရွား၊ အီဂ်စ္၊ နီေပါ၊ ဗင္နီဇြဲလားနဲ႔ ဖိလစ္ပုိင္ ႏုိင္ငံတုိ႔ကလည္း ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ျခင္း မရွိခဲ့တာကုိ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္နာမင္းႀကီး Zeid Ra’ad al-Hussein ေ၀ဖန္ခဲ့ၿပီး ၊ Uzbekistan ၊ Armenia ၊ အီသီယုိးပီးယား၊ မုိဇမ္းဘစ္ စတဲ့ႏုိင္ငံေတြက ကုလသမဂၢ အမႈထမ္းေတြနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈေတြ တုိးတက္လာတဲ့ အေျခအေနေတြအတြက္ သူ႔အေနနဲ႔ အားရမိတဲ့ အေၾကာင္းလည္း ထည့္သြင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္ အတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ျဖစ္ေပၚေနတယ္ ဆုိတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ စုံစမ္း စစ္ေဆးဖုိ႔ ကုလသမဂၢ အခ်က္အလက္ ရွာေဖြေရး အဖြဲ႔ကုိ လက္မခံဘူးလုိ႔ ျမန္မာအစုိးရက ေျပာဆုိထားတဲ့ ကိစၥကုိ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္နာမင္းႀကီး Zeid Ra’ad al-Hussein က ၃၅ ႀကိမ္ေျမာက္ လူ႔အခြင့္အေရး ညီလာခံမွာ ေ၀ဖန္ ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ကုလသမဂၢ အဖြဲ႔ အစည္းေတြနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ ျငင္းပယ္တဲ့ အတြက္ အစုိးရေတြက က်ဴးလြန္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြကုိ စုံစမ္း စစ္ေဆးေနတာေတြ ပေပ်ာက္သြားမွာ မဟုတ္ဘူးလုိ႔ တျခားအဖြဲ႔၀င္ ႏုိင္ငံေတြကုိလည္း ရည္ညႊန္းၿပီး ဂ်ီနီဗာၿမိဳ႕မွာ က်င္းပတဲ့ ညီလာခံ အတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး အႀကီးအကဲက အဂၤါေန႔မွာ ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးပါမယ္။
ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီ အဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံေတြ အေနနဲ႔ ေကာင္စီရဲ႕လုပ္ထုံး လုပ္နည္းေတြနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ အျပည့္အ၀ တာ၀န္ရွိၿပီး လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ဖုိ႔နဲ႔ ေထာက္ခံ အားေပးဖုိ႔ အျမင့္ဆုံး စံႏႈန္းေတြကုိ ေစာင့္ထိန္းကာ ေကာင္စီနဲ႔ အျပည့္အ၀ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ရမယ္လုိ႔ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ မတ္လမွာ ေကာင္စီအသစ္ မတည္ ခဲ့စဥ္က ဆုံးျဖတ္ခ်က္မွာ တုိက္တြန္းခဲ့တာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္နာမင္းႀကီး Zeid Ra’ad al-Hussein ေျပာပါတယ္။
ဒါ႔ေၾကာင့္ ေကာင္စီနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ျခင္း မရွိတဲ့ ႏုိင္ငံေတြကုိ ေထာက္ျပ ေ၀ဖန္တာမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္္လုိ႔ အခုလုိ ေျပာၾကားသြားပါတယ္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ကုလသမဂၢ စုံစမ္း စစ္ေဆးေရးမွဴးကို ႏိုင္ငံအတြင္း လာေရာက္ခြင့္ ေပးခဲ့ေပမယ့္ သူသြားေရာက္ ခ်င္တယ္လို႔ ေမတၱာရပ္ခံ ခဲ့တဲ့ ေဒသေတြကို သြားေရာက္ခြင့္ မရခဲ့ပါဘူး ။ ခုလို ကန္႔သတ္ရတဲ့ အေၾကာင္းအရင္း ရွင္းလင္းခ်က္ေတြကလည္း ေရွ႕ေနာက္မညီ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ မၾကာေသးမီက ဖြဲ႔စည္းခဲ့တဲ့ သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ အခ်က္လက္ ရွာေဖြေရး အဖြဲ႔နဲ႔ အျပည့္အဝ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ ျမန္မာအစုိးရကို က်ေနာ္ တုိက္တြန္းပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ လူ႔အခြင့္ေရး က်ဴးလြန္ခ်ဳိးေဖါက္မႈေတြ ဆုိးရြားလြန္းစြာ ျဖစ္ပြားေန တယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ ယူဆထားတဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္ကို လြတ္လပ္စြာ အျပည့္အဝ သြားေရာက္ခြင့္ ျပဳဖို႔ တုိက္တြန္း ပါတယ္။”
ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း ေအာက္တိုဘာ ၉ ရက္ေန႔ ေနာက္ပိုင္း ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြ အေပၚ ျမန္မာ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖဲြ႔ ေတြက လူ႔အခြင့္အေရးေတြ ခ်ဳိးေဖာက္ခဲ့တယ္ ဆုိတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ကုလသမဂၢက စုံစမ္း စစ္ေဆးေရးအဖြဲ႔ ေစလႊတ္ဖုိ႔ အီးယူ - ဥေရာပသမဂၢက ကမကထျပဳ တင္သြင္းတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အဆုိျပဳခ်က္ကုိ မတ္လ ၂၄ ရက္ေန႔က အတည္ျပဳရာမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကုိ ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူၿပီး ခ်ဳိးေဖာက္ခံရသူေတြ အတြက္ တရားနည္းလမ္း တက် ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ဖုိ႔ ေတာင္းဆုိထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ႏုိင္ငံတကာ ကၽြမ္းက်င္သူ ပုဂၢိဳလ္ ၃ ေယာက္ ပါ၀င္တဲ့ ဒီအဖြဲ႔ကို ဖြဲ႔စည္းလုိက္တဲ့ အေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္လုိက္ပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရ ဘက္ကေတာ့ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သေဘာမတူတဲ့ အတြက္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မွာ မဟုတ္တဲ့ အေၾကာင္းကို အဲဒီ အခ်ိန္ကတည္းက အတိအလင္း ေျပာဆိုခဲ့ျပီး ျဖစ္သလုိ၊ အခုလည္း ဒီအတိုင္းပဲ ဆက္လက္ ရပ္တည္မွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ျမန္မာသမၼတ႐ံုး ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ ဦးေဇာ္ေဌးက ေမလ ၃၀ ရက္ေန႔မွာ ေျပာပါတယ္။
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ၊ မၾကာေသးခင္က ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူး စုံစမ္း စစ္ေဆးေရးမွဴး Yanghee Lee အပါအ၀င္ ကုလသမဂၢ အထူးစုံစမ္း စစ္ေဆးေရးမွဴး (၃) ဦး ၿခိမ္းေျခာက္ ခံေနရတာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ လုံး၀ လက္မခံႏုိင္ေၾကာင္းနဲ႔ အေရးယူႏုိင္ေရး နည္းလမ္းရွာဖုိ႔ကုိလည္း လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္နာမင္းႀကီးက တုိက္တြန္းလုိက္ပါတယ္။
“ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးမႉး ၃ ဦးတုိ႔ဟာမၾကာေသးမီက ေစာ္ကားထိပါးရာ ေရာက္တဲ့ လႈပ္႐ွားမႈေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္ခဲ့ရၿပီး တခ်ဳိ႕ဆို အၾကမ္းဖက္မႈ လႈ႔ံေဆာ္တာမ်ဳိး ကိုေတာင္ ခံခဲ့ရပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးမႉးရယ္၊ ဖိလစ္ပုိင္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဥပေဒမဲ့ ကြက္မ်က္မႈမ်ား ဆုိင္ရာ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးမႉးရယ္၊ အီရန္ဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးမႉး တုိ႔ပဲျဖစ္ၾက ပါတယ္။ ဒီလုိ လုပ္ရပ္မ်ဳိးကို လုံးဝ လက္မခံႏုိင္ပါဘူး ။ ဒီလိုမ်ဳိး လႈပ္႐ွားမႈေတြကို ဟန္႔တားႏို္င္ဖို႔ နည္းလမ္းေတြ ခ်မွတ္ထားတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ လည္းပဲ ေကာင္စီအေနနဲ႔ ဘယ္လုိ အေရးယူေဆာင္ရြက္မယ္ ဆုိတာကို စဥ္းစားဖို႔ က်ေနာ္တိုက္တြန္းလိုပါတယ္။”
ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီနဲ႔ အဖြဲ႔၀င္ ႏုိင္ငံေတြ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ရာမွာ အင္ဒုိနီးရွား၊ အီဂ်စ္၊ နီေပါ၊ ဗင္နီဇြဲလားနဲ႔ ဖိလစ္ပုိင္ ႏုိင္ငံတုိ႔ကလည္း ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ျခင္း မရွိခဲ့တာကုိ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္နာမင္းႀကီး Zeid Ra’ad al-Hussein ေ၀ဖန္ခဲ့ၿပီး ၊ Uzbekistan ၊ Armenia ၊ အီသီယုိးပီးယား၊ မုိဇမ္းဘစ္ စတဲ့ႏုိင္ငံေတြက ကုလသမဂၢ အမႈထမ္းေတြနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈေတြ တုိးတက္လာတဲ့ အေျခအေနေတြအတြက္ သူ႔အေနနဲ႔ အားရမိတဲ့ အေၾကာင္းလည္း ထည့္သြင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
သားညြန္႔ဦး
ဗြီအုိေအျမန္မာပုိင္း
5.6.2017
လူနည္းစုဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕ ၀တ္ျပဳကိုးကြယ္မႈေတြအေပၚ ကန္႔သတ္ထားတဲ့ ဥပေဒလုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြကို ပယ္ဖ်က္ဖို႔ HRW လူ႔အခြင့္အေရးအဖဲြ႕ႀကီးက ျမန္မာအစိုးရကို တိုက္တြန္းေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။ အတင္းပိတ္ထားခံရတဲ့ မြတ္စလင္ဗလီနဲ႔ ဘာသာေရးေက်ာင္းေတြကို ျပန္ဖြင့္ခြင့္ေပးၿပီး၊ အထူးသျဖင့္ မြတ္စလင္ဥပုဒ္လအတြင္း သူတို႔ရဲ႕စုေ၀း၀တ္ျပဳမႈေတြကို ၿခိမ္းေျခာက္ဟန္႔တားမႈမလုပ္ဖို႔ တုိက္တြန္းထားပါတယ္။ အျပည့္အစံုကိုေတာ့ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားတဲ ့ကိုသားညြန္႔ဦးက ေျပာျပမွာပါ။
ေမလ ၃၁ ရက္ေန႔တုန္းက ရန္ကုန္သာေကတၿမိဳ႕နယ္တြင္းမွာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္အခ်ိဳ႕ လမ္းေပၚမွာ ၀တ္ျပဳဆုေတာင္းခဲ့တဲ့အေပၚ သက္ဆိုင္ရာ ေဒသအာဏာပိုင္ေတြက ျခိမ္းေျခာက္တားျမစ္တာေတြ လုပ္ခဲ့တယ္လို႔ HRW ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ဗလီေရာ ဘာသာေရးေက်ာင္းေတြ ကန္႔သတ္ပိတ္ပင္ခံရတဲ့အေျခအေနဟာ ျပႆနာ အရင္းအျမစ္ျဖစ္ၿပီး၊ အထူးသျဖင့္ေတာ့ အခုလို မြတ္ဆလင္ေတြရဲ႕ ဥပုဒ္လအတြင္းမွာ သူတို႔ရဲ႕ လြတ္လပ္စြာ၀တ္ျပဳဆုေတာင္းမႈေတြကို အကာအကြယ္ေပးဖို႔ အစိုးရကို HRW က ေတာင္းဆိုထားပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ဘာသာေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တဖက္သပ္ဆန္တဲ့ အမိန္႔ ဥပေဒေတြကို ဖ်က္သိမ္းဖို႔လိုတယ္လို႔ HRW ေျပာခြင့္ရသူ Phil Robertson က ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။
“လူနည္းစုဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕ ဘာသာေရးအရ ကိုးကြယ္၀တ္ျပဳမႈေတြအေပၚ ထားရိွတဲ့ တဖက္သပ္ ဥပေဒလုပ္ထံုးလုပ္လုပ္နည္းေတြ ရုပ္သိမ္းေရး အလ်င္အျမန္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ HRW အဖဲြ႔အေနနဲ႔ တိုက္တြန္းပါတယ္။ မြတ္ဆလင္ဗလီေတြ ခရစ္ယာန္ဘုရားေက်ာင္းေတြလို ဘာသာေရးအေဆာက္အဦးေတြအေပၚ ေဆာက္လုပ္ခြင့္ ျပဳျပင္ခြင့္ကို ကန္႔သတ္တဲ့ ဥပေဒေတြ ခ်က္ျခင္း ပယ္ဖ်က္သင့္ပါၿပီ။”
ၿပီးခဲ့တဲ့ လကုန္ပိုင္းက သာေကတၿမိဳ႕နယ္တြင္း အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္အခ်ိဳ႕ လမ္းေပၚထြက္ၿပီး ၀တ္ျပဳတာဟာ၊ သူတို႔၀တ္ျပဳေနၾက ဘာသာေရးေက်ာင္းေတြ ပိတ္ခံရတာေၾကာင့္ အခုလို လမ္းမေပၚ ထြက္ ဆႏၵျပတာလို႔ ယူဆမႈအခ်ိဳ႕ရိွပါတယ္။ ဘာသာေပါင္းစံုခ်စ္ၾကည္ေရးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေနသူတဦးျဖစ္တဲ့ ကို႐ိႈႈ္ႈင္းကေတာ့ ဒါ မဟုတ္ဘူးလို႔ ျငင္းပါတယ္။
“ခါတိုင္းႏွစ္ေတြကေတာ့ ဘာသာေရးစာသင္ေက်ာင္းေတြရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒီစာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ သူတို႔ ၀တ္ျပဳတယ္။ ေနာက္ၿပီး၀တ္ျပဳရတာကလည္း ညဘက္ႀကီးလိုျဖစ္တာကို ည ၈ နာရီေလာက္ကေန ၁၀ နာရီေလာက္အခ်ိန္မွာဆိုရင္ေတာ့ တျခားေနရာေတြသြားဖို႔ကလည္းအဆင္မေျပဘူး။ ေနာက္ သာေကတမွာကေတာ့ ေနတဲ့သူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက လက္လုပ္လက္စားသမားေတြမ်ားေတာ့ ေန႔ဘက္ဆိုရင္သူတို႔က ၿမိဳ႕ထဲမွာ အလုပ္လာလုပ္ၾကတယ္။ ေနာက္ အိမ္ျပန္ၿပီးေတာ့မွ အိမ္အနီး၀န္းက်င္မွာရွိတဲ့ ဘာသာေရးစာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ ၀တ္ျပဳတယ္။ ဒီတေခါက္ကေတာ့ ဘာသာေရးစာသင္ေက်ာင္းေတြမရွိေတာ့ဘူးဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို႔မွာ ၀တ္ျပဳစရာေနရာမရွိဘူး။ မရွိေတာ့ ပထမဦးဆံုး ဥပုဒ္ပထမဦးဆံုးေန႔မွာေတာ့ ေဒါပံုႏြယ္ေအးရပ္ကြက္မွာရွိတဲ့ ဘလီမွာ သူတို႔သြားၿပီးေတာ့ ၀တ္ျပဳၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း အဲဒီဘလီက လူဦးေရမဆန္႔တဲ့အခါက်ေတာ့ လူအေယာက္ ၂၀၀ ေလာက္က သူတို႔ ၀တ္မျပဳပဲနဲ႔ အိမ္ျပန္သြားလိုက္ၾကတယ္။ အဲလိုမ်ိဳး ဟိုဘက္မွာကလည္း ၀တ္ျပဳဖို႔ေနရာ လည္းမရွိေနာက္ၿပီးေတာ့ ၀တ္ျပဳဖို႔ကေတာ့ ကိုယ့္အိမ္မွာလည္း ၀တ္ျပဳလို႔မရဘူး စုေပါင္း၀တ္ျပဳရတာျဖစ္တာေၾကာင့္ ေနာက္ဆံုးမွာ သူတို႔က ဘယ္လိုမွ ၀တ္ျပဳဖို႔ အဆင္မေျပတဲ့အခါက်ေတာ့ လမ္းေပၚမွာ သူတို႔ကေနၿပီးေတာ့မွ စုေပါင္း၀တ္ျပဳဖုိ႔ စီစဥ္ခဲ့တာပါ။”
ဒီအေျခအေနနဲ႔ပတ္သက္လို႔ သာသနာေရး၀န္ႀကီးဌာနကိုေရာ သာေကတၿမိဳ႕နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရံုးကိုပါ ဆက္သြယ္ေပမယ့္ ေျဖဆိုျခင္းမရိွပါဘူး။ ဒီလို လမ္းေပၚထြက္ ၀တ္ျပဳတာမ်ိဳးမလုပ္ဖို႔ ရပ္ကြက္ေတြအတြင္း ေၾကညာခဲ့တယ္လို႔ ေဒသခံတဦးကေတာ့ ေျပာပါတယ္။ HRW ေျပာခြင့္ရ Phil Robertson ကေတာ့ ေဒသအာာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ လုပ္ရပ္ကို ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာနကျဖစ္ေစ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဦးစီးဌာနကျဖစ္ေစ တားျမစ္ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုပါတယ္။
ေမလ ၃၁ ရက္ေန႔တုန္းက ရန္ကုန္သာေကတၿမိဳ႕နယ္တြင္းမွာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္အခ်ိဳ႕ လမ္းေပၚမွာ ၀တ္ျပဳဆုေတာင္းခဲ့တဲ့အေပၚ သက္ဆိုင္ရာ ေဒသအာဏာပိုင္ေတြက ျခိမ္းေျခာက္တားျမစ္တာေတြ လုပ္ခဲ့တယ္လို႔ HRW ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ဗလီေရာ ဘာသာေရးေက်ာင္းေတြ ကန္႔သတ္ပိတ္ပင္ခံရတဲ့အေျခအေနဟာ ျပႆနာ အရင္းအျမစ္ျဖစ္ၿပီး၊ အထူးသျဖင့္ေတာ့ အခုလို မြတ္ဆလင္ေတြရဲ႕ ဥပုဒ္လအတြင္းမွာ သူတို႔ရဲ႕ လြတ္လပ္စြာ၀တ္ျပဳဆုေတာင္းမႈေတြကို အကာအကြယ္ေပးဖို႔ အစိုးရကို HRW က ေတာင္းဆိုထားပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ဘာသာေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တဖက္သပ္ဆန္တဲ့ အမိန္႔ ဥပေဒေတြကို ဖ်က္သိမ္းဖို႔လိုတယ္လို႔ HRW ေျပာခြင့္ရသူ Phil Robertson က ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။
“လူနည္းစုဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕ ဘာသာေရးအရ ကိုးကြယ္၀တ္ျပဳမႈေတြအေပၚ ထားရိွတဲ့ တဖက္သပ္ ဥပေဒလုပ္ထံုးလုပ္လုပ္နည္းေတြ ရုပ္သိမ္းေရး အလ်င္အျမန္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ HRW အဖဲြ႔အေနနဲ႔ တိုက္တြန္းပါတယ္။ မြတ္ဆလင္ဗလီေတြ ခရစ္ယာန္ဘုရားေက်ာင္းေတြလို ဘာသာေရးအေဆာက္အဦးေတြအေပၚ ေဆာက္လုပ္ခြင့္ ျပဳျပင္ခြင့္ကို ကန္႔သတ္တဲ့ ဥပေဒေတြ ခ်က္ျခင္း ပယ္ဖ်က္သင့္ပါၿပီ။”
ၿပီးခဲ့တဲ့ လကုန္ပိုင္းက သာေကတၿမိဳ႕နယ္တြင္း အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္အခ်ိဳ႕ လမ္းေပၚထြက္ၿပီး ၀တ္ျပဳတာဟာ၊ သူတို႔၀တ္ျပဳေနၾက ဘာသာေရးေက်ာင္းေတြ ပိတ္ခံရတာေၾကာင့္ အခုလို လမ္းမေပၚ ထြက္ ဆႏၵျပတာလို႔ ယူဆမႈအခ်ိဳ႕ရိွပါတယ္။ ဘာသာေပါင္းစံုခ်စ္ၾကည္ေရးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေနသူတဦးျဖစ္တဲ့ ကို႐ိႈႈ္ႈင္းကေတာ့ ဒါ မဟုတ္ဘူးလို႔ ျငင္းပါတယ္။
“ခါတိုင္းႏွစ္ေတြကေတာ့ ဘာသာေရးစာသင္ေက်ာင္းေတြရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒီစာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ သူတို႔ ၀တ္ျပဳတယ္။ ေနာက္ၿပီး၀တ္ျပဳရတာကလည္း ညဘက္ႀကီးလိုျဖစ္တာကို ည ၈ နာရီေလာက္ကေန ၁၀ နာရီေလာက္အခ်ိန္မွာဆိုရင္ေတာ့ တျခားေနရာေတြသြားဖို႔ကလည္းအဆင္မေျပဘူး။ ေနာက္ သာေကတမွာကေတာ့ ေနတဲ့သူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက လက္လုပ္လက္စားသမားေတြမ်ားေတာ့ ေန႔ဘက္ဆိုရင္သူတို႔က ၿမိဳ႕ထဲမွာ အလုပ္လာလုပ္ၾကတယ္။ ေနာက္ အိမ္ျပန္ၿပီးေတာ့မွ အိမ္အနီး၀န္းက်င္မွာရွိတဲ့ ဘာသာေရးစာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ ၀တ္ျပဳတယ္။ ဒီတေခါက္ကေတာ့ ဘာသာေရးစာသင္ေက်ာင္းေတြမရွိေတာ့ဘူးဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို႔မွာ ၀တ္ျပဳစရာေနရာမရွိဘူး။ မရွိေတာ့ ပထမဦးဆံုး ဥပုဒ္ပထမဦးဆံုးေန႔မွာေတာ့ ေဒါပံုႏြယ္ေအးရပ္ကြက္မွာရွိတဲ့ ဘလီမွာ သူတို႔သြားၿပီးေတာ့ ၀တ္ျပဳၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း အဲဒီဘလီက လူဦးေရမဆန္႔တဲ့အခါက်ေတာ့ လူအေယာက္ ၂၀၀ ေလာက္က သူတို႔ ၀တ္မျပဳပဲနဲ႔ အိမ္ျပန္သြားလိုက္ၾကတယ္။ အဲလိုမ်ိဳး ဟိုဘက္မွာကလည္း ၀တ္ျပဳဖို႔ေနရာ လည္းမရွိေနာက္ၿပီးေတာ့ ၀တ္ျပဳဖို႔ကေတာ့ ကိုယ့္အိမ္မွာလည္း ၀တ္ျပဳလို႔မရဘူး စုေပါင္း၀တ္ျပဳရတာျဖစ္တာေၾကာင့္ ေနာက္ဆံုးမွာ သူတို႔က ဘယ္လိုမွ ၀တ္ျပဳဖို႔ အဆင္မေျပတဲ့အခါက်ေတာ့ လမ္းေပၚမွာ သူတို႔ကေနၿပီးေတာ့မွ စုေပါင္း၀တ္ျပဳဖုိ႔ စီစဥ္ခဲ့တာပါ။”
ဒီအေျခအေနနဲ႔ပတ္သက္လို႔ သာသနာေရး၀န္ႀကီးဌာနကိုေရာ သာေကတၿမိဳ႕နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရံုးကိုပါ ဆက္သြယ္ေပမယ့္ ေျဖဆိုျခင္းမရိွပါဘူး။ ဒီလို လမ္းေပၚထြက္ ၀တ္ျပဳတာမ်ိဳးမလုပ္ဖို႔ ရပ္ကြက္ေတြအတြင္း ေၾကညာခဲ့တယ္လို႔ ေဒသခံတဦးကေတာ့ ေျပာပါတယ္။ HRW ေျပာခြင့္ရ Phil Robertson ကေတာ့ ေဒသအာာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ လုပ္ရပ္ကို ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာနကျဖစ္ေစ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဦးစီးဌာနကျဖစ္ေစ တားျမစ္ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုပါတယ္။
“ပိတ္ခံထားရတဲ့ ဗလီေတြနဲ႔ ဘာသာေရးေက်ာင္းေတြကို ျပန္လည္ဖြင့္ေပးသင့္ပါတယ္။ လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္ခြင့္အရ ဘာသာေရး၀တ္ျပဳဆုေတာင္းမႈေတြအေပၚမွာ အေရးယူမယ္လို႔ ျခိမ္းေျခာက္ဟန္႔တားတာမ်ိဳးေတြ မလုပ္သင့္ပါဘူး။ လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္ခြင့္ဟာ တကမၻာလံုးက ေလးစားလိုက္နာရမယ့္ လူ႔အခြင့္အေရးတရပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဦးေဆာင္တဲ့ အစိုးရအဖဲြ႔အေနနဲ႔ စိုးရိမ္စရာေကာင္းတဲ့ဒီအေျခအေနကို ဘယ္လို ကိုင္တြယ္မလဲဆိုတာ ကမၻာက ေစာင့္ၾကည့္ေနတယ္လို႔ ေျပာပါရေစ။”
အလားတူအေျခအေနမ်ိဳးကို မိတၳီလာၿမိဳ႕မွာလည္း ႀကံဳေနရတယ္လို႔ ဘာသာေပါင္းစံုခ်စ္ၾကည္ေရးလႈပ္ရွားသူ ကို႐ိႈင္းက ေျပာပါတယ္။
“မိတၳီလာမွာေတာ့ သူတို႔ ခါတိုင္းလိုပဲ ျခံ၀န္းထဲမွာကိုပဲ အိမ္တအိမ္မွာ သူတို႔ စုေပါင္းၿပီးေတာ့ ၀တ္ျပဳၾကတယ္။ အဲဒီလို၀တ္ျပဳတာကို အစိုးရကေနၿပီးေတာ့ တားျမစ္တယ္။ အဲဒါကို မႏၱေလးတိုင္းကေနၿပီးေတာ့မွ ဆင္းၿပီးေတာ့ အကုန္လံုးကို ဒီေနရာမွာ ဆိုၿပီးေနရာအတိအက်ေဖာ္ျပၿပီး အဲဒီေနရာေတြမွာ ၀တ္မျပဳရဆိုတဲ့ စာထုတ္ၿပီးေတာ့ လက္မွတ္ထိုးခိုင္းေနပါတယ္။”
သာေကတၿမိဳ႕နယ္တြင္းက မြတ္ဆလင္ဘာသာေရးေက်ာင္းႏွစ္ေက်ာင္းမွာ ၀တ္ျပဳဆုေတာင္းတာေတြလုပ္တယ္ဆိုၿပီး ဗုဒဘာသာအမ်ိဳးသားေရးအဖဲြ႔အခ်ိဳ႕က တိုင္တန္းတာေၾကာင့္၊ ၿမိဳ႕နယ္အာဏာပိုင္ေတြက အဲဒီ ေက်ာင္းႏွစ္ေက်ာင္းကို ဧၿပီလကုန္ပိုင္းက ခ်ိတ္ပိတ္ခဲ့တာပါ။ မူလအားျဖင့္ အဲဒီေက်ာင္းေတြမွာ စုေ၀း ၀တ္ျပဳတာလုပ္ခြင့္မရိွဘူးလို႔ ကန္႔ကြက္သူေတြက ေျပာၾကပါတယ္။ HRW ကေတာ့ လြတ္လပ္စြာ ၀တ္ျပဳ ကိုးကြယ္ခြင့္ဟာ အေျခခံ အခြင့္အေရးတရပ္ျဖစ္တာမို႔ ဒီအခ်က္ကို အကာအကြယ္ေပးဖို႔ ျမန္မာအစိုးရကို တိုက္တြန္းထားတာျဖစ္ပါတယ္။
အလားတူအေျခအေနမ်ိဳးကို မိတၳီလာၿမိဳ႕မွာလည္း ႀကံဳေနရတယ္လို႔ ဘာသာေပါင္းစံုခ်စ္ၾကည္ေရးလႈပ္ရွားသူ ကို႐ိႈင္းက ေျပာပါတယ္။
“မိတၳီလာမွာေတာ့ သူတို႔ ခါတိုင္းလိုပဲ ျခံ၀န္းထဲမွာကိုပဲ အိမ္တအိမ္မွာ သူတို႔ စုေပါင္းၿပီးေတာ့ ၀တ္ျပဳၾကတယ္။ အဲဒီလို၀တ္ျပဳတာကို အစိုးရကေနၿပီးေတာ့ တားျမစ္တယ္။ အဲဒါကို မႏၱေလးတိုင္းကေနၿပီးေတာ့မွ ဆင္းၿပီးေတာ့ အကုန္လံုးကို ဒီေနရာမွာ ဆိုၿပီးေနရာအတိအက်ေဖာ္ျပၿပီး အဲဒီေနရာေတြမွာ ၀တ္မျပဳရဆိုတဲ့ စာထုတ္ၿပီးေတာ့ လက္မွတ္ထိုးခိုင္းေနပါတယ္။”
သာေကတၿမိဳ႕နယ္တြင္းက မြတ္ဆလင္ဘာသာေရးေက်ာင္းႏွစ္ေက်ာင္းမွာ ၀တ္ျပဳဆုေတာင္းတာေတြလုပ္တယ္ဆိုၿပီး ဗုဒဘာသာအမ်ိဳးသားေရးအဖဲြ႔အခ်ိဳ႕က တိုင္တန္းတာေၾကာင့္၊ ၿမိဳ႕နယ္အာဏာပိုင္ေတြက အဲဒီ ေက်ာင္းႏွစ္ေက်ာင္းကို ဧၿပီလကုန္ပိုင္းက ခ်ိတ္ပိတ္ခဲ့တာပါ။ မူလအားျဖင့္ အဲဒီေက်ာင္းေတြမွာ စုေ၀း ၀တ္ျပဳတာလုပ္ခြင့္မရိွဘူးလို႔ ကန္႔ကြက္သူေတြက ေျပာၾကပါတယ္။ HRW ကေတာ့ လြတ္လပ္စြာ ၀တ္ျပဳ ကိုးကြယ္ခြင့္ဟာ အေျခခံ အခြင့္အေရးတရပ္ျဖစ္တာမို႔ ဒီအခ်က္ကို အကာအကြယ္ေပးဖို႔ ျမန္မာအစိုးရကို တိုက္တြန္းထားတာျဖစ္ပါတယ္။
